"Saying blood (to be) shed for MANY he says for ALL. For all are many."
(Victor of Antioch, on Mark 14:24)

for many ~ for all

(by s.t.)

Abstract

This article presents a history of interpretations of the words "many" and "all" in the Bible, etc., in general, and especially in the passages on redemption, Christ's salvific will, shedding of his blood, etc. The most famous case is the consecration of the Eucharist:
This is (chalice of) my blood ... shed for many [some translations had "for all"]...
Ancient exegetes used various examples from Bible, where the words "many" and "all" were used with similar meanings. See below.
 
 

Rom 5 (cf. 1Cor 15:22)

The most famous example used by almost all authors - who explain that the word "many" is sometimes used for "all men" - is Rom 5, where both words ("many" and "all") are used for the same group of all people.
Romans 5:12-19
12 For this cause, even as by one man sin entered into the world, and by sin death; and thus death passed upon all men, for that (in whom) all have sinned:propterea sicut per unum hominem in hunc mundum peccatum intravit et per peccatum mors et ita in omnes homines mors pertransiit in quo omnes peccaverunt
ܐܰܝܟ݁ܰܢܳܐ ܓ݁ܶܝܪ ܕ݁ܰܒ݂ܝܰܕ݂ ܚܰܕ݂ ܒ݁ܰܪܢܳܫܳܐ ܥܶܠܰܬ݂ ܚܛܺܝܬ݂ܳܐ ܠܥܳܠܡܳܐ ܘܰܒ݂ܝܰܕ݂ ܚܛܺܝܬ݂ܳܐ ܡܰܘܬ݁ܳܐ ܘܗܳܟ݂ܰܢܳܐ ܒ݁ܟ݂ܽܠܗܽܘܢ ܒ݁ܢܰܝ ܐ݈ܢܳܫܳܐ ܥܒ݂ܰܪ ܡܰܘܬ݁ܳܐ ܒ݁ܗܳܝ ܕ݁ܟ݂ܽܠܗܽܘܢ ܚܛܰܘ
Διὰ τοῦτο ὥσπερ δι’ ἐνὸς ἀνθρώπου ἡ ἁμαρτία εἰς τὸν κόσμον εἰσῆλθεν καὶ διὰ τῆς ἁμαρτίας ὁ θάνατος, καὶ οὕτως εἰς πάντας ἀνθρώπους ὁ θάνατος διῆλθεν, ἐφ’ ᾧ πάντες ἥμαρτον·
13 for until law sin was in the world; but sin is not put to account when there is no law;usque ad legem enim peccatum erat in mundo peccatum autem non inputatur cum lex non est
ܥܕ݂ܰܡܳܐ ܓ݁ܶܝܪ ܠܢܳܡܽܘܣܳܐ ܚܛܺܝܬ݂ܳܐ ܟ݁ܰܕ݂ ܐܺܝܬ݂ܶܝܗ ܗ݈ܘܳܬ݂ ܒ݁ܥܳܠܡܳܐ ܠܳܐ ܚܫܺܝܒ݂ܳܐ ܗ݈ܘܳܬ݂ ܚܛܺܝܬ݂ܳܐ ܡܶܛܽܠ ܕ݁ܠܰܝܬ݁ ܗ݈ܘܳܐ ܢܳܡܽܘܣܳܐ
ἄχρι γὰρ νόμου ἁμαρτία ἦν ἐν κόσμῳ, ἁμαρτία δὲ οὐκ ἐλλογᾶται μὴ ὄντος νόμου,
14 but death reigned from Adam until Moses, even upon those who had not sinned in the likeness of Adam's transgression, who is the figure of him to come.sed regnavit mors ab Adam usque ad Mosen etiam in eos qui non peccaverunt in similitudinem praevaricationis Adae qui est forma futuri
ܐܶܠܳܐ ܐܰܡܠܶܟ݂ ܡܰܘܬ݁ܳܐ ܡܶܢ ܐܳܕ݂ܳܡ ܘܰܥܕ݂ܰܡܳܐ ܠܡܽܘܫܶܐ ܐܳܦ݂ ܥܰܠ ܐܰܝܠܶܝܢ ܕ݁ܠܳܐ ܚܛܰܘ ܒ݁ܰܕ݂ܡܽܘܬ݂ܳܐ ܕ݁ܰܥܒ݂ܳܪ ܢܳܡܽܘܣܶܗ ܕ݁ܳܐܕ݂ܳܡ ܗܰܘ ܕ݁ܺܐܝܬ݂ܰܘܗ݈ܝ ܕ݁ܡܽܘܬ݂ܳܐ ܕ݁ܗܰܘ ܕ݁ܰܥܬ݂ܺܝܕ݂
ἀλλὰ ἐβασίλευσεν ὁ θάνατος ἀπὸ Ἀδὰμ μέχρι Μωϋσέως καὶ ἐπὶ τοὺς μὴ ἁμαρτήσαντας ἐπὶ τῷ ὁμοιώματι τῆς παραβάσεως Ἀδὰμ ὅς ἐστιν τύπος τοῦ μέλλοντος.
15 But shall not the act of favour be as the offence? For if by the offence of one the many have died, much rather has the grace of God, and the free gift in grace, which is by the one man Jesus Christ, abounded unto the many.sed non sicut delictum ita et donum si enim unius delicto multi mortui sunt multo magis gratia Dei et donum in gratiam unius hominis Iesu Christi in plures abundavit
ܐܶܠܳܐ ܠܳܐ ܗ݈ܘܳܐ ܐܰܝܟ݂ ܫܽܘܪܰܥܬ݂ܳܐ ܗܳܟ݂ܰܢܳܐ ܡܰܘܗܰܒ݂ܬ݁ܳܐ ܐܶܢ ܓ݁ܶܝܪ ܡܶܛܽܠ ܫܽܘܪܰܥܬ݂ܶܗ ܕ݁ܚܰܕ݂ ܣܰܓ݁ܺܝܶܐܐ ܡܺܝܬ݂ܘ ܟ݁ܡܳܐ ܗܳܟ݂ܺܝܠ ܝܰܬ݁ܺܝܪܳܐܝܺܬ݂ ܛܰܝܒ݁ܽܘܬ݂ܶܗ ܕ݁ܰܐܠܳܗܳܐ ܘܡܰܘܗܰܒ݂ܬ݂ܶܗ ܡܶܛܽܠ ܚܰܕ݂ ܒ݁ܰܪܢܳܫܳܐ ܝܶܫܽܘܥ ܡܫܺܝܚܳܐ ܒ݁ܣܰܓ݁ܺܝܶܐܐ ܬ݁ܶܬ݂ܝܰܬ݁ܰܪ
Ἀλλ’ οὐχ ὡς τὸ παράπτωμα, οὕτως [καὶ] τὸ χάρισμα· εἰ γὰρ τῷ τοῦ ἑνὸς παραπτώματι οἱ πολλοὶ ἀπέθανον, πολλῷ μᾶλλον ἡ χάρις τοῦ θεοῦ καὶ ἡ δωρεὰ ἐν χάριτι τῇ τοῦ ἑνὸς ἀνθρώπου Ἰησοῦ Χριστοῦ εἰς τοὺς πολλοὺς ἐπερίσσευσεν.
16 And shall not as by one that has sinned be the gift? For the judgment was of one to condemnation, but the act of favour, of many offences unto justification.et non sicut per unum peccantem ita et donum nam iudicium ex uno in condemnationem gratia autem ex multis delictis in iustificationem
ܘܠܳܐ ܐܰܝܟ݂ ܣܰܟ݂ܠܽܘܬ݂ܳܐ ܕ݁ܚܰܕ݂ ܗܳܟ݂ܰܢܳܐ ܡܰܘܗܰܒ݂ܬ݁ܳܐ ܕ݁ܺܝܢܳܐ ܓ݁ܶܝܪ ܕ݁ܰܗܘܳܐ ܡܶܢ ܚܰܕ݂ ܠܚܽܘܝܳܒ݂ܳܐ ܗܘܳܐ ܡܰܘܗܰܒ݂ܬ݁ܳܐ ܕ݁ܶܝܢ ܡܶܢ ܚܛܳܗܶܐ ܣܰܓ݁ܺܝܶܐܐ ܗܘܳܬ݂ ܠܟ݂ܺܐܢܽܘ
καὶ οὐχ ὡς δι’ ἑνὸς ἁμαρτήσαντος τὸ δώρημα· τὸ μὲν γὰρ κρίμα ἐξ ἑνὸς εἰς κατάκριμα, τὸ δὲ χάρισμα ἐκ πολλῶν παραπτωμάτων εἰς δικαίωμα.
17 For if by the offence of the one death reigned by the one, much rather shall those who receive the abundance of grace, and of the free gift of righteousness, reign in life by the one Jesus Christ:si enim in unius delicto mors regnavit per unum multo magis abundantiam gratiae et donationis et iustitiae accipientes in vita regnabunt per unum Iesum Christum
ܐܶܢ ܓ݁ܶܝܪ ܡܶܛܽܠ ܣܰܟ݂ܠܽܘܬ݂ܳܐ ܕ݁ܚܰܕ݂ ܐܰܡܠܶܟ݂ ܡܰܘܬ݁ܳܐ ܝܰܬ݁ܺܝܪܳܐܝܺܬ݂ ܐܰܝܠܶܝܢ ܕ݁ܰܢܣܰܒ݂ܘ ܣܽܘܓ݂ܳܐܐ ܕ݁ܛܰܝܒ݁ܽܘܬ݂ܳܐ ܘܰܕ݂ܡܰܘܗܰܒ݂ܬ݂ܳܐ ܘܰܕ݂ܟ݂ܺܐܢܽܘܬ݂ܳܐ ܒ݁ܚܰܝܶܐ ܢܰܡܠܟ݂ܽܘܢ ܒ݁ܝܰܕ݂ ܚܰܕ݂ ܝܶܫܽܘܥ ܡܫܺܝܚܳܐ
εἰ γὰρ τῷ τοῦ ἑνὸς παραπτώματι ὁ θάνατος ἐβασίλευσεν διὰ τοῦ ἑνὸς, πολλῷ μᾶλλον οἱ τὴν περισσείαν τῆς χάριτος καὶ [τῆς δωρεᾶς] τῆς δικαιοσύνης λαμβάνοντες ἐν ζωῇ βασιλεύσουσιν διὰ τοῦ ἑνὸς Ἰησοῦ Χριστοῦ.
18 so then as it was by one offence towards all men to condemnation, so by one righteousness towards all men for justification of life.igitur sicut per unius delictum in omnes homines in condemnationem sic et per unius iustitiam in omnes homines in iustificationem vitae
ܐܰܟ݂ܙܢܳܐ ܗܳܟ݂ܺܝܠ ܕ݁ܡܶܛܽܠ ܣܰܟ݂ܠܽܘܬ݂ܳܐ ܕ݁ܚܰܕ݂ ܗܘܳܐ ܚܽܘܝܳܒ݂ܳܐ ܠܟ݂ܽܠܗܽܘܢ ܒ݁ܢܰܝܢܳܫܳܐ ܗܳܟ݂ܰܢܳܐ ܡܶܛܽܠ ܟ݁ܺܐܢܽܘܬ݂ܳܐ ܕ݁ܚܰܕ݂ ܬ݁ܶܗܘܶܐ ܙܳܟ݂ܽܘܬ݂ܳܐ ܠܚܰܝܶܐ ܠܟ݂ܽܠܗܽܘܢ ܒ݁ܢܰܝܢܳܫܳܐ
Ἄρα οὖν ὡς δι’ ἑνὸς παραπτώματος εἰς πάντας ἀνθρώπους εἰς κατάκριμα, οὕτως καὶ δι’ ἑνὸς δικαιώματος εἰς πάντας ἀνθρώπους εἰς δικαίωσιν ζωῆς·
19 For as indeed by the disobedience of the one man the many have been constituted sinners, so also by the obedience of the one the many will be constituted righteous.sicut enim per inoboedientiam unius hominis peccatores constituti sunt multi ita et per unius oboeditionem iusti constituentur multi
ܐܰܝܟ݁ܰܢܳܐ ܓ݁ܶܝܪ ܕ݁ܡܶܛܽܠ ܠܳܐ ܡܶܫܬ݁ܰܡܥܳܢܽܘܬ݂ܶܗ ܕ݁ܚܰܕ݂ ܒ݁ܰܪܢܳܫܳܐ ܚܰܛܳܝܶܐ ܣܰܓ݁ܺܝܶܐܐ ܗܘܰܘ ܗܳܟ݂ܰܢܳܐ ܐܳܦ݂ ܡܶܛܽܠ ܡܶܫܬ݁ܰܡܥܳܢܽܘܬ݂ܶܗ ܕ݁ܚܰܕ݂ ܣܰܓ݁ܺܝܶܐܐ ܟ݁ܺܐܢܶܐ ܗܳܘܶܝܢ
ὥσπερ γὰρ διὰ τῆς παρακοῆς τοῦ ἑνὸς ἀνθρώπου ἁμαρτωλοὶ κατεστάθησαν οἱ πολλοί, οὕτως καὶ διὰ τῆς ὑπακοῆς τοῦ ἑνὸς δίκαιοι κατασταθήσονται οἱ πολλοί.
1 Corinthians 15:22
For as in the Adam all die, thus also in the Christ all shall be made alive.et sicut in Adam omnes moriuntur ita et in Christo omnes vivificabuntur
ܐܰܝܟ݁ܰܢܳܐ ܓ݁ܶܝܪ ܕ݁ܒ݂ܳܐܕ݂ܳܡ ܟ݁ܽܠܗܽܘܢ ܒ݁ܢܰܝܢܳܫܳܐ ܡܳܝܬ݁ܺܝܢ ܗܳܟ݂ܰܢܳܐ ܐܳܦ݂ ܒ݁ܰܡܫܺܝܚܳܐ ܟ݁ܽܠܗܽܘܢ ܚܳܐܶܝܢ
ὥσπερ γὰρ ἐν τῷ Ἀδὰμ πάντες ἀποθνῄσκουσιν, οὕτως καὶ ἐν τῷ Χριστῷ πάντες ζῳοποιηθήσονται.
Note: These are also the most famous statements about the existence of original sin, which all men have. When the Pelagian sect (e.g. Julian) argued, that some of these passages don't say "all" but "many", Augustine (and before him also Origen) refuted their argument.
 
 
ORIGEN (c.185–254)
on Romans 5 (PG 14, 1006) according to the Latin translation from his follower Rufinus (c.345–c.410), which is repeated also by Sedulius Scottus aroud 850 AD (PL 103, 57).
English transl. [from Latin] by: Thomas Scheck (Commentary on the Epistle to the Romans. Books 1-5. CUA Press, 2001, p. 306)
After all, even in the passage which we brought in on account of the similarity of its sayings, namely, "For just as in Adam all die, [...] so also in Christ [...] all will be made alive." (1 Cor. 15:22) [...] Someone else will perhaps say: What seems to be lacking in the things we said above, according to the order of his style, is brought back in later passages, though a bit tardy, where he says,Denique et in eo eapitulo, quod pro similitudine horum dictorum in medium adduximus, id est: „sicut enim in Adam omnes moriuntur [...] ita et in Christo omnes [...] vivificabuntur." [...] Alius fortasse dicit, quia hoc, quod videtur deesse in his, quae supra diximus secundum elocutionis ordinem, tarde quidem, sed in posterioribus redditur, ubi dicit:
    "But it is not the case that just as the gift so the trespass. For if the many died through the trespass of the one, much more surely has the grace of God and the gift in the grace of the one man, Jesus Christ, abounded for very many." (Rom. 5:15)
    „sed non sicut delictum, ita et donatio. Si enim unius delicto mortui sunt multi, multo magis gratia Dei et donum in gratia unius hominis Jesu Christi in plures abundavit:" (Rom 5,15)
With these words he would have declared that what seemed to have been lacking above is completed. What he would have said there, that sin had passed through to all men, is not much different from what he says here, that the gift and the grace of Jesus Christ abounded for very many. This is so because "all" men may be understood to mean "very many" men, and it does not seem absurd to take "very many" to mean "all," especially since in what follows he says so explicitly,et asserit ex his completa esse, quae defuisse in superioribus videbantur: nec multum interesse, quod ibi in omnes homines dixerit pertransisse peccatum, hic vero donum et gratiam Jesu Christi in plures abundasse, eum et omnes homines plures esse intelligantur, et plures omnes intelligi non videatur absurdum, maxime cum in subsequentibus dicat apertius:
    "Just as the trespass of the one led to condemnation for all men, so also the righteousness of the one leads to the justification of life for all men."
    "sicut per unius delictum in omnes homines in condemnationem, ita et per unius justitiam in omnes homines ad justificationem vitae."
And in order that be might show still more plainly that "all men" and "many men" mean one and the same thing, he added to these things,Et ut evidentius ostenderet, omnes homines et multos homines idem esse, addidit his:
    "For just as by the one man's disobedience the many were made sinners, so also by the obedience of the one the many will be made righteous."
    "sicut enim per inobedientiam unius hominis peccatores constituti sunt multi, ita et per unius obedientiam justi constituentur multi."
Thus those whom he had above designated as "all men" he has called here "many" with the exact same meaning.Et quod superius omnes dixerat homines, hic eodem sensu multos nominavit.
Erasmus (1466–1536) and Villavicencio (1501-1581) below and also Rubesis (1687-1775) in De peccato originali used this passage as testimony, that word "many" in Rom. 5 is taken in sense "all".
 
 
Theodore the Interpreter (c.350–428)
on Romans 5:15 ["if by the offense of one the many have died, much rather has the grace of God, and the free gift in grace, which is by the one man Jesus Christ, abounded unto the many"] (PG 66, 797C)
For that "the many have died" he says for all. For all have died as he himself higher says: "death passed upon all men" (v.12). It is visible however that also "[(gift in) grace] abounded unto the many" (v.15) similarly for "unto all" (v.18) he says. For common also rising grace to all equally. τὸ γὰρ οἱ πολλοὶ ἀπέθανον ἀντὶ τοῦ πάντες λέγει· πάντες γὰρ ἀπέθανον, ὡς αὐτὸς ἀνωτέρω φησίν· εἰς πάντας ἀνθρώπους διῆλθεν ὁ θάνατος. δῆλον δὲ ὅτι τὸ καὶ εἰς τοὺς πολλοὺς ἐπερίσσευσεν ὁμοίως ἀντὶ τοῦ εἰς πάντας λέγει· κοινὴ γὰρ καὶ ἡ τῆς ἀναστάσεως χάρις ἁπάντων ἀνισταμένων ὁμοίως.
on Romans 5:19 [as indeed by the disobedience of the one man the many have been constituted sinners, so also by the obedience of the one the many will be constituted righteous]. (PG 66, 800B)
He shows however also hither that "the many" he says for all. Saying "towards all for justification of life" (v.18b) he leaded. "The many have been constituted sinners" - it is visible, that "the many" he says for the all as also hither. ἔδειξε δὲ κἀν ταῦθα ὅτι τὸ οἱ πολλοὶ ἀντὶ τοῦ πάντες λέγει· εἰπὼν γὰρ τὸ εἰς πάντας ἀνθρώπους εἰς δικαίωσιν ζωῆς, ἐπήγαγεν· ἁμαρτωλοὶ κατεστάθησαν οἱ πολλοί, ὥστε δῆλον ὅτι οἱ πολλοὶ ἀντὶ τοῦ οἱ πάντες λέγει καὶ ἐν τοῖς ἀνωτέροις κἀνταῦθα.
 
 
Cyril of Alexandria (c.376-444)
on Romans 5:19 (PG 74, 788 C-D)
Then the sin also corrupted human nature, and so "the many" were made sinners, i.e. those who are over the whole earth.Tunc peccatum quoque humanam naturam corripuit, atque ita peccatores constituti sunt multi, id est, quotquot in orbe versantur. τότε καὶ εἰσήλατο τὴν ἀνθρώπου φύσιν ἡ ἁμαρτία· οὕτω καὶ ἁμαρτωλοὶ κατεστάθησαν οἱ πολλοὶ, τουτέστιν οἱ ἀνὰ πᾶσαν τὴν γῆν.
 
 
Gennadius I. of Constantinople (c.400—471)
on Romans 5:12-15 (PG 85, 1672)
Everyone in the following of Adam has died, because they have all inherited their nature from him. But some have died because they themselves have sinned, while others have died only because of Adam's condemnation — for example, children.Quicunque ergo ex ipso per generationum successiones orti sunt, merito moriuntur, primi videlicet parentis naturam haereditantes. Verum ex illis omnibus morte damnatis, alii per propria etiam quae ipsi admisere peccata in mortem praecipitant, alii vero propter solam Adami condemnationem: quales sunt infantes. τῶν οὖν ἐξ αὐτοῦ κατὰ διαδοχὰς τικτομένων πάντες ἀπέθνησκον ὡς εἰκὸς τοῦ προπάτορος κληρονομοῦντες τῆς φύσεως· ἀλλὰ τῶν ἀποθνησκόντων τούτων οἱ μὲν δι' ὧν καὶ αὐτοὶ παρηνόμουν, ὑπήγοντο τῷ θανάτῳ, οἱ δὲ διὰ μόνην τοῦ Ἀδὰμ τὴν κατάκρισιν, οἷον ἡ τῶν νηπίων μερίς.
And so - he surely said herePropterea nunc quidem dicit:διὰ τοῦτο νῦν μέν, φησίν,
    "death passed upon all men, for that all have sinned."
    "In omnes homines mors pertransiit, in quo omnes peccaverunt",
    εἰς πάντας ἀνθρώπους διῆλθεν ὁ θάνατος, ἐφ' ᾧ πάντες ἥμαρτον,
Saying "all" for "the many" as in following:omnes pro plurimis dicens, sicut et in sequentibus.ἀντὶ τῶν πολλῶν λέγων τοὺς πάντας ὥσπερ ἐν τοῖς μετὰ ταῦτα·
    "For if by the transgression of the one the many died"
    "Si ergo propter unius delictum plurimi mortui sunt",
    εἰ γὰρ τῷ τοῦ ἑνὸς παραπτώματι οἱ πολλοὶ ἀπέθανον,
he said "the many" for "all."plurimos pro omnibus usurpat.τοὺς πολλοὺς ἀντὶ τῶν πάντων φησίν.
 
 
AUGUSTINE (354–430), bishop of Hippo.
  • 401/415 AD, De Genesi ad Litteram, lib. 10, cap. 16. / num. 29.
    As in Adam all die, so also in Christ all will be made alive. (1 Cor 15:22);
    Sicut in Adam omnes moriuntur, sic et in Christo omnes vivificabuntur (1 Cor 15, 22);
and:
    As by the disobedience of one man, many were made sinners; so also by the obedience of one, many shall be made just. (Rom 5, 19);
et:
    Sicut per inobedientiam unius hominis peccatores constituti sunt multi, sic per obedientiam unius hominis iusti constituentur multi (Rom 5, 19);
by the same "many" sinners, not excepting some, but wanting to understand all he said above about Adam:eosdemque multos peccatores, non quibusdam exceptis, sed omnes intellegi volens, superius ait de Adam:
    In quo omnes peccaverunt (Rom 5, 12)
  • 421/422 AD, Against Julian : Contra Iulianum, lib. 6, num. 80 / cap. 24 [olim 12] (PL 44, 871),
    referred in our controversy by Cantalapiedra (†1579), Toletanus (†1596), Gonet (†1681), Platel (†1681), Caramuel (†1682), Mai (†1854), etc.
    (English transl. by: Matthew A. Schumacher, C.S.C. in The fathers of the Church. New York: 1957, vol. 35, p. 391)
Since you do not wish to understand the 'many' he said later as meaning the 'all' he said first, you declare he said 'many' to keep us from thinking he meant 'all'. You could do likewise about the seed of Abraham to whom all nations were promised, (Cf. Gen. 22.18) and say not all nations were promised him, because we read in another passage: 'I have made thee a father of many nations.' (Gen. 17.5) [...] In the words, 'In your seed all nations will be blessed' and 'I have made thee a father of many nations,' it is clear that the same nations that are all are also many, and the same that are many are all. Similarly, when it is said that through one, sin passed unto all, and later, that through the disobedience of one, many were constituted sinners, those who are many are also all. In like manner, when it is said: 'By the justice of the one the result is unto justification of life to all men,' and again: 'By the obedience of the one many will be constituted just,' (Rom. 5.12,18,19) none is excepted; we must understand that those who are many are all.Cum vero Multos, quod dixit postea, non vis intellegi omnes, quod prius dixerat; ideo existimans "dictum fuisse multos, ne omnes intellegerentur": poteris hoc dicere et de semine Abrahae, cui promissae sunt omnes gentes (Cf. Gen 22, 18), non omnes gentes ei fuisse promissas; quia dictum est alio loco: Patrem multarum gentium posui te (Gen 17, 5). [...] Quod autem dictum est: In semine tuo benedicentur omnes gentes, et: Patrem multarum gentium posuit te, easdem omnes, multas; et easdem multas, omnes esse monstratum est. Ita etiam cum dictum est: Per unum in omnes transisse peccatum; et postea: Per unius inobedientiam peccatores constitutos multos; ipsi sunt multi, qui et omnes. Similiter cum dictum est: Per unius iustificationem in omnes homines, ad iustificationem vitae; et rursus dictum est: Per unius obedientiam iusti constituentur multi (Rom 5, 12, 18.19), non aliquibus exceptis, sed eosdem multos, omnes oportet intellegi.
  • 429/430 AD, Against Julian : Opus imperfectum contra Iulianum, lib. 2
    (English transl: Roland J. Teske, S.J. in The works of Saint Augustine. New York: New City Press, 1999. vol. 25, 773 pp.)
cap. 134 (PL 45, 1197), referred in our controversy by Gonet (†1681), Platel (†1681), etc.
Sleep off the intoxication of your quarrelsomeness, and wake up and understand the sin—the one sin of one person—about which the apostle said, For if many have died on account of the sin of the one (Rom. 5: 15). These "many" are themselves the "all" about whom he says in another passage, As in Adam all die (1 Cor. 15:22). There you will see the little ones as well because Christ also died for them, as you admit. In fact, when the apostle had said that one died for all, he immediately showed what necessarily follows, when he says, All, therefore, have died, and he died for all (2 Cor. 5:14-15).Digere crapulam contentionis et expergiscere et intellege delictum et unius et unum, de quo dictum est: Si enim ob unius delictum multi mortui sunt (Rom 5, 15); multi quippe isti ipsi sunt omnes, de quibus alio loco dicit: Sicut in Adam omnes moriuntur (1 Cor 15, 22); et ibi videbis et parvulos, quia et pro ipsis etiam te confitente mortuus est Christus. Utique cum dixisset Apostolus quia unus pro omnibus mortuus est, continuo, quid necessario sequeretur, ostendit dicens: Ergo omnes mortui sunt et pro omnibus mortuus est (2 Cor 5, 14-15).
cap. 145 (PL 45, 1201)
Can you say that all the nations were not promised to the descendants of Abraham where scripture said, All the nations will blessed in your descendants (Gn. 22:18), because it called those same nations "many" where we read, I have set you as the father of many nations (Gn. 17:5)? Can you, I repeat, say this, and in that passage also contradict by your foolish talk the scripture that foretells what we see is fulfilled in the present world? Can you forbid us to understand all nations where nothing else but all nations was promised him? For by your logic you teach that "all" was not used for all nations, but for many nations, which are not all, and that it should be understood this way. Where it says "many," we need not understand "all," but where it says "all," and they are truly all, we can also correctly say "many," so that all of them are not thought to be few.Potes dicere non omnes gentes semini Abrahae fuisse promissas, ubi dictum est: In semine tuo benedicentur omnes gentes (Gen 22, 18), quia easdem dixit et multas, ubi legitur: Patrem multarum gentium posui te (Gen 17, 5)? Potes, inquam, hoc dicere et in eo quoque loco Scripturae praenuntianti, quod rebus ipsis videmus impleri, tuo vaniloquio contradicere et prohibere nos intellegere omnes gentes, ubi promissae sunt quid aliud quam omnes gentes? Quia per tuam dialecticam omnes non pro "omnibus", sed pro "multis", quae omnes non sunt, positas atque intellegendas doces. Si autem possunt quidem, ubi dicuntur multi, non omnes intellegi, sed tamen, ubi dicuntur omnes vereque sunt omnes, recte dicuntur et multi, ne ipsi omnes pauci intellegantur.
cap. 147 (PL 45, 1203)
(Paul) said "all" and called those same people "many." When he says "many," he does not deny that they were all, and so he does not contradict himself, as you try in your wickedness to deceive others or are yourself deceived in your blindness. After all, because the apostle said both "all" and "many," I showed that these two are not mutually contradictory. For all are also said to be many because at times even a few are said to be all. But by saying that those whom the apostle said were all were not all, you are undoubtedly shown to be opposed to the apostle.Omnes dicit eosdemque multos; non multos dicendo negat omnes, ne sibi sit ipse contrarius, sicut vestra aut fallit improbitas aut fallitur caecitas. Quia enim utrumque dixit Apostolus, et omnes et multos, ostendi ego non inter se duo ista pugnare, quia ipsi omnes ideo etiam multi sunt dicti, quia omnes aliquando dicuntur et pauci, tu autem dicendo non omnes, quos omnes dixit Apostolus, procul dubio convinceris Apostolo esse contrarius.
cap. 148 (PL 45, 1203)
JULΙΑΝ:
    You and Mani say: All are sinners by nature. The apostle, however, says: Many, not all, are sinners. He removes from the seeds the accusation which is aimed like a sword at moral conduct, and he destroys original sin. But let us insist on the point which we have made. The apostle teaches that we should understand that many became sinners through the disobedience of Adam, but that many become righteous through the obedience of Christ. He certainly shows that those who are righteous are distinct from those who are serious sinners. With what impudence do you try to argue in order to prove from these statements the existence of natural sin? After all, when you say that all are born serious sinners because of Adam and, for this reason, belong to the devil, but that some are afterwards set free from him because of Christ, you do not hold what the aposlle holds. He says that not all, but many were made sinners through Adam.
JULIANUS:
    Nam cum tu et Manichaeus dicitis: Omnes sunt naturaliter peccatores, Apostolus autem dicit: Multi sunt, non omnes peccatores, removet accusationem a seminibus, quae armatur in mores, et destruit originale peccatum. Utque hoc ipsum, quod egimus, urgeamus: praescribit Apostolus multos debere intellegi per Adae inoboedientiam peccatores, multos autem per Christi oboedientiam iustos eos utique, qui iusti sunt, ostendens ab illis, qui criminosi sunt, esse discretos; tu quia impudentia argumentari niteris, ut ex his sermonibus probes naturale peccatum? Nam cum dicis omnes nasci criminosos per Adam et propter hoc ad diabolum pertinere, sed aliquos inde per Christum postea liberari, non hoc sentis, quod Apostolus, qui dicit non omnes per Adam peccatores constitutos esse, sed multos.
AUGUSTINE:
    As we have already shown, it is not contradictory that those same people who are all are also many; hence, the apostle says that those same people whom he called "many" are "all." It is not the apostle, but you who say that they are "not all," and in this way you contradict the apostle. What the apostle says, however, is true; therefore, what you say is false.
AUGUSTINUS:
    Quoniam non est contrarium, sicut iam ostendimus, ut idem sint multi, qui sunt omnes, ideo quos multos, eosdem omnes Apostolus dicit; non omnes autem non Apostolus, sed tu dicis ac per hoc Apostolo contradicis. Verum est autem, quod Apostolus dicit; falsum ergo, quod tu dicis.
cap. 149 (PL 45, 1205)
JULIAN:
    For if he had held a view like yours, he should, of course, have said: Through the disobedience of the one all were made sinners [...] Even if we were completely ignorant of the customary expression by which many were said to be made sinners through the disobedience of one human being, it would still remain unshakable that this does not have to do with original sin, since the apostle taught that it belonged to many, not to all.
JULIANUS:
    Si enim, quale tu, tale aliquid ille sensisset, debuit utique dicere: Per unius inoboedientiam peccatores constituti sunt omnes [...] Etsi ergo penitus nesciremus, qui mos esset, quo per inoboedientiam unius hominis multi peccatores constitui dicerentur, tamen maneret in solido non hoc pertinere ad originale peccatum, quod Apostolus inculcaverat multis, non omnibus convenire.
AUGUSTINE:
    We have already replied with regard to "many" and "all."
AUGUSTINUS:
    De multis et omnibus iam responsum est.
    Why does it come as a surprise that the apostle did not speak in the way you say that he ought to have spoken if he wanted to say what we say? For, even if, as you suppose, the apostle said that through the sin of the one in many were made sinners so that we could not understand these many to be all, but only those who sinned by their own will through imitating the first human being, he did not say that through the obedience of Christ some of these were justified, which is, nonetheless, true.
    Nec sic locutum fuisse Apostolum, quemadmodum dicis eum loqui debuisse, si hoc diceret, quod nos dicimus, quid mirum est? Quandoquidem etiamsi secundum vos Apostolus per unius delictum ita multos peccatores constitutos esse dixisset, ut idem multi non possent omnes intellegi, sed hi tantum qui ex imitatione primi hominis propria voluntate peccarunt, non dixit per oboedientiam Christi ex his aliquos iustificatos, quod tamen verum est.
    Why is it, then, that you say: If the apostle held a view like ours, he should have said: "Through the disobedience of the one all were made sinners"? [...] We too, then, can say to you: If the apostle held a view like yours, he ought, of course, to have said:
    Quid est ergo, quod dicis, si tale aliquid, quale nos, sensisset Apostolus, eum dicere debuisse: Per unius inoboedientiam peccatores constituti sunt omnes? [...] Possumus ergo et nos vobis dicere: Si tale aliquid, quale vos, sensisset Apostolus, debuit utique dicere:
      Through the disobedience of the one many, of course, but not all, were made sinners, but even some of these have returned to righteousness through the obedience of Christ.
      Per unius inoboedientiam peccatores constituti sunt multi quidem, non omnes, sed etiam ex his per obedientiam Christi aliqui ad iustitiam reverterunt;
    Or, if he held such a view, he would have spoken much more clearly so that he said:
    aut etiam multo apertius ita loqueretur, si aliquid tale sensisset, ut diceret:
      Many of the Jews, of course, were made sinners through the disobedience of the one human being; after they received the law, they sinned by a similar transgression. But the obedience of Christ made even some of them righteous.
      Multi quidem Iudaeorum per inoboedientiam unius hominis peccatores sunt constituti, qui lege accepta simili praevaricatione peccarunt, sed etiam ex his aliquos iustificavit Christi oboedientia.
    But if he did not rule against you by not speaking as I said he ought to have spoken if he held what you hold, he certainly ought not to rule against me because he did not speak as you say that he ought to have spoken if he held what I hold. Since the apostle, then, spoke as he thought he ought to speak, we must see which one of us agrees with him. Is it I who say that his words, Through the sin of the one all entered condemnation (Rom. 5:18), are true, and his words, Through the disobedience of ihe one many were made sinners (Rom. 5:19), are true, since it is not contradictory that those who are many are all and that those who are all are many? Or is it you who say: When he says many, they are many, and when he says all, they are not all?
    Quod si tibi non praeiudicavit non ita loquendo, sicut dixi eum loqui debuisse, si hoc sentiret, quod tu, nec mihi utique praeiudicare debet, quia non ita locutus est, quomodo eum dicis loqui debuisse, si hoc sentiret, quod ego. Cum ergo Apostolus ita sit locutus, sicut loquendum esse arbitratus est, videndum est, quis ei nostrum consentiat, utrum ego, qui dico verum esse quod ait: Per unius delictum in omnes homines ad condemnationem (Rom 5, 18), et verum esse quod ait: Per unius inoboedientiam peccatores constituti sunt multi (Rom 5, 19), quoniam non repugnat, ut qui multi sunt, omnes sint et, qui omnes sunt, multi sint, an tu, qui dicis: Ubi ait multos, multi sunt, ubi ait omnes, non omnes sunt.
cap. 175 (PL 45, 1217), this is referred in our controversy by almost all modern theologians.
JULIAN:
    In the present passage the apostle a little later calls "many" those whom he now said were "all."
Julianus:
    Hic ipse Apostolus, quos nunc dixit omnes, paulo post multos nominat.
AUGUSTINE:
    I have already answered that "many" is not opposed to "all," because the all are not few, but many. [...] Get free, if you can, from the statement that one died for all, and dare to say that not all those for whom Christ died were dead, for the apostle immediately closes your mouth and silences your most brazen tongue, when he shows what follows and says, All, therefore, have died. Do not praise the apostle in such a way; do not explain his words so that you refuse to hear, If one has died for all, all, therefore, have died (2 Cor. 5:14). To all these death along with sin was passed on by the one in whom all die. The little ones are also included there, because Christ also died for them; he died for all precisely because all were dead. Whatever arguments yous raise, whatever evasions you take, however you try to undo or twist the words of the apostle, you do not show that the little ones are exempt from the death which lies in sin, because you do not dare to deny that Christ has died for them as well.
AUGUSTINUS:
    Ad hoc iam responsum est non repugnare omnibus multos, quia ipsi omnes non pauci, sed multi sunt; [...] Hinc te exue, si potes, quod unus pro omnibus mortuus est, et aude dicere, non omnes esse mortuos, pro quibus mortuus est Christus, cum statim Apostolus tibi fauces premat et opprimat audacissimam vocem, quid sequeretur, ostendens et dicens: Ergo omnes mortui sunt. Noli sic laudare Apostolum; noli sic exponere, ut nolis audire: Si unus pro omnibus mortuus est, ergo omnes mortui sunt (1 Cor 15, 22). In hos omnes cum peccato mors pertransiit per illum, in quo omnes moriuntur. Ibi sunt et parvuli, quia et pro ipsis Christus mortuus est, qui propterea pro omnibus mortuus est, quia omnes mortui sunt. Quidquid argumenteris, quidquid tergiverseris, quidquid apostolicorum verborum coneris evertere sive pervertere, a morte, quae in peccato est, parvulos non ostendis immunes, quia et pro eis Christum mortuum negare non audes.
cap. 209 (PL 45, 1231)
The teacher of the nations clearly cries out against you: As in Adam all die, so in Christ all will be brought to life (1 Cor. 15:22), and all of them are not few, but many. And for this reason many die in Adam, and many will be brought to life in Christ.Evidenter contra vos clamat Doctor Gentium: Sicut in Adam omnes moriuntur, ita in Christo omnes vivificabuntur (1 Cor 15, 22), qui omnes non pauci, sed multi sunt. Ac per hoc multi moriuntur in Adam, multi vivificabuntur in Christo.
cap. 215
JULIAN:
    For as through the disobedience of the one many were made sinners, so through the obedience of the one many will be made righteous (Rom 5:18-19). The whole confusion is removed. You impudently stir up a lie about everyone; you most foolishly look for difficulties where none exist. The apostle states that it was not all, but many who learned to sin through the disobedience of the first man and that it is many, not all, who acquired righteousness through the obedience of the second. [...]
JULIANUS:
    Sicut enim per unius inoboedientiam peccatores constituti sunt multi, ita et per unius oboedientiam iusti constituentur multi (Rom 5, 18-19). Omnis est soluta perplexitas, impudenter de universitate calumnia con citatur, ineptissime in scirpo nodus quaeritur. Pronuntiat Apostolus non omnes esse, sed multos, qui per inoboedientiam primi hominis peccata didicissent, et multos esse, non omnes, qui per alterius oboedientiam iustitiam essent adepti. [...]
AUGUSTINE:
    [...] With regard to the "many" I have already replied to you sufficiently that they are all, but you could only explain those whom the apostle said were all by contradicting him, explaining and saying: They are not all. No necessity would drive you to that, if you had preferred to hold the Catholic rather than the Pelagian view. All are also said to be "many."
AUGUSTINUS:
    [...] Iam vero de multis, quia ipsi sunt omnes, satis tibi responsum est; tu autem, quos Apostolus dixit omnes, non potuisti nisi contradicendo exponere et dicendo: Non sunt omnes; ad quod te nulla necessitas cogeret, si catholicum quam Pelagianum sensum tenere maluisses; omnes enim propterea dicuntur et multi.
 
 
AQUINAS, Thomas (1225–1274), O.P., Doctor Angelicus, theologian.
on Romans 5:19 (Super Rom., cap. 5 lectio 5). Referrence to this was made in our controversy ("blood ... shed for many") by Calatayud (1698-1771).
For as indeed by the disobedience of the one man [the] many have been constituted sinners, i.e. all, who bore from him according seminal reason.per inobedientiam unius hominis peccatores constituti sunt multi, id est omnes qui ab eo nascuntur secundum rationem seminalem.
 
 

Daniel 12

Daniel 12:1b-2 (Codex Vaticanus, pag. 1231; cf. hebrew)
And a time shall come ... and many of them that sleep in the dust of the earth shall awake, some to everlasting life, and some to shame, to everlasting contempt.et veniet tempus ... et multi de his qui dormiunt in terræ pulvere evigilabunt, alii in vitam æternam, et alii in opprobrium ut videant semper. καὶ ἔσται καιρὸς ... καὶ πολλοὶ τῶν καθευδόντων ἐν γῆς χώματι ἐξεγερθήσονται, οὗτοι εἰς ζωὴν αἰώνιον καὶ οὗτοι εἰς ὀνειδισμὸν καὶ εἰς αἰσχύνην αἰώνιον.
וְהָיְתָה עֵת ... וְרַבִּים מִיְּשֵׁנֵי אַדְמַת־עָפָר יָקִיצוּ אֵלֶּה לְחַיֵּי עוֹלָם וְאֵלֶּה לַחֲרָפוֹת לְדִרְאוֹן עוֹלָם׃
John 5:28-29 (Codex Vaticanus, pag. 1356), cf. also Matthew 25:46
The hour cometh, wherein all that are in the graves shall hear the voice of the Son of God. And shall go forth; those that have practised good, to resurrection of life, and those that have done evil, to resurrection of judgment.venit hora in qua omnes qui in monumentis sunt audient vocem Filii Dei : et procedent qui bona fecerunt, in resurrectionem vitæ; qui vero mala egerunt, in resurrectionem judicii. ἔρχεται ὥρα ἐν ᾗ πάντες οἱ ἐν τοῖς μνημείοις ἀκούσουσιν τῆς φωνῆς αὐτοῦ καὶ ἐκπορεύσονται, οἱ τὰ ἀγαθὰ ποιήσαντες εἰς ἀνάστασιν ζωῆς, οἱ δὲ τὰ φαῦλα πράξαντες εἰς ἀνάστασιν κρίσεως.
And shortly before it John 5:25
Amen, amen I say unto you, that the hour cometh, and now is, when the dead shall hear the voice of the Son of God, and they that hear shall live.amen amen dico vobis quia venit hora et nunc est quando mortui audient vocem Filii Dei et qui audierint viventἀμὴν ἀμὴν λέγω ὑμῖν ὅτι ἔρχεται ὥρα καὶ νῦν ἐστιν ὅτε οἱ νεκροὶ ἀκούσουσιν τῆς φωνῆς τοῦ υἱοῦ τοῦ θεοῦ καὶ οἱ ἀκούσαντες ζήσουσιν.
And it can be compared also with Isaiah 26:19 according LXX ("Septuagint") [i.e. pre-Christian greek translation of Old Testament, which was used by evangelists and which reflected understanding of Bible in that time].
Those who are dead shall rise, and they that are in the tombs shall be raised, and they that are in the earth shall rejoice: for the dew from thee is healing to them: butthe land of the ungodly shall perish.ἀναστήσονται οἱ νεκροί, καὶ ἐγερθήσονται οἱ ἐν τοῖς μνημείοις, καὶ εὐφρανθήσονται οἱ ἐν τῇ γῇ· ἡ γὰρ δρόσος ἡ παρὰ σοῦ ἴαμα αὐτοῖς ἐστιν, ἡ δὲ γῆ τῶν ἀσεβῶν πεσεῖται.
 
 
So Hippolytus of Rome (c.170–c.236) compared all these passages in De Christo et Antichristo, cap. LXV (PL 10, 785 A). And Ambrose (c.340–397) in his commentary to 1. Psalm (PL 14, 950) [as it is referred by Bellarmine] observed a very strong analogy between Dan 12:2 and John 5:28-29, which was consequently the most preciously described by his disciple Augustine:
AUGUSTINE (354–430), bishop of Hippo
De civitate Dei, lib. XX, cap. 23, num. 2 (PL 41, 696) referred in our controversy by Gonet (†1681), Platel (†1681), Viva (†1726), Billuart (†1757), Genovesi (†1769), Mai (†1854), etc.
In another place the same Daniel says, "And there shall be a time of trouble ... And many of them that sleep in the mound of earth shall arise, some to everlasting life, and some to shame and everlasting confusion..." (Daniel 12:1-2) This passage is very similar to the one we have quoted from the Gospel (John 5:28), at least so far as regards the resurrection of dead bodies. For those who are there said to be "in the graves" are here spoken of as "sleeping in the mound of earth," or, as others translate, "in the dust of earth." There it is said, "They shall come forth;" so here, "They shall arise." There, "They that have done good, to the resurrection of life; and they that have done evil, to the resurrection of judgment;" here, "Some to everlasting life, and some to shame and everlasting confusion." Neither is it to be supposed a difference, though in place of the expression in the Gospel, "All who are in their graves," the prophet does not say "all," but "many of them that sleep in the mound of earth." For "many" is sometimes used in Scripture for "all". Thus it was said to Abraham, "I have set you as the father of many nations" (Gen. 17:5), though in another place it was said to him, "In your seed shall all nations be blessed" (Gen. 18:18, 22:18).Alio loco idem Daniel: Et erit, inquit, tempus tribulationis ... Et multi dormientium in terrae aggere exsurgent: hi in vitam aeternam, et hi in opprobrium et in confusionem aeternam... (Dan. 12, 1-2). Sententiae illi evangelicae est locus iste simillimus de resurrectione dumtaxat corporum mortuorum. Nam qui illic dicti sunt esse in monumentis (Io. 5, 28; cf. Matt. 27, 52-53), ipsi hic dormientes in terrae aggere, vel, sicut alii interpretati sunt, in terrae pulvere; et sicut ibi: procedent dictum est, ita hic: exsurgent; sicut ibi: Qui bona fecerunt, in resurrectionem vitae; qui autem mala egerunt, in resurrectionem iudicii (Io. 5, 28-29); ita et isto loco: Hi in vitam aeternam, et hi in opprobrium et in confusionem aeternam. (Dan. xii, 2) Non autem diversum putetur, quod, cum ibi positum sit: Omnes qui sunt in monumentis, hic non ait Propheta omnes, sed multi dormientium in terrae aggere. Ponit enim aliquando Scriptura pro omnibus multos. Propterea et Abrahae dictum est: Patrem multarum gentium posui te (Gen. xvii, 5), cui tamen alio loco: In semine, inquit, tuo benedicentur omnes gentes (Gen. xviii, 18; xxii, 18).
 
 
And it seems that also Jerome (c.347–420) did it. Since Jerome around year 397 quoted Dan 12:2 and John 5:28-29 as parallel passages in his commentary to Isaiah 26:19 (PL 24, 303), which is about resurrection. His understanding of the word "many" as "all" seems also from fact, that in his commentary to Ezekiel, for defending that all men will resurrect, he quoted Dan 12:2 as "robust testimony, in which there is no doubth" (as it is referred also by Suarez).
on Ezekiel 37 (PL 25, 349 A); later repeated also by Rabanus Maurus (PL 110, 861 D)
Haec loquuntur, qui de generali, ut diximus, resurrectione Ezechielem scripsisse autumant. Qui autem taliter interpretantur ista, non debent nobis facere invidiam, quod istum locum aliter exponentes, resurrectionem negare videamur. Scimus enim multo robustiora testimonia, et in quibus nulla sit dubitatio, in Scripturis sanctis reperiri, ut est illud Job: Suscitabit (Al. suscitabis) pellem meam, quae ista sustinet (Job. XIX). Et in Daniel: Multi qui dormiunt in terrae pulvere, resurgent; isti in vitam aeternam, et isti in opprobrium, et in confusionem aeternam (Dan. XII, 2). Et in Evangelio: Nolite timere eos, qui corpus interficiunt, animam autem non possunt occidere; timete autem eum magis, qui potest et animam et corpus perdere in gehennam (Matth. X, 28). Et apostolus Paulus: Qui vivificabit mortalia vestra corpora propter inhabitantem spiritum ejus in vobis (Rom. VIII, 11), et multa alia.
 
 
Finally Theodoret of Cyrus (c.393–c.457)
on Daniel 12:2 (PG 81, 1535 C)
However "many" was said for all. For also blessed Paul put the many for all, saying:Multi autem pro omnes dixit. Etenim beatus quoque Paulus multi pro omnes posuit, cum dixit:Πολλοὶ δὲ, ἀντὶ τοῦ πάντες ἔφη. Καὶ γὰρ ὁ μακάριος Παῦλος, ἀντὶ τοῦ πάντες, οἱ πολλοὶ τέθεικε, λέγων·
    "For if by the offence of one the many have died, much rather has the grace of God, and the free gift in grace, which is by the one man Jesus Christ, abounded unto the many." (Rom. 5:15)
    « Si enim unius delieto multi mortui sunt, multo magis gratia Dei, et donum ex gratia unius hominis Jesu Christi, in multos abundavit. »
    « Εἰ γὰρ τῷ τοῦ ἑνὸς παραπτώματι οἱ πολλοὶ ἀπέθανον, πολλῷ μᾶλλον ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ, καὶ ἡ δωρεὰ ἐν χάριτι τῇ τοῦ ἑνὸς ἀνθρώπου Ἰησοῦ Χριστοῦ εἰς τοὺς πολλοὺς ἐπερίσσευσε. »
 
 
GLOSSA interlinearis [interlined gloss] - made by Anselm of Laon (1050/1055-1117), and in whole rest of medieval times, it was written between lines of Bible. And in fact, there was written "all" ["omnes"] above word "many" ["multi"], i.e. that many=all. (Bibliorum sacrorum cum glossa, Venetiis, 1603, vol. IV., col. 1677)
 
 
Later Thomas AQUINAS (1225–1274), O.P., theologian.
Objection (Super Sent., lib. 4 d. 43 q. 1 a. 1 qc. 2 arg. 2), which was quite later added to Summa Th., par. 3 suppl., q. 75 a. 2 arg. 2
[Objection:][Summa Th.][Super Sent.]
Daniel 12:2 says: "Many of those that sleep in the dust (of the earth) shall awake." But these words imply a restriction. Therefore all will not rise again.Daniel. 12, 2, dicitur: multi de his qui dormiunt in terrae pulvere, evigilabunt. Sed haec locutio quamdam particulationem importat. Ergo non omnes resurgent.Daniel. 12, 2, dicitur: multi de his qui dormiunt in pulvere, evigilabunt. Sed haec locutio quamdam partitionem importat. Ergo non omnes resurgent.
Response to this objection (Super Sent., lib. 4 d. 43 q. 1 a. 1 qc. 2 ad 2), which was quite later added to Summa Th., p. 3 suppl., q. 75 a. 2 ad 2
[Response:][Summa Th.][Super Sent.]
Augustine (The City of God, 20: 23) explains "many" as meaning "all": in fact, this way of speaking is often met with in Holy Writ.Augustinus (De Civ. Dei xx, 23), exponit multi, id est omnes; et hic modus loquendi frequenter invenitur in sacra Scriptura.Augustinus (De Civ. Dei xx, 23), exponit, multi, idest omnes; et hic modus loquendi frequenter invenitur in sacra Scriptura.
Or restriction/perditon can be understood in regard to damned children (in limbo) who, although they shall rise again, are not properly said to awake, since they will have no sense either of pain or of glory, and waking is the unchaining of the senses.Vel particulatio potest intelligi quantum ad pueros damnatos in limbo, qui quamvis resurgant, non proprie dicuntur evigilare, cum nec sensum poenae, nec gloriae habituri sint; vigilia enim est solutio sensus.Vel perditio potest intelligi quantum ad pueros damnatos, qui quamvis resurgant, non proprie dicuntur evigilare, cum nec sensum poenae nec gloriae habituri sint; vigilia enim est solutio sensus.
In the same time also
Bonaventure (1221–1274), O.F.M.
Super Sent., lib. IV, Dist. XLIII, art. I., quaestio II. (Opera Omnia. Venetiis: 1754, tom. IV, p. 944; Parisiis: 1866, tom. VI, p. 453)
Contra: 1. Multi de his, qui dormiunt in pulvere terrae, evigilabunt: ergo cum hoc nomen, multi, sit partitivum, si multi evigilant, non ergo omnium est resurrectio.
[Resp. ...] Ad illud quod objicitur, quod multi evigilabunt, respondet Augustinus, quod multi, id est omnes: et talis modus loquendi frequenter invenitur in Scriptura. Vel facienda est vis in verbo, quia evigilare plus dicit, quam resurgere, quia vigilia est usus sensuum, et dicit discretionem, quae non vigebit in parvulis damnatis, quia non erit in eis tristitia.
Shortly later also
Nicholas of Lyra (c.1270-1349), OFM. in his commentaries to Bible
on Daniel 12:2 (Bibliorum sacrorum, Venetiis, 1603, vol. IV., col. 1677)
  • Per hoc autem quod dicit, Multi intelliguntur omnes, ut dicit Aug. Et hic modus loquendi bene invenitur alibi in sacra scriptura.
  • Vel aliter dicit, Multi, propter pueros damnatos, qui licet resurgant, non tamen dicuntur proprie evigilare, quia non sunt habituri sensum poenae vel gloriae, vigilia autem est solutio sensus.
Therefore they non only admitted this interpretation here, but also noted about such interpretation, that:
    "this way of speaking is often met with in Holy Writ" .
And although in this concrete passage he added also some speculation about another alternative of interpretation, which was not supported by ancient exegetes, but even later great theologians and exegetes accepted only first interpretation. So for example Bellarmine (1542-1621) very strongly defended non-restrictive interpretation of Daniel 12:2 in his response to Ambrosius Catharinus (1483-1553), O.P., who wrote objection, that word "many" in this passage doesn't contain children.
 
 
BELLARMINE, Robert [Roberto Francesco Romolo Bellarmino] (1542-1621), S.J., cardinal, theologian.
Disputationum, vol. iii, lib. VI, cap. 3 (ed. Inglostadii, 1593, p. 589; Neapol, 1858, vol. 4, p. 239)
I response: st. Augustine in book 20 about City of God, cap. 23 and Theodoret in commentary to this place noted us, that this many is in this place put for word all, since really many shall arise, because all shall arise. Similar is that Rom 5.: For as indeed by the disobedience of the one man (the) many have been constituted sinners (Rom. 5:15). Who was called many, is called also all, when he says: in whom all sinned (Rom. 5:12). And: as by the offence of one, unto all to condemnation (Rom. 5:18). Similar is also, what we have Genesis 17, 5: "I have made thee a father of many nations," about which nations it is said later in 18, 18 and 22, 18: "In your seed shall be blessed all nations of the world."RESPONDEO, S. Augustinus lib. 20. de civit. Dei, cap. 23. et Theodoretus in comment. huius loci, nos admonent, vocem illam, multi, positam esse hoc loco pro voce, omnes, quia re vera multi erunt, qui resurgent, cum omnes resurgent. Simile est illud Rom. 5. Per inobedientiam unius hominis peccatores constituti sunt multi. Quos multos vocavit, etiam omnes vocat, cum ait: In quo omnes peccaverunt. Et: Per unius delictum in omnes homines in condemnationem. Simile est etiam quod habetur Genes. 17. Patrem multarum gentium constitui te. De quibus gentibus rursus dicitur cap. 18. et 22. In semine tuo benedicentur omnes gentes terrae.
Moreover, what Augustine noted here, st. Ambrose (c.340–397) in 1. Psalm (PL 14, 945-950) and st. Jerome (c.347–420) in cap. 26 of Isaiah say (PL 24, 303), this place in Daniel signifies the same "all", that much later Lord himself expressed in John 5:28-29, when he said: "All, who are in the graves shall hear the voice of the Son of God. And shall go forth; those that have practised good, to resurrection of life, and those that have done evil, to resurrection of judgment." Where we see, by Lord himself is declared, by "many slept in the dust of the ground" are understand "all, who are in the graves", i.e. all, who died.ADDE quod S. Augustinus loco notato, S. Ambrosius in i. Psalm. et S. Hieronymus in cap. 26. Isaiae dicunt, locum istum Daniel. idem omnino significare, quod multo post Dominus expressit Ioan. 5. cum ait: Omnes, qui in monumentis sunt, audient vocem filii Dei, et procedent, qui bona fecerunt in resurrectionem vitae, qui vero mala egerunt, in resurrectionem iudicii. Ubi videmus, a Domino ipso declaratum esse, per multos dormientes in terrae pulvere intelligendos esse, omnes, qui in monumentis sunt, id est, omnes mortuos.
Francisco SUÁREZ (1548–1617), S.J., theologian.
disput. 50 [quaest. 56, art. 2], sect. 1, num. 6 (Opera Omnia, Paris, 1860, vol. XIX, p. 914-915), see also sect. III (quoted more below, where he used also words of concesration as an example of such phenomen of many=all).
Clarius vero testimonium est apud Dan., c. 12 : Multi de iis qui dormiunt in terrae pulvere, evigilabunt, alii in vitam aeternam, et alii in opprobrium. Ubi multi pro omnibus (usitata phrasi Scripturae) positum est, ut ibi notavit Theodoret., et Aug., 20 de Civit., cap. 25. Idem sentit Hieronymus, Ezech. 37, ubi hoc appellat, robustum testimonium, ad probandara resurrectionem, quod nullam babeat dubitationem. Et eodem utitur Ruffinus, in expositione Symboli, qui prius absolute legit, resurgent qui sunt in pultere; deinde vero addit pronomen multi, in quo plane indicat eumdem esse sensum. Praeterea apud Isaiam sunt clarissima testimonia, quae longum esset prosequi, c. 26: Vivent mortui tui, interfecti mei resurgent. Expergiscimini et laudate, qui habitatis in pultere; ubi clarius Septuaginta: Surgent mortui, et resurgent qui in monumentis. De quo loco praeter expositores ibi, videri potest Augustiuus, l. 20 de Civit., c. 21; et Tertul., l. de Resur. carnis, c. 31, ubi etiam adjungit illud Isa. 66: Videbitis, et gaudebit cor vestrum, et ossa vestra quasi herba germinabunt, et cognoscetur manus Domini servis ejus, et indignabitur inimicis suis. Quo loco utuntur etiam August., l. 20 de Civit., c. 21; et Irenae., l. 5 Contra haeres., c. 15, et merito sane;
Juan MALDONADO (1533-1583), SJ., theologian, exegete.
on Daniel 12:2 (ed. 1611, p. 738)
Many is put for all, what often we see done in sacred books. For so Christ says: Many are called, few are elect (Matthew 22, 14), when from the same place we receive, that all are called. So st. Paul, "by the disobedience of the one man the many have been constituted sinners", says he to Rom 5, v. 19. while v. 12 and 18. say, that all become sinners, but because he put "many" for "all," we observed, that some reason is, that "many called" oppose to "few elect" in Matthew, "many sinners" to "one sin" in Paul.Multos enim pro omnibus posuit: quod saepe in sacris libris fieri videmus. Sic enim dicit Christus: Multi sunt vocati, pauci vero electi; cum ex eodem loco omnes vocatos fuisse constet. Sic D. Paulus per unium hominis inobedientiam multos peccatores constitutos fuisse ait, ad Rom. 5. ver. 19. cum ver. 12. et 18. peccatum dixisset in omnes homines perusisse, sed quia quoties multi pro omnibus ponuntur, aliquid eius rei causae esse animadvertimus, quemadmodum apud Matthaeum multi vocati, pauci alectis, apud Paulum multi peccatores, uni peccati auctori opponuntur.
And similarly others modern exegetes in their commetaries on Daniel 12:2.
 
 

Genesis 17-22

Following two parallels from Genesis were also often mentioned by Augustine among various passages where the word "many" is used for "all"
Genesis 17:4-5; cf. Sirach 44:20, Romans 4:17-18
I am, and my covenant is with you, and you shall be a father of many nations.Ego sum, et pactum meum tecum, erisque pater multarum gentium.καὶ ἐγὼ ἰδοὺ ἡ διαθήκη μου μετὰ σοῦ καὶ ἔσῃ πατὴρ πλήθους ἐθνῶν.
אֲנִי הִנֵּה בְרִיתִי אִתָּךְ וְהָיִיתָ לְאַב הֲמוֹן גּוֹיִם׃
Neither shall your name be called any more Abram: but you shall be called Abraham: because I have made you a father of many nations.Nec ultra vocabitur nomen tuum Abram, sed appellaberis Abraham : quia patrem multarum gentium constitui te.Καὶ οὐ κληθήσεται ἔτι τὸ ὄνομά σου Ἄβραμ, ἀλλ' ἔσται τὸ ὄνομά σου Ἀβραάμ, ὅτι πατέρα πολλῶν ἐθνῶν τέθεικά σε.
וְלֹא־יִקָּרֵא עוֹד אֶת־שִׁמְךָ אַבְרָם וְהָיָה שִׁמְךָ אַבְרָהָם כִּי אַב־הֲמוֹן גּוֹיִם נְתַתִּיךָ׃
Genesis 18:18; cf. Genesis 22:18, Romans 4:16
And he/Abraham will surely become a great and mighty nation, and in him all the nations of the earth shall be blessed.cum futurus sit in gentem magnam, ac robustissimam, et benedicendæ sint in illo omnes nationes terræΑβρααμ δὲ γινόμενος ἔσται εἰς ἔθνος μέγα καὶ πολύ καὶ ἐνευλογηθήσονται ἐν αὐτῷ πάντα τὰ ἔθνη τῆς γῆς
וְאַבְרָהָם הָיוֹ יִהְיֶה לְגוֹי גָּדוֹל וְעָצוּם וְנִבְרְכוּ־בוֹ כֹּל גּוֹיֵי הָאָרֶץ׃
 
AUGUSTINE (354–430) mentioned these parallels e.g. against Julian, who argued that "many" means "not all" in Rom 5 (see below about Rom 5). And also that "many" dead will arise (Daniel 12).
De civitate Dei, lib. XX, cap. 23, num. 2 (PL 41, 696) about Dan 12:
For "many" (Dan 12:2) is sometimes used in Scripture for all. Thus it was said to Abraham, "I have set you as the father of many nations" (Gen. 17:5), though in another place it was said to him, "In your seed shall all nations be blessed" (Gen. 18:18, 22:18).Ponit enim aliquando Scriptura pro omnibus multos. Propterea et Abrahae dictum est: Patrem multarum gentium posui te (Gen. xvii, 5), cui tamen alio loco: In semine, inquit, tuo benedicentur omnes gentes (Gen. xviii, 18; xxii, 18).
In Psalmum 113 enarratio I, cap. 2
when it is said: I have made you a father of many nations - "many" however, not only some, but all, what is clearly said, when it is said to him: in your seed shall all the nations be blessed.cui dictum est: Patrem multarum gentium posui te. "Multarum" autem, non quarumdam, sed omnium; quod aperte dicitur, cum ei dicitur: Et benedicentur in te omnes gentes.
Against Julian : Contra secundam Iuliani responsionem imperfectum opus, Liber II, cap. 145 (PL 45, 1201)
(English transl: Roland J. Teske, S.J. in The works of Saint Augustine. New York: New City Press, 1999. vol. 25, 773 pp.)
Can you say that all the nations were not promised to the descendants of Abraham where scripture said, All the nations will blessed in your descendants (Gn. 22:18), because it called those same nations "many" where we read, I have set you as the father of many nations (Gn. 17:5)? Can you, I repeat, say this, and in that passage also contradict by your foolish talk the scripture that foretells what we see is fulfilled in the present world? Can you forbid us to understand all nations where nothing else but all nations was promised him? For by your logic you teach that "all" was not used for all nations, but for many nations, which are not all, and that it should be understood this way. Where it says "many," we need not understand "all," but where it says "all," and they are truly all, we can also correctly say "many," so that all of them are not thought to be few.Potes dicere non omnes gentes semini Abrahae fuisse promissas, ubi dictum est: In semine tuo benedicentur omnes gentes (Gen 22, 18), quia easdem dixit et multas, ubi legitur: Patrem multarum gentium posui te (Gen 17, 5)? Potes, inquam, hoc dicere et in eo quoque loco Scripturae praenuntianti, quod rebus ipsis videmus impleri, tuo vaniloquio contradicere et prohibere nos intellegere omnes gentes, ubi promissae sunt quid aliud quam omnes gentes? Quia per tuam dialecticam omnes non pro "omnibus", sed pro "multis", quae omnes non sunt, positas atque intellegendas doces. Si autem possunt quidem, ubi dicuntur multi, non omnes intellegi, sed tamen, ubi dicuntur omnes vereque sunt omnes, recte dicuntur et multi, ne ipsi omnes pauci intellegantur.
Contra Iulianum, Liber VI, num. 80 / cap. 24
However what is said: in your seed shall all the nations be blessed, and I have made you a father of many nations, it is evident, that the same "all" is "many" and the same "many" is "all."Quod autem dictum est: In semine tuo benedicentur omnes gentes, et: Patrem multarum gentium posuit te, easdem omnes, multas; et easdem multas, omnes esse monstratum est.
 
 
Augustine also read following Cicero's book "About Republic" (Augustine often mentioned that book, mostly in his book The City of God). Curiously even that Cicero's book mentioned some passage from Greek classics and it is explained there that word "many" was used for "all".
CICERO (106 BC–43 BC), a Roman philosopher, statesman, lawyer, political theorist, and Roman constitutionalist. He is widely considered one of Rome's greatest orators and prose stylists.
54/51 BC, De republica, lib. 1, num. 56-58. (ed. by cardinal Mai. Rome 1822, p. 93). Annotated by cardinal Mai (†1854). Referred also by Perrone (†1876) in his famous textbook of dogmatic theology.
Scipio.
    We must then, I suppose, imitate Aratus, who, when he prepared himself to treat of great things, thought himself in duty bound to begin with Jupiter.
(Scipio)
    'imitemur ergo Aratum, qui magnis de rebus dicere exordiens a Iove incipiendum putat.'
Lælius.
    Wherefore Jupiter? and what has our discourse to do with the poem of Aratus?
(Laelius)
    'quo Iove? aut quid habet illius carminis simile haec oratio?'
Scipio.
    Why it serves to teach us that we cannot better commence our investigations than by invoking Him, whom, with one voice, both learned and unlearned extol as the king universal of gods and mortals.
(Scipio)
    'tantum' inquit 'ut rite ab eo dicendi principia capiamus, quem unum omnium deorum et hominum regem esse omnes docti indoctique [expoliri] consentiunt.
Lælius.
    Why do you notice this so earnestly?
(Lælius)
    'Quid?' inquit Laelius.
Scipio.
    Because it bears directly on our present political discussion. If the legislators of states have thus enforced, for the benefit of society, the belief that there exists a Universal Monarch in heaven, at whose nod — as Homer expresses — all Olympus trembles (Iliad i. 530) — and who is both king and father of all creatures—you may observe how great is this authority, and many witnesses — because he pleased to call all as "many" — which attest that nations have unanimously recognized, by the decrees of their chiefs, that nothing is better than a king, since all the gods consent to be governed by a monarchical deity. And lest we should suspect that this opinion rests on the error of the ignorant, and should be classed among the fables, let us hear those universal testimonies of erudite men, who have seen with their eyes those things which we can hardly attain by report.
(Scipio)
    'Et ille, quid censes nisi quod est ante oculos? Sive haec ad utilitatem vitae constituta sunt a principibus rerum publicarum, ut rex putaretur unus esse in caelo, qui nutu ut ait Homerus, totum Olympum converteret (Iliad i. 530), idemque et rex et pater haberetur omnium, magna auctoritas est multique testes, siquidem omnis multos appellari placet, ita consensisse gentes decretis videlicet principum, nihil esse rege melius, quoniam deos omnis censent unius regi numine; sive haec in errore inperitorum posita esse et fabularum similia dicimus, audiamus communis quasi doctores eruditorum hominum, qui tamquam oculis illa viderunt, quae nos vix audiendo cognoscimus.'
Lœlius.
    What men do you mean?
(Lælius)
    'quinam' inquit Laelius 'isti sunt?'
Scipio.
    Those who, by the investigation of nature, have arrived at the opinion that the whole universe is animated by a single Mind. ... But if you please, my Lælius, I will bring forward those evidences, which are neither too ancient, nor too far–fetched.
(Scipio)
    'Et ille, qui natura omnium rerum pervestiganda senserunt omnem hunc mundum mente ... sed si vis Laeli, dabo tibi testes nec nimis antiquos nec ullo modo barbaros.'
Lœlius.
    These are the ones I want.
(Laelius)
    'istos' inquit 'volo.'
Note: First modern publication of this Cicero's book was made by cardinal Angelo Mai (1782—1854), S.J., prefect of the Vatican Library, celebrated philologist and patrists.
In his edition of Cicero's book (Rome 1822, p. 93) he noted under quoted text:
Word MANY sometimes signifies ALL, as it is learnedly showed by Augustine (against Julian vi.80 and in The City of God, xx.23), whose authority is now very taken from Cicero incrementing.Vocabulo multi interdum significari omnes perdocte demonstrat Augustinus contra Iulianum lib. VI. 80, et C.D. xx. 23; cuius auctoritas magnum nunc accipit a Cicerone incrementum.
So also theologians understand in the Sacred ScripturesSic etiam in sacris litteris theologi intelligunt
  • Matthew 26:28 "which shall be shed for MANY", that is "for all".
  • Matth. xxvi. 28: qui pro multis effundetur, id est pro omnibus.
  • And Daniel 12:2: MULTI shall awake, i.e. all.
  • Et Dan. xii. 2: multi evigilabunt, id est omnes.
 
 
According Thomas, similarly ambiguous is even word "most" (which is one of forms of word "many").
E.g. when Aristotle (384 BC-322 BC) said:
On the Heavens / De caelo / Περὶ οὐρανοῦ, lib. 3, cap. 1
It is obvious, then, that most of the inquiry into nature concerns bodies: for all natural substances either are bodies or they will come-into-existence with body and magnitude.patet plurimam de natura scientiam de corporibus esse. omnes enim substantiae naturales aut corpora sunt aut cum corporibus ac magnitudinibus fiunt.φανερὸν ὅτι τὴν πλείστην συμβαίνει τῆς περὶ φύσεως ἱστορίας περὶ σωμάτων εἶναι· πᾶσαι γὰρ αἱ φυσικαὶ οὐσίαι ἢ σώματα ἢ μετὰ σωμάτων γίγνονται καὶ μεγεθῶν.
Thomas noted to it:
In De caelo, lib. 3 l. 1 n. 4
  • In saying "most," he means all, but he uses this mode of expression on account of his philosophic temperament.
  • Per hoc autem quod dicit plurimam, intelligit omnem; sed utitur hoc modo loquendi propter philosophicum temperamentum.
  • Or he says "most" on account of the fact that in natural science something is also said about the first mover and the intellective soul.
  • Vel dicit plurimam, propter hoc quod in scientia naturali aliquid etiam traditur de primo motore et de anima intellectiva.
 
 

He healed "many" (Mark 1:34) = "all" (Matthew 8:16)

Mark 1:32-34
And evening having come, when the sun did set, they brought unto him all who were ill, and who were demoniacs.vespere autem facto cum occidisset sol adferebant ad eum omnes male habentes et daemonia habentes
ܒ݁ܪܰܡܫܳܐ ܕ݁ܶܝܢ ܒ݁ܡܰܥܪܳܒ݂ܰܝ ܫܶܡܫܳܐ ܐܰܝܬ݁ܺܝܘ ܠܘܳܬ݂ܶܗ ܟ݁ܽܠܗܽܘܢ ܐܰܝܠܶܝܢ ܕ݁ܒ݂ܺܝܫܳܐܝܺܬ݂ ܥܒ݂ܺܝܕ݂ܺܝܢ ܘܕ݂ܰܝܘܳܢܶܐ
Ὀψίας δὲ γενομένης ὅτε ἔδυ ὁ ἥλιος ἔφερον πρὸς αὐτὸν πάντας τοὺς κακῶς ἔχοντας καὶ τοὺς δαιμονιζομένους·
And the whole city had gathered at the door.et erat omnis civitas congregata ad ianuam
ܘܰܡܕ݂ܺܝܢ݈ܬ݁ܳܐ ܟ݁ܽܠܳܗ ܟ݁ܢܺܝܫܳܐ ܗ݈ܘܳܬ݂ ܥܰܠ ܬ݁ܰܪܥܳܐ
καὶ ἦν ἡ πόλις ὅλη ἐπισυνηγμένη πρὸς τὴν θύραν·
And he healed many that were sick with various diseases, and cast out many demons.et curavit multos qui vexabantur variis languoribus et daemonia multa eiciebat
ܘܰܐܣܺܝ ܠܣܰܓ݁ܺܝܶܐܐ ܕ݁ܒ݂ܺܝܫܳܐܝܺܬ݂ ܥܒ݂ܺܝܕ݂ܺܝܢ ܗ݈ܘܰܘ ܒ݁ܟ݂ܽܘܪܗܳܢܶܐ ܡܫܰܚܠܦ݂ܶܐ ܘܕ݂ܰܝܘܶܐ ܣܰܓ݁ܺܝܶܐܐ ܐܰܦ݁ܶܩ ܘܠܳܐ ܫܳܒ݂ܶܩ ܗ݈ܘܳܐ ܠܗܽܘܢ ܠܕ݂ܰܝܘܶܐ ܕ݁ܰܢܡܰܠܠܽܘܢ ܡܶܛܽܠ ܕ݁ܝܳܕ݂ܥܺܝܢ ܗ݈ܘܰܘ ܠܶܗ
καὶ ἐθεράπευσεν πολλοὺς κακῶς ἔχοντας ποικίλαις νόσοις, καὶ δαιμόνια πολλὰ ἐξέβαλεν
However parallel passages in Matthew and Luke say "all" and "everyone" instead of "many":
Luke 4:38-41
He rose up from the synagogue, and entered into Simon's house. Simon's wife's mother was holden with a great fever; and they besought him for her.Surgens autem de synagoga introivit in domum Simonis socrus autem Simonis tenebatur magnis febribus et rogaverunt illum pro ea.Ἀναστὰς δὲ ἐκ τῆς συναγωγῆς εἰσῆλθεν εἰς τὴν οἰκίαν Σίμωνος. ἡ πενθερὰ δὲ τοῦ Σίμωνος ἦν συνεχομένη πυρετῷ μεγάλῳ, καὶ ἠρώτησαν αὐτὸν περὶ αὐτῆς.
He stood over her, and rebuked the fever; and it left her. Immediately she rose up and served them.Et stans super illam imperavit febri et dimisit illam et continuo surgens ministrabat illis.καὶ ἐπιστὰς ἐπάνω αὐτῆς ἐπετίμησε τῷ πυρετῷ, καὶ ἀφῆκεν αὐτήν· παραχρῆμα δὲ ἀναστᾶσα διηκόνει αὐτοῖς.
When the sun was setting, all those who had any sick with various diseases brought them to him; and he laid his hands on every one of them, and healed them.Cum sol autem occidisset omnes qui habebant infirmos variis languoribus ducebant illos ad eum at ille singulis manus inponens curabat eos.Δύνοντος δὲ τοῦ ἡλίου ἅπαντες ὅσοι εἶχον ἀσθενοῦντας νόσοις ποικίλαις ἤγαγον αὐτοὺς πρὸς αὐτόν· ὁ δὲ ἑνὶ ἑκάστῳ αὐτῶν τὰς χεῖρας ἐπιτιθεὶς ἐθεράπευεν αὐτούς.
Demons also came out from many, crying out, and saying, "You are the Christ, the Son of God!" Rebuking them, he didn't allow them to speak, because they knew that he was the Christ.Exiebant autem etiam daemonia a multis clamantia et dicentia quia tu es Filius Dei et increpans non sinebat ea loqui quia sciebant ipsum esse Christum.ἐξήρχετο δὲ καὶ δαιμόνια ἀπὸ πολλῶν κραυγάζοντα καὶ λέγοντα ὅτι Σὺ εἶ ὁ Χριστὸς ὁ υἱὸς τοῦ Θεοῦ. καὶ ἐπιτιμῶν οὐκ εἴα αὐτὰ λαλεῖν, ὅτι ᾔδεισαν τὸν Χριστὸν αὐτὸν εἶναι.
Matthew 8:14-17
When Jesus came into Peter's house, he saw his wife's mother lying sick with a fever.Et cum venisset Iesus in domum Petri vidit socrum eius iacentem et febricitantem.Καὶ ἐλθὼν ὁ Ἰησοῦς εἰς τὴν οἰκίαν Πέτρου εἶδεν τὴν πενθερὰν αὐτοῦ βεβλημένην καὶ πυρέσσουσαν·
He touched her hand, and the fever left her. She got up and served him.Et tetigit manum eius et dimisit eam febris et surrexit et ministrabat eis.καὶ ἥψατο τῆς χειρὸς αὐτῆς, καὶ ἀφῆκεν αὐτὴν ὁ πυρετός· καὶ ἠγέρθη καὶ διηκόνει αὐτῷ.
When evening came, they brought to him many possessed with demons. He cast out the spirits with a word, and healed all who were sick;vespere autem facto obtulerunt ei multos daemonia habentes et eiciebat spiritus verbo et omnes male habentes curavitὈψίας δὲ γενομένης προσήνεγκαν αὐτῷ δαιμονιζομένους πολλούς, καὶ ἐξέβαλεν τὰ πνεύματα λόγῳ, καὶ πάντας τοὺς κακῶς ἔχοντας ἐθεράπευσεν,
that it might be fulfilled which was spoken through Isaiah the prophet, saying: "He took our infirmities, and bore our diseases."ut adimpleretur quod dictum est per Esaiam prophetam dicentem ipse infirmitates nostras accepit et aegrotationes portavitὅπως πληρωθῇ τὸ ῥηθὲν διὰ Ἡσαΐου τοῦ προφήτου λέγοντος· Αὐτὸς τὰς ἀσθενείας ἡμῶν ἔλαβε καὶ τὰς νόσους ἐβάστασεν.
Such parallels were used by Euthymius, but it is also mentioned by Victor Antioch, Theophylact, Thomas etc. as the possibility that the word "many" was used for "all".
 
 
ThEOPHYLACT mentioned two possibilities of interpretation. He said:
on Mark 1:34 (PG 123, 505 C) Latin transl. by: Ioannes Œcolampadius (1482–1531) in 1524
  • However, he healed "many," that is all. For all are many;
  • or he didn't heal all, for there were some, who didn't believe and were not healed for their disbelief, but he did heal many of them, who were brought, namely those who believed.
  • Multos autem sanavit, hoc est omnes : omnes enim, multi;
  • vel non omnes sanavit, quia quidam erant increduli, qui non sanati sunt propter incredulitatem suam, sed multos ex oblatis sanavit, eos videlicet qui credebant.
  • πολλοὺς δὲ ἐθεράπευσεν, ἀντὶ τοῦ, πάντας· οἱ γὰρ πάντες, πολλοί·
  • ἢ οὐ πάντας ἐθεράπευσεν, ἦσαν γάρ τινες ἄπιστοι, οἳ οὐκ ἐθεραπεύθησαν διὰ τὴν ἀπιστίαν αὐτῶν, ἀλλὰ πολλοὺς ἰάσατο ἐκ τῶν προσαχθέντων, δηλονότι τοὺς πίστιν ἔχοντας.
Note: This two ancient possibilities of interpretation were presented/quoted also by
THOMAS Aquinas (1225–1274), O.P.
on Mark 1:34 (Catena in Mc., cap. 1 lect. 11.) English translation made by cardinal NEWMAN (1801–1890), C.O.
CHRYSOSTOM: Now in that he says many, all are to be understood according to the Scripture mode of expression.Chrysostomus. Per hoc autem quod dicit multos, omnes oportet intelligere, iuxta Scripturae consuetudinem.
THEOPHYL.: Or he says many, because there were some faithless persons, who could not at all be cured on account of their unfaithfulness. Therefore He healed many of those who were brought, that is, all who had faith.Theophylactus. Vel multos dicit; erant enim quidam infideles, qui minime curati sunt propter incredulitatem eorum. Multos ergo ex oblatis sanavit, illos scilicet qui fidem habebant.
And consequently it was summarized also by
Nicholas of Lyra (c.1270-1349), OFM.
on Mark 1:34 (Postillae perpetuae in universam S. Scripturam; ed. Bibliorum sacrorum cum glossa ordinaria, Venetiis, 1603, vol. V., p. 496)
Et curavit multos,
  • id est, omnes qui fuerunt ibi adducti, qui erant multi.
  • Aliter exponitur. Multos, id est, plures de adductis, quorum fides et denotio curationem merebatur.
Ed daemonia multi eiiciebat.
    Eodem modo dupliciter exponitur idest, omnia vel plura.
Others interesting observations were made by ancient exegetes: Victor of Antioch and Euthymius.
 
 
VICTOR of Antioch (Victor Antiochenus), lived around 400 AD, i.e. in the same time as Chrysostom (and Thomas quoted him under Chrysostom's name). He claimed, that this is the first commentary to the gospel of Mark. It fact it is the most classical greek commentary to Mark.
on Mark 1:34 (Cramer vol. i, p. 278; Poussines, 1673, p. 33-34; Peltanus' transl.; Matthaei, vol. i, p. 20; Codex Bodmer 25, fol. 60b).
Latin transl. by Theodor Anton PELTANUS (1511 - 1584) S.J. in 1580 and Pierre Poussines (1609–1686) S.J. in 1673
[Poussines' transl.:][Peltanus' transl.:]
And Evangelist [Mark] indeed said here, that he [Christ] healed "many."Atque hic quidem noster Evangelista multos a Christo curatos male habentes ait:Evangelista Marcus Christum multos male habentes curasse asserit.Καὶ ὁ μὲν παρὼν Εὐαγγελιστὴς πολλούς φησιν αὐτὸν τεθεραπευκέναι κακῶς ἔχοντας.
  • By this "many" he means all - according to the acquaintance of Scripture, which is often used mode of speaking. (According to the saying of Paul: "as by one man the many were made sinners, so by the one shall the many be made righteous.")
  • multorum nomine omnes oblatos intelligens, Scripturae more tali faepe notione vocem istam usurpantis. Sic Paulus: Sicut enim (inquit) per inobedientiam unius hominis peccatores constituti sunt muti: ita et per unius obeditionem just constituentur multi.
  • Verum is, (aut) scripturarum more multitudinis nomem generatim pro omnibus accipit (scripturae namque dictionem hanc frequenter in eo sensu usurpant),
  • τὸ, πολλοὺς, ἢ πάντας λέγων, κατὰ τὴν συνήθειαν τῆς γραφῆς οὕτω πολλάκις κεχρημένης τῇ λέξει, (κατὰ τὸ εἰρημένον ὑπὸ τοῦ Παύλου, «ὥσπερ διὰ τῆς τοῦ ἑνὸς ἁμαρτωλοὶ κατεστάθησαν ὁι πολλοὶ, οὕτω διὰ τοῦ ἑνὸς, δίκαιοι κατασταθήσονται οἱ πολλοί.»)
  • Or "many" - he says - these who believed in him, and whose faith drived healing.
  • Nisi multos dicit eos quibus sua fides effectum curationis obtinuit, quo aliqui sua incredulitate sint privati.
  • aut certe per τὸ multos, eos omnes et solos denotat, qui in illum credebant. Fides namque ad praestandum sanitacis beneficium alii ciebat.
  • ἢ πολλούς φησι τοὺς πιστεύσαντας εἰς αὐτὸν, καὶ ὧν ἡ πίστις τὴν ἴασιν ἐπεσπά(σα)το.
However, Luke gives us the first sense saying that "laying His hands on each one of them, He was healing them." (Luke 4:40)Caeterum Lucas priori magis expositioni favet, cum hunc locum reddens ait: at ille singulis manus imponens sanabat eos.Verum Lucae contextus cum priori expositione magis facit, ait enim, at ille singulis manus imponens curabat eos.ὁ δὲ Λουκᾶς τὴν προτέραν ἡμῖν ἔννοιαν δίδωσιν εἰπὼν, ὅτι ἑνὶ ἑκάστῳ αὐτῶν τὰς χείρας ἐπιτιθεὶς ἐθεράπευσεν αὐτούς.
 
 
EUThYMIOS
on Mark 1:34 (PG 129, 781 A). Latin translation made by John HENTEN (1499-1566), O.S.H. (later O.P.)
Mark said, that he healed many, however Matthew said that all. Similarly about demons, Mark said, that he cast out many demons, however Matthew said that cast out (bad) spirits, all cleaned (Matthew 8:16).Marcus quidem dixit, quod multos curaverit. Matthaeus vero quod omnes. Similiter autem et de daemoniis dixit Marcus, quod daemonia multa ejecit; Matthaeus vero quod spiritus ejecit, puta omnes.Ὁ μὲν Μάρκος εἶπεν, ὅτι ἐθεράπευσε πολλούς· ὁ δὲ Ματθαῖος, ὅτι πάντας. ὁμοίως δὲ καὶ περὶ τῶν δαιμονίων, ὁ μὲν Μάρκος, ὅτι δαιμόνια πολλὰ ἐξέβαλεν· ὁ δὲ Ματθαῖος, ὅτι ἐξέβαλε τὰ πνεύματα, δηλονότι, πάντα.
So, what we say? That evangelist here adds "many", not as Lord let pass some to clean, or that some demons abandoned. But only to Mark point out, that there were many, who were healed, and many demons casted out.Quid ergo dicimus? Quod Multos et Multa, addidit hic Evangelista, non quod aliquos praetermiserit Dominus, quin curaverit, aut daemonia aliqua reliquerit, sed tantum, ut ostendat Marcus, quod multi fuerunt qui sanati sunt, multaque ejecia daemonia.Τί οὖν φαμέν; τὸ πολλοὺς ἐνταῦθα καὶ τὸ πολλὰ προσέθηκεν ὁ εὐαγγελιστὴς, οὐχ ὅτι παρέλιπέ τινας ἀθεραπεύτους, ὁ Κυριος οὐδ᾽ ὅτι δαιμόνά τινα ἀφῆκεν, ἀλλ᾽, ἵνα δείξῃ μόνον ὁ Μάρκος, ὅτι πλῆθος ἦσαν οἱ θεραπευθέντες, και ὅτι πολλὰ ἦν τὰ ἐκβληθέντα δαιμόνια.
And he repeats this observation also in his commentary on Matthew 13:17 (PG 129, 401 C). Latin transl. by: John HENTEN (1499-1566), O.S.H. (later O.P.) in 1543; In our controversy referred by Richard Simon (1638–1712), C.O. (PG 129, 22).
  • "Many" that is all - as it is said also that "he healed many" (Mark 1:34), although he healed all as another Evangelist has (Matthew 8:16). And also in that same place "he cast out many demons" (Mark 1:34), who simultaneously cast out all of them.
  • multi, hoc est omnes. Veluti quum dicitur : Et curavit multos; omnes namque tunc curavit, ut habet alius evangelista. Et rursum ibidem : Et daemonia multa ejecit.
  • πολλοὶ, ἀντὶ τοῦ, πάντες. ὡς τὸ, καὶ ἐθεράπευσε πολλούς· πάντας γὰρ τότε ἐθεράπευσε. καὶ πάλιν, καὶ δαιμόνια πολλὰ ἐξέβαλε. πάντα γὰρ τηνικαῦτα ἐξέβαλεν.
 
 
TOSTATUS, Alonso de Madrigal (c.1400-1455), bishop, exegete.
on Matthew 8:14-17 [in Matt. cap. VIII., Quaestio 49.] (Comment. in III. partem Matthaei. Venetiis: 1728. 237).
QUAESTIO. An Christus sanaverit omnes male habentes ad se adductos, vel solùm aliquos eorum. Et quomodo fides operabatur in eis?
Quaeretur, an Christus nunc sanaverit omnes male habentes adductos ad se, vel solum aliquos eorum? Aliqui dicunt, quód omnes sanavit, quia dicitur supra in littera: Et omnes male habentes curavit, et Lucae cap. quarto dicitur: Omnes, qui habebant infirmos variis languoribus, ducebant illos ad eum; at ille singulis manus imponens, curabat eos; nemo ergo fuit, qui non sanatus effet.
Sed objicietur, quia Marc. cap. prim, dicitur: Cùm occidisset Sol, afferebant ad eum omnes male habentes, et daemonia habentes: et erat omnis civitas congregata ad januam: Et curavit multos, qui vexabantur variis languoribus, et daemonia multa ejiciebat, et sic non sanabat omnes languentes, nec omnes arreptitios, sed quosdam.
Dici potest.
Uno modo, quod Christus non sanavit nunc omnes male habentes in urbe Capharnaum, sed multos eorum, sicut dicit Marcus: et tamen Matthaeus, et Luc. dixerunt: Omnes ad modum loquendi Scripturae, quia solet dicere: Omnes pro multis, Genes. cap. quadragesimoprimo: Omnes Provinciae veniebant in AEgyptum, ut emerent escas; et tamen manifestum est, quod non poterant de omnibus partibus orbis venire ad AEgyptum tempore famis pro cibis, quia non suffecisset AEgyptus toti orbi pro una die, et etiam quia non erat possibile de toto orbe venire in AEgyptum; sic etiam Jerem. cap. nono: Omnis frater supplantans supplantabit, et omnis amicus fraudulenter incedet; et tamen non est verum hoc universaliter, sed solùm de multis.
Aliter potest dici, et melius, quod Christus sanaverit omnes male habentes, quod patet, quia quandocumque littera potest servari in rigore verborum, non debet trahi ad alienum sensum, idest, si ponitur universaliter, debet intelligi universaliter, nisi appareat aliqua cаusa, propter quam non роsset universaliter accipi, quia alias si liceret nobis ex arbitrio nostro mutare universale in particulare exponendo, periret tota certitudo Scripturae: et tamen nihil obstat ad hoc, quod intelligatur universaliter sanatos aegros, sicut universaliter ponitur; ergo debet sic intelligi.
Secundo patet per quamdam regulam generalem datam ad concordandum varia loca Scripturae, scilicet, quod si in variis locis Scripturae eadem res enarretur, et in uno ponantur plura, quam in alio, debet dici, verum esse, quod continent Scriptura, quae superaddidit, ut si alicubi dicatur, quod fuerunt mille homines in uno bello: et alibi dicitur, quod fuerunt sex millia, et non mille solum, et hoc modo utraque Scriptura vera est, quia si sex millia sunt, mille sunt: si autem stetur Scripturae minora dicenti, erit falsa ea, quae plus dixit: et tamen neutra potest esse falsa; ergo oportet stare plus dicenti. Sic est hic, quia Matthaeus, et Lucas dixerunt: Omnes male habentes curatos, Marc. dixit: Multos; ergo stabitur Matthaeo, et Lucae plus dicentibus; nam si omnes curavit, multos curavit, et non contrario.
Tertio patet, quia omnino est verisimile, quod omnes curaverit, quia viri de Urbe Capharnaum viderant, quomodo Christus spontè sanabat languentes, et sequenti die recessurus erat, ut ostensum est suprà quaest. 47. verisimile est, quôd omnes infirmos offerrent ei. Sic etiam dicitur Marc. cap. 1. nam licet dicitur: Quod sanavit multos: dicitur tamen: Quod afferrebant ad eum omnes male habentes: non est autem verisimile, quod aliqui infirmi offerrentur Christo, quos ipse non sanatet, quia, vel illi haberent fidem, vel non: si haberent fidem, sine dubio sanaret eos, quia fides merebatur obtinere sanitatem. Sic enim ipse dixit Lucae cap. 7. Fiat tibi, sicut credidisti, et iterum. Fides tua te salvam fecit; si autem non crederent, ipse adjuvaret incredulitatem eorum, increpans eos, ut crederent, et sic sanaret ipsos. Sic dicitur Marc. cap. 9. de quodam, qui obtulit Christo filium suum malè habentem, dicens: Domine, si quid potes, adjuva nos: Christus autem dixit: Si potes credere, omnia possibilia sunt credenti, et ille ait: Credo, Domine, adjuva incredulitatem meam, et tunc sanatus est filius ejus: ita ergo fieret de habitatoribus Capharnaum, etiam non est verisimile, quod Christus aliquos relinqueret nunc incuratos curando alios, quia cùm noviter inciperet facere miracula, putaretur, quod ex impotentia proveniebat, quia aliquos posset sanare, et alios non. Sic enim patet Joannis cap. 11. quando Christus audito, quad Lazarus esset mortuus, flevit coram Judaeis, et illi per hoc putantes, quod non poterat cum suscitare, dixerunt: Non porerat iste, qui aperuit oculos caeci, facere, ut hic non moreretur; erat tamen inconveniens, quod nunc putaretur aliqua impotentia in Christo, antequàm plenè ab omnibus cognosceretur ejus virtus in faciendo miracula; ideo etiam, si nunc non crederent plenè isti languentes, ipse suppleret incredulitatem eorum, et sanaret eos; ideo dicendum est, quod omnes languentes de urbe Capharnaum sibi oblatos Christus nunc sanavit.
MALDONADO, Juan (1533-1583), S.J., exegete
on Mark 1:34 (Comentarii, Venetiis, 1606, vol. I, pag. 703-704)
Et curavit multos. Non significat multos ex aegrotis, qui afferebantur, curasse, alios non curasse: omnes enim curavit, ut ait Matthaeus c. 8. 16. et Lucas c. 4.30. Sed significat illos omnes, qui curati sunt, magno fuisse numero, quo illustrius fuisse miraculum intelligamus, maioremque vim habet, quod multos curatos dicit, quam si certum, quamvis magnum numerum, designasset. Dum enim in certum ponit numerum, eumque magnum fuisse dicit, fuisse quodammodo indicat innumerabilem. Eodem modo intelligendus Lucas est c. 4. 41. quodque hoc loco continuo subjicitur, et daemonia multa ejiciebat. Omnia enim ejiciebat ex eis, qui ad se adducebantur, sed ea omnia erant multa. Sic Euthymius et Theophylactus. Aliam Theophylactus interpretationem assert, sed minus, ut mihi videtur propriam, non omnes, qui adducebantur, sed eorum multos curatos fuisse: quia non omnes credebant, et nolebat Christus non credentes in se curare. Caeterum, ut hoc verum esse concedatur, quod in universum tamen verum non est, ut exemplum illud docet Malchi servi Pontificis, cui non credenti Christus abscissam restituit auriculam Lucae 22. 51, tamen ad Christi gloriam pertinebat, neminem ex iis, qui sibi offerebantur, aegrotis, incuratum relinquere, ne quis maligne interpretaretur, quod quosdam non curaret, non ipsorum culpa, sed ejus infirmitate fieri. Et non legimus, Christum ullum sibi ad curandum oblatum aegrotum non curavisse.
LAPIDE, Cornelius a (1567–1637), S.J., exegete, theologian.
on Mark 1:34 (Lapide, XV, 572)
And He healed many, namely all who were offered, according to Matthew 8:16, for they were many. So Theophylact and Euthymios.ET CURAVIT MULTOS. Scilicet omnes qui ipsi offerebantur, ut habet Matthaeus, cap. viii, 16; hi enim erat multi. Ita Theophylactus et Euthymius.
And also all later modern catholic exegetes that I see, followed this interpretation, that word "many" here means "all" (as we see from Matthew and Luke and from Euthymius etc.).
 
 
PIROT, Louis (1881-1939), translator, exegete.
He even translated this word "many" by word "all."
translation and exegesy of Mark 1:34a (La Sainte Bible. Paris: 1935. [Marc], p. 417-418)
And He healed all who were sick with divers diseases, and cast out all demons;Il guérit tous les malades affligés de diverses maladies; il chassa aussi tous les démons

We would be inclined to believe, judging from the parallel accounts of Matthew (8:16) and Luke (4:40-41) and the expression πολλούς, πολλά ["many"], which uses Mark (1:34). This expression corresponds to παντας ["all"] Mark (1:32). However, often πολλοί equals πάντες in N. T., and it is fail that it was given too often - in the translations - a restrictive sense (see Levesque, in Rev. apologétique, 1920, p. 423-429).

Nous serions porté à le croire, à en juger par les récits parallèles de Matthieu (VIII, 16) et de Luc (IV, 40, 41) et par l'expression πολλούς, πολλά dont se sert Marc (I, 34). Cette expression correspond à παντας de Marc (I, 32). Or, bien des fois πολλοί équivaut à πάντες dans le N. T., et c'est à tort qu'on lui a donné trop souvent, dans les traductions, un sens restrictif (cf. Levesque, dans Rev. apologétique, 1920, p. 423-429).
 
 


Similar paralells are Mt 4,24 vs. Lk 7, 21 which was in the same manner used by theologian Billuart (†1757) and Masius (†1772) in our controversy.
Mt 4, 24:
They presented to him all sick people that were taken with divers diseases and torments, and such as were possessed by devils, and lunatics, and those that had the palsy, and he cured them
Lk 7, 21:
He cured many of their diseases and hurts and evil spirits: and to many that were blind he gave sight.

Here we can add, that Luke himself shortly before says: "Power was coming from Him and healing them all." (Lk 6:19b).

 
 

Matthew 13

Matthew 13:17 (cf. Luke 10:24)
For, amen, I say to you, many prophets and just (men) have desired to see the things that you see, and have not seen them: and to hear the things that you hear and have not heard them.Amen quippe dico vobis, quia multi prophetæ et justi cupierunt videre quæ videtis, et non viderunt : et audire quæ auditis, et non audierunt.
ܐܰܡܺܝܢ ܓ݁ܶܝܪ ܐܳܡܰܪܢܳܐ ܠܟ݂ܽܘܢ ܕ݁ܣܰܓ݁ܺܝܶܐܐ ܢܒ݂ܺܝܶܐ ܘܙܰܕ݁ܺܝܩܶܐ ܐܶܬ݂ܪܰܓ݂ܪܰܓ݂ܘ ܕ݁ܢܶܚܙܽܘܢ ܡܶܕ݁ܶܡ ܕ݁ܚܳܙܶܝܢ ܐܢ݈ܬ݁ܽܘܢ ܘܠܳܐ ܚܙܰܘ ܘܰܠܡܶܫܡܰܥ ܡܶܕ݁ܶܡ ܕ݁ܫܳܡܥܺܝܢ ܐܢ݈ܬ݁ܽܘܢ ܘܠܳܐ ܫܡܰܥܘ
ἀμὴν γὰρ λέγω ὑμῖν ὅτι πολλοὶ προφῆται καὶ δίκαιοι ἐπεθύμησαν ἰδεῖν ἃ βλέπετε καὶ οὐκ εἶδαν, καὶ ἀκοῦσαι ἃ ἀκούετε καὶ οὐκ ἤκουσαν.
Origen (c.185–254) [ed. Klostermann. Origenes Werke, vol. XII. Leipzig, 1941. fragment 287-289] and consequently word-by-word identically: Peter of Laodicea [ed. Heinrici, Erklärung des Matthäusevangeliums, Leipzig, 1908, page 150], and similar Greeks [ed. Reuss. Matthäus-Kommentare. Berlin, 1957. page 301] said:
Neither all prophets, nor all just men did hear and see it, but many. For some - as Abraham and Moses and just men - saw and heard.οὐ πάντες δὲ οἱ προφῆται οὐδὲ πάντες οἱ δίκαιοι οἱ ἐπιθυμήσαντες ἰδεῖν ἤ ἀκοῦσαι οὐκ εἶδον ἤ οὐκ ἤκουσαν, ἀλλὰ πολλοί· τινὲς γὰρ ἐπιθυμήσαντες εἶδον καὶ ἤκουσαν ὡς Ἀβραὰμ καὶ Μωυσῆς καὶ οἱ διασημότεροι.
Similarly Jerome (c.347–420), who was inspired by Origen's commentary, said to Matthew 13, 17 (PL 26, 88 A; quoted by Thomas Aquinas in Catena)
This place seems to be contradicted by what is said elsewhere: Abraham rejoiced to see my day, and he saw it, and was glad. (John 8, 56). However He said not, "All prophets and just (men) have desired to see the things that you see" but "many"; for in case of "many" it can be, that some saw, and others saw not. But as this is a perilous interpretation, that we should seem to be making a distinction between the merits of the saints, at least as far as the degree of their faith in Christ, therefore we may suppose that Abraham saw in enigma, and not in substance. But ye have truly present with you, and hold, your Lord, enquiring of Him at your will, and eating with Him. Videtur huic loco illud esse contrarium quod alibi dicitur: Abraham cupivit diem meum videre, et vidit, et laetatus est (Joan. viii, 56). Non autem dixit, omnes prophetae et justi cupierunt videre quae videtis, sed multi. Inter multos potest fieri, ut alii viderint, alii non viderint: licet et in hoc periculosa sit interpretatio, ut inter sanctorum merita, discretionem quamlibet facere videamur. Ergo Abraham vidit in aenigmate, non vidit in specie: vos autem in praesentia eum tenetis, et habetis dominum vestrum, et ad voluntatem interrogatis, et convescimini ei.
And his follower Rabanus here wrote:
Isaias quoque et Michaeas et multi alii prophetae viderunt gloriam domini: qui etiam propterea videntes appellati sunt.
 
John 8, 56
Abraham your father rejoiced that he might see my day: he saw it and was glad.Abraham pater vester exsultavit ut videret diem meum : vidit, et gavisus est.Ἀβραὰμ ὁ πατὴρ ὑμῶν ἠγαλλιάσατο ἵνα ἴδῃ τὴν ἡμέραν τὴν ἐμήν, καὶ εἶδεν καὶ ἐχάρη.
Hebrew 11 (and especially vers 13)
Abel ... Henoch ... Noe ... Abraham ... All these died according to faith, not having received the promises but having seen them afar off and saluting them.Abel ... Henoch ... Noë ... Abraham ... Juxta fidem defuncti sunt omnes isti, non acceptis repromissionibus, sed a longe eas aspicientes, et salutantes.Ἅβελ ... Ἑνὼχ ... Νῶε ... Ἀβραὰμ ... Κατὰ πίστιν ἀπέθανον οὗτοι πάντες, μὴ κομισάμενοι τὰς ἐπαγγελίας ἀλλὰ πόρρωθεν αὐτὰς ἰδόντες καὶ ἀσπασάμενοι.
 
But still, there exists also another alternative.
EUThYMIOS
on Matthew 13:17 (PG 129, 401 C). Latin transl. by: John HENTEN (1499-1566), O.S.H. (later O.P.) in 1543; In our controversy referred by Richard Simon (1638–1712), C.O. (PG 129, 22).
  • Many, but not all, for some also saw and heard that, but supernaturally like Abraham and those prominent.
  • Multi, et non omnes; quidam enim haec et viderunt et audierunt, quanquam id supernaturaliter, ut Abraham et qui insigniores fuerunt.
  • Πολλοὶ, καὶ οὐ πάντες· τινὲς γὰρ ταῦτα καὶ εἶδον, καὶ ἤκουσαν· ὑπερφυῶς δὲ, ὡς ὁ Ἀβραὰμ καὶ οἱ ἐπισημότεροι.
  • Or "many" meaning all - as it is said also that "he healed many" (Mark 1:34), although he healed all as another Evangelist has (Mt 8,16). And also in that same place "he cast out many demons" (Mk 1,34), who simultaneously cast out all of them. Those [prophets, etc.] however desired to see incarnated God and Christ's miracles and to hear his doctrine.
  • Aut multi, hoc est omnes. Veluti quum dicitur : Et curavit multos; omnes namque tunc curavit, ut habet alius evangelista. Et rursum ibidem : Et daemonia multa ejecit. Tunc enim omnia ejecit. Desideraverunt autem Deum videre incarnatum, Christique miracula, et ejus audire doctrinam.
  • ἤ πολλοὶ, ἀντὶ τοῦ, πάντες. ὡς τὸ, καὶ ἐθεράπευσε πολλούς· πάντας γὰρ τότε ἐθεράπευσε. καὶ πάλιν, καὶ δαιμόνια πολλὰ ἐξέβαλε. πάντα γὰρ τηνικαῦτα ἐξέβαλεν. ἐπεθύμησαν δὲ ἰδεῖν, τὸν θεὸν ἐνανθρωπήσαντα, καὶ τὰ τοῦ χριστοῦ θαύματα, καὶ ἀκοῦσαι αὐτοῦ διδάσκοντος.
compare with modern exegete Maldonado.
 
And so in modern times
MALDONADO, Juan (1533-1583), SJ., theologian, exegete
on Matthew 13:17 (ed. 1606, p. 373)
However I judge that it is not probable what Jerome and Euthymius [in first part] noted - that he said many and not all since some of them saw it as Abraham rejoiced that he might see day of Christ, saw it and was glad (John 8:56) - because many is put for all, as opposition to apostle, who were few, as we see done in Rom 5,19 and in many other places. For even Abraham himself did not so see Christ as apostles saw.Quod autem Hieron. et Euthym. adnotaverunt non dixisse Christum omnes prophetae, sed multi; quod aliqui ex illis viderint, ut Abraham, qui exultavit, ut videret diem Christi, vidit et gavisus est, verisimile non esse arbitror; quin multos pro omnibus posuit; ut apostolis, qui pauci erant, opponeret, ut Rom. 5, 19, multisque aliis locis factum videmus. Nam ne ipse quidem Abraham ita Christum vidit, quemadmodum apostoli viderunt.
Note: let's see also second half of that passage.
For, amen, I say to you, many prophets and just (men) have desired to see the things that you see, and have not seen them: and to hear the things that you hear and have not heard them.Amen quippe dico vobis, quia multi prophetæ et justi cupierunt videre quæ videtis, et non viderunt : et audire quæ auditis, et non audierunt.ἀμὴν γὰρ λέγω ὑμῖν ὅτι πολλοὶ προφῆται καὶ δίκαιοι ἐπεθύμησαν ἰδεῖν ἃ βλέπετε καὶ οὐκ εἶδαν, καὶ ἀκοῦσαι ἃ ἀκούετε καὶ οὐκ ἤκουσαν.
Abraham etc. not only didn't see him in such way as Apostles, but also he have not heard his doctrine, which he only desired to hear. And so second Euthymius' observation is more reasonably than first.
 
 

Matthew 10: many sparrows

Matthew 10:31
Fear ye not therefore, ye are of more value than many sparrows.nolite ergo timere multis passeribus meliores estis vos
ܠܳܐ ܗܳܟ݂ܺܝܠ ܬ݁ܶܕ݂ܚܠܽܘܢ ܡܶܢ ܨܶܦ݂ܪܶܐ ܣܰܓ݁ܺܝܳܐܬ݂ܳܐ ܡܝܰܬ݁ܪܺܝܢ ܐܢ݈ܬ݁ܽܘܢ
μὴ οὖν φοβεῖσθε· πολλῶν στρουθίων διαφέρετε ὑμεῖς.
Eustathius used this among various examples (including words of consecration) where word "many" signifies all saying:
(CFHB 32:36)
So we hear, that disciples "are of more value than many sparrows" (Mt 10:31, Lk 12:7). For it is visible, that this more simple word wanted to think all sparrows. ὡς ὁπηνίκα πολλῶν στρουθίων διαφέρειν τοὺς μαθητὰς ἀκούομεν· δῆλον γάρ, ὅτι πάντων στρουθίων ὁ ἁπλούστερος λόγος νοεῖν βούλεται·
Also in modern times theologians Casini (†1755), Sardagna (†1775) etc. - quoted below - used this example in our controversy about word "many" in consecration of Eucharist (Matthew 26:28).
 
 

Luke 7: the many sins

Luke 7:47a
Wherefore, I say to you: (The) many sins are forgiven herpropter quod dico tibi remittentur ei peccata multa
ܚܠܳܦ݂ ܗܳܕ݂ܶܐ ܐܳܡܰܪ ܐ݈ܢܳܐ ܠܳܟ݂ ܕ݁ܰܫܒ݂ܺܝܩܺܝܢ ܠܳܗ ܚܛܳܗܶܝܗ ܣܰܓ݁ܺܝܶܐܐ
οὗ χάριν, λέγω σοι, ἀφέωνται αὐτῆς αἱ ἁμαρτίαι αἱ πολλαί

LAPIDE, Cornelius a (1567–1637), S.J., theologian, exegete.
on Luke 7:42 (vol. XVI, pag. 127) about Luke 7:47
Many - i.e. all - sins are forgiven her by me.multa, id est omnia, ei a me peccata esse remissa.
on Luke 7:47 (vol. XVI, pag. 128)
Wherefore He freed her not only from all guilts but also from all punishments of sin, and granted her free release. ... and therefore her "many", i.e. all.non tantum omnem culpam, sed et omnem poenam culpae debitam ei remisit, illique plenam omnium indulgentiam ... ac proinde huic multa, id est omnia.
Moreover, Panigarola (†1594), Perusinus (†1606), Henriet (†1688), Boucat (†c.1730), Graveson (†1733), L'Herminier (†1735), Milante (†1749), Gravina (†1787), Gerdil (†1802), etc. explicitly mentioned word "many" in this passage as an analogy of word "many" in words of consecration, namely that in both cases word "many" [lat. MULTI] signifies all.
 
 

Hebrews 1:1 and like

Theologian Henriet (†1688) in our controversy (quoted more below) pointed out to passage Hebrews 1:1 which in traditional Greek and Latin version says "many" and "many," while in traditional Syraic/Aramaic version it is said "all" and "all" (or rather "every" and "every," i.e. singular, because Aramaic and Hebrew languages have not plural word "all").
Greek and latin traditional version. Engl. tranl. from New American Standard Bible.
God, after He spoke long ago to the fathers in the prophets in many portions and in many ways Multifariam, multisque modis olim Deus loquens patribus in prophetisπολυμερῶς καὶ πολυτρόπως πάλαι ὁ θεὸς λαλήσας τοῖς πατράσιν ἐν τοῖς προφήταις
Syriac Aramaic traditional version - called Peshitta/Peshitto/Peschitto. Latin transl. (Venetiis: 1747). Engl. transl. by Lamsa.
From of old God spoke to our fathers by the prophets in every manner and in all waysOmnifariam, omnibusque modis locutus est Deus cum patribus nostris per prophetas quondam.
ܒ݁ܟ݂ܽܠ ܡܢܰܘܳܢ ܘܰܒ݂ܟ݂ܽܠ ܕ݁ܶܡܘܳܢ ܡܰܠܶܠ ܐܰܠܳܗܳܐ ܥܰܡ ܐܰܒ݂ܳܗܰܝܢ ܒ݁ܰܢܒ݂ܺܝܶܐ ܡܶܢ ܩܕ݂ܺܝܡ

4 Esdras 4:34

Book "4 Esdras" (sometimes designed as "2 Esdras") called also "Jewish Apocalypse of Ezra" was written in second half of first century. Although L. Gry argued that 4 Ezra was originally composed in Aramaic, most recent scholars agree with Wellhausen, Gunkel, Charles, Klijn, etc., that the original language was Hebrew (Schürer III.1, 300; Stone, 4 Ezra, 10-11; Metzger, “4 Ezra,” 519-520), which was translated into Greek, and then to Latin, Armenian, Ethiopian, Georgian, Syriac and Arabic, but the Hebrew and Greek editions have been lost. (see OCP: 4Ezra).
ancient Latin and Syriac translation
He answered me and said, "You do not hasten faster than the Most High, for your haste is for yourself, but the Highest hastens on behalf of many. et respondit ad me et dixit: non festina spiritu super Altissimum; tu enim festinas propter temet ipsum spiritum, nam Excelsus pro multis.
ܘܥ̣ܢܐ ܘܐ̣ܡܪ ܠܝ܂ ܠܐ ܡܣܬܪܗܒ ܐܢܬ ܝܬܝܪ ܡܢ ܡܪܝܡܐ܂ ܐܢܬ ܓܝܪ ܡܣܬܪܗܒ ܐܢܬ ܡܛܠ ܢܦܫܟ܂ ܡܪܝܡܐ ܕܝܢ ܡܛܠ ܣܓܝܐ̈ܐ܂
ancient Arabic translation.
Esdrae liber quartus arabice e codice vaticano nunc primum editus (Bonnae : Marcum, 1877. p. 8).
Latin transl. (of Arabic version) by: Johann Gildemeister (1812–1890)
And said me, "You do not hasten faster than the Most High, for your haste is for yourself, but the Highest hastens on behalf of all. Tum mihi dixit: non tu celerior es altissimo; tu festinas propter te ipsum, dum altissimus propter universos lente has res efficit.
انت .... لاخر .... ذقال نقال فقال قال عس عص على مهر يفعر هذه الاشياء ...

4 Esdras [arab.] 4:34

And there are also many other passages of similar phenomens, see below Panigarola, J.Jeremias, etc.
 
 

Predestinarianism

If 5th century, heretics called "predestinarians" denied Christ's death for all, and his universal salvific will, etc. They belied, that Christ died only for some group of predestined believers. And that Christ wished only those to be saved. Consequently they also denied free will of men, but rather they believed, that everyone is foreordained: some for salvation, others to damantion. According them, for who Christ died, he will be saved, while others will be lost. etc.

Denyig that Christ died for all they pointed out to following passages of Bible:
Matthew 26:28 / Mark 14:24
For this is my blood of the (new) testament, which is [or "shall be"] shed for many (for the remission of sins).Hic est enim sanguis meus (novi) testamenti qui pro multis effunditur/effundetur (in remissionem peccatorum).
ܗܳܢܰܘ ܕ݁ܶܡܝ ܕ݁ܕ݂ܺܝܰܬ݂ܺܩܺܐ ( ܚܰܕ݂݈ܬ݂ܳܐ ) ܕ݁ܰܚܠܳܦ݂ ܣܰܓ݁ܺܝܶܐܐ ܡܶܬ݂ܶܐܫܶܕ݂ ( ܠܫܽܘܒ݂ܩܳܢܳܐ ܕ݁ܰܚܛܳܗܶܐ )
τοῦτο γάρ ἐστι τὸ αἷμά μου τὸ τῆς (καινῆς) διαθήκης τὸ περὶ πολλῶν ἐκχυνόμενον (εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν).
Matthew 20:28 / Mark 10:45
Even as the Son of man is not come to be ministered unto, but to minister, and to give his life a ransom/redemption for many.Sicut Filius hominis non venit ministrari sed ministrare et dare animam suam redemptionem pro multis.
ܐܰܝܟ݁ܰܢܳܐ ܕ݁ܰܒ݂ܪܶܗ ܕ݁ܐ݈ܢܳܫܳܐ ܠܳܐ ܐܶܬ݂ܳܐ ܕ݁ܢܶܫܬ݁ܰܡܰܫ ܐܶܠܳܐ ܕ݁ܰܢܫܰܡܶܫ ܘܰܕ݂ܢܶܬ݁ܶܠ ܢܰܦ݂ܫܶܗ ܦ݁ܽܘܪܩܳܢܳܐ ܚܠܳܦ݂ ܣܰܓ݁ܺܝܶܐܐ
ὥσπερ ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου οὐκ ἦλθε διακονηθῆναι, ἀλλὰ διακονῆσαι καὶ δοῦναι τὴν ψυχὴν αὐτοῦ λύτρον ἀντὶ πολλῶν.
Hebrews 9:28a (cf. Isaiah 53:12b according LXX).
So also Christ was offered once to bear/exhaust the sins of many.sic et Christus semel oblatus ad multorum exhaurienda.
ܗܳܟ݂ܰܢܳܐ ܐܳܦ݂ ܡܫܺܝܚܳܐ ܚܕ݂ܳܐ ܙܒ݂ܰܢ ܐܶܬ݂ܩܰܪܰܒ݂ ܘܒ݂ܰܩܢܽܘܡܶܗ ܕ݁ܒ݂ܰܚ ܚܛܳܗܶܐ ܕ݁ܣܰܓ݁ܺܝܶܐܐ
οὕτως καὶ ὁ Χριστὸς ἅπαξ προσενεχθεὶς εἰς τὸ πολλῶν ἀνενεγκεῖν ἁμαρτίας
Others, of course, zelously opposed to predestinarians, e.g.
ARNOBIUS the Younger (5th century), do not confused him with Arnobius Elder as it was errorneusly made in some editions of early 16th century.
on Psalm 146/cxlvii (PL 53, 563 B)
Let it is known to you, predestinarian, what I say: Of all generally good will of Christ grace this order - which we say - precedes, since he still born for all, since still suffered for all. Nota tibi, praedestinate, quod loquor: Omnium generaliter bonam voluntatem Christi gratia hoc ordine quo diximus antecedit, si tamen pro omnibus natus, si tamen pro omnibus passus.
 
 
The most famous early predestinarian was Lucidus (5th century), a priest of Gaul.
His error was condemned by bishop Faustus of Riez (c.400-c.490)
in Council of Arles (c.473 AD), whose result was consequently repeated also by Council of Lyons (c.474 AD).
Faust's epistle to Lucidus (PL 53,682; cf. PL 58, 837 B), it is quoted also by Hincmar of Reims (806–882) against predestinatians (PL 125,80 B-C).
Anathema to him that said that Christ did not die for all, and that he does not will all men to be saved.Anathema illi, qui dixerit quod Christus non pro omnibus mortuus sit, nес omnes homines salvos esse velit.
 
 
As a result of that council, Lucidus publicaly renounced Predestinarianism:
Letter of Lucidus (5th century) in council of Arles (PL 53, 684 C), quoted also by Hincmar of Reims (806–882) against predestinarians of his time (PL 125, 82 C). Dezn. 160a-b; Dezn.-Sch. 330-342
Your public reproof is public salvation, and your opinion is medicine. From this I also draw the highest remedy, that by blaming past errors I excuse [them], and by healing confession I wash myself. just so in consequence of the recent statutes of the Council about to be published, I condemn with you that viewCorreptio vestra salus publica, et sententia vestra medicina est. Unde et ego summum remedium duco, ut praeteritos errores accusando excusem, et salutifera confessione me diluam. Proinde iuxta praedicandi recentia statuta concilii, damno vobiscum sensum illum
  • which states that the work of human obedience does not have to be united with divine grace;
  • qui dicit humanae oboedientiae laborem divinae gratiae non esse iungendum;
  • which says that after the fall of the first man the free choice of the will was totally destroyed;
  • qui dicit post primi hominis lapsum ex toto arbitrium voluntatis exstinctum;
  • which states that Christ our Lord and Savior did not incur death for the salvation of all;
  • qui dicit quod Christus Dominus et Salvator noster mortem non pro omnium salute susceperit;
  • which states that the foreknowledge of God violently impels man to death, or that they who perish, perish by the will of God;
  • qui dicit quod praescientia Dei hominem violenter compellat (impellat) ad mortem, vel quod (cum) Dei pereant voluntate qui pereunt;
  • which affirms that whoever sins after baptism which has been legitimately received dies in Adam;
  • qui dicit quod post acceptum legitime baptismum in Adam moriatur quicumque deliquerit;
  • which states that some have been condemned to death, others have been predestined to life;
  • qui dicit alios deputatos ad mortem, alios ad vitam praedestinatos;
  • which states that from Adam even to Christ none of the nations has been saved unto the coming of Christ through the first grace of God, that is, by the law of nature, and that they lost free will in the first parent;
  • qui dicit ab Adam usque ad Christum nullos ex gentibus per primam Dei gratiam, id est, per legem naturae, in adventum Christi fuisse/esse salvatos et/eo quod liberum arbitrium (ex omnibus / ex toto / eis omnibus) in primo parente perdiderint;
  • which states that the patriarchs and prophets or every one of the highest saints, even before the times of the redemption, entered into paradise.
  • qui dicit patriarchas ac prophetas, vel summos quosque sanctorum, etiam ante redemptionis tempora in paradisi habitatione deguisse;
  • qui dicit patriarchas ac prophetas, vel summos quosque sanctorum, etiam ante redemptionis tempora intra paradisum deguisse.
  • [which states that a fire and a hell don't exist.]
  • [qui dicit ignes et inferna non esse.]
All these I condemn as impious and replete with sacrileges.Haec omnia, quasi impia et sacrilegiis repleta condemno.
But I declare that the grace of God is such that I always unite the striving and efforts of man with grace, and I proclaim that the liberty of the human will was not destroyed but enfeebled and weakened, and that he who is saved, was tried; and he who perished, could have been saved.Ita autem assero gratiam Dei, ut adnisum hominis et conatum gratiae semper adiungam, et libertatem voluntatis humanae non exstinctam, sed adtenuatam et infirmatam esse pronuntiem, et periclitari eum, qui salvus est, et eum qui periit, potuisse salvari.
Also that Christ, God and Redeemer, as far as it pertained to the riches of His goodness, offered the price of death for all (cf. Hebr.2:9; 1 Tim. 2:4), and because He, who is the Savior of all, especially of the faithful (1Tim.4:10), does not wish anyone to perish (2Pt.3:9), rich unto all who call upon him (Rom. 10:12).Christum etiam, Deum et Salvatorem nostrum, quantum pertinet ad divitias bonitatis suae, pretium mortis pro omnibus obtulisse (cf. Hebr. 2, 9; 1 Tim. 2, 4), et quia nullum perire velit (2 Pt. 3,9), qui est Salvator omnium hominum, maxime fidelium (1 Tim. 4, 10), dives in omnibus qui invocant illum (Rom. 10, 12).
And because in such things of conscience it must satisfy, I remember me previously saying that Christ came only for those whom he fore-knew that they would believe, following Lord's sentences:Et quia in tantis rebus conscientiae satisfaciendum, memini me ante dixisse quod Christus pro his tantum quos credituros рraescivit advenisset, sententias Dominicas sequens, quibus ait:
  • "The Son of man is not come to be ministered unto, but to minister and to give his life a redemption for many." (Mat. 20:28)
  • Filius hominis non venit ministrari, sed ministrare, et animam suam redemptionem dare pro multis.
  • And that "For this is my blood of the new testament, which shall be shed for many unto remission of sins." (Mat. 26:28)
  • Et illud: Hic est calix sanguinis mei novi Testamenti qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum.
  • Or that of Apostle: "And as it is appointed unto men once to die, so also Christ was offered once to exhaust the sins of many." (Hebr.9:27-28a)
  • Vel illud Apostoli: Sicut statutum est hominibus mori, ita et Christus semel oblatus est ad multorum exhaurienda peccata.
Now by the authority of the sacred witnesses, which are found in great profusion through the extent of the Divine Scriptures, in accordance with the doctrine of our elders made clear by reason, I freely confess that Christ came also for the lost, because they perished although He did not will [it]. For it is not right that the riches of His boundless goodness and His divine benefits be confined to those only who seem to have been saved. For if we say that Christ extended assistance only to those who have been redeemed, we shall seem to absolve the unredeemed, who, it is established, had to be punished for having despised redemption.Nunc vero sacrorum testimoniorum auctoritate, quae abunde per spatia divinarum inveniuntur Scripturarum, ex seniorum doctrinae ratione patefacta, libens fateor Christum etiam pro perditis advenisse, quia eodem nolente perierunt. Neque enim fas est circa eos solum, qui videntur esse salvati, immensae divitias bonitatis ac beneficia divina concludi. Nam si Christum his tantum remedia adtulisse dicimus, qui redempti sunt, videbimur absolvere non redemptos, quos pro redemptione contempta constat esse puniendos.
I declare further that by reason and through the regular succession of the centuries some have been saved by the law of grace, others by the law of Moses, others by the law of nature, which God has written in the hearts of all (cf. Rom.2:15), in the expectation of the coming of Christ;Assero etiam, per rationem et ordinem saeculorum, alios lege gratiae, alios lege Moysi, alios lege naturae quam Deus in omnium cordibus scripsit (cf. Rom 2,15), in spe adventus Christi fuisse salvatos;
nevertheless from the beginning of the world, they were not set free from the original slavery except by the intercession of the sacred blood.nullos tamen ex initio mundi, ab originali nexu nisi intercessione sacri sanguinis absolutos.tamen ab initio mundi, ab originali nexu, nisi intercessione sacri sanguinis non absolutos.
I acknowledge, too, that the eternal fires and the infernal flames have been prepared in advance for capital deeds, because divine judgment, which they deservedly incur, who have not believed these I truths with their whole heart, justly follows those who persist in human sins.Profiteor etiam aeternos ignes et infernales flammas factis capitalibus praeparatas, quia perseverantes (in finem) humanas culpas merito sequitur divina sententia, quam iuste incurrunt, qui haec non toto corde crediderint.
Pray for me, holy lords and apostolic fathers.Orate pro me, domini sancti et apostolici Patres!
I, Lucius the priest, have signed this my letter with my own hand, and I affirm the things which are asserted in it, and I condemn what has been condemned.Lucidus presbyter hanc epistolam (meam) manu propria subscripsi, et quae in ea astruuntur assero, et quae sunt damnata damno.
 
 

Ransom/redemption FOR MANY (Matthew 20)

Matthew 20:28 (= Mark 10:45), referred by predestinarians.
Even as the Son of man is not come to be ministered unto, but to minister, and to give his life a ransom/redemption for many.Sicut Filius hominis non venit ministrari sed ministrare et dare animam suam redemptionem pro multis.
ܐܰܝܟ݁ܰܢܳܐ ܕ݁ܰܒ݂ܪܶܗ ܕ݁ܐ݈ܢܳܫܳܐ ܠܳܐ ܐܶܬ݂ܳܐ ܕ݁ܢܶܫܬ݁ܰܡܰܫ ܐܶܠܳܐ ܕ݁ܰܢܫܰܡܶܫ ܘܰܕ݂ܢܶܬ݁ܶܠ ܢܰܦ݂ܫܶܗ ܦ݁ܽܘܪܩܳܢܳܐ ܚܠܳܦ݂ ܣܰܓ݁ܺܝܶܐܐ
ὥσπερ ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου οὐκ ἦλθε διακονηθῆναι, ἀλλὰ διακονῆσαι καὶ δοῦναι τὴν ψυχὴν αὐτοῦ λύτρον ἀντὶ πολλῶν.
However 1 Timothy 2:6
Who gave himself a ransom/redemption for all (men), a testimony in due times.Qui dedit redemptionem semet ipsum pro omnibus testimonium temporibus suis.
ܗܰܘ ܕ݁ܝܰܗ݈ܒ݂ ܢܰܦ݂ܫܶܗ ܦ݁ܽܘܪܩܳܢܳܐ ܚܠܳܦ݂ ܟ݁ܽܠ ܐ݈ܢܳܫ ܣܳܗܕ݁ܽܘܬ݂ܳܐ ܕ݁ܶܐܬ݂ܳܬ݂ ܒ݁ܙܰܒ݂ܢܳܗ
ὁ δοὺς ἑαυτὸν ἀντίλυτρον ὑπὲρ πάντων τὸ μαρτύριον καιροῖς ἰδίοις
 
 
John CHRYSOSTOM (c.349–407), Archbishop of Constantinople
on Matthew 20:28 [ad Matth. hom. 66 (al. 65), n. 4] (PG 58, 622-623). English transl. in Simonetti and more literal by George Prevost (and revised by M.B. Riddle).
[Simonetti, p. 118]
[Prevost-Riddle, NPNF 1 10:401-2]
He says, "The Son of man came not to be served but to serve and to give His life as a ransom for many." (Matthew 20:28)"Even as the Son of Man came not to be ministered unto, but to minister, and to give His life a ransom for many." (Matthew 20:28)Filius hominis non venit ul ministretur, sed ut ministret, et det animam suam in redemptionem pro multis.Ὥσπερ ὁ Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου οὐκ ἦλθε διακονηθῆναι, ἀλλὰ διακονῆσαι, καὶ δοῦναι τὴν ψυχὴν αὐτοῦ λύτρον ἀντὶ πολλῶν.
It is as if here were saying, "I willed not even to stop at death but even in death gve my life as a ransom. For whom? For enemies. For you. If you are abused, my life is given for you. It is for you. Me for you." So you need not be too picky if you suffer the loss of your honor. No matter how much it is lowered, you will not be descending as far as your Lord descended. And yet the deep descent of one has become the ascent of all.For not even at this did I stop - says He - but even my life did I give a ransom; and for whom? For enemies. But thou if you are abused, it is for yourself, but I for you. Be not then afraid, as though your honor were plucked down. For however much you humble yourself, you cannot descend so much as your Lord. And yet His descent has become the ascent of all, and has made His own glory shine forth.Neque enim hic substiti, inquit, sed et animam meam dedi in redemptionem: et pro quibus? pro inimicis. Tu vero si humiliatus fueris, pro te ipso agis: ego autem pro te. ...Οὐδὲ γὰρ μέχρι τούτου ἔστην, φησὶν, ἀλλὰ καὶ τὴν ψυχὴν ἔδωκα λύτρον· καὶ ὑπὲρ τίνων; Τῶν ἐχθρῶν. Σὺ δὲ ἂν ταπεινωθῇς, ὑπὲρ σαυτοῦ· ἐγὼ δὲ ὑπὲρ σοῦ. ...
 
 
PETROS of Laodicea. His work was found in many manuscripts (see Heinrici, pag. ix-xii) and it was published by Carl Friedrich Georg HEINRICI (1844-1915) in Beiträge zur geschichte und erklärung, vol. 5.
on Matthew 20:28 ["the Son of Man did not come to be served, but to serve, and to give His life a ransom for many."] (Henrici, p. 227; Codex Bodmer 25, fol. 37a et al.)
He - who serves us - everyone's saving (1Tim 4,10) for all takes death upon himself (Hebr 2,9). Verily, I do not only come to serve, but I also remain for common salvation from death.διακονησάμενος ὑμῖν τὴν ἁπάντων σωτηρίαν τὸν ὑπὲρ πάντων ὑποστὰς θάνατον. ἤτοι οὐ μόνον ἦλθον ἐν διακόνου τάξει, ἀλλ᾽ ἵνα καὶ ὑπὲρ τῆς κοινῆς σωτηρίας θάνατον ὑπομείνω.
 
 
EUThYMIOS
on Matthew 20:28 ["a ransom for many"] (PG 129: 22 D, 544 D; ed.Matthaei: Commentarius, vol. i, p. 793). Latin transl. by John HENTEN (1499-1566), O.S.H. (later O.P.) in 1543
Now however he says "many" for all. For Scripture frequently calls all as "many." For he gave his life for all, and redeemed all (1Tim.2:6): even if many willingly remained in servitude.Multis autem, dicit nunc pro omnibus. Frequenter enim scriptura multos dicit pro omnibus. Itaque pro omnibus tradidit animam suam, omnesque redemit: quanquam multi sua sponte in servitute remanserunt.Πολλοὺς δὲ νῦν, τοὺς πάντας λέγει. πολλάκις γὰρ ἡ γραφὴ πολλοὺς, τοὺς πάντας φησίν. ὑπὲρ πάντων γὰρ ἔδωκε τὴν ψυχὴν αὐτοῦ, καὶ πάντας ἐλυτρώσατο, εἰ καὶ πολλοὶ θέλοντες ἐνέμειναν τῇ δουλείᾳ.
 
 
ThEOPHYLACTOS
on Matthew 20:28 (PG 123, 365 C). Latin transl. by: Ioannes Œcolampadius (1482–1531) in 1524. English transl. by Christopher Stade
I even give My life as a ransom for MANY, that is, (for) ALL. For all are many.ut et animam meam ponam redemptionem pro multis, hoc est, omnibus : omnes enim multi.ὥστε καὶ τὴν ψυχὴν δοῦναι λύτρον ἀντὶ πολλῶν, τουτέστι πάντων. Οἱ γὰρ πάντες, πολλοί.
On this he referred also when he noted to Hebrews 9:28 ["Christ was once offered to bear the sins of many"] (PG 125, 316 D - 317 A; BSB Cod.graec. 504 : fol. 366a line 32 - fol. 366b line 7).
[Latin transl. by: Christophorus Persona [Porsena] (1416-1485) and more exactly by Johann Lonicer (1499-1569)]
[Persona's transl.:][Lonicer's transl.:]
I found however in Gospel to that "and to give his life a ransom for many" it is interpreted "many" for all.
  • Reperimus tamen in evangelio, quod traderat animam suam in redemptionem pro multis, pro omnibus interpretantum.
  • Reperi autem apud eum Evangelii locum, Ut animam suam in redemptionis precium daret pro multis, annotationem quorumdam, qui intelligerent multis pro omnibus.
  • Εὗρον δὲ ἐν τῷ Εὐαγγελίῳ εἰς τὸ, Καὶ δοῦναι τὴν ψυχὴν αὐτοῦ λύτρον ἀντὶ πολλῶν, παραγραφὴν ἐκδεχομένην τὸ, πολλῶν, ἀντὶ τοῦ, πάντων·
For (also) all are many.
    Multi enim plerumque universos designant.
    omnes enim (etiam) multi sunt.
    πολλοὶ γὰρ (καὶ) οἱ πάντες.
 
 
Absalon [de Sancto Victore] Sprinckirsbacensis (c.1160-1203), O.S.A.
SERMO V. IN ADVENTU DOMINI. (PL 211:40 C)
Superficiem terrae irrigavit, quando ipsos peccatores et abundantes in seculo, tam Iudaeos quam gentiles ad fidei gratiam convertit, et non solum convertit, verum etiam a laqueo mortis redemit, sicut scriptum est de ipso: Quia venit filius hominis quaerere et salvum facere quod perierat (Luc. XIX): et animam suam dare in redemptionem pro multis (Matth. XX). Et fortassis expressius pro omnibus dixerim: quia peccaverant omnes et egebant gloria Dei (Rom. III), ideoque clamaverunt ad Dominum dum tribularentur, et de necessitatibus eorum liberavit eos (Psal. CVI).
 
 

Predestinarianism - II.

TODO Orange.
Hincmar (806–882), archbishop of Reims, reported to pope Nicolas I. the Great (†867), that new generation of predestinarians occured in that time, whose leader was Gottschalk of Orbais (†c.868). Similar were also Lupus Servatus of Ferrières (†c.862), Ratramnus of Corbie (†c.868), Prudentius of Troyes (†861), Florus of Lyons (†c.860), etc.
Hincmar's Epistle to pope Nicolas I. (PL 126, 44 B-C)
Gothescalcus, cum aliis communem vitam ducens, errori suo faceret esse communes, monasteriali custodiae mancipatus est, docente Apostolo: Haereticum hominem post primam et secundam correptionem de vita, sciens subversum esse hujusmodi et proprio judicio condemnatum (Tit. iii, 10). [...] Si autem vestra catholica sapientia vult scire quae contra catholicam fidem ex veteri haeresi Praedestinatiana, quae primum in Africa, postea in Galliis per idem tempus, quando et Nestoriana haeresis est exorta, et tempore Caelestini papae, ipsius auctoritate, et instantia sancti Prosperi est revicta, dicere videatur, de multis pauca vobis numero, sed non pondere, capitulatim significamus. Dicit, quod et veteres Praedestinatiani dixerunt, quoniam sicut Deus quosdam ad vitam aeternam, ita quosdam praedestinavit ad mortem aeternam. Dicit, quod et veteres Praedestinatiani dixerunt, quoniam non vult Deus omnes homines salvos fieri, sed tantum eos qui salvantur; omnes autem salvari quoscunque ipse salvare voluerit, ac per hoc quicunque non salvantur, penitus non esse voluntatis illius ut salventur. [...] Dicit, quod et veteres Praedestinatiani dixerunt, quod non pro totius mundi redemptione, id est non pro omnium hominum salute et redemptione Dominus et Salvator noster Jesus Christus sit crucifixus et mortuus, sed tantum pro his qui salvantur.
 
 
Gottschalk [Godescalcus] of Orbais (c.808–c.868), predestinarian, who opposed to Hincmar of Rheims. According to archbishop Hincmar of Rheims, Gottschalk refused to receive clothes from the monks who were in communion with the archbishop, walked naked and didn’t want to take baths and even wash his face and hands. Gottschalk asserted that the Son entered him and then the Father and the Holy Spirit, having scorched his beard around the mouth. He also said that God forbad him to pray about Hincmar and prophesied that the archbishop would die and he himself would occupy the chair of Reims, but would be poisoned seven years later and die himself as a martyr. These prophesies were not fulfilled, and Hincmar wrote explicitly that his prisoner was possessed by a demon. Gottschalk wrote:
De Praedestinatione (Œuvres théologiques et grammaticales de Godescalc d'Orbais. Louvain : Spicilegium Sacrum Lovaniense, 1945. 683 pages)
IX, 3:
Certainly, that Son of God suffered only for those, who are elect, he himself openly expresses, when he says:Nam quod filius dei pro solis [sit] passus electis ipse palam patefacit dum dicit :
  • "The Son of man is not come to be ministered unto, but to minister and to give his life a redemption for many."
  • Filius hominis non uenit ministrari sed ministrare et dare animam suam redemptionem pro multis,
  • And: "This is the Chalice of my blood, of the new and everlasting covenant, which shall be shed for you and for many unto the remission of sins."
  • et : Hic est calix sanguinis mei, noui et aeterni testamenti, qui pro uobis et pro multis effundetur in remissionem peccatorum.
XII:
Finally, it is said, that Lord suffered only for those, who are elect:Denique pro solis electis dominus passus est dicente eo :
  • "The Son of man is not come to be ministered unto, but to minister and to give his life a redemption for many."
  • "Filius hominis non uenit ministrari sed ministrare et dare animam suam redemptionem pro multis,"
  • And again: "This is the Chalice of my blood, which shall be shed for you and for many unto the remission of sins."
  • et iterum : "Hic est calix sanguinis mei qui pro uobis et pro multis effundetur in remissionem peccatorum."
VII, 9

As indeed Christ and Church, like husband and wife, head and body and limbs, are one person, Scripture says: "Shall be two in one flesh" (Genesis 2:24), what Apostle says: "in Christ and in the Church" (Ephesians 5:32), which is - as he himself testifies - "his body and the fullness of him" (Ephesians 1:23), "of his flesh and of his bones" (Ephesians 5:30), rightly and surely we believe, solemnly trust and confide, that body and blood of Christ, delivered up and shed only for Christ's Church, Apostle declars: "Christ loved the Church and delivered himself up for it" (Ephesians 5:25), and again: "[Church] which he has purchased with his own blood" (Acts 20:28) to be united, to inherit and to gather into Christ's Church, i.e. "sons of the adoption" (Ephesians 1:5), "heirs of God and joint-heirs with Christ" (Romans 8:17), Christ's brothers, members of Christ, body of Christ. (Ephesians 5:30)

Cum enim Christus et ecclesia tamquam sponsus et sponsa caput et corpus et membra sint una persona dicente scriptura : Erunt duo in carne una quod apostolus dicit in Christo et in ecclesia quae est ut ipse testatur corpus eius et plenitudo eius de carne eius et de ossibus eius, iure nimirum credimus rite speramus atque confidimus quod corpus et sanguis Christi traditum et fusus pro sola ecclesia Christi dicente apostolo : Christus dilexit ecclesiam et seipsum tradidit pro ea et denuo : Quam adquisiuit sanguine suo et coniungantur et cohaereant et coadunentur ecclesiae Christi id est adoptiuis filiis dei heredibus dei coheredibus Christi fratribus Christi membris Christi corpori Christi.

Which indeed doesn't so owe to believe - in any manner - about reprobates, who are members of Devil and body of Antichrist.Quod profecto non ita debet credi ullo modo de reprobis qui sunt membra diaboli et corpus Antichristi.
For only to elect ones Lord says:Solis enim electis ait dominus :
  • "This is my body, which shall be delivered up for you," (1Cor 11:24)
  • Hoc est corpus meum quod pro uobis tradetur
  • and about his blood: "which shall be shed for you and for many unto the remission of sins." (Lk 22:20; Mt 26:28)
  • et de sanguine suo : Qui pro uobis et pro multis effundetur in remissionem peccatorum.
Note: in this manner also modern predestinarians argued, e.g.:
LUTHER, Martin (1483–1546)
Luthers Vorlesung über den Römerbrief 1515/1516 (Leipzig : Theodor Weicher, 1908) pag. 212-213
These sayings are always understood only for elect/chosen ones, as Apostle says in 2 Timothy: "Everything for the sake of the elect." For Christ doesn't die for absolutely all, because he says: "This is my blood, which shall be shed for you" and "for many" - he doesn't say: for all - "unto the remission of sins."semper haec dicta intelliguntur de electis tantum, ut ait Apostolus 2. Tim.: "Omnia propter electos". Non enim absolute pro omnibus mortuus est Christus, quia dicit: "Hic est sanguis, qui effundetur pro vobis" et "pro multis" — non ait: pro omnibus — "in remissionem peccatorum".
 
 
HINCMAR (806–882), archbishop of Reims. He was opponent of Gottschalk and he also condemed Gottschalk's error at the second council of Quierzy/Chiersy [Concilium Carisiacum] in 853 (Mansi XIV, 921; DS 623; D 318).
849/850 AD, Epistle "Ad simplices suae dioceseos"
[“Zwei Schriften des Erzbischofs Hinkmar von Reims,” in Zeitschrift für Kirchengeschichte 10 (1889): 258-309 on page 290.]
What however Gottschalk says:Quod autem dicit Gotescalcus,
    Lord said:
      "This is the Chalice of my blood, of the new and everlasting covenant, which shall be shed for you and for many unto the remission of sins,"
    — so God's speaking was bounded, that He said "for many", not "for all,"
    Dominum dixisse:
      Hic est calix sanguinis mei, qui pro vobis et pro multis effundetur in remissionem peccatorum
    — sic discrete Deum locutum fuisse, ut pro multis diceret, non pro omnibus,
he [Gottschalk] wrongly understood, since also Judas was between apostles and with apostles heard: "which shall be shed for you" (Lk 22,20), who took with them also sacrament of redemption and agreeing with his evil worthlessness after receiving sacrament was fully in perdition. Because Lord from his part gave sacrement of his body and blood indiscrete to all apostles for salvation, not for perdition. It was only he (Judas), who decided to separate himself from power of sacraments of salvation. So also without exclusion/exeption (Christ) says "for many", not as if he therefore want to redeem some and some doesn't, who said in another place of holy gospel: "And the bread that I will give is my flesh, for the life of the world."male intellexit, quoniam et Iudas inter apostolos erat et cum apostolis audivit: qui pro vobis [funde]tur; qui et sacramenta redemptionis cum eis suscepit et sua nequitia diabolo consentiens post perceptionem sacramentorum plenius perditus fuit. Qua de re sicut indiscrete Dominus omnibus apostolis, quantum ex se fuit, sacramenta corporis et sanguinis sui ad salvationem, non ad perditionem dedit, et ille unus se a virtute salvationis sacramentorum secernere decrevit, ita et sine exceptione: pro multis dixit, non quasi aliquos exinde vellet et aliquos non vellet redimere, qui dixit in alio sancti evangelii loco: Et panis, quem ego dedero, caro mea est pro mundi vita.
This argument (namely that also Judas heard "for you") was adopted also by many modern theologians, as we will see from
  • Suarez (†1617),
  • Passerini (†1677),
  • Muniesa (†1696),
  • Verani (†1713),
  • Durand (†1720),
  • Pozzoli (†c.1720),
  • Graveson (†1733),
  • Siri (†1737),
  • Serry (†1738),
  • Hörmonseder (†1740),
  • Heid (†1759),
  • Masius (†1772),
  • Trivellato (†1773),
  • Gravina (†1787),
  • Perrone (†1876),
etc.
 
 

Liturgies

Traditional Roman Liturgy also said "world", e.g.
    "Agnus dei, qui tollis peccata mundi."


And:
    Offerimus tibi, Domine, calicem salutaris, tuam deprecantes clementiam: ut in conspectu divinae maiestatis tuae, pro nostra et totius mundi salute, cum odore suavitatis ascendat. Amen.

And in Greek liturgy after consecration is said: "tua ex tuis donis tibi offerimus, pro omnibus et propter omnia".
Simillary Cyrillus lib 4 in S. Joan explicans illa Christi verba "panis quem ego dabo caro mea est pro mundi vita" in such manner:
    Crucifixus est Christus pro omnibus et propter omnes ut uno pro omnibus mortuo omnes in ipso vivamus
Finally, by John's version ("panis quem ego dabo caro mea est pro mundi vita") was inspirated some Oriental rites, e.g.:

>>SHOW<<


>>SHOW<<


>>SHOW<<


>>SHOW<<


>>SHOW<<


2.32. S.Jacobi
accipite, manducate ex eo vos omnes: Hoc est corpus meum, quod pro vobis et pro multis frangitur et datur, in remissionem peccatorum et vitam aeternam. ... Accipite, bibite ex eo vos omnes. Hic est sanguis meus Testamenti novi, qui pro vobis et pro multis fidelibus effunditur et datur in remissionem peccatorum, et vitam aeternam.
2.164.S.Joannis Evangelistae. http://books.google.sk/books?id=AjsTAAAAYAAJ&pg=RA1-PA164
Accipite manducale ex eo: Hoc est corpus meum, quod pro vobis et pro omnibus in me credentibus frangitur et dividitur, ad expiationem delictorum, remissionem peccatorum et vitam futuram in saecula. ... Hic est calix sanguinis mei, Novi Testamenti, accipite, bibite ex eo omnes: iste effunditur pro vita mundi, ad expiationem delictorum, remissionem peccatorum, omnibus in me credentibus in saecula saeculorum.
189 S.Clementis Romani. http://books.google.sk/books?id=AjsTAAAAYAAJ&pg=RA1-PA189
Accipite, et manducate ex eo, quia Hoc est corpus meum, quod pro vobis frangitur et datur, ad veniam omnium fidelium, plurimorum pro quibus immolatur, et dividitur ad propitiationem delictorum, remissionem peccatorum et vitam aeternam. ... Accipite, bibite ex eo vos omnes: Hic est sanguis meus qui confirmat testamentum mortis meae, qui pro vobis effunditur et pro multis datur, et dividitur ad propitiationem delictorum, remissionem peccatorum, et vitam aeternam.
2. 216. Sancti Ignatii http://books.google.sk/books?id=AjsTAAAAYAAJ&pg=RA1-PA216
In nocte Paschatis in qua tradebatur pro vita et salute mundi, accepit panem in manus suas sanctas, sanctificavit eum, † et fregit † deditque † discipulis suis Apostolis sanctis, dicens: Accipite, edite ex eo: Hoc est corpus meum quod vos et multos praeparat ad remissionem peccatorum et vitam aeternam. ... Accipite bibite ex eo vos omnes: Hic est sanguis meus, quem pro vita mundi do ego, vos autem et multos praeparat ad remissionem peccatorum, et ad vitam aeternam.
2.262. S. Martuae Catholici http://books.google.sk/books?id=AjsTAAAAYAAJ&pg=RA1-PA262
Accipite, manducate, credite, et certi estote, alque ita praedicate et docete: quod corpus meum hoc est, quod pro salute mundi frangitur, et illis qui comedunt illud et credunt in me, dat expiationem peccatorum et vitam aeternam. ... Accipite, bibite ex eo vos omnes: et credite, certi estote, atque ita praedicate et docete: quod hic est sanguis meus, qui pro salute mundi effunditur: iisque qui bibunt illum et credunt in me, dat expiationem peccatorum, et vitam aeternam.
2.373. Beati Jacobi interpretis episcopi edessensi http://books.google.sk/books?id=AjsTAAAAYAAJ&pg=RA1-PA373
accipite edite ex eo: Hoc est Corpus meum, quod pro vita creaturarum frangitur, et dividitur, ad remissionem peccatorum et vitam aeternam. ... Hic est Sanguis meus quem effundo pro mundi vita, et eis qui credunt in me praeparat vitam aeternam.
-2.392 Mosis Bar-Caphae http://books.google.sk/books?id=AjsTAAAAYAAJ&pg=RA1-PA392
Accipite, edite ex eo. Hoc est corpus meum quod pro omnibus in me credentibus frangitur et dividitur, in expiationem delictorum, remissionemque peccatorum, et vitam aeternam. ... Accipite, bibite ex eo omnes. Hic est sanguis meus, qui pro vobis, et pro illis qui in me credunt, effunditur, et datur, omnes illum suscipientes praeparans ad vitam aeternam.
-2.458 Gregorii Catholici Orientis http://books.google.sk/books?id=AjsTAAAAYAAJ&pg=RA1-PA458
accipite, edite ex eo. Hoc est corpus meum, ipsum quod pro vobis et pro multis in me credentibus frangitur et dividitur ad expiationem delictorum, et remissionem peccatorum, vitamque novam in aeternum. ... Accipite, bibite ex eo vos omnes: Hic est sanguis meus qui pro vobis et pro multis in me credentibus effunditur, et datur, ad expiationem delictorum, remissionem peccatorum, et vitam novam in saecula saeculorum.
2.475.S.Joannis Patriarchae. http://books.google.sk/books?id=AjsTAAAAYAAJ&pg=RA1-PA475
Accipite manducate ex eo: Hoc est corpus meum, quod pro vobis et pro multis frangitur et datur ad expiationem delictorum, remissionem peccatorum, et vitam aeternam. ... Hic est sanguis meus: accipite et bibite ex eo vos omnes: hic effunditur pro mundi vita, ad expiationem delictorum, remissionem peccatorum, et vitam aeternam.
2.492. S. Dioscori Episcopi http://books.google.sk/books?id=AjsTAAAAYAAJ&pg=RA1-PA492
gratias egit, † benedixit, † sanctificavit, † fregit, deditque turbae duodecim suorum, postquam ipse communicavit, et dixit: accipite, edite ex eo. Hoc est Corpus meum quod pro vita mundi frangitur et datur, ad expiationem delictorum et remissionem peccatorum. ... accipite, bibite ex eo vos omnes: Hic est sanguis meus Novi Testamenti qui pro vobis effunditur, vosque et multos credentes praeparat ad vitam aeternam.
2.511 Ignatii Patriarchae http://books.google.sk/books?id=AjsTAAAAYAAJ&pg=RA1-PA511 renaudot2_1847.png renaudot_1987_2_511.png
tanquam sacerdos pro expiatione totius mundi: accepit panem ... et dixit: Accipite edite ex eo, Hoc est corpus meum verum, quod pro vita et salute totius humani generis, frangitur et datur ad expiationem delictorum, et vitam aeternam. ... Accipite, bibite ex eo vos omnes: Hic est sanguis meus vivus Testamenti Novi qui effunditur pro salute totius mundi, et eos qui credunt in me praeparat ad vitam aeternam.
2.526-527 Ignatii Patriarchae Antiocheni http://books.google.sk/books?id=AjsTAAAAYAAJ&pg=RA1-PA526
dedit eum duodecim suis sociis, et dixit: Accipite, manducate: Haec est caro mea quae pro vobis, et pro multis vestri similibus frangitur, sanctificatur, et datur, ad abolitionem criminum, et vitam aeternam. ... Accipite et bibite singuli ex manu alterius: quia hic est sanguis meus vivus, qui effunditur pro humano genere in me credente, ab abolitionem insipientiarum, et vitam aeternam.
---------------------- ETHIOPIC LITURGIES: www.ethiopianorthodox.org/biography/englishethiopianliturgy.pdf
latin> http://books.google.sk/books?id=Yxktto5ngIgC
"La Messe de Notre Dame"
81 of Mary
105. And gave it to His disciples and said unto them : take, eat this (pointing) bread is My body which will be given to you as a propitiation for the whole world. 106. People : Amen. Amen. Amen. We believe and confess, we glorify Thee, O our Lord and our God: that this is He we truly believe. 107. Priest : And likewise also the cup (+ three times) after supper : He pointed and said : Take, drink, this (pointing) cup is My blood which the spear will shed for your sake.
http://www.eden.co.uk/shop/die-thiopische-anaphora-unserer-herrin-maria-3960572.html http://www.chbookshop.co.uk/books/9781607249856/Die-Athiopische-Anaphora-Unserer-Herrin-Maria http://www.gorgiaspress.com/bookshop/pc-57236-101-euringer-sebastian-die-thiopische-anaphora-unserer-herrin-maria.aspx http://books.google.sk/books/about/Die_Athiopische_Anaphora_Unserer_Herrin.html?id=qleCkgAACAAJ&redir_esc=y http://books.google.sk/books?id=RQYsBLbJTP4C marienanaphora MS 29,3 http://www.thedigitalwalters.org/Data/WaltersManuscripts/html/W829/description.html
122 of Gregory
And gave it to His disciples and said to them. Take, eat, this (pointing) bread is My body, which is indeed the food of righteousness, and which is given for the salvation of all the world. He who will eat it shall live for ever. 34. People : Amen. Amen. Amen. We believe and confess, we glorify Thee. O our Lord and our God : that this is He, we truly believe. 35. Priest: He also looked upon this (pointing) cup. the water of life with wine, gave thanks, blessed (+ three times), sanctified, gave it to His apostles and said unto them, Take, drink; this cup is My blood which is the drink of life indeed. He who drinks of it will have eternal life. Take, drink of it, all of you, that it may be to you for life and salvation.
147 Anafora st. Cyril
64. Priest : Gave thanks, blessed, broke (+ three tunes, then he shall indent the Host lightly with his thumb in five places without separation). And said unto them. Take. eat. this (pointing) bread is My body which will be broken for you as a propitiation for all the world for the remission of sin. 65. People : Amen. Amen. .Amen. We believe and confess, we glorify Thee. O our Lord and our God: that this is He we truly believe. 66. Priest: Again after they had supped. He took a cup. gave thanks, blessed, hallowed (+ three times) and said unto His disciples. Take, drink, this (pointing) cup is My blood of the new testament which will be shed for you and given as a propitiation for all the world for the remission of sin.
160 Anafora st. Dioscorus
29. Priest: He looked Up to heaven towards Thee. His Father, gave thanks, blessed and broke (+ three times). At this time he shall indent the Host lightly with his thumb in fire places without separation. and He gave to His holy disciples and His pure apostles and said unto them Take. eat. this (pointing) bread is My body which will be broken for you for the remission of sin. 30. People : Amen. Amen. Amen. We believe and confess, we glorify Thee. O our Lord and our God ; that this is He we truly believe. 31. Priest : Again. He mixed water with wine, gave thanks, blessed, hallowed (+ three times) and gave it to His holy disciples and his pure apostles and said unto them Take, drink, this (pointing) cup is My blood which will be shed for you as a propitiation for many.
45 Apostles
Priest : And He gave to His disciples and said unto them : Take. eat. this (pointing) bread is truly My body which will be broken on your behalf for the remission of sin. 43. People : Amen. Amen. Amen. We believe and confess, we glorify Thee. O our Lord and our God: that this is He we truly believe. 44. Priest : And likewise also the cup giving thanks, blessing it (+over the cup three times), and hallowing it. He gave it to His disciples, and said unto them. take, drink ; this (pointing) cup is My blood which will be shed on your behalf as a propitiation for many.
 
 

Christ's words about Eucharist

When theologians such as Raulin (†1514), Suarez (†1617), Juan de Piña Madritensis (†1657), Passerini (†1677), Moncada (†1696), Natale (†1706), Boucat (†c.1730), Graveson (†1733), La Fosse (†1745), Collet (†1770), Josephus ab Expectatione (†c.1770), Cartier (†1777), Voit (†1780), Holtzclau (†1783), Marchisio (†1790), Bailly (†1808), Bauer (†1820), etc. defended interpretation of "for many" (Mt 26,28) as "for all" in words of consecration of Eucharist, they pointed out, that also Chrysostom in this place (homily 83 to Matthew) explained it in such manner. (Of course, his followers did here the same, as also such authors mentioned).

  • John 1:29: “Behold, the Lamb of God who takes away the sin (singular!) of the world!”
  • John 3:16,17: “Indeed, God sent his Son into the world in order that the world might be saved through him.”
  • 1 John 2:2: “He is the atoning sacrifice for our sins and not for ours only but also for (the sins) of the whole world.”
  • 1 John 4:14: “We have seen and testify because the Father has sent his Son as the Savior of the world.”
  • John 6:33: “The bread of God is that which comes down from heaven and gives life to the world.”
  • John 6:51 (Vulg.52): “The bread that I will give for the life of the world is my flesh.”
in his famous homily 83 to Matthew. Namely he used there phrase "whole world", which was typical for him also in another similar places, e.g. in his commentary to Hebr 2, 9, which testifies, that Christ died for all.

Liturgy of Chrysostom
Yours from yours (gifts) we offer to You, in all and for all.tua ex tuis [donis] tibi offerimus, pro omnibus et propter omniaΤὰ σὰ ἐκ τῶν σῶν σοὶ προσφέρομεν κατὰ πάντα καὶ διὰ πάντα.
 
 
Theodoret of Cyrus (c.393–c.457)
on Psalm 110 [cix]: 4 ["You are a priest for ever according to the order of Melchisedech."] (PG 80, 1772 C)
However, Melchisedech is not priest of Jews, but of pagans. So also Lord Christ not for Jews alone, but for all men, gave himself to the God. Priesthoot however started in the night - after which he went to the cross - when took bread and blessed and broke and gave to his disciples and said: "Take and eat. This is my body." And taking the chalice, he gave thanks and gave to them, saying: "Drink all of this. For this is my blood of the new testament, shed for many unto remission of sins." (Mt 26,26-28)Melchisedech porro non Judaeorum, sed gentium est sacerdos. Sic et Dominus Christus non pro Judaeis tantum, sed pro omnibus hominibus semetipsum obtulit Deo. Exorsus autem est sacerdotium in nocte ista, postquam crucem subiit, cum accepisset panem, et gratias egisset, fregit, et dixit: «Accipite, et comedite ex eo, Hoc est corpus meum.» Similiter et calicem cum temperasset, dedit discipulis suis, dicens: «Bibite ex hoc omnes, Hic est enim sanguis meus novi testamenti, qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum.»Ὁ δὲ Μελχισεδὲκ, οὐκ Ἰουδαίων, ἀλλ' ἐθνῶν ἱερεύς. Οὕτω καὶ ὁ Δεσπότης Χριστὸς, οὐχ ὑπὲρ Ἰουδαίων μόνον, ἀλλὰ καὶ ὑπὲρ ἁπάντων ἀνθρώπων ἑαυτὸν προσενήνοχε τῷ Θεῷ. Ἄρχεται δὲ τῆς ἱερωσύνης ἐν τῇ νυκτὶ, μεθ' ἣν τὸ πάθος ὑπέμεινεν· ἡνίκα λαβὼν ἄρτον, καὶ εὐχαριστήσας ἔκλασε καὶ εἶπε· « Λάβετε, φάγετε ἐξ αὐτοῦ· τοῦτό ἐστι τὸ σῶμά μου. » Ὡσαύτως καὶ τὸ ποτήριον κεράσας, ἔδωκε τοῖς μαθηταῖς αὑτοῦ λέγων· « Πίετε ἐξ αὐτοῦ πάντες· τοῦτο γάρ ἐστι τὸ αἷμά μου, τὸ τῆς καινῆς διαθήκης, τὸ περὶ πολλῶν ἐκχυνόμενον εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν. »
TODO
 
 
John CHRYSOSTOM (c.349–407), archbishop.
Similarly he teached it in hom.26 to Rom
And yet with it all Christ was not to gain all, yet still He died for all; so fulfilling His own part.
And hom. 43 [al.44] to Matthew (PL 57,458):
[strange English translation]: declaring both that He should die and "the ox that knows his owner, and the ass that remembers his crib." Isaiah 1:3 Even so here too, when He had by a comparison set forth their perverseness, He speaks afterwards of their punishment also.declarans se pro illis passurum, et illos nihil inde lucri accepturos esse. Hoc enim postea declaravit, et tamen cum haec sciret, mortuus est : tanta erat ejus providentia.
Similarly in his commentary to Gal 2,20 he says:
"In the Son of God, Who loved me, and gave Himself up for me." (Gal 2,20) How is this, O Paul! Why do you appropriate a general benefit, and make your own what was done for the whole world's sake? For he says not, "Who loved us," but, "Who loved me." And besides the Evangelist says, "God so loved the world;" John 3:16 and Paul himself, "He that spared not His own Son, but delivered Him up," not for Paul only, but, "for us all;" Romans 8:32 and again, "that He might purify unto himself a people for his own possession," Titus 2:14 But considering the desperate condition of human nature, and the ineffably tender solicitude of Christ, in what He delivered us from, and what He freely gave us, and kindled by the yearning of affection towards Him, he thus expresses himself. Thus theProphets often appropriate to themselves Him who is God of all, as in the words, "O God, you are my God, early will I seek You." Psalm 63:1 Moreover, this language teaches that each individual justly owes as a great debt of gratitude to Christ, as if He had come for his sake alone, for He would not have grudged this His condescension though but for one, so that the measure of His love to each is as great as to the whole world. Truly the Sacrifice was offered for all mankind, and was sufficient to save all, but those who enjoy the blessing are the believing only.
to Rom 8, 32
Ver. 32. "He that spared not His own Son, but delivered Him up for us all, how shall He not with Him also freely give us all things?" And here the words he uses are high-wrought (μεθ᾿ ὑτερβολἥς) and exceedingly warm, to show his love. How then is He to neglect us, in whose behalf "He spared not His own Son, but delivered Him up for us all?" For reflect what goodness it is not to spare even His own Son, but to give Him up, and to give Him up for all, and those worthless, and unfeeling, and enemies, and blasphemers. How then shall He not with Him also freely give us all things? What he means then is much as follows; If He gave His own Son, and not merely gave Him, but gave Him to death, why doubt any more about the rest, since you have the Master? Why be dubious about the chattels, when you have the Lord? For He that gave the greater thing to His enemies, how shall He do else than give the lesser things to His friends?
to Hebr 2,9 (Ad Hebr, Hom IV, 3; PG 63, 39), latin translation was made around 550 by Mutianus Scholasticus (PG 63, 263) and so it was often used by greek and latin authors, also in 9th century in controversy about predestination, namely Hincmar vs. Lupus. Also Thomas quoted it in his commentary to this place.

Then he says, "That He by the grace of God should taste death for all." [Hebr 2,9]

"That by the grace of God," he says. And He indeed because of the grace of God towards us suffered these things. "He who spared not His Own Son," he says, "but delivered Him up for us all." (Romans 8:32) Why? He did not owe us this, but has done it of grace. And again in the Epistle to the Romans he says, "Much more the grace of God, and the gift by grace which is by one man Jesus Christ, has abounded unto the many." (Romans 5:15)

"That by the grace of God He should taste death for all," not for the faithful only, but even for the whole world: for He indeed died for all; But what if all have not believed? He has fulfilled His own [part].

ita dicens: Qualiter gratia Dei pro omnibus gustaverit mortem.

Qualiter, inquit, gratia Dei. Et ille quidem propter Dei gratiam quae nobis donata, haec passus est. Qui proprio, inquit, Filio non pepercit, sed ipse pro nobis omnibus tradidit eum. Cujus rei gratia? Non enim debebantur haec nobis, sed gratia hoc fecit. Et iterum in Epistola ad Romanos dixit : Multo magis gratia Dei, et donum unius hominis Jesu Christi in multos abundavit.

Qualiter gratia Dei pro omnibus gustaverit mortem : non pro fidelibus tantum, sed pro mundo universo, et ipse quidem pro omnibus mortuus est. Quid autem si non omnes credunt? Ille quod suum erat implevit.

Εἶτά φησιν· Ὅπως χάριτι Θεοῦ ὑπὲρ παντὸς γεύσηται θανάτου.

Ὅπως, φησὶ, χάριτι Θεοῦ. Κἀκεῖνος μὲν διὰ τὴν χάριν τοῦ Θεοῦ τὴν εἰς ἡμᾶς ταῦτα πέπονθεν· Ὅς γε τοῦ ἰδίου Υἱοῦ οὐκ ἐφείσατο, φησὶν, ἀλλ' ὑπὲρ ἡμῶν πάντων παρέδωκεν αὐτόν. Τίνος ἕνεκεν; Οὐκ ὤφειλε τοῦτο ἡμῖν, ἀλλὰ χάριτι πεποίηκε. Καὶ πάλιν ἐν τῇ πρὸς Ῥωμαίους Ἐπιστολῇ φησι Πολλῷ μᾶλλον ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ καὶ ἡ δωρεὰ ἐν χάριτι τῇ τοῦ ἑνὸς ἀνθρώπου Ἰησοῦ Χριστοῦ εἰς τοὺς πολλοὺς ἐπερίσσευσεν.

Ὅπως χάριτι Θεοῦ ὑπὲρ παντὸς γεύσηται θανάτου· οὐχὶ τῶν πιστῶν μόνον, ἀλλὰ καὶ τῆς οἰκουμένης ἁπάσης· αὐτὸς μὲν γὰρ ὑπὲρ πάντων ἀπέθανε. Τί δὲ, εἰ μὴ πάντες ἐπίστευσαν; Αὐτὸς τὸ ἑαυτοῦ πεπλήρωκε.

on John 6:49-52 [Hom. 47 al. 46] (PG 59:261 middle)
["the bread that I will give is my flesh, which I will give for the life of the world."]
This blood, if rightly taken, drives away devils, and keeps them afar off from us, while it calls to us Angels and the Lord of Angels. For wherever they see the Lord's blood, devils flee, and Angels run together. This blood poured forth washed clean all the world; many wise sayings did the blessed Paul utter concerning it in the Epistle to the Hebrews.Hic sanguis digne acceptus daemonas procul pellit, angelos ad nos advocat, ipsumque angelorum Dominum. Daemones quippe fugiunt, ubi vident sanguinem Dominicum; accurrunt autem angeli. Hic sanguis effusus totum orbem abluit. Multa de hoc sanguine beatus Paulus in Epistola ad Hebraeos philosophice tradidit. Τοῦτο τὸ αἷμα ἀξίως λαμβανόμενον ἐλαύνει μὲν δαίμονας καὶ πόῤῥωθεν ἡμῶν ποιεῖ, καλεῖ δὲ ἀγγέλους πρὸς ἡμᾶς, καὶ τὸν Δεσπότην τῶν ἀγγέλων. Ὅπου γὰρ ἂν ἴδωσι τὸ αἷμα τὸ Δεσποτικὸν, φεύγουσι μὲν δαίμονες, συντρέχουσι δὲ ἄγγελοι. Τοῦτο τὸ αἷμα ἐκχυθὲν πᾶσαν τὴν οἰκουμένην ἐξέπλυνε. Πολλὰ περὶ τοῦ αἵματος τούτου καὶ ὁ μακάριος Παῦλος ἐν τῇ πρὸς Ἑβραίους ἐφιλοσόφησε.
on John 6:33 [Hom. 45, 1] (PG 59:252), quoted also by Thomas in Catena to this place.
["For the bread of God is that which comes down out of heaven, and gives life to the world."]
"The bread of God is He which comes down from heaven, and gives life unto the world."Panis Dei est qui descendit de coelo, et dat vitam mundo; Ὁ ἄρτος τοῦ Θεοῦ ἐστιν ὁ καταβαίνων ἐκ τοῦ οὐρανοῦ, καὶ ζωὴν διδοὺς τῷ κόσμῳ·
Not, says He, to Jews alone, but to all the "world," non Judaeis tantum, sed universo orbi, inquit. οὐκ Ἰουδαίοις μόνον, ἀλλὰ καὶ πάσῃ τῇ οἰκουμένῃ, φησί.
not mere food, but "life," another and an altered "life." He calls it "life," because they all were dead in sins.Neque simpliciter cibum, sed vitam dicit alteram et diversam. Vitam autem dicit, quia omnes mortui erant. Διὸ καὶ οὐκ εἶπεν ἁπλῶς τροφὴν, ἀλλὰ ζωὴν ἑτέραν τινὰ καὶ ἐνηλλαγμένην, ὥστε δηλῶσαι, ἐπειδὴ ἅπαντες ἦσαν νενεκρωμένοι.
to Mt 26, 28 (in Matth. hom. 83 [82], 1; PG 58, 739), partially quoted by Thomas in Catena to this place.

And He gives thanks, to teach us how we ought to celebrate this sacrament, and to show that not unwillingly does He come to the passion, and to teach us whatever we may suffer to bear it thankfully, thence also suggesting good hopes. For if the type was a deliverance from such bondage, how much more will the truth set free the world, and will He be delivered up for the benefit of our race. Wherefore, I would add, neither did He appoint the sacrament before this, but when henceforth the rites of the law were to cease. And thus the very chief of the feasts He brings to an end, removing them to another most awful table, and He says, "Take, eat, This is my body, Which is broken for many."

And how were they not confounded at hearing this? Because He had before told unto them many and great things touching this. Wherefore that He establishes no more, for they had heard it sufficiently, but he speaks of the cause of His passion, namely, the taking away of sins. And He calls it blood of a New Testament, that of the undertaking, the promise, the new law. For this He undertook also of old, and this comprises the Testament that is in the new law. And like as the Old Testament had sheep and bullocks, so this has the Lord's blood. Hence also He shows that He is soon to die, wherefore also He made mention of a Testament, and He reminds them also of the former Testament, for that also was dedicated with blood. And again He tells the cause of His death, "shed for many for the remission of sins;" and He says, "Do this in remembrance of me." Do you see how He removes and draws them off from Jewish customs. For like as you did that, He says, in remembrance of the miracles in Egypt, so do this likewise in remembrance of me. That was shed for the preservation of the firstborn, this for the remission of the sins of the whole world. For, "This, is my blood," says He, "(which is) shed for the remission of sins."

Καὶ εὐχαριστεῖ, διδάσκων ἡμᾶς ὅπως δεῖ τὸ μυστήριον τοῦτο ἐπιτελεῖν, καὶ δεικνὺς ὅτι οὐκ ἄκων ἐπὶ τὸ πάθος ἔρχεται, καὶ παιδεύων ἡμᾶς, ὅπερ ἂν πάσχωμεν, εὐχαρίστως φέρειν, καὶ χρηστὰς κἀντεῦθεν ὑποτείνων τὰς ἐλπίδας. Εἰ γὰρ ὁ τύπος τοσαύτης δουλείας γέγονεν ἀπαλλαγὴ, πολλῷ μᾶλλον ἡ ἀλήθεια τὴν οἰκουμένην ἐλευθερώσει, καὶ ἐπὶ εὐεργεσίᾳ τῆς ἡμετέρας παραδοθήσεται φύσεως. Διά τοι τοῦτο οὐδὲ πρὸ τούτου παρέδωκε τὸ μυστήριον, ἀλλ' ὅτε λοιπὸν παύσασθαι ἔδει τὰ νομικά. Καὶ τὸ κεφάλαιον δὲ τῶν ἑορτῶν αὐτῶν καταλύει, ἐφ' ἑτέραν αὐτοὺς μετατιθεὶς τράπεζαν φρικωδεστάτην, καί φησι· Λάβετε, φάγετε· τοῦτό ἐστι τὸ σῶμά μου, τὸ ὑπὲρ πολλῶν κλώμενον. Καὶ πῶς οὐκ ἐθορυβήθησαν τοῦτο ἀκούσαντες; Ὅτι πολλὰ καὶ μεγάλα περὶ τούτου καὶ ἔμπροσθεν αὐτοῖς ἦν προδιαλεχθείς. Διόπερ ἐκεῖνο μὲν οὐκέτι κατασκευάζει· καὶ γὰρ αὐτάρκως ἦσαν ἀκούσαντες· τὴν δὲ αἰτίαν λέγει τοῦ πάθους, τῶν ἁμαρτημάτων τὴν ἀναίρεσιν. Καὶ αἷμα Καινῆς Διαθήκης καλεῖ, τουτέστι, τῆς ὑποσχέσεως, τῆς ἐπαγγελίας, τοῦ νόμου τοῦ καινοῦ. Τοῦτο γὰρ καὶ ὑπέσχετο πάλαι, καὶ τὴν Διαθήκην τοῦτο συνέχει τὴν ἐν τῇ Καινῇ. Καὶ ὥσπερ ἡ Παλαιὰ πρόβατα καὶ μόσχους εἶχεν, οὕτως αὕτη τὸ αἷμα τὸ Δεσποτικόν. Κἀντεῦθεν δείκνυσιν, ὅτι καὶ μέλλει τελευτᾷν· διὸ καὶ Διαθήκης μέμνηται· καὶ ἀναμιμνήσκει δὲ τῆς προτέρας· καὶ γὰρ καὶ ἐκείνη δι' αἵματος ἐγκεκαίνιστο. Καὶ πάλιν λέγει τοῦ θανάτου τὴν αἰτίαν· Τὸ ὑπὲρ πολλῶν ἐκχυνόμενον εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν· καί φησι, Τοῦτο ποιεῖτε εἰς τὴν ἐμὴν ἀνάμνησιν. Εἶδες πῶς ἐξάγει τῶν Ἰουδαϊκῶν ἐθῶν, καὶ ἀφίστησι; Καθάπερ γὰρ ἐκεῖνο ἐποιεῖτε, φησὶν, εἰς ἀνάμνησιν τῶν ἐν Αἰγύπτῳ θαυμάτων, οὕτω καὶ τοῦτο εἰς ἐμήν. Ἐκεῖνο ἐξεχύθη εἰς σωτηρίαν τῶν πρωτοτόκων; τοῦτο εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν τῆς οἰκουμένης ἁπάσης. Τοῦτο γάρ ἐστι τὸ αἷμά μου, φησὶ, τὸ ἐκχυνόμενον εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν.
In all this examples Chrysostom used phrase "all/whole the world". And such also in mentioned hom 83 to Matthew (commentary of Mt 26,28) he used exactly same "oikoumenés hapasés" as in Hebr 2. So, as we've quoted, Chrysostom's interpretations of Biblical passages about Eucharist (Jn 6, Mt 26) was:

"This blood poured forth washed clean all the world [...] Not, says He, to Jews alone, but to all the world. [...] That [blood of old testament] was shed for the preservation of the firstborn, this for the remission of the sins of the whole world."

Similarly it was interpreted by his followers:
 
 
EUThYMIOS
on "blood shed for many" Mt 26:28 (PG 129: 22 D, 668 A; ed.Matthaei: Commentarius, vol. i, p. 1017, Lectiones I, 23). Latin transl. by: John HENTEN (1499-1566), O.S.H. (later O.P.) in 1543
Previous blood [of lambs of Old Testament] was shed for Jews alone, this however for all men. For he said here "many" for all. For all are many.Ille quidem sanguis pro solis effundebatur Hebraeis: hic autem pro omnibus hominibus. Multos siquidem hîc dicit omnes: nam omnes multi sunt.ἐκεῖνο μὲν γὰρ τὸ αἷμα ὑπὲρ τῶν ἑβραίων μόνων ἑξεχεῖτο· τοῦτο δὲ, ὑπὲρ πάντων ἀνθρώπων. πολλοὺς γὰρ, τοὺς πάντας ἐνταῦθα λεγει. καὶ γὰρ οἱ πάντες, πολλοί.
on "(for many) for the remission of sins" Mt 26:28 (PG 129: 668 A; ed.Matthaei: Commentarius, vol. i, p. 1017, Lectiones I, 23). Latin transl. by: John HENTEN (1499-1566), O.S.H. (later O.P.) in 1543
For that was shed only for preservation of firstborns, this however for remission of sins of all men.Ille siquidem in salutem tantum primogenitorum effundebatur: hic autem in remissionem peccatorum omnium hominum.Ἐκεῖνο μὲν γὰρ εἰς σωτηρίαν τῶν πρωτοτόκων μόνων ἐξεχεῖτο· τοῦτο δὲ, εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν τῶν πάντων ἀνθρώπων.
 
 
ThEOPHYLACTOS
on Matthew 26:28 (PG 123, 444 D [lat. ibid. col. 443 D]; Humphry: 436-437).
Latin transl. by: Ioannes Œcolampadius (1482–1531) in In quatuor Euangelia enarrationes (Basileae : Cratandrus, 1524).
English transl. by: Christopher Stade
He said [however], "shed for many," meaning "(shed) for all," for all are also many.Pro multis autem dicit effundi, hoc est, pro omnibus. Sunt enim et omnes multi.Περὶ πολλῶν δὲ εἶπεν ἐκχύνεσθαι, ἀντὶ τοῦ, περὶ πάντων· καὶ οἱ πάντες γὰρ πολλοί εἰσι.
 
 
Pseudo-Chrysostom [ex catena Possini]. Poussines in his introduction said about that ancient catena: "Collector aeujus Catenae ex eodem fonte hausit cum Theophylacto"
namely:
    "ea quae plurima hic noster quicumque est Collectionis Compilator hujus, attribuit Chrysostomo, fere apud Theophylactum reperiri, sententiam si spectes; nam verba quantum animadverti, semper diversa sunt. interdum copiosior noster: Est et ubi Theophylactum in pauciora cogat. si tamen Theophylactum vidit umquam: et non potius ex eodem unde Theophylactus totus pendet, hausit ipse quoque communi utriusque fonte Chrysostomo."
on Matthew 26:28 (Symbolae In Matthaeum. Tolosae : Boude, 1646, p. 350). Latin transl. by: Pierre Poussines (1609–1686).
That for many - he said - to be shed, that is for all.quem effundendum pro multis ait, hoc est pro omnibus.ὃ περὶ πολλῶν, εἶπεν ἐκχύνεσθαι, τουτέστι περὶ πάντων.
 
 
ANASTASIOS I of Antioch (called "Sinaïta") [Αναστάσιος Α΄ Σιναΐτης] (c.525-599), the Greek Patriarch of Antioch and a friend of Pope Gregory I
c.570 AD, Oratio IV. De passione. cap. IX (PG 89, 1353 B). Latin transl. by: Francisco Torres (c.1509-1584), S.J.
His blood is shed as to be a ransom for many (Mt 26:28). Perhaps better however is to say "for all", for they are "all, who are many."Effusus enim est sanguis ejus, ut esset pretium redemptionis pro multis (Matth. xxvi, 28). Fortasse autem melius esset dicere, pro omnibus : omnes enim sunt, qui sunt multi.


Note: this author is referred by following manner by theologian Pierre Collet (1693-1770), C.M. in Tractatus Dogmatico scholasticus - De Deo, vol. III, cap. III. (ed. Bruxellis, 1769, p. 174):
Scripture often by "many" understands all, since all are a great number. So in Rom 5:19 Paul says, that "by the disobedience of one man, many were made sinners" that "by the offence of one (Adam) unto all men to condemnation" (Rom 5:18). So also word "many" in this text "which shall be shed for many" (Matthew 26:28) is by Chrysostom, homil. 83 in Matth. and Theophylact in this place explicitly interpreted for all, because as here noted Anastasius Sinaite, although "many" can be also not all, on the other hand, still all are many. From this Augustine against Julian lib. 2. op. imperf. cap. 175 tells: all don't contradict to many, because all themselves are not few, but many.Scriptura passim per multos intelligit omnes, quando omnes sunt in magno numero. Sic Rom. 5. ait Paulus, quod per inobedientiam unius hominis peccatores constituti sunt multi, ut significet quod modo dixerat, unius, Adami, delictum in omnes homines transiisse. Inde est quod vocem multi in hoc textu, qui pro multis effundetur, passim cum S. Chrysostomo, Homil. 83. in Matth. et Theophilacto in hunc locum, de omnibus explicent Interpretes; quia, ut hic notat Anastasius Sinaïta, licet multi non sint omnes, vicissim tamen omnes multi sunt. Unde Augustinus Julianum impugnans, lib. 2. Operis imperfecti, cap. 175. ait non repugnare omnibus multos, quia ipsi omnes non pauci, sed multi sunt.
 
 
EUSTATHIOS of Thessalonica
(Eustathii Thessalonicensis opera minora, ed. P. Wirth, Corpus Fontium Historiae Byzantinae 32. Berlin and New York, 2000, pag. 36)

So we hear, that disciples "are of more value than many sparrows" (Mt 10:31, Lk 12:7). For it is visible, that this more simple word wanted to think all sparrows. We hear indeed also: "many are called, but few chosen" (Mt 22,14). It and this notion is observed, for called are "many," which is "all." That he calls all, we can see, because also everyone receives (invitation): "Come indeed," says he, "all that labour and are heavy laden, and I will give you rest" (Matthew 11,28). So also in a parable Christ used it. But also when we hear, that divine and salvific blood is shed “for many” (Mt 26,28), still nothing else than that "for all" we understand, because [it is] "for the life of the world" (John 6,51).

ὡς ὁπηνίκα πολλῶν στρουθίων διαφέρειν τοὺς μαθητὰς ἀκούομεν· δῆλον γάρ, ὅτι πάντων στρουθίων ὁ ἁπλούστερος λόγος νοεῖν βούλεται· καὶ ὅτε δὲ πολλοὺς μὲν ἀκούομεν κλητούς, ὀλίγους δὲ ἐκλεκτούς, τὴν αὐτὴν καὶ τοῦτο ἔννοιαν ὑποκρούεται· πολλοὶ γὰρ κλητοί, ὅπερ ἐστὶ πάντες· ὅτι δὲ πάντας ἐκάλεσε δῆλον, ὅτι καὶ σύμπαντας ὑποδέχεται· «δεῦτε γάρ, φησίν, πάντες οἱ κοπιῶντες καὶ πεφορτισμένοι ἀναπαυσόμενοι»· διὸ καὶ ἐν τῇ παραβολῇ πανδοχεὺς ὁ Χριστός· καὶ ἡνίκα δὲ τὸ θεῖον καὶ κοσμοσωτήριον αἷμα ὑπὲρ πολλῶν ἀκούομεν ἐκχυνόμενον, οὐδὲν ἐκεῖθεν, ἀλλ᾽ ἢ ὅτι ὑπὲρ πάντων μανθάνομεν· ὑπὲρ γὰρ τῆς τοῦ κόσμου ζωῆς·

 
 
Apollinaris of Laodicea (c.310-c.390)
to Matthew 26:28 (Codex Athos Lavra B 113, fol. 123a; ed. REUSS in TU 61, p. 46 [Apollinaris' fragment 134])
However saying blood to be shed "for many" he says for all. "Through the one the many will be made righteous." (Rom 5:19) This and that signify, that one suffers for many. ... "And the bread, which I will give you is my flesh for the life of the world" (John 6,51).Pro multis autem effundi sanguinem dicens, pro omnibus dicit. Per unum justos constitutum iri multos. Hoc et hic quoque significat, quod unus pro multis patitur. ... Et panis quem ego dabo vobis caro mea est pro mundi vita.Περὶ πολλῶν δὲ λέγων ἐκχύννεσθαι τὸ αἷμα περὶ πάντων λέγει διὰ τοῦ ἑνὸς δικαίου κατασταθήσεσθαι τοὺς πολλούς. τοῦτο δὴ καὶ ἐνταῦθα δηλοῖ, ὅτι εἷς ὑπὲρ πολλῶν πάσχει. ... καὶ ὁ ἄρτος, ὃν ἐγὼ δώσω, ὑμῖν ἡ σάρξ μού ἐστιν ὑπὲρ τῆς τοῦ κόσμου ζωῆς.
 
 
VICTOR of Antioch
on Mark 14:24. (Cramer vol. i, p. 423; Daille, ed. 1655, p. 850)

However saying blood to be shed for "many" he says for all. For all are many, as (also) Paul: "through the One," He said, "the many will be made righteous." (Rom 5:19). This and that signify, that one suffers for "many."
[transl. by Daille]
Pro multis (autem) effundi sanguinem dicens, pro omnibus dicit. Multi enim omnes. quemadmodum (et) Paulus dixit per unum justos constitutum iri multos. Hoc et hic quoque significat, quod unus pro multis patitur.
[cit. in Daille]
Περὶ πολλῶν ἐκχύνεσθαι λέγων τὸ αἷμα, τὸ περὶ πάντων λέγει, πολλοὶ γὰρ οἱ πάντες, ὥσπερ καὶ ὁ Παῦλος διὰ τοῦ ἑνὸς ἔλεγεν δικαίους κατασταθήσεσθαι τοὺς πολλούς· τοῦτο δὲ καὶ ἑνταῦθα δηλοῖ ὅτι εἷς ὑπὲρ πολλῶν πάσχει.
[publ. by Cramer]
Περὶ πολλῶν δὲ ἐκχύνεσθαι τὸ αἷμα λέγων, τὸ περὶ πάντων λέγει, πολλοὶ γὰρ οἱ πάντες, ὥσπερ καὶ ὁ Παῦλος διὰ τοῦ ἑνὸς ἔλεγεν δικαίους κατασταθήσεσθαι τοὺς πολλούς· τοῦτο δὴ καὶ ἑνταῦθα δηλοῖ ὅτι εἷς ὑπὲρ πολλῶν πάσχει τοῦτο.
 
 
PETROS of Laodicea. Following quotation was published under name of Peter of Laodicea - by Angelo Mai (1782–1854) S.J. and consequently also by Migne - since this commentary was found in manuscripts among Peter's commentaries to other gospels. However, this commentary of Mark is almost identical with Victor's one, and so, e.g. Christian Friedrich Matthäi (1744–1811) published such commentary under name of Victor (It was also published by árkfi. Codex graecus quatuor evangeliorum e bibliotheca universitatis Pestinensis. 1860, p. 189). But still there are in fact some differencies between that and classical verion of Victor's commentary. Mere referrence to Rom 5 - tyical for school of Antioch - was possibly not so clear for quite later authors, while 2 Cor 5 could seem to them as better passage for explaining words of consecration. And so, he said, what he said.
on Mark 14:24 (PG 86ii, 3328 B; Mai: NPB VI,544; Matthaei, vol. ii; Márkfi, p. 189; Codex Bodmer 25, fol. 85a). Latin translation in left side is from Migne's PG 86ii:3327 B.
However saying blood (being) shed for "many" he says for all. For one, as Paul says, died for all, so that they should no longer live for themselves, but for Him who died for them, and rose again. (2 Corinthians 5, 14-15)Cum autem dicit sanguinem suum pro multis effusum, pro omnibus effusum esse significat: Unus enim, inquit Paulus, pro omnibus mortuus est, ut jam non sibi vivant, sed illi qui pro ipsis mortuus est et resurrexit.Pro multis autem effusum sanguinem dicens pro omnibus dicit. Unus enim, ut inquit Paulus, pro omnibus mortuus est, ut jam omnes non sibi vivant, sed illi qui pro ipsis mortuus est et resurrexit.Περὶ πολλῶν δὲ ἐκχυνόμενον λέγων τὸ αἷμα, τὸ περὶ πάντων λέγει· εἷς γὰρ, ὥς φησι Παῦλος, ὑπὲρ πάντων ἀπέθανεν, ἵνα οἱ πάντες μηκέτι ἑαυτοῖς ζῶσιν, ἀλλὰ τῷ ὑπὲρ αὐτῶν ἀποθανόντι καὶ ἐγερθέντι.
 
 
Augustine (354–430), bishop of Hippo [in Africa]
on John 15:26-27 [Joann., tractate 92,1] (PL 35,1863) The same is copied from him also by Beda (PL 92,850 C) and Rabanus Maurus (PL 107, 347 D)
For the blood of Christ was so shed for the remission of all sins [or "of sins of all"], that it also could wipe out even the very sin of shedding it.Christi enim sanguis sic in remissionem peccatorum omnium fusus est, ut ipsum etiam peccatum posset delere quo fusus est.
De Nuptiis et Concupiscentia, lib.2, cap. 33 / num 56 (PL 44,470) in year 419/421 AD. Referred in our controversy by eminent augustinian theologian Berti (†1766)
I repeat his words once more:Verba eius repeto:
    “You assert,” says he to me, “that they, indeed, who have not been ever born might possibly have been good; those, however, who have peopled the world, and for whom Christ died, you decide to be the work of the devil, born in a disordered state, and guilty from the very beginning.”
    "Illos ergo - inquit - qui numquam nati sunt, bonos potuisse esse dicis, istos vero, qui mundum impleverunt, pro quibus Christus mortuus est, diaboli opus et de morbo natos et ab exordio reos definis".
Would that he only solved the entire controversy as he unties the knot of this question! For will he pretend to say that he merely spoke of adults in this passage? Why, the subject in hand is about infants, about human beings at their birth; and it is about these that he raises odium against us, because they are defined by us as guilty from the very first, because we declare them to be guilty, since Christ died for them. And why did Christ die for them if they are not guilty? It is entirely from them, yes, from them, we shall find the reason, wherefore he thought odium should be raised against me.O si nodum solvat etiam contentionis, quomodo nodum solvit istius quaestionis! Numquid enim se modo de maioribus ista locutum esse dicturus est? De parvulis agitur, de nascentibus agitur, de his nobis, quia rei ab exordio definiuntur a nobis, ab illo invidia commovetur, quià eos dicimus reos, pro quibus Christus mortuus est. Cur ergo pro illis Christus mortuus est, si non sunt rei? Inde prorsus, inde obtinebimus causam, unde excitandam putavit invidiam.
He asks: “How are infants guilty, for whom Christ died?”Ipse dicit: "Quomodo sunt rei parvuli pro quibus Christus mortuus est?".
We answer: Nay, how are infants not guilty, since Christ died for them?Nos respondemus: Immo parvuli quomodo rei non sunt, pro quibus Christus mortuus est?
This dispute wants a judge to determine it. Let Christ be the Judge, and let Him tell us what is the object which has profited by His death?Ista controversia iudicem quaerat. Iudicet ergo Christus et, cui rei mors eius profecerit, ipse dicat.
    “This is my blood,” He says, “which shall be shed for many for the remission of sins.” (Matt. xxvi. 28.)
    Hic est, inquit, sanguis meus, qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum (Matt. xxvi. 28).
Let the apostle, too, be His assessor in the judgment; since even in the apostle it is Christ Himself that speaks. Speaking of God the Father, he exclaims:Iudicet cum illo et Apostolus, quia et in Apostolo ipse loquitur Christus. Ciamat et dicit de Deo Patre,
    “He who spared not His own Son, but delivered Him up for us all!” (Rom. viii. 32).
    quia proprio Filio non pepercit, sed pro nobis omnibus tradidit eum (Rom. viii. 32).
I suppose that he describes Christ as so delivered up for us all, that infants in this matter are not separated from ourselves. But what need is there to dwell on this point, out of which even he no longer raises a contest? For the truth is, he not only confesses that Christ died even for infants, but he also reproves us out of this admission, because we say that these same infants are guilty for whom Christ died. Now, then, let the apostle, who says that Christ was delivered up for us all, also tell us why Christ was delivered up for us. “He was delivered,” says he, “for our offences, and rose again for our justification.” (Rom. iv. 25).Puto, quod ita dicat Christum traditum pro omnibus nobis, ut in hac causa parvuli non separentur a nobis. Sed quid opus est hinc satagere, unde iam nec iste contendit, quandoquidem non solum confitetur mortuum fuisse etiam pro parvulis Christum verum etiam inde nos arguit, quod eosdem parvulos reos dicimus, pro quibus mortuus est Christus? Iam itaque Apostolus, qui dixit pro nobis omnibus traditum Christum, dicat etiam quare sit pro nobis traditus Christus. Traditus est, inquit, propter delicta nostra et resurrexit propter iustificationem nostram (Rom 4, 25).
If, therefore, as even this man both confesses and professes, both admits and objects, infants, too, are included amongst those for whom Christ was delivered up; and if it was for our sins that Christ was delivered up, even infants, of course, must have original sins, for whom Christ was delivered up; He must have something in them to heal, who (as Himself affirms) is not needed as a Physician by the whole, but by the sick; (Matt. ix. 12.)Si igitur, sicut iste et confitetur, et profitetur et dicit et obicit, in eis sunt et parvuli, pro quibus traditus est Christus, et propter delicta nostra est traditus Christus; habent profecto et parvuli delicta originaria, pro quibus est traditus Christus, habet quod in eis sanet, qui sicut ipse ait: Non est opus sanis medicus, sed male habentibus (Matt. ix. 12);
He must have a reason for saving them, seeing that He came into the world, as the Apostle Paul says, “to save sinners;” (1 Tim. i. 15).habet cur eos salvos faciat, qui venit in mundum, sicut dicit apostolus Paulus, peccatores salvos tacere (1 Tim. i. 15);
He must have something in them to remit, who testifies that He shed His blood “for the remission of sins;” (Matt. xxvi. 28).habet quod in eis remittat, qui sanguinem se fudisse testatur in remissionem peccatorum (Matt. xxvi. 28);
He must have good reason for seeking them out, who “came,” as He says, “to seek and to save that which was lost;” (Luke xix. 10.)habet propter quod eos quaerat, qui venit, ut dìcit, quaerere et salvum facere quod perierat (Luc. xix. 10.);
the Son of man must find in them something to destroy, who came for the express purpose, as the Apostle John says, “that He might destroy the works of the devil.” (1 John iii. 8).habet quod in eis solvat Filius Dei, qui propterea venit, sicut dicit apostolus Ioannes, ut solvat opera diaboli (1 Jo. iii. 8).
Now to this salvation of infants He must be an enemy, who asserts their innocence, in such a way as to deny them the medicine which is required by the hurt and wounded.Huic ergo parvulorum saluti inimicus est,qui eorum sic asserit innocentiam, ut sauciatis et vulneratis neget necessariam medicinam.

TODO
 
 

"For You" as for all

While John referred words "for life of world" and Matthew with Mark "for many," now Paul and Luke referred "for you." Nevertheless, when God says to men "for you," it can be understood as for your human genere / for whole mankind / for all men.
So Chrysostom - and consequently also Theophylact - paraphrased "this is my body broken for you" (1Cor 11:24 in byzantine text and liturgies) as "broken for all." And Theophylact (quoted also by Thomas in Catena) interpreted Luke's "given for you" and "shed for you" as for whole mankind.
These observations are presented in our controversy by famous theologian Gabriel Vasquez (†1604), quoted below.
 
 
todo: ignatius ad Ph. longer.
John CHRYSOSTOM (c.349–407), archbishop
to 1 Corinthians 11:24 [in 1 Cor., hom. 27, n. 4/5] (PG 61, 229). English transl. by: Talbot W. Chambers.
"Take, eat: this is My Body, which is broken for you." (1 Cor. 11:24)Accipite, manducante; hoc est corpus meum quod pro vobis frangitur.Λάβετε, φάγετε· τοῦτό μού ἐστι τὸ σῶμα τὸ ὑπὲρ ὑμῶν κλώμενον.
If therefore you come for a sacrifice of thanksgiving, do thou on your part nothing unworthy of that sacrifice: by no means either dishonor your brother, or neglect him in his hunger; be not drunken, insult not the Church. As you come giving thanks for what you have enjoyed: so do you yourself accordingly make return, and not cut yourself off from your neighbor. SinceChrist for His part gave equally to all, saying, "Take, eat." He gave His Body equally, but dost not thou give so much as the common bread equally? Yea, it was indeed broken for all alike, and became the Body equally for all.Si vero propter eucharistiam accedis, tu nihil eucharistiae indignum facito, neque pudore afficias fratrem, nec esurieatem despicias, ne inebrieris, ne Ecclesiam contumelia afficias. Accedis gratias agens pro iis quae accepisti: ergo et tu vicem repende, ne-que te abscindas a proximo. Etenim Christas omni-bus aequaliter dedit dicens, Accipite, comedite. Ille corpus aequaliter dedit ; tu vero ne communem quidem panem aequaliter das? nam pro omnibus similiter fractum est, et ex aequo fuit corpus pro omnibus.Εἰ τοίνυν ἐπ' εὐχαριστίᾳ προσέρχῃ, καὶ σὺ μηδὲν ἀνάξιον ποίει τῆς εὐχαριστίας, μηδὲ καταίσχυνε τὸν ἀδελφὸν, μηδὲ περιόρα πεινῶντα, μὴ μέθυε, μὴ ὕβριζε τὴν Ἐκκλησίαν. Προσέρχῃ γὰρ εὐχαριστῶν ὑπὲρ ὧν ἀπέλαυσας. Οὐκοῦν καὶ αὐτὸς ἀμοιβὴν ἀποδίδου, καὶ μὴ ἀπόσχιζε σεαυτὸν τοῦ πλησίον. Καὶ γὰρ ὁ Χριστὸς πᾶσιν ἐξίσης ἔδωκε λέγων, Λάβετε, φάγετε. Ἐκεῖνος τὸ σῶμα ἐξίσης ἔδωκε, σὺ δὲ οὐδὲ τὸν κοινὸν ἄρτον δίδως ἐξίσης; καὶ γὰρ ὑπὲρ ἁπάντων ὁμοίως ἐκλάσθη, καὶ σῶμα γέγονεν ὑπὲρ ἁπάντων ἐξίσης.
The same is presented also by
THEOPHYLACT
to 1 Corinthians 11:24 (PG 124, 705)
"Take, eat: this is My Body, which is broken for you." (1 Cor. 11:24)"Accipite, manducate : Hoc est corpus meum, quod pro vobis frangitur."Λάβετε, φάγετε· τοῦτό μού ἐστι τὸ σῶμα τὸ ὑπὲρ ὑμῶν κλώμενον.
...Recordamini, inquit, quod hanc ultimam vobis dederit institutionem; quodque ea etiam nocte qua mactandus erat, ipsum proditorem convivam habuerit : Et tu fratrem tuum indignum judicas? Edoetus es etiam gratias agere; quandoquidem et ille gratias egerit, exemplum nobis relinquens : atqui tu indigna gratiarum actione committis, injuriam inferens Ecclesiae, alioque esuriente ipse inebriaris. At vero ille communiter omnibus dixit, Accipite, edite, idque corpus suum, quod pro omnibus ex aequo fregit, in mortem tradens; tu vero edendo antevertis, neque communem panem in medium ponis, neque frangis ipsum uti detur multis, verum tibi ipsi contines. Ἀναμνήσθητε, φησὶν, ὃτι ταύτην ἐσχάτην ὑμῖν δέδωκε τὴν μυσταγωγίαν, καὶ ἐν ἀυτῇ τῇ νυκτὶ ᾗ σφάττεσθαι ἔμελλε, καὶ τὸν προδότην εἷχε συνέστιον· καὶ σὺ ἀπαξιοῖς τὸν ἀδελφόν; Καὶ ἐδιδάχθης μὲν εὐχαριστεῖν· καὶ γὰρ κὰκεῖνος ηὐχαρίστησε, τύπον ἠμῖν διδούς· ἀνάξια δὲ τῆς εὐχαριστίας ποιεῖς, ὐβρίζων τὴν Ἐκκλησίαν, καὶ πεινῶντος ἄλλου, αὐτὸς μεθύων. Καὶ ὁ μὲν πᾶσιν εἰπε κοινῶς, "Λάβετε, φάγετε," καὶ ταῦτα, το σῶμα αὐτοῦ, ὃ ὑπὲρ πάντων ἐπίσης ἔκλασε, διδοὺς εὶς θάνατον· σὺ δὲ προλαμβάνεις ὲσθίων, καὶ οἠδὲ τὸν κοινὸν ἄρτον εἰς τὸ μέσον τίθης, οὐδὲ κλᾷς αὐτὸν, ἴνα δοθῇ πολλοῖς, ἀλλὰ σαυτῶ κατέχεις.
 
 
ThEOPHYLACTOS
to Luke 22:20 (PG 123, 1069 B) Latin transl. Ioannes Œcolampadius (1482–1531) in 1524
Saying however "for you given" and "shed" he does not mean that for the Apostles only was His Body given, and His Blood shed, but for the human nature/genere. So, when he said "given for you [plural]", understand it "for your human nature/genere" !Dicendo autem, « Quod pro vobis datur et effunditur, » non pro solis apostolis signat corpus ejus esse datum, et sanguinem ejus esse effusum, sed pro humano genere. Quando igitur dicit, « Quod pro vobis datur, » intellige, Pro vestro hominum genere.Εἰπὼν δὲ, « Τὸ ὑπὲρ ὑμῶν διδόμενον καὶ ἐκχυνόμενον, » οὐχ ὑπὲρ τῶν ἀποστόλων μόνον δεδόσθαι δηλοῖ τὸ σῶμα αὐτοῶ, καὶ τὸ αἷμα ἐκκεχῦσθαι, ἀλλ᾽ ὑπὲρ τῆς ἀνθρωπίνης φύσιως. Ὅταν οὖν εἴπῃ, « Ὑπὲρ ὑμῶν διδόμενον, » ἀντὶ τοῦ, Ὑπὲρ τῆς ὑμετέρας φύσεως τῶν ἀνθρώπων, νόει.
It is summarized by
Thomas Aquinas (1225–1274), O.P. to Luke 22:20 (Catena in Lc., cap. 22 lectio 5) [English transl. by Cardinal Newman (1801–1890)]:
Theophylact: [...] But when He says, for you, He does not mean that for the Apostles only was His Body given, and His Blood poured out, but for the sake of all mankind.Theophylactus: [...] Cum autem dicit : Pro vobis, non significat, pro solis apostolis corpus Christi datum et sauguinem effusum fuisse, sed causa totius humanae naturae.
 
 
Ephrem the Syrian [Ephraem] (c.306–373)
Sermo iv in Hebdomadam Sanctam [Homilies 4:6] (ed. Lamy, vol I, p. 423)

This is truly my blood, which is shed for you all. Take and all drink of this, because it is a new covenant in My Blood. As you have seen Me do, do you also in My memory.Hic est verus meus sanguis, qui pro vobis omnibus effunditur : Accipite, bibite ex eo omnes, quia novum testamentum est in sanguine meo.[see syriac original in Lamy, vol. 1, p. 423]
 
 

Modern exegetes and theologians

Note: abbrevitation after name denotes religious order, e.g.
  • "OSA" = Order of Saint Augustine = "Augustinians"
  • "OSB" = Order of Saint Benedict = "Benedictines"
  • "OP" = Order of Preachers = "Dominicans"
  • "OFM" = Order of Fraters Minor = "Franciscans"
  • "SJ"= Society of Jesus = "Jesuists"
etc. More in CE and another.
Abbrevitations in quotations of theologians:
  • Obj. = Objicies
  • R. / Resp. = "Respondeo" (or "Respondetur")
  • N. / C. = Nego / Concedo
  • A. / C. = Antecedent / Consequent
  • D. / Dist. = Distinguendo
etc. as it is used in logic.
 
 
Desiderius Erasmus Roterodamus (1466–1536), the most famous and influent modern philologist. His exegetical works - firstly published in 1516 - were highly valuated as we can see also from papal letter to him, in 1518:
DILECTO FILIO ERASMO ROTERODAMO,
SACRAE THEOLOGIAE PROFESSORI,
LEO PPA, XS
Dilecte fili, salutem et Apostolicam benedictionem. Valde nos delectarunt lucubrationes tuae in Testamentum Novum iam pridem aeditae; non tam quia nostro nomini dicatae fuerant, quam quod non vulgari, sed nova et insigni quadam eruditione praestabant, omniumque doctorum calculo plurimum laudabantur. Quas nuper a te recognitas et pluribus additis Annotationibus locupletatas illuatratasque fuisse certiores facti non mediocriter gauisi fuimus; ex prima illa aeditione, quae absolutissima videbatur, coniecturam facientes qualis haec futura, quantumue boni sacrae theologiae studiosis ac orthodoxae fidei nostrae sit allatura. Macte igitur istius animi tui esto, ac publicae vtilitati studens operi tam sancto, ut in lucem exeat, sedulo inuigila; dignam quidem tot laborum mercedem ab ipso Deo relaturus, a nobis vero meritam commendationem et cunctis Christifidelibus perpetuam laudem consecuturus.
Datum Romae apud Sanctum Petrum. Sub annulo piscatoris. Die X. Septembris M.D.XVIII. Pontificatus nostri Anno Sexto.
It was in Basel in 1514 when Erasmus found Greek manuscript of Theophylact's commentary on Gospels and Paul's epistles (cf. Collected works of Erasmus. 39:225, 56:15). From that manuscript 10 years later Ioannes Œcolampadius (1482–1531) published latin translation of Theophylact's commentary on Gospels (In quatuor Euangelia enarrationes. Basileae : Cratandrus, 1524). Although many parts of his commentary on Mark, Luke and John were already well known from Thomas Aquinas (1225–1274), who quoted them in his Catena on Mark, Luke and John. (There Thomas also quoted Theophylact's commentary of Luke 22:20, where "for you" was interpreted as "for whole mankind"). Theophylact's commentary on Paul's epistles was whole already widely known from Porsena's latin translation firstly published in Rome in 1477 and falsely attributed to Athanasius. It was Erasmus, who observed, that it is Theophylact's one.
Nevertheless, Erasmus used that Greek manuscripts (of Theophylact's text and commentary) both for his famous publication of Greek text of Bible as well as for his commentaries of Gospels and Paul epistles. From that Erasmus used also Greek Theophylact's text and commentary of Matthew. See e.g. ed. 1527, p. 94-95, 97 [on Matthew 26:26!!!!], 100, etc. - even in commentary on words of consecration Matthew 26 he mentioned Theophylact's note on "this is my body":
on "this is my body" Matthew 26 (Annotationes In Novum Testamentum. Basileae 1527, p. 97; Basileae, 1540, p. 101)
[ed. 1527][ed. 1540]
Theophylact reminds that it was true body, not figure of body.Theophylactus fuisse verum corpus, non corporis figuramTheophylactus admonet fuisse verum corpus, non corporis figuram
Thus it is very probable, that Erasmus read also Theophylact's note that word "many" in words of consecration of Eucharist is put for "all", which was only 3 sentences (i.e. few lines) after passage, which he explicitly mentioned here - and similarly it is also in case of passage Matthew 20:28. But even statement that word "many" in "(this is my blood), which is shed for many" is put for "all" can be found in the same Erasmus' book as well as similar statement about Matthew 20:28.
on Matthew 20:28 (Annotationes In Novum Testamentum. Basileae : 1516, p. 279; 1522, p. 73; 1527, p. 79; 1540, p. 83)
"For many." ἀντί πολλῶν. Certainly differently sounds to the Greeks than to the Latins. To us it only opposes to a few, to those it sounds "the multitude of the people" and it sounds quite what crowd (sounds) to Latins.Pro multis. ἀντί πολλῶν. Aliud quiddam sonat Graecis, quàm Latinis: apud nos tantum opponitur paucis, apud illos populi multitudinem sonat, atque id fermè quod Latinis sonat vulgus.
on Romans 5:15 (Annotationes In Novum Testamentum. Basileae 1516, p. 433, 1522, p. 305; 1527, p. 348; 1540, p. 374). English transl. by Robert Dick Sider.
I should add that in this passage the Translator renders the same Greek word, πολλοὶ, sometimes as 'more,' sometimes as 'many.' Origen thinks it stands for 'all,' to correspond better to 'one.' And truly, where there are 'all,' there are also 'many.' "Many" for all.Illud adiiciendum, quod interpres hoc loco nunc vertit plures, nunc multi, Graecis eadem est dictio πολλοὶ, quam Origenes positam putat pro omnibus, quo magis respondeat unius. Etenim ubi sunt omnes, ibi sunt et multi.Multi pro omnes.
Index rerum ac vocabulorum (Annotationes In Novum Testamentum. Basileae 1527, multi and πολλοὶ; Basileae, 1540, multi and πολλοὶ), i.e. list of words, which was on the end of his book.
[ed.1527][ed.1540]
"Many" for all. Rom 5. as also that "which shall be shed for many."Multi, pro omnes, 348. f. ut et illic qui pro multis effundetur.Multi pro omnes 374. f. ut illic qui pro multis effundetur

"πολλοὶ" for all, as also that "which is shed for many."

πολλοὶ pro omnibus, ut et illic qui pro multis effunditur. 348. m

πολλοὶ pro omnibus, ut et illic qui pro multis effunditur. 374. f
Note: it must be said, that although he defended catholic teaching against protestants, etc., his works still required many deletions and only so they were permitted ["cum expurgatione permissa"], list of which can be found in Index expurgatorius of 1571 and later. Nevertheless passages quoted above were not deleted, and therefore were permitted (cf. Index expurgatorius: Erasmus, where numbering of pages are according ed. Basileae, 1540).

 
 
Almost identically also
Bible of Vatablus, published in 1545 and made according public lectures of François Vatable (c.1493–1547).
on Matthew 20:28 (in Matthew 20, note 6)
Greek word signifies the multitude of people, as if it says "for the whole multitude of men and flock."Vox Græca significat multitudinem populi, quasi dicat, pro tota multitudine hominum et vulgo.
Although Vatable was a catholic and it was claimed, that annotations were made according to collected notes of his auditors, those notes were collected and composed to one commentary by ex-catholic protestant Stephanus [Robert I Estienne] (1503–1559).
Catholic Encyclopedy says about it (XV, 276):
From the lecture notes taken by Vatable's pupils Robert Stephens drew the material for the scholia which he added to his edition of the new Latin translation of the Bible by Leo of Juda (4 vols., Paris, 1539-45); but it has been proven beyond doubt that these notes had been shamefully garbled by the Protestants of Zurich. The Sorbonne doctors sharply inveighed against the Lutheran tendencies of the notes of Stephens's Bible, and Vatable himself disowned them; yet, as they are a model of clear, concise, literary, and critical exegesis, the Salamanca theologians, with the authorization of the Spanish Inquisition, issued a new thoroughly-revised edition of them in their Latin Bible of 1584.
Council of Trent explicitly mentioned this book, in his rule III concerning prohibited books, which says:
Council of Trent : Concerning prohibited books, Rule III.
But if any annotations are made public with such versions as are permitted, or with the Vulgate edition, the suspected passages being expunged by the theological faculty of any Catholic University, or by a general inquisition, they may be allowed to the same persons, to whom the versions also [were permitted].Si quae vero adnotationes cum hujusmodi, quae permittuntur, versionibus, vel cum Vulgata editione circumferuntur, expunctis locis suspectis a Facultate Theologica alicujus Universitatis catholicae, aut Inquisitione generali, permitti eisdem poterunt, quibus et versiones.
On which conditions the entire volume of Biblia, which is commonly called the Bible of Vatablus, or parts of it, may be granted to pious and learned men.Quibus conditionibus totum volumen Bibliorum, quod vulgo Biblia Vatabli dicitur, aut partes ejus, concedi viris piis et doctis poterunt.
So inquisitors detaily inquired this book, and finally allowed it but with expurgation of some passages. And passage quoted above, which interpreted "for many" as "for whole multitute" was permitted/allowed (cf. Index).
However, from commentary to Matthew 26:28 ("blood shed for many unto remission of sins") there was prohibited commentary that seems to uses the restrictive interpretation of "many" as "faithful", namely: (in Matth. 26, note 18, cf. Index expurgatorius)
which gives remission of sins to faithfuls.quo peccatorum remissio datur credentibus.
 
 
In expurgations of Eramus' commentaries and Vatables' Bible we can see therefore, that there was no problem with interpretation "many" as all, but contrary: interpretation "many" as faithful was a problem for its connection to the heresy of Luther and many similar protestants, who taught, that Christ died not for all, but only for the predestined. While catholics - e.g. council of Trent - teached, that Christ died for all.
Even Theophylact's commentary to words of consecration was very favorited by theologians and exegetes. Also mentioned Erasmus in commentary to words of consecration referred, that Theophylact testified, that Eucharist is not figure, but true Body of Christ.
Quotation of whole Theophylact's commentary to words of consecration - including interpretation "many" as all - is quoted by famous authors, such as:
  • Sante Pagnini (1470–1541), O.P. in Isagoge ad mysticos sacrae scripturae sensus. 1536, page 597
  • Jean Garetius (c.1499-1571), O.S.A. in his famous "an excellent treatise on the holy Eucharist" (CE) De vera praesentia corporis Christi in sacramento eucharistiae (Antverpiae, 1561, fol. 53b), etc.
And many others.
Moreover, since 1543 also latin translation of commentaries of Euthymius have been printed and so very fastly become extremely popular. And since he made similar testimony about Eucharist, theologians - e.g. jesuits Peter Canisius (1521–1597), Robert Bellarmine (1542–1621), and many others - often referred to Theophylact's and Euthymius' commentary of words of consecration (Matthew 26:26-28) as important patristic testimonies for defending catholic doctrine about transubstantiation and sacrifice of Mass.
 
 
VILLAVICENCIO, Lorenzo de (1501-1581), O.S.A., exegete, theologian.
Following passage is orthodox compilation of works of modern philologists, namely Erasmus and others of Erasmus' time.
Phrases scripturae sacrae, MULTI (Antverpiae, 1571, fol. 127b)
"MANY": Hebrews as also Greeks take it for ALL.MULTI, Hebraeis perinde ac Graecis pro omnibus accipiuntur,
  • When "many are called," [Mt. 22:14], that is, all indeed are called, namely through the preaching Apostolic word. For in the Romans it is accepted otherwise. "Those whom he called, them he also justified." [Romans 8:30].
  • quum multi sunt vocati, id est, omnes quidem vocati sunt, per praedicationis Apostolica verbum scilicet. Nam in Romanis aliter accipitur vocatio. Quos vocavit, hos et justificavit.
  • And in the I. Corinthians 10. "(There is) one bread, (we who are) MANY (are) one body" [1 Cor. 10:17, cf. Romans 12:5], that is all we who believe in Christ.
  • Et I. Corintheorum decimo. Unus panis et unum corpus multi, hoc est universi qui Christo fidimus, sumus.
  • Thus, for many is poured out the blood of Christ [Matth. 26:28], for all and for the whole multitude.
  • Sic pro multis funditur sanguis Christi, pro omnibus et pro universa multitudine.
  • Sometimes, the translator translates "more", now "many." In Greek it is the same diction πολλοὶ, which Origen cleans to be put for all, which would more respond to one.
  • Nonnunquam interpres vertit plures, nunc multi Graecis eadem est dictio πολλοι, quam Origines positam putat pro omnibus, quo magis respondeat unus,
    • As also that: "Which shall be shed for many." [Matth. 26:28]
    • ut et illic: Qui pro vobis et pro multis.
  • So also in Isaiah, the twenty-fourth, "after MANY days shall they be visited," [Is. 24:22], also all the days.
  • Sic et in Esaia, vigesimo quarto, Multi dies tantum pollent, atque omnes dies.
We can see this also in various other catholic greek-latin philological dictionaries of that time. The most important philologist was Erasmus (1466–1536), who also wrote dictionary. Following example was also inspired by his works and was revised by great number of philologist in time of Erasmus and later. About word "many" it says:
Dictionarium graeco-latinum: Πολλὸς, τοῦ πολλοῦ (Basileae. 1584, p. 1131)
Πολλὸς, τοῦ πολλοῦ, about which in Πολὺς, many, all, frequent/often, copious, numerous, ample.Πολλὸς, τοῦ πολλοῦ, de quo in Πολὺς, multus, omnis, frequens, copiosus, numerosus, amplus.
 
 
PERUSINUS, Guidellus Thaddaeus (1511-1606), O.S.A., theologian on council of Trent
on Isaiah 53:12 (Explanatio in Esaiam prophetam, Perusiae, 1598, tom. 2, 82-83)
according to St. Augustine from book 20 of The city of God, sacred scriptures often take "many" for all,ex Divo Augustino ex 20. libro de Civitate Dei, cap. 23. scripturam sacram frequenter accipere multos pro omnibus;
  • since it is said to Abraham: "I have set you as the father of MANY nations" (Gn 17:5), but still in another place it is said: "And in your seed shall ALL the nations of the earth be blessed, because you have obeyed my voice." (Gn 22:18).
  • nam Abrae dictum est patrern multarum gentium te constitui (Gen. 17). Et tamen alibi dicitur. In semine tuo benedicentur omnes gentes terrae, quia obedisti voci meae (Gen. 22)
  • And also it is said to Jonah IV,2: "God of many of compassion/mercy", i.d. all, where he takes "many" for all.
  • Sic etiam dicitur Jonae 4. Deus multae miserationis, idest omnis, ubi accipit multum pro omni.
  • So also Psalm 40,6: "You have made many (things), O Lord, who is similar to you?" Many, that is all.
  • Sic etiam psal. 53. Multa fecisti tu Domine, quis similis tui? multa idest omnia.
  • So we have also in this prophet in the end of this chapture (Isaiah 53,12b): "who - namely Christ himself - has borne the sins of many" i.e. all.
  • Sic etiam habemus apud hunc prophetam in calce hujus capituli, quod scilicet ipse Christus peccata multorum tulit, idest omnium.
  • And Matthew 20,28: Christ give his life a ransom for MANY - understand all!
  • Et apud Math. capite 20. Christus posuit animam suam in redemptionem pro multis, (intellige) pro omnibus.
  • And in Mark (14,24 resp. Matthew 26,28): This is my blood, which shall be shed FOR MANY for the remission of sins.. (for many) i.e for all.
  • Apud Marcum. Hic est sanguis meus, qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum (pro multis) idest pro omnibus.
  • And in Luke Christ said to Mary Magdalene (Luke 7,47): MANY sins are forgiven you, (many) i.e. all.
  • Et apud Lucam dixit Christus Mariae Magdalenae. Remittuntur tibi peccata multa (multa) idest omnia.
    And many other places in the sacred scripture is repeated, where "many", "more", "the most" is taken for all.
    Et multa alia loca in sacris literis facile est reperire, ubi multa, vel plura aut plurima accipiuntur pro omnibus.
 
 
SALMERON, Alfonso (1515-1585), S.J., exegete, papal theologian on council of Trent. "After preaching the Lent at Bologna, he went with Lainez to the Council of Trent (May 18, 1546) as theologian to Paul III. [...] The two Jesuits at once won the hearts and respect of all; their discourses had to be printed and distributed to the bishops. [...] After serious sickness at Padua, Salmeron once again took up his council work. The next two years were in great part spent in preaching at Bologna, Venice, Padua, and Verona. On October 4, 1549, Salmeron and his companions, Le Jay and Canisius, took their doctorate in the University of Bologna, so that they might, at the urgent invitation of William IV of Bavaria, accept chairs in Ingolstadt. [...] after a few months was summoned by Ignatius to go back to the Council of Trent as theologian to Julius III. It was during the discussions preliminary to these sessions that Lainez and Salmeron, as papal theologians, gave their vota first. [...] Lainez appointed Salmeron first Provincial of Naples (1558), and vicar-general (1561) during the former's apostolic legation to France. The Council of Trent was again resumed (May, 1562) and a third pontiff, Pius IV, chose Salmeron and Lainez for papal theologians. The role was very delicate; the Divine origin of the rights and duties of bishops was to be discussed. During the years 1564-82, Salmeron was engaged chiefly in preaching and writing; he preached every day during eighteen Lenten seasons; his preaching was fervent, learned, and fruitful. His writings during this long period were voluminous; Bellarmine spent five months in Naples reviewing them." (CE)
Prolegomenon XI, quinquagenta III, canon XLII (Madriti, 1598, vol. I, pag. 269; Venetiis 1601, vol. I, pag. 203)
[MANY for ALL is often used by Scripture][Multos pro omnibus plerunque ponit Scriptura]
And to this, passages are referred such, in which "many" is used for ALL, according to that:Et ad hos locos referendi sunt illi, in quibus Multi ponitur pro omnibus, iuxta illud:
  • The Son of man came to give his life in ransom for many.
  • Filius hominis venit dare animam suam in redemptionem pro multis.
  • And again: This is my blood of the New Testament, which shall be shed for many for the remission of sins.
  • Et rursus. Hic est sanguis meus Novi Testamenti, qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum.
  • Where Theophylact: "For many" - he says - "to be shed, that is, for all: for also all are many."
  • Ubi Theophylactus: Pro multis dicit effundi, hoc est pro omnibus: sunt enim et omnes multi.
  • And in Romans. 5. For if the offense of one, many died, much more, etc. But it is evident the death of sin, come down unto all men.
  • Et Rom. 5. Si enim unius delicto multi mortui sunt; multo magis, etc. Constat autem mortem peccati in omnes homines descendisse.
  • And Augustine. book against Julian, notes the same as the Theophylactus.
  • Et Augustin. lib. contra Julianum, idem cum Theophylacto prorsus annotavit.
Prolegomenon XIV, formula XXII (Madriti, 1598, vol. I, pag. 338; Venetiis 1601, vol. I, p. 256)
[Sometimes the Scripture says "many" for all][Interdum Scriptura multos dicit pro omnibus]
By "many" are sometimes called all, just as the Matthew 20.Multi, aliquando dicuntur omnes: quemadmodùm Matth. 20.
  • Even as the Son of Man did not come to be served, but to minister, and to give his life a ransom for many: that is, for all.
  • Sicut Filius hominis non venit ministrari, sed ministrare, et dare animam suam redemptionem pro multis: id est, pro omnibus.
The same thing Augustine, book. 6. against Julian [...] And Euthymius in cap. Matth. 26. on that: "Which is shed for many",Hoc idem Augustinus lib. 6. contra Julianum [...] Et Euthymius in cap. Matth. 26. in id: Qui pro multis effunditur:
    For he said here "many" for ALL. For all are many.
    Multos hîc dicit omnes: nam omnes multi sunt.
So they.Sic ille.
Similar are that:
    Just as through the disobedience of one man, many were made sinners, so by the obedience of one, many were made of the just.
Similia sunt illa:
    Sicut per inobedientiam unius hominis, peccatores constituti sunt multi: ita et per unius obeditionem, justi constituti sunt multi.
And again:
    If the offense of one many be dead, much more the grace of God, and a gift in the grace of one man of Christ, hath abounded unto more.
Et rursus:
    Si unius delicto multi mortui sunt, multo magis gratia Dei, et donum in gratia unius hominis Christi in plures abundavit.
Where word "many" and "more" in Greek are said πολλούς.Ubi nomen multi et plures, Graecé dicitur πολλούς.
Commentarii, vol. IV, pars. III, tract. XXVIII (Madriti: 1599, p. 765-766; Coloniae, 1602, vol. IV,, p. 582)
[Scripture often uses "MANY" for ALL][Multos pro omnibus Scriptura frequenter usurpat]
Even as the Son of Man did not come to be served, but to minister, and to give his life a redemption for many. [...]Sicut Filius hominis non venit ministrari, sed ministrare, et dare animam suam, redemptionem pro multis. [...]
what he says, for many, as Euthymius says, is equal as if he had said, "for all."quod ait, pro multis, ut inquit Euthymius, perinde est ac si dixisset, pro omnibus:
    For the Scripture often says "many" for all.
    frequenter enim Scriptura dicit multos pro omnibus.
  • So Isaiah said, "He himself hath borne the sins of many,"
  • Ita Esaias dixit: Ipse peccata multorum tulit:
  • and Paul: Just as through the disobedience of one man, the many were made sinners, that is, all.
  • et Paulus: Sicut per inobedientiam unius hominis, pecсatores constituti sunt multi, id est, omnes.
Thus he delivered his own life for all.Pro omnibus igitur tradidit animam suam.
 
 
Martín Martínez de CANTALAPIEDRA (1518-1579), theologian, philologian, exegete.
Hypotyposeon, lib. 6, cap. III [De signis universalibus] (Salamanticae, 1582. col. 461-462; Madrid, 1771, p. 184-185).
MULTI PRO OMNIBUS
Multi aliquando pro omnibus accipiuntur.
  • Matth. 20. Filius hominis non venit ministrari, sed ministrare, et dare animam suam redemptionem pro multis.
  • et ca. 26. Hic est sanguis meus, qui est novi testamenti, qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum.
  • Ex Theophy. in prædictorum locorum expositione. Item ad Hebræ. 9. Hæc dictio, inquit, multi pro omnibus ponitur. Ut animam suam daret pretium redemptionis pro multis, id est, pro omnibus, omnes etiam multi sunt.
  • Et August. contra Julianum Pelagianum. lib. 6. ca. 12. Hæc dictio multi pro omnibus ponitur.
    • Genes. 17. Patrem multarum gentium posui te,
    • et apud Paulum. Per unius inobedientiam peccatores constituti sunt multi.
  • Adde etiam ex Hiero. Isaiæ. 66. [PL 24, 683]
      Quod hic numerus multi semper in vitio est. Unde in Genesi narratur, quod cœperint homines fieri multi in terra.
    Haec ille.
  • et in Psalm. Multi insurgunt adversum me. Et in lege præcipitur. Ne acquiescamus iudicio multorum. Nam stultorum infinitus est numerus. Hincforte pauci pro justis accipi solent, ut in Psalm. 16. Domine a paucis de terra divide eos, in vita eorum.
it is whole quoted also by Manuel Bernardo de Ribera/Rivera (1720-1765), O.Ss.T. in Institutionum philosophicarum (Salmanticae, 1754, vol. 1, p. 196).
 
 
TOLETANUS [Tolet / de Toledo], Francisco (1532-1596), S.J., cardinal, theologian, exegete, philosopher, "preacher to the pope and cardinals for twenty-four years [...] Gregory XIII considered him one of the most learned men of his age, and Soto ranks him as a genius. [...] In his Scriptural commentaries he examines every sentence of the text, points out their relationship, gives Patristic references in the annotations, discusses and judges dogmatic questions learnedly and lucidly. By some he is considered the foremost interpreter of his century, and his exegetical works certainly deserve the first place. In his theological works he is clear, concise, and orderly." (CE)
annotation on Rom 5 (Commentarii. Romae : Lucensis, 1602. page 288)
August. lib. 6. contra Iulianum cap. 12. et lib. 1. de peccat. meri. cap. 15. in hac et illis sententiis Matth. 20. Venit filius hominis animam suam dare in redemptionem, et Matth. 26. Qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum, et in sequentibus hujus capitis sententiis; multos ab omnibus non distinguit, sed affirmat, multos pro omnibus positos esse.
 
 
SEWERYN, Lubomlcyzk [Lubomlius Severinus Cracoviensis] (1532-1612), O.P., theologian
(almost identically to Salmeron in Prol. XIV, formula XXII)
Monotessaron Evangelicum, vol. 1., De idiotismis et Graecae ac Hebraicae linguae phrasibus (Cracoviae, 1607, tom. 1, p. 463)
Quando haec dictio collectiva, multi, capitur pro omnibus, ut Math: 20. Sicut filius hominis non venit ministrari, sed ministrare, et dare animam suam in redemptionem pro multis, id est, pro omnibus. Hoc idem Augustinus lib: 6. contra Julianum cap: 12. docet. [...] Et Euthim: cap: 43 in cap: Matt: 26. supra id. Qui pro multis effundetur. Multos hîc dicit omnes, nam omnes multi sunt: haec ille. Similia sunt illa Rom. 5. Sicut per inobedientiam unius hominis peccatores constituti sunt multi, ita per unius obeditionem justi constituti sunt multi. Et rursus ibidem. Si unius delicto, multi mortui sunt, multo magis gratia Dei, et donum in gratia unius hominis Christi in plures abundavit. Ubi nomen, multi, et plures, Graece dicitur πολλούς.
 
 
MALDONADO, Juan (1533–1583), S.J., exegete
on Psalms 110:6 [he will wound the heads over many countries] (Commentarii in Prophetas IV Accesit expositio Psalmi CIX, Paris, 1610, p. 826)
dicemus dictionem multus, saepissime praesertim, et Hebraice etiam significare universus, uniuersa, uniuersum, seu omnis, aut omne; quemadmodum, cùm ait Christus, Matth. 26. et Marc. 14. Hic est sanguis meus novi testamenti, qui pro multis effundetur, id est, pro omnibus, et cùm etiam ipse, ait, Matth. 20. et 22. multi sunt vocati pauci vero electi, multi significat idem, quod omnes, seu universi, quod eodem capite 22. adfert parabolam hominis regis, qui praecepit servis suis, ut vocarent omnes ad nuptias, et D.Paul. i.ad Timoth.2. idem, ait, velle Deum omnes homines salvos fieri, et ad cognitionen veritatis venire, et Hebraeorum 9. in fine, ait, Christum semel oblatum esse ad multorum exhaurienda peccata, id est, omnium. Quocirca hoc etiam loco terra multorum significat totum sive universum orbem terrarum, hoc est conquassabit capita, id est, occidet homines in universa terra.
tract. IV [De Providentia], Disputatio II. [De Praedestinatione] (Opera varia theologica. Paris: 1677. tomus III, p. 111-112)
Probabant autem antiqui Praedestinatiani hanc opinionem, ut refert Remigius Lugdunensis his argumentis. Primum, quod Scriptura multis locis doceat Christum non pro omnibus, sed pro multis mortuum esse, ut [...] Matth. 26. hic est sanguis meus novi testamenti, qui pro multis effundetur, et Marci 10 filius hominis non venit ut ministraretur ei, sed ut ministraret et animam suam daret in redemptionem pro multis, et ad Heb. 9. Christus semel mortuus est ad multorum exhaurienda peccata. [...]
Respondeo [...] loci Scripturae, ubi dicitur Christum esse mortuum pro multis, duobus modis explicandi sunt.
Primùm, ut Scriptura dicat multos pro omnibus, ut saepè solet, ad Rom. 5. sicut per inobedientiam unius hominis, peccatores constituti sunt multi, id est, omnes: ut eodem cap. declaratur, in omnes pertransiit.
Alio modo, ut sit graecismus, Graeci enim vocant τοὺς πόλλους, multos, totam mulitudinem, et universitatem hominum. Itaque idem valet Christum dedisse animam suam, redemptionem pro multis, atque si dicat, mortuum esse pro tota universitate hominum.
De sacramentis. De Eucharistia. De Forma.
(Disputationum ac controversiarum decisarum et circa septem Ecclesiae Romanae Sacramenta. Lugduni: 1614, tom. i, p. 136; Opera varia theologica. Paris: 1677. tom. I, col. 88-93)
Fundamentum enim est sanguis Christi, qui hîc nobis sub mysterio porrigitur; non palam et aperte jam ista verba; Qui pro vobis et pro multis effundetur. Nullus Euangelilta dixit simul, sed Matth. et Marcus. dixerunt pro multis: Lucas et Paulus, pro vobis. Ecclesia ideo conjunxit, ut declararet, tantundem valere pro vobis atque multis. Tantundem autem valet pro multis. Atque pro omnibus: sicut apud Paulum ad Rom. 5. Cum per unum hominem multi dicuntur esse constituti peccatores; multi accipiuntur pro omnibus. Illa ergo verba, qui pro vobis effundetur, etiamsi ad personas Apostolorum dicta videantur; tamen non sunt accipienda indiuidue, sed generaliter. Ut sit sensus, pro vobis, id est, pro hominibus. Et quia homines sunt omnes pro omnibus: quemadmodum cum Joannes dicit, ipse vos baptizabit, non intelligit eos ipsos, quibuscum loquebatur, baptizandos fuisse à Christo postea: Nam fortasse non sunt baptizati: Sed sensus est, vos baptizabit, id est, omnes.
Index Verborum [List of words made by his editors - Dubois and Faure - as appendix to that book in ed. 1677]
Multi, id est, omnes. 89.
 
 
MARIANA, Juan de [Mariana of Talavera] (1536-1624), S.J., theologian, exegete, teacher of Suárez and Bellarmine.
Scholia in Vetus et Novum Testamentum: ad Robertum Bellarminum, Paris 1620.
to Matthew 20:28 (p. 757)
"For many" - that is for all, to Rom. 5:19, Many were made sinners - i.e. all.Pro multis - id est, pro omnibus : ad Roman. 5. v. 19, Peccatores constituti sunt multi - id est, omnes.
to Romans 5:15 (p. 819)
Multi mortui sunt, multi pro omnes. Sic Aug. contra Jul. libr. 6. cap. 12. Theoph. Matth. 20. exempla passim occurrunt, ubi multi sumuntur pro omnes.
 
 
Egidio da Presentaçao [Egidius a Praesentatione] (1539-1626), O.S.A., theologian.
De Immaculata Beatae Virginis Conceptione, q. 3, a. 2 (Conimbricae: 1617, p. 58)
Paul 2 Cor. 5 Christ died for all. [...] Adequate are words of Matthew 26: This is my blood, which shall be shed for many unto remission of sins : "for many," I say, that is for all as Catholic Church declares.Paulo 2. Сor. 5: Christus pro omnibus mortuus est: [...] Satis sint verba Matthaei 26: Hic est sanguis meus, qui pro vobis et pro multis effundetur in remissionem peccatorum : pro multis, inquam, id est pro omnibus, ut Ecclesia Catholica declarat.
ibid., q. 5, a. 2, §. 3 (ed. 1617, p. 264-265)
Ad secundam confirmationem sumptam ex contextu Pauli [Rom 5] ... dicimus verbum multi a Paulo posteriori loco positum explicandum esse per verbum omnes positum priori loco, ut idem dicat, quod verbum omnes, quae est explicatio Augustini: nec enim novum est in sacris literis verbum multi idem dicere, quod verbum omnes, ut advertit Augustinus lib. 20. de Civitate Dei cap. 23 et patet
  • ex с. 20 Matthaei: Filius autem hominis venit dare animam suam pro multis
  • et ex с. 26. Matthaei: Hic est sanguis meus, qui pro vobis, et pro multis effundetur:
in quo utroque loco multi idem est, quod omnes, ut utrobique annotavit Theophylactus, et est communis explicatio. Ad Hebraeos etiam с. 9. Ut animam suam det pretium redemptions pro multis, id est, pro omnibus,
  • iuxta Catholicam explicationem: Daniel. 12: Et multi dormientium in terrae aggere ex[s]urgent, cum tamen omnes, qui in monumentis sunt, audient vосеm filii Dei, ut dicitur Ioan. 5. et docet Paulus I. Cor. 15. Omnes resurgemus.
Cum igitur constet in praecitatis locis verbum multi continere sententiae universalitatem; cur non dicemus in praecitato loco Pauli idem verbum eam continere? ut idem sit multi, quod omnes: maxime cum materia subjecta illam universalitatem postulet; et eandem satis convincat verbum omnes in priori propositione: quod juxta communem Ecclesiae interpretationem continet universalitatem sententiae; ut etiam probat Augustinus lib. 6. contra. Julianum сар. 24. et lib. I. de peccatorum meritis cap. 15. et libr. 2. de nuptiis, et concupiscentia cap. 27. ad finem, et est communis aliorum Patrum, et interpretum explicatio, ut patet ex Bellarmino lib. 4. de Amissione gratiae, et statu peccati cap. 8. ad 2. testimonium, et ex Pereira in eodem loco disp. 14. et ex aliis expositoribus.
 
 
ZUMEL, Francisco (c.1540-1607), O. Merced., theologian.
Comment. super Prim. Secun. D. Thom. quest. LXXXI, art. I, disput. I. (Zumel, Salmanticae: 1593, vol. I., p. 512)
When, however, it is objected:Quando vero obiicitur,
    Paul said that by the sin of one the many died, and through the disobedience of one the many were made sinners,
    Paulum dixisse quod unius delicio multi mortui sunt, et quod per inobedientiam unius hominis, peccatores constituti sunt multi:
it is responded:Respondetur,
    that word "many" is often put and taken for all,
    vocem illam, multi, saepè poni et accipi pro omnibus
    • as Matthew 20:
        "Son of man came to give his life as ransom for MANY."
    • ut Matthae. 20.
        Filius hominis venit dare animam suam redemptionem pro multis;
    • And cap. 26:
        "This is my blood which shall be shed for MANY."
    • Et ca. 26.
        Hic est sanguis qui pro multis effundetur.
    And this is the explanation of St. Augustine, lib. 6, against Julian. cap.12. And the reason is that the multiplicity is not opposition to universality, but to singularity.
    Et haec est explicatio D. August. lib. 6. contra Iulian. cap. 12. Et ratio huius est, quod multitudo non tam opponitur universali, quam singularitati
 
 
THYRAEUS, Petrus (1546–1601), S.J., theologian.
Divinarum Noui Testamenti, cap. IV (Cologne, 1611, p. 45)
Quocirca illud Multi apud Danielem cap. 12. non aliquos includit, aliquos excludit. Nullos excludit; omnes includit.
    Non putetur, inquit B. Augustinus, lib. 20. de Civit. cap. 23. diversum, quod cum ibi positum sit, Omnes, qui sunt in monumentis, hic non dicat Propheta, Omnes, sed multi dormientium in terra agere. Ponit enim aliquando Scriptura pro Omnibus vocabulum multos. Proptera et Abrahae dictum est Genes. 17. potrem multarum gentium posui te, cut tamen et alio loco dicitur (Genes. 22.) in semine tuo benedicentur omnes gentes.
Idem docet Theodoretus, et alio exemplo confirmat, sumpto ex cap. 5. Epist. ad Romanos: ubi Paulus, cùm prius dixisset,
    propter peccatum Adami factos esse omnes peccatores,
posterius subdit,
    propter eius inobedientiam multos esse constitutos peccatores,
manifestè est usus vocabulo Multorum, pro voce Оmnium.
Servit et hic illud Domini, Matt. 22. Multi vocati pauci electi.
In voce Multorum Omnes intelligi, non dubitat, qui attendit illud Pauli, I. Tim. 2. vult omnes salvos fieri.
Servit et illud, Matth. 26. Qui pro vobis, et pro multis effundetur.
 
 
PANIGAROLA, Francesco (1548-1594), O.F.M, bishop, theologian. "At the age of twenty-three he was sent to Rome, where his sermons attracted much attention. Pius V had him sent to Paris where for two years he studied the Fathers and the Councils, Greek and Hebrew. Returning to Italy he preached during thirteen years in the principal towns. He converted many Calvinists" (CE).
Lettioni sopra dogmi, cap. 9 (Venetia : Dusinelli 1584, 327 pp., page 137-138; Ferrara: Vasalini, 1585. p. 137-138)
When Christ said, that "Many are called, but few chosen/elect"(Mt 22:16 [20:16]), if this word "many" is right, then it seems, that some are called, and some aren't. However, who is skilled in Sacred Scripture, he sees, that here "many" means all. In this manner it is said Christo, quando disse, Multi sunt vacati pauci vero electi : perche se bene la parola, multi, pare che ad alcuni conceda la vocatione, et ad altri nò : Tuttavia chi è versato nelle sacre carte vede, che quà multi, significa omnes, in quella maniera che si dice
  • in Genesis (17:5) "I have set you as the father of MANY nations," i.e. all.
  • nella Genesi, eris pater multarurn gentium, id est omnium
  • in Jonah (4:2): "God of MANY of compassion/mercy", i.d. of all.
  • in Giona, Deus multae miserationis, id est omnis,
  • in Job (36:31) "he gives food to MANY mortals." i.e. to all.
  • in Giobbe, dat escam multis mortalibus, id est omnibus.
  • also Psalm (40:6): "You have made MANY [things]", i.e. all [things].
  • Ne i salmi, Multa fecisti tu domine, id est omnia
  • in Isaiah (53:12b): "he has borne the sins of MANY" i.e. of all.
  • In Esaia, peccata multorum tulit, id est omnium
  • in Saint Matthew (20:28): Christ give his life a ransom for MANY, i.e. for all.
  • in San Matteo animam suam redemptionem pro multis, id est omnibus
  • in Saint Mark (14:24) "which shall be shed FOR MANY", i.e for all.
  • In San Marco qui pro multis effundetur, id est omnibus.
  • in Saint Luke (7:47): MANY sins are forgiven you, i.e. all.
  • In San Luca, remittuntur tibi peccata multa, id est omnia.
  • to Romans (12:5): "We (being) MANY are one body", i.e. all.
  • a Romani. Multi unum corpus sumus, id est omnes.
  • to Hebrews (9:28): "to exhaust the sins of many", i.e. of all.
  • A gli Hebrei; ad multorum exhaurienda peccata, id est omnium.
 
 
SUÁREZ, Francisco (1548–1617), S.J., "a pious and eminent theologian, as Paul V called him" (CE).
disput. 50 [quaest. 56, art. 2], sect. 3, num. 7
Objection 2. (Opera Omnia, Paris, 1860, vol. XIX, p. 924)
Dan. 12:2 many of them that sleep in the dust of the earth shall awake, Dan. 12: Multi de iis qui dormiunt in terrae pulvere, evigilabunt.
where it seems, that it is said many and not all.Ubi videtur dictum esse multi, et non omnes.
Response (Opera Omnia, Paris, 1860, vol. XIX, p. 926)
Words of Daniel (in objection) are not rightly explained, because it is expressly said:
    "many of them that sleep in the dust of the earth shall awake, some to everlasting life, and some to shame and everlasting contempt."
non plene referuntur verba Danielis; nam expresse dicitur:
    Multi ex iis qui dormiunt in terrae pulvere, evigilabunt, alii in vitam aeternam, alii in opprobrium.
Which therefore he said "many" as we've said above yet, that in Scripture it is often taken for allQuod ergo dicit, multi, jam supra diximus saepe in Scriptura sumi pro omnibus,
  • as Romans 5: "by the transgression of the one (the) many died",
  • and Matthew 26: "which shall be shed for you and for many."
So Theodoret and other expositors.
  • ut ad Rom. 5: Unius delicto multi mortui sunt
  • et Matt. 26: Qui pro vobis ac pro multis effundetur.
Ita Theod. et alii expositores.
 
 
VASQUEZ, Gabriel (c.1550-1604), S.J., "doctor acutus", theologian, "Benedict XIV called him the luminary of theology. He was noted for his exact knowledge of the opinions and theories of the different Schools and authors, and commendable for clearness of expression and a strict philosophical method. He made a complete study of the writings of St. Augustine, for whom he professed great devotion, as well as those of the other Fathers of the Church and St. Thomas." (CE)
Commentarium ac disputationum in tertiam partem Sancti Thomae, q. 78, art. 3 / disput. CXCIX, cap. I-II (Antverpiae, 1614, vol. 3, p. 333-334; Antverpiae, 1621, vol. 3, p. 308-309)
From fathers indeed. Theophylact, and Euthymius, also expressly trade it.Ex Patribus vero. Theophylactus, et Euthymius, eam etiam expresse tradunt.
  • For Theophylact in the that 1. Cor. 11 "For the Lord is Jesus, etc." on that "which is broken for you" [1Cor 11:24], as [also] the Vulgate has, so [he] explains:
  • Nam Theophylactus in illud 1. ad Cor. 11 Quoniam Dominus Iesus, etc. illud Quod pro vobis frangitur, ut habet Vulgata, ita exponit,
      Generally to all he said: take and eat his body, which equally for all is broken delivering unto the death.
      Generatim omnibus dixit: accipite, edite, idque corpus suum quod pro omnibus ex aequo fregit in mortem tradens.
  • And on that Luke 22. "Which is given for you", that "for you" values that is the same as for the human race.
  • Et in illud Luc. 22. Quod pro vobis datur, illud, Pro vobis, existimat idem esse, quod pro humano genere.
  • Euthymius explains in the same way that Matth. 26. "Which shall be shed for many," as to be the same, what "​​for all men," so to show that the blood of Christ was superior to the blood of Old Testament, which was shed only for the Hebrews.
  • eodem modo explicat Euthymius illud Matth. 26. Qui pro multis effundetur, ut idem sit, quod pro omnibus hominibus, ut ita ostenderet, quantum praestet sanguis Christi sanguini veteris testamenti, qui solum pro Hebraeis effundebatur.
[...] that words "for many," clearly marked many others than disciples, as above from Euthymius and Theophylact we note. [...] for that reason, to speak more expressly the price of blood, which was to be not only for the Apostles, but also for the whole human race[...] verbis illis, Pro multis, denotavit plane plures alios, quam discipulos, ut supra ex Euthymio, et Theophylacto notavimus. [...] ideo, ut expressius significaret pretium sanguinis, quod futurum erat non tantum pro Apostolis, sed etiam pro toto genere humano
 
 
ESCALANTE, Fernand/Fernando/Fernandus de (c.1550-1615), O.Ss.T., exegete.
Clypeus Concionatorum verbi Dei, lib. 4, cap. 28 (ed. 1622, col. 794-795). Note: For allowing this book by Inquisitors, Jacob Gretser (1562–1625), S.J. added some notes to last cap. of lib. 6 (which disputed about various latin catholic translations and editions of Bible), i.e. not to our passage, where Inquisitors did not require any note (cf. Index lib. prohib. : Decr. 3. Julii 1623).
The testimony of Daniel, cap. 12., verse. 2,Testimonium Danielis capite duodecimo, vers. secundo,
    many of those that sleep in the dust of the earth, shall awake: some unto life everlasting, and others unto reproach.
    multi de his qui dormiunt in terræ pulvere evigilabunt, alii in vitam æternam, et alii in opprobrium.
Perhaps you will answer that these words points not to resurrection of all, but of many - nevertheless, you would be easy convicted, if you have placed before the eyes custom of phrases of Sacred Scriptures, by which "many" are taken for all, what is noted by Jerome, Theodoret and other Fathers.Fortassis respondebis his verbis univesalem resurrectionem non indicari, sed multorum, veruntamem facile convinceris, si ante oculos posueris usitatam S.S. phrasim, qua multi pro omnibus accipiuntur, quod notavit Hierony. Theodoret. et alii Patres.
It is also clear from that Matth. 26. v. 28.Patet etiam ex illo Matth. 26. v. 28.
    For this is my blood of the New Testament, who shall be shed for many for the remission of sins,
    hic est enim sanguis meus novi testameti, qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum,
but it is established that the blood of Christ had been shed for all.constat autem sanguinem Christi pro omnibus fuisse effusum.
 
 
ÁLFARO, Gregorio/Grégoire de (c.1558-1660), O.S.B., theologian, Spanish translator.
He translated latin work of theologian Francois-Louis de Blois [BLOSIUS] (1506–1566), O.S.B.
While Blois' original latin text says:
Opera, Coloniae: 1572, p. 750; Coloniae, 1589, p. 691
... which shall be shed for many... qui pro multis effundetur
Álfaro translated it as:
Las Obras de Ludouico Blosio, (Barcelona: 1614, p. 553 )
... which shall be shed for all... que se derramara por todos
 
 
LORIN, Jean de [Joannes LORINI/LORINUS] (1559-1634), S.J., theologian, exegete.
to 1 Peter 4:8 ["love covers a multitude of sins"] (In catholicas tres B. Ioannis, et duas B. Petri Epistolas commentarii, Luguni, 1609, p. 282 ii - 283 i)
  • Multitudinem peccatorum. Multitudo universitatem significat, multa universa.
    • Sic enim in Proverbiis est, unde promptus hic locus, universae delicia operit charitas (10,12).
Sunt huius dicendi formulae alibi exempta non pauca.
  • Per inobedientiam unius hominis peccatores constitutos multos (Rom.5,19) Paulus dicit,
    • qui dixerat omnes in eo peccavisse (Rom.5,12):
  • patrem multarum gentium Abraham vocat (Rom.4,17) post Auctorem Genesis (17,4) et Ecclesiastici (4,20),
  • Daniel scribit, quod multi de his, qui dormiunt in terrae puluere, evigilabunt (12,2).
    • Subdit tamen partitionem, qua comprehenduntur omnes, alii, in vitam aeternam, et alii in opprobrium, ut videant semper (ibidem).
  • Christus ait
    • et sanguinem suum pro multis effusum (Matt.26,28):
    cum
    • Joannes dicat Christum propitiationem esse pro peccatis totius mundi (1Jo.2,2),
    nec dubitari possit cuiuis exhiberi vocationis gratiam sufficientem, quia
    • vult omnes Deus salvos fieri, et ad agnitionem veritatis venire (1Tim.2,4),
    • et Christus venit vocare peccatores ad poenitentiam (Matt. 9,13).
  • Notarunt Augustinus, ac Theophylactus multos poni nonnumquam pro omnibus: et idem est de enuntiationibus indefinitis habentibus universalium significationem: sicut etiam certum est, propositiones universali nota insignitas, capi debere pro indefinitis, definitis, et incertis.
  • Praecipit de istis rectè Salmeron (tom. 1. proleg. 11, quinquag. 3. can. 42).
And ibid. in "Index rerum" (in appendix to this book), referring to this passage it is said:
Multi pro omnibus in Scriptura frequens. 282.2.d.
to Act. 13:10 (In Acta Apostolorum commentaria, Lugduni, 1605, p. 570; Coloniae Agrippinae: 1621, p. 420)
multus pro omni.
  • Michaeas (cap. 4. 2) ait: quod properabunt ad Dominum gentes multae, id est, omnes, ас ex omnibus aliqui, juxta praedictionem CHRISTI (Matth.,24.14), et visionem Joannis (Apoc.7.9.).
  • CHRISTUS idem dixit sanguinem suum fundendum pro multis (Mat.26.28), hoc est, sine dubio pro omnibus, quantum ad sufficientiam:
  • sicut quod scribit Paulus per unins inobedientiam peccatores constitutos multos, intelligit reipsa omnes, sicut eodem loco expresserat (Rom.5.12,18,19).
to 1 Mach. 1:2 (Commentarii in Deuteronomium, Lugduni, 1625, p. 135)
multos pro omnibus ponere.
  • Matthaei 20. Venit filius hominis dare animam suam redemptionem pro multis,
ubi certum est multos significare omnes,
    • ut probat August. lib. 6. contra Julianum, с. 12.
Sicut et in illis Apostoli verbis ad Rom. 5.
  • per inobedientiam unius hominis peccatores constituti sunt multi.
  • Matthaei 26. hic est sanguis meus qui pro multis effundetur, id est, pro omnibus,
    • ut ad haec verba Euthymius, Multos hîc dicit omnes: nam omnes multi sunt.
 
 
PÉREZ, Antonio (1559-1637), O.S.B., theologian, exegete.
on Rom 5:15 (Authentica Actuum Apostolorum, et epistolae ad Romanos fides. Lugduni : Sumptibus Ludovici Prost, 1625. 302 pages., page 196-197)
Ex quo sequitur sensum elogii esse, quod sicut Adam obfuit omnibus, sic Christus omnibus profuit, et non utcumque, sed largiùs, et abundantiùs. Et potest juvari hoc ex eo quod ly multi idem esse solet quod omnes. Vel uti cùm Christus Dominas dixit
  • Matth. 20. Venit filius hominis dare animam suam in redemptionem pro multis.
  • Et rursum in consecratione calicis, Pro vobis et pro multis effundetur.
imo et hîc vers. 19. Sicut per inobedientiam unius hominis peccatores constuti sunt multi : ita et per unius obeditionem iusti constituuntur multi.
 
 
LAPIDE, Cornelius Cornelii a (1567–1637), S.J., theologian and one of the most famous catholic exegetes in history.
In 19th century his commentary to Gospels were translated also in English (see CE).
on Isaiah 53:12 (vol. xi, p. 638)
["he hath borne the sins of many"]
Of many - i.e. of all. For all are many.MULTORUM, - id est omnium. Omnes enim sunt multi.
on Hebrews 9:28 (vol. xix., p. 449)
["to bear/exhaust the sins of many"]
Of many. i.e. of all men, who are many, says Theophylact."Multorum," id est, omnium hominum, qui multi sunt, inquit Theophylactus.
on Matthew 26:28 (vol. xv, p. 559; Antverpiae: 1639, p. 483)
["blood ... which shall be shed for many"]
Which for many. - i.e. for all men. For these all are very many.QUI PRO MULTIS, - id est pro omnibus hominibus; hi enim omnes sunt valde multi.
on Daniel 12:2 (vol. xiii, p. 167)
["Many of those who sleep in the dust of the ground will awake"]
The sense is: all that are dead, shall rise again. Thus, the "many" is taken for all in Rom. 5:15 "by the offence of one, many died" and Matth. 26:28: "which shall be shad for you and for many." Thus St. Augustine, The city of God, XX:21, Theodoret and others.Sensus est, omnes qui mortui sunt resurgent. Sic τὸ multi capitur pro omnes, Rom. v, 15: "Unius delicto multi mortui sunt"; et Matth. xxvi, 28: "Qui pro vobis et pro multis effundetur." Ita S. Augustinus, XX De Civit. xxi, Theodoretus at alii.
on 1 Peter 4:8 (Paris 1891, vol. XX, p. 355)
["charity shall cover the multitude of sins"]
MULTITUDE, i.e. universality, OF SINS. So it is said, that Christ suffered for many, i.e. for all. Matthew 26:28 and that many - i.e. all - will rise again in day of judgment. Daniel 12:2.MULTITUDINEM, id est universitatem, PECCATORUM. Sic dicitur Christus passus pro multis, id est pro omnibus, Matth.26.28 et quod multi, id est omnes resurgent in die judicii, Daniel 12. 2.
TODO Barbier
 
 
Jean Prévost [Joannes Praepositus] (1570-1634), S.J.
ad. ST III, q. 78. art. 3 / num. 25 [de sacramento Eucharistiae].
(Commentaria in tertiam partem S. Thomae de incarnatione verbi diuini sacramentis et censuris. Duaci : apud Gerardum Patte, 1629. p. 455)
In nostrâ liturgia praedictis verbis adduntur: novi et aeterni Testamenti, mysterium fidei, qui pro vobis et pro multis effundetur in remissionem peccatorum, quibus verbis significatur quod calix ... effundetur pro multis, id est omnibus, in remissionem peccatorum
 
 
GORCOMIUS [Joannes van Gorcum] (1572-1623), exegete. Follower of Lapide.
on Hebrews 9:28 (Epitome Comentariorum Guilielmi Estii et Cornelii a Lapide in omnes Pauli epistolas. Antverpiae: 1619, p. 903)
["to bear/exhaust the sins of many"]
Of many. i.e. of all men, who are many, says Theophylact.Multorum, id est, omnium hominum, qui multi sunt, inquit Theophyl.
 
 
HURTADO, Gaspar (1575-1647), S.J., theologian.
Tractatus de sacramentis. Disp. iii [de eucharistia], diffic. vii. (Tractatus de sacramentis. Antverpiae : 1633)
et dicitur, qui pro vobis et pro multis effundetur in remissionem peccatorum, quia effundendus erat pro Discipulis, qui significantur particulâ vobis; et etiam erat effundendus pro omnibus aliis, qui significantur particulâ multis.
 
 
MENOCHIO, Giovanni Stefano (1575-1655), S.J., theologian, exegete. He wrote his commentaries shorly after Lapide and also used his works.
on Isaiah 53, 12 ["he hath borne the sins of many"] (Brevis Explicatio Sensus Literalis Totius S. Scripturae. Coloniae Agrippinae: 1630, tom. II, p. 81; Biblia. Alosti: 1828. vol. VI, p. 513)
Of many. Of all. For all are many.Multorum. Omnium; omnes enim sunt multi.
on Matthew 20:28 (Brevis Explicatio Sensus Literalis in N.T.. Coloniae Agrippinae: 1630, p. 50; Biblia. Alosti: 1828. vol. IX., p. 132)
Redemption for many. For redemption of men.Redemptionem pro multis. Pro redimendis hominibus.
on Matthew 26:28 ["blood ... shed for many"] (Brevis Explicatio Sensus Literalis in N.T.. Coloniae Agrippinae: 1630, t. II, NT, p. 66; Biblia. Alosti: 1828. vol. IX, p. 174)
For many. For all, who are many. Shall be shed.Pro multis. Pro omnibus, qui multi sunt. Effundetur.
on Hebrews 9:28 ["to bear the sins of many"] (Brevis Explicatio Sensus Literalis in N.T.. Coloniae Agrippinae: 1630, p. 457; Biblia. Alosti: 1828. vol. XI., p. 120)
Of many. Of all men, who are many.Multorum. Omnium hominum, qui multi sunt.
 
 
REINA, Tommaso (1579-1653), S.J., theologian
Prediche quaresimali (ed. Rome : Corbelletti, 1649. vol. 2, p. 159-160; Venetia : Giunti, 1650. vol. 1, p. 91)
E questa è la ragione, perche Christo fù veduto nella sacra Apocalisse incoronato non con una corona come gli altri Beati, ma con molte, et in capite eius diademata multa (Apoc. 19).
Anzi con tutte le corone, secondo la frase della divina Scrittura, che spesse volte mette molto per tutto.
  • Venit fillius hominis dare animam suam pro multis, cioè pro omnibus, come interpreta Theofilatto.
  • Così s'intendono quegli altri luoghi: hic est sanguis, qui pro vobis, et pro multis effundetur,
  • appresso San Luca; ipse peccata multorum tulit,
  • appresso Isaia; per inobedientiam unius peccatores constituti sunt multi,
  • appresso à Paolo: unius delicto multi mortui sunt,
аррresso lo stesso, ne' quali luoghi tanto è à dir molti, quanto tutti: cosi dunque, in capite eius diademata multa, cioè omnia.
 
 
TIRINUS, Jacobus (1580–1636), S.J., theologian, exegete.
on Hebrews 9:28 (Antverpiae: 1632, t. III, p. 480)
MULTORUM, id est, omnium nostrum
 
 
Barthélemy de los Ríos y Alarcón (c.1580-1652), O.S.A., theologian.
Christus dominus in cathedra crucis docens et patiens, tract. 1., cap. XII (Bruxelle, 1645, p. 60-62)
Hic est calix sanguini mei, novi et aeterni testamenti, qui pro vobis et pro multis effundetur in remissionem peccatorum. Sed solosne hîc Apostolos compellat Christus, dum pro vobis dixit? aut beneficii hujus eos tantùm participes esse desiderat? Maxime, inquit Theodoretus, sed agit cum toto genere humano: licet enim solos alloqueretur Apostolos, ad omnes tamen sermonem suum extendi volebat [...] Ex Christi porro verbis (pro vobis) Superius allatis dubium ejuscemodi exoriri posset: si haec (pro vobis) ad universum genus humanum referuntur, ut qui pro omnibus sanguinem suum profudit pretiosissimum; quare adjungit aliam particulam, et pro mulis? ideo, ait idem Theodoretus, ut magis magisque ostenderet quàm vehementi teneretur desiderio, et quàm prodiga arderet sollicitudine omnibus beneficiendi.
 
 
PETAVIUS Aurelianensis, Dionysius [Denis Pétau] (1583–1652), S.J., “one of the most distinguished theologians of the seventeenth century” (CE).
Opus de theologicis dogmatibus, De incarnatione, lib. XIII, cap. II (Lutetiae Parisiorum: Cramoisy, 1650, vol. IV, pars II, p. 276; Venetiis: 1745, vol. 6, p. 144; 1757, vol. 5, p. 99)
Hoc ipsum et Graeci Interpretes sentiunt, Theophylactus et Euthymius in commentariis ad Matthaei caput vicesimum, ubi Christus venisse se dicit (Matth. 20, 28) dare animam suam redemptionem pro multis; quae sic exponunt illi, ut multi pro omnibus usurpentur.* Nam omnes sunt multi. Addit Euthymius, frequenter Scripturam multis dicere pro omnibus. Itaque pro omnibus tradidit animam suam, omnesque redemit; quanquam multi sua sponte in servitute remanserunt. De qua vocum permutatione vide quae Augustinus contra Julianum disserit in libro secundo operis imperfecti adversus ipsum (praesertim c. 134, et seq.).

* Theophyl. τουτέστι πάντων. οἱ γὰρ πάντες, πολλοί.
 
 
BONACINA, Martino (c.1585-1631), O.Ambr., "one of the foremost moralists of his age, whose theological works have been several times republished, and who died suddenly on his way to fill the position of Nuncio of Urban VIII" (CE)
Tractatus de Sacrosancta Christi Incarnatione, disp. III, quaest. V., punct. I., §. III, num. I (Lugduni, 1630, pag. 442)
Objection 1.:Obiicies primò,
    Daniel 12 says, that many will recurrect. "MANY", says he, "of those that sleep in the dust of the earth, shall awake: some unto life everlasting, and others unto reproach." Therefore not all will resurrect, but only MANY.
    Danielis 12. dicitur, multos resurrecturos, Multi, inquit, de iis, qui dormiunt, in terrae pulvere evigilabunt, alii in vitam aeternam, et alii in opprobrium. Ergo non omnes resurgent, sed solùm multi.
I response:Respondeo,
    word "many" according using of Scripture's phrases is taken for all, as it is clear from that
    nomen muti, juxta usitatam Scripturae phrasim accipi pro omnes, ut patet ex illo
    • Romans 5 "For if by the offence of one, many died,"
    • Roman. 5. Unius delicto multi mortui sunt,
    • and Matth. 26. "Which shall be shed for you and for many."
    • et Matth. 26. Qui pro vobis, ac pro multis effundetur.
So Francisco SUÁREZ, S.J. (1548–1617) in disp. 50. sect. 3. ad fin., Adam TANNER, S.J. (1572-1632) in tom. 4. disput. 2. quaest. 4. dub. 2. num. 39., ThEODORET and other expositors.Ita Sarez disp. 50. sect. 3. ad fin. Tannerus tom. 4. disput. 2. quaest. 4. dub. 2. num. 39. Theodoretus, et alii Expositores.
 
 
ANDRADE, Alonso de (1590-1672), S.J., theologian.
Meditaciones diarias: Meditacion XLI (Madrid: 1660, vol. 2, p. 231; 1725, vol. 2, p. 125; 1857, vol. 2, p. 100)
... which shall be shed for you and for allque será derramada por vosotros, y por todos
 
 
SILVEIRA/SYLVEIRA, João da (1592-1687), O.C.C., theologian.
Commentaria in textum evangelicum, lib. 7, cap. 7, q. 33 imp (Venetiis 1728, vol. 5, p. 112)
D. Matthaeus scribit, qui pro multis; D. Luc. pro vobis. Sanguis Christi pro Apostolis, et pro omnibus hominibus sufficienter est effusus, omnes autem homines multi sunt, ut notarunt Theoph. Euthym. Carthus. sic Matth. 20. nu. 28. ait Christus: Venit filius hominis dare animam suam iri redemptionem pro multis; id est hominum multitudine.
 
 
Jean de La Haye (1593-1661), O.F.M., biblical scholar
He composed famous "Biblia magna", where he quoted Menochio's commentary of words of consecration Matthew 26:28 (namely that "for many=for all"), and Tirinus' one on Hebrews 9:28, etc.
And also in Index of phrases of Bible, he summarized about word "many":
Index Phrasium Scripturae: MULTI (Biblia Magna. Paris: 1643. tom. V, p. 863)
Multi idest omnes. Dan. 12, 2. Matth. 20, 28. et 26, 28. Rom. 5,16.19.
    and similarly also in his other exegetical works:
Prolegomena in Pentateuchum Moysis, art. XXI (Commentarii literales et conceptuales in Genesim, Lugduni, 1638)
notat insuper Augustinus lib. contra Julianum cap. 12. quod nomen multi aliquando significat omnes et quando ponitur post signum universale non tollit universitatem, in quo deceptus fuit Galatinus, ut Matthaei 20. Venit filius hominis dare animam suam in redemptionem pro multis, id est pro omnibus et qui pro multis effundetur.
on Exodus 12:3 [in Exodum, vol. I, cap. XII, num. 26] (Commentarii literales et conceptuales in Exodum, Parisiis, 1648, p. 447)
Loquimini ad uniuersum coetum filiorum Israel, et dicite, tollat unusquisque agnum per familias et domos suas. Ita ut pro singulis familiis, vel saltem pro singulis domibus, dummodo in eis unica esset familia, unus occidebatur agnus, qui à morte unicum solum primogenitum a morte liberabat, cum Angelus percutiens primogenitum, in qualibet domo Aegytiorum interficiebat: nunc consulamus quid dixerit Christus Dominus Matth. 26. hic est sanguis meus novi testamenti, qui pro multis effunderur in remissionem, cum ait: pro multis idest pro omnibus, quid nonne ille agnus Paschalis immolatus typus erat et figura agni, qui quotidie in altari sacrificatur? quomodo ergo solum nunc in qualibet domo primogenitum liberabit: huius autem sanguis pro omnium salute effunditur? qui agnus immaculatus in Eucharistia, infinitè in virtute superat agni Paschalis efficaciam, tum etiam quia sanguis agni a morte corporali homines liberavit, hic à morte aeterna, nempe à peccatis, quae vere sunt mors animae: subscribit S. Chrysost. apud S. Thomam in carena aurea in c. cit. Matth. sanguinem nominat et passionem suam pronuntiat dicens, qui pro multis effundetur, et rursus dicit causam mortis, cum ait in remissionem peccatorum, quasi dicat sanguis agni in Aegypto effusus est pro salute primogenitorum populi Israel, hic autem in remissionem peccatorum universi orbis terrarum.
ibid. num. 46 (ibid., p. 453)
omnes in universum homines vocandi sunt, neque tamen horum bonorum fontem exhautire poterunt, hoc quidem Dominus innuit in consecratione calicis, cum ait, qui pro vobis et pro multis effundetur in remissionem peccatorum, id est sacramenta quidem legalia, intra unius gentis et provinciae terminos concludebantur, est novi testamenti mysteria, et Eucharisticum sacrificium ad omnium hominum bonum diffluet
ibid. num. 285 (ibid. p. 512)
Erit vobis sanguis in signum in aedibus, et videbo sanguinem, et transibo vos. Sept. protegam vos, quosnam sanguis agni proteget? primogenitos Hebraeorum, ne simul cum primogenitis Aegyptiorum interficerentur: sed quid Christus Dominus de suo dixit sanguine? Matth. 26. Hic est sanguis meus novi Testamenti, qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum. Hoc dictum putat Chrysost. per relationem ad agnum Paschalem, sed quae relatio potest esse inter utrumque? haec profecto, quod agnus ille legalis occisus, et illius sanguis effusus pro salute primogenitorum Hebraei tantum populi; ast Eucharistia, non modo instituta est pro salute primogenitorum, neque pro tuendo uno aut altero populo, sed pro omnibus populis, quotquot in toto terrarum orbe habitant, neque semel tantum, sed bis et iterum, et saepe in perpetuum, adde etiam illud in remissionem peccatorum, id est sanguis ille agni vitam corporalem attulit, ast Eucharistia vitam infert animae: audi Chrysostomum hom. cit. qui rem his verbis aperit, Sanguis ille ad primogenitorum salutem fuit effusus, hic in remissionem totius orbis peccatorum; hic est enim sanguis meus, inquit, qui effundetur in remissionem peccatorum.
 
 
BORDONI, Francesco [Franciscus Bordonus/Bordon/Bordone] (1595-1671), O.F.M.tert., theologian.
Sacri Tribunalis, cap. 1 [De Vera Christi Ecclesia], num. 111 (Lugduni: 1665, p. 16)
Aug. lib. 6. cap. 12. contra Julianum Pelagianum, ita loquitur: Omnes pro multis, et multi pro omnibus frequenter in sacris literis ponuntur. Sic sumitur illud: Multi sunt vocati, id est, omnes vocantur ad salutem, quia Deus vult omnes salvos fieri.
De legatis. cap. IX [De applicatione Sacrificii Missae]. num. 6 (Parmae: 1688, p. 139)
Pro multis effundetur, hoc est, pro omnibus, quia Christus vult omnes homines salvos fieri, quantum est ex parte sua, et antecedenti voluntate.
TODO omnes
 
 
BONERBA, Raffaele (c.1600-1681), O.S.A., theologian.
Problemata S. in Evangelia. Feria VI. Dominica I. Quadragesimae, pars. I [introductio], num. XV (Moguntiae : 1670. pag. 163-164).
Ast non pertranseamus insignem quandam ultimae caenae speculationem. Accepto Christus pane, quem discipulis suis tradidit in cibum, ait: Hoc est corpus meum, quod pro vobis tradetur. Moxque accepto calice ait: Hic est meus pro vobis effundendus sanguis, sed in eo, quod dicitur: pro vobis : ingens suboritur dubium. Quis scis, inquit ille, utrum discipuli mei particulam hanc audientes: Pro vobis: genuinum intelligent sensum, scilicet quod ego pro iis moriturus sim; moxque pro majori cautela sequens superaddit verbum: Pro multis q.d. Charissimi Apostoli mei advertite, si vobis dixi praesentibus: Pro vobis : Non id asservi, quasi mors mea tantummodo in vestram esset salutem cessura; sed quia vos tanquam totius Eccleiae meae militantis contemplor capitain universo mundo; atque ita totum simul includo mundum, ita ut ly pro vobis, aequivaleat alteri, scilicet, pro omnibus; atque ideo superaddo: pro multis. Subsistamus tantisper o care Jesu. Nonne tu dicis, sanguinem tuum pro omnibus effundendum esse? ita : quare igitur duntaxât dicis, pro multis? si corpus tuum nulli non est exponendum tormento pro omnibus, quare igitur coarctas ad multos? certè non idem est, pro multis et pro omnibus. Respondet Christus, dicitque, vos non capitis rhetoricam meam. Tota haec dictio mea singularem quandam continet graduationem; ego per ly pro vobis, intellexi pro omnibus. Deinde quando dixi postea pro multis, quasi per ampliationem, intellexi pariter multos, non quidem illos omnes, comprehensos in particula pro vobis; sed multos omnes: pro multis omnibus. Non modò pro omnibus illis, qui fuêre, sunt aut erunt, praevisi et compraehensi in scientia libera seu visionis; sed etiam pro omnibus centenis millibus creaturarum humanarum possibilium, meae subjacentibus omnipotentiae imperio, et scientiae simplicis intelligentiae seu naturali, pro his, inquam, multis omnibus hoc corpus meum tradetur, et hic sanguis meus. Оffero sanguinem et mortem meam, volens, ut salutem promoveat non modò omnium, sed multorum omnium. Vide ô Christiane, inquit S. Paschasius, summam Christi clementiam, quòd pro multis omnibus voluisset ipse animam ponere.
 
 
MASTRI, Bartolomeo [Bartholomaeus Mastrius de Meldola] (1602-1673), O.F.M.Conv., theologian
Theologia Moralis: Ad mentem DD. Seraphici, et Subtilis concinnata (Venetiis: 1723, p. 671)
[Obj.:] Daniel. 12. Multi de his, qui in pulvere dormiunt, evigilabunt; ergo si multi, non omnes [...]
respondet Divus Bonavent. cit. cum August. 20. de Civit. capit. 6. quod ly multi significat omnes, et quod talis modus loquendi frequenter in Scriptura invenitur, ut
  • ad Roman. 5. Unius delicto multi mortui sunt,
  • et Matth. 26. Qui pro vobis, ac pro multis effundetur,
et ità etiam textum illum declarant Glossa Interlin. Lyranus, Theoderetus, et alii.
 
 
CARAMUEL Y LOBKOWITZ, Juan (1606-1682), O. Cist., bishop. theologian, logician, philologist.
Logica moralis, lib. ii, cap. ii: MULTI (Pandoxion physico-eticum. Campaniae: 1668, p. 104-105; Moralis seu politicae logicae. lib. ii. Viglevani: 1680, p. 100-101)
But also "many" is sometimes put for all as Augustine ...Whether "many" is taken for all.Sed et Multi aliquando poni solent pro omnibus, ut libr. 6. contra lulianum. cap. 12. nos monet S. Augustinus: qui hoc ipsum probat ex Apostolo dicente, per unum hominem in omnes transisse peccatum, et posteà, per unius inobedientiam peccatores multos esse constitutos. Verba Divini Doctoris sunt haec. Per unius justificationem in omnes homines ad justificationem vitae: et rursus: Per unius obedientiam iusti constituti sunt multi. non aliquibus exceptis, sed eosdem multos, omnes oportet intelligi ... Omnes ergo ad mortem per Adam, omnes ad vitam per Christum: quia sicut in Adam omnes moriuntur, ita et in Christo omnes vivificabutur...An Multi sumitur pro omnibus.
There are many places of Sacred Scripture, in which this doctrine would hold forth. Christ said tending his the most holy blood,Multi sunt Sacrae Scripturae loci, quibus facem praebeat haec doctrina. Dixit Christus, agens de suo sanctissimo sanguine,
    Which shall be shed for you and for many unto the remission of sins.
    Qui pro vobis, et pro multis effundetur in remissionem peccatorum.
...Error of heretics. Whether Christ died for all.Inferunt Calvinistae et pessimè, Ergo pro omnibus non fuit effusus. unde ad solos praedestinatos redemptionem restringunt. Inferimus Catholici, et bene. Ergo pro omnibus effusus est. quia multorum nomine omnes debent intelligi, non aliquibus exceptiis, ut paulo ante dicebat Augustinus.
Est pro hac veritate locus clarissimus in Tridentino sess. 6. cap. 3. cujus verba postulant, ut attente legantur. Sic lego.
Haereticorum error. An Christus fit mortuus pro omnibus?
...Decision of Tridentinum.
    Verum, et si ille (Christus) pro omnibus mortuus est, non omnes tamen mortis eius beneficium recipiunt, sed hi dumtaxat, quibus meritum passionis eius communicatur.
Trid. Decisio.
...Whether Council was legitime.Lutherani et Calvinistae inverecunde et temere Concilium Tridentinum reiiciunt, et in illud insolenter scribunt: unde contra eos haec non urgent verba, nisi probetur prius, illud fuisse Canonicum.An fuerit Concilium legitimum.
...It is a custom of heretics to jump Council, in which they are condemned.Et hoc facili negotio evincetur: quoniam Nicaenum, in quo condemnatus fuit Arrius, est Canonicum et legitimum, etiam Lutheranorum et Calvinianistarum sententia: Ergo et Tridentinum, in quo errores Lutheri et Calvini damnantur. Patet consequentia; quia nulla in Nicaeno fuit à Jure requinta solennitas, quae in Tridentino non fuerit. Quod autem Lutherani et Calvinistae insultent Tridentino, non videbitur mirum eis, qui historiam Ecclesiasticam legerint: nam Haeretici, morbo suo indulgent, se iniustè condemnari occlamant, et in condemnantes insurgunt; quod et olim sècerunt Arriani, Macedoniani, Eutychetii, Donatistae, Pelagiani, et alii.Mos est haereticorum insultare Concilio, in quo damnantur.
... Jansenists ... say, that Christ died for many, that is for all who are predestined and not for others, and so words of consecration "which shall be shed for many, etc." they so interpret, that by word "many" they understand not all men, but all who are predestined. ...Jansenists turn words of Council.Iansenistae, sunt minores haeretici, Tridentinum admittunt, et obtorquent. Verba adducta, sic ipsi exponunt, ut de praedestinatis intelligantur, Christus enim, ut ajunt, pro multis, hoc est, pro omnibus praedestinatis mortuus est, non pro aliis; unde verba consecrationis, qui (sanguis) pro vobis, et pro multis effundetur. etc. ita interpretantur, ut multorum nomine non intelligendi veniant omnes homines, sed omnes praedestinati; qui tametsi pauciores sint praescitis, multi quidem sunt, et multi potuerunt et debuerunt vocari.Verba Concilii obtorquent Iansenistae.
And against this Jansenists' heretical interpretation is the most evident demonstration as to the following form - so that you would grasp the strength - I reduce.But in vain.At contra hanc Jansenistarum haereticam interpretationem fit demonstratio evidentissima, quam ad formam sequentem, ut vires percipias, reduco.Sed frustra.
BA: All, who will be saved, receive the benefit of Christ's death.
RO: But some, for who Christ dead, don't receive benefit of his death.
CO: Therefore some - for who Christ dead - will not be saved.
[therefore Christ died not only for those, who are predestined]
Demonstration for catholic doctrine.BA: Omnes, qui salvantur, mortis Christi beneficium recipiunt.
RO: Sed aliqui, pro quibus mortuus est Christus, ejus mortis beneficium non recipiunt.
CO: Ergo aliqui, pro quibus mortuus est Christus, non salvantur.
Demonstratio pro doctrina Catholica.
Consequence ist legitime, in mode and figure the most known: both premises are Tridentine's, therefore only he would deny the consequence, who doesn't know a logic, and only he would deny the consequent, who wants to be heretic.Consequentia est legitima, in modo et figura notissimis: utraque praemissa est Tridentini: ergo consequentiam solus negabit, qui Dialecticam nesciat; et solus negabit consequens, qui esse haereticus velit.
Therefore it remains standing to Catholic Faith be held, in those words, "which shall be shed for you, and for many", the word "many" be understood all men without exception.Stat ergo Fide Catholicâ tenendum esse, in illis verbis, qui pro vobis, et pro multis effundetur, nomine multorum omnes intelligi homines nemine dempto.
 
 
FERRER, Vicente (1606-1683), O.P., theologian.
Tractatus theologici in Priman secundae D. Thomae, tract. VIII [de peccato originali], q. I. §iii (Salmanticae: ex officina Lucae Perez, 1681., tom. II, p. 629)
[Obj.: ...] Rom. 5 [...] unius delicto multi mortui sunt: et quod per inobedientiam unius hominis peccatores constituti sunt multi: ergo non omnes mortui morte peccati
[...Resp.:...] dico, quod ly multi ponitur pro omnibus.
    Sicut cum dicitur
    • Math. 20. Filius hominis venit dare animam suam redemptionem pro multis.
    • Et cap. 26. Hic est sanguis, qui pro multis effundetur,
    ly pro multis ponitur pro omnibus.
Et ratio huius aptae explicationis desumitur ex eo, quod multi non opponitur omnibus; opponitur uni singulari: voluit ergo dicere Paulus, quod per inobedientiam unius hominis, non solum ipse inobediens constitutus fuerit peccator, sed etiam alii multi per ipsum. Quanti autem fuerint isti multi, jam dixerat ibi: Et ita in omnes homines mors intravit, in quo omnes peccaverunt.
 
 
PLATEL, Jacques (1608-1681), S.J., theologian.
Synopsis Totius Cursus Theologici accuratissima, pars. IV, num. 378 (Coloniae, 1694, p. 226; Duaci: 1706, p. 461)
It is indeed true that Scripture, when dealing with the death of Christ and the redemption, from time to time uses this word "many"Verum quidem est quod Scriptura, agens de Christi morte et redemptione, subinde utatur hac voce, multi
  • as in Matt. 20. The Son of man came to give his life a ransom for many.
  • ut Matth. 20. Filius hominis venit dare animam suam redemptionem pro multis.
  • And 26. For this is he, my blood of the new testament, which shall be shed for many, etc.
  • Et 26. Hic est enim Sanguis meus novi testamenti, qui pro multis, etc.
But more often it is used word "all," as it is clear from quotations above num. 360 thus word "many," does not exclude "all", since all are many, as Jansenius Yprensis himself adverted in his commentaries on Matthews' (gospel).At saepius utitur hac voce, omnes, ut patet ex citatis sup. num. 360 deinde ly multi, non excludit omnes, quando omnes sunt multi, ut advertit ipsemet Jansenius Ipren. in suis commentariis in Matth.
  • Add that word "many" (according to the testimony of Augustine: book. 6. of earlier work against Julian. ch. 12, and b. 2. of the later, ch. 134., also book 20 of The City, ch. 32) is frequently used in scriprure for that word "all"
  • Adde quod ly multi (teste August. l. 6. operis prior, contra Julian. c. 12. et l. 2. posterior. c. 134. item l. 20. de Civit. c. 32) frequenter in scriprura usurpetur pro ly omnes
    • as Dan. 12. "And many of those that sleep, in the dust of the earth, shall awake," that is, all rise again in the day of Judgement,
    • ut Dan. 12. Et multi de his, qui dormiunt, in terrae pulvere, evigilabunt, id est, omnes resurgent in die judicii,
    • and the Romans, ch. 5. For if by one, beloved for many are dead.
    • et ad Rom. 5. si enim unius dilecto multi mortui sunt.
 
 
HESER, Georg (1609-1686), S.J., theologian, exegete.
on Psalm 118 [cxvii]:10 (Psalmi, Monachii, 1675, vol. 2, pag. 401)
["many" for all][MULTI PRO OMNIBUS]
that word "many," is now by the Hebrews used for all, as:nomen illud, Multi, nunc ab Hebraeis usurpari pro Omnibus: ut
  • Daniel 12:2.
      Many of those that sleep in the dust of the earth, shall awake: some unto life everlasting, and others unto reproach, to see it always.
    Certain however is by divine faith, not only many, but all of dead ones should rise.
  • Danielis cap. 12. v. 2.
      Multi de his, qui dormiunt in terrae pulvere, evigilabunt, аlii in vitam aeternam, et alii in opprobrium, ut videant semper.
    Certum autem est ex Fide divinâ, non tantùm multos, sed omnes ex mortuis resurrecturos.
  • Christ Matth. 26:28 said:
      This is my blood of the new testament, which shall be shed for many for the remission of sins.
    Similarly it is certain, that the blood of Christ is shed for all, so that they can obtain remission of sins.
  • Christus Matth. 26. v. 28. dixit:
      Hic est sauguis meus novi testamenti, qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum.
    Itidem vero certum, quod sanguis Christi pro omnibus hominibus sit effusus, ut remissionem peccatorum consequi possint.
 
 
HENRIET, Protais [Prothasius Henriet Sezaniensis] (c.1610-1688), OFMRec, theologian, exegete.
Harmonia evangelica, cap. XX [Mark 1:19ff, Matt.8:14ff, Luke 4:38ff] (Paris: 1660, p. 29; Paris: 1665, p. 56)
Matth. et Lucas, dicunt Dominum Jesum, omnes curasse, Marcus vero dicit: curavit multos et ubi Matth. dicit absolute; spiritus ejiciebat, Marcus dicit daemonia multa ejiciebat. Quid est hoc quod alii dicunt multos, alii omnes? si multos curavit, nonne omnes curavit? et si omnes curauit, nonne multos? quid ergo dicemus; nisi quod omnes illi erat multi; quando Dominus omnes infirmos curavit, multos curauit; Undè saepe qui dicit multos, plus videtur dicere quam qui omnes, quia saepe omnes non sunt multi, v.g. quinque duntaxat erant in domo aliqua, et ipsi exierunt, recte dicitur: omnes exierunt, sed non bene dicitur, multi exierunt, dum erant tantùm quinque; sic quando Dominus dicit: multi sunt vocati, ostendit quos vocavit esse multos quia omnes homines sunt multi.
  • Quando etiam Dominus dicit: hic est sanguis meus qui pro multis effundetur, dixit multis quia omnes homines sunt valdè multi.
  • Dixit etiam de Magdalena Luc. 7. remittuntur ei peccata multa, illud multa, sonat ut omnia, quare subjunxit statim ipsi peccatrici; remittuntur tibi peccatatua tua.
  • Apostolus Heb. 1. dicit: multifariam multisque modis, et versio Syriaca dicit: omnifariam, omnibusque mоdis. Plus ergo sonat illa dictio multi quam illa omnes.
 
 
NEESEN, Laurent (1612-1679), theologian
Theologia (ad mentem SS Augustini et Thomae), tract. XVI, dub. I (Insulis: 1687, vol. 1, p. 167; Antverpiae: 1693, p. 157)
Obj. Apost. Unius delicto multi mortui sunt; Ergo non omnes; sed illi solum, qui peccando Adamum imitati sunt.
Resp. ... vocem, multi, in Scriptura Sacra saepè sumi pro voce, omnibus;
  • prout Gen. 17. dicitur: Patrem multarum gentium constituam te.
    • Et Gen. 22. dicitur: Benedicentur in semine tuo omnes gentes terrae.
  • Ita quoquè Matth. vigesimo dicitur Filius hominis non venit ministrari, sed ministrare, et dare animam suam, redemptionem pro multis.
  • Et Marci capite 14. Hic est sanguis meus novi testamenti, qui pro multis effundetur.
  • Quod vero hoc loco vox, multis, sumatur pro omnibus, inde probatur;
    • Quia Roman. 5. dicitur: Unius delicto omnes mortui sunt.
 
 
AVINATRI, Vincenzo (1612-1685), C.O., theologian.
Calix inebrians ex suavissimo Christi Passi botro eliquatus : De Coena Christi, cap. 4. (ed. Neapoli : Raillard, 1694. 415 pages, page. 59) almost identically to Lapide (1567–1637)
"Which shall be shed for many unto the remission of sins.". Matt. 26."Qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum". Matt. 26.
For many, i.e. for all; for these all are very many.Pro multis, id est pro omnibus; hi enim omnes sunt valdè multi.
 
 
Francesco Lorenzo Brancati di Lauria (1612-1693), O.F.M.Conv., Cardinal, theologian
De Sacrosancto Incarnationis Divini Verbi Mysterio. Disp. XX, art. IV.
(Commentaria P. Laurentii Brancati de Lauraea, in III Librum Sententiarum Magistri Fr. Joannis Duns Scoti. Romae: 1682. tomus I. p. 577-578)
230 Euthimius super illud Matt. 20. venit animam suam dare in redemptionem pro multis, dicit, Omnes sunt multi, subdens, scripturam multis dicere pro omnibus, itaque pro omnibus tradidit animam suam, omnesque redemit, quamquam multi sua sponse in servitute remanserunt.
231 Augustinus [...]
232 Prosper [...]
233 Tandé ne ultra progrediar prob. ex Concilio Trident. [...]
234 Confirmatur ex damnatione quintae propositionis Jansenii Episcopi Iprensis facta per Innocentium X. et confirmata per Alexandrum 7. quae erat quod Christus mortuus non sit pro omnibus omnino hominibus. Ergo est omninó de fide.
Ob. I. ex sacrae scripturae locis habetur Christum pro multis tantùm mortuum, multos justificasse, multorum peccata portasse, et pro multis orasse. Ergo non pro omnibus omninô hominibus mortuus est. Anteced. prob. Isaiae 53. 11. et 12. de Christo, de quo totum illud caput loquitur sic dicitur. Justificabit ipse justus servus meus multos, et iniquitates eorum portabit. Et post, Pro eo quod tradidit in mortem animam suam, et cum sceleratis reputatus est, et ipse peccata multorum tulit, et pro transgressoribus rogavit. Salvator ipse Matt. 20. 28. ait, sicut filius hominis non venit ministrari, sed ministrare, et dare animam suam redemptionem pro multis; Eadem verba habentur, Marci 10. 45. ergo sicut praedictum fuerat, Christus operatus est, morieus pro multis, et redimens muItos.
235 Respond. Hoc fuisse unicum Argumentum Praedestinatianorum, ut supra patuit. His autem locis opponimus alia supra allata, quae concordantur, ut idem sit dicere multos, et omnes juxtà subjectam materiam. Nam Rom. 5. 15 dicitur. Si enim unius delicto multi mortui sunt: multo magis gratia Dei, et donum in gratia unius hominis Jesu Christi in plures abundavit. Est autem de fide, quod omnes mortui sunt ex delicto Adae, ex ipsomet Apostolo 1. Cor. 16. omnes in Adam moriuntur. Non potest autem sibi contradicere Apostolus. Quod clarius patebit in art. 5. et diffuse.
 
 
Augustin GIBBON de Burgo (1613-1676), O.S.A., theologian.
Theologiae Scholasticae In Primam Secundae Divi Thomae, Tomus Secundus, q. 81-83; tract. VII / disp. XII., dub. I, num. 8 (Erffurti, 1674, p. 217)
[Obj.] Pelagiani [...]
  • 1. Apostolus subjungit: Quod unius delicto mortui sunt multi
resp. (ibid.)
Ad 1. fundamentum expositionis Pelagianor.
respondeo, тὸ multi loco cit. significare omnes, nam frequenter in Sacra Scriptura nomine multorum intelliguntur omnes,
  • ut Matth. 20. 28. Sicut Filius hominis venit dare animam suam redemptionem pro multis.
Constat autem ipsum mortuum fuisse pro omnibus.
  • Item Matth. 26. 28. Hic est sanguis meus, qui pro multis effundetur, id est, pro omnibus.
Наec expositio est S. August. lib. 6. contra Julian. c. 12.
 
 
Le BLANC, Thomas (1617-1669), S.J., theologian, exegete.
on Psalm 22:14 [in Psalmum xxi, vers xv] (Coloniae : Metternich, 1726, vol. II, p. 370)
Christus consecrans calicem dixit Matth. 26. 28. Hic est sanguis meus novi testamenti (Syr. novi foederis) qui pro multis (pro omnibus, qui omnes sunt multi) effundetur in remissionem peccatorum.
mentionable can be also his In Psalm. LXVI, vers. I (Coloniae Agrippinae: 1679, tom. 4, col. 256) where talking about Luke 10:24 and Matthew 13:17 he argued:
Saepè enim multi in Scripturis ponitur pro omnes, ut apud eundem Matthaeum cap. 20, 16. Multi enim sunt vocati, pauci vero electi. Certum autem est, omnes vocatos esse ad vitam aeternam.
 
 
DUHAMEL, Jean-Baptiste (1624-1706), C.O., theologian, exegete.
Prolegomena Scripturae Sacrae, dissert. IV, cap. IV. (Biblia Sacra. Venetiis: 1758, vol. 1, pag. xxxiv; Venetiis: 1763, pars 1., pag. XLIV)
Isa. 53. Ipse peccata multorum tulit, id est, omnium, ut habetur v. 6. Posuit in eo Dominus iniquitatem omnium nostrum. Rom. 5. Si unius delicto multi mortui sunt, id est, omnes, ut exponitur v. 18.
on Matthew 20:28 (Biblia Sacra Vulgatae. Venetiis: 1763. vol II, p. 283; ed. Migne: SS 21, 497), almost identically to Mariana (1536-1624)
For many, for all, so Rom v. 19, Many were made sinners - i.e. all.Pro multis, pro omnibus; sic Rom. 5, 19: Peccatores constituti sunt multi - id est, omnes.
 
 
José Sáenz de Aguirre (1630–1699), O.S.B., cardinal, theologian.
S. Anselmi Theologia, commentariis, tract. VII, cap. LXVIII, disp. CXXVI: sect. IV / num. 40 (Salmanticae: 1685. p. 473-474; Romae, 1690, vol. III, p. 525), [similarly as Petavius said above].
Quod autem quidam ex Adversariis opponunt,
    Christum Matthaei 20. v. 28. testari se venisse, dare animam suam redemptionem pro multis; atque adeo non pro omnibus;
nullam difficultatem ingerit. nam, ut observant Graeci Interpretes cohaerenter ad alia testimonia Scripturae superiùs memorata, eо loco multi idem sunt, ac omnes.
  • Quare Theophylactus ad eum Matthaei locum ait: οἱ γὰρ πάντες πολλοί Nam omnes sunt multi.
  • Addit Euthymius ibidem, Scripturam frequenter MULTIS dicere pro OMNIBUS. Itaque pro omnibus tradidit animam suam, omnesque redemit; quanquam multi sua sponte in servitute remanserunt.
  • Porro de ea vocum permutatione legendus Augustinus libro secundo Operis Imperfedi contra Julianum cap. 134. et seqq.
Et haec sufficiant circa Patres Graecos, praetermissis pluribus aliis.
 
 
Bernadine a Piconio [Bernardin de Picquigny] (1633–1707), OFM.Cap., theologian, exegete.
Triplex expositio in Sacrosancta domini Nostri Jesu Christia Evangelia (Lutetiae Parisiorum: 1726)
on Mark 10:45 (p. 376-377)
et daret animam suam redemptionem pro multis, seu pro omnibus omnino hominibus; nomen enim multi saepius in Scriptura, nomen est collectivum, et sumitur pro omnibus.
on Mark 14:24 (p. 416)
Qui pro multis, seu pro omnibus, qui multi sunt. Vox multi saepe sumitur collective pro omnibus.
 
 
HABERT, Louis (1635-1718), theologian. His "Theologia dogmatica" has 7 + 1 volumes (8th volume is summarization of previous 7).
De incarnatione: De merito Christi (Theologia dogmatica et moralis, Augustae Vindelicorum: Rieger, 1751, vol. 2, p. 288)
Dices 1. Matth. 26. Christus discipulis porrigens poculum sanguinis sui, ait; qui pro multis effundetur: ergo non pro omnibus. Respondeo negando consec. namque vox multi, usurpari solet vel comparate et distributive ad significandam magnam totius collections partem, ut Joan. 4. Multi crediderunt in eum Samaritanorum: Vel absolute et collective ad denotandam totam collectionem, quo sensu dicimus de eo, qui totam suam substantiam et quidem amplam devoravit; hic multam consumpsit pecuniam. Et Apostolus scribit Rom. 5. Per inobedientiam unius hominis peccatores constituti sunt multi, id est, omnes. Quod autem hoc posteriori sensu Christus Dominus de suo sanguine dixerit, qui pro multis effundetur, discimus non solum ex sanctis Patribus, sed ex ipsomet Apostolo 2. Cor. 5. Pro omnibus mortuus est Christus: pro omnibus, inquam, voluntate sufficienti et conditionata; pro multis vero voluntate efficaci et absoluta. Ita sanctus Thomas in caput vigesimum sextum Matthæi: Si consideretur sufficientia, inquit, ipse est propitiatio pro peccatis totius mundi; sed si consideremus effectum, minorem habet effectum, in iis nempe, qui salvantur, et hoc ex culpa hominum.
And in summarized version (Theologia dogmatica et moralis, Paris: 1719, p.180; Augustae Vindelicorum: Rieger, 1751, vol. 8, p. 188)
Dices. Christus (Matth. 26.) dicit sanguinem suum pro multis effundendum: ergo non pro omnibus. Nego conseq. Nam vox multi aliquando collective sumitur, ut multus exercitus; aliquando distributive, ut multi ex exercitu. Porro collectivc hic sumitur, idemque significat ac omnes; ait enim Apostolus 2. Cor. 5. Pro omnibus mortuus est Christus. Et Rom. 5. voces illas multi, et omnes promiscue usurpat ad unum, et idem significandum: Sicut per unius delictum, inquit, in omnes homines in condemnationem; sic et per unius justitiam in omnes homines in justificationem. Sicut enim per inobedientiam unius hominis peccatores constituti sunt multi; ita et per unius obeditionem justi constituentur multi: hic multi, et omnes idem prorsus significat.
 
 
BOTTENS, Fulgentius (1636-1717), O.F.M.Rec., theologian, exegete.
Oeconomia Sacra Sapientiae, pars. VII, disp. 11 / q. 4.: Regulae breviores ex SS. patribus collectae, regula CXLI ("synecdoche") / vol. II. num. 450 (Gandavi: typis Michaelis Masii, 1691, p. 498)
Interdum etiam pars populi gentilis [puta Graecus] pro toto populo gentili: et unum ponitur pro multis vel multi pro omnibus. Ut Matth. 20. et 26.
 
 
MEZGER, Paul (1637-1702), O.S.B., theologian.
"His chief production is: Theologia scholastica secundum viam et doctrinam D. Thomae (4 volumes, Augsburg, 1695, 1719), probably the best work on dogmatic theology that has been produced by a German Benedictine." (Catholic Encyclopedia)
Theologia scholastica secundum viam et doctrinam D. Thomae Aquinatis, Doctoris Angelici. (Augustae Vindelicorum, 1719, tom. 2, p. 257)
tract. VII, disp. XXVI, art. I. §. II. num. 3
[obj. 3] Tertio ibidem dicit Apostolus:
    Per inobedientiam unius hominis peccatores constituti sunt multi:
ergo non omnes per originem, sed multi per imitationem facti sunt peccatores.
[resp. ad 3]
Ad 3. dico, Tò multi idem significare, quod omnes,
  • cùm immediate Apostolus praemiserit illa verba: Per unius delictum in omnes homines in condemnationem,
  • quomodo etiam Christus dixit: qui pro multis effundetur, hoc est, pro omnibus.
Theologia scholastica secundum viam et doctrinam D. Thomae Aquinatis, Doctoris Angelici. (Augustae Vindelicorum: 1695, tom. 1, p. 156)
tract. I, disp. XV, art. III. §. iii. num. 8
[Obj.:] Objicies secundo nonnullas Authoritates, quibus videtur indicari, Christum non pro omnibus esse mortuum. Ita [...] Matth. 26 qui pro multis effundetur.
[...Resp...] Ad secundum locum Matt. Resp. ly pro multis ibidem accipi pro omnibus. ut saepius contingit in S. Scriptura.
 
 
GUERRA Y RIVERA/RIBERA, Manuel (1638-1692), O.SS.T., theologian, philosopher.
Oraciones varias (Madrid 1718, vol. 7, p. 109)
Which shall be shed for you and for many.Qui pro vobis, et pro multis effundetur.
The "for you" is allusion to disciples, the "for many" is for all.El pro vobis haze alusion a los Discipulos; el pro multis, es por todos.
 
 
SIMON, Richard (1638–1712), C.O., biblical scholar
about Euthymius' commentary
Histoire Critique des principaux Commentateurs Du Nouveau Testament, cap. XXIX (Rotterdam : Reinier Leers, 1693, p. 414-415; PG 129:22)
  • Ce docte Commentateur a remarqué sur ces mots πολλοὶ προφῆται, plusieurs Prophetes, qu'on peut les entendre de tous les Prophetes en general, parce que le mot de plusieurs est souvent dans le N. Testament pour celuy de tous, πολλοὶ ἀντὶ τοῦ πάντες: ce qu'il confirme par divers exemples.
  • Il repete cette observation en d'autres endroits qui sont d'une plus grande importance; comme au Chap. 20. v. 28. où il est dit que JESUS-CHRIST est venu pour servir, et donner sa vie en rançon pour plusieurs: il dit* que l'Evangeliste a mis en ce lieu-là plusieurs pour tous, selon le stile ordinaire de l'Ecriture: car J. CHRIST a donné sa vie pour tous, et a racheté tout le monde, bien que plusieurs soient demeurez dans la servitude, parce qu'ils ont voulu y demeurer.
  • Sur ces autres mots, C' est mon sang, le sang du N. Testament qui est repandu pour plusieurs, il observe que dans l'Ancien Testament le sang de l'Agneau n'étoit repandu que pour les seuls Juifs; mais que se sang de J. CHRIST est repandu generalement pour tous les hommes, le mot de plusieurs signifiant tous en ce lieu, πολλοὺς γὰρ τοὺς πάντας ἐνταῦθα λεγει.

* Πολλοὺς δὲ νῦν, τοὺς πάντας λέγει. πολλάκις γὰρ ἡ γραφὴ πολλοὺς, τοὺς πάντας φησίν. ὑπὲρ πάντων γὰρ ἔδωκε τὴν ψυχὴν αὐτοῦ, καὶ πάντας ἐλυτρώσατο, εἰ καὶ πολλοὶ θέλοντες ἐνέμειναν τῇ δουλείᾳ. Id. Euthym. in Cap. 20. Matth. v. 28.
about modern commentaries
Histoire critique des versions du Nouveau Testament, cap. XXIII (Rotterdam : Reinier Leers, 1690 [539pages], p. 271)
Au Chap. 20. du même Évangile, v. 28. où ils ont traduit conformément au Grec, utque daret animam suam redemptionem pro multis, ils ont observé dans leur note, que le mot de plusieurs signifie tous selon le genie de la langue Grecque, à moins qu'on ne dise que c'est aussi le sens que les Ebreux donnent à leur nom כל. Pro multis, disent-ils, id est, pro tota multitudine hominum. Sic enim Graeci solent τοὺς πολλοὺς vocare ipsam universitatem hominum; quamvis articulus absens nonnihil huic sensui derogaret: nisi Hebraei quoque sic uterentur suo כל. En effet le mot Ebreu כל se prend généralement pour une multitude, et peut être traduit tous ou plusieurs, selon les lieux où il est appliqué. Bien qu'on lui donne ordinairement la signification de tout dans les Dictionaires de la langue Ebraïque, il ne marque dans son origine qu'une universalité, soit tous, soit plusieurs. L'on doit donner la même signification au mot Grec πολλοί dans le Nouveau Testament. Par exemple, au Chap. 26. de Sr. Matthieu, v. 28. où il y a, C'est mon sang qui est répandu pour plusieurs, c'est-à-dire, pour tous.
 
 
HURÉ, Charles (1639-1717), member of the Port-royal society, professor of languages in the university of Paris, and at last principal of the college of Bencourt. He was considered a Jansenist, which is therefore curious for his referrence to Isa. 53, which is one of passages used by Jansenists for defending their heresy, that Christ died not for all, but only for those, who are elect.
Dictionnaire universel de l'Écriture Sainte, MULTI (Paris: 1715, tom. 2, p. 144)
Multi : Tous ensemble. Dan. 12. 2. Multi de his qui dormiunt evigilabunt : Tous les morts ressusciteront: Comme, Joan. 5. 28. Omnes qui in monumentis sunt : Tous ceux qui sont dans les sepulchres entendront la voix du Fils de Dieu. Rom. 5. v. 15. 19. Unius delicto multi mortui sunt : Tous sont morts par le peché d'un seul. Ps. 96. 1. Isa. 53. v. 11. 12. etc. V. OMNIS.
(it was republished by MIGNE in his Encyclopédie Théologique. Dictionnaire universel de philologie sacrée. Paris: 1846).
 
 
ULLOA, Juan/Joannes de (1639—c.1723), S.J., theologian.
De Primis Et Ultimis Temporibus, disp. III: cap. I / num. X (Augustae Vindelicorum: Veith, 1719. p. 142)
capitis duodecimi Danielis: Multi de his, qui dormiunt in terrae pulvere evigilabunt; [...] neque obstat, quod dicat multi non vero omnes evigilabunt:
quoniam, ut jam alibi adverti multi solet poni in scriptura pro omnes, v.g.
  • [Matth. 26,28] Pro multis effundetur (hoc est pro omnibus juxta Joannem [1.Joan.2]) in remissionem peccatorum.
  • Item [ad Rom. 5, 19] sicut enim per inobedientiam unius hominis peccatores constituti sunt multi, hoc est, omnes:
Et merito, nam omnes vere sunt multi.
De Primis Et Ultimis Temporibus, disp. III: cap. III / num. XXXIX (Augustae Vindelicorum: Veith, 1719. p. 165)
Sic ut supra notavi n. 10. cum sanguis Christi effundendus esset pro omnibus, ut affirmat Joannes, contentus fuit Dominus ipse dicere apud Matthaeum pro multis. Similiter cum per peccatum Adae peccatores simus omnes, Paulus contentus fuit dicere multi duntaxat. Scribit namque sicut per inobedientiam enim unius hominis peccatores constituti sunt multi etc. Similiter cum resurrectio ad vitam, vel mortem aeternam futura sit, Gabriel contentus fuit dicere Danieli, Multi de his, qui dormiunt in terrae pulvere, evigilabunt, alii in vitam aeternam, et alii in opprobrium etc. Vide Augustinum: nempè quia licet multi non imbibat omnes, veruntamen vox omnes, etiam significat multos.
De Primis Et Ultimis Temporibus, disp. III: cap. VII / num. CXXVII (Augustae Vindelicorum: Veith, 1719. p. 230)
quod Gabriel non dicit, omnes, qui dormiunt in terrae pulvere, sed multi, jam enim ostendi supra, morem esse Scripturae ponere Multi, pro omnes, v.g. Qui pro vobis, et pro multis effundetur, etc.
 
 
NOËL, Alexandre [Alexander Natalis] (1639-1724), O.P., theologian, historian, exegete.
on Mark 1:34 (Expositio litteralis et moralis sancti Evangelii Jesu Christi. Venetiis: 1704, col. 786; Lugduni: 1716, col. 786; Trajecti ad Mosam: 1721, p. 786; Parisiis, 1745, t. 2, p. 11; Parisiis: 1769, p. 328; Venetiis: 1777, p. 306)
et curavit multos, etc. Nemini ex iis, qui offerebantur, optatae negavit beneficium sanitatis, qui pertransiit benefaciendo, et sanando omnes oppressos à diabolo, quoniam Deus erat cum illo ... Sed multos curasse dicitur, quia omnes, qui illi offerebantur aegroti et daemoniaci, multi erant. Ita Christi sanguis pro multis effusus dicitur, qui pro omnibus effusus est.
 
 
GAVARDI, Federico Nicolò (c.1640-1715), O.S.A., theologian, "the most important interpreter of [Egidio] Colonna [(c.1243–1316), O.S.A.], composed 'Theologia exantiquata iuxta orthodoxam S. P. Augustini doctrinam ab Ægidio Columnâ doctoræ fundatissimo expositam …' (6 vols. fol., Naples and Rome, 1683-1696); this work was abridged by Anselm Hörmannseder in his 'Hecatombe theologica' (Presburg, 1737). Benignus Sichrowsky (d. 1737)" (CE)
His work was summarized by:
  • SICHROWSKY, Benignus (1675-1737), O.S.A., theologian.
    Theologia Scholastica Aegidio-Augustiniana, tract. I [De Deo Uno], q. XIII, art. I / n. 12 (Norinbergae, 1716, vol. 1, p. 768)
Obj.:
Matth. 26. habetur: sanguinem Christi effusum pro multis, ergo neque oratio Christi, neque sanguinis effusio est pro omnibus.
Resp.:
Ly pro multis non accipitur per oppositionem ad omnes, sed per oppositionem ad paucos; uti Abraham Gen. 17. dicitur: Pater multarum gentium, non quod non esset Pater omnium gentium, sed quia gentes, quarum erat Pater, sunt multae non paucae, ad differentiam eorum, qui sunt omnes, et pauci, ut v.g. tres pueri in fornace Babylonis sunt omnes, non tamen multi, sed pauci.
Obj.:
Objicitur I, Matth. 26. dixit Christus: Hic est sanguis novi testamenti, qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum; non dixit, pro omnibus.
Resp.:
R. Quod ly pro multis sumatur per oppositionem ad paucos, non ad omnes; sicut dicitur, quod Abraham fuerit Pater multarum gentium, id est, omnium. Deinde, quando hoc Christus dixit, nunquid et Judas fuit praesens, qui tamen erat reprobus?
 
 
LAMY, Bernard (1640–1715), C.O., theologian, exegete.
Commentarius in Harmoniam sive Concordiam quatuor evangelistarum (Paris: 1699).
he doesn't wrote commentary to our passages, nevertheless, on Matthew 20/Mark 10 he gave referrence to 1Tim.2:6
and in commentary on Matthew 26/Mark 14 he gave referrence to Rom.5:15
 
 
LEPE Y DORANTES, Pedro de (1641-1700), Bishop of Calahorra and La Calzada; theologian.
Cartas pastorales (Valladolid: 1721, p. 86)
Qui pro vobis, et pro multis effundetur. Qui pro vobis, et pro multis effundetur.
My blood shall be shed for you and: for all - which is signification of "pro multis."Se derramara mi sangre por vosotros, y por todos, que esso significa: Pro multis.
 
 
VERANI, Gaetano Felice [Cajetanus Felix Verani] (1647-1713), C.R.T., theologian.
De sacro-sancto mysterio incarnationis, Disp. XIX. [De merito Christi]. Sectio XII [An Christus ... pro universis hominibus mortuus fuerit].
Theologia speculativa universa dogmatica et moralis (Monachii: Jaecklin, 1700, t. 7, p. 256)
Theologia polemica. lib. 6 [De Christi Impeccabilitate, Mediatione, ac Merito], cap. 11b [An Christus ... pro universis hominibus mortuus fuerit].
Theologia polemica seu Vindiciae Ecclesiae Catholico-Romanae. (Augustae vindelicorum: 1719, t. 1, p. 581)
[Theologia speculativa, etc.][Theologia polemica]
Obijcit tamen Jansenius contra hanc in concussam veritatem aliqua scripturae testimonia [...]Objicit nihilominus Jansenius contra hanc catholicam veritatem [...]
    Matth. 26. Hic est sanguis meus novi testamenti, qui pro vobis, et pro multis effundetur.
    Matth. 26. Hic est sanguis meus novi testamenti, qui pro vobis, et pro multis effundetur.
[Resp....] ex Matth. 26. respondetur absonum omnino esse vim facere in eo, quod Christus dicat: Hic est sanguis, qui pro vobis, et pro multis effundetur: etenim adfuit etiam tunc Judas cum caeteris discipulis ex communi Patrum sententia; et tametsi Judas fuerit unus ex reprobis; adhuc Christus dicit, quod pro ipso etiam Juda, utpote comprehenso in numero discipulorum sanguis suus effundetur: ergo ex allato testimonio clare apparet, Christum non pro electis tantùm; verùm etiam pro reprobis sanguinem suum fudisse. Neque vox illa multis vim ullam habet contra nostrum assertum, siquidem Apostolus ait: Si enim unius delicto multi mortui sunt: et sicut per inobedientiam unius hominis peccatores constituti sunt multi: ubi certissimum est etiam Jansenio nomine multorum significari omnes, quos Adae peccatum corrupit; unde non est insuetum in scripturis per multos significare omnes: quando igitur Christus dixit pro vobis, et pro multis; perinde est ac pro vobis, et omnibus aliis.[Resp....] ex Matth. 26. respondetur, absonum omnino esse vim facere in eo, quod Christus dixerit: Hic est sunguis, qui pro vobis et pro multis effundetur, siquidem adfuit tunc etiam Judas cum caeteris discipulis, ut fatentur sancti Patres, et nihilominus fuit Judas de numero reproborum: ergo Christus asserit se fudisse sanguinem etiam pro reprobis, cum illum fuderit pro Juda comprehenso in numero discipulorum: unde ex allato textu clare constat, Christum non solùm pro electis, sed etiarn pro reprobis sanguinem suum fudisse, neque obstat Christum dixisse, et pro multis effundetur, quia pro multis intelliguntur omnes omnino homines, quotquot fuerunt, sunt, et erunt, qui sine dubio multi fuerunt, sunt, et erunt. etenim etiam Apostolus usurpat eandem vocem ad significandum omnes omnino homines inquiens: Si enim unius delicio multi mortui sunt, hoc est, omnes omnino homines ob peccatum Adae, quod totam posteritatem infecit, et corrupit: Et sicut per inobedientiam unius hominis peccatores constituti sunt multi, ubi Apostolus nomine multorum significavit omnes, quotquot Adae peccatum corrupit, neque est insuetum in scripturis per multos significare omnes: quando igitur Christus dixit pro vobis, et pro multis effundetur, perinde fuit, ас pro vobis, et omnibus omnino aliis.
 
 
MARTIANAY, Jean (1647-1717), O.S.B., "He is spoken of repeatedly in the Benedictine annals as "most learned in Greek and Hebrew", and he was ever engaged in perfecting his knowledge." (CE)
on Mark 10:45 (Essais de traduction ou Remarques, sur les versions françoises du N.T., Paris: 1710, p. 201-206)
Car le Fils de l'homme même n'est pas venu pour être servi, mais pour servir, et donner sa vie pour la redemtion de plusieurs. Cette traduction exprime mot pour mot le Latin, et daret animam suam redemtionem pro multis; et il n'y a personne qui puisse se plaindre de ceux qui traduisent de la sorte ce verset dans S. Matthieu et dans S. Marc. Aussi trouvons-nous une parfaite conformité de versions dans ces deux endroits de l'Evangile, Matthieu 20. 28. et Marc 10. 45. Cependant nôtre conscience nous reprocheroit d'avoir dissimulé le sens des paroles du Redemteur des hommes, si nous passions plus loin dans nos Remarques, sans nous arrêter sur la signification du terme multi, qui se prend souvent pour omnes, sur tout quand il est question du salut, ou de la perte du genre humain. Je n'en rapporterai que les exemples les plus incontestables. S. Paul raisonnant dans l'Epitre aux Romains, chap. 5. et sur le peché d'Adam qui nous a tous perdus, et sur le don de la grace qui nous a sauvés, donne la préference à la misericorde de Dieu, et à l'efficace de la grace du Liberateur, et dit: Mais il n'en est pas de la grace comme du peché: car si par le peché d'un seul plusieurs sont morts, multi mortui sunt, la misericorde et le don de Dieu, s'est répandu beaucoup plus abondamment sur plusieurs, par la grace d'un seul homme qui est Jesus-Chrìst. Je ne croi pas qu'il y ait un homme assez stupide pour soûtenir que l'Apôtre a excepté quelque particulier de la tache honteuse du peché originel, du peché d'Adam, parce qu'il s'est servi du terme multi, et qu'il a dit que plusieurs sont morts par le peché d'un seul. Il faut donc avoüer sincerement que le mot multi se prend en cet endroit pour omnes; puisqu'il est de foi que tous les hommes sans exception sont morts en Adam, sicut in Adam omnes moriuntur; et que Jesus-Christ est venu pour sauver tous les pecheurs, venit peccatores salvos facere. Mais ne cherchons point d'autre interprete des paroles de Jesus-Christ, que l'Apôtre S. Paul dans sa premiere Epitre à Timothée, chap. 2. v. 5. où il s'est servi des propres termes que nous examinons ici, en parlant sur le sujet de la redemtion des hommes: Il n'y a qu'un Dieu, dit-il, et un Mediateur entre Dieu et les hommes, Jesus-Christ en qualité d'homme, qui s'est donné lui-même pour être le prix de la redemtion de tous. Ce que Jesus-Christ avoit exprimé par un Hebraïsme, et daret animam suam redemtionem pro multis; S. Paul l'a rapporté par une expression commune et naturelle, qui dedit redemtionem semetipsum pro omnibus. Aprés une telle autorité, qui oseroit nous soûtenir, que Jesus-Christ, le seul Mediateur entre Dieu et les hommes, n'a pas versé son sang pour le salut de tous les hommes? Qui oferoit nous contester, que dans la bouche du Sauveur du monde pro multis, ne signifie point pro omnibus?
Je pourrois encore pour un plus grand éclaircissement de cette maniere de parler propre aux Hebreux, faire remarquer que chés eux le terme multitude se prend pour un tout, ou pour la totalité des choses dont on parle lorsqu'on se sert du mot multitudo. Par exemple, quand Moïse parle de la Loi qu'il avoit donnée à tout le Peuple d'Israël, il s'explique en cette maniere: Legem praecepit nobis Moïses, haereditatem multitudinis Jacob. Deut. 33. 4. Ce que nos Traducteurs François ont tourné en nôtre Langue avec toute l'exactitude possible: Moïse nous a donné une Loi, comme l'heritage de toute la maison de Jacob. Multitude se prend donc en cet endroit pour tout le Peuple Hebreu, et pour tout le Peuple de Dieu, qui composoit l'Eglise ancienne. Saint Luc dans les Actes des Apôtres, chap. 4. v. 32. semble avoir voulu imiter les expressions de Moïse, en parlant ainsi de l'Eglise nouvelle: Multitudinis autem credentium erat cor unum, et anima una. Tous les Fidéles n'étoient qu'un cœur et qu'une ame par l'unité de la charité, d'un même esprit, et de la même foi. Plût à Dieu qu'on, pût dire aujourd'hui la même chose des Fidéles et des enfans de l'Eglise.
 
 
DURAND, Bartélemy d'Antibes [Bartholomaeus Durandus] (c.1650-1720). OFM.Obs., theologian.
Fides vindicata, lib. 1, art. xxvii, §.iii. (Avenione: 1709, p. 94; Venetiis: 1726, p. 79)
[Obj.:]
Assertionem nostram impugnant haeretici Praedestinatiani ex nonnullis Sacrae Scripturae textibus, et praesertim ex illo Matth. cap. 26. Hic est sanguis novi testamenti, qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum, inde enim concludunt, Deum non habere voluntatem salvandi omnes, et singulos homines, sed solum aliquos, seu eos, qui salvantur, quoniam (inquiunt) Christus, à cujus morte pendet nostra salus, ut docent communiter Theologi, mortuus est pro illis duntaxat, juxta illam authoritatem; nam dicendo, Christum sanguinem suum fudisse pro multis, aliquos excludit, pro quibus non effudit illum: ratio autem hujus exclusionis est, quia Deus non habuit voluntatem salvandi eos.
[Resp.:]
Huic authoritati respondetur, Christum Matth. 26. реr multos, significare, omnes, ac si dixisset: Hic est sanguis novi testamenti, qui pro omnibus effundetur. Nec potest haec interpretatio impugnari ab haereticis Praedestinatianis, nec ab aliis, nisi velint impugnare Scripturam: nam dum Apost. ad Rom. cap. 5. ait: Sicut per inobedientiam unius hominis peccatores constituti sunt multi, ita per unius obedientiam justi constituuntur multi. Sumit particulam multi pro particula omnes, et per multos significat omnes, et singulos homines; alioquin sequeretur, non omnes, sed aliquos tantum peccasse in Adam, quod est absurdum apud ipsos Praedestinatianos contra Pelagianos, et falsum, ut ex eodem Apostolo constat. Deinde dum Sacra Scriptura loquitur de praedestinatis, non utitur hoc termino, multi, sed isto, Pauci: ait enim Matth. cap. 20. vers. 16. Multi sunt vocati, pauci vero electi, ubi, multi, idem est ас omnes, cùm omnes vocati fuerint ad fidem à Christo Domino dicente, Matth. ii. vers. 28. Venite ad me omnes, et pauci ad eum accesserint, seu fidem habuerint. Item ex illo Luc. 12. Nolite timere pusillus grex, quia complacuit Patri vestro dare vobis regnum: quo suadetur, praedestinatos non exprimi hoc nomine, multi, quoniam pauci sunt. Illi autem, qui comprehenduntur hoc nomine, multi, sunt reprobi, cum nullus sit homo, qui non sit praedestinatus, vel reprobus, et multi fuerint vocati, pauci vero electi. Mortuus est ergo Christus, et sanguinem suum fudit pro omnibus, et singulis hominibus, sic ordinante Deo Patre, ut per ipsam Christi mortem à Deo imperatam salvarentur omnes, et singuli homines.
Fides vindicata, lib. 1, art. xliii, §.iii. (Avenione: 1709, p. 145; Venetiis 1726, p. 122)
Refutatur iterum Jansenistarum responsio. Aliquis eorum, propter quos mortuus est Christus, periit, ut declarat Apostolus 1. ad Corinth. cap. 8. vers. 11. Peribit infirmus in tua scientia Frater: propter quem Christus mortuus est. Et ad Rom. cap. 14. vers. 15. Noli cibo tuo illum perdere, pro quo Christus est mortuus: ergo Christus mortuus est pro aliquo non electo, seu quem praevidebat morte sua abusurum, seu reprobum.
Christum pro omnibus corpus suum tradidisse, et suum Sanguinem fudisse, probatur etiam ex Evangelio Lucae cap. 22. vers. 19. et 20. ubi de ipso dicitur, quod accepto pane gratias egit, et dedit Discipulis suis dicens: Hoc est Corpus meum quod pro vobis tradetur. Et accepto Calice dixit: Hic est Calix Novum Testamentum in Sanguine meo, qui pro vobis fundetur. Dare quidem Corpus, et effundere Sanguinem, includit intentionem dandi utrumque. Нaeс autem corporis traditio, et effusio Sanguinis, sunt pro omnibus, et singulis hominibus: ergo Christus vult, quod Corpus et Sanguis prosint omnibus, et singulis hominibus; alioquin sequeretur quod tunc Christus inconsideratè locutus fuisset, quod non est dicendum. Vel quod per particulam, vobis, solos Apostolos comprehendisset: quod est falsum, cum multi ex meritis Passionis Christi sint verè Sancti, et Divina Beatitudine perfruantur in gloria: qui tamen non fuerunt Apostoli, nec praesentes in Coena Domini. Vel com prehendisset solos praedestinatos: quod est etiam falsum, quia unus Apostolorum, scilicet Judas est reprobus: ergo alloquendo Apostolos, vere et sincerè alloquebatur omnes, et singulos homines, et habebat voluntatem sinceram salvandi omnes morte sua, et effundendi Sanguinem pro omnibus, et singulis hominibus.
And also in the same paragraph [Fides vindicata, lib. 1, art. xliii, §.iii.] (Avenione: 1709, p. 148; Venetiis 1726, p. 124)
[Obj.: ...] Matth. 20. Sicut Filius hominis non venit ministrari, sed ministrare, et dare animam suam redemptionem pro multis, plures homines excludit, et admittit tantum eos, quos Pater illi dederat, scilicet praedestinatos. Sunt alii similes textus, ex quibus infertur, Christum fuisse mortuum pro fidelibus duntaxat, ut suadet haec particula, pro multis quae est minor ista pro omnibus, et tantum sonat, quantum ista, pro pluribus.
Respondetur [...] Ad textum Matthaei dico quod nomine multi idem significatur, quod nomine omnes in Sacra Scriptura. Nam Matth. loco citato ab adversariis dicit, quod Christus dedit animam suam redemptionem pro multis. Et D. Paulus i. ad Timoth. cap. 2. vers. 6. idem significare intendens ait, qui dedit redemptionem semetipsum pro omnibus. Igitur ne in Sacra Scriptura habeatur formalis, et expressa contradictio, dicendum est quod illa verba, multi, et omnes, unum et idem significant, eamdemque quantitatem denotant in sacris paginis, ut in variis earumdem locis videri potest. Hoc verum esse probatur ex eodem Apostolo, qui in uno, eodemque capite, quos prius dixit multos, posteà dixit, omnes. Nam ad Rom. 5. vers. 15. ait: Sed si non sicut delictum, ita et donum: si enim unius delicto multi mortui sunt, et vers. 18. Igitur sicut per unius delictum in omnes homines in condemnationem, idcirco indifferenter utitur nomine multi et nomine omnes, ut suadeat, haec duo nomina, unum, et idem significare aliquando in Scriptura Sacra, praesertim in his, in quibus agitur de morte et Passione Christi, aut de remissione peccatorum.
Unde idem Apostolus vers. 19. inquit: Sicut enim per inobedientiam unius hominis, peccatores constituti sunt multi, ità per unius obedientiam, justi constituentur multi. Inde enim facile colligitur, multi significare idem ac omnes, et Apostolum, omnes et multi, aequaliter usurpare alioquin sequeretur quod omnes et singuli homines non fuistent constituti peccatores delicto Adae, sed tantùm aliqui, quod est falsum, quia omnes contraxerunt peccatum originale, et in Adam peccaverunt, ut scriptum est. ldeoque Evangelista per multos intendit exprimere omnes, ut fusiùs dictum est in articulo, in quo dixi contrà Praedestinatianos, Deum velle salutem omnium hominum.
TODO
 
 
DÉSIRANT, Bernard (1656-1725), O.S.A., theologian. He wrote against heretical book "Les Hexaples au Les six colomnes sur la Constitution unigenitus" (1715, p. 344) of jansenist Pasquier Quesnel (1634–1719) and his followers.
S. Augustinus vindicatus contra centum et unam damnatas Paschasii Quesnelli, liber. XXII. in XXXII. propositionem damnatam, cap. VIII. (Romae: 1721, pars III, pag. 271)
De iis quae ad Propositionem trigesimam secundam Paschasius Quesnellus cum suis dixit in Hexaplis.
[...]
HEXAPLISTA DIXIT
Sanctus Matth. cap. 26. v. 28. (Pag. 344.)
VERSIO HEXAPLISTÆ.
Ceci est mon Sang, le Sang de la nouvelle Alliance qui sera répandu pour plusieurs, pour la remission des péchez.
TEXTUS VULGATÆ.
Hic est enim Sanguis meus novi testamenti qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum.
RESPONSIO.
Ex hujus quoque textus adductione convinceris, quod propositionem tuam damnatam asserueris in sensu adæquato, et a morte Christi excluseris qui praedestinati non sunt. Quam vero impotenter id nitaris ex hoc textu exsculpere, quasi quia Christus sanguinem suum effundendum dixerit pro multis, id intelligi non possit pro omnibus, potueras ex S. Augustino discere, si stabat animo ab ipsius doctrina non recedere. Quid enim in illis, quos contra Julianum scripsit libris est familiarius, quam quod, ubi Julianus ad impugnandum similiter originale peccatum, adduxisset Apostolum ad Romanos 5. v. 19. dicentem, Peccatores constituti sunt multi, et tentasset inde concludere, quod igitur non omnes; S. Augustinus responderit, ipsi sunt multi, qui et omnes, et id ipsum variis argumentis demonstraverit? lib. 6. contra Julianum c. 24. n. 80. Norunt siquidem Sacrarum Scripturarum interpretes, tunc omnes et multos confundi, quando id quod pro omnibus gestum est, effectum suum non in omnibus, sed in multis obtinet. Unde Scriptura ex una parte dicit, Sicut enim per inobedientiam unius hominis peccatores constituti sunt multi: ita et per unius obedientiam justi constituentur multi. Rom. 5. v. 19. Ex altera vero parte etiam dicit: quoniam si unus pro omnibus mortuus est, ergo omnes mortui sunt, et pro omnibus mortuus est Christus: ut et qui vivunt, jam non sibi vivant, sed ei, qui pro ipsis mortuus est et resurrexit. 2. Corinth. v. 14. et 15. Non solummodo Christum dicit mortuum pro omnibus qui mortui fuerunt, sed et finem addit, ut vivant: Quamquam hic finis in omnibus effectum suum non sortiatur. Finge nunc, O Quesnelle, Christum ideo non pro omnibus mortuum esse, sed pro multis; numquid adversus Paulum Apostolum armabis Julianum Pelagianum, parili argumento dicturum, sic mortuos esse multos, sicut unus pro multis mortuus est? Nan dixit autem Apostolus, si omnes mortui sunt, ergo unus mortuus est pro omnibus; sed verba ipsius fuerunt, si unus pro omnibus mortuus est, ergo omnes mortui sunt. Ut nemo posset aliquem ab incursa morte excludere Christum dicit pro omnibus mortuum esse. Ergo mortuus est pro omnibus qui mortui sunt nemine prorsus excepto.
HEXAPLISTA DIXIT
Sanctus Marcus x. 45. (pag 344.)
VERSIO HEXAPLISTÆ.
Le Fils de I'homme est venu pour donner sa vie pour la redemption de plusieurs.
TEXTUS VULGATÆ.
Filius hominis non venit ut ministraretur ei, sed ut ministraret, et daret animam suam redemptionem pro multis.
RESPONSIO.
IPSI sunt multi, qui et omnes, prout statim ex S. Augustino vidimus.
HEXAPLISTA DIXIT
Sanctus Paulus ad Hebratos ix. v. 28. (pag. 344.)
VERSIO HEXAPLISTÆ.
Jesus-Christ a été offert une fois pour effacer les péchez de plusieurs.
TEXTUS VULGATÆ.
Christus semel oblatus est ad multorum exhaurienda peccata.
RESPONSIO.
IPSI sunt multi, qui et omnes.
 
 
L'HERMINIER, Nicolas (1657-1735), S.J., theologian.
tractatus de peccatis: Solvuntur objectiones (Summa Theologiae Ad Usum Scholae Accomodata, Venetiis, 1741, vol. 6, p. 38)
[Obj.:] versu 19. apertè dicit Apostolus per peccatum Adami multos constitutos esse peccatores; sicut enim per inobedientiam unius hominis peccatores constituti sunt multi, ita et per unius obeditionem justi constituentur multi: atqui non alia ex causâ hâc voce multi utitur Apostous in priori parte propositionis, quàm ut significet multos quidem, sed non omnes peccato Adami fuisse contaminatos [...]
[Resp.:] Nego min. quia videlicet multos dicit ibi Apostolus quos ante dixerat omnes, in quo nihil occurrit reprehensione dignum; omnes enim homines, revera multi sunt, ut recte disserit S. Augustinus lib. 6. contra Jul. cap. 24. [...] Quibus adde vocem multi accipi nonnunquam in Scripturis pro omnes,
  • Lucae cap. 7. 47. Remittuntur ei peccata multa, id est omnia.
  • Mat. cap. 20. 28. Venit Filius hominis dare animam suam in redemptionem pro multis, id est pro omnibus.
  • Cap. 26. Hic est Sanguis meus Novi Testamenti, qui pro multis effundetur, id est pro omnibus.
tractatus de gratia dei: Solvuntur objectiones (Summa Theologiae Ad Usum Scholae Accomodata, Venetiis, 1741, vol. 4, p. 230)
Objicies 1. Scriptura restringit mortem Christi ad multos,
  • Math. 20. cap. Filius hominis non venit ministrari et dare animam suam redemptionem pro multis.
  • Et cap. 26. Hic est enim Sanguis meus novi testamenti, qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum.
  • Epist. ad Hebr. cap. 9. Sic et Christus semel oblatus est ad multorum exhaurienda peccata
[...]
[Resp.:]
Dist. ant. Scriptura restringit mortem Christi ad multos
  • sine exclustone caeterorum, C.
  • cum exclusione cæterorum, N.
non sunt igitur intelligenda hæc loca Scripturæ in quibus legitur Christum pro multis esse mortuum; quasi pro electis et prædestinatis pretium suae mortis impensum voluerit, non autem pro omnibus et singulis: idque duplici potissimum ex causa.
  • Primo, quia nullum est ex adductis testimoniis, in quo habeatur particula exclusia tantum [...]
  • Secundo, quia generatim loquendo vox ilia multis non est exclusiva omnium, quando in aliis locis eadem res tribuitur omnibus; quia nil vetat quominus aliquid dicatur de multis, quod revera convenit omnibus; vox enim multi continetur sub voce omnes: unde satentibus adversariis recte colligitur peccato originali obnoxios esse omnes homines nullo excepto, ex istis Apostoli verbis quæ leguntur cap. 5. Epist. ad Rom. in quo omnes peccaverunt; licet in eodem capite habeatur, per inobedientiam unius hominis peccatores constituti sunt multi. Proindeque Scriptura non restringit mortem Christi ad multos cum exclusione cæterorum.
 
 
SERRY, Jacques-Hyacinthe (1659–1738), O.P., theologian.
Praelectiones theologicae, praelectio XIII (ed. 1742, vol. 1, p. 388)
[Obj.:] Danielis Oraculum producit in medium cap. 12., quo rem suam plane confici putat: Et multi, inquit Propheta, de his, qui dormiunt in Terrae pulvere, evigilabunt: alii in vitam aeternam, et alii in opprobrium, ut videant semper. Si multi evigilabunt, non igitur omnes, inquit Catharinus. ...
[Resp.:] At spuria profectò consecutio est. Quod enim inquit Propheta, multi, qui dormiunt absolutè, non comparatè dictum est; idemque sonat, ac omnes; quia et omnes illi numero multi sunt. Prophetae interpretem habemus Christum ipsum Joan. 5.; ubi et Catharihi Figmentum evidenter explodit: Omnes, inquit, qui in monumentis sunt, audient vocem Filii Dei, et procedent qui bona fecerunt, in resurrectionem Vitae: qui vero mala egerunt, in resurrectionem Judicii. Frustra ergo superesse aliquos colligit Catharinus, qui nec in Vitam aeternam abeant, nec in opprobrium, atque judicium, sed in medium aliquem locum. Neque verò huic Scripturae Loco singulare est, ut τὸ multi absolutè sumatur; idemque significet, ac omnes: hoc idem observamus ad Rom. 5., ubi cùm dixisset Apostolus: Per inobedientiam unius hominis, peccatores constituti sunt multi, dixit in antecessum, quasi id explicans, in quo omnes peccaverunt: et infra: per unius delitlum in omnes Homines in condemnationem. Id ipsum habemus in verbis consccrationis Vini: Qui pro vobis, et pro multis effundetur; cùm tamen Sanguinem suum pro omnibus omnino Hominibus, (saltem quo ad sufficientiam, ut Schola loquitur) fudisse Christum, Fidei veritas sit.
 
 
HENNO, Franciscus [Franz, François] (c.1660-1720), OFM., theologian.
Theologia dogmatica, moralis et scholastica (Venetiis: 1719, tom. 2, p. 213; 1768, tom. 6, p. 522; 1788, tom. 6, p. 381-382; Matritii: 1795, tom. 4, p. 399)
Obj. I. Matth. 20. legitur: Filius hominis non venit ministrari, sed ministrare, et dare animam suam redemptionem pro multis: ergo non pro omnibus.
Resp. Neg. Conseq. Quia hic Multi, idem est ас Omnes, ut saepe usurpat Scriptura: nam Rom. 5. dicitur: Unius delicto MULTI mortui sunt, et tamen alibi legitur: In quo omnes peccaverunt. Praetereà, ut fatetur ipsemet Jansenius commentado in Matthaeum, ly Multi potest significare Omnes, quando Omnes sunt Мulti.
Theologia dogmatica, moralis et scholastica. De Eucharistia, disp. III, q. 5 (Matriti: 1795, vol. 5, p. 246-247)
Denique ponitur: Qui pro vobis, nempe sumentibus, et pro multis id est pro omnibus omnino hominibus, cum pro illis omnibus mortuus sit Christus, suumque sanguinem effuderit sufficienter; pro electis vero, etiam efficaciter.
 
 
Bartolomeo di S. Francesco (c.1660-1720), OFM., theologian.
praedica xxi (La rete apostolica nel mare del mondo, alla pesca dell' huomo; quaresimale. In Lucca : Frediani, 1710. p. 185)
Così l'Evangelista, illuminat omnem hominem venientem in hunc mundum : così l'Apostolo, Deus vult omnes homines salvos fieri; e così Christo, pro vobis et pro multis (vuol dire) pro vobis, et pro omnibus effundetur in remissionem peccatorum.
 
 
Juan Bautista Lardito (1660-1723), O.S.B., theologian.
Comment. in S. Anselmum De originali, primoque hominum peccato, dubium I.: §.2. / num. 22-24 (S. Anselmi tomus tertius scholiis ac comentariis illustratus, Salmanticae, 1703, p. 307)
[Obj.:] Per inobedientiam unius hominis peccatores constitui sunt multi: ergo non omnes. [...]
[Resp.:] dico: per multos saepè in Sacra Pagina intelligi omnes dicitur enim
  • Muthaei 20. Quod filius hominis dedit animam suam in redempitonem pro multis,
  • et cap 26. Hic est sanguis, qui pro multis effundetur,
cum tamen sit effusus pro omnibus, nam re vera effusus est pro multis, qui effusus est pro omnibus, et peccaverunt multi, si omnes peccaverunt, ut late expendimus tom. 2. trac. 3. de voluntate Dei, dub. 2. §. 6. praeter quamquod cum Apostolus expresse asserat omnes peccasse, non est cur expositione indigeamus.
 
 
Giovanni Bernardo Pozzolo/Pozzoli (c.1660—c.1730), C.R.S., theologian, canonist.
Rationale romani pontificis. De papa, et symbolo. Lib. I. pars III. caput VI. (Romae: 1727, p. 243)
Rursus divites sunt textibus illis. Qui pro vobis, et pro multis effundetur in remissionem peccatorum, at rursus sanguis effusus est pro Juda praescito, in ea particula Vobis expresso. Referunt illud Evangelistae, hic sanguis effundetur pro Vobis et pro multis, quippe multi in Scriptura significat omnes, et quod unus Evangelista explicat multi, alius exponit pro omnibus, imo in hac eadem materia, multi sunt omnes. Sicut per unius delictum omnes Homines in damnationem, sic per unius justitiam omnes Homines in justificationem vitae, sicut enim per inobedientiam unius Hominis peccatores constituti sunt multi, ubi multi significat omnes, et quod evidens est pro vobis, sic effundetur pro Juda proditore, et saepè Auguitinus opponit novum Adamum veteri, quod iste dederit vitarn omnibus, ille omnibus mortem attulerit, imo repetit plus exprimere multos quàm omnes, quippe duo oculi sunt omnes oculi, nec tamen multi oculi inveniuntur.
 
 
SIMONNET, Edmond (1662-1733) S.J., theologian.
about Matthew 20:28
De deo uno, art. 4, obj. 2 (Institutiones Theologicae Ad Usum Seminariorum, Nanceii, 1721, vol. 1, p. 551)
Filius hominis venit dare animam suam redemptionem pro multis.
Resp. to obj. (ibid. p. 552)
hoc loco et aliis similibus, hanc vocem, multi, sumi pro ista, omnes, et recte quidem, quia ubi omnes sunt multi, multi apte ponuntur pro omnibus. Præterea, ut pluribus locis notavit S. Augustinus, familiare est Scripturis sacris, to multi usurpare pro to omnes. Sic sumitur v. g. Rom. c. 5. ubi dicitur: Si unius delicto multi mortui sunt, etc.
about words of consecration of Eucharist (Matthew 26:28/Mark 14:24/Luke 22:20)
de Eucharistia (Institutiones Theologicae Ad Usum Seminariorum, Nanceii, 1728, vol. 8, p. 261)
Additur denique 3° Qui pro vobis et pro multis effundetur in remissionem peccatorum, ad significandum, quod sanguis Christi pro omnium hominum salute in cruce effusus fuerit.
about Hebrews 9:28
de Eucharistia (Institutiones Theologicae Ad Usum Seminariorum, Nanceii, 1728, vol. 8, p. 493)
sic et Christus semel oblatus est (et mortuus in cruce) ad multorum (id est, omnium; nam omnes sunt multi) exhaurienda peccata
 
 
WITHAM, Robert (c.1667-1738), theologian, president of catholic university in Douai, and even "is considered a second founder" (CE)
on Matthew 20:28 (Annotations on the New Testament, 1730, vol. I, p. 83)
Redemption for many i.e. for all, as it is sometimes the style of the Scriptures. see S. Paul. 1. Tim. 2. 6.
on Matthew 26:28 (Annotations on the New Testament, 1730, vol. I, p. 117; also quoted in Haydock, p. 1308)
For many. S. Luke and S. Paul, instead of many, say for you. Both are joined in the canon of the mass. Euthymius says, for many, is the same as for All mankind. This new alliance was made with all, and the former with the Jews only.
on Hebrews 9:28 (quoted in Haydock, p. 1593)
To exhaust the sins of many. That is, of all, according to the style of the Scriptures.
 
 
GRAVESON, Ignace Hyacinthe Amat de (c.1670-1733), OP., theologian, one of the greatest thomists of 18th century (cf. CE).
Obj. Epistolae Ad Amicum Scriptae Theologico-Historico-Polemicae (Romae: 1729. p. 318. Venetiis: 1741. vol. 2, p. 118; Bassani: 1774. vol. xvi. p. 118)
sic argumentantur Jansenii discipuli:
    [...] Christus c. 26. Matthaei dixit discipulis suis,
      Hic est sanguis meus, qui pro vobis et pro multis effundetur in remissionem peccatorum.
    Christus igitur non est mortuus pro omnibus, et singulis in individuo hominibus, sed tantummodo pro multis, idest, pro solis electis ac Praedestinatis.
Obj. Tractatus De vita, mysteriis, et annis Jesu Christi... Juxta germanam DIVI THOMAE mentem, vol. 1, Dissertatio XVI [De Morte Christi, seu utrum Christus Dominus mortuus sit pro omnibus omnino Hominibus?], Obj. 1:2
(Romae: 1711. p. 332-333; Venetiis: 1741, p. 255-256; Venetiis: 1742, vol. 1, p. 278-279)
Matt. cap. 26. Christus dixit discipulis suis: Hic est sanguis meus, qui pro Vobis, et pro multis effundetur in remissionem peccatorum etc. ergo Christus non est mortuus pro omnoibus, et singulis hominibus, sed solum pro multis, id est, praedestinatis, et electis.
Resp. (ibid):
dico: ex eo potius colligi, Christum etiam pro reprobis Sanguinem fuduisse. Christus enim Corpus, et Sanguinem suum etiam Judae proditori tradidit in ultima Cena, sicut docent S. Augustinus in Ps. 10. et Sanctus Leo Serm.3. de Passione Domini, aliique Patres; Judae vero non secus ас aliis Apostolis porrigendo sanguinem suum dixit: Hic est Sanguis meus qui pro vobis, et pro multis effundetur in remissionem peccatorum: Igitur pro Juda, reproborum omnium nequissimo, Sanguis Christi fuit effusus: Ecce timuit Judas, traditor Christi, sed non speravit in misericordia ipsius. Postea paenituit eum, quod tradiderit Dominum, et dxit; Peccavi, quod tradidi sanguinem justum. Bene quidem timuisti, sed si sperares in misericordia ejus, quem timuisti. Ille desperando obiit et laqueo se suspendit. Haec sunt in Ps.146. verba S. Àugustini, cui succinit fidissimus ejus interpres S. Fulgentius Ep.7. ad Venantiam cap. 5. ubi haec habet; Digne quidem pœnitentiam gessit (Judas) tradens sanguinem justum; sed ideo sibi fructum pœnitentia denegavit, quia peccatum traditionis suae, ipso, quem tradidit, diluendum sanguine non speravit. Dum ergo dixit Christus: hic est sanguis, qui pro multis effundetur, multorum nomine omnes intelligit, perinde ac dum Lucae cap.7. dicitur: remittuntur ei peccata multa, idest, omnia, et ad Rom. cap. 5. per inobedientiam unius hominis peccatores consituti sunt multi, hoc est, omnes. Hinc S. Chrysostomus explicans hunc locum S. Matth. in objectione laudatum, ait, sanguinem Christi fuisse effusum in remissionem totius Orbis peccatorum. Addo etiam, quod si Christus suum duntaxat sanguinem effudisset pro electis et praedestinatis, non debuisset in ultima coena dicere: Hic est sanguis, qui pro multis effundetur, sed potius, hic est sanguis, qui pro paucis effundetur, cum certum sit, praedestinatos cum reprobis comparatos paucos admodum esse, juxta illud Matth. cap. 20. Multi sunt vocati, pauci vero electi.
 
 
Collective of theologians: Tyrocinium Seminaristicum. (Moguntiae: Joannis Joachimi Franckenbergii, 1735; approbated by: Franciscus Philippus Wolff). Book for catholic seminaries.
cap. VII, §. 5, r. 2, num. 5 (p. 310)
Omnes pro multis, et multi pro omnibus crebrò in S. literis ponuntur, ita, quando Christus de sanguine suo dixit. Qui pro vobis, et multis (id est omnibus) effundetur. Matth. 26. v. 28.
 
 
GINTHER, Antoine (c.1670-c.1740), theologian.
Unus pro omnibus (Augustae Vindelicorum : Happach, 1733, p. 298), it seems inspired by Le Blanc quoted above.
Christus in coena ultima consecrans calicem dixit Matth. 26. 28. Hic est sanguis meus novi testamenti, qui pro multis (pro omnibus qui omnes sunt multi) effundetur in remissionem peccatorum.
 
 
PRUGGER, Ladislaus [Brugger] (c.1672–1732), OFMConv, theologian
Passionale Ruth Spicilegiantis Concionatoriae Evangelicae. (Augspurg 1735. p. 487)
Wann deme aber also, warumben nennet Ihme der H. Apostel alleinig den Erstgebohrenen unter vielen Brüderen : Primogenitus in multis fratribus? Ach! Er hat dieses nicht gesagt, als ob Er nicht der Erstgebohrene und Adelichiste unter allen Brüderen, keinen ausgenommen, wäre, sonderen er hat hierinnfalls wollen nachfolgen dem Gebrauch der Schrifft, welche zuweilen das Wort multi oder viel pro omnibus für alle nimmet, wie Theophylactus bemercket, also lesen wir in dem Heil. Evangelisten Marco cap. 10. Venit Filius hominis, ut ministraret, et daret animam suam redemptionem pro multis. Also stehet Matth. 26. geschrieben, daß Christus in jenem denckwürdigen Abendmahl den Kelch in seine Hand habe genommen, und gesprochen: Hic est sanguis meus, qui pro multis effundetur : Und Isa. 13. Ipse peccata multorum tulit : ad Rom. 5. Unius delicto multi mortui sunt : Also sähe der Heil. Evangelist Joannes Apoc. 19. In capite ejus diademata multa, auf seinem Haupt viel Cronen, id est omnia, das ist alle, weilen der Gebrauch der Schrifft schon ist, eines für das andere zu nehmen : Wann demnach der Heil. Apostel Paulus Christum benahmset den Erstgebohrenen unter vielen Brüdern, will er sagen unter allen, und folgsamb auch der Adelichiste unter allen.
 
 
ERHARD, Thomas Aquinas (1675—1743), O.S.B., theologian
on Matthew 20:28 (Isagoge et commentarius, 1735. vol I, p. 152), identically with DuHamel etc.
PRO MULTIS, for all, so Rom v. 19, Many were made sinners - i.e. all.Pro multis, pro omnibus; sic Rom. 5, 19: Peccatores constituti sunt multi - id est, omnes.
 
 
PELLETIER, Claude de (c.1675-1758), theologian.
Traite dogmatique et moral de la grace universelle tire du Nouveau Testament (Luxembourg: 1725)
(p. 5-6) about word "many" and passage "ransom for many", etc.
Il a apellé à la Foi les Juifs et les Gentils: la multitude entiere du genre humain. Tous n'ont pas repondu à la celeste vocation, et c'est par leur faute qu'ils n'ont pas été élus: Multi vocati, pauci vero electi. Tous ont été apellés: c'est le sens de la Vulgate et du Grec, confirmé par le témoignage de Jesus-Christ même: Venez tous à moí: Venite ad me omnes. Math. xi. Cependant peu sont élus, parce qu'ils n'ont pas voulu suivre celui qui les apelloit par sa parole animée de sa Grace, quoiqu'il soit venu donner sa vie, pour être le prix de la redemption de tous les hommes: de la multitude entiere du genre humain sans aucune exception. Filius hominis venit dare animam suam redemptionem pro multis.* C'est encore le vrai seus de la Vulgate et du Grec, et des meilleurs Interprêtes, confirmé par d'autres endroits de l'Ecriture.**

* Math. 20. v. 16. et 28. Marc, 10. 45
** Voyez St. Augustin et les autres Peres, Vatable, Erasme, Grotius, Diusius etc. qui soutiennent que pro multis s'entend pro omnibus. Rom. 5. 19. per unum hominem peccatores constituti sunt multi: c'est-à-dire, tous. Car nous sommes tous enfans de colere, comme dit le même Apôtre. Eph. 2. 3.
(p. 8) about "blood...shed for many"
On n'en peut douter quand on lui entend dire: Ceci est mon sang, le sang de la nouvelle Alliance, lequel sera repandu pour la multitude entiere de tous les hommes, pour la remission de tous les pechez. Hic est sanguis meus novi Testamenti, qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum. (Matth. 26. 28) Le sang de Jesus-Christ a été repandu pour tous les hommes, je n'en puis douter aprés son témoignage. Dés que ce sang a été repandu pour chacun en particulier, je participe à la mort, à la redemption, et à la Grace de ce Sauveur. Ce sang a été repandu pour procurer à tous les hommes la remission de tous leurs pechez: In remissionem peccatorum.
(p. 70-71) his translation of Hebrews 9:28
de même Jesus-Christ a été offert, une seule fois, pour abolir tous les pechez de la multitude entiere du genre humain. (Heb. 9.)
 
 
GUARIN, Pierre (1678-1729), O.S.B., exegete, philologist
Grammaticae hebraicae et chaldaicae, Lib. II, tract. II., cap. IV. art. II (Lutetiae Parisiorum, 1726, vol. II., p. 234)
Synecdoche speciei est, cum species pro genere, vel particulate pro universali ponitur. [...] Signum particularitatis unicum est, nempe MULTUS, quod nomen pro omnibus accipitur.
  • Dan. 12. v. 2. Multi de his, qui dormierunt in terrae pulvere, evigilabunt, alii in vitam aeternam, et alii in opprobrium [...] In hoc autem versu multi pro omnibus ponuntur, uti explicat Christus Joan. 5. v. 28.
  • Isai. 53. v. 12. Ipse (Messias) peccata multorum tulit, h.e. omnium omnino hominum, ut dicit idem propheta v. 6. et ut explicat Apost. 2. Cor. 5. v. 15. Vide insuper Matth. 20. vv. 16. 28. c. 26. v. 28. Rom. 5. vv. 15. 18. 19. с. 8. v. 29. etc.
  • Huc etiam refert August. l. 20. de Civit. Dei, с. 23. tom. 7. nov. edit. col. 606. illud Gen. 17. v. 5. Patrem multarum gentium constitui te, i.e. omnium; capite enim 22. v. 18. dicitur: benedicentur in semine tuo omnes gentes terrae.
 
 
ANTOINE, Paul Gabriel (1678-1743), S.J., theologian.
He was very famous for his "Moral Thology" which "was so highly esteemed by Benedict XIV that he prescribed its use by the students of the College of Propaganda, and it was likewise received by many of the bishops throughout France and Italy." (CE). But also his "Theologia universa, speculativa et dogmatica" was very famous. It "embracing the whole field of scholastic inquiry met with an enthusiastic reception, and at once stamped the author as among the first theologians of the age. It went through nine editions during his life, and ten after his death. It is remarkable for its clearness and solidity." (CE)
Theologia universa, speculativa et dogmatica (Parisiis: 1736, tom. 2, p. 291; Augustae Vindelicorum et Cracoviae: 1755, t. 1, p. 405; 1762, t. 1, p. 297; Venetiis, 1762, t. 1, p. 283; Venetiis: 1821, tom. 1, p. 219)
Obj. 2.
    • Matth. cap. 20. Christus dicit se venisse dare animam suam redemptionem pro multis.
    • Et c. 26. Hic est sanguis meus, qui pro multis effundetur.
    Ergo non est mortuus pro omnibus.
Resp. Nego conseq. Quia
  • 1. vox multi non excludit omnes.
  • 2. Vox multi in illis locis significat omnes, ut constat ex aliis locis supra allatis, quia omnes sunt multi. Quandо autem omnes sunt multi, vox multi aptè ponitur pro omnibus, ut notat S. Augustinus Lib. 2. Operis imperfecti, n. 175. Ad hoc, inquit, jam responsum est, non repugnare omnibus multos, quia ipsi omnes, non pauci, sed multi sunt. Et vero saepè in Scriptura vox multi sumitur pro omnibus: sic Rom. cap. 8. Si unius delicio multi mortui sunt, hoc est, omnes Adami peccato mortui sunt.
Theologia universa, speculativa et dogmatica (Venetiis, 1762, t.1, p. 424; Venetiis: 1821, tom. 1, p. 327)
Obj. 6. Illud, Rom. c. 5. Per unius hominis inebedientiam peccatores constituti sunt multi. [...]
Resp. Nego conseq. Quia vox multi non excludit omnes; et Apostolus eodem hoc capite dicit et omnes et multo, eo quod omnes homines, per inobedientiam Adami constituti sunt peccatores, et illi omnes re vera sunt multi. Igitur, inquit, sicut per unius delictum in omnes homines in condemnationem, etc. Sicut Scriptura dicit Christum mortuum esse pro omnibus et pro multis, quia re-vera illi omnes, pro quibus Christus mortuus est, multi sunt, et multi omnes sunt. Item Scriptura dicit, omnes gentes in semine Abrahae benedicendas esse, et Abrahamum multarum gentium patrem constitutum esse; quia re-vera et omnes gentes benedicendae erant in semine Abrahae, nempe Christo, et omnes ille gentes benedicendae in Christo sunt multae.
 
 
Sebaldus a Sancto Christophoro [Johann Wolfgang HEID] (1678-1759), O.C.D., theologian.
Scientiae salutis Pars II. cap. I [De Praedestinatione hominis] : num. 279. / Controversia XIII. [Num Christus pro omnibus omninò hominibus sit mortuus?] Prob. 3, arg. VIII. (Scientia salutis. Bambergae et Francofurti: 1758. pars II, pag. 96)
S. Augustinus ex Apostolo retulerat seqq. textus ad Rom. 5. v. 15: Unius delictô multi mortui sunt et 2. Cor. 5. v. 14: Omnes mortui sunt, conciliat istas voculas omnes et multi dicens: Multi quippe isti ipsi sunt omnes, de quitus aliô loco dicit: sicut in Adam omnes motiuntur. Ex hoc
Argumentor: Juxta Augustinum et supra num. 176. adductas Scripturas Christus est mortuus pro omnibus, qui mortui erant in Adamo: atqui in hoc sunt mortui tam reprobi, quàm praedestinati: ergo juxta Augustinum etc. Christus est mortuus tam pro reprobis, quàm pro praedestinatis.
Scientiae salutis Pars II. cap. I [De Praedestinatione hominis] : num. 282. / Controversia XIII. [Num Christus pro omnibus omninò hominibus sit mortuus?] Objectiones Jansnii solvuntur. II. (Scientia salutis. Bambergae et Francofurti: 1758. pars II, pag. 96-97).. [Very similar to VERANI (1647-1713) Theologia polemica. (Augustae vindelicorum: 1719, t. 1, p. 581) quoted above. by which he was inspired.]
Objectiones Jansnii solvuntur.
282. Objicit [...]
    II. Matth. 26. v. 28. dicit Christus: Hic est sanguis meus novi Testamenti, qui pro multis: ergo non pro omnibus, effundetur.
[...] Ad II.
  • Resp. 1. Christum quoque Lucae 22. v. 20. ad Discipulos suos dicere: Hic est calix novum Testamentum in sanguine meo, qui pro vobis fundetur: atqui juxta SS. Patres ibi in numero Discipulorum fuit comprehensùs Judas, qui reprobus erat: ergo Christi sanguis fuit fusus etiam pro reprobis.
  • Resp. 2. N. cons. quia in textu per ly multis intelliguntur omnes omninò homines, quotquot fuerunt, sunt, et erunt: qui sinè dubio multi fuerunt, sunt, et erunt. Sic etiam Apostolus eandem voculam multi usurpat ad significandum omnes omninò homines, dum ait: Si enim unius Adae delictô multi, hoc est, omnes (solâ excepta DEiparâ) omninò homines, mortui sunt. Nec est in aliis Scripturis insuetum, per multos significare omnes. Vide Augustinum suprà fol. 96. sub num. VIII.
Scientiae salutis Pars II. cap. III [De Vitiis et Peccatis] : num. 46 / Controversia II. [De peccato originali]. Resolutio I. [Datur peccatum originale]. Solvuntur Objectiones. (Scientia salutis. Bambergae et Francofurti: 1758. pars II, pag. 177)
Objic. 2. Apostolus ad Rom. 5. v. 15 ait: Non, sicut delictum, ita donum, sed, si unius delictô multi mortui sunt, multò magìt gratia DEi et donum in gratia unius hominis JEsu Christi in plures abundavit. Insert Pelagius: ergo multi, et non omnes peccârunt in Adamo, sed adulti solùm, qui peccando Adamum imitati sunt. [...]
Resp. Apostolum ibi τὸ multi sumpsisse pro ly omnes; uti ex verbis cit. textum tam antecedentibus, quàm consequentibus constat; antea enim v. 12. dixerat: Per unum hominem peccatum in hunc mundum intravit, et per peccatum morts, et ita NB in Omnes homines mors pertransiit; in quo Omnes peccaverunt: postea verò v. 18. de eodem Adami peccato dixit: Per unius delictum in Omnes homines in condemnationem. Sic etiam saepiùs dicitur Christum animam suam dedisse pro multis; cùm tamen mortuus sit pro omnibus.
 
 
BETANCURT, Antonio (1679-1738), S.J., theologian
Sermoens offerecidos ao serenissimo senhor Infante D. Antonio. num. 26 (Lisboa Occidental: 1739. p. 35-36)
Quando Christo consagrou o Calix, e o offereceo aos Apostolos, usou desta forma: Hic est Calix sanguinis mei, qui pro vobis, et pro multis effundetur. Este he o Calix do meu sangue, que por vós, e por muitos se ha de derramar. Notavel modo de dizer! Se os Apostolos entravaõ no numero dos muitos, por quem Christo havia de derramar o seu Sangue, parecem termos superfluos o Vós, e Muitos: Pro vobis, et pro multis, como se lê no Euangelista. E se a palavra Muitos significa todos, porque por todos morreo Christo: Pro omnibus mortuus est, ainda se deixa ver mais a superfluidade de termos; porque dizendo Christo, que havia de morrer por todos, claramente affirmava, que tambem havia de morrer pelos Apostolos. Assim parece: mas julgou o Divino Mestre, que a palavra Muitos naõ era accommodada aos Apostolos; porque os Apostolos nesta occasiaõ já naõ eraõ muitos, já tinhaõ commungado a Hostia, e por virtude desta já estavaõ unidos em amor, e charidade; já eraõ hum só paõ, e hum só corpo: Unus Panis, unum corpus. Este he o sangue (queria dizer Christo) que ha de ser derramado por vós, que já sois huma só cousa; e por muitos, que saõ todos os outros, a quem falta ainda a uniaõ Sacramental. Oppoz Christo à multiplicidade de todos os homens a unidade daquelles, que tinhaõ commungado: e para declarar esta opposiçaõ distinguîo entre hum, e outro termo: Pro vobis, et pro multis.
 
 
LIPSIN, Ludovicus [Ludovico / Louis] (c.1680-1767), OFMConv., theologian.
Catechismus, de Symbol., art. 11 (Augustae Vindelicorum: 1769, vol. 2, pag. 569)
Q. Daniel: Multi de his, qui in pulvere dormiunt, evigilabunt, cap. 12. Si multi : igitur non omnes : quid ad hoc?
R. dico, quod li multi significat omnes, sic enim pluribus in locis S. Scripturae sumitur.
  • Unius delicto multi mortui sunt, ad Rom. 5.
  • Qui pro vobis ac pro multis effundetur, Matth. 26.
deinde, omnes, sunt multi.
Similarly he said also about Matthew 20:28 and like (Catechismus. Augustae Vindelicorum: 1769, vol. 1, pag. 570-571)
Q. Quomodo intelligendi sunt alii Scripturae textus, in quibus dicitur, Christus dare animam suam Redemptionem pro multis?
R. Quod multi et omnes unum et idem significant, cum omnes reipsa sint multi, et in S. Scriptura non raro unum pro alio userpetur. Sic S. Paulus 1. Tim. cap. 2. ait, qui dedit Redemptionem semetipsum pro omnibus. Nullus tamen dicere audebit expresse, illum contradixisse Matthæo, cum et alibi dicat: unius deliclo multi mortui sunt. Ad Rom. 5. v. 15. et 18. Et per unius delictum in omnes homines in condemnationem. Ex quibus textibus apparet, quod indifferenter utatur nomine multi, et nomine omnes, ut suadeat hæc duo nomina unum et idem significare aliquando in Scriptura sacra, praesertim in his, in quibus agitur de morte et passione Christi, aut de remissione peccatorum.
Audiant haeretici pro fine hujus controversiae Apostolum dicentem: Tradidi vobis, quod et accepi, quoniam Christus mortuus est pro peccatis nostris secundum Scripturas. Non dicit pro peccatis aliquorum, electorum, prædestinatorum, sed pro peccatis omnium et singulorum hominum.
 
 
TRIVELLATO, Marco Antonio (1688-1773), theologian.
in controversy about Christ's death for all
Obj. [Enchiridion de verbi incarnatione., cap. 41 [arg. contr.], obj. 5] (Patavii: 1750, p. 258)
Quid opus (5.) est pluribus?
Apud Lucam cap. 22. apud Matthaeum cap. 26. haec alia Christi verba legimus:
    Hic est calix sanguinis mei, qui pro vobis, et pro multis effundetur in remissionem peccatorum.
Si ergo Christus professus est, se pro multis sanguinem suum effusurum, profecto negavit, se pro omnibus moriturum.
Resp. [Enchiridion de verbi incarnatione., cap. 42 [resp.] ad obj. 5] (Patavii: 1750, p. 262-263)
Quod si hactenus a nobis exposita (ad 5.) Scripturae loca nihil, ut probare studuimus, Calvini causam juvant, multo minus juvant alia Christi verba, quibus professus est, se pro multis sanguinem suum fusurum. Quid enim prohibet, quominus dicamus, Christum vocem illam multis non comparare, sed simpliciter, et absolute adhibuisse, et nomine multorum omnes ad unum homines significavisse? Omnes enim ad unum homines revera multi sunt.
  • Nonne Danielis cap. 12. vox eadem accipitur sic in verbis illis,
    • multi de terrae pulvere vigilabunt?
    Scimus enim omnes ad unum homines in extrema Mundi die resurrecturos.
  • Certe Paulus quando in Epistola ad Romanos cap. 5. dixit,
    • Unius delicto multi mortui sunt, ..... per unius inobedientiam peccatores constituti sunt multi,
    multorum nomine omnes ad unum homines intelligi voluit. Nemo quippe Catholicorum dubitat, ex Adae peccato in omnes homines et mortem, et peccatum illud, quod originale appellatur, derivari. Quod quidem capite eodem his verbis aperte tradit Apostolus idem
    • per peccatum mors, et ideo in omnes mors pertransiit, in quo omnes peccaverunt.
Quid quod verba illa Christi vel maxime Calvini causae adversantur? Quid ni ita est? Christus verbis illis,
    Hic est calix sanguinis mei, qui pro vobis effundetur,
Apostolos suos alloquebatur; in illorum numero certe Judas erat, Judam autem reprobum fuisse, eundemque aeternum periisse Christianorum nemo negat, dubitat nemo. Falsum est igitur, quod Calvinus dictitabat, Christum solummodo pro praedestinatis mortuum fuisse.

and similarly also in controversy about resurrection
Obj. [Enchiridion de verbi incarnatione. [cap. 82 [arg. contr.], obj. 3] (Patavii: 1750, p. 529)
Daniel ipse (3.) quoque c. 12. multos quidem resurrecturos dicit, omnes autem non dicit:
    multi, inquit, de his, qui dormierunt, de terrae pulvere evigilabunt.
Resp. [Enchiridion de verbi incarnatione. [cap. 83 [resp.], ad obj. 3.] (Patavii: 1750, p. 533)
Jam Daniel quando (ad 3.) multos resurrecturos dicit, omnes significat.
    Non autem, inquit Augustinus lib. 20. de Civitate Dei cap. 23. diversum putetur quod cum ibi (scilicet Joannis 5.) positum sit, omnes, qui sunt in monumentis, audient vocem Filii Dei, hic non ait Propheta omnes, sed multi dormientium in terrae aggere: ponit enim aliquando Scriptura pro omnibus multos.
Sic Christus Apostolis suis dixit,
    hic Calix, qui pro multis effundetur;
sic Apostolus:
    per unius delictum (inquit) peccatores constituti sunt multi;
utroque enim in loco vox multi ad significandos omnes accipitur.
 
 
VAUGIMOIS, Fyot de (1689-1758), P.S.S., theologian, "who wrote 'Conversations with Jesus Christ before and after Mass' (1721), very popular at that time, and ahost of other works for the sanctification of priests" (CE 13, 380 ii).
Entretiens abrégez avec Notre Seigneur Jésus-Christ avant et après la messe (1729, p. 104; 1746, p. 104)
For you and for many, that is first for Apostles, second for for the faithful specially, and to all men, since the Christ is the Saviour is of all men, especially of the faithful. (1 Tim. 4. v. 10). The word "many" sometimes signifies all. For all are many: and by this reason the Apostle says (Romans 5. v. 19.) "By one man many were made sinners", which is certainly here taken for all. Nothing, therefore, prevents it be said, that the Oblation of Mass is made for all men, since in it is offered Christ, "who is the propitiation for our sins, and not for ours only, but also for the whole of the world." (1. Joan. 2. v. 2.)Pro vobis et pro multis, id est primo pro Apostolis, secundo pro fidelibus specialiter, omnibusque hominibus; siquidem Christus Salvator est omnium hominum, maxime fidelium. 1 Ad Tim. 4. v. 10. Vox Multi quandoque significat Omnes. Omnes enim sunt multi: deinde quando dicit Apostolus Rom. 5. v. 19. Per unum hominem peccatores constituti sunt multi, profecto hic sumitur pro verbo Omnes. Nihil ergo vetat quominus dicatur Oblatio Missae facta pro omnibus hominibus siquidem in ea offertur Christus qui est propitiatio pro peccatis nostris, non pro nostris autem tantum, sed etiam pro totius mundi. 1. Joan. 2. v. 2.
 
 
DENS, Peter [Petrus Dens] (1690-1775), theologian.
Dictata de sacramento Poenitentia. Mechlin : Vander Elst, 1758. Appendix. pag. 249; Theologia ad usum seminariorum. (Mechlin: Hanicq, 1830. vol. VII., p. 420)
Objection: Matt 26 v 28. Christ says about Oblation his Blood: "which shall be shed for many", therefore not for all.Obj. Matt. 26. v. 28. Christus dicit de Oblatione sui Sanguinis : qui Pro multis effundetur, ergo non pro omnibus.
Response: I deny consequence, because word "many" there signifies "all men", because these all men are many.Resp. Neg. cons. Nam vox Multis ibidem significat omnes homines, quia hi omnes homines sunt multi.
And work, which was published by his name, but was not writen entirely by him, but was finished and greatly modified, by the professors of the seminary of Mechlin (cf. CE) says:
Tractatus de Eucharistia. N. 19. De forma consecrationis vini., n. 5 (Theologia Moralis et Dogmatica. Dublinii : Coyne, 1832. vol. V., p. 278)
For you apostles and for many so Jews as pagans, even all (which all are many) sufficiently shall be shed in Cross and also here in the Supper by libation and oblation in Sacrifice.Qui pro vobis Apostolis, et pro multis, tam Judaeis quam Gentilibus, imo pro omnibus (qui omnes sunt multi) quoad sufficientiam effundetur in Cruce et etiam hic in Coena per libationem oblationemque in Sacrificium.
 
 
AMORT, Eusebius (1692–1775), C.R.L., theologian, "he counted among his correspondents such scholars as Benedict XIII and Benedict XIV, Father Concina, Cardinals Leccari, Galli, Orsi, St. Alphonsus Liguori, and others." (CE).
Theologia Eclectica, Moralis Et Scholastica, sub auspiciis SS. D. N. Benedicti XIV., disputatio VI [de voluntate dei], q. III (Bononiae, 1753, vol. 1, p. 90; Augustae Vindelicorum et Wirceburgi: 1752, tom. I, pp.126-127)
Objicitur 2.
    • Matth. 20. dicitur: Venit filius hominis dare animam suam in redemptionem N B. Pro multis.
    • Item Matth. 26. Christus dicit: Hic est sanguis meus novi testamenti, qui Pro multis effundetur in remissionem peccatorum;
    ergo non pro omnibus fusus est.
Respondeo dist.
  • Dedit animam pro multis sumendo Tὸ multis pro multitudine totius generis humani. c.
  • aliter. n.
Non est injustum sumere hunc terminum multis pro omnibus; sic enim Apostolus dicit ad Rom. 5.
    Sicut per inobedientiam unius hominis peccatores constituti sunt Multi,
    ita et per unius obeditionem justi constituentur Multi.
Ubi, ut observat S. Augustinus с. 17. l. 2. contrа Julianum, Tὸ multi idem sonat ас omnes.
 
 
KURTZ, Gregor [Gregorius Kurtz] (1693-1750), OSB, theologian.
Theologia sophistica in compendio detecta, contra Wicleffum, Hussium, Lutherum, Jansenium et Paschasium Quesnellum (Bambergae: 1746, p. 306)
[Obj.:] Videtur assertionis suae causam fundare in sacris litteris [...] Matth. 20. filius hominis venit dare animam suam redemptionem pro multis.
[Resp.:] Ad locum scripturae resp. to pro multis non sumi exclusive, sed comprehensive, quia et omnes sunt multi: patet ex alio loco id evidenter, nam Rom. 5. unius delicto mortui sunt multi, hoc est omnes.
 
 
COLLET, Pierre (1693-1770), C.M., theologian.
Institutiones Theologiae Scholasticae, De Deo, q.6, a.3 (ed. Lugduni 1768, vol. I, p. 181; ed. Gandae, 1826, vol. VI., p. 147)
Obj. contra 2. part. de morte Christi pro omnibus: obj. inquam, i.° id Christi apud Matth. 26. Hic est sanguis meus qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum; ergo non est effusus pro omnibus.
R. neg. conseq. et dico ibi per multos intelligi omnes. Ita interpretatur S. Chrysost. Homil. 83. in S. Matth. Theophylactus in eum locum: Pro multis, inquit, dicit effundi, hoc est, pro omnibus : sunt enim et omnes multi. Concinit ipse S. Augustinus Julianum impugnaris Lib. 2. Operis imperf. c. 175. ubi dicit non repugnare omnibus multos, quia ipsi omnes non pauci, sed multi sunt.
 
 
BERTI, Giovanni Lorenzo (1696-1766), O.S.A., theologian.
Opus de theologicis disciplinis, Lib. XIII. Cap. I. (Romae: 1739, tom. III, p. 15; Venetiis, 1760. tom. I. p. 4)
[ad obj. Rom. 5]
Ad secundum respondendum est, multos qui moriuntur ob Adae delictum esse omnes; nam praecedenti versu 12. jam Apostolus scripserat, In omnes homines mors pertransiit, in quo omnes peccaverunt. Sunt ergo illi multi isti omnes. Etenim etsi aliquando multorum nomine non omnes intelliguntur; tamen ubi dicuntur omnes, vereque sunt omnes, recte dicuntur et multi, lib. II. Op. Imperf. n. 145. et lib. vi. num. 8. [...] Eadem ratione Gen. xvii. 5. dicitur Abraham Pater multarum gentium, quae cap. xxii. 18. appellantut omnes gentes terrae. Usurpatur etiam vocabulum primum pro altero Luc. vii. 47. Matth. xx. 28. aliisque in locis compluribus.
 
 
GRAVINA, Giacomo [Jacobus] Maria (1697-1787), C.R.T., theologian.
Synopsis theologiae veterum patrum, ad mentem venerabilis Ioseph Cardinalis Thomasii
De voluntate Dei, num. 400 [De Christi morte pro omnibus] (Panhormi: 1732, pars I. p. 176-177)
Eam ob rem, ni volueris, effectum fructumque passionis suae respexisse, dum ait moriturus Dominus, pro multis sanguinem suum effundendum (Marci cap. 14. vers. 24); ibi multos valere idem, dicas, ac omnes, si e contra amorem suum intensissimum, intentionemque morientis. Phrasis haec in scripturis haud nova est: sic multa peccata (Lucae cap. 7. vers. 47.) remitti dicuntur Magdalenae, dum parcitur omnibus quae multa sunt; ac per unius hominis inobedientiam infectis singulis, peccatores, tamen dicitur, quod multi sunt constituti (Ad Roman. cap. 5. vers. 19.). Sed et totam etiam dubitationem aufert, si dum Christus Eucharistiam instituit, praesentem Judam habebat, ad quem tum sane, tametsi reprobum praescitumque, hanc una et ad reliquos: Sanguis meus pro vobis fundetur: sententiam direxisset.
 
 
Diego González Mateo (c.1700-1762), O.F.M., theologian.
Theologia, lib. ii, sent., tract. II de nat. et grat., disp. iii, q. iii, (Madrid, 1756, vol. 3, p. 377)
id exprimit Apostolus illis verbis;
    per inobedientiam unius hominis peccatores constituti sunt multi.
Per multos autem omnes significantur: haec enim locutio non est infrequens in Sacra Scriptura.
  • Sic Genes. cap. 17. dicit Dominus Abrahamo: Patrem multarum gentium constitui te: et cap. 22. ipsi dicitur: Benedicentur in semine tuo omnes gentes. Ubi ponitur omnes cum cap. 17. multarum gentium dicitur.
  • Item Matth. 26. Hic est enim sanguis meus novi testamenti, qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum: ubi in multis omnes significantur : quia pro omnibus passus, et mortuus est Christus.
 
 
Juan Picazo [Joannes Picazo] (cca.1700-cca.1770), O.F.M., theologian.
Tomus quartus Cursus theologici, Disputatio quinta [De SS.mo Eucharistiae Sacramento], quaestio quinta [quae sit forma consecrationis vini in sanguinem Christi?]
Tomus quartus Cursus theologici, num. 376 (Tomus quartus Cursus theologici, Madrid 1751. p. 157)
Pro vobis et pro multis significat, Christum pro omnibus sanguinem fudisse, atque mortem pertulisse.
 
 
DALL'OCCA, Giovanni-Battista [Joannes-Baptista] (c.1700-c.1770), theologian.
Institutiones Theologicae. tractatus de attributis divinis, dissert. IV [de voluntate dei],
cap. V. [Utrum Deus velit omnes homines salvos fieri]. art. II [Ostenditur Christum mortuum esse pro omnibus]
(Lucae: 1766; Bononiae: 1828, tom. I, pars. II, pag. 50-52)
Obj. ex Scripturis I. Christus dixit se pro multis mortem subiturum: Hic, inquit (Matth. 26), est sanguis meus novi Testamenti, qui pro multis effundetur. Ergo non pro omnibus; alias non dixisset pro multis, sed pro omnibus.
Resp. nomine multorum aliquando in Scripturis venire omnes. Ita dicitur (Daniel 12.): Et multi de his, qui dormiunt in terrae pulvere, evigilabunt: ubi per illud multi veniunt omnes; nam de facto omnes mortui in die Judicii resurgent; et Christus ait (Luc. 7.): Remittuntur ei peccata multa, quod communiter intelligitur de omnibus. Ergo etiam hoc loco possunt nomine multorum intelligi omnes, imo debent ex probatis. Ulterius cum Christus dixit pro multis non exclusit omnes. Sane homines, pro quibus mortuus est Christus, non sunt pauci. Ergo multi. Ergo etc.
 
 
HERMANN, Joseph [Hermannus Josephus a Sancto Hilario] (c.1700-c.1775), O.S.A., theologian.
Tractatus IV. Theologiae Scholasticae Augustiniano-Thomisticae, De voluntate Dei, praedestinatione et angelis. Juxta Mentem genuinam, et inconcussa Dogmata DOCTORIS ANGELICI D. THOMAE AQUINATIS., Q. 4 (Viennae: 1751, [vol. IV], 57-58)
[Obj.: ...] ex script. S. Math. c. 20. Filius hominis venit dare animam suam redemptionem pro multis. Idem habetur in consecratione calicis: Qui pro nobis, et pro multis effundetur [...] Ex quibus clare videtur colligi, Christum non fuisse mortuum pro omnibus, sed pro solis prædestinatis, aut fidelibus.

Sed Contra. [...] Ipse est propitiatio pro peccatis nostris, non pro nostris autem tantum, sed etiam pro totius mundi. 1. Joan c. 2. v. 2. Et 1. Timoth. c. 4. Qui est Salvator omnium hominum maxime fdelium: quæ restrictio satis indicat, Christum etiam pro infidelibus esse mortuum, quantum est ex parte sua, etsi fructum mortis non ita perceperint sicut fideles. Colligitur etiam ex eo, quod Apostolus ad Rom. 5. Donum redemptionis comparet damno ex peccato adæ secuto his verbis: Si enim unius delicto mors regnavit per unum, multo magis abundantiam gratiae, et donationis justitiae accipientes in vita regnabunt per unum JESUM Christum. Igitur sicut per unius delictum in omnes homines (sub intellige, pertransiit reatus) in condemnationem, sic per unius justitiam in omnes homines (subintellige, pertransiit redemptio) in justificationem vitae. Ergo sicut Adamus omnibus per suum peccatum fuit condemnatio, ita Christus tanquam secundus Adam, per suam mortem omnibus fuit ex parte sua redemptio.

Confirmatur Apostolus 2. Corinth. c. 5. ex eo, quod Christus pro omnibus sit mortuus, infert omnes in Adamo fuisse mortuos dicens: Quoniam si unus pro omnibus mortuus est, ergo omnes mortui sunt, et pro omnibus mortuus est Christus: sed in Adamo omnes in individuo vere mortui sunt: ergo etiam Christus pro omnibus mortuus est. Hoc argumento etiam utitur S. P. August. lib. 6. contra Julianum cap. 4. ubi probat omnes et singulos homines contraxisse peccatum originale ex illo loco Pauli, et infert tam vere omnes homines mortuos esse in Adamo, quam vere pro omnibus mortuus est Christus. Quando autem scriptura dicit redemptionem pro multis, accipit ly multis pro omnibus: quo sensu etiam dicit ad Rom. 5. Per unius hominis inobedientiam peccatores constituti sunt multi, cum tamen certum sit, omnes in Adamo peccasse. Accedunt SS. PP. Leo serm. 11. de Pass. et serm. 1. de nat. Dom. S. P. August. in Psal. 95.
Tractatus VIII. Theologiae Scholasticae Augustiniano-Thomisticae, tract. de peccatis, Q. 3 [de peccato originali], §. 1 (Viennae: 1751, [vol. VIII], 113-114)
Objicies. Ad Rom. c. 5. v. 19 Per inobedientiam unius hominis peccatores constituti sunt multi: ergo non omnes.
R. Eplic. Apost. sub dist. Et sumit Apost. loc. cit. ly multi per comparationem ad paucos, conc. ant. per oppositionem ad omnes, neg. ant. et conseq. Sicut ergo dum Christus dicebat Matth. 26. v. 28. Hic esti enim sanguis meus novi testamenti, qui pro multis effundetur: ly multis sumitur per comparationem ad paucos, non per oppositionem ad omnes: ita in praesenti.
 
 
Thomas de Charmes (1703-1765), O.F.M.Cap., theologian.
Theologia dogmatica. Diss. IV, cap. II., conclusio IV., obj. 1 (Augustae Vindelicorum: 1780, vol. 2, p. 251; Maceratae: 1828, tom. 2, p. 218; Parisiis: 1857, vol. 2, p. 229-290)
OBJICIES 1. Christus (Matth. 20) dicit se venisse dare animam suam redemptionem pro multis. Ergo non pro omnibus.
RESP. Nego conseq. Nam, ut vidimus ex Div. Aug. ista vox multis supponit pro omnibus, quia inquit, ipsi omnes non pauci, sed multi sunt. Unde Apost., Rom. 5, voces illas multi et omnes, promiscue usurpat ad unum et idem significandum. Sicut per unius delictum, inquit, in omnes homines in condemnationem, sic et per unius justitiam in omnes homines in justificationem. Sicut enim per inobedientiam unius hominis peccatores constituti sunt multi, ita et per unius obedilionem justi constituuntur multi. Hic multi et omnes idem evidenter significant.
Compendium theologiae dogmaticae (Nanceii: 1759, p. 105; Augustae Vindelicorum: 1760, p. 113; 1765, p. 117; Matritii: 1806, p. 175; 1825, p. 175; 1864, p. 109; Venetiis: 1832, p. 35)
Obj. Christus (Matt. 20) dicit, se venisse dare animam suam redemptionem pro multis: ergo non pro omnibus.
Resp. Nego conseq. Nam vox multis supponit pro omnibus: unde D. August. (lib. 2. operis imperfecti) Juliano dicenti, omnes pro multis sumi, respondet, non repugnare omnibus multos, quia ipsi omnes, non pauci, sed multi sunt. Quo sensu Apost. ad Rom. 5. ait: Si unius delicto multi mortui sunt; ubi vox multi evidenter sumitur pro voce omnes.
 
 
WIDENHOFER, Franz Xaver (1708-1755), SJ., theologian.
Petri Canisii Catechismus minor, q. 74 (1762, p. 96; 1766, p. 84)
Matth. c. 26. v. 28. πίετε τοῦτο γάρ ἐστι τὸ αἷμά μου ... τὸ περὶ πολλῶν ἐκχυνόμενον εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν, which is shed for many (all, also are many) unto the remission of sins.Matth. c. 26. v. 28. πίετε τοῦτο γάρ ἐστι τὸ αἷμά μου ... τὸ περὶ πολλῶν ἐκχυνόμενον εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν, qui modo effunditur pro multis (omnes, etiam sunt multi) in remissionem peccatorum.
Sacrae Scripturae dogmatice (ed. 1753, vol. 2, p. 842-843)
Obj.: Daniel 12:2 Many of those who sleep in the dust of the ground will awake... Text says: "many" ... therefore.Dan. cap. 12, v. 2. Et multi de his, qui dormiunt in terrae pulvere, evigilabunt [...] Textus ait: Multi [...] ergo.
Resp. I concede antecedent, deny consequent, because also all are "many," as it is clear from Romans 5:19, and from Matthew 26:28.R. С.A.N.C. quia omnes etiam sunt multi, ùt patet ex Rom. 5. v. 19., ex Matth. C. 26. v. 28.
 
 
WEITENAUER, Ignatius von (1709–1783), S.J., theologian, exegete, philologist.
Lexicon Biblicum : Multi pro omnibus (ed. 1758, p. 359; ed. 1780, p. 265; ed. 1835, p. 265)
"Many" for all. So many peoples, and many nations.Multi pro omnibus. Sic populi multi, et gentes multae
  • Isa. 2:3 sq. and Micah. 4:2 sq. They are all peoples, since it is said: all nations shall flow unto it (Isa. 2:2) namely to the Messiah, and his Church.
  • Is. II 3 sq. et Mich. iv 2 sq. sunt omnes populi : quemadmodum dictum est : fluent ad eum omnes gentes. Is. II 2. ad Messiam videlicet, et ejus ecclesiam.
  • Because he hath delivered his soul unto death, and was reputed with the wicked: and he hath borne the sins of many - that is of all - and hath prayed for the transgressors. Thus, the evangelist of the prophets about Christ on the cross. Isaiah 53:12
  • Tradidit in mortem animam suam, et cum sceleratis reputatus est : et ipse peccata multorum, i. e. omnium, tulit, et pro transgressoribus rogavit. Ita prophetarum evangelista de Christo in cruce. Is. LIII ult.
  • For this is my blood of the New Testament, which shall be shed for many for the remission of sins; that is for all. Matthew 26:28. The same understand the Mark 14:24.
  • Hic est enim sanguis meus novi testamenti, qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum; i. e. pro omnibus. Matth. xxvi 28. Idem intellige Marc. xiv 24.
translation Daniel 12:2 (Biblia Sacra, oder die heilige Schrift, Augsburg 1780, vol. 10, p. 343)
The multitude, ...Die Menge, ...
and commentary to the same Daniel 12:2 (Prophetae majores ac minores, 1768, p. 663)
Multi, id est, omnes. Sicut in Paulina illa sententia: Per inobedientiam unius hominis peccatores constituti sunt multi : ita et per unius obeditionem justi constituentur multi. Rom. V. 19. Et Matth. XX 28 Filius hominis venisse dicitur, dare animam suam redemptionem pro multis. Atque alibi saepius eodem sensu. Itaque omnes mortui surgent.
translation of Matthew 20:28 and Mark 10:45 (Biblia Sacra, oder Die heilige Schrift, Augsburg, 1781, vol. 13, p. 134 and 275; Sancta IV Evangelia, 1769, p. 127)
... and to give his life a ransom for the whole multitude (of men).... und sein Leben für die ganze Menge (der Menschen) darzugeben.... et vitam suam pro redimenda tota hominum multitudine daret.
translation of Matthew 26:28 (Sancta IV Evangelia, 1769, p. 170) and his German translation (Biblia Sacra, oder Die heilige Schrift, Augsburg, 1781, vol. 13, p. 180) and the same "für die ganze Menge" is also in his translationand Mark 14:24 (ibid. p. 296)
... shall be shed for the whole multitude, unto the remission of sins.... für die ganze Menge zur Nachlassung der Sünden wird vergossen werden.... pro universa multitudine effundetur, ut remittantur peccata.
translation of Hebrew 9:28a ["...to bear the sins of many"] (Biblia Sacra, oder Die heilige Schrift. Augsburg 1781, vol. 14, p. 446; Epistolae Pauliniae, 1769, p. 306)
So Christ was once offered to bear the sins of all.Also ist auch Christus einmal geopferet worden, die Sünden aller abzuzahlen.Sic et Christus semel (per mortem) oblatus est, ut peccata omnium tolleret.
And interesting is also his translation (and commentary) of Romans 5:15 [... the many ... the many ... ] (Biblia Sacra, oder Die heilige Schrift. Augsburg 1781, vol. 14, p. 170-171; Epistolae Pauliniae, 1769, p. 18-19)
But not as the offence, so also the gift. For if by the offence of one, all* died; much more the grace of God, and the gift, by the grace of one man, Jesus Christ, hath abounded unto all**.Aber die Gabe übertrist das Verbrechen: denn wenn durch das Verbrechen eines Menschen alle* sterben, so hat die Gabe sich weit mehr durch die Gnade eines Menschen IEsu des Gesalbten über alle** ergossen.Sed non sicut delictum ita et donum. Si enim unius delicto omnes* mortui sunt, multo magis gratia DEI et donum per gratiam unius hominis JESU Christi in omnes** abundavit.



* all. ** all. In Greek and Syriac it is read many, and many, what by Hebraism and Syraism signifies (what our word) all.* alle. ** über alle. Im Griechischen und Syrischen liest man, viele, über viele. Es ist aber eine hebräische und syrische Redalt, welche so viel bedeutet, als bey uns das Wort alle.* et ** utrobique tam in graeco, quam in syriaco, legitur multi et multos: quod per Hebraismum et Syrismum omnes significat.
Similarly he translated also Romans 5:19 [... the many ... the many ... ] (Biblia Sacra, oder Die heilige Schrift. Augsburg 1781, vol. 14, p. 171; Epistolae Pauliniae, 1769, p. 19)
For as through the one man's disobedience all were made sinners, even so through the obedience of the One all will be made righteous.Massen, wie der Ungehorsam eines einzigen Menschen alle zu Sündern gemacht hat, eben also der Gehorsam eines einzigen alle (die ernstlich wollen) gerecht machen wird.Sicut enim unus homo dum non obediit, omnes (ut v. 15) peccata infecit: ita et unus, qui obediit, omnes (sua gratia uti volences) justos efficiet.
 
 
PAREDES Y ZAMORA, Juan de (c.1710-c.1790), theologian.
Teatro escolástico (Madrid: 1770. p. 561-562)
Si dicant ex Matth. cap. 26. quod sanguis Christi dicitur effusus pro multis, et non pro omnibus. Resp. Quod illa multitudo generalis, et indeterminata sumitur pro universalitate, taliter, ut nullus excludatur, ut patet ex aliis locis Scripturae, ut cum dicit Apost. ad Rom. 5. Si unius delicti multi mortui sunt; multo magis gratia unius Christi in plures abundavit.
 
 
GENOVESI, Antonio (1712/1713–1769), theologian, philosopher, rhetor, economist.
Universae Christianae Theologiae, (Venetiis 1771, vol. 2, p. 62-63)
Objection:
Deinde Christus dicitur mortuus pro multis (Matt. 20. v. 28. Marci 10. v. 45., ad Hebræos 9. v. 28.); non ergo pro omnibus.
Response:
Quod vero dicitur mortuus pro multis, id Calvinianis non prodest; siquidem passim vox ilia multi in Scripturis omnes significat, quemadmodum B. Augustinus de Civit. lib. 20. cap. 23. perspecte observat.
 
 
LIÉNARD, Jacques Antoine (1713-1792) theologian, exegete
on Hebrews 9:28 ["So also Christ was offered once to exhaust the sins of many"] (Duaci, 1859, vol. III., p. 97)
Sed dictum est modo Christum mortuum esse pro expiatione peccatorum multorum: ergo infert Jansenius, non pro expiatione omnium mortuus est. R. N. consequentiam: nam vox multorum idem hic significat, ac omnium, nec hoc exemplum est singulare in Scriptura Sacra, nam ad Rom. 5, 15 dicitur: «si enim unius delicto multi mortui sunt, et v. 19 dicitur etiam: per inobedientiam unius hominis peccatores constituti sunt multi.» Atqui in his versibus vox multi, fatentibus ipsismet Jansenistis, idem significat, ac omnes: ergo similiter hic vox multorum idem significat, ac omnium: ergo non est alienum a sensu Scripturae Sacrae, quod vox multi idem significat, ac omnes; quod autem illud ibi sic intelligi debet, erui potest ex aliis Scripturae locis: textus enim Scripturae Sacrae non raro elucidantur uno per alterum, sic 1 Tim. 4, 10: «Christus est Salvator omnium, maxime fidelium, sic 2 Cor. 5. 14, si unus pro omnibus mortuus est, ergo omnes mortui sunt, et v. 15, et pro omnibus mortuus est Christus, sic in hac epistola supra 2. 9, ut gratia Dei, pro omnibus gustaret mortem.» Ergo tandem vox multorum idem significat, ac omnium.
on 2 Corinthians 5:14 ["one died for all"] (Duaci, 1859, vol. III., p. 162)
Ob. 3°. Heb. 9, 28 dicitur: «Christus semel oblatus est ad multorum exhaurienda peccata, item Matt. 26. 28, hic est enim sanguis meus novi Testamenti, qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum.» Ergo non pro omnibus mortuus est Christus.
R. 1°. retorqueo argumentum, in simili forma Rom. 5, 19 dicitur: peccatores constiiuti sunt multi: ergo non omnes, et tamen admittunt Jansenistae omnes originaliter peccasse.
R. 2°. cum S. Augustino eosdem esse multos et omnes: sicuti enim quando dicitur quod per Adamum peccatores constituti sint multi, intelliguntur omnes: ita similiter quando dicitur Christus pro multis mortuus, intelligitur pro omnibus: ergo.
on Matthew 20:28 ["ransom for many"] (Duaci, 1859, vol. I., p. 140)
Hic dicitur Christus redemptio pro multis: ergo non pro omnibus.
R. 1°. Retorqueo argumentum. In simili forma Rom. 5, 19 dicitur: peccatores constiiuti sunt multi: ergo non omnes. Et tamen admittunt jansenistae omnes originaliter peccasse.
R. 2°. Cum S. Augustino eosdem esse multos et omnes: sicuti enim quando dicitur quod per Adamum peccatores constituti sunt multi, intelliguntur omnes: ita similiter quando dicitur Christus redemptio pro multis, intelligitur pro omnibus.
on Matthew 26:28 ["blood ... shed for many"] (Duaci, 1859, vol. I., p. 183)
Qui pro multis effundetur, id est, pro omnibus, quod probatur a simili ex Apostolo Rom. 5. 19, ubi dicitur: peccatores constituti sunt multi, id est, omnes, siquidem omnes originaliter peccaverunt. Sic autem locuta est Scriptura, quia, ut ait S. Augustinus, dantur omnia quae non sunt multa. Vide supra 20, 28.
 
 
BERGIER, Nicolas-Sylvestre (1718-1790), theologian.
Dictionnaire de Théologie dogmatique, liturgique, canonique et disciplinaire : SAUVEUR (ed. 1790, vol. 3, p. 433-434; ed. 1817, vol. 7, p. 295)
  • Joan., c. 1, v. 29, St. John the Baptist said of Jesus Christ: Behold the Lamb of God who removes the sins of the world
  • Joan., c. 1, v. 29, saint Jean-Baptiste dit de Jésus-Christ: Voilà l'Agneau de Dieu qui efface le péché du monde;
  • c. iv, v. 24: He is truly the Savior of the world
  • c. iv, v. 24: Il est véritablement le Sauveur du monde;
  • c. iii, v. 17: The son of man came not to judge the world, but to save
  • c. iii, v. 17: Le fils de l'homme n'est pas venu au monde pour le juger, mais pour le sauver;
  • c. xii, v. 47,
  • c. xii, v. 47;
  • 1 Joan., C. ii, v. 2: He is the propitiation for our sins, not for ours only, but for those around the world
  • 1 Joan., c. ii, v. 2: Il est la victime de propitiation pour nos péchés, non pas seulement pour les nôtres, mais pour ceux du monde entier;
  • c. iv, v. 14: The Father sent his Son to be saved from the world.
  • c. iv, v. 14: Le Père a envoyé son Fils comme SAUVER du monde.
[...] II Cor., c. V, v. 14: The charity of Christ urges us considering that if one died for all, therefore all have died, yet Jesus Christ died for all.[...] II Cor., c. V, v. 14 : La charité de Jésus Christ nous presse en considérant que si un seul est mort pour tous, donc tous sont morts; or, Jésus-Christ est mort pour tous.
The apostle proves the universality of death incurred by Adam, or of original sin, by the universality of those for whom Christ died, St. Augustine was repeated at least ten times this passage and the argument against the Pelagians.L'Apôtre prouve l'universalité de la mort encourue par Adam, ou du péché originel, par l'universalité de ceux pour lesquels Jésus-Christ est mort; saint Augustin a répété au moins dix fois ce passage et cet argument contre les pélagiens.
— The prophet Isaiah foretold this great truth, saying the Messiah, v. LIII, v. 6: The Lord has laid on him the iniquity of us all.— Le prophète Isaïe avait annoncé d'avance cette grande vérité, en disant du Messie, c. LIII, v. 6 : Le Seigneur a mis sur lui l'iniquité de nous tous.
However, one can reply, that it is saidOn répliquera sans doute qu'il est dit
  • in this same chapter, v. 12: He bore the sins of many.
  • dans ce chapitre même, v. 12 : Il a porté les péchés de PLUSIEURS.
  • Matt., c. xx, v. 28, he said himself that he came to give his life for the redemption of many
  • Matth., c. xx, v. 28, il a dit lui-même qu'il est venu donner sa vie pour la rédemption de plusieurs;
  • c. xxvi, v. 28: My blood will be shed for many. Also Mark., c. xiv. v. 24.
  • c. xxvi, v. 28 : Mon sang sera versé pour PLUSIEURS. Idem, Marc., c. xiv. v. 24.
However those who know the power of the Hebrew text will not make that objection. We argue that in Isaiah the word rabbim is mistranslated "multi," many; it means the multitude or the multitudes. Now it's another thing to assert that Jesus Christ died for the multitude of men, another to say he died for many, the first of these expressions can mean all, the second designates only certain number. The New Testament writers have obviously taken this term in the same sense as Isaiah. Here's proof. St. Paul, Rom., c. V, v. 15, said that by the sin of one "many" dead - it is clear that "many" must be understood all, St. Augustine defended well against the Pelagians, when they wanted to abuse this passage to prove that the original sin was not common to all men, l. vi, against Julian., cap. 23, n. 80, l. ii Op. imperf., cap. 109. "All," he says, "are many, not a few." If Jesus Christ was the Savior of the small number of the predestined, it would be wrong to say that he is "the Saviour of all" (1Tim.4:10), if, on the contrary, he is the Saviour of all, it is very true that it is the multitude of men.Ceux qui connaissent l'énergie du texte hébreu ne feront pas cette objection. Nous soutenons que dans Isaïe le mot rabbim est mal traduit par multi, plusieurs; qu'il signifie la multitude ou les multitudes. Or c'est autre chose d'affirmer que Jésus-Christ est mort pour la multitude des hommes, autre chose de dire qu'il est mort pour plusieurs; la première de ces expressions peut signifier la totalité, la seconde ne désigne qu'un certain nombre. Les écrivains du Nouveau Testament ont évidemment pris ce terme dans le même sens qu'Isaïe. En voici la preuve. Saint Paul, Rom., c. V, v. 15, dit que par le péché d'un seul plusieurs sont morts; il est clair que par plusieurs on doit entendre la totalité; saint Augustin le soutint ainsi contre les pélagiens, lorsqu'ils voulurent abuser de ce passage pour prouver que le péché originel n'était pas commun à tous les hommes, l. vi, contra Jul., cap. 23, n. 80; l. ii, Op. imperf., cap. 109. La totalité, dit-il, est une multitude, et non un petit nombre. Si Jésus-Christ n'était le Sauveur que du petit nombre des prédestinés, il serait faux de dire qu'il est le Sauteur de tous; si, au contraire, il est Sauveur de tous, il est très-vrai qu'il l'est de la multitude des hommes.
ibid. to "Rédemptuer" (ed. 1790, vol. 3, p. 323-324; etc.)
We read the same in the New Testament that Jesus Christ is the Redeemer of the world that he gave his life for the redemption of many, or rather for the redemption of the multitude of men, Matt. c. 20, v. 28; he gave himself for the redemption of all, 1 Tim. c. 2, v. 6; [...]Nous lisons de même dans le Nouveau Testament que Jésus-Christ est le Rédempteur du monde, qu'il a donné sa vie pour la rédemption de plusieurs, ou plutôt pour la rédemption de la multitude des hommes, Matth. c. 20, v. 28; qu'il s'est livré pour la rédemption de tous, 1 Tim. c. 2, v. 6; [...]
Already the prophet Isaiah had said of the Messiah, v. 53, v. 5. "He was bruised for our iniquities, the punishment that should give us peace was upon him, and we were healed by his wounds ... verse 6, God has laid on him the iniquity of us all [. ..] v. 12 [...] he bore sins of the multitude"Déja le prophète Isaïe avoit dit en parlant du Messie, c. 53, v. 5. "Il a été froissé pour nos crimes, le châtiment qui doit nous donner la paix est tombé fur lui, et nous avons été guéris par ses blessures ... v. 6; Dieu a mis sur lui l'iniquité de nous tous [...] v. 12 [...] qu'il a porté les péchés de la multitude"
It is surprising that despite such clear passages, we are still obliged to seek meaning in what Jesus Christ is the Redeemer of the world [...]Il est étonnant que, malgré des passages si clairs, nous soyons encore obligés de rechercher en quel sens Jésus-Christ est le Rédempteur du monde [...]
In instituting the Eucharist, the Saviour said to his disciples: "This is my blood, the blood of a new covenant which shall be shed for the multitude for the remission of sins." En instituant l'Eucharistie, le Sauveur dit à ses disciples: "ceci est mon sang, le sang d'une nouvelle alliance qui sera répandu pour la multitude en rémission des péchés."
 
 
VULGATE of pope Sixtus and Clement, with commentaries from Sorbonian doctors.
Mark 10:45 with notes.
(Novum Jesu-Christi Testamentum, Vulgatae editionis Sixti V. Pont. Max. jussu recognitum, et Clementis VIII. authoritate editum. Notis historicis et criticis illustratum)
(Lutetiae Parisiorum. Apud Florentium de Laulne. 1739. p. 127)
45 Even as the Son of man is not come to be ministered unto, but to minister and to give his soul* a ransom for many.*45 Nam et Filius hominis non venit ut ministraretur ei, sed ut ministraret, et daret animam* suam redemptionem pro multis.*


45 i.e. life.45 i.e. vitam.
* i.e. for all, because the blood of Christ suffices for redemption of all.i.e. pro omnibus, quia Christi sanguis omnibus redimendis sufficit.
(Paris : Barbou, 1775. vol. 1, p. 119)
45 Even as the Son of man is not come to be ministered unto, but to minister and to give his soul* a ransom for many.*45 Nam et Filius hominis non venit ut ministraretur ei, sed ut ministraret, et daret animam* suam redemptionem pro multis.*


45 i.e. life.45 i.e. vitam.
* i.e. for alli.e. pro omnibus.
 
 
GERDIL, Giacinto Sigismondo (1718-1802), B., cardinal, theologian.
Idea dell'uomo per rapporto a se stesso (Genova, 1783, vol. 5, p. 197). Note: name of author is not mentioned in this book, however according catalog of "Biblioteche della Provincia di Massa-Carrara" its author is Gerdil. And although I think that it can be questionable, evident is, that it was written by very learned man from the same country and time as Gerdil was. Editor of this book was Pietro Valvasense. It has been printed at least since 1751.
This grace is given to everyone, because God wills the salvation of all men, and for all shed his blood. There is no problem, that in the gospel you read:Questa grazia si dà a tutti, poichè Iddio vuole la salute di tutti gli uomini, e per tutti ha sparso il suo sangue. Nè giova apportare, che nell'Evangelo si legga
    "which shall be shed for you and for many"
    qui pro vobis et prò multis effundetur;
because according to the phrases of the Scripture, the word "many" is taken for all, as in the words of Christ: "many sins are forgiven her," by which also all sins are understood, because there cannot be forgiven one without other, there is not given half grace.perchè secondo la frase della Scriptura, la parola multi si prende per tutti; conforme alle parole di Cristo : remittuntur ei peccata multa; e quali intender si devono di tutti i peccati, non potendosi rimetter uno senza l'altro : non datur dimidiata venia.
 
 
Fridericus a Jesu [Friedrich von Jesu] (1721-1788), O.C.D., theologian. He wrote theological and biblical lexicones and textbook of moral theology made according writings of pope Benedict XIV.
Lexiconum Scripturisticum : multi (ed. 1782, p. 286), he says the same sentence as Lapide (1567–1637) did.
"Many." In the Scripture very often expresses all. So "which shall be shed for many unto remission of sins", Mt 26:28, i.e. for all men. For these all are very many. The same Rom. 5:19. "For as by the disobedience of one man, many were made sinners," i.e. all after Adam.MULTI. In Scriptura saepissime dicit omnes, sic: Qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum, Matth. 26, 28. id est, pro omnibus hominibus; hi enim omnes sunt valde multi. Item Rom. 5, 19. Per inobedientiam unius hominis peccatores constituti sunt multi, id est, omnes Adae posteri.
 
 
WIDMANN, Joseph (1725-1781), SJ., theologian.
Institutiones Universae Theologiae, cap. I: art. IV / §.55 (Augustae Vindelicorum, 1776, p. 238)
Christus Matth. 20 dicitur dedisse animam suam redemptionem pro multis; ergo non pro omnibus. R. N. cons. Quia per multos intelliguntur omnes passim in Scriptura. Sic ad Rom. 5. dicuntur unius delicto mortui multi. Ubi vox multi, evidenter sumitur pro voce omnes.
 
 
François-Martin Thiébaut (1725-1795), theologian.
"pour la multitude"
 
 
KOPF, Ferdinand (1729-1810), theologian.
Tyrocinium S. Scripturae Seu Prolegomena, pars I. praelect. iii. §. vi. [sylvula hebraismorum] (ed. 1763, p. 91)
Scripture sometimes put "many" for all.Ponit aliquando Scriptura multos pro omnibus.
  • So it is said to Abraham Gen.17:
      I have made you a father of many nations.,
    that is all the nations.
      In your seed all the nations of the earth shall be blessed Gen. 22.
  • Ita dictum est Abrahæ Gen. XVII.
      Patrem multarum gentium posui te.
    hoc est: omnium gentium.
      In semine tuo benedicetur omnes gentes. Gen. XXII.
The same is in following: Idem fit in seq.
  • Peccata multorum tulit.
  • Multi sunt vocati.
  • Pro multis effundetur.
  • Peccatores constituti sunt multi, nempe per Adamum, in quo omnes peccaverunt. Rom. V.
 
 
SARDAGNA, Carlo (1731-1775), S.J., theologian.
Theologia dogmatico-polemica qua adversus veteres novasque haereses. tract. 1 [De Deo], articulus 3, controversia 8, obj. 4.1 / num. 379 (Romae 1819. tom. 1. p. 445-446)
Obj.:
Objicitur IV. contra II. Conclusionem, Auctoritas Scripturae.
  • Matth. XXVI. dicitur: Hic est sanguis meus novi Testamenti, qui pro multis effundetur.
  • Ad Hebr. IX. Christus semel oblatus est ad multorum exhaurienda peccata.
Ergo Christus non pro omnibus est mortuus.
Resp.:
R. I. Omnes ac singuli homines vere sunt multi, et saepe Scriptura multorum nomine omnes intelligit.
  • Sic Apostolus de peccato Adami ad Rom. V. ait: Unius delicto multi mortui sunt, id est, omnes.
  • Et Christus Matth. X. Multis passeribus meliores estis vos.
R. II. D. C.
  • Ergo Christus non est mortuus pro omnibus, quantum ad efficacem meritorum suorum applicationem, et assecutionem vitae aeternae, C. C.
  • Quantum ad sufficientem mortis suae oblationem pro salute omnium, N. C.
Theologia dogmatico-polemica qua adversus veteres novasque haereses. tract. 4 [de peccatis], articulus 1, controversia 1, obj. 1 / num. 16 (Romae 1820. tom. 4. p. 31-32)
Obj.
Dices. Apostolus ad Rom. Cap. V. v. 19. scribit: Sicut per unius hominis inobedientiam peccatores constituti sunt multi etc. Ergo peccatum Adami intravit in mundum, non propagatione, sed tantum imitatione. P.C. Si ob Adami inobedientiam homines propagatione constituerentur peccatores, Apostolus non dixisset multi, sed omnes. Ergo.
Resp.
R. C. A. N. C. Ad probat. N. A. In Scripturis saepe omnes dicuntur multi, v.g.
  • Genes. Cap. XVII. Patrem multarum gentium posui te;
    cum tamen Cap. XXII. dicatur: In semine tuo benedicentur omnes gentes.
  • Matth. Cap. XXVI. Hic est enim sanguis meus novi testamenti, qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum.
    Apostolus vero 1. ad Timoth. Cap. II. ait: Qui dedit semetipsum redemptionem pro omnibus.
Praeterea Apostolus in eodem Capite utrumque dixit, et multos, et omnes.
  • v. 12. Et ita in omnes homines mors pertransiit, in quo omnes peccaverunt.
  • v. 18. Igitur sicut per unius delictum in omnes homines in condemnationem etc.
  • Et II. ad Cor. Cap. V. Quoniam si unus pro omnibus mortuus est, ergo omnes mortui sunt: Et pro omnibus mortuus est Christus.
 
 
SCIO DE SAN MIGUEL, Felipe (1738-1796), bishop, theologian, exegete, translator.
on Isaiah 53:12b ["he has borne the sins of many"] (La Biblia, Madrid, 1796, vol. xii, p. 309)
sins of many = of all, as it is often used in the Scripture.Los pecados de muchos, de todos, como se usa freqüentemente en las Escrituras.
on Daniel 12:2 ["many will awake"] (La Biblia, Madrid, 1797, vol. xiv, p. 446)
"Many", he wanted to said "all, who died, who will be many." See Matthew 26:28, Romans 5:19Muchos quiere decir, todos los muertos, que seran muy muchos. Véase S. MATHEO XXVI. 28. Roman. V. 19.
on Matthew 20:28 ["a ransom for many"] (La Biblia : del Nuevo Testamento, Madrid, 1797, vol. 1, p. 164)
In greek "lytron anti pollón", a ransom for many, that is for all. Matthew 26:28, Romans 5:15,19.El Griego: λύτρον ἀντὶ πολλῶν, precio de rescate por muchos. Esto es, por todos. MATTH. XXVI 28. Roman. V. 15. 19.
 
 
POHL, Andrzej (1742 - 1820), C.M., theologian, missionary
Institutiones theologiæ dogmaticæ. De Deo, cap. III (Vilnae in Litvania: 1809, vol. 1, p. 279-280)
Objicies. [...] in Sacris literis Christus dicitur mortuus non pro omnibus, sed tantum pro multis. Sic Math: cap. 20. Filius hominis venit dare animam suam redemptionem pro multis, et cap: 26. Hic est sanguis meus, qui pro multis effundetur. Certé pro iis dumtaxat mortuus est Christus, pro quibus in sua passione oravit. Porro pro solis praedestinatis oravit Christus, quemadmodum legitur Joan: cap: 17. Non pro mundo rogo, sed pro his, quos dedisti mihi, quia tui sunt.
Resp: [...] etsi in aliquibus locis Sacrae Scripturae dicatur Christus mortuus pro multis, in aliis etiam dicitur mortuus pro omnibus et ubi dicitur pro multis, ibi per multos intelliguntur omnes, ita docet Augustinus Libro 2do Operis imperfecti cap. 175. Non repugnare omnibus multos, quia ipsi omnes non pauci, sed multi sunt. Et Theophilactus in Mathaeum. Pro multis dicit effundi, hoc est pro omnibus, sunt enim et omnes multi. Et certe quamquam Christus alicubi pro solis Apostoli ac electis oraverit, alibi tamen pro omnibus orasse describitur. Sic Joan. cap. 17. Non pro eis autem tantum rogo, sed et pro eis qui credituri sunt per vеrbum eorum in me, et ibidem orat: ut mundus credat, quia tu me misisti. Luc. cap. 23. orat pro suis tortoribùs, dubitari autem non potest, quin multi ex illis reprobi fuerint. Unde Augustinus Serm. 4. de Sanctis. Christus iniquit: in Cruce pendens pro omnibus oravit, et omnibus veniam postulavit.
 
 
PETITE, Anselmo (1744-1805), O.S.B., theologian, exegete, translator.
on Matthew 20:28 ["ransom for many"] (Los Santos Evangelios, Madrid 1788, p. 84):
The word many signifies the same as all, and doesn't exclude anyone. St. Paul 2 Corinth. 5:14-15; 1 Timothy 2:6La palabra muchos significa lo mismo que todos, y no excluye alguno. San Pab. 2 Corint. 5, v. 14. 15; 1 ad Timoth. 2 v. 7
on Mark 14:24 ["shall be shed for many"] (Los Santos Evangelios, Madrid, 1788, p.196):
"For many" signifies the same as "for all."Por muchos significa lo mismo que por todos.
 
 
HAYD, Stephan (1744-1802), O.S.B., theologian, philologian, exegete.
Introductio hermeneutica, sect. II, §. LXVII ["synecdoche"] (Vindobonae : Trattner, 1777, page 216).
Synecdoche speciei ... particular for universal ...Synecdoche speciei pro genere, vel particularis pro universali, quæ utraque ut præcedens.
... e.g. many for all is read: Matthew 20:16, 20:28, 26:28; Romans 5:15,19; etc.Ex signis dignoscitur, dum v.g. Multi pro omnibus leguntur. Matth. XX. 16. 28. XXVI. 28. Rom. V. 15. 19. etc.
 
 
SARTORI, Tiberius (1747-1798), O.S.B., theologian, philologian, exegete.
Hermeneutica, art. 2, cap. 1, §. 3, can. II (ed. 1783, pag. 144)
Seneodoche speciei pro genere, vel particularis pro universali, tum ex signis, tum ex vocibus particularitatem exprimentibus dignoscitur. Ex signo, dum v.g. Multi pro omnibus leguntur. Dan 12. v. 2. Multi de his, qui dormierunt in terrae pulvere, evigilabunt; alii in vitam aeternam, et alii in opprobrium etc. Confer. Joan. 5. v. 28. ... Haud absimili ratione Matthæus c. 20. v. 28. vocem πολλοι, multi, usurpare per Synecdochen speciei voluit, ita disserens: venit dare animam suam pretium redemptionis pro multis h. e. omnibus, ut explicat Apost. II Cor. 5. v. 15.
 
 
RUTTER, Henry (1755-1838), exegete.
on Matthew 20:28 / Mark 10:45 (Evangelical Harmony, cap. 104; ed. London, 1803, p. 161)
and to give his life a redemption for many*
* That is for all, in the scripture style. See St. Paul, 1 Tim. ii. 6.
on Matthew 26:28 / Mark 14:24 / Luke 22:20 (Evangelical Harmony, cap. 130; ed. London, 1803, p. 279)
FOR MANY. St. Luke and St. Paul, instead of many, say for you, and both are joined in the canon of the mass. St. Euthymius observes, that for many, has the same meaning as for all mankind; for the new alliance was made with all, the former with the Jews only.
 
 
LIEBERMANN, Bruno Franz Leopold (1759-1844), theologian
lib. IV [de generis humani redemptione], pars. III, caput. II, prop. III, obj. I (Institutiones theologicae, Paris-Lovanii, 1840, tom. 4, p. 506)
ARGUM. I. Matth. XX, 28. Christus ipse ait: Filius hominis venit, dare animam suam redemtionem pro multis. Matth. XXVI, 28.: Hic est sanguis meus novi testamenti, qui pro multis effunditur. [...] Ergo etc.
RESP. AD I. ET II. Non repugnat, omnes esse multos, et multos omnes. Aliis enim Scripturae locis expresse asseritur, Christum mortuum esse pro peccatis totius mundi: eum esse Redemptorem omnium, maxime fidelium; I Timoth. IV. — Textus objecti non magis restrictionem continent, quam Apostoli verba ad Rom. V.: Per unius delictum peccatores constituti sunt multi. Haec de originali culpa dicta sunt, quam adversarii non diffitentur ad omnes et singulos homines transiisse.
lib. VI [de sacramentis], pars. III [de sanctissimo Eucharistiae Sacramento], cap. 2, art. 2, §.2. q. III, n. 2 (Institutiones theologicae, Paris-Lovanii, 1840, tom. 4, p. 396)
Verba ista: Qui pro vobis, et pro multis effundetur, nullus Evangelista habet simul; sed Matthaeus et Marcus dixerunt, pro multis; Lucas et Paulus, pro vobis. Ecclesia illa conjunxit, ut declaret haec verba pro vobis, etiamsi ad personas Apostolorum dicta videantur, non tamen individue accipienda esse, sed generaliter, ut sit sensus: Pro vobis, id est, pro hominibus. Hinc S. Lucas dixit: Pro multis. Constat autem ex aliis Scripturae locis (Rom. V.), multos etiam poni pro omnibus.
 
 
WITTMANN, Georg Michael (1760-1833), bishop, theologian.
in his exegetical lectures published by his disciple Johann Michael Sintzel (1804-1889)
Des gottseligen Bischofes Georg Michael Wittmann Erklärung der heiligen Evangelien, der Apostelgeschichte und einiger Briefe des heiligen Paulus (Regensburg: 1844, p. 540)
Der heilige Paulus schreibt: Si unius delicto multi: das sind Alle; denn Alle haben peccatum originale; – ita gratia abundavit in plures. – Das sagt Christus: Hic est calix sanguinis, qui pro vobis et pro multis effundetur. Diese multi sind omnes.
 
 
AMAT, Félix Torres (1772-1847), bishop, theologian, exegete. His translation of Bible "is said to have been taken from a manuscript of Father [José Miguel] Petisco [1724-1800], S.J." (CE)
Dictionary from Notes : "Many" (Notas generales puestas en forma de diccionario, Madrid, 1830, p. 48)
MANY. In Scripture sometimes is used to signify all. The voice RABBIM, which the Vulgate translates MULTI or PLURES, means MULTITUDINES, that is, the multitude : and totality (as St. Augustine says), which is rightly often called many/multitude. Lib. VI. cont. C. Jul. 23. Matt. 26:28, Mark 14:24. Rom. V. 15.MUCHOS. En la Escritura, alguna vez suele siguificar todos. La voz Rabbim, que en la Vulgata se traduce multi, ó plures siguifica multitudines, esto es, la muchedumbre : y la totalidad (como dice San Agustin) suele llamarse con razon muchedumbre. Lib. VI. cont. Jul. c. 23. Math. XXVI. 28. Marc. XIV. 24. Rom. V. 15.
transl. and note to Isaiah 53:12 (La Sagrada Biblia, Paris 1836, vol. IX, p. 210)
Therefore will I distribute to him a great multitude of nations, and he shall divide the spoils of the strong, because he hath delivered his soul unto death, and was reputed with the wicked: and he hath borne the sins of all*, and hath prayed for the transgressors.Por tanto le daré como porcion, ó en herencia suya, una gran muchedumbre de naciones; y repartirá los despojos de los fuertes : pues que ha entregado su vida á la muerte, y ha sido confundido con los facinerosos, y ha tomado sobre sí los pecados de todos*, y ha gorado por los transgresores.

* See "MANY" in Dictionary from Notes.

* Véase Muchos en el Diccionario de notas.
transl. and note to Daniel 12:2 (La Sagrada Biblia, Paris 1836, vol. XI, p. 288)
And the multitude* ... shall awake ...
* Rom 5:19. See "MANY".
Y la muchedumbre* ... despertará ...
Rom. V. v. 19. Véase Muchos.
transl. and not. to Matthew 26:28 (La Sagrada Biblia, Paris 1836, vol. XIII, p. 134)
... which shall be shed for many* ...
* Zach. XIII. v. 7. See Many.
... la cual cerá derramada pro muchos* ...
* Zach. XIII. v. 7. Véase Muchos.
transl. and not. to Romans 5:15a (La Sagrada Biblia, Paris 1836, vol. XIV, p. 149)
... many* ...
* See Many.
... muchos* ...
* Véase Muchos.
 
 
PANZUTI, Biagio [Blasius Panzuti] (1773-1846), C.SS.R., theologian, moralist.
Theologia moralis A. M. de Ligorio in institutiones redacta. lib. 5 [de peccatis], tract. 1 [de peccato originali], cap. 1 [De existentia peccati originalis.]
(Theologia moralis A. M. de Ligorio in institutiones redacta. Neapoli: 1824, vol. III, p. 36-37)
Ex ep. ad Rom. 5.
    Per unum hominem peccatum in hunc Mundum intravit, et per peccatum mors; et ita in omnes homines mors pertransiit, in quo omnes peccaverunt.
Et paulo infra:
    Per inobedientiam unius hominis peccatores constituti sunt multi.
Multos autem dicit, quos ante dixerat omnes, quia omnes homines revera multi sunt, ut D. Aug. disserit:
    Etiam namque de Abraham, cui promissae fuerant omnes gentes illis verbis:
      In semine tuo benedicentur omnes gentes;
    dictum est alio loco:
      Patrem multarum gentium posui te.
    Est autem sanus intellectus, ideo sic locutam Scripturam, quia possunt esse utique omnia, quae non sunt multa, sicut omnia dicimus Evangelia, et tamen brevi numero, idest quaternario continentur. Et rursus possunt aliqua esse multa, non tamen omnia, sicut multos dicimus credere in Christum, nec tamen omnes credunt
    (l. 6. contr. Jul. c. 14).
Accedit, vocem multi accipi nonnumquam in Scripturis pro omnes;
  • Ut Lucae c. 7.: Remittuntur ei peccata multa, idest omnia.
  • Matth. 20.: Venit Filius hominis dare animam suam redemptionem pro multis, idest pro omnibus.
  • Et c. 26.: Hic est sanguis meus, qui pro multis effundetur, idest pro omnibus.
 
 
HAYDOCK, George Leo (1774-1849), exegete. "His edition of the Douay Bible with extended commentary, originally published in 1811, became the most popular English Catholic Bible of the 19th century on both sides of the Atlantic." (W).
His commentaries are from great part mere quotations of older exegetes. Here in both cases he quoted Witham (c.1667-1738).
to Matthew 26:28 (New York, 1852, p. 1308)
For many. S. Luke and S. Paul, instead of many, say for you. Both are joined in the canon of the mass. Euthymius says, for many, is the same as for all mankind. This new alliance was made with all, and the former with the Jews only. (Witham)
to Hebrews 9:28 (New York, 1852, p. 1593)
To exhaust the sins of many. That is, of all, according to the style of the Scriptures. When he came first, he took upon him the load of our sins; but at his second coming, at the end of the world, he will come in a quite different manner, not as laden with our sins, not after the similitude of a sinful man, not to redeem us, but with great power and majesty to judge all men. (Witham)
 
 
GOLDWITZER, Franz Wenceslaus (1778-1840), theologian.
Compendium dogmatum christiano-catholicorum systematicum, 1824, p. 338
Matth. 26:28 "For this is my blood of the new testament, which shall be shed for many unto remission of sins (ἐκχυνόμενον εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν)" cf. Mark 14:24; Luke 22:20;Matth. 26, 28 : "Hic est enim sanguis meus novi testamenti, qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum (ἐκχυνόμενον εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν)" cfr. Marc. 14, 24; Luc. 22, 20;
  • shedding blood = death,
  • effusio sanguinis = mors,
  • which (for) many = (for) all (unto the) remission of sins is earned.
  • qua multis = omnibus remissio peccatorum procuratur;
ibid. page 340
ad Hebr. 9, 28: "Christus semel oblatus est (ἅπαξ προσενεχθεὶς scil. tanquam victima) ad multorum (=omnium) exhaurienda peccata"
 
 
MAI, Angelo [MAIO] (1782—1854), S.J., cardinal and celebrated philologist and learned in patrology (he published from Vatican manuscripts many texts, that have been never printed before him).
M. Tulli Ciceronis De re publica, ed. Rome 1822 [addresed to pope], p. 93, note 4.
Word MULTI sometimes signifies all, as it is learnedly showed by Augustine (against Julian vi.80 and in C.D. xx.23), whose authority is now very taken from Cicero incrementing.Vocabulo multi interdum significari omnes perdocte demonstrat Augustinus contra Iulianum lib. Vl. 80, et C.D. xx. 23; cuius auctoritas magnum nunc accipit a Cicerone incrementum.
So also theologians understand in the Sacred ScripturesSic etiam in sacris litteris theologi intelligunt
  • Matthew 26:28 "which shall be shed for MULTI", that is "for all".
  • Matth. xxvi. 28: qui pro multis effundetur, id est pro omnibus.
  • And Daniel 12:2: MULTI shall awake, i.e. all.
  • Et Dan. xii. 2: multi evigilabunt, id est omnes.
Note: This possible connection between Cicero's "De republica" and Augustine's "De civitate dei" is very intereting observation, because Augustine read this book, and it is even this very Augustine's book in which he most frequently referred to that Ciceron's one (cf. De Civitate Dei: lib.2,cap 9,11,12; lib.3,cap.15; lib.5,cap.13; lib.14,cap.23; lib.19,cap.21; lib.22,cap.4,6,28).
 
 
Doctrina de fé, comprobada por las dos fuentes, la Escritura y la Tradición : obra util a toda clase de personas, arreglada al efecto por D.L.B.
Sobre un
Manual de Teología Dogmatica, que escribió en latin un Padre de la Compañía de Jesús, en 1716.
Barcelona : Impr. de Bergnes y Cª., 1832. p. 132
Moreover, the words that Luke says in Ch. 22, v. 19 and 20: is given for you; shall be shed for you, or those of Matthew, chapter 26, v. 28: which shall be shed for many for the remission of sins [...] not only for the Apostles, but for all; since the word "many," in the Scripture, often signifies all, as the Saint Fathers expose in BellarmineA mas, las palabras que dice san Lúcas en el cap. 22, v. 19 y 20: se da por vosotros; se derramará por vosotros, ó las de san Mateo, capítulo 26, v. 28: la cual será derramada por muchos para remision de los pecados [...] no solamente por los Apóstoles, sino por todos; pues la palabra muchos, en la Escritura, suele significar todos, como lo esponen los Santos Padres en este lugar de Belarmino
 
 
GENOUD, Antoine Eugène (1792-1849), catholic translator. Although his translation is ofter rather only paraphrasy.
Mark 10:45 (Sainte Bible. Tomus XVIII. Lyon : Chez prérisse frères, 1822. [415 pp], p. 385)
Car le Fils de l'homme même n'est pas venu pour être servi, mais pour servir et donner sa vie pour la rédemption de la multitude.
Mark 14:24 (Sainte Bible. Tomus XVIII. Lyon : Chez prérisse frères, 1822. [415 pp], p. 392)
Et il leur dit: Ceci est mon sang, le sang de la nouvelle alliance qui sera répandu pour la multitude.
 
 
GOUSSET, Thomas Marie Joseph (1792-1866), bishop, cardinal, theologian.
He was editor of Bergier's dictionary (Besancon, 1838), and also following passage of his textbook of theology is very similar to passage of Beriger. Morever, it was shortly after first publication of following text-book, when dignity of cardinal was conferred him, for "his wide knowledge and the soundness of his doctrine and numerous works" (CE).
Théologie dogmatique, De l'incarnation, cap. 5 / num. 408 (Paris 1850, vol. 2, p. 280; Paris 1861, vol. 2, p. 279-280)
Satisfaire à la justice divine, c'est réparer l'injure que nous avons faite à Dieu par le péché, et rentrer en grâce avec lui. Or c'est un dogme catholique que Notre-Seigneur Jésus-Christ a satisfait pour nos péchés et qu'il nous a rachetés, en payant luimême le prix de notre rançon. Suivant le prophète Isaie, le Sauveur du monde s'est véritablement chargé de nos langueurs, et il a porté nos douleurs; c'est pour nos iniquités qu'il a été couvert de plaies; il a été brisé pour nos crimes; le châtiment qui devait nous procurer la paix est tombé sur lui, et nous avons été guéris par ses blessures. Le Seigneur a mis sur lui l'iniquité de nous tous: Doininus posuit in eo iniquitatem omnium nostrum (Voyez le texte d'Isaie, ci-dessus, n° 390).
Jésus-Christ lui-même dit que «le Fils de l'homme n'est pas venu pour être servi, mais pour servir, et donner sa vie pour la rédemption de plusieurs
(Filius hominis non venit ministrari, sed ministrare, et dare animam suam redemptionem pro multis. Saint Matthieu, c. xx, v. 28);
»
pro multis, c'est-à-dire pour la multitude des hommes, pour l'universalité du genre humain.
«Ceci est mon sang de la nouvelle alliance, qui sera répandu pour plusieurs en rémission des péchés
(Hic est enim sanguis meus Novi Testamenti, qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum. Ibidem, c. xxvi, v. 28).
»
 
 
PATRIZI, Francis Xavier [Francesco Saverio] (1797-1881), S.J., exegete, theologian
to Mark 10:45 (In Marcum commentarium. Romae : Spithoever, 1862. pag. 143-144)
Pro multis. Frustra sunt qui his verbis abutuntur ut vincere conentur non pro omnibus hominibus Christum mortuum esse. Mitto quod id necessario consequatur e quamplurimis locis Novi Testamenti (Io. I, 9. 16; XVII, 2; Act. XVII, 30; Rom. V, 18; XI, 32; I Tim. II, 4; IV, 10; Tit. II, 11; Hebr. XII, 8; II Pet. III, 9.), mitto quod Paulus id apertissimis verbis affirmaverit (Rom. VIII, 32; II Cor. V, 14. 15; I Tim. II, 6.). Illud satis sit animadvertere, nomina multos et omnes contraria non esse, neque inter se pugnare, neque alterum altero excludi; quasi vero quum multos dicimus, hoc ipso negemus esse omnes. Dic ita: Multi conflagrante Pentapoli perierunt; num sequitur ut non omnes illius regionis incolae? Multi, qui Israelitas insequebantur, in mari sunt demersi; num, qui ita loquitur, aliquos evasisse dicit? Scilicet, et omnes et multi quum fuerint qui interierunt, utrumvis nomen usurpari posse. Res contrario exemplo evidentior fiet. Omnes homines ex arca Noae post universale diluvium exierunt; sed quidem certe numero paucissimi. Apprime e re nostra est locus, in quo Paulus homines, quibus tum Adae culpa obfuit tum Christi iustitia profuit, primo omnes deinde multos fuisse ait (Rom. V, 18. 19.). ltaque Christus mortem oppetiturus pro omnibus hominibus, qui numero multi utique sunt, omnino ad veritatem loquutus est quum praedixit daturum se animam suam redemptionem pro multis.
to Mark 14:24 (In Marcum commentarium. Romae : Spithoever, 1862. pag. 195)
Pro multis. Lege quae diximus de voce multis in Marc. X, 45.
De interpretatione scripturarum sacrarum, lib. 1, cap. VI, regula III, §1 / n. 148 (Romae 1844, p. 90-91)
Sic omnes quandoque non esse nisi plures (Ps. LII, 4; CXV, 11) statim percipimus, minas quoque ac promissiones interdum haberi sub certis quibusdam conditionibus, quae verbis non exprimuntur (Is. xxxviii, 1; Ion. iii, 4), multum, magnum et similia de Deo dicta tantumdem valere ac infinitum (Num. xiv,18; Ps. XLVII,2). ... atque exponamus; ut si negares Christum de omnibus hominibus a se redimendis loquutum esse, ubi narravit, se venisse dare animam suam redemptionem pro multis (Matth. xx,28)
 
 
LECHNER, Petrus (1805-1874), OSB, exegete, theologian.
on Matthew 26:28 ["shed for many"] (Die Heilige Schrift des Neuen Testamentes, München-Freising : Abtei St. Vincent, 1881, p. 250)
Johannes I. 2, 2 sagt von Christus: "Dieser ist die Versöhnung für unsre Sünden, nicht aber nur für die unsrigen, sondern auch fur die der ganzen Welt."
Christus bedient sich aber hier des Ausdruckes "Wiele", weil in der hl. Schriftsprache öfter Viele fur Alle gelten. So sagt er auch 20, 28: "Der Menschensohn ist nicht gekommen sich bedienen zu lassen, sondern zu dienen und sein Leben zur Erlösung für Viele hinzugeben."
 
 
RANOLDER, János VI (1806–1875), theologian, bishop, exegete, one of fathers of The first Vatican Council.
Hermeneuticae biblicae generalis principia rationalia Christiana et catholica (Quinque-Ecclesiis: 1838, p. 191-192; Budae: 1859, p. 191-192)
Matth. 20:28 it is said: "son of the man came - to give his life a ransom for many," so 26:28 Christ at the Last Supper said: "This is my blood, of the NT shall be shed for many for the remission of sins," on the other hand 1 John 2:2 teaches: "He (Christ) is the propitiation for our sins: and not for ours only, but also for that of the whole world" and Paul 1 Tim. 2:6 says, "who (Christ) gave himself a ransom for all." Matth. XX, 28. dicitur: „filius hominis venit — dare animam suam, redemtionem pro multis," ita XXVI, 28. Christus in ultima coena dicit: „hic est sanguis meus N. T. qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum;" ex adverso 1 Joan. II, 2. docetur: „ipse (Christus) est propitiatio pro peccatis nostris: non pro nostris autem tantum, sed etiam pro totius mundi;" et Paulus 1 Tim. II, 6. ait: „qui (Christus) dedit redemtionem semetipsum pro omnibus."
The battle is taken away by the use of biblical speaking by the reason of the word "πολλοι many," which sometimes (as Hebrews רבים Dan. 12:2. Ps. 96:1. comp. 6) is put for "all," e.g. Rom. 5:15. says: "by one man's offense many died," where, however, v. 12. now has gone before: "death passed upon all men," so also 1 Cor. 10, 17. 33. πολλοι [many] and παντας [all] is being changed, and finally that Heb. 9:28 it is said: "Christ was offered once to bear the sins of many," that 1 Tim. 2:6. is asserted about "all." And so 11. c. the word "many" can not be taken in the common notion, but in conformity with use of speaking, (and elsewhere, distinctly set forth the doctrine of analogy) is to be taken more widely, namely, for "all."Pugnam tollit usus loquendi biblicus ratione vocabuli „πολλοι multi" quod nonnunquam (uti hebr. רבים Dan. XII, 2. Ps. XCVI, 1. coll. 6.) ponitur pro „omnibus;" uti eg. Rom. V, 15. dicitur: „unius delicto multi mortui sunt," ubi tamen v. 12. jam praecessit: „in omnes homines mors pertransiit;" ita etiam 1 Cor. X, 17. 33. πολλοι et παντας permutantur; denique quod Hebr. IX, 28. dicitur: „Christum semel oblatum esse ad multorum exhaurienda peccata," id 1 Tim. II, 6. asseritur de „omnibus." Itaque 11. c. vox „multi" sumi non potest in vulgari notione, sed conformiter usui loquendi, (et analogiae doctrinae alibi distincte expositae) sumenda est latius, nempe pro „omnibus."
 
 
PÉRONNE, Joseph Maxence (1813-1892), theologian, exegete.
Memoriale Praedicatorum sive Synopsis biblica, theologica, moralis, historica et oratoria Commentariorum R.P. Cornelii à Lapide in Scripturam Sacram. Complectens analysim omnium rerum quae in hisce commentariis enucleantur.. Parisiis : apud Ludovicum Vivès, 1891, t. II, p. 73
Multi saepe capitur pro omnes, XV, 453, 1, 2; XX, 355, 2.
Note: these are referrences to Lapide's commentary to Matthew 20:28 and 1Peter 4:8, where in both cases Lapide affirmed, that word "many" in Matthew 26:28 signifies all - as we quoted above.
 
 
DRAXLER/DREXLER, János Zádori (1831-1887), theologian.
Szent Péter Apostol két levele (Pest: 1861, p. 93)
Christ died once to abolished the sins of all times. Sins: to abolish all our sins, because he himself said: „This is my blood, which for many – i.e. for all – shall be shed for the remission of sins" (Matthew 26). Jézus egyszeri halála, minden idők bűneit eltörölte. Bűnökért: hogy eltörölje mindnyájunk bünét, mert maga mondá: „ez az én vérem, mely sokakért – azaz mindenikért – fog kiontatni a bűnök bocsánatára." (Máté 26.)
 
 
LÉMANN, Joseph (1836-1915) and Augustin (1836-1909), jewish convertits to catholicism, friends of pope Pius IX., their writings were influent also to following popes - especially Pius X.
La cause des restes d'Israël (Lyon-Paris, 1912. p. 235)
With what a thrill as we pronounced, crossing his hands over the chalice, these words are part of the consecration of the Precious Blood: "qui pro vobis et pro multis effundetur in remissionem peccatorum": O good Jesus, O gracious Saviour, shedding Your precious blood has been applied both for the forgiveness of our sins, but now the Precious Blood spread on many children of Israel, over all, as is hoped the powerful prayer of consecration "pro multis effundetur".Avec quel frémissement aussi avons-nous prononcé, en croisant les mains sur le calice, ces paroles qui font partie de la consécration du Précieux Sang, qui pro vobis et pro multis effundetur in remissionem peccatorum ; ô bon Jésus, ô bon Sauveur, l'effusion de votre Précieux Sang nous a été appliquée à tous deux pour la rémission de nos péchés; mais que maintenant ce Précieux Sang se répande sur beaucoup d'enfants d'Israël, sur tous, comme le fait espérer la toute puissante prière de la consécration, pro multis effundetur.
This passage is quoted (with interesting note under line) also in their biography, written by theologian and historian
Joannès Rodéry [Théotime de Saint-Just] (c.1880-c.1950), OFMCap
Les frères Lémann, juifs convertis. Paris: Librairie St. François, 1937. (514 pages), page 236

With what a thrill as we pronounced, crossing his hands over the chalice, these words are part of the consecration of the Precious Blood: "qui pro vobis et pro multis effundetur in remissionem peccatorum": O good Jesus, O gracious Saviour, shedding Your precious blood has been applied both for the forgiveness of our sins, but now the Precious Blood spread on many children of Israel, over all, as is hoped the powerful prayer of consecration (1).

Avec quel frémissement aussi nous avons prononcé, en croisant les mains sur le calice, ces paroles qui font partie de la consécration du Précieux Sang : qui pro vobis et pro multis effundetur in remissionem peccatorum : ô bon Jésus, ô bon Sauveur, l'effusion de votre précieux Sang nous a été appliquée à tous deux pour la rémission de nos péchés, mais que maintenant ce Précieux Sang se répande sur beaucoup d'enfants d'Israël, sur tous, comme le fait espérer la toute puissante prière de la Consécration (1).



(1) The words of consecration "pro multis" means "for the multitude", "for all."

(1) La parole de la consécration « pro multis » signifie pour la multitude, pour tous.

 
 
GIHR, Nikolaus (1839-1924), theologian, liturgist.
Das heilige Messopfer: dogmatisch, liturgisch und aszetisch erklärt. (Freiburg in Breisgau: 1922., p. 566)
English translation: The holy sacrifice of the mass; dogmatically, liturgically and ascetically explained. (Freiburg in Breisgau: 1902., p. 640-641)
The concluding words: "which shall be shed for you and for many unto the remission of sins," characterize the sacrificial Blood of Christ as the very source of atonement, pouring forth its floods of grace for the cleanssing and remission of sin for all mankind.Die Schlussmorte: „Das für euch und für viele vergossen wird zur Vergebung der Sünden", charakterisieren Christi Opferblut als Sühnequell, aus welchem Reinigung und Entsündigung über die ganze Menschheit sich ergiesst.
(nowadays this book is used as textbook of liturgy even in sedesvacantists seminaries, see our note to Cekada)
 
 
TANQUEREY, Adolphe (1854-1932), P.S.S., theologian
Synopsis theologiae dogmaticae specialis, ad mentem S. Thomae Aquinatis, vol. I.: cap. III, art. IV [De operationibus divinis] / num. 139-140 (Parisiis-Baltimore: 1899, vol. 1, p. 164)
There are objected also the words of Christ (John 17:9): "I pray for them, not for the world," but undeservedly, since from that what the Lord this time prayed not for the world, by no means follows He was never prayed for that, especially when afterwards added: "however I pray not only for them, but also for them who through their word shall believe in me ... so that the [ii]world may believe that You sent Me." (20-21), from which is gathered him for the world He prayed, not in so far as is evil, but to receive the faith, which leads to salvation.Objiciuntur etiam verba Christi (Joa. XVII,9) : "Ego pro eis rogo, non pro mundo rogo"; sed immerito, nam ex eo quod Dominus hac vice non oraverit pro mundo, minime sequitur eum nunquam pro illo orasse, praesertim quum postea addiderit: "non pro eis autem rogo tantum, sed et pro eis qui credituri sunt per verbum eorum in me... ut credat mundus quia tu me misisti" (20); ex quo colligitur eum pro mundo orasse, non quatenus malus est, sed ut fidem acciperet, quae ad salutem ducit.
Similarly there are opposed these words of the Lord: "This is my blood of the new testament, which for many shall be shed for the remission of sins " (Matt. 26:28), therefore not for all.Opponuntur pariter haec verba Domini: "Hic est sanguis meus novi Testamenti, qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum" (Matt. XXVI, 28); ergo non pro omnibus.
Answer. the voice many sometimes signifies a great number, and sometimes signifies all, as it is gathered from Ep. to the Romans. (Rom. 5, 18-9) where Saint Paul - discussing about the original sin and the redemption - says: "As the result of one justice in the all men to condemnation ... as by the disobedience of one man's the many were made sinners": from which it is clear that "many and all" are taken in the same sense; the reason is because in this case all certainly were many. Therefore, the sense of the word must be determined from the context or parallel passages; however in many other places it is said that Christ Christ shed his blood for all, as it is evident from the thesis.Resp. vox multi aliquando significat magnam multitudinem, et quandoque significat omnes, ut colligitur ex Ep. ad Rom. (Rom. V, 18-9) ubi S. Paulus de peccato originali et redemptione disserens, dicit: "Sicut per unius justitiam in omnes homines in condemnationem... sicut per inobedientiam unius hominis peccatores constituti sunt multi": ex quo liquet "multi et omnes" eodem sensu sumi; ratio est quia in hoc casu omnes certo multi erant. Igitur sensus hujus vocabuli ex contextu vel parallelis locis determinari debet; jamvero in multis aliis locis dicitur Christum pro omnibus sanguinem suum fudisse, ut constat ex thesi.
Synopsis theologiae dogmaticae specialis, ad mentem S. Thomae Aquinatis, vol. II.: cap. II, art. II / num. 99 (Parisiis-Baltimore: 1899, vol. II, p. 386)
"Which shall be shed for you and for many" ... by these words it is signified that the blood of Christ is poured out not only for the apostles, or the priests, but also for all others who certainly are many. (St. Th. 3. P. q. 78, a. 3.)"Qui pro vobis et pro multis effundetur"... quibus verbis significatur sanguinem Christi effundi non solum pro Apostolis aut sacerdotibus, sed etiam pro omnibus aliis, qui certo multi sunt. (S. Th. 3. p. q. 78, a. 3.)
 
 
LAGRANGE, Marie-Joseph (1855-1938), O.P., founder of famous École biblique et archéologique française de Jérusalem.
translation of Mark 10:45b (Évangile selon saint Marc. Paris: J. Gabalda, 1929. [480 pp], p. 283)
and to give his life a ransom for others.et pour donner sa vie comme rançon pour les autres.
translation of Mark 14:24b (Évangile selon saint Marc. Paris: J. Gabalda, 1929. [480 pp], p. 381)
blood of Testament, which is shed for others.sang, de l'alliance, qui est répandu pour les autres.
 
 
DURAND, Alfred (1858-1928), S.J., exegete and expert in semitic languages.
on Matthew 26:28 ["blood...shed for many"]
(Verbum salutis vol I., Evangile selon Saint Matthieu. Paris : Beauchesne, 1923. [558 pp.], p. 481; Paris : Beauchesne, 1948, p. 481). quoted also below by Édouard Massaux
The blood of Christ is "shed for many unto the remission of sins": the sacrifice of a single Redeemer suffices for the salvation of many/great number. "Many" is not opposed to "all" and therefore does not exclude "totality"; but here as in Saint Paul (Rom. 5:19), this term (Greek πολλοί) highlights the value of the redeeming blood and invites one to measure the extent of its happy effects.Le sang du Christ est « répandu pour beaucoup en rémission des péchés » : le sacrifice d'un seul rédempteur suffit pour le salut d'un grand nombre. « Beaucoup » ne s'oppose pas à « tous », et donc n'exclut pas la totalité ; mais ici, comme dans saint Paul (Rom., v, 19), ce terme (grec πολλοί) met en relief la valeur du sang rédempteur et invite à mesurer l'étendue de ses heureux effets.
 
 
ZORELL, Franz [Francisco/Franciscus Zorrel] (1863–1947), S.J., exegete, philologist, author of famous greek, hebrew and aramaic Biblical lexicon. (see letter from pope to him).
Lexicon Graecum, Paris, 1931, col. 1101. (Spanish translation by Carlos Miguel Buela)
ἀντὶ πολλῶν Mt 2028, περὶ πολλῶν Mt 2628 positively highlights the great number of them for whom Christ offers himself as an atonement, does not deny the number of whole, that is, Christ endured death for all (cf. comm. in 20:28).ἀντὶ πολλῶν Mt 2028, περὶ πολλῶν Mt 2628 positivamente manifiesta el gran numero de aquellos por los cuales Cristo se ofrece piadosamente, sin negar el número íntegro, es decir, que por todos Cristo soporto la muerte (cf. comm. in 20:28). ἀντὶ πολλῶν Mt 2028, περὶ πολλῶν Mt 2628 positive effert magnum numerum eorum pro quibus Christus se offert piaculum, non negat integrum numerum seu pro omnibus Christum mortem obiisse (cf. comm. in 20:28)
 
 
JOÜON, Paul (1871-1940), S.J., a specialist in semitic languages, a member of Pontifical Biblical Institute
L'Évangile de Notre-Seigneur Jésus-Christ, traduction et commentaire du texte grec tenant compte du substrat sémitique
(Verbum salutis, vol V.)
, Paris: Éditeur G. Beauchesne, 1930.
on Matthew 20:28 (p. 125)
Πολλοὶ many, here and elsewhere 26:28, Mark 1:34, as well as Hebrew rabbim, is not opposed to all as in French. A whole/totality can be large or small numbre, to adequately express the notion of large all, should express the totality and the many. Here only the great number is expressed as we would express rather the totality. — For the idea comp. Is 53, 11-12 which returned three times rabbim "many", that is to say, "all, which are many."Πολλοὶ beaucoup, ici et ailleurs 26, 28; Mc 1, 34, de même que l'hébreu rabbīm, ne s'oppose pas à tous, comme en français. Une totalité pouvant être nombreuse ou peu nombreuse, pour exprimer adéquatement la notion de totalité nombreuse, il faudrait exprimer et la totalité et le grand nombre. Ici seul le grand nombre est exprimé tandis que nous exprimerions plutôt la totalité. — Pour l'idée comp. Is. 53, 11-12 où revient trois fois rabbīm « beaucoup », c'est-à-dire « tous, lesquels sont beaucoup ».
on Matthew 26:28 (p. 163)
On πολλοὶ ["many"] see on 20:28.Sur πολλοὶ voir in 20, 28.
on Mark 1:34 (p. 189)
The πολλοὺς [many] can be πάντας [all] of v. 32; πολλοὺς ["many"], does not necessary imply that some were not healed (cf. on Mt 20, 28).Les πολλοὺς peuvent être les πάντας du v. 32; πολλοὺς, n'implique pas nécessairement que quelques-uns ne furent pas guéris (cf. in Mt 20, 28).
 
 
HUBY, Joseph (1878-1948), S.J., exegete.
on Matthew 26:28 (written before year 1924 and consequently many times republished without changes)
Verbum Salutis, II. : Évangile selon Saint Marc. Traduction et commentaire par Joseph Huby, S.J.
(Paris : Beauchesne, 1924; Paris : Beauchesne, 1948, p. 366 [translation] and 372 [commentary]).
This is my blood, (the blood of) the new testament, which shall be shed for a great number.C'est mon sang, [le sang de] l'alliance, qui va être répandu pour un grand nombre.

The intention of this sacrifice is the good of great number. The Greek term πολλοὺς insists on the idea of multitude, without pronouncing exclusion. ...

L'intention de ce sacrifice est le bien d'un grand nombre. Le terme grec πολλοὺς insiste sur l'idée de multitude, sans prononcer d'exclusion. S'il ya opposition, elle n'est pas entre plusieurs privilégiés et le reste des déshérités, mais entre un seul qui s'offre à l'immolation et la multitude qui recueille les fruits de ce sacrifice. Le sang versé par le Christ est la source de toutes les grâces et bénédictions qui acheminent les pécheurs vers l'amitié divine, les justes vers la vision du ciel. L'institution de l'Eucharistie se clôt dans saint Marc par une parole de Jésus qui affirme à nouveau l'imminence de la Passion et la certitude de la victoire finale.
 
 
SIMON, Hadriano (c.1880-c.1950), C.SS.R. exegete. (1.ed. in 1921/1922)
Praelectiones biblicae ad usum scholarum: novum Testamentum. (Taurini: 1947. p. 896)
Qui pro multis effundetur: pro multis et in gratiam (Mt. περί, Mc. ὑπέρ) multorum, seu (per meiosim) omnium, effundetur
[...]
effundetur pro multis (ὑπὲρ πολλῶν, Mc.; περὶ πολλῶν, Mt.), i. e. pro multis et in eorum gratiam; ubi pro multis sibi vult pro omnibus, ut ap. Is. 53, 12.
 
 
PIROT, Louis (1881-1939), exegete, theologian.
Mark 14:24 translation and commentary (La Sainte Bible. Paris: 1935. [Mark] p. 574)
[...] le sang de l'alliance qui est répandu pour la multitude.
Et ce sang est répandu ὑπὲρ πολλῶν. Comme nous l'avons vu p. 530, il ne faut pas traduire l'expression par « plusieurs », « beaucoup » ou « un grand nombre », tous termes ayant un sens restrictif, alors que Jésus est mort pour tous les hommes sans aucune exception; il faut traduire par « multitude »; c'est toute l'humanité issue d'Adam qui est envisagée; c'est pour elle que Jésus, le nouvel Adam, a versé tout son sang; l'opposition est entre ce seul qui meurt et la multitude qui en profite comme autrefois elle pâtit de la faute de notre premier père (cf. Rom., v, 12-20 où sans cesse πολλοί est l'équivalent de πάντες).
 
 
BUZY, Denis (1883-1965), S.C.J., exegete, theologian.
Matthew 20:28 translation and commentary (La Sainte Bible. Paris: 1935. [Matthew] p. 267)
à la ressemblance du Fils de l'homme qui n'est pas venu pour se faire servir, mais pour servir et donner sa vie comme rançon d'un grand nombre.
il est venu pour servir. Servir qui? Tous, puisque, pour tous, il donne sa vie en rançon. La rançon (λύτρον) était la somme d'argent que l'on versait à la divinité, c.-à-d. à son temple, pour le rachat d'un eselave. Par ce seul mot, le Christ nous fait savoir ce que nous étions, des esclaves, Il ne s'expliquera pas davantage pour le moment, mais un jour l'apôtre des gentils, qui s'y connaissait, nous dira que nous étions les esclaves du démon et du péché (Rom., vi). Nous, c.-à-d. tous. Si le texte parle de la rançon d'un grand nombre, c'est que la totalité ne se compose pas de quelques unités, comme il arrive parfois, mais qu'elle comprend un grand nombre d'humains. L'expression signifie que la totalité est nombreuse; elle ne signifie pas que quelqu'un soit exclu de la totalité.
Matthew 26:28 translation and commentary (La Sainte Bible. Paris: 1935. [Matthew] p. 348)
ceci est mon sang, [le sang] de la nouvelle alliance, qui va être versé pour un grand nombre en rémission des péchés.

Shed for a great number (περὶ πολλῶν), by opposition not to all, but to a small number; the text specifies only that the shedding of the blood will benefit a multitude. We also know that the multitude is here all.

Versé pour un grand nombre (περὶ πολλῶν), par opposition non pas à la totalité, mais à un petit nombre; le texte spécifie seulement que le sang versé profitera à une multitude. Nous savons par ailleurs que la multitude est ici la totalité.
 
 
BISKUPEK, Aloysius (1884-1955), S.V.D., theologian, author of various books for seminarians, e.g. "Ordinations translation and explanation of the rite of ordination", "Our sacrifice", "Holy Mass and life", and also another pious books, e.g. "The Litany of the Sacred Heart", "Our Lady's litany: readings and reflections", "The Litany of the Blessed Virgin Mary explained", "Thoughts on the fifteen mysteries of the Rosary", "The message of the rosary", "Conference on the Religious Life", etc.
Ordinations - early editions (first in 1928.; second ed. 1929, p. 105)
... FOR YOU AND FOR ALL FOR THE REMISSION OF SINS.
Ordinations - revided version since 1942. (ed. 1954, p. 128)
... FOR YOU AND FOR ALL UNTO THE REMISSION OF SINS.
 
 
NOWY TESTAMENT. Kraków: 1936. Republished without changes also in 1938. Prepared by:
PROKULSKI, Walenty Wojciech (1888-1968), S.J.
MORAWSKI, Marian Józef Wojciech (1881-1940), S.J.
ANDRASZ, Józef (1891-1963), SJ.
SEMKOWSKI, Ludwik (1891-1977), S.J., who was in that time (1931-1949) professor of Pontifical Biblical Institute in Rome.
and using translation from: WUJEK, Jakub (1541-1597), S.J.
Matthew 26:28 (p. 95)
28 For this is my blood of the new testament, which shall be shed for many unto remission of sins. 28 Albowiem to jest krew moja Nowego Testamentu, która za wielu będzie wylana na odpuszczenie grzechów.

28. »For many« = for all.

28. »Za wielu« = za wszystkich.
Moreover, this edition was prepared according older editions. So before it very famous was Bible published by
KOZŁOWSKI, Szymon Marcin (1819-1899), bishop and exegete.
Biblia łacińsko - polska, czyli Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu,
podług textu łacińskiego wulgaty i przekładu polskiego x. Jakóba Wujka T. J.
Z komentarzem Menochiusza T.J. przełożonym na język polski.

Wydanie X. S. Kozłowskiego - Prałąta Katedry Wileńskiej. We czterech tomach.
Wilno : Józef Zawadzki, 1864. [844 pp]
It consists from Wujek's polish translation of Bible with polish translation of commentary from Menochio (1575-1655), S.J.
And therefore it says:
Matthew 26:28 translation and commentary (Wilno : 1907, vol. IV, p. 107)
For this is my blood of the new testament, which shall be shed for many unto remission of sins.Albowiem ta iest krew moia nowego testamentu, która za wielu będzie wylana, na odpuszczenie grzechów.

For many. For all, who are many.

Za wielu. Za wszystkich, których jest wiele.
 
 
Jan Ladislav Sýkora (1852–1923), theologian, exegete. His translation and commentary of New Testament was firstly published in 1909 and 1914. Consequently re-published also in 1922-1923 as Podlaha's Bible: Bible česká. part II. [Knihy Nového zákona]. Vol. II [Listy apoštolské a zjevení sv. Jana]. Praha : V. Kotrba, 1923.
Hebrews 9:28 (page 336)
"for sins of many", i.e. of all men, who were and are many.za hříchy mnohých, t.j. všech lidí, jichž bylo a jest mnoho.
 
 
COL, Rudolf (1902-1964), theologian, exegete. He'd taught New Testament since 1936. He translated New Testament from Greek and wrote short commentary to it in 1945 (gospels) and 1946 (other books).
(Nový Zákon: Sýkorův překlad v revisi Hejčlově k tisku upravil, rozčlenil, úvody a poznámkami opatřil dr. Rudolf Col. Velehrad, 1947).
Matthew 20:28
"for many" (hebraism), i.e. for all, and those will be many (cf. below 26, 28).„za mnohé" (hebraismus), t.j. za všechny a těch bude mnoho (srv. níže 26, 28).
Matthew 26:28
"is shed", some latin manuscript have "shall be shed" in synoptics.
- "for many", i.e. for all, and those will be many (cf. above 20, 28).
„vylévá se", některé latinské rukopisy mají u synoptiků „bude vylita". - „za mnohé", t.j. za všechny, a těch bude mnoho (srv. výše 20, 28).
Hebrews 9:28
"sins of many (men)", i.e. of all men, who were and are many.„hříchy mnohých (lidí)", t.j. všech lidí, jichž bylo a je mnoho.
 
 
BENOÎT, Pierre Maurice (1906–1987), O.P., translator of gospel according Matthew in famous "Jerusalem Bible." (1956)
on Matthew 20:28
L'Évangile selon saint Matthieu (Éditions du Cerf, 1961, p. 127-128), probably identical with "Première édition" (1956)
La Bible de Jérusalem (Éditions du Cerf, 1998, p. 1713), probably identical with "Deuxième édition révisée" (1973)
As indeed the Son of man did not come to be served, but to serve, and to give his life a ransom for a multitude.*C'est ainsi que le Fils de l'homme n'est pas venu pour être servi, mais pour servir et donner sa vie en rançon pour une multitude*.C'est ainsi que le Fils de l'homme n'est pas venu pour être servi, mais pour servir et donner sa vie en rançon pour une multitude*.

* The Semitic term translated "a multitude" (Is 53:11-12), the large number that opposes to the sole Redeemer without suggesting to the extent that this number will be limited and will not include "all" men. See also 26:28 (and Romans 5:6-21).

* Le terme sémitique que traduit « une multitude » (Is 53 11-12), oppose le grand nombre des rachetés à l'unique Rédempteur, sans suggérer pour autant que ce nombre aura une limite et n'englobera pas « tous » les hommes. Voir encore 26 28.

* Le terme sémitique que traduit « une multitude », Is 53 11s, oppose le grand nombre des rachetés à l'unique Rédempteur, sans impliquer que ce nombre soit limité, Rm 5 6-21. Cf. 26 28+.
on words of consecration of Eucharist
“The Accounts of the Institution and What They Imply” in The Eucharist in the New Testament [translated by E. M. Stewart]: A Symposium, Helicon Press, Baltimore and Dublin, 1964, page 80.
(quoted in LIKOUDIS, James, WHITEHEAD, Kenneth D. The Pope, the Council, and the Mass. Hanover : Christopher Publishing House, 1981. 281 pages. page 101; Emmaus Road Publishing, 2006, p. 109)
The word which we translate as ‘many’ stresses the sense of a great number and does not exclude anyone [...] Jesus certainly makes this fullness of salvation his own and it is the whole of mankind of the end of space and time that he includes in this ‘many’ for whom he was going to give his life as a ‘ransom’ (Matthew 20:28; Mark 10:45).
 
 
Edward J. KILMARTIN (1923-1994), S.J., liturgist.
“The Sacrificial Meal of the New Covenant,” in Paulist Press Doctrinal Pamphlet series (1965, page 4)
(quoted in LIKOUDIS, James, WHITEHEAD, Kenneth D. The Pope, the Council, and the Mass. Hanover : Christopher Publishing House, 1981. 281 pages. page 101; Emmaus Road Publishing, 2006, p. 109)
the Semitic phrase ‘for many’ stands for a totality and not for a multitude in contrast to the whole. Hence it indicates the universality of Christ’s redemptive work.
 
 


todo ICEL. Another English translation of phrase "PRO MULTIS" was "for all men". This we can find from 19th century in English translation of Lapide's commentary of words of consecration, where he said: "PRO MULTIS, i.e. FOR ALL MEN [pro omnibus hominibus]".

As translation of "PRO MULTIS" it was used e.g. in Our Parish prays and sings, which has been printing since 1959.



>>SHOW<<

It later become to be: "Approved text for the ordinary parts of the Mass pertaining to the people, approved by the bishops of the United States on April 2, 1964; by the Holy See on May 1, 1964."


Translation "for all men" was official translation up to 1973, when it was changed to "for all" (as has Biskupek, in 1928), because "all men" could seem, that it was not for women.



 
 
Gaspar Lefebvre (1880-1966), OSB. He edited bilingual missals: Latin-English, Latin-French, Latin-Dutch, Latin-Italian, etc.
Some editions says "for all," e.g. Latin-Portuguese edition in 1960.
Ordinário extraído do Missal Quotidiano e Vesperal, por Dom Gaspar Lefebvre, 1960
(avialable in web of Brasilian Lefebvrists: http://www.santotomas.com.br/?p=240 jul 19th, 2009)
« ESTE É O CÁLIX DO MEU SANGUE,DO SANGUE DA NOVA E ETERNA ALIANÇA:(MISTÉRIO DA FÉ!) O QUAL SERÁ DERRAMADO POR AMOR DE VÓS E DE TODOS OS HOMENS PARA A REMISSÃO DOS PECADOS. TODAS AS VEZES QUE ISTO FIZERDES, FAZEI-O EM MEMÓRIA DE MIM »« HIC EST ENIM CALIX SANGUINIS MEI, NOVI ET ÆTERNI TESTAMENTI: (MYSTERIUM FIDEI) QUI PRO VOBIS ET PRO MULTIS EFFUNDETUR IN REMISSIONEM PECCATORUM. HÆC QUOTIESCUMQUE FECÉRIT, IN MEI MEMÓRIAM FACIÉTIS. »
 
 
TUYA SOLAR, Manuel de (20th century), O.P.
Biblia Comentada por los Profesores de Salamanca. Tomus 5 (Evangelios). Nácar-Colunga. 1964 (firstly edited in 1960).
on Mark 14:24 ["shed for many"]

The benefit of this blood is for "many." It is semitism for "all," as is seen in diverse contexts of New Testament and in the rabbinical literature. There is besides a literary allusion to the "Servant of Yahve," that suffers for "many", multitude (Is 53:12).

El provecho de esta sangre es por “muchos.” Es semitismo por “todos,” como se ve en diversos contextos neotestamentarios y en la literatura rabínica. Hay además una alusión literaria al “Siervo de Yahvé,” que sufre por “muchos”5, multitudes (Is 53:12).

___________________

5 Schürmann, Die Semitismen im Einsetzungsbericht bei Markus (14:22ss) und bei Lukas (22:19ss): Zeit. Kath. Theol. (1951) 72-77.

___________________

5 Schürmann, Die Semitismen im Einsetzungsbericht bei Markus (14:22ss) und bei Lukas (22:19ss): Zeit. Kath. Theol. (1951) 72-77.

on Matthew 26:28 ["shed for many"]

Those, that are going to receive this benefit, in Mt-Mc are "many." But this expression is not restrictive to some, but equivalent in diverse Biblical passages to the totality or universality (Mt 20, 28, par.). Thus, in the poem of the "Servant of Yahve," of Isaiah, that probably influences in this editing, the suffering of Messiah obtains the merit for "multitude" (rabbím), that is the whole work of redemption (Is 53:12). Also in the post-biblical Hebrew, rabbím does not signify "many", but the multitude in general, people, that is to say "all the human beings without distinction".

Los que van a recibir este provecho en Mt-Mc son “muchos”. Pero esta expresión no es restrictiva a algunos, sino equivalente en varios pasajes bíblicos a la totalidad o universalidad (Mt 20,28; par.). Así, en el poema del "Siervo de Yahvé", de Isaías, que probablemente influye en esta redacción, el Mesías sufriente obtiene el merito para multitudes (rabbím), que son toda la obra redentiva (Is 53,12). Y en el hebreo postbíblico, rabbím no significa muchos, sino la multitud en general, el pueblo, es decir, todos los hombres sin distinción31.

___________________

31 D. G. Maeso, Ilustraciones eucarísticas (1957) p.206 nt.3; Schürmann, en Zeit. Kath. Theol. (1951) 72-77.

___________________

31 D. G. Maeso, Ilustraciones eucarísticas (1957) p.206 nt.3; Schürmann, en Zeit. Kath. Theol. (1951) 72-77.

on mentioned Matthew 20:28 ["redemption for many"]

For many. This benefit for the death of Christ is going to take advantage for (ἀντὶ) “many” (πολλῶν). The literary phrase may mislead, as if Christ's redemption was not for all men, but only for some, although these were "many."

Por muchos. Este beneficio de la muerte de Cristo va a aprovechar (ἀντὶ) a “muchos” (πολλῶν). La frase literaria podría desorientar, como si la redención de Cristo no fuese por todos los hombres, sino sólo por algunos, aunque éstos fuesen “muchos.”

First, this "many" is clearly equivalent to "all men" in St. Paul. In the same passage, to talk about the redemption of all men, the term "many" is exchange with "all" (Rom 5:15.18.19).

En primer lugar, esta forma “muchos” es evidentemente equivalente a “todos” los hombres en San Pablo. En un mismo pasaje permuta, para hablar de la redención de todos los hombres, el término “muchos” con “todos” (Rom 5:15.18.19).

Added to this is that this is a Semitism. This corresponds to the Hebrew word rabbim. And rabbim post-biblical Hebrew does not mean many pure and simple, but the multitude in general, the people, i.e. all human beings without distinction16. But, above all, the influence of the passage in Isaiah (53:11-12) of "Servant of Yahweh," which says borne the sins "of many," which is the redemptive work.

A esto se añade que se trata de un semitismo. Esta palabra corresponde al hebreo rabbím. Y rabbím en hebreo postbíblico no significa muchos pura y simplemente, sino la multitud en general, el pueblo, es decir, todos los seres humanos sin distinción16. Pero es, sobre todo, el influjo del pasaje de Isaías (53:11-12) del “Siervo de Yahvé,” en el que se dice que El expiará el pecado “por muchos,” que es la obra redentiva.

___________________

16 D. Gonzalo Maeso, Ilustraciones eucarísticas (1957) p.206 nota 3; Barrett, The Background of Mark 10:45: New Testament Essays (Studies in Memory of T. W. Manson, 1959) 1-18; J. A. Emerton, The Aramaic Background of Mark 10:45: The Journal of Theolog. Studies (1960) p.334ss.

___________________

16 D. Gonzalo Maeso, Ilustraciones eucarísticas (1957) p.206 nota 3; Barrett, The Background of Mark 10:45: New Testament Essays (Studies in Memory of T. W. Manson, 1959) 1-18; J. A. Emerton, The Aramaic Background of Mark 10:45: The Journal of Theolog. Studies (1960) p.334ss.

Note: we can see, that in notes under line he refers also to various older works of various scholars, namely:
SCHÜRMANN, Heinz (1913-1999): Die Semitismen im Einsetzungsbericht bei Markus (14:22ss) und bei Lukas (22:19ss): Zeit. Kath. Theol. (1951) 72-77.
MASEO, David Gonzalo. Ilustraciones eucarísticas (1957) p.206 nota 3;
BARRETT, Charles Kingsley (1917-?), The Background of Mark 10:45: New Testament Essays (Studies in Memory of T. W. Manson, 1959) 1-18;
EMERTON, John A. The Aramaic Background of Mark 10:45: The Journal of Theolog. Studies (1960) p.334ss.
 
 
Édouard Massaux (1920-2008), theologian
Influence de Saint Matthieu sur la littérature chrétienne avant Saint Irénée. (Universitas Catholica Lovaniensis, vol. 42), Publications Universitaires, 1950. 730 pp.
English translation:
    The influence of the Gospel of Saint Matthew on Christian literature before Saint Irenaeus by Edouard Massaux: translated by Norman J. Belval and Suzanne Hecht; edited and with an introduction and addenda by Arthur J. Bellinzoni. (NGS 5/1, p. 17)
1. 1 Clem. 7:4
    Let us fix our gaze on the blood of Christ and realize how precious it is to His Father, seeing that it was poured out for our salvation and brought the grace of conversion to the whole world.
    Ἀτενίσωμεν εἰς τὸ αἷμα τοῦ Χριστοῦ καὶ γνῶμεν, ὡς ἔστιν τίμιον τῷ πατρὶ αὐτοῦ, ὅτι διὰ τὴν ἡμετέραν σωτηρίαν ἐκχυθὲν παντὶ τῷ κόσμῳ μετανοίας χάριν ἐπήνεγκεν.
This "shed blood," αἷμα ἐκχυθέν, calls to mind the texts of the institution of the Eucharist which the synoptics record:
    Mt. 26:28. For this is my blood (αἷμα) of the [new] covenant, which is poured out (ἐκχυννόμενον) for many for the forgiveness of sins (εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν).
    Mk. 14:24. This is my blood (αἷμα) of the (new] covenant, which is poured out (ἐκχυννόμενον) for many.
    Lk. 22:20. This cup which is poured out (ἐκχυννόμενον) for you is the new covenant in my blood (ἐν τῷ αἵματί μου).
With Clement as in the synoptics, the object is the "blood of Christ," τὸ αἷμα τοῦ Χριστοῦ: Clement; αἷμά μου: synoptics. The object is the blood of Christ "poured out," ἐκχυθέν (Clement) or "which will be poured out," ἐκχυννόμενον (synoptics).
According to Clement, the purpose of the pouring out of the blood of Christ is our salvation (διὰ τὴν ἡμετέραν σωτηρίαν). With Mt., as in a reading of Mk., it is the remission of sins (εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν); while Mk., in the usual interpretation of the reading, and Lk. are more indefinite: ὑπὲρ πολλῶν or ὑπὲρ ὑμῶν: on behalf of many or on your behalf.
With Clement, the beneficiary of this shed blood is the whole world (παντὶ τῷ κόσμῳ) to which he has brought the gift of repentence (μετανοίας χάριν ἐπήνεγκεν); with Mt., this blood has been poured out on behalf of many (περὶ πολλῶν) as it is with Lk. (ὑπὲρ πολλῶν); this word πολλοί signifies the totality.35 For Clement, as for the synoptics, all mankind is the beneficiary of the shedding of the blood of Christ.

35 Cf. on this subject P. Jouon, L'Évangile de Notre-Seigneur Jésus-Christ, translation and commentary from the original text, taking into account the Semitic substration. Verbum Salutis 5 (Paris, 1930) 125 and 163; A. Durand. Évangile selon saint Matthieu, VS 1 (Paris, 1923) 481, where one reads: "Many" is not opposed to "all" and therefore does not exclude "totality"; but here as in Saint Paul (Rom. 5:19), this Greek term πολλοί highlights the value of the redeeming blood and invites one to measure the extent of its happy effects.
As we can see, this book from 1950 only referred to previous authors, namely eminent jesuits fathers and hebraists, whose commentaries were published in collection "Verbum salutis":
  • Alfred Durand (c.1857-1928), S.J., Evangile selon Saint Matthieu (Verbum salutis, vol I.). Paris : Beauchesne, 1923. 558 pp.
  • Paul Joüon (1871-1940), S.J. (member of Pontifical Biblical Institute): L'Évangile de Notre-Seigneur Jésus-Christ, traduction et commentaire du texte grec tenant compte du substrat sémitique (Verbum salutis, vol V.), Éditeur G. Beauchesne, 1930, Paris.
Both are quoted above.
 
 
ZERWICK, Max (1901-1975), S.J.
Analysis Philologica Novi Testamenti Graeci, Romae : Sumptibus pontificii instituti biblici, 1953
on Matthew 20:28 ["a ransom for many"] (p. 51-52)
polloi many; from semitic mind can signify "all, who are many." In number of totality, semit rather expresses multitude, where we express totality, because in "many" we hear "not all"; cf. Is. 53:11-12 three times rabbim many = all, who are many.πολλοί multi; ex mente semitica pt significare "omnes, qui sunt multi". In numerosa totalitate, semita potius multitudinem exprimit ubi nos totalitatem exprimeremus, quia in "multi" subaudimus "non omnes"; cf Is. 53, 11-12 ter rabbim multi = omnes qui sunt multi.
on Matthew 26:28 ["this is my blood ... shed for many"] (p. 68)
polloi semitic, can signify multitude simultaneously with totality = all, who are many, cf. 20:28.πολλοί sem. potest significare multitudinem simul cum totalitate = omnes qui multi sunt cf 20, 28
on Mark 1:34 ["he healed many"] (p. 80)
polloi many (doesn't exclude totality: all who were many, cf. Mt 20, 28).πολλοί multi (non excludit totalitatem: omnes qui multi erant cf Mt 20,28)
on Mark 10:45 ["a ransom for many"] (p. 108)
polloi "many" semitic, not in opposition to "all", but also for all, who are many, cf. Mt 20:28.πολλοί "multi", semitice non in oppositione ad "omnes", sed etiam de omnibus, qui multi sunt cf ad Mt 20, 28.
on Mark 14:24 ["blood shed for many"] (p. 118)
polloi semitic, not necessary opposes "all", but can signify "all, who are many".πολλοί sem. non necessario opponitur "omnibus", sed pt significare "omnes, qui multi sunt".
on Romans 5:19 (p. 344)
οἱ πολλοί here = all (cf 18); semitic, in οἱ πολλοί are not heared opposition to « all », therefore « many » can be understand "all, who are many" cf. Mt 20:28.οἱ πολλοί hîc = omnes (cf 18); semitice in οἱ πολλοί non subauditur oppos. ad « omnes », ideo « multi » intellegi possunt omnes, qui multi sunt cf Mt 20,28.
on Galatians 1:14 (p. 417)
polloi semitic, also: all who were many, cf. Mt 20:28.πολλοί semit. etiam: omnes qui multi sunt cf Mt 20, 28
on Hebrews 9:28 ["Christ ... offered to bear the sins of many"] (p. 509)
polloi semitic, is not opposed to "all", but can signify "all" in quantity are many.πολλοί semitice non opponitur "omnibus", sed pt significare "omnes" in quantum multi sunt.
And almost 20 years later - namely in 1970 - he wrote response to question, why some translations says "for all":
Notitiae 1970 May, pages 138-140. (originally written in Latin. English translation is from Zenit)

In the Hebrew (Aramaic) language, to be exact, there is one word for “all” (Latin “omnes”) and another word for “many” (Latin “multi”). The word 'multi' then, strictly speaking, does not mean 'omnes.' But because the word 'multi' — in different ways in our Western languages — does not exclude the whole, it can and does in fact connote it, where the context or subject matter suggests or requires it. It is not easy to offer clear examples of this phenomenon. Here are some:

  • In 4 Ezra 8:3, we read: “Multi quidem creati sunt, pauci autem salvabuntur.” (“Many indeed have been created, but few shall be saved.”) It is clear that “all” have been created. But here the interest is not in the whole but in the opposite of “few.” Hence, “many” is used, when that word really means “all.”
  • In Qumram text Hodayot IV, 28, 29, both words (“many” and “all”) are found in synonymous parallel, two parallel verses in which the same thing is said twice: “You have worked wonders among the many on account of your glory that you might make known to all your great works.”
  • Moreover, in Qumram “many” (with or without the article) came to be a technical term, almost a name, for the community of all the full-fledged members. So, just in the “rule” of the sect, the word occurs in about thirty instances.
  • We come, now to the texts of the New Testament with which we are especially concerned: Romans 5:12, 15. Here, the comparative argumentation from the minor premise to the major is set up, between the universality of Adam’s sin and the universality of the grace of Christ:

    “Therefore, just as through one person sin entered the world and through sin, death, and thus death thus came to all in-as-much as all sinned...(After the insertion of vss. 13 and 14, the comparison continues.) But the gift is not like the transgression. For if by that transgression the many died, much more did the grace of God and the gracious gift of the one person, Jesus Christ, overflow for the many.”

    Let us take note that “all” those of the first part of this citation becomes “the many” (with the article) in the second part. Just as sin affects all, (or rather much more), so also grace is destined for all.

  • In Mark 10:45 (Matthew 20:28), Jesus says, “the Son of Man came to give his life as a ransom for many.” Ambiguous in itself, that “for many” is in fact to be understood as “for all.” This is clear from 1 Timothy 2:6: “Christ Jesus, who gave himself as a ransom for all.”

    However, even if we didn’t have that authoritative interpretation in 1 Timothy, the expression “for many” nonetheless should certainly be understood as “for all.” This is so because the coming of Jesus (“He came in order to give . . . “) is explicitly carried out for the purpose which can abundantly be shown to have as its object the whole world, that is, the human race as a whole.

  • John 1:29: “Behold, the Lamb of God who takes away the sin (singular!) of the world!”
  • John 3:16,17: “For God so loved the world that he gave his only Son, so that everyone who believes in him . . . might have eternal life. Indeed, God sent his Son into the world in order that the world might be saved through him.”
  • 1 John 2:2: “He is the atoning sacrifice for our sins and not for ours only but also for (the sins) of the whole world.”
  • 1 John 4:14: “We have seen and testify because the Father has sent his Son as the Savior o.f the world.”
  • 1 Timothy 4:10: “. . .We have our hope set on the living God, who is the Savior of all men, especially of the faithful.” The following texts, ihowet, have the Eucharist in mind:
  • John 6:33: “The bread of God is that which comes down from heaven and gives life to the world.”
  • John 6:51: “The bread that I will give for the life of. the world is my flesh.”
Given all this data, one can rightly ask, not so much what the words pro multis in the consecration mean, but rather-given all this evidence-why pro omnibus is not explicitly said. Here is the answer to that question:
  1. In the primitive Palestinian Church, considering both their soteriology and their Semitic mind-set, there was no misunderstanding what-so-ever that had to be avoided by using pro omnibus. People could readily keep the traditional pro multis because those Christians understood the beauty of that original wording; they cherished the beauty of that phrase, “for the many.”
  2. Pro multis seems to have been used by Jesus himself. This is so because calling to mind the Suffering Servant who sacrifices himself, as in Isaiah, it is suggested that Jesus himself would fulfill what was foretold about that Servant of the Lord.

    The principal text in question here is Isaiah 53:11b-12:

    Through his suffering, my servant shall justify many, and their guilt he shall bear. Therefore, I will give him his portion among the great; and he shall divide the spoil with the mighty, because he surrendered himself to death...And he shall take away the sins of many, and win pardon for their offenses.

    Therefore the formula pro multis instead of pro omnibus in our texts (Mark 10:45=Matthew 20:28; Mark 14:24 Matthew 26:28) seems to be due to the intended allusion to the Suffering Servant whose work Jesus carried out by his death.

Now, this brings us to another question. As a result of these facts, why in our liturgical translations is the venerable "for many" replaced by "for all"? Here is my answer:

This is appropriate because of an inconvenient fact, accidental but true. The phrase “for many” (it is said) in our minds today is understood without reflection to exclude the universality of Christ’s redemptive work. The Semitic mind of the Bible could see that universality connoted in the phrase “for many.” In fact that connotation was certainly there, because of the theological context. However eloquent it was for ancient peoples, today that allusion to the Suffering Servant of Isaiah is clear only to experts.

One could also object to the phrase "for all" by saying that for some people the phrase might suggest that all actually will be saved. But that misunderstanding hardly exists amoung Catholics, it seems.

 
 
Few examples of varios translations, which were used during followed more then cca. 30 years:
  • NL: Want dit is de beker van het nieuwe altijddurende Verbond, dit is mijn Bloed dat voor u en alle mensen wordt vergoten tot vergeving van de zonden.
  • HR: Ovo je kalež moje Krvi, novoga i vječnoga saveza, koja će se proliti za vas i za sve ljude na odpuštenje grijeha.
  • ES: Porque éste es el cáliz de mi Sangre, Sangre de la alianza nueva y eterna, que será derramada por vosotros y por todos los hombres para el perdón de los pecados.
  • SI: To je kelih moje krvi, Nove in večne zaveze, ki se za vas in za vse preliva v odpuščanje grehov.
  • EN: This is the cup of my blood, the blood of the new and everlasting covenant. It will be shed for you and for all so that sins may be forgiven.
  • GE: Das ist der Kelch des neuen und ewigen Bundes, mein Blut, das für euch und für alle vergossen wird zur Vergebung der Sünden.
  • SK: Toto je kalich mojej Krvi, ktorá sa vylieva za vás i za všetkých na odpustenie hriechov. Je to krv novej a večnej zmluvy.
  • CZ: Toto je kalich mé Krve, která se prolevá za vás a za všechny na odpuštění hříchů. Toto je smlouva nová a věčná.
  • HU: Mert ez az én vérem kelyhe, az új és örök szövetségé. Ez a vér értetek és mindenkiért kiontatik a bűnök bocsánatára.
  • IT: Questo è il calice del mio Sangue per la nuova ed eterna alleanza, versato per voi e per tutti in remissione dei peccati.
  • PT: Este é o cálice do meu sangue, o sangue da nova e eterna aliança, que será derramado por vós e por todos para a remissão dos pecados.
  • FR: Car ceci est la coupe de mon sang, le sang de l'alliance nouvelle et éternelle, qui sera versé pour vous et pour la multitude en rémission des péchés.
  • FI: Tämä on minun vereni malja, uuden ja ikuisen liiton veri, joka teidän ja monien edestä vuodatetaan syntien anteeksi antamiseksi.
  • SE: Detta är mitt blods kalk, det nya och eviga förbundets blod, som blir utgjutet för er och för de många till syndernas förlåtelse.
  • PL: To jest bowiem kielich Krwi Mojej nowego i wiecznego przymierza która za was i za wielu będzie wylana na odpuszczenie grzechów.
  • BG: това е чашата на Моята кръв, на новия и вечен завет, която за вас и за мнозина ще се пролее за опрощение на греховете.
  • RU: Ибо это есть чаша крови моей, нового и вечного завета, которая за вас и за многих прольется во отпущение грехов.
  • LA: Hic est enim calix Sanguinis mei novi et aeterni testamenti, qui pro vobis et pro multis effundetur in remissionem peccatorum.

BG=Bulgarian, CZ=Czech, ES=Spanish, EN=English, FI=Finnish, FR=French, GE=German, HR=Croatian, HU=Hungarian, IT=Italian, LA=Latin, NL=Dutch, PL=Polish, PT=Portuguese, RU=Russian, SE=Swedish, SI=Slovenian, SK=Slovak

Now, while LA, FI, SE, PL, BG and RU say "for many", FR used "for the multitude" (similarly it was used in first German translation in that time, namely "für die vielen" [for the many]), which very easily evokes "all", and translation "for all" was using in CZ, EN, GE, HU, IT PT, SI and SK, while ES, HR and NL say "for all men" (wich was also officially in EN since time when English language was allowed - i.e. 1966 - and before revision in 1973, when word "man" was put away, since it can be consufed with "(only) male." Similarly it was also in early translations in PT, but since 1982 it is omitted too: Recentemente, em 1982, a Congregação Romana para os Sacramentos eo Culto Divino atendeu ao pedido dos Bispos de Nova Zelândia de suprimir a palavra "homens" na oração eucarística que diz: "O sangue que será derramado por vós e por todos os homens." [Maria Luiza Marcílio: A Mulher pobre na história da Igreja latino-americana. 1984. p. 30]).

Although standard translation of greek "anti/hyper/peri pollón" without article is of course only "for many," which was used in LA, FI, SE, PL, BG, RU etc. (similarly it would be "für viele" in German, "per molti" in Italian, "por muchos" in Spanish, "por muitos" in Portuguese, "sokakért" in Hungary, "za mnohé" in Czech, "za mnoge" in Croatian and Slovenian, "za mnohých" in Slovak, "pour plusieurs / grand nombre / beaucoup" in French, etc.).

 
 
Joachim Jeremias (1900–1979), philologist.
>>SHOW<<
 
 

Commentary of Benedict XIV [Lambertini] (†1758)

O'BRIEN, John (1841-1879), liturgist, theologian.
A History of the Mass, New York (ed. 1881, p. 331).
"Which for you and for many shall be shed."

According to the best authorities, and Pope Benedict XIV. among others (Enchirid., p. 72), the word "many" is here to be taken as meaning all, a mode of expression by no means uncommon in the Holy Scripture. St. Thomas Aquinas also interprets it in this way. If taken in any other sense it would hardly be possible to keep free of the Calvinistic error that our Lord died only for a certain class of persons.
About pope's tractate let's see firstly four famous summarizations of it published during his life - and finally his tractate itself.
 
 
BASSANUS, Andreas [Andreae/Andrea Bassani di Pordenone] (c. 1700 - c. 1770), theologian.
Enchiridium ex opere Benedicti XIV, Padua 1747, p. 84
What does the word “MULTI” signify in the consecration?Vox multi in consecratione quid significat?
Resp. According to a way of speaking of Scripture it signifies all, by the interpretation of the same Angelic doctor.R. Juxta modum loquendi S. Scripturarum significat omnes, eodem Angelico Doctore interprete.

Is the Christ’s blood shed also for damned?

Sanguis Christi etiamne pro improbis fusus est?
Resp. Also for them as for a sufficiency, and only for chosen as for an efficiency, as it is taught by the same doctor in 4 sent., dist. 8, q. 2. a. 2. q. 3. ad 7.R. Utique quoad sufficientiam, at pro solic electis quoad efficaciam, ut docet idem Doctor in 4. Sent. dist. 8. q. 2. a. 2. q. 3. ad 7.
 
 
DENISE, Claude (1701-1761), theologian.
Thesaurus sacerdotum et clericorum, part 4 [composed according tractate "About sacred sacrifice of the mass" of pope Benedict XIV.]
(ed. Aureliae: Couret de Villeneuv, 1754, p. 257; Parisiis: Apud Méquignon Juniorem, 1828, p. 223.)
That word "PRO MULTIS" signifies the same as also "for all", according to the manner of speaking of Sacred Scripture, which is indeed clear from v. 18 and 19, cap. 5 Epist. to Rom, compared between themselves.vox illa pro multis idem significat аc pro omnibus, juxta modum loquendi scripturae sacrae, qui quidem patet ex vers. 18. et 19. cap. 5. Epist. ad Rom. inter se collatis.
 
 
AZEVEDO, Emmanuel Lusitanus de (1713-1796), "one of the most distinguished Scholars and Theologians in Society of Jesus" (The Biography of the Society of Jesus). He had much the favour of pope Benedict XIV, and he committed the complete edition of pope's works (1747-51). He wrote also summarization of pope's tractate about the Sacrifice of the Mass. It has been printed since 1747 with pope's work.
Benedicti XIV pont. opt. max. SYNOPSIS De Sacrosancto Missae Sacrificio (ed. Venetiis, 1765, p. 55)
Word "MULTI" according to the manner of speaking of Sacred Scriptures signifies "all" : so as blood of Christ is shed for all; for all indeed according a sufficiency, and only for elect according effect.vocem vero multi juxta modum loquendi sacrarum Scripturarum significare omnes : ita ut sanguis Christi pro omnibus effusus sit; pro omnibus quidem quoad sufficientiam, et pro solis electis quoad efficaciam.
Moreover, since that time editions of this Benedict's work contain also appendix with short summarization of Benedict's teaching alphabetically ordered according topics, where about "consecration of chalice" it is said:
Benedicti XIV. De Ss Missae Sacrificio. Editio secunda latina post plurimas italas auctior et castigatior ad usum academiae liturgicae conimbricensis accedunt appendices ex operibus SS. Domini Nostri petitae, una cum indice multiplici ad majorem auditorum profectum, qui Novae Sacrorum Rituum Scholae in Collegio Romano Societatis Jesu intererunt.
Index alphabeticum Rerum notabilium/memorabilium [printed on the end of Rome's (and many others) editions of pope's tractate] (Rome, 1748, p. 528 and p. 553).
Consecratio Panis, et Vini.
It is said PRO MULTIS, that is for all.Dicitur pro multis, id est pro omnibus.
Multi.
Multi in sacris Scripturis saepe idem est ac omnes; Et hoc modo in consecratione Calicis vox pro multis accipitur. l. 2. c. 15. n. 11.
 
 
BENEDICT XIV. [cardinal LAMBERTINI, Prospero Lorenzo] (1675-1740-1758), pope, theologian.
Annotazioni sopra il Santo Sagrifizio della Messa (Annotazioni. Bologna: 1740, vol. ii, p. 331; Roveredo: 1740, vol. II, p. 185-186).
Latin transl. by Michel-Angelo Giacomelli (1695–1774) in Commentarii (Padua: 1745, p. 97; Padua, 1753, p. 97).
And without depart from Angelic Master [latin: "And following the same Angelic Doctor"], in explaining those words "for many", we say, that that word "many" according to the manner of speaking of the Holy Scriptures signifies all.Ac eundem Angelicum Doctorem sequuiti ita explicamus verba illa pro multis, ut vox multi juxta modum loquendi sacrarum Scripturarum significet omnes.E senza dipartirci dall' Angelico Maestro per ispiegare le parole pro multis diremo, che la parola multi secondo la frase delle Divine Scritture significa omnes.
    "For as through the disobedience of the one man many were constituted sinners; and so through the obedience of one man many were constituted just"
Sicut enim per inobedientiam unius hominis peccatores constituti sunt multi; ita et per unius obeditionem justi constituantur multi
are the words of St Paul to the Romans 5. where without doubt the word "many" signifies all, as is most clearly received from previous words of Apostle:sunt verba D. Pauli ad Roman.5. ubi sine dubitatione vox multi omnes significant, ut luculentissime apparet ex superioribus verbis:sono parole di S. Paolo ad Romanos 5. nelle quali senza dubbio il multi significa omnes, come dalle antecedenti parole dell' Apostolo evidentemente si ricava :
    "Therefore, as by the offence of one, unto all men to condemnation: so also by the justice of one, unto all men to justification of life."
Igitur sicut per unius delictum in omnes homines in condemnationem, sic per unius justitium in omnes homines in justificationem vitae.
Therefore we say that the Blood of Christ has been shed for all:Itaque dicimus Sanguinem Christi fusum esse pro omnibus;Diremo, essere stato sparso il Sangue di Cristo per tutti:
    And he is the propitiation for our sins: and not for ours only, but also for those of the whole world.
Ipse est propitiatio pro peccatis nostris; non pro nostris autem tantum, sed etiam pro totius mundi;
are the words of St. John: shed however for all according to sufficiency, and for the elect only according to efficacy, as Thomas well explains in 4 Sentences: dist. 8. quaest. 2. art. 2. quaest. 3. ad septimum that it has efficacy not only in the Jewish elect, to whom the Blood of the old Testament was exhibited, but also in the Gentiles, not only in the Priests who confect this Sacrament and also in those who receive it, but also in those for whom the Sacrifice is offered. Here are the words of the Holy Doctor in the Summa part III, Question 78, art.3 to the 8th objection.:
    The blood of Christ's Passion has its efficacy not merely in the elect among the Jews, to whom the blood of the Old Testament was exhibited, but also in the Gentiles; nor only in priests who consecrate this sacrament, and in those others who partake of it; but likewise in those for whom it is offered. And therefore He says expressly, "for you," the Jews, "and for many," namely the Gentiles; or, "for you" who eat of it, and "for many," for whom it is offered.
sunt verba D. Joannis: fusum autem pro omnibus quoad sufficientiam, et pro solis electis quoad efficaciam, ut bene explicat D.Thomas in 4 sentent. dist. 8. quaest. 2. art. 2. quaest. 3. ad septimum: habere porro efficaciam non solum (ait idem D. Thomas 3. par. Quaest. 78. art.3. ad octavum) in Judacis electis, quibus exhibitus est Sanguis veteris Testamenti, sed etiam in Gentilibus, nec solum in Sacerdotibus, qui hoc conficiunt Sacramentum, vel aliis, qui sumunt, sed etiam in illis, pro quibus offeretur. Et ideo signanter dicit: pro vobis Judaeis, et pro multis, scilicet Gentilibus; vel pro vobis manducantibus, et pro multis, pro quibus offeretur.sono parole di S. Giovanni; essere stato sparso per tutti quoad sufficientiam, e solamente per gli eletti quoad efficaciam, come bene spiega San Tommaso nel 4. delle Sentenze alla dist. 8. quest. 2. art. 2. quest. 3. Ad septimum; ed avere la sua efficacia non solo nei Giudei eletti, ai quali fu esibito il Sangue dell' antico Testamento, ma ancora nei Gentili, e non solo nei Sacerdoti, che fanno questo Sagramento, o in quelli, che lo prendono, ma ancora negli altri, pe'quali si offre il Sacrifizio. Ecco le parole del Santo Dottore nella 3. part. alla quest. 78. art. 3. Ad octavum.
    Sanguis Passionis Christi non solum habet efficaciam in Judaeis electis, quibus exhibitus est Sanguis veteris Testamenti, sed etiam in Gentilibus, nec solum in Sacerdotibus, qui hoc conficiunt Sacramentum, vel aliis qui sumunt, sed etiam in illis, pro quibus offertur. Et ideo signanter dicit: pro vobis Judaeis, et pro multis, scilicet Gentilibus; vel pro vobis manducantibus, et pro multis, pro quibus offertur.

Moreover, let's see our passage of institution of Eucharist (Matthew 26:26-29)
And whilst they were at supper, Jesus took bread and blessed and broke and gave to his disciples and said:Cœnantibus autem eis, accepit Jesus panem, et benedixit, ac fregit, deditque discipulis suis, et ait :Ἐσθιόντων δὲ αὐτῶν λαβὼν ὁ Ἰησοῦς ἄρτον καὶ εὐλογήσας ἔκλασεν καὶ δοὺς τοῖς μαθηταῖς εἶπεν:
    Take and eat. This is my body.
    Accipite, et comedite : hoc est corpus meum.
    λάβετε φάγετε: τοῦτό ἐστιν τὸ σῶμά μου.
And taking the chalice, he gave thanks and gave to them, saying:Et accipiens calicem, gratias egit : et dedit illis, dicens : καὶ λαβὼν ποτήριον [καὶ] εὐχαριστήσας ἔδωκεν αὐτοῖς λέγων:
    Drink all of this. For this is my blood of the new testament, which shall be shed for many unto remission of sins. And I say to you, I will not drink from henceforth of this fruit of the vine until that day when I shall drink it with you new in the kingdom of my Father.
    Bibite ex hoc omnes. Hic est enim sanguis meus novi testamenti, qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum. Dico autem vobis : non bibam amodo de hoc genimine vitis usque in diem illum, cum illud bibam vobiscum novum in regno Patris mei.
    πίετε ἐξ αὐτοῦ πάντες: 28 τοῦτο γάρ ἐστιν τὸ αἷμά μου τῆς διαθήκης τὸ περὶ πολλῶν ἐκχυννόμενον εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν. 29 λέγω δὲ ὑμῖν, οὐ μὴ πίω ἀπ' ἄρτι ἐκ τούτου τοῦ γενήματος τῆς ἀμπέλου ἕως τῆς ἡμέρας ἐκείνης ὅταν αὐτὸ πίνω μεθ' ὑμῶν καινὸν ἐν τῇ βασιλείᾳ τοῦ πατρός μου.
Now the same Lambertini (Benedict XIV) in his Annotazioni, vol. 1 (Roveredo: 1740) on pages 75-77. On these 3 pages, he 3 times referred to Lapide's commentary of this passage. Latin translation by Michel-Angelo Giacomelli (1695–1774).
[transl., vol. 1]
[vol. 1]

... as it is optimally showed by Father Cornelius a Lapide in cap. 26 Matt. vers 26
[p. 66]
... quod optime probat a Lapide in cap. 26. Matth. vers. 26
[p. 76]
come bene va comprovando il Padre Cornelio a Lapide sopra il cap. 26. di San Matteo al vers. 26

... and Cornelius a Lapide in Matt. cap. 26, vers. 29
[p. 67]
... et a Lapide in Matth. cap. 26. vers. 29.
[p. 77]
... e Cornelio a Lapide sopra il cap. 26 di San Matteo al vers. 29
... Take and eat. This is my body. And taking the chalice, he gave thanks and gave to them, saying: Drink all of this. For this is my blood of the new testament, which shall be shed for many unto remission of sins. ...... Accipite, et comedite : hoc est corpus meum. Et accipiens calicem, gratias egit : et dedit illis, dicens : Bibite ex hoc omnes. Hic est enim sanguis meus novi testamenti, qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum. ...

... consecration of bread and wine as it is optimally disputed by Cornelius a Lapide in cap. 26 Matt. vers. 27.
[p. 68]
... consecratio panis et vini, ut optime disputat a Lapide in Cap. 26. Matth. vers. 27.
[p. 78]
... la Consragrazione tanto del pane, quanto del vino, conforme va ben discorrendo Cornelio a Lapide sopra il cap. 26 di S. Matteo al vers. 27
So evidently Benedict XIV read Lapide's commentary of our passage (Matthew 26:26-29), but he did not prohibited this commentary - which he would be obligated if it contained heresy - but even contrary: he even popularized it by repeated references to it as the optimal commentary (but in the same passage Lapide teached also, that "for many=for all men"). Similarly in that same work he often referred to Chrysostom, Theophylact and Euthymius. And beside mentioned example of referrence to Lapide he similarly referred in his writings also to innumerable many other books of various theologians, where it is also said, that word "many" in words of consecration can be understood as all.
And finally, he himself (in vol. 2 quoted above) popularized and defended interpretation "many" as all and so it was consequently teached also by his commentators - as we quoted above.
 
 

ALL as MANY (restrictive interpretations)

ARISTOTLE (384 BC – 322 BC)
Poetics, XXV about some passages from Iliad
For 'all' is here used metaphorically for many, all being a species of many.τὸ γὰρ ‘πάντες’ ἀντὶ τοῦ πολλοί κατὰ μεταφορὰν εἴρηται, τὸ γὰρ πᾶν πολύ τι.
If fact, not only word "many" - about which we disputed in previous part of our work - but even word "all" (or "all men") is ambiguous. And similarly like word "many" sometimes signifies all, also word all sometimes signifies just many and not necessary absolutely all. We will show various examples in which word "all" sometimes means Church or those, who are elect, sometimes contrary, etc. There are many possibilities. Fact however is, that mere such phrase can be understood also restricitvely.
Moreover, it is even so frequent, that we can hardly find or say something, which can be said about absolutely everything. For almost always we can found some exceptions. E.g. God is so different from everything another, that he is exception almost always. And Christ is simultaneously God and man. So even when we talked, that Christ died for absolutely all men, we don't mean, that he died also for himself, although also he is man.
Similarly: "God created everything." or "All things were made by him" (John 1:3a)
One can say: "if everything, then also goled island."
Or better: "if everything, then he created also himself".
But evidently such sentences are not intended so, but rather just as:
    "apart from Him nothing came into being that has come into being." (John 1:3b)
There are many kinds of using word "all" but understand it not absolutely.
 
 

Drink from it ALL

Even immediately before our sentence ("this is my blood...") it is said
Matthew 26:27
Drink from it ALL!Bibite ex eo omnes.πίετε ἐξ αὐτοῦ πάντες
However, this "all" is understood by theologians not univerally for all men, but only for the apostles, as we see also from parallel passage
Mark 14:23
All drank from itbiberunt ex illo omnesἔπιον ἐξ αὐτοῦ πάντες
So Bellarmine and others [see also e.g. Alexander Natalis (1639-1724), O.P. in Theologia dogmatico-moralis secundum ordinem catechismi Concilii Tridentini (1769, t. 3, p. 347)].
BELLARMINE, Robert (1542-1621), S.J., cardinal, theologian, the most eminent cardinal in history (CE, W)
De Verbi Dei interpret. lib. III, cap. II. (Disputationum. Lugduni : Pillehotte, 1596. col. 122b)
illa verba Matth. 26. Hoc est corpus meum videntur nobis tam clara, ut non potuerit clarius loqui Euangelista: at Zwinglianis videntur obscura et figurata. Et illa ibidem: Bibite ex hoc omnes, videntur clarissima, et nobis, et Lutheranis: tamen diversissimè explicantur. Nos enim cùm legamus Marci 14. Et biberunt ex eo omnes, quod de duodecim discipulis intelligitur, Scripturam per Scripturam interpretantes, dicimus Dominum duodecim discipulis dixisse: Bibite ex hoc omnes. Brentius vero in suis illis prolegom. dicit clarissimè, hic praecipi non solùm Apostolis, sed etiam aliis omnibus, ut ex calice Domini bibant. Et cum petimus, an etiam Turcae, et Judaei, et infantes bibere debeant? tum vero adjiciunt glossam, Omnes, id est, omnes fidèles adulti.
De Romano Pont. lib. III. cap. XXIII. num. VIII. (Disputationes. Ingolstadii : Sartori, 1588. col. 937C)
Evangelion docet, utramque partem Sacramenti coenae Domini omnibus Christianis ministrandam esse et quidem de calice expresse inquit: Bibite ex hoc omnes. Pontificii e contra decernunt, et definiunt, etc.
Adhuc non vidimus locum illum Euangelii, ubi doceamur, utramque partem Sacramenti coenae Domini omnibus Christianis ministrandam esse. Nec enim de calice Dominus ait: Bibite ex hoc omnes Christiani, sed: Bibite ex hoc omnes: qui verò essent illi omnes, Marcus explicuit, cum addidit: Et biberunt ex illo omnes. Non autem biberunt omnes Christiani, sed omnes Apostoli, soli tunc cum Domino vescebantur.
Disputationum, De Sacramento Eucharistiae, lib. IIII., cap. XXV, (ed. 1591, vol. II, col. 907-909; Lugduni : Pillehotte, 1599. tom. II, col. 657-659.)

SECUNDUS locus, qui est planè Achilles, Lutheri, Buceri, Philippi, Calvini, Kemnitii, Hamelmanni, & omnium aliorum, sunt illa verba Matth. 26. Bibite ex hoc omnes; id enim edictum esse dicit Calvinus, aeterni Dei, quo omnes coguntur ad utramque speciem Sacramenti percipiendam.

RESPONDEO; Haec verba dicuntur solis Apostolis, qui tum ad mensam cum Christo sedebant. Id probo hac ratione: Particula, omnes, non semper in Scriptura accipitur universalissimè pro omnibus hominibus, sed saepe pro omnibus certi alicuius generis. Alioqui illud Pauli: Omnes quaerunt quae sua sunt, includeret etiam sanctissimos quosque; & illud: Omnes peccaverunt, Christum quoque comprehenderet; & illud: Clamaverunt omnes, Crucifige eum; & similia, in Apostolos Domini convenirent.

Videndum igitur est, an illud: Bibite ex eo omnes, universalissimè capiatur, an pro aliquo certo genere. Et quidem universalissimè, id est, pro omnibus hominibus capi non potest: nam sequeretur debere Sacramentum dari Turcis, Iudaeis, Ethnicis; & illi enim homines sunt. Oportet igitur pro certo genere hominum illud accipere: quaero igitur quod sit illud hominum genus. Si dixerint omnes viros, excludentur feminae: si omnes fideles, includentur infantes, quos tamen etiam adversarii excludunt. DICENT, esse omnes fideles adultos. SED INPRIMIS gratis hoc dicent; nec enim id facilè probare poterunt. DEINDE includentur abstemii, quos tamen etiam ipsi plerumque excipere solent. DENIQUE repugnat Marcus apertissimè, qui sic ait cap. 14. Et biberunt ex eo omnes; ista enim verba respondent illis: Bibite ex eo omnes. Quare eodem modo accipitur, omnes, apud Matthaeum, & apud Marcum. Apud Marcum autem non intelliguntur per, omnes, omnes fideles adulti: nec enim verum esset: Biberunt ex eo omnes; ergo nec apud Matthaeum intelligi possunt omnes fideles adulti. Quod si fortè dicant apud Marcum per, omnes, intelligi omnes fideles adultos, quia in Apostolis biberunt omnes: colligemus iam non obligari fideles ad calicem Domini bibendum, quia mandatum iam impleverunt; iam enim biberunt, ut eis fuerat imperatum.

Restat igitur, ut mandatum solis Apostolis datum fuerit. Id quod potest etiam confirmari ex circumstantiis totius illius loci Evangelistae Matthaei. Omnes enim clamant, haec verba solis Apostolis dicta esse: Cenantibus, inquit, eis. Quid est, eis, nisi Apostolis? Sequitur: Accepit IESUS panem, & benedixit, ac fregit, deditque discipulis suis. Quibus discipulis dedit, nónne illis qui cum illo cenabant? Sequitur: Et ait; Accipite, & comedite, hoc est corpus meum. Certè illis dixit: Accipite, & comedite, quibus dedit comedendum; dedit autem Apostolis solis, ut iam ostendimus. Sequitur: Et accipiens calicem, gratias egit, & dedit illis. Quibus illis? iisdem, quibus dederat panem, id est, solis Apostolis. Sequitur: Dicens; Bibite ex hoc omnes. Quibus hoc dixit, nisi illis, quibus dedit calicem? nam dedit dicens. Dedit autem solis Apostolis; ergo solis Apostolis dixit. Sequitur: Et hymno dicto exierunt in montem Oliveti, tunc dicit illis; Omnes vos scandalum patiemini in me, &c. Qui dixerunt hymnu cum Christo? qui exierunt in montem Oliveti? qui erant omnes illi scandalum passuri in illa nocte? nónne soli Apostoli? Clarissimè igitur patet, verba illa ad solos Apostolos pertinere.

[OBJ.:]

Sed videamus nunc quid adferant adversarii, ut probent illa dici ad omnes fideles. Lutherus in lib.de captiu. Babyl. cap. de Eucharistia tribus argumentis probat, illud: Bibite ex hoc omnes, non ad solos Apostos dictum esse. ... Christus dixit: Hic est sanguis meus, qui pro vobis, & pro multis effundetur. Hîc clarissimè vides, sanguinem dari omnibus, pro quorum peccatis fusus est. Quis autem audeat dicere pro laicis non esse fusum? ergo omnibus datur, & omnibus dicitur: Bibite. De hoc argumento sic Lutherus triumphat: Hoc, inquit, maximè omnium urget, penitusque me concludit.

RESPONDEO; Argumentum hoc verè concludit, non pro Luthero, sed contrà ipsum. Nam si sanguis Domini dandus esset omnibus, pro quibus fusus est; dandus esset omnibus omnino hominibus, etiam Turcis, Iudaeis, Ethnicis, & quibuscunque impiis. Sanguis enim ille pro omnibus fusus est, ut Scripturae passim tradunt, Coloss. 1. 1. Cor. 15. 1. Ioan. 2. & alibi.

Note: this last response of Bellarmine is also interesting, for Luther argued, that Christ said there about his blood, that it is shed not only "for you" - i.e. apostles who were there - but also "for many" - id est others (and from that he wanted to deduce, that also others should drink from it). And of course by this "all for who it is shed" - namely as it is said here ("shed for you and for many") - Luthers means all faithful or all predestinated.
Now however, if Bellarmine's response was correct and serious, then it would means, that he just interpreted here these words "you and many" as absolutely all men. While Luther didn't understand it so - as he himself explained in another place of that same tractate, and which was also used against him by Bellarmine in another tractate - but now Bellarmine says his own interpretation, namely that Christ shed his blood for all men.
 
 

"hated by ALL" (Mt 10,22)

Matthew 24:9
Then they will deliver you to tribulation, and will kill you, and you will be hated by all nations because of My name.tunc tradent vos in tribulationem et occident vos et eritis odio omnibus gentibus propter nomen meumτότε παραδώσουσιν ὑμᾶς εἰς θλῖψιν καὶ ἀποκτενοῦσιν ὑμᾶς, καὶ ἔσεσθε μισούμενοι ὑπὸ πάντων τῶν ἐθνῶν διὰ τὸ ὄνομά μου.
Although, "all nation" also in absolute sense may be true in such sense, that during whole history, there will be some from every nation, who will hated them. Nevertheless it is still interesting for us, that Origen (c. 185–254) in commentary to this passage in fact mentioned general principle, that word "all" can be sometimes taken for "many." He says here:
to Matthew 24:9 [in Matth., tract. 28 in fine] (PG 13, 1653 D), ancient latin translation (quoted also by Thomas Aquinas in Catena), cf. also simlar commentary by Paschasius in PL 120:803 D.
However, one would discuss, that what it is said "all nations," he shall find not certain, that all nations - even in the most distant part of the earth - will hate Christ's people, unless also here some one would say, that because of exaggeration "all" is put for "many."Si autem discutere quis velit, quod ait omnibus gentibus, non satis inveniet certum, quoniam omnibus etiam in ultimis partibus terrae commorantibus gentibus odio habetur populus Christi; nisi forte et hic aliquis dicat, propter exaggerationem positum omnibus pro multis.
More certainly we can deduce such interpretation in another place of this same Gospel:
Matthew 10,22a (=Mark 13:13=Luke 21:17; very similar is also Matthew 24:9)
And you shall be hated by all because of my nameet eritis odio omnibus propter nomen meumκαὶ ἔσεσθε μισούμενοι ὑπὸ πάντων διὰ τὸ ὄνομά μου
It is word-by-word identical sentence except the word "nations." So it is said here not "all nations," but mere "all" and so here we cannot used previous speculation, but we should legitimately noted, that surely they was not hated by "all" in abolute sense as everyone. And so this passage was more famous in Greek school for demonstration of this principle.
 
 
EUSTAThIOS of Thessalonica
Opera Minora, ΛΟΓΟΣ Β (CFHB 32, 35-36) shortly before his passage about words of consecration, which we've quoted above
(Sometimes) the same is equivalently called "all" and "many." More detaily: we used different words, but understand one in other. Often even word "all" is taken for "many," as also Savior said, that disciples will be hated by all because of his name (Mt 10:22). For evidently apostles was not hated by all - as it would indicate in distributive (understanding) - but (only) by many. καὶ ἔστι ποτὲ ἰσοδύναμον παντί τε εἰπεῖν καὶ πολλῷ· καὶ ἵνα διεξοδικώτερον τῷ λόγῳ καὶ κομψότερον ἐμφιλοχωρήσωμεν, ἐπαλλάττουσι τὰ ῥήματα ταῦτα καὶ ἀντιμεταχωροῦσιν εἰς ἄλληλα καὶ ἐν πολλοῖς τὸ πᾶν μὲν εἴληπται ἀντὶ πολλοῦ, ὡς καὶ ὅτε τοὺς μαθητὰς ὁ σωτὴρ εἴποι ἔσεσθαι μισουμένους ὑπὸ πάντων διὰ τὸ αὐτοῦ ὄνομα· οὐ γὰρ δήπουθεν ὑπὸ πάντων ἐμεμίσηντο οἱ ἀπόστολοι ὡς ἐν περιλήψει κοινῇ, ἀλλ᾽ ὑπό γε πολλῶν τινων.
 
 
Apollinaris of Laodicea (c.310-c.390)
to Mat. 10:22a (Codex Parisinus Graecus 194, fol. 52a/r; TU 61, 16).
"Hated" however "they will be" - he says - by many, which is (meaning of) "by all." For many also received them in their houses and loved them.μισούμενοι δὲ ἔσεσθε, φησίν, ὑπὸ πολλῶν· τοῦτο γάρ ἐστιν τὸ ὑπὸ πάντων· καὶ γὰρ πολλοὶ ὑπῆρχον οἱ παραδεχόμενοι αὐτοὺς ἐν ταῖς οἰκίαις αὐτῶν καὶ φιλοῦντες.
Latin (paraphrased) translation of this greek text made by: Pierre Poussines (1609–1686) S.J. in Symbolae In Matthaeum (Tolosae : Boude, 1646, p. 143)
Praedicit quoque odio ipsos habendos a multis. Multos enim tantum significare voluit cum omnes dixit. Nam certe, si praefracte accipiatur, verum non sit ab omnibus hominibus odio habitos Evangelii praecones: cum plane constet exceptos eos a permultis in domos et omni amore atque officio cultos.
 
 
CYRIL of Alexandria (c.376-444)
to Mat. 10:22a (TU 61, 192)
However they will not be hated by all, but by many, especially in that time, but by exaggeration he says "all," while those, who received the Word, loved them.οὐ παρὰ πάντων δὲ ἔμελλον μισεῖσθαι, ἀλλὰ παρὰ πολλῶν μάλιστα κατ᾽ ἐκεῖνο καιροῦ, διὸ ἀπὸ τοῦ πλείονος εἶπεν τὸ παρὰ πάντων, ἐπεὶ οἱ δεξάμενοι τὸν λόγον ἠγάπων αὐτούς.
 
 
PETROS of Laodicea
to Mat. 10:22a (Codex Bodmer 25, fol. 18b; etc.; Heinrici, p. 110-111)
"You will be hated by all" for "by many" he says, for many also had received word of faith. Those also loved them.τὸ δὲ ἔσεσθε μισούμενοι ὑπὸ πάντων ἀντὶ τοῦ ὑπὸ πολλῶν φησι· πολλοὶ γὰρ οἱ παραδεξάμενοι τὸν λόγον τῆς πίστεως, οἳ καὶ ἠγάπων αὐτούς.
 
 
ThEOPHYLACTOS
to Mat. 10:22a (PG 123, 240 D) [Latin transl. by: Ioannes Œcolampadius (1482–1531) in 1524]
"By all," that is "by many," for not all hated them, for there were also some, who had received faith.Ab omnibus, hoc est, a multis. Non enim omnes illos odio persequebantur: nam nonnulli et fidem acceperant.Τὸ ὑπὸ πάντων, ἀντὶ τοῦ, ὑπο πολλῶν. Οὐ γὰρ πάντες ἐμίσουν αὺτούς· ἦσαν γὰρ καὶ οἱ παραδεξάμενοι τὴν πίστιν.
 
 
EUThYMIOS
to Mat. 10:22a [Commentaria, cap. XIX] (PG 129, 336 C). Latin transl. by: John HENTEN (1499-1566), O.S.H. (later O.P.) in 1543
"By all" that is "by many/more." For many also loved them. However this is also idiom of Scripture, that it is said "all" also for "many/more."Ab omnibus, id est, a pluribus : nam multi ipsos dilexerunt. Est autem et hoc Scripturae idioma ut omnibus dicat pro pluribus.Ὑπὸ πάντων, ἀντὶ τοῦ, ὑπὸ τῶν πλείονων. Πολλοὶ γὰρ αὐτοὺς ἠγάπησαν. Ἰδίωμα δὲ καὶ τοῦτο γραφικὸν, πάντας λέγειν, καὶ τοὺς πλείονας.
 
 
Also modern exegetes, e.g.:
LAPIDE, Cornelius a (1567–1637), S.J., theologian, exegete.
to Matthew 10:22a (Parisiis : apud Ludovicum Vivès, 1891, t. XV, p. 269)
"All" that is many. ... So often in Scripture the "all" signifies many. For so we commonly speaking - when we see that many/more (people) do certain thing - we say that "all do it," that is: very many."OMNIBUS," id est multis ... Sic saepe τὸ omnis in Scriptura significat multos. Sic enim vulgo loquimur, ut cum plurimos cernimus qui facere, dicamus omnes id facere, id est plerosque.
TODO to Numeri 32:21
 
 

John 6:45 (cf. Isaiah 54:13)

It is written in the prophets: And they shall all be taught of God.est scriptum in prophetis et erunt omnes docibiles Deiἔστι γεγραμμένον ἐν τοῖς προφήταις· καὶ ἔσονται πάντες διδακτοὶ Θεοῦ.
Chrysostom [Χρυσόστομος] (c.349–407)
to John 6:45 (in Joann., hom. 46, n. 1; PG 59, 258) Bold text is mentioned here by Thomas Aquinas in his Catena, etc.
"They shall all be taught of God." Do you see the dignity of faith, and that not of men nor by man, but by God Himself they shall learn this? And to make this assertion credible, He referred them to their prophets. If then "all shall be taught of God," how is it that some shall not believe? Because the words are spoken of the greater number. Besides, the prophecy means not absolutely all, but all that have the will. For the teacher sits ready to impart what he has to all, and pouring forth his instruction unto all.Erunt omnes docibiles Dei. Vidistin fidei dignitatem, et quomodo non ab hominibus, nec per hominem, sed per Deum ipsum illud edocendi sint? Ideoque ut sermoni suo faceret fidem, ad prophetas ipsos remisit. Et si dictum est, inquit, ipsos fore docibiles Dei, cur aliqui non credunt? Quia illud de pluribus dictum est. Alioquin autem non omnes prorsus, sed omnes qui voluerint, per prophetam significantur. Magister enim omnibus proponitur, paratus ad sua tradenda, qui doctrinam sunrn omnibus effundit.Ἔσονται πάντες διδακτοὶ Θεοῦ. Εἶδες τῆς πίστεως τὸ ἀξίωμα; Καὶ πῶς οὐ παρὰ ἀνθρώπων οὐδὲ δι' ἀνθρώπου, ἀλλὰ δι' αὐτοῦ τοῦ Θεοῦ προεῖπεν ὅτι μέλλουσι μανθάνειν; ∆ιὰ δὴ τοῦτο καὶ τὸν λόγον ποιῶν ἀξιόπιστον, ἐπὶ τοὺς προφήτας αὐτοὺς παρέπεμψεν. Καὶ εἰ εἴρηται, φησὶν, ὅτι Ἔσονται πάντες διδακτοὶ Θεοῦ, πῶς τινες οὐ πιστεύουσιν; Ὅτι τὸ εἰρημένον περὶ τῶν πλειόνων εἰρημένον ἐστίν. Ἄλλως δὲ καὶ χωρὶς τούτου, οὐχ ἁπλῶς πάντας τὸ προφητικὸν, ἀλλὰ πάντας δηλοῖ τοὺς βουλομένους. ∆ιδάσκαλος γὰρ προκάθηται πᾶσιν ἕτοιμος ὢν τὰ αὐτοῦ παρασχεῖν, εἰς πάντας ἐκχέων τὴν διδασκαλίαν τὴν ἑαυτοῦ.
Augustine
to John 6:45 [in Jo., tract. 26, cap. 7]
Scriptum est enim in Prophetis: Et erunt omnes docibiles Dei  (Io 6, 45). Quare hoc dixi, o Iudaei? Pater vos non docuit; quomodo potestis me agnoscere? Omnes regni illius homines docibiles Dei erunt, non ab hominibus audient. Et si ab hominibus audiunt, tamen quod intellegunt, intus datur, intus coruscat, intus revelatur. Quid faciunt homines forinsecus annuntiantes? quid facio ego modo cum loquor? Strepitum verborum ingero auribus vestris. Nisi ergo revelet ille qui intus est, quid dico, aut quid loquor? Exterior cultor arboris, interior est Creator. Qui plantat et qui rigat, extrinsecus operatur: hoc facimus nos. Sed neque qui plantat est aliquid, neque qui rigat; sed qui incrementum dat Deus  (1 Cor 3, 7): hoc est: Erunt omnes docibiles Dei. Qui, omnes? Omnis qui audivit a Patre et didicit, venit ad me  (Io 6, 45). Videte quomodo trahit Pater: docendo delectat, non necessitatem imponendo. Ecce quomodo trahit. Erunt omnes docibiles Dei: trahere Dei est. Omnis qui audivit a Patre et didicit, venit ad me: trahere Dei est.
De praedestinatione sanctorum, lib. I, cap. 8 / num. 13-14 (PL 44, 970-971) quoted also by Ratramnus (PL 121,37 D)
Nolite, inquit, murmurare invicem: nemo potest venire ad me, nisi Pater qui misit me, traxerit eum: et ego eum resuscitabo in novissimo die. Est scriptum in Prophetis: Et erunt omnes docibiles Dei. Omnis qui audivit a Patre et didicit, venit ad me (Io 6, 43-46). Quid est: Omnis qui audivit a Patre et didicit, venit ad me, nisi: Nullus est qui audiat a Patre et discat, et non veniat ad me? Si enim omnis qui audivit a Patre et didicit, venit, profecto omnis qui non venit, non audivit a Patre, nec didicit: nam si audisset et didicisset, veniret. Neque enim ullus audivit et didicit, et non venit: sed omnis, ut ait Veritas, qui audivit a Patre et didicit, venit. Valde remota est a sensibus carnis haec schola, in qua Pater auditur et docet, ut veniatur ad Filium. Ibi est et ipse Filius, quia ipse est Verbum eius, per quod sic docet; nec agit hoc cum carnis aure, sed cordis. Simul ibi est et Spiritus Patris et Filii; neque enim ipse non docet, aut separatim docet: inseparabilia quippe didicimus esse opera Trinitatis. Et ipse est utique Spiritus Sanctus, de quo Apostolus dicit: Habentes autem eumdem Spiritum fidei (2 Cor 4, 13). Sed ideo Patri hoc potissimum est attributum, quia de ipso est genitus Unigenitus, et de ipso procedit Spiritus Sanctus: unde longum est enucleatius disputare; et de Trinitate, quae Deus est, laborem nostrum in quindecim libris ad vos iam existimo pervenisse. Valde, inquam, remota est a sensibus carnis haec schola, in qua Deus auditur et docet. Multos venire videmus ad Filium, quia multos credere videmus in Christum: sed ubi et quomodo a Patre audierint hoc et didicerint, non videmus. Nimium gratia ista secreta est: gratiam vero esse quis ambigat? Haec itaque gratia, quae occulte humanis cordibus divina largitate tribuitur, a nullo duro corde respuitur. Ideo quippe tribuitur, ut cordis duritia primitus auferatur. Quando ergo Pater intus auditur et docet, ut veniatur ad Filium, aufert cor lapideum, et dat cor carneum, sicut propheta praedicante promisit (Cf. Ez 11, 19). Sic quippe facit filios promissionis, et vasa misericordiae quae praeparavit in gloriam (Cf. Rom 9, 23).
[num. 14:]
Cur ergo non omnes docet, ut veniant ad Christum, nisi quia omnes quos docet, misericordia docet, quos autem non docet, iudicio non docet? Quoniam cuius vult miseretur, et quem vult obdurat (Rom 9, 18) : sed miseretur, bona tribuens; obdurat, digna retribuens. Aut si et ista, ut quidam distinguere maluerunt, verba sunt eius cui Apostolus ait: Dicis itaque mihi; ut ipse dixisse accipiatur: Ergo cuius vult miseretur, et quem vult obdurat, et quae sequuntur, id est: Quid adhuc conqueritur? nam voluntati eius quis resistit? (Rom 9, 19), numquid responsum est ab Apostolo: O homo, falsum est quod dixisti? Non : sed responsum est: O homo, tu quis es qui respondeas Deo? Numquid dicit figmentum ei qui se finxit: Quare sic me fecisti? Annon habet potestatem figulus luti ex eadem massa (Rom 9, 20-21), et sequentia, quae optime nostis. Et tamen secundum quemdam modum, omnes Pater docet venire ad suum Filium. Non enim frustra scriptum est in Prophetis: Et erunt omnes docibiles Dei (Is 54, 13). Quod testimonium cum praemisisset, tunc subdidit: Omnis qui audivit a Patre et didicit, venit ad me (Io 6, 45). Sicut ergo integre loquimur, cum de aliquo litterarum magistro, qui in civitate solus est, dicimus: Omnes iste hic litteras docet, non quia omnes discunt, sed quia nemo nisi ab illo discit, quicumque ibi litteras discit, ita recte dicimus: Omnes Deus docet venire ad Christum, non quia omnes veniunt, sed quia nemo aliter venit. Cur autem non omnes doceat, aperuit Apostolus, quantum aperiendum iudicavit: quia volens ostendere iram, et demonstrare potentiam suam, attulit in multa patientia vasa irae quae perfecta sunt in perditionem, et ut notas faciat divitias gloriae suae in vasa misericordiae, quae praeparavit in gloriam (Rom 9, 18-23). Hinc est quod verbum crucis pereuntibus stultitia est; his autem qui salvi fiunt, virtus Dei est (1 Cor 1, 18). Hos omnes docet venire ad Christum Deus; hos enim omnes vult salvos fieri, et in agnitionem veritatis venire (1 Tim 2, 4). Nam si et illos quibus stultitia est verbum crucis, ut ad Christum venirent, docere voluisset, procul dubio venirent et ipsi. Non enim fallit aut fallitur qui ait: Omnis qui audivit a Patre et didicit, venit ad me. Absit ergo ut quisquam non veniat, qui a Patre audivit et didicit.
Thomas
Catena to John 6:45 (Catena in Io., cap. 6 l. 6)
Chrysostomus in Ioannem. ... Si autem erunt omnes docibiles Dei, qualiter quidam non credunt? quia hoc de pluribus dictum est, sive quoniam omnes qui volunt.
Augustinus de praedest. Sanct.. Vel aliter. Sicut integre loquimur cum de aliquo litterarum magistro qui in civitate solus est, dicimus: omnes iste hic litteras docet: non quia omnes discunt, sed quia nemo nisi ab illo discit quicumque ibi litteras discit; ita recte dicimus: omnes deus docet venire ad Christum, non quia omnes veniunt, sed quia nemo aliter venit.
Augustinus in Ioannem. Vel aliter. Omnes regni illius homines docibiles erunt Dei, non ab hominibus audient: et si hic ab hominibus audiunt, tamen quod intelligunt, intus datur. Strepitum verborum ingero auribus vestris, nisi revelet ille qui intus est. Quomodo ergo, o iudaei, me potestis agnoscere, quos pater non docuit?
Chrysostomus. quod quidem praecipuum est, quia ante per homines discebant quae Dei sunt, nunc autem per unicum filium Dei et spiritum sanctum.
Augustinus de praedest. Sanct.. omnes autem docibiles Dei veniunt ad filium, quoniam audierunt et didicerunt a patre per filium; unde subditur omnis qui audivit a patre, et didicit, venit ad me. Si autem omnis qui audivit a patre et didicit, venit, profecto omnis qui non venit, non audit a patre, nec didicit. Valde remota est a sensibus carnis haec schola, in qua pater auditur et docet, ut veniatur ad filium; nec agit hoc cum carnis aure, sed cordis, ubi est et ipse filius; quia ipse est verbum eius per quod pater sic docet: simul est et spiritus sanctus: inseparabilia enim didicimus esse opera trinitatis. Sed patri hoc potissimum est attributum, quia de ipso procedit et filius et spiritus sanctus. Itaque gratia quae occulte et humanis cordibus divina largitate tribuitur, a nullo corde duro respuitur: ideo quippe tribuitur, ut cordis duritia primitus auferatur. Cur ergo non omnes docet ut veniant ad Christum, nisi quia eos quos docet, misericordia docet; quos autem non docet, iudicio non docet? si autem dixerimus, quod volunt discere, quos non docet, respondebitur nobis: et ubi est quod ei dicitur: deus, tu convertens vivificabis nos? aut si non faciat volentes ex nolentibus deus, ut quid orat ecclesia secundum praeceptum domini pro persecutoribus suis? non enim quisquam dicere potest: credidi, ut sic vocarer; praevenit quippe eum misericordia Dei, quia sic est vocatus ut crederet.
Thomas on John 6:45 (Super Io., cap. 6 l. 5)
Hoc autem quod dicit erunt omnes, potest tripliciter intelligi.
  • Uno modo ut ly omnes supponat pro omnibus hominibus mundi;
  • alio modo ut supponat pro omnibus qui sunt in Ecclesia Christi;
  • tertio modo pro omnibus qui erunt in regno caelorum.

Si autem dicatur primo modo, videtur non esse verum; nam statim subdit omnis qui audivit a patre et didicit, venit ad me. Si ergo omnes de mundo erunt docibiles, ergo omnes venient ad Christum. Sed hoc est falsum, quia non omnium est fides. Sed ad hoc tripliciter respondetur.
  • Nam, secundum Chrysostomum, primo modo dicendum, hoc dictum esse de pluribus erunt, inquit, omnes, idest plurimi; secundum quem modum dicitur Matth. VIII, 11: multi venient ab oriente et occidente, et cetera.
  • Secundo, quod omnes, quantum est ex Deo, erunt docibiles; sed quod aliqui non doceantur, est ex parte eorum. Sol enim quantum est de se, omnes illuminat; potest autem ab aliquibus non videri, si claudant oculos, vel si sint caeci. Et hoc modo dicit apostolus, I Tim. II, 4: vult omnes homines salvos fieri, et ad agnitionem veritatis venire.
  • Tertio modo, secundum Augustinum, quod haec est accommoda distributio, ut dicatur omnes erunt docibiles Dei; idest omnes qui docentur, a Deo docentur, sicut loquimur de aliquo litterarum magistro. Dicimus enim, si est in civitate: solus iste docet omnes pueros de civitate, quia nullus docetur in ea nisi ab illo. Et hoc modo dicitur supra I, 9: erat lux vera, quae illuminat omnem hominem venientem in hunc mundum.

Si autem exponatur de illis qui sunt in Ecclesia congregati, dicitur erunt omnes, scilicet qui sunt in Ecclesia, docibiles Deo;
  • nam Is. LIV, 13, dicitur: ponam universos filios doctos a domino in quo quidem ostenditur sublimitas fidei Christianae, quae non inhaeret doctrinae humanae, sed doctrinae Dei. Doctrina enim veteris testamenti data fuit per prophetas; sed doctrina novi testamenti est per ipsum filium Dei;
  • Hebr. I, 1: multifarie multisque modis, idest in veteri testamento, Deus loquens patribus in prophetis, novissime diebus istis locutus est nobis in filio;
  • et ibid. II, 3: quae cum initium accepisset enarrari per dominum, ab eis qui audierunt, in nos confirmata est.
Sic ergo omnes qui sunt in Ecclesia, sunt docti non ab apostolis, non a prophetis, sed ab ipso Deo. Et, secundum Augustinum, hoc ipsum quod ab homine docemur, est ex Deo, qui docet interius; Matth. c. XXIII, 10: unus est magister vester Christus. Nam intelligentia, quae necessaria est praecipue ad doctrinam, est nobis a Deo.

Si autem exponatur de his qui sunt in regno caelorum etc., tunc omnes erunt docibiles Deo, quia eius essentiam immediate videbunt; I Io. III, 2: videbimus eum sicuti est. Attractio autem patris efficacissima est: quia omnis qui audivit a patre, et didicit, venit ad me. Ubi duo ponit: unum scilicet quod pertinet ad donum Dei, cum dicit audivit, scilicet Deo revelante; aliud quod pertinet ad liberum arbitrium, cum dicit et didicit, scilicet per assensum; et ista duo necessaria sunt in omni doctrina fidei. Omnis qui audivit a patre, docente et manifestante, et didicit, praebendo assensum, venit ad me; venit, inquam, tripliciter: per cognitionem veritatis, per amoris affectum et per operis imitationem. Et in quolibet oportet quod audiat et discat. Nam qui venit per cognitionem veritatis, oportet eum audire, Deo inspirante, secundum illud Ps. LXXXIV, 9: audiam quid loquatur in me dominus Deus, et addiscere per affectum, ut dictum est. Qui vero venit per amorem et desiderium, ut dicitur infra VII, 37: si quis sitit, veniat ad me, et bibat, et hunc oportet audire verbum patris, et capere illud, ad hoc ut addiscat, et afficiatur. Ille enim discit verbum qui capit illud secundum rationem dicentis; verbum autem Dei patris est spirans amorem: qui ergo capit illud cum fervore amoris, discit; Sap. VII, 27: in animas sanctas se transfert, prophetas et amicos Dei constituit. Per operis autem imitationem itur ad Christum, secundum illud Matth. XI, 28: venite ad me, omnes qui laboratis et onerati estis, et ego reficiam vos. Et hoc etiam modo quicumque discit, venit ad Christum: nam sicut conclusio se habet in scibilibus, ita et operatio in operabilibus. In scientiis autem quicumque perfecte discit, venit ad conclusionem: ergo in operabilibus qui perfecte verba discit, venit ad rectam operationem; Is. l, 5: dominus aperuit mihi aurem; ego autem non contradico. Sed quia aliqui possent opinari quod omnes homines visibiliter a patre audirent et addiscerent, ideo ut hoc dominus excludat, subdit non quia patrem vidit quisquam, idest, aliquis homo vivens in hac vita non vidit patrem in sua essentia, secundum illud Ex. XXXIII, 20: non videbit me homo, et vivet, nisi is, scilicet filius, qui est a Deo, hic vidit patrem, suum per essentiam. Vel quisquam non vidit patrem, visione comprehensionis, qua visione nec homo nec Angelus eum vidit unquam, nec videre potest, nisi is qui est ex Deo, idest filius; Matth. XI, v. 27: nemo novit patrem nisi filius. Cuius quidem ratio est, quia cum omnis visio sive cognitio fiat per aliquam similitudinem, secundum modum similitudinis, quem habent creaturae ad Deum, secundum hoc habent cognitionem ipsius. Unde et philosophi dicunt, quod intelligentiae cognoscunt primam causam, secundum hanc quam habent similitudinem eius. Omnis autem creatura participat quidem aliquam similitudinem Dei, sed in infinitum distantem a similitudine suae naturae et ideo nulla creatura potest ipsum cognoscere perfecte et totaliter, prout est in sua natura. Filius autem, quia perfecte totam naturam patris accepit per aeternam generationem, ideo totaliter videt et comprehendit. Sed attendendum ad congruum ordinem loquendi. Nam supra cum loqueretur de cognitione aliorum, usus est verbo auditus; hic vero cum loquitur de cognitione filii, utitur verbo visionis: nam cognitio quae est per visum, est immediata et aperta; ea vero quae est per auditum, fit mediante eo qui vidit. Sic et nos cognitionem quam habemus de patre, accepimus a filio, qui vidit: ut sic nullus patrem cognoscat nisi per Christum, qui eum manifestat, et nullus ad filium veniat, nisi a patre manifestante audierit.
 
 

God, who made all things

John 1:3 (Note: "πάντα" is "all" in accusative either in singular masculine or in plural neuter. But only latter corresponds to Latin "omnia" - which is unambiguously plural neuter - therefore it is "all things").
All things were made by him; and without him was not any thing made that was made.Omnia per ipsum facta sunt et sine ipso factum est nihil quod factum est.πάντα δι’ αὐτοῦ ἐγένετο, καὶ χωρὶς αὐτοῦ ἐγένετο οὐδὲ ἕν ὃ γέγονεν.
1 Timothy 6:13 (Note: "πάντα" is "all" in accusative either in singular masculine or in plural neuter. But here is also article "τὰ" before it, and therefore it is unambiguously latter. Also Latin etc., therefore etc.)
I command you before God, who gives life to all things, and before Christ Jesus, who before Pontius Pilate testified the good confession,Praecipio tibi coram Deo qui vivificat omnia et Christo Iesu qui testimonium reddidit sub Pontio Pilato bonam confessionem.παραγγέλλω σοι ἐνώπιον τοῦ θεοῦ τοῦ ζωογονοῦντος τὰ πάντα καὶ Χριστοῦ Ἰησοῦ τοῦ μαρτυρήσαντος ἐπὶ Ποντίου Πιλάτου τὴν καλὴν ὁμολογίαν
Theodoret of Cyrus (c.393–c.457)
on 1 Timothy 6:13 (PG 82, 828 A). English trans.: Robert C. Hill in Theodoret of Cyrus, Commentary on the Letters of St. Paul, Volume 2, p. 229 (2001)
Now, since those holding the view of Arius give a wrong meaning to the phrase, "All things were made through him," (John 1:3) and stubbornly insist that the Spirit [of Christ] is included in the "all things," let them listen to the apostle saying, who gives life to all things, and tell us how they take all things here. Will the species of brute beasts attain resurrection, and in addition to brute beasts inanimate things - I mean seeds, rocks, wood, and things like them? Obviously they would not say so. So the divine apostle left us to take all things in a religious sense; and the Gospel verse is also to be taken in similar fashion.Quoniam autem Ariani, male intelligentes illud: «Omnia per ipsum facta sunt,» etiam Spiritum in omnibus comprehendi contendunt, audiant Apostolum dicentem, qui vivificat omnia, et dicant nobis quomodo hic intelligent, omnia. An etiam brutorum genera resurgent, et cum brutis etiam inanima, plantae, inquam, et semina, et lapides, et ligna, et quae sunt his similia? Sed clarum est eos id non esse dicturos. Divinus itaque Apostolus pie intelligendum nobis reliquit illud, omnia. Ita ergo intelligendum est etiam dictum Evangelii.Ἐπειδὴ δὲ οἱ τὰ Ἀρείου φρονοῦντες, τὸ, «Πάντα δι' αὐτοῦ ἐγένετο,» κακῶς νοοῦντες, καὶ τὸ Πνεῦμα τοῖς πᾶσι συμπεριλαμβάνειν φιλονεικοῦσιν, ἀκουέτωσαν τοῦ Ἀποστόλου λέγοντος, τοῦ ζωοποιοῦντος τὰ πὰπα, καὶ εἰπάτωσαν ἡμῖν πῶς νοοῦσιν ἐνταῦθα, τὰ πὰντα. Ἆρα καὶ τῶν ἀλόγων τὰ γένη τῆς ἀναστάσεως τεύξεται, καὶ πρὸς τοῖς ἀλόγοις τὰ ἄψυχα, φυτὰ λέγω καὶ σπέρματα, καὶ λίθοι, καὶ ξύλα, καὶ τὰ τούτοις προσόμοια; Ἀλλα δῆλον ὡς οὐκ ἃν εἴποιεν. Οὐκοῦν ἡμῖν ὁ θεῖος Ἀπόστολος καταλέλοιπε τὸ εὐσεβῶς νοῆσαι τὰ πάντα. Οὕτω τοίνυν καὶ τὸ εὐαγγελικὸν νοητέον ῥητόν.
 
 
Photios.
ad Amphilochium, q. 1, n. 36 (PG 101, 91-96)
Of course it frequently happens that the universal terms of the Sacred Scriptures, don't want to give universal sense, but within the borders of some, who were already presumes, his prayer coarctated, extol share affirmation.Nimirum universalem saepenumero formam sacrae Litterae figurantes, haud universalem sententiam sibi tribui postulant; sed intra terminos quosdam, qui jam praesumpti fuerunt, orationem suam coarctantes, partiariam efferunt affirmationem.([...] καθολικὸν γὰρ τύπον πολλάκις ἡ ἱερὰ φωνὴ σχηματίζουσα, οὐ καθολικὴν ἀπαιτεῖ τὴν ἔννοιαν ἐκλαμβάνεσθαι, εἰς ὡρισμένα δέ τινα καὶ προειλημμένα συνάγουσα τὴν διήγησιν, μεριχὴν ἐνδείκνυται τὴν ἀπόφασιν),
  • Is of this kind: "All who came before Me are thieves and robbers" (John 10:8).
Hujusmodi est: «Omnes quotquot ante me venerunt, fures latronesque fuere (Joan. x, 8).»τοιοῦτον ἐστι τὸ, «Πάντες ὅσοι πρὸ ἑμοῦ ἦλθον, κλέπται εἰσὶ καὶ λῃσταί.»
In this general character of discourse Marcionites conclude, and the adjacent sect, Moses, the prophets of God itself and other: and so the Old Testament to be a bad work oppress the evil genii . But it is evident to be issued against these not the words, but against those who a little before the Lord's coming and deceivers of the plane have emerged. For if any man thinks this casting of demons to be against the Lord's speech, even if it is sacrilegious to the drives no sense, and if as well as assumptions do not always know the universal of discourse drafts of the general opinion to avenge himself; nevertheless exquisite subtlety, the sense of not sufficiently in harmony with the Gospel, according to this statement after the above-mentioned make room for it. Meanwhile, however, insane and sacrilegious daring the enemy of God, while the universal form of discourse adheres to the crime of self defense in the Lord's spoken, that He has, he thinks. In hoc generali dictionis charactere concludunt Marcionitae, et proxima secta, Mosen ipsum aliosque Dei prophetas : atque ita Vetus Testamentum mali genii malum opus esse calumniantur. Atqui ea verba non adversus hos constat esse prolata, sed contra illos qui paulo ante Domini adventum deceptores et plani exstiterunt. Nam si quis opinetur contra daemonas hanc jactam esse Dominicam locutionem, etiamsi id ad sacrilegum nullum impellit sensum; et si aeque praesumit, haud semper universale dictionis schema generalem sibi sententiam vindicare; nihilominus exquisitior subtilitas, neque satis evangelico sensui congruens, secundum huic opinioni post praedictam illam locum dat. Interim tamen vesana et sacrilega hostium Dei audacia, dum formae universalis dictionis adhaeret, sceleris sui tutamen in Dominicis effatis habere se putat. Ὑποβάλλουσι γὰρ τῷ καθολικῷ χαρακτῆρι τῆς φωνῆς οἱ ἀπὸ Μαρκίωνος καὶ τῆς γείτονος φρατρίας, Μωσέα τε καὶ τοὺς ἅλλους τοῦ θεοῦ προφήτας, τὴν Παλαιὰν Διαθήκην συσκευὴν εἷναι δυσφημοῦντες τοῦ Πονηροῦ· καίτοι γε οὐ κατ' ἐκείνων, ὡς δῆλον, ἐρρήθη, ἀλλ' οὕς ὁ μικρῷ πρόσθεν χρόνος τῆς Δεσποτικῆς παρουσίας, ἀπατεῶνας καὶ πλάνους ἀπέδειξε. Τὸ γὰρ εἰς τοὺς δαίμονας ὑπειλῆφθαι τὴν Δεσποτικὴν ταύτην ἀπερρίφθαι φωνὴν, κἂν εὶς ἀσεβημάτων οὐκ ἂν ἥκῃ λογισμὸν, κἂν ὁμοίως φρονῇ μὴ πάντοτε τὸ καθολικὸν σχῆμα τῆς φωνῆς καὶ καθολικὴν ἔννοιαν ἀπαιτεῖν, αλλ' οὗν τὸ περιεργότερον καὶ μὴ τῆς εὐαγγελικῆς βουλήσεως περὶ πόδα εἷναι, δευτέραν αὐτῷ δίδωσι τοῦ προειρημένου τάξιν λαβεῖν· πλήν γε τὸ ἀσύνετον καὶ δυσσεβὲς τῶν θεομαχούντων θράσος τῷ τύπῳ τῆς καθολικῆς προσανέχοντες φωνῆς, τῆς οἰκείας δυσσεβείας ἀναχώρησιν τὰ Κυριακὰ νομίζουσι λόγια.
  • Similar is also that: "All things were made by Him" (John 1:3) proof of what is equally an assailant of the Holy Spirit is making an error. For who - because of the universal kind of discourse - don't separate the most holy Spirit from the universe of creatures, they very blaspheme.
Illud quoque simile est «Omnia per ipsum facta sunt:» quod aeque sancti Spiritus oppugnatoribus argumentum errandi est. Dum enim ob universale dictionis genus, sanctissimum Spiritum a creaturarum universitate non separant, ipsum blasphemant.Ὅμοιόν ἐστι καὶ τὸ, « Πάντα δι' αὐτοῦ ἐγένετο· » καὶ ὁμοίως τοῖς Πνευματομάχοις ὄργανον τῆς πλάνης ὑποβάλλεται. Τῶν πάντων γὰρ τὸ πανάγιον Πνεῦμα διὰ τὸ καθόλου τῆς φωνῆς οὐκ ἐξαιρούμενοι τῶν γεγονότων, καὶ αὐτὸ δεδυσφημήκασι.
And numberless other sacred letters extol the universal figure, which, however, attribute only partial signification.Sexcenta alia sacra Litterae universali schemate efferunt, quibus tamen nonnisi partiarium significatum tribuunt.Καὶ μυρία δ' ἄλλα οἱ ἱεροὶ Λόγοι εὶς τὸ καθ' ὅλου μὲν σχηματίζουσι, μερικωτέραν δὲ ποιοῦνται τὴν δήλωσιν·
  • As that: "Vanity of vanities, all is vanity (Eccle. 1:2)" neither therefore wisdom or virtue, nor religion are counted among vanities.
Veluti: «Vanitas vanitatum, et omnia vanitas (Eccle. i, 2):» neque idcirco aut virtus aut sapientia aut religio in vanarum numero rerum sunt.ὡς τό· « Ματαιότης ματαιοτήτων, τὰ πάντα ματαιότης· » οὐδὲ γὰρ οὐδ' ἡ ἀρετὴ τῶν ματαίων, οὐδ' ἡ σοφία, οὐδ' ἡ εὐσέβεια.
  • And: "They are all gone aside, they are become unprofitable together" (Ps. 14:3) not, however, were such those, whom God - in every age of the vices, tyrants and demons - made victors.
Tum illud: «Omnes declinaverunt, simul inutiles facti sunt (Psal. xiii, 3);» neque tamen ejusmodi erant ii quos Deus in singulis aetatibus vitiorum et daemonum et tyrannorum fecit esse victores.Καὶ, « Πάντες ἐξέκλιναν, ἅμα ἠχρειώθησαν· » οὐδὲ γὰρ οὐδ' οἱ παρὰ θεοῦ καθ' ἑκάστην γενεὰν καὶ γενεὰν κατὰ παθῶν καὶ δαιμόνων καὶ τυράννων στεφανῖται δεικνύμενοι·
Many of this kind can be observed during leisure time, though it seems to me sufficient, what was said.Multa hujusmodi licet cuique per otium observare : quanquam mini hactenus dicta videntur sufficere.καὶ πολλὰ ἄλλα τοιαῦτα ἐπὶ σχολῆς ἄν τις θεωρήσειεν· ἀρκεῖν δ' οἶμαι καὶ τὰ παρατεθειμένα.
 
 
TODO quaere catena crameri de Jo. 10:7-8
EUThYMIOS
on John 10:7-8 (PG 129, 1324 C-D)
["All who came (before Me) are thieves and robbers."]
Whoever came from himself, who came not by mentioned door - as Judas and Theodas and similars (Acts 5:36-37). Prophets however have not come from themselves, but are send from God - and they entered through door and not from elsewhere.Quotquot a seipsis venerunt, quotquot venerunt, non per praedictum ostium, ut Iudas et Theudas, et si quis alius huiusmodi: prophetae namque non a seipsis venerunt, sed a Deo missi sunt : nec aliunde, sed per ostium intraverunt.Ὅσοι ἦλθον, ἀφ᾽ ἑαυτῶν, ὅσοι ἦλθον, μὴ διὰ τῆς προειρημένης θύρας, ὡς ἰούδας καὶ θευδᾶς, καὶ εἴ τις τοιοῦτος. οἱ προφῆται γὰρ οὐκ ἦλθον ἀφ᾽ ἑαυτῶν, ἀλλ᾽ ἀπεστάλησαν ἐκ τοῦ θεοῦ, καὶ οὐκ εἰσῆλθον ἀλλα χόθεν, ἀλλὰ διὰ τῆς θύρας.
However it should be known, that Scriputre often uses universal form, but understands it partially.Scire enim oportet, quod frequenter scriptura universalem repraesentans formam, particularem insinuat intelligentiam.Χρὴ δὲ γινώσκειν, ὅτι πολλάκις ἡ γραφὴ καθολικὸν τύπον σχηματὶζουσα, μερικὴν ἔννοιαν ἐνδείκνυται.
For what is now said "all," it doesn't simply signifies all who have preceded him.Nam quod nunc dicit Omnes, non simpliciter significat omnes, qui ipsum praecesserunt. τὸ γὰρ πάντες νῦν, οὐ πάντας ἀπλῶς δηλοῖ τοὺς πρὸ αὐτοῦ.
Similar is also, what David tells - "They are all gone aside, they are become unprofitable together" (Psalm 14:3), but such were not also those, who loved God.Simile etiam est, quod ait Dauid, Omnes declinaverunt, simul inutiles facti sunt (Ps. 13, 3) : tales siquidem non erant, qui etiam tunc Deum colebant.τοιοῦτόν ἐστι καὶ τὸ δαυϊτικόν· πάντες ἐξέκλιναν, ἅμα ἠκρειώθησαν. οὐ γὰρ καὶ οἱ τηνικαῦτα θεοφιλεῖς.
And that of Salomon - All is vanity. (Ecclesiastes 1:2), but virtute is not so.Et illud Salomonis, Omnia sunt vanitas (Eccles. 1, 2) : neque enim talis est virtus.καὶ τὸ σολομώντειον· πάντα ματαιότης. οὐ γάρ καὶ ἡ ἀρετή.
There are however (places), where "all" signifies the same what "no one"* as in saying of Savior (Matthew 24:22) "And if those days had been shortened, there would not be saved all flash," that is: no flesh (would be saved).* And in that passage of David (Psalms 119:133) And do not let all iniquity have dominion over me., that is: (do let) no (inquity).* And there are many similar.Est autem ubi Omnis, idem significat, quod nullus, ut in dicto illo Salvatoris (Matt. 24, 22), et nisi breviati fuissent dies illi, non fieret salva omnis caro, id est, nulla caro. In illo quoque Davidico versu (Ps. 118, 133), Et non dominetur mihi omnis injustitia, hoc est, nulla. Multa quoque sunt similia.Ἔστι δὲ, ὅτε τὸ πᾶς τὸ οὐδεὶς σημαίνει, ὡς τὸ τοῦ σωτῆρος· καὶ εἰ μὴ ἐκολοβώθησαν αἱ ἡμέραι ἐκεῖναι, οὐκ ἄν ἐσώθη πᾶσα σὰρξ, ἤγουν, οὐδεμία σάρξ· καὶ τὸ δαυϊτικόν· καὶ μὴ κατακυριευσάτω μου πᾶσα ἀνομία, τουτέστι, μηδεμία. καὶ πολλὰ τοιαῦτα.
* phenomenon of double-negative, which in some dialects is understood as one negative. But also that "not all" normally doesn't mean "no one." About this part of Euthymius' passage Jean de La Haye (1593-1661), O.F.M. noted [in Prolegomena in Pentateuchum Moysis, art. XXI (Commentarii literales et conceptuales in Genesim, Lugduni, 1638)]
Quarta regula ex Euthymio in Ioann. 20. particula negativa non ut cum praecedit aut sequitur signum universale distributivum omnis aequipollet particulari ut non omnis vel omnis non aut sumitur pro nullus sic Exodi 22. omnem viduam et pupillum non affligetis id est nullum.
And about first part of Euthymius' commentary it is interesting to noted that also
JEROME (c.347–420) used it in such sense
Prologus in Commentariorum in Evangelium Matthaei (PL 26)
Quibus jure potest illud propheticum coaptari: Vae qui prophetant de corde suo: qui ambulant post spiritum suum, qui dicunt: haec dicit Dominus; et Dominus non misit eos (Ezech. XIII, 3). De quibus et Salvator in Evangelio Joannis loquitur: Omnes qui ante me venerunt fures fuerunt et latrones (Joan. X, 8). Qui venerunt: non, qui missi sunt. Ipse enim ait: Veniebant, et ego non mittebam eos (Jer. XIV, 14; et XXIII, 21). In venientibus, praesumptio temeritatis; in missis, obsequium servitutis est.
But also the same Jerome in his Epistle about prodigal son (PL 22, 392-393) explained that word "all" restrictively here and in another passages jused by Greeks, i.e. in passages:
John 10:7-8
So Jesus said to them again, "Truly, truly, I say to you, I am the door of the sheep. All who came (before Me) are thieves and robbers."Dixit ergo eis iterum Iesus: "amen amen dico vobis quia ego sum ostium ovium: Omnes quotquot (ante me) venerunt fures sunt et latrones."Εἶπεν οὖν πάλιν αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς· Ἀμὴν ἀμὴν λέγω ὑμῖν ὅτι ἐγώ εἰμι ἡ θύρα τῶν προβάτων. πάντες ὅσοι ἦλθον (πρὸ ἐμοῦ) κλέπται εἰσιν καὶ λῃσταί.
Psalms [XIII] 14:3 = Romans 3:12
They are all gone aside; they are together become unprofitable; There is none that doeth good, no, not one.Omnes declinaverunt, simul inutiles facti sunt. Non est qui faciat bonum, non est usque ad unum.πάντες ἐξέκλιναν ἅμα ἠχρεώθησαν οὐκ ἔστιν ποιῶν χρηστότητα οὐκ ἔστιν ἕως ἑνόςהכל סר יחדו נאלחו אין עשה טוב אין גם אחד׃
etc.
 
 
JEROME (c.347–420)
382/385 AD. Epistle to pope Damasus about prodigal son [Epistle XXI, 37] (PL 22, 392-393)
«Ipse autem dixit illi: Fili, tu semper mecum es, et mea omnia tua sunt» (Luc. 15, 31). Filium vocat, licet intrare nolentem. Quomodo autem Dei omnia Judaerum sunt? Nunquid Angeli, Throni, Dominationes, caeterque Virtutes? Omnia ergo intelligamus, Legem, Prophetas, eloquia divina. Haec ei dedit, ut in lege ejus meditarentur die ac nocte, secundum illum canonem quem saepe exposuimus Scripturarum, Omnia non ad totum referenda esse, sed ad partem maximam, ut ibi: «Omnes declinaverunt, simul inutiles facti sunt» (Psal. 13). Et alibi: «Omnes qui venerunt ante me, fures fuerunt et latrones" (Joan. 10. 8). Et Paulus ad Corinthios: «Omnibus, inquit, omnia factus sum, ut omnes lucrifacerem» (1. Cor. 9. 22). Et ad Philippenses: «Omnes enim quae sua sunt, quaerunt; non ea quae sunt Jesu Christi» (Philipp. 2. 21). Quanquam nihil umquam illi negasse credendurn sit, quem ad vituli hortatur esum.
387 AD. Commentary to Ephesians 1,22-23 [ad Ephesios, lib. 1, cap. 2] (PL 26, 462-464)
  • (The word) "all" doesn't refer to totality, but only to those about which it is talking/disputed.
  • omnia, non ad universitatem, sed ad ea tantum refert, de quibus disputatum est
  • Or this mode, as "all citizens shout," not that nobody being silent in the city, but from maximal part also those, who are minority are called.
  • vel hoc modo, omnis civitas conclamavit, non quo aliquis tacens in urbe non fuerit, sed ex parte maxima etiam ea quae minora sunt appellantur.
    • Also apostle Paul himself: "All," says he, "seek their own (things), not those, that are God's. (Philippians 2:21).
    • Et ipse Paulus apostolus: Omnes, inquit, sua quaerunt, non ea quae sunt Dei (Philipp. ii, 21)
    • And "all forsook me" (2 Timothy 4, 16), not that (also) Timothy and other disciples - who were with him in that time, when he wrote (that) Epistle - forsook him; but therefore, because by more he was deserted, "by all" - laments he - that is, from maximal part was deserted.
    • et : Omnes me dereliquerunt. Non quod Timothaeus et cateri discipuli, qui illo tempore quo Epistolae scribebantur, cum eo erant, illum reliquerint; sed idcirco, quia a pluribus sit desertus, "ab omnibus," id est a maxima parte desertum se esse conqueritur.
    • Similar to this is also what in Psalm sounds:
    • Simile huic quid et in psalmo sonat:
        "They are all gone aside, they have become unprofitable together: there is none that does good: not even one." (Ps. 14 [13], 3). If all have gone aside, then also he himself, who says this.
        Omnes declinaverunt, simul inutiles facti sunt: Non est qui faciat bonum, non est usque ad unum (Ps. 14 [13], 3). Si enim omnes declinaverunt: ergo declinavit et ipse qui loquitur.
    • And elsewhere: I said in my excess: All men are liars. (Ps 116 [115], 11). For either it is true what he said or false. If all men lie, then also he, who says this. However, if liar is he, who says it, then surely, it is not true, what he says, that all men lie. Thus if this claim is true, then (the word) "all" is so taken, as we've said above, that great part of men lie.
    • Et alibi: Ego dixi in excessu mentis meae, omnis homo mendax (Ps. cxv, 2). Aut enim verum est hoc quod dixit, aut falsum. Si omnis homo mendax est, ergo mendax est et ipse qui loquitur. Si autem mendax est et ipse qui loquitur, ne hoc quidem quod ait verum est, omnem hominem mendacem. Porro si vera sententia est, "omnis" sic accipiendi sunt, ut supra diximus, quod magna pars hominum mentiatur.
    • Apostle wrote also another: "teaching all men" (Colossians 1:28, cf. 3:16) and further: "admonishing all men". Not that he teached all men, for many were - (even) up to nowadays - who did not hear doctrine of Apostle nor his name; but that they teached and admonish those, who are in the Church and wish to know, what of God's things.
    • Scribit, et alibi Apostolus: Docentes omnem hominem (Coloss. i, 28; cf. iii, 16). Et rursum, commonentes omnem hominem : non quod omnes homines docuerit: quanti enim sunt qui usque hodie nec doctrinam Apostoli audiere, nec nomen; sed quod eos omnes doceat et admoneat, qui in Ecclesia sunt, et cupiunt scire quae Dei sunt.
c. 395/400 AD, to Isaiah 13:5 ["LORD ... coming ... to destroy all the land."] (PL 24, 156 B) [quoted also by Lapide to this passage]
"... ut disperdant omnem terram" : non quod totum orbem vastaverint, sed omnem terram Babylonis et Chaldaeorum. Idioma est enim Sanctae Scripturae, ut omnem terram illius significet provinciae, de qua sermo est: quod quidam non intelligentes, ad omnium terrarum subversionem trahunt.
 
 
AUGUSTINE (354–430), bishop of Hippo
about 1Cor example (used below by Bellarmine)
c. 407/408 AD, Ep. 93, cap. IX / num. 32 Engl. transl. by: J.G. Cunningham
For the canonical Scriptures contain examples of the same manner of rebuke in which what is intended for some is spoken as if it applied to all. Thus the apostle, when he says to the Corinthians, "How say some among you, that there is no resurrection of the dead?" (1 Corinthians 15:12) proves clearly that all of them were not such; but he bears witness that those who were such were not outside of their communion, but among them. And shortly after, lest those who were of a different opinion should be led astray by them, he gave this warning: "Be not deceived: evil communications corrupt good manners. Awake to righteousness, and sin not; for some have not the knowledge of God: I speak this to your shame." (1 Corinthians 15:33-34) But when he says, "Whereas there is among you envying, and strife, and divisions, are you not carnal, and walk as men?" (1 Corinthians 3:3) he speaks as if it applied to all, and you see how grave a charge he makes. Wherefore, if it were not that we read in the same epistle, "I thank my God always on your behalf, for the grace of God which is given you by Jesus Christ; that in everything you are enriched by Him, in all utterance, and in all knowledge; even as the testimony of Christ was confirmed in you: so that you come behind in no gift," (1 Corinthians 1:4-7) we would think that all the Corinthians had been carnal and natural, not perceiving the things of the spirit of God, (1 Corinthians 2:14) fond of strife, and full of envy, and "walking as men."Habent enim etiam Scripturae canonicae hunc arguendi morem, ut tamquam omnibus dicatur, et ad quosdam verbum perveniat. Quod enim Apostolus dicit ad Corinthios: Quomodo dicunt quidam in vobis, quia resurrectio mortuorum non est? (1 Cor 15, 12) manifestat utique non omnes esse tales, verumtamen et tales non extra, sed in eis fuisse testatur: a quibus ne illi seducerentur, qui non ita sentiebant, paulo post monuit dicens: Nolite seduci: corrumpunt mores bonos colloquia mala. Sobrii estote, iusti, et nolite peccare: ignorantiam enim Dei quidam habent; ad reverentiam vobis loquor (1 Cor 33, 34). Quod autem dicit: Cum enim sint inter vos aemulatio et contentio, nonne estis carnales, et secundum hominem ambulatis? (1 Cor 3, 3) tamquam omnibus dicit; et vides quam sit grave quod dicit. Proinde nisi in ipsa Epistola legeremus: Gratias ago Deo meo semper pro vobis, in gratia Dei quae data est vobis in Christo Iesu, quia in omnibus ditati estis in illo, in omni verbo et in omni scientia, sicut testimonium Christi confirmatum est in vobis, ita ut nihil desit vobis in ulla gratia (1 Cor 1, 4-7), putaremus omnes Corinthios carnales et animales, non percipientes quae sunt spiritus Dei (1 Cor 2, 14; 3, 3), contentiosos, aemulos, secundum hominem ambulantes.
c. 415 AD, Epist. 149, cap. II / num. 20 (PL 33,638)
Secundum Evangelium quidem inimici propter vos. Pretium quippe redemptionis nostrae sanguis est Christi, qui utique nonnisi ab inimicis potuit occidi. Hic est ille usus malorum in provectum bonorum. Quod vero adiungit, secundum electionem autem dilecti propter patres, hinc ostendit non illos inimicos, sed electos esse dilectos. Sed Scripturae mos est ita loqui de parte tamquam de toto: sicut Corinthios in primis Epistolae suae partibus, ita laudat tamquam omnes tales sint, cum essent laudabiles quidam eorum; et postea in nonnullis Epistolae ipsius locis, ita reprehendit tamquam omnes culpabiles essent, propter quosdam qui tales erant. Istam divinarum Scripturarum consuetudinem per omne corpus Litterarum eius creberrime sparsam, quisquis diligenter adverterit, multa dissolvit quae inter se videntur esse contraria. Inimicos ergo alios dicit, alios dilectos: sed quia in uno populo erant, velut eosdem ipsos dicere videtur.
 
 

Logicians

Words like "all", "whole", etc. in their relation to parts were formally inquired in mereology by greatest medieval scholastic philosophers.

John XXI [Petrus Hispanus] (c.1215–1277), pope, logician.
to word "totus" [total] (The Summulae logicales of Peter of Spain, Notre Dame, 1945, p. 88-90; Summulae logicales, ed. I.M.Bochenski, Torino 1947, p. 125; Tractatus, 1973, p. 225-226); quoted from him also by Gerard from Harderwijck (1455 - 1503) in his commentary)
  • Again, it is customary to posit a certain "distribution of aptitude", as "Every man fears the sea", that is, man is born apt to fear the sea.
  • Or again, it is customary to posit "befitting distribution",
  • Item solet poni (quedam/communiter) distributio aptitudinis, ut «omnis homo timet in mari», id est aptus natus est timere in mari.
  • Item, solet poni distributio accomodata,
  • Item solet poni distributio aptitudinis, ut «omnis homo timet in mari», id est aptus natus est timere in mari.
  • Item, solet poni distributio accomodata,
    • as "Heaven touches all things" (i.e. all) apart from itself
    • ut «coelum tegit omnia» praeter seipsum,
    • ut «coelum tegit omnia», id est omnia alia a se,
    • and "God created all things" (i.e. all) apart from Himself.
    • et «Deus creavit omnia», (id est omnia) alia a se.
    • et «Deus creavit omnia», id est omnia alia a se.
But these two kinds of distribution are not as proper as the other. We now discuss the sign "whole" which is distributive of integral parts, as in the proposition : "Sortes as a whole is white". The sense is : "Sortes according to any one whatsoever of his parts, is white". From this it follows : "Any part whatever of Sortes is white."Sed ista duo genera distributionis non sunt ita propria sicut alia. Sequitur de hoc signo «totus», quod est distributivum partium integralium, ut hic: «Totus Sortes est albus». Est enim sensus: Sortes, secundum quamlibet sui partem, est albus.Sed ista duo genera distributionis non sunt ita propria sicut alia. Sequitur de hoc signo «totus», quod est distributivum partium integralium, ut patet hic: «Totus Sortes est albus», et est sensus: Sortes secundum quamlibet sui partem est albus.
Note: if first two points he talked about restrictive understanding, while in last he mentioned "absolute" understanding that is more proper in logic. Nevertheless, when he interpreted word "whole" as "every part" it produces famous sophisma - namely that since every part of Socrates is less than Socrates (e.g. Socrates's foot is less than Socrates, Socrates's head is less than Socrates, etc.), than we can say, that: "The whole Socrates is less than Socrates" ["Totus Sortes est minor Sorte"]. However, "whole Socrates" is Socrates, therefore "Socrates is less than Socrates" - which is absurd. So this sophisma is mentioned by Richard the Sophister:
TOTUS SORTES EST MINOR SORTE.
Probatio: Quaelibet pars Sortis est minor Sorte, ergo totus etc.
Contra: Totus Sortes est minor Sorte, sed totus Sortes est Sortes, ergo Sortes est minor Sorte.
But also mentioned Peter of Spain (John XXI) mentioned this sophisma shortly after quoted passage. He says: (ed. Mullally, 1945, p. 92)
Circa praedicta, quaeritur de hoc sophismate: "Totus Sortes est minor Sorte."
Probatio : Quaelibet pars Sortis est minor Sorte, et Sortes, secundum quamlibet sui partem, est minor Sorte ; ergo, totus Sortes est minor Sorte.
Contra: Totus Sortes est minor Sorte; ergo, Sortes est minor Sorte.
Classical solution of this sophisma is, that since we understood "whole Socrates" as "each part of Socrates", then sentence "Whole Socrates is less than Socrates" meaning "Each part of Socrates is less than Socrates" is simply true, while conclusion "therefore Socrates is less than Socrates" is wrong. This was also his solution.
(ed. Mullally, 1945, p. 92)
Solutio: Prima est vera, scilicet, haec: "Totus Sortes est minor Sorte", et probatio peccat secundum fallaciam accidentis, quia in ista: "Totus Sortes est minor Sorte", praedicatum attribuitur partibus quibus vere convenit; Sorti autem non convenit; et ideo haec est simpliciter falsa: "Sortes est minor Sorte". Et ideo, si partes inferant esse minorem Sorte de toto sive de Sorte, erit fallacia accidentis per primam regulam supradictam. Unde "Totus Sortes" est res subiecta, et "Sortes" accidit ei, et "esse minor Sorte" assignatur utrique inesse. Etiam improbatio peccat secundum quid ad simpliciter, quia ista: "Totus Sortes est minor Sorte", non ponit Sortem secundum se sed secundum suas partes. Et ideo ponit Sortem secundum quid esse minorem Sorte. Ita cum simpliciter inferatur [infert sic]: "Ergo, Sortes est minor Sorte", peccat secundum quid et simpliciter. Sicut his: "Sortes est minor Sorte secundum pedem; ergo Sortes est minor Sorte".
However, there exists also another distinction, namely between distributve and collective interpretation.
So Aristotle (384 BC – 322 BC) said it about word "all."
Politikon II, 3 [al. 2]
For (the word) ‘all’ is ambiguous:
  • If the meaning be as ‘each’ ...
  • ...[or they would say] ‘all’ but not ‘each.’ In like manner their property would be described as belonging to them, not severally but collectively.
There is an obvious fallacy in the term ‘all’: like some other words, ‘both,’ ‘odd,’ ‘even,’ it is ambiguous, and even in abstract argument becomes a source of logical puzzles.
τὸ γὰρ πάντες διττόν.
  • εἰ μὲν οὖν ὡς ἕκαστος, ...
  • ... πάντες μέν, οὐχ ὡς ἕκαστος δ᾽ αὐτῶν, ὁμοίως δὲ καὶ τὴν οὐσίαν πάντες μέν, οὐχ ὡς ἕκαστος δ᾽ αὐτῶν.
ὅτι μὲν τοίνυν παραλογισμός τίς ἐστι τὸ λέγειν πάντας, φανερόν τὸ γὰρ πάντες καὶ ἀμφότεροι, καὶ περιττὰ καὶ ἄρτια, διὰ τὸ διττὸν καὶ ἐν τοῖς λόγοις ἐριστικοὺς ποιεῖ συλλογισμούς: διό ἐστι τὸ πάντας τὸ αὐτὸ λέγειν ὡδὶ μὲν καλὸν ἀλλ᾽ οὐ δυνατόν, ὡδὶ δ᾽ οὐδὲν ὁμονοητικόν:
And in time of John XXI many other logicians observed, that also word "whole" even in absolute understanding still admits two possibilities, either distributive (i.e. syncategorematic or material) or collective (i.e. categorematic or formal) interpretation. They teached:
(ed. Braakhuis, vol. I, p. 121-122)
"totus" aut est categoreuma aut syncategoreuma.
  • Si categoreuma, tunc significat totalitatem rei, et sic solet dicit totum formale, vel totum collectivum sive integrum, et hoc modo idem est "totum" et "perfectum", et sic describitur: totum est cui nihil est extra.
  • Si sincategoreuma: tunc significat totalitatem subiecti inquantum subiectum; et sic est distributivum et sic solet dici totum materiale.
And so they apply it to mentioned sophisma, e.g.:
Richard the Sophister [Ricarde Sophista] (13th century), perhaps identical with Richard Rufus of Cornwall (c.1200-1260).
(MS Digby 24, f. 68vb; transcribed Tachau et al.; quoted in Kretzmann, p. 235; middle column is from Bibliotheca Augustana)
Solutio: ‹Totum› est aequiuocum sicut dixi. Sumpto uero illo sensu quo idem est quod ‹quaelibet pars› est maior uera et minor falsa. Si dicatur ‹totum› ‹ex partibus perfectum›, accidit econtrario.Solutio. "Totus Socrates" est aequivocum sicut dixi; et illo sumpto pro eo quod est "quaelibet pars", maior vera et minor falsa. Si dicatur "totus" "perfectum ex partibus", accidit econverso.
Henry of Ghent (c. 1217 – 1293), a notable scholastic philosopher and theologian, "Doctor Solemnis" [the Solemn Doctor].
(ed. Braakhius 1978, 9.23-10.6; quoted in Kretzmann, p. 235)
Solutio: dicendum quod prima est duplex ex eo quod hoc signum "totus" teneri potest collective vel distributive. Si teneatur collective: sic est falsa, ut inprobatur; et est sensus: "totus Sortes est minor Sorte", idest: "Sortes ex omnibus suis partibus conpositus simul sumptis est minor Sorte." Si teneatur distributive: sic est vera, ut probatur; et est sensus: "totus Sortes etc.", idest: quelibet pars Sortis per se sumpta est minor Sorte
Walter Burley (c. 1275–1344/5)
(ed. Boehner 1955, 256.23-7; quoted in Kretzmann, p. 234)
Solutio. Prima est multiplex secundum aequivocationem, eo quod li "totus" potest teneri categorematice, et sic est falsa, quia denotatur, quod perfectus Sortes ex suis partibus est minor Sorte. Si autem intelligatur syncategorematice, sic est verum, quia denotatur, quod quaelibet pars Sortis est minor Sorte.
etc.
 
 

Scholastics and modern exegetes

There are innumerable places in Bible, where they noted that word "all" is put for many. E.g. first such place of Gospel according Mark is Mark 1:5
And there went out to him all the country of Judea, and all they of Jerusalem.Et egrediebatur ad illum omnis Iudaeae regio et Hierosolymitae universi.καὶ ἐξεπορεύετο πρὸς αὐτὸν πᾶσα ἡ Ἰουδαία χώρα καὶ οἱ Ἱεροσολυμῖται πάντες
So Nicholas of Lyra (c.1270-1349), OFM. noted here:
to Mark 1:5 (Postillae perpetuae in universam S. Scripturam; ed. Bibliorum sacrorum cum glossa ordinaria, Venetiis, 1603, vol. V., p. 484)
Idest, multi de illa regione et de Ierosolymis. Et est hyperbolica loquutio, sicut in communi modo loquendi dicitur de aliquo spectaculo. Tota civitas vadit ad tale spectaculum, licet aliquando maior pars populi non vadat.
And shortly later again: Mark 1:33 (Postillae perpetuae in universam S. Scripturam; ed. Bibliorum sacrorum cum glossa ordinaria, Venetiis, 1603, vol. V., p. 496)
Et erat omnis civitas. Idest, multi de civitate. Et est modus, loquendi hyperbolicus, sicut supra dictum est.
Note: this last passage is immediately before his note to Mark 1:34 where he says, that word "many" can be understood for all.
etc.
 
Similarly to the classical example Philippians 2:21 [all seek their own, not the things of Jesus Christ] (vol. 6, col. 858)
Omnes enim quaerunt, etc. id est multi praedicando quaerunt temporale lucrum. Et est hyperbole, sicut cum dicitur: Omnes de civitate vadunt ad tale festum: cum tamen plures frequenter remaneant.
 
 
THOMAS Aquinas (1225–1274), O.P.
to Philippians 2:21 (Super Philip., cap. 2 lectio 4).
["All look after their own (things/interests), not those of Jesus Christ"]
["omnes enim sua quaerunt non quae sunt Christi Iesu"]
But did Luke and Epaphroditus and the others, who were with the Apostle seek the things that were their own? I answer that in the company of the Apostle were many who sought this and who deserted him:
    “For Demas, in love with this present world, has deserted me and gone to Thessalonica; Crescens has gone to Galatia, Titus to Dalmatia. Luke alone is with me” (2 Tim. 4:9).
But it is a custom that sometimes the Scripture speaks about some as about all:
    “For from the least of them even to the greatest, all are given to covetousness: and from the prophet even to the priest, all are guilty of deceit.” (Jer. 6:13).
Therefore it is an accommodated distribution.
Sed numquid Lucas et Epaphroditus et alii, qui erant cum apostolo, quaerebant quae sua sunt? Respondeo. Dicendum est, quod in societate apostoli plures erant, qui hoc quaerebant, qui et deseruerunt eum.
    II Tim. IV, 10: demas enim me dereliquit, diligens saeculum, et abiit Thessalonicam: Crescens in Galatiam: Titus in Dalmatiam: Lucas et mecum solus.
Sed consuetudo est quod aliquando Scriptura loquitur de nonnullis, sicut de omnibus.
    Ier. c. VI, 13: a minori quippe usque ad maiorem omnes avaritiae student, et a propheta usque ad sacerdotem cuncti faciunt dolum, et cetera.
Et ideo est distributio accommoda.
to Psalm 22:7 (Super Psalmo 21 n. 5)
That it is universal he shows when he says, because of the people and the rulers: and this distribution, "All," is understood for all - namely evil - the people.Quod sit universalis, ostendit cum dicit,
  • Omnes videntes me deriserunt me:
  • Hier. 20. Tota die omnes subsannabant mihi
quia populi et principes: et haec distributio, Omnes, pro toto populo intelligitur, scilicet malo.
to 1 Corinthians 6:12 (Super I Cor., cap. 6 lectio 2.; it is written probably by Thomas or at least in his style)
what Apostle says here: "All (things) are lawful for me", it cannot be understood absolutely, but as to be accommodated distribution under this sense: "All (things)" - namely that are not prohibited by divine law - "are lawful for me."quod hic apostolus dicit omnia mihi licent, non potest absolute intelligi, sed ut sit accomoda distributio sub hoc sensu: omnia mihi licent, quae scilicet divina lege non prohibentur.
Super Sent., lib. 1 d. 43 q. 1 a. 2
Obj.: faith is possible to make anything, because nothing is impossible to the believer (Matt. 17:20). But faith pours upon creatures. Therefore omnipotence is communicated.[arg. 3] fides facit omnia possibilia: quia nihil impossibile est credenti, sicut habetur Matth. 17. Sed fides creaturae infunditur. Ergo et omnipotentia communicatur.
Resp.: it should be said, that there is an accommodated distribution. ...[ad 3] dicendum, quod ibi est accommoda distributio. Non enim virtus fidei absolute ad omnia se extendit, sicut ad creationem caeli, et hujusmodi; sed tantum ad ea quae faciunt ad confirmationem fidei, ut suscitare mortuos, sanare infirmos, et hujusmodi. Nec ista etiam efficiuntur aliqua virtute creata quae sit in credente, sed virtute increata ad preces fidelis: et ideo dictum est supra, in corp. art., quod homo nec per se nec a se ista facit. Hoc autem attribuitur potius fidei quam alii virtuti, inquantum ea quae creduntur, quodammodo miraculis probantur, ut habetur Marc. ult., 20: domino cooperante, et sermonem confirmante, sequentibus signis.
 
In the same time also Nicholas of Gorran (1232-1295), O.P. - whose commentary was sometimes attributed to Thomas himself - admitted possibility of this scholastic interpretation even in passage: "and all kings shall serve him, and shall obey him" (Daniel 7:27; cf. Psalm 72:11)
In VII epistolas canonicas expositio - Prooemium
omnes reges servient ei, idest servire debent. Vel, ut sit distributio accommoda, quod quotquot servient ei erunt reges; quia ei servire regnare est, secundum Gregorium in Glossa super illud, Paulus servus Jesu Christi etc. ad Rom. 1.
 
 

Against objection of Jews

Understanding of word "all" was disputed also in traditonal response against objection of Jews, who argued, that Isaiah said:
Isaiah 2:2
And it hath come to pass, In the latter end of the days, Established is the mount of LORD's house, Above the top of the mounts, And it hath been lifted up above the heights, And flowed unto it have all the nations.Εt erit in novissimis diebus praeparatus mons domus Domini in vertice montium et elevabitur super colles et fluent ad eum omnes gentes.
    והיה באחרית הימים נכון יהיה הר בית יהוה בראש ההרים ונשא מגבעות ונהרו אליו כל הגוים
But not all nations went to Christ. Therefore - thought they - he was not Messiah. Classical response against them was made by theologian Martí. Who by many reasons showed, that this Jewish argument is incorrect. And one of his observation was also about word "all." This observation was adopted by many later theologians.
 
 
Ramón Martí [Raymundus Martinus] (c.1225-c.1285), O.P., theologian, very learned in hebrew language and rabbinic literature.
Pugio fidei, pars II, cap. XII, § XI. (Paris: 1651, p. 345; Leipzig: 1687, p. 431-432).
(Word) כל all, every one, whole or totality - among prophets and theologians it is not taken so strictly as it is taken by logicians. And since there are many examples for this in Scripture, few suffice to bring forward. In 2 Samuel 16:22 it is written in this manner: כל omnis, cunctus, universus, vel totus, non sumitur ita stricte apud prophetas, et Theologos, sicut sumitur apud Dialecticos; et quia ad hoc in Scriptura sacra multa exempla sunt, pauca induxisse sufficiat. In secundo ergo Regum cap. 17. v. 22 hoc modo scriptum est
    And Absalom went in to his father's concubines in the sight of all or whole Israel.
    ויבא אבשלום אל פלגשי אביו לעיני כל ישראל
Et ingressus est Absolom ad concubinas patris sui ad oculos omnis vel totius Israel.
And further in 2 Samuel 17:14 it is says in these words:Item ulterius in eodem capitulo v. 14. dictum est in haec verba:
    And Absalom and all the men of Israel said: good or better is the counsel of Hushai the Archite than the counsel of Ahithophel.
    ויאמר אבשלום וכל איש ישראל טובה עצת חושי הארכי מעצת אחיתפל
Et dixit Absalom, et omnis vir Israel; Bonum vel melius est consilium Chusi Arachitae, quam consilium Achitophel.
Behold, very frequently sacred Scripture put this word, but still no one is so cooked or so vehemently unsalted, who would say, that there was no one from Israel, who didn't see Absolon commiting a previously-mentioned shameful-act and approbating the counsel of Hushai, because Scripture said: "All Israel, etc." and "All men": because many more without number had to be absent than those who where considered present, who were with David and who remained in all limits of Israel. This however optimally is received from that, that there from mentioned Husai is mentioned Absalom (2 Samuel 17:11):Ecce qualiter passim sacra Scriptura ponit hoc nomen nec tamen est aliquis tam male coctus; aut tam vehementer insulsus qui dicat nullum de Israele debere defuisse qui et Absolomum non videret ante-dictum perpetrare flagitium, et Chusi Arachitae approbaret consilium, quia Scriptura dixerit, Omnis Israel, etc. et omnis vir: siquidem multo plures absque numero oportet fuisse absentes, quam praesentes illis consideratis qui erant cum David, et qui remanserant in cunctis finibus Israel. Hoc autem optimè patet ex eo quod ibidem à supradicto Chusi dictum est Absalomo;
    Let - says he - all Israel be diligently gathered unto thee, from Dan even unto Beer-Sheba, as the sand that is by the sea for multitude.
    יאסף עליך כל ישראל מדן ועד באר שבע כחול אשר על הים לרב
Congregetur ad te, inquit, omnis Israel a Dan usque Beerseba, sicut arena quae est super mare propter multitudinem.
And Psalm 42:7Item Psal. 42. v. 8.
    All Your breakers and Your waves have rolled over me.
    כל משבריך וגליך עלי עברו
Omnes confractiones tuae, et fluctus vel undae tuae transierunt super me.
And Psalm 118:10Et Psalmo centesimo decimo octavo, vers. 10.
    All nations compassed me about: In the name of Lord I will cut them off.
    כל גוים סבבוני בשם יהוה כי אמילם
Omnes gentes circumdederunt me, in nomine Domini scindam eas.
... Therefore frequently word "all" is taken not for all and every one, but for many. And this is what R. David Kimhi says in second part of Michlol with inscribed (Ha)shorashim. For in root כל "all" he tells:Non sanae, ut opinor, mentis reputabitur aliquis si asserat omnes confractiones, et fluctus quos habet Deus, sive tribulationum, sive maris intelligat, super Davidem, vel alium quempiam transivisse, et omnes mundi gentes ipsum circumdedisse deficiente nullo, quia Scriptura sic loquitur. Distribuit itaque frequenter et hic, et alibi haec dictio OMNIS, atque supponit non quidem pro omnibus, et singulis, sed pro multis. Et hoc est quod dicit R. David Kimhi in secunda parte Michlol, quam inscripsit Schoraschim, in Radice כל omnis ait enim;
כל ("all") is a diction comprehending totality and sometimes part of multitude, as
    כל היא מלה כוללת הפרטים . ופעמים חבא על דרך הפלגת הרבוי כמו
Соl est dictio comprehendens singularia, et aliquotiens partem multitudinis, ut
Gen. 41. v. 16.
      "And all the earth come to Egypt"
    וכל הארץ באו מצרימה
    Et omnis terra venerunt in Aegyptum.
Item Genes. 24. v. 10.
      Also of all the goods of his lord in his hand.
    וכל טוב אדניו בידו ויקם
    Et omnia bona Domini sui sub manibus ejus.
Item 4. Reg. 8. v. 9.
      And took a present with him, even of every good thing of Damascus.
    מנחה בידו וכל טוב דמשק
    Et accepit munus in manu sua, et omnia bona Damasci.
Note: mentioned Rabbi David Kimhi (1160–1235) was jewish scholar and noted grammarian. His book, Michlol (מכלול), draws heavily on the earlier works of Rabbi Judah ben David Hayyuj (11th century) and Rabbi Jonah ibn Janah (c. 990 - c. 1050). Book called "Sefer Hashorashim" (Book of Roots) (ספר השורשים) is a dictionary of the Hebrew language. In modern times it was published as Rabbi Davidis Kimchi - Radicum Liber. Berolini : Bethge, 1847. Quoted passage is there on page 163.
 
 
GALATINO, Pietro Colonna [Petrus Galatinus] (c.1460-c.1539), OFM., confessor of Pope Leo X.
in year 1516 AD, De arcanis catholicae veritatis, lib. 5, cap. 4 (fol. CLXa-CLXb)
Firstly he repeated the whole observation of Ramón Martí (quoted above) and consequently he added:
... Isaiah 2:2-3 ... compared with ... Micah 4:1-2Ex his igitur clarum est, quod dicto haec haebraica כל col id est OMNIS saepe numero non pro omnibus ac singulis, sed pro multis accipitur. Qui quidem loquendi modus a caeteris quoque omnibus servari solet. Cum enim pars hominum magna alicuius civitatis as spectaculum aliquod vadit, totam civitatem - aut omnes homines ipsius - vel etiam totum mundum eo concurrisse dicimus. Hunc autem loquendi modum passim in sacra scriptura reperiri ostendimus. Quod autem hoc in loco sic sumenda sit: ex ipsius Isaiae verbis patenter ostenditur. Nam cum dixisset. Et fluent ad eum omnes gentes, statim se ipsum quasi exponens - subjecit. Et ibunt populi multi. Hinc Michaeas qui eodem tempore cum Isaia prophetavit, haec eadem verba referens: Isaiam ipsum in hoc sensu fuisse locutum ostendit: ita. iiii. c. dicens ונהרו עליו עמים והלכו גוים רבים Id est. Et fluent ad eum populi : et ibunt gentes multae.
TODO
 
 
GOTTI, Vincenzo Ludovico (1664–1742), O.P., cardinal, theologian.
Veritas Religionis Christianae contra Atheos, Polytheos, Idolatras, Mahometanos et Judaeos, vol. 1, cap. x: §.5 [Judaeorum objecta] / num. xxxiii (Romae, 1735, t. 1, p. 169)
Fluent item ad eum omnes gentes, omnes enim gentes servieut ei Ps.71.11. cui dictum est Ps.2.8. Postula a me, et dabo tibi gentes haereditatem tuam, et possesionem tuam terminos terrae; ut serviant ei juxta Sophoniam 3.9. sub jugo uno. Ita S. Hieronymus in Esaiam c.2. Omnes, inquam, gentes, non ita ample, ut sumatur pro omnibus et singulis universim, et pro quovis tempore, sed pro multis, seu ex omnibus gentibus multae ad eum fluent; unde quasi se restringens Esaias subjungit: Et ibunt populi multi: nec semper ly omnes universitatem, sed faepè multitudinem exprimit; ut cum dicitur 2. Reg. 16. 22. Ingressus est (Absalom) ad concubinas Patris sui соram universo Israel, et ibi cap. 17. vers. 14. Dixitque Absalom, et omnes viri Israel; et vers. 11. Congregetur ad te universus Israel à Dan usque Bersabee, quasi arena maris innumerabilis. Hic quis tam insulsus dicet, ly universus et omnis debere accipi distributivè et rigorose, ita ut nullus deficeret ex Israel, qui non videret Absalonem perpetrantem illud flagitium, quique non loqueretur, aut congregaretur ad ipsum, cum multi absque numero essent absentes, cum multi eorum vel essent cum David, vel in domibus suis remansissent? Sumto autem ly omnes cum distributione accommoda, quis negare audebit, omnes gentes praedicatione Apostolorum, ac successorum ejus, ad Jesum confluxisse; in eoque oraculum fuisse impletum?
 
 

Word "all" according modern theologians

 
 
TOSTATUS, Alonso (c.1400-1455), bishop, exegete.
on Joshua 6:27 [In Josue, cap. VI, q. 69] (Commentaria. Venetiis: 1728. tom. VIII. p. 198)
"And the Lord was with Josue, and his name was noised throughout all the land."
Et nomen ejus in оmnem terram vulgatum est. [...] ideo vulgaretur nomen ejus per omnes terras. Non tamen est intelligendum quod vere per omnes terras vulgaretur nomen Josue, quia ad parvum spacium terrae pervenit nomen ejus. Sed dicitur, quod vulgatum fuit in omni terra, accipiendo hyperbolice, cum parva signantes majora exprimimus: sic patet ex modo loquendi sacrae scripturae frequenter ut patet Genes. capit. 41. scilicet,
    Omnes provinciae veniebant in AEgyptum, ut emetent escas, et malum inopiae temperarent,
et tamen manifestum est, quod non veniebant omnes provinciae in AЕеурtum, quia non erat verisimile, nec AEgyptus suffecisset ad duos menses, ut daret escas toti mundo, sed dicitur omnes provinciae, id est, multae provinciae scilicet, quia provinciae conjunctae AEgypto, ut terra Chanaan, et Arabes, et similes terrae veniebant in AEgyptum.
on Joshua 6:27 [In Josue, cap. VI, q. 72] (Commentaria. Venetiis: 1728. tom. VIII. p. 199)
"And the Lord was with Josue, and his name was noised throughout all the land."
Ideo dicendum est, quod fama Josue de facto isto non fuit per omnem terram vulgata, [...] sed vulgatum est nomen ejus per aliquas terras vicinas, sicut dicitur, quod in AEgyptum veniebant omnes provinciae, ur emerent escas, ut patet Genes. c. quadragesimoprimo, sed non veniebant omnes.
on 1 Samuel 27:9 [Vulg] [Commentaria in I Regum, cap. XXVII, quaestio XXIII] (Commentaria, Venetiis 1728, vol. XII, p. 255)
"And David wasted all the land"
Et percutiebat David omnem terram illorum, idest, istarum trium gentium. Non est intelligendum, quod omnem terram ipsarum percusserit: quia cum non relinqueret viventem in locis, in quibus praedabatur, deleti fuissent prorsus Amalecitae, Gessuri, et Gerzi. Sed falsum est, ut supra declaratum fuit: sed intelligitur, quod percutiebat omnem terram illorum, idest, magnam partem terrae. Sic accipitur saepe in scriptura, ut patet Genes. cap. 41. scilicet: Omnes provinciae veniebant in Ægyptum, ut emerent escas. Et tamen certum est, quod non veniebant de omnibus partibus mundi; ita, quod nullæ gentes residuae essent, quin venirent, et infra lib. 3. cap. 4. dicitur, quod omnes reges terræ veniebant ad audiendum sapientiam Salomonis, et tamen certum est, quod non veniebant omnes: quia non poterant. Nec unquam fuit aliquis homo, cujus fama ad omnes homines diffusa fuerit: et non solum hominis, sed urbis: nulla enim fuit urbs, nec est, cujus fama apud omnes gentes dilatata sit. Sic ait Boetius, secundo de Consolat. prosa septima, quod tempore Marci Ciceronis, fama Romanae urbis Caucasum montem non transcenderat. Erat tamen tunc Roma florentissima. Aliter potest exponi, quod percutiebat omnem terram illorum, idest, omnia loca, quae invadebat: quia in locis, quae ipse depraedabatur, nullum vivere permittebat.
on 2 Kings 3 [Commentaria in Librum IV Regum, cap. IV, quaestio XVI] (Commentaria, Venetiis 1728, vol. XV, p. 41)
Tertiò potest dici, et meliùs, quòd Israelitae non peccaverunt, quamquàm non deleverunt civitatem, in qua erat rex Moab. Et quando dicitur, quòd non deleverunt omnem civitatem, nec impleverunt praeceptum, dicendum, quòd impleverunt, et quòd deleverunt omnes civitates; nam omnis scriptura rarissimè accipitur pro omnibus, sed pro multis. et delendo multas, impleverunt praeceptum. Hoc autem tenet littera infra, dicens:
    percusserunt Moab, et civitates destruxerunt, et omnem agrum optimum mittentes singuli lapides repleverunt, et universos fontes aquarum obturaverunt, et omnia ligna fructifera succiderunt.
Et sic ponuntur ibi implecta omnia, quae jubentur hic.
on 2 Kings 3:25 [Commentaria in Librum IV Regum, cap. IV, quaestio XXII] (Commentaria, Venetiis 1728, vol. XV, p. 44)
"And they destroyed the cities: and they filled every goodly field, every man casting his stone: and they stopt up all the springs of waters: and cut down all the trees that bore fruit"
Et omnia ligna fructifera succiderunt, scilicet non reliquerunt arborem fructiferam in terra. Istud intelligendum est non omninò universaliter, quia aliqui fontes manerent in terra non obturati. Nam dato, quod Israelitae vellent obturare omnes fontes terrae illius, non possent: quia non invenirent omnes, cùm aliqui essent in montibus, et in locis separatissimis. Etiam non succiderent omnes arbores fructiferas, quia non possent omnes invenire. Etiam non replererent omnes agros lapidibus, quia forte non possent habere lapides in terra Moab ad replendum omnes agros. De civitatibus etiam patet, quòd non destruxerunt omnes: quia non destruxerunt illam, in qua erat rex Moab, ut patet infra. Sed succiderunt maximam partem arborum, et obturaverunt plurimos fontes, et repleverunt lapidibus multos agros, et scriptura vocat istos, omnes, ponens omnes, pro multis.

Note of editor:
Distributio accommoda pro generibus singulorum est usitatissime in sacra scriptura. Vide met. de abulen. Josue. c. 6. q. 69. et. 72.
on 2 Kings 8 [Commentaria in Librum IV Regum, cap. VIII, quaestio XIX] (Commentaria, Venetiis 1728, vol. XV, p. 142)
TODO
2 Kings 24:13 [Commentaria in Librum IV Regum, cap. XXIV, quaestio IV] (Commentaria, Venetiis 1728, vol. XV, p. 421)
"and he cut in pieces all the vessels of gold which Solomon king of Israel had made in the temple of the Lord"
Et concidit universa vasa aurea, quae fecerat Salomon rex Israël in templo Domini. Idest, accepit de templo Domini omnia vasa, quae fecerat Salomon [...] cùm dicitur hic: universa vasa, non est intelligendum de omnibus, quia aliqua vasa aurea, et argentea de illis, quae fecerat Salomon, translata sunt in Babylonem postea, quando capta est civitas tempore Sedeciae: sequent. cap. et Jerem. cap. ultim. ergo aliqua manserunt nunc, sed Scriptura consuevit dicere omnia, vel universa pro multis
on 2 Chronicles [in II. Paralip., cap. VIII, quaestio XIII] (Commentaria, Venetiis 1728, vol. XVII, p. 187)
omnis non accipitur semper pro omnibus, sed pro multis
on 2 Chronicles 9:14 (Commentaria, Venetiis 1728, vol. XVII, p. 201)
accipitur largè de omnibus terris secundum modum loquendi Scripturae, quia ponitur universalis propositio non universaiter, scilicet omnes pro multis.
on 2 Chronicles 12:1 ["he forsook the law of the LORD, and all Israel with him"] (Commentaria, Venetiis 1728, vol. XVII, p. 225)
non declinaverant omnes ad idola, sed Scriptura solet ponere omnes pro multis, secundum modum loquendi suum: et sic nos etiam in vulgari lingua loquimur.
on Matthew 8:14-17 [in Matt. cap. VIII., Quaestio 49.] (Comment. in III. partem Matthaei. Venetiis: 1728. 237). he mentioned (whole commentary of this passage we quoted above):
Omnes ad modum loquendi Scripturae, quia solet dicere: Omnes pro multis, Genes. cap. quadragesimoprimo: Omnes Provinciae veniebant in AEgyptum, ut emerent escas; et tamen manifestum est, quod non poterant de omnibus partibus orbis venire ad AEgyptum tempore famis pro cibis, quia non suffecisset AEgyptus toti orbi pro una die, et etiam quia non erat possibile de toto orbe venire in AEgyptum; sic etiam Jerem. cap. nono: Omnis frater supplantans supplantabit, et omnis amicus fraudulenter incedet; et tamen non est verum hoc universaliter, sed solùm de multis.
on Matthew 21:10 [all the city was stirred/moved, saying, Who is this?] (Commentaria in quintam partem Matthaei, Venetiis 1605, p. 399)
dicitur tota civitas commota non quidem, quod nemo manserit in tota urbe, qui ad hoc spectaculum non convenerit, sed quia plurimi convenerant, ita ut omnes convenisse viderentur, et tunc uniuersum vel omnes ponere solemus, et ita hyperbolicè pro multis omnes dicimus.
on Matthew 23, q. 258 (Commentaria, tom. XXIII, Commentaria in sextam partem Matthaei, Venetiis 1728, par. 6., p. 430). he also mentioned, that some interpreted it restrictively - but he disagree.
TODO
on Matthew 24:9 ("hated by all men") [in Evang. Matth. cap. XXIV, q. 73] (Commentaria, tom. XXIII, Commentaria in sextam partem Matthaei, Venetiis 1728, par. 6., p. 476)
Quaeritur, quomodo est verum, quod dicitur: Eritis odio omnibus hominibus?
Nam non oderant eos omnes homines; ad hoc autem, quòd eos odissent, oportebat, quòd eos agnoscerent: sed multi erant in orbe, qui non noverunt, neque viderant, aut audierant nominari Apostolos Christi; ergo non poterant eos omnes homines odisse. Dici potest uno modo, quòd dictum est hoc per hyperbolem, scilicet omnibus hominibus, idest multis, sicut consuetum est in vulgari locutione, et in Sacra Scriptura, sicut dicitur: Omnes provinciae veniebant in Aegyptum, ut emerent escas, Gen. cap. 41. Et tamen certum erat, quòd non ibant illuc omnes provinciae, sed aliquae. Sic dicit Origenes super Matth. scilicet: Sed quomodo hominibus in ultimis partibus terrae commorantibus odio habetur populus Christi? Et respondit, dicens: Nisi forte et hoc aliquis dicat propter exaggerationem positum omnibus pro multis.
Secundò potest dici, quòd verurn est, quòd odio habebantur omnibus hominibus, scilicet omnibus illis, inter quos conversabantur, et quibus repugnabant in fide, et ritu vivendi, et quia repugnabant in fide, et cultu Dei omnibus gentibus, òmnes erant eis infeste, sed de Apostolis, et omnibus discipulis Christi quare odio haberentur ab omnibus hominibus, posuimus quatuor causas supra cap. 10. quest. 109. et ibi vide.
TODO
 
 
SALMERON, Alfonso (1515-1585), S.J., exegete, papal theologian on council of Trent.
Prolegomenon XI, quinquagenta III, canon XLII (Madriti, 1598, vol. I, p. 268-269; Venetiis 1601, vol. I, pag. 203)
CANON XLII. Universales interdum propositiones, etsi communiter sint accipiendae, quales sunt: Universae viae Domini, misericordia, et veritas; (Psal. 24.) et Illuminat omnem hominem venientem in hunc mundum (Joan. 1.): quae vox, si de lumine naturali sit sermo, universe intelligitur, etsi aliquando aliter contingat ob defectum materiae: si vero de lumine gratiae, et gloriae, explicanda est; quod aut ex se illuminat omnem hominem, aut omnem accepit pro multis: saepe tamen capitur universalis pro infinita, et incerta, secundùm id: Laudabuntur omnes qui iurant in eo (Psal. 62.): non quidem omnes, qui aut dolose, aut vane iurant, sed qui recte, et cum debitis suis circunstantiis. Ita Apostolus ait: Omnis qui in agone contendit, ab omnibus se abstinet (1.Cor.9.); id est, à multis abstinet cibis. Et Levit. 11. Omne quod habet divisam ungulam, et ruminat in pecoribus, соmedetis: quod non extenditur ad cadavera, vel animantia à feris dilaniata. Matth. 24. Eritis odio omnibus Gentibus propter nomem meum; cum tamen multi Apostolos diligerent, et pro illis cervices suas gladio supponerent: et rursus: Beati estis, cum male dixerint vobis homines, etc. et dixerint omne malum adversum vos (Supra 5.), id est multa verba contumeliosa. Adhaec: Omnes quotquot venerunt, fures sunt, et latrones (Joan. 10.): nec tamen omnes intelligendi sunt, nisi qui sua sponte non missi venerunt. Et ita Graeca lectio habet: Quotquot ante me venerunt, id est ante meam vocationem, Messiae scilicet nomen sibi usurpantes, et à Deo non missi, juxta illud: Non mittebam prophetas, et ipsi currebant: non loquebar ad eos, et ipsi prophetabant (Hierem. 23.).
Item illud Gen.3. Vocavit Adam nemen uxoris suae Eua, eo quod mater esset сunctorum viventium: quod tamen ad omnia animantia irrationalia extendi non debet. Similiter dicitur exisse edictum a Caesare Augusto ut describeretur universus orbis (Luc. 2): quod de orbe Imperio Romano subjecto intelligendum est tantùm: sicut illud, Fides vestra annuntiatur in universo mundo (Rom. 1.), id est in multis ejus partibus. Ita Genes. 41. dicitur omnis terra sive omnes provinciae venisse in Aegyptum, id est bona ejus pars, quae Aegypto circumiacebat. Ad eum sensum accipiendum est quod saepè dicitur: Omnis caro (Supra 6.), quod non de bestiarum, aut volucrum, aut piscium est accipiendum, sed de humana tantùm, ut etiam explicat Hieronymus in Zachariam (in 2. cap.), in illud: Sileat omnis caro à facie Domini, etc. Ut ibi: Omnis caro corruperat viam suam [Gen.6]; et, Omnis caro ad te veniet (Psal. 64): Ex operibus legis non justificabitur omnis caro coram illo (Rom. 3.). Nec enim omnis caro irrationabilium ventura est animantium, sed illa, quae donum sancti Spiritus susceptura est, de qua: Effundam de Spiritu meo super omnem carnem (Joel 2. et Act. 2.). Quod vero dicitur: Omnes declinaverunt, simul inutiles facti sunt (Psal. 13. et Rom. 3.); et, Ego dixi in excessu meo, Omnis homo mendax: (Psal. 115. et Rom. 3.) non sunt haec in universum accipienda: aliôquin et ipse qui scribit, declinasser, et is qui dicebat, omnem hominem mendacem, mendax esset. Sicut et quod Paulus ait: Corripientes omnem hominem docentes in omni sapientia (Coloss. 1.); cùm tamen multi doctrinam ejus non audirent; sed ipse quod ad se spectabat, omnes paratus erat corripere, et docere.
Quemadmodum etiam universales propositiones pro infinitis poni consueuerunt; ita e contrario infinitae pro universalibus usurpantur. Exempla sunt in promptu: Qui crediderit, et baptizatus fueris, salvus erit (Marc. ult.). Qui credit in me, sicut dicit Scriptura, flumina de ventre ejus fluent aquae vivae (Joan.7.). Beatus vir qui non abiit in consilio impiorum (Psal. 1.) Beatus vir qui timet Dominum (Psal. 111). Beatus qui intelligit super egenum, et pauperem (Psal. 40.). Beatus dives qui inventus est sine macula, et qui post aurum non abiit, etc. Qui maledixerit patri suo, vel matri, morte moriatur (Exod. 21.); id est, Quicunque maledixerit. Quae quidem omnes propositiones in universum sunt accipiendae, etiamsi infinite proferantur. Et ad hos locos referendi sunt illi, in quibus Multi ponitur pro omnibus, iuxta illud: Filius hominis venit dare animam suam in redemptionem pro multis (Matth. 20). Et rursus. Hic est sanguis meus Novi Testamenti, qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum (Infra 26.). Ubi Theophylactus: Pro multis dicit effundi, hoc est pro omnibus: sunt enim et omnes multi. Et Rom. 5. Si enim unius delicto multi mortui sunt; multo magis, etc. Constat autem mortem peccati in omnes homines descendisse. Et Augustin. lib. contra Julianum (lib. 6, cap. 12), idem cum Theophylacto prorsus annotavit.
Prolegomenon XIV, formula XXI-XXII (Madriti, 1598, vol. I, pag. 337-338; Venetiis 1601, vol. I, p. 255-256)
FORMULA XXI
Dictio Hebraea Col, quae omni generi, casui, et numero deservit in lingua Sancta, et omnis, omne, omnes, et omnia significat, pro multis accipi per hyperbolen consueuit. Exempla sunt: Omnes auaritiae student (Hierem. 6); Omnes quae sua sunt quaerunt (Philip. 2); Si dimittimus eum sic, omnes credent in eum (Joan. II); et, Mundus totus post eum abiit (Infra. 12). Hinc Hieronymus in capit. 13 Isaiae: Idioma est, inquit, Sanctae Scripturae, ut оmnem terram illius significet provinciae, de qua sermo est: quod quidam non intelligetes, ad omnium terrarum subversionem trahunt.
Id ipsum Augustinus lib. contra Julianum (lib. 6, c. 12) observavit. In hunc sensum dicitur Herodes turbatus, et omnis Hierosolyma cum illo (Matth. 2); et Cyrus dixit: Omnia regna terrae dedit mihi Dominus Deus Coeli (1.Esd.1). Rectè ergo omnis, accipitur pro parte maxima, eo quod quae minora sunt, in majoribus intelligantur. Velut cùm dicitur: Omnis civitas conclamavit: eo quod bona pars civitatis id fecerit. Et Paulus: Omnes me dereliquerunt: Non quod Timotheus, et Titus, et caeteri discipuli, qui illo tempore, quo conscribebantur epistolae, cum eo erant, illum dereliquerint; sed idcirco quia à pluribus desertus est, ab omnibus se desertum, id est à maxima parte, conqueritur. Item David cum ait, Omnis homo mendax, esset et ipse qui loquitur, mendax. Cùm etiam dicitur a B. Paulo: Corrigientes оmnem hominem, et docentes in omni sapientia, ut exhibeamus omnem hominem perfectum in Christo Jesu: intellige, qui se imbuendum tradat: nam aliôqui multi repugnabant, et audire nolebant. Plura si volet exempla studiosus Lector poterit ex XLII Canone secundae Quinquagae desumere: haec paucula ad rem nostram spectantia satis esse visa sunt.
FORMULA XXII [Interdum Scriptura multos dicit pro omnibus]
Multi, aliquando dicuntur omnes: quemadmodùm Matth. 20. Sicut Filius hominis non venit ministrari, sed ministrare, et dare animam suam redemptionem pro multis: id est, pro omnibus. Hoc idem Augustinus lib. 6. contra Julianum ... Et Euthymius in cap. Matth. 26. in id: Qui pro multis effunditur: Multos hîc dicit omnes: nam omnes multi sunt. Sic ille. Similia sunt illa: Sicut per inobedientiam unius hominis, peccatores constituti sunt multi: ita et per unius obeditionem, justi constituti sunt multi. Et rursus: Si unius delicto multi mortui sunt, multo magis gratia Dei, et donum in gratia unius hominis Christi in plures abundavit. Ubi nomen multi et plures, Graecé dicitur πολλούς.
 
 
CANTALAPIEDRA, Martín Martínez de (1518-1579), theologian, exegete, professor of hebrew language in University of Salamanca.
Hypotyposeon, lib. 6, cap. III [De signis universalibus] (Salamanticae, 1582. col. 460-461; Madrid, 1771, p. 183-184), it is whole quoted also by Manuel Bernardo de Ribera/Rivera (1720-1765), O.SS.T. in Institutionum philosophicarum Salmanticae, 1754, vol. 1, p. 196.
Propositio universalis affirmativa interdùm universaliter capitur : ut Psalm. 24. omnes viae Domini misericordia, et veritas. Et apud Joan. cap. 1. Qui illuminat omnem hominem venientem in hunc mundum: si intelligatur de lumine naturali, universaliter intelligitur: si de lumine gratiae, pro multis accipitur omnis. Porrò haec universalitas referenda est ad dictionem, cui adjungitur: ut 2. Paralip. 9. Magnificatus est rex Salomon prae omnibus regibus terrae: non universae terrae, sed regionis illius, et illi adjacentium. Et Actuum 11. Agabus significabat per spiritum, famem magnam futuram in universo orbe terrarum, quae facta est sub Claudio Caesare: in universo orbe, id est, in tota Judaea, per Synecdochem. Hoc est quod ait Hieronymus, Isaiae 13. Idioma est, inquit, sacrae scripturae, ut omnem terram illius significet provinciae, de qua sermo est. Ut apud Isaiam: "Dominus exercituum praecepit militiae belli, ut disperderet omnem terram": quod quidam non intelligentes, ad omnium terrarum subversionem trahunt; cum de Babylone tantùm sit locus intelligendus. Et Ambrosius, lib. 3. de Vocatione gentium, inter alia multa ait: Sermo Divinus, hac utitur consuetudine, ut ea, quae de quadam parte dicuntur, ad omnes homines pertinere videantur. Sic interdùm et pro parte terrae omnem terram, et pro parte mundi totum mundum, et pro parte hominum omnes homines nominantur: ut: Omnes declinaverunt.
......
Sometimes universal (terms) is not understood absolutely and universally.
  • as Levi. 11. All that have the hoof divided, and chew the cud among the beasts, you shall eat, that is not extended to the dead bodies, nor to the animals torn by the beasts,
  • and Genes. 3. And Adam called the name of his wife Eve: because she was the mother of all the living, that it is not extended to the irrational,
  • and Gene. 41. all the earth hath come to Egypt, i.e. its great part,
  • and in Luke. there went out a decree from Caesar that all the world should be taxed, but whole world was not subject to the Roman Empire,
  • and to Rom. 1. Paul your faith is spoken of throughout the whole world, i.e. in many places.
  • And you shall be hated by all because of my name, (Matt. 10) while many loved the apostles and for them they would put their necks under the sword,
  • And, all who came before Me are thieves and robbers (John 10),
  • and Salomon: All is vanity, (Eccle. 1), while virtute is not,
  • and all the rivers run into the sea (Eccle. 1),
  • and to Colo. 1. about the gospel which is preached in all the creation that is under heaven,
....
Interdum universalis non intelligitur absolute et universaliter,
  • ut Levi. 11. omne quod habet diuisam ungulam et ruminat in pecoribus comedetis, quod non extenditur ad cadavera, nec ad animantia a bestiis dilaniata,
  • et Genes. 3. Vocavit Adam nomen uxoris suae Eva, eo quod esset mater cunctorum viventium, quod non extenditur ad irrationalia,
  • et Gene. 41. omnis terra venit in Ægyptum, idest, bona ejus pars,
  • et apud Lucam. Exiit edictum a Caesare ut describeretur universus orbis. Sed totus orbis non erat imperio Romano subiectus,
  • et ad Rom. 1. Paulus, fides vestra annunciatur in universo mundo, id est, in multis locis.
  • Et, Eritis odio habiti ab omnibus propter nomen meum, cum multi apostolos diligerent, et pro illis cervices suas gladio supposuerint.
  • Et, omnes qui ante me venerunt fures et latrones fuerunt,
  • et Salomon, omnia sunt vanitas, cum virtus vanitas non sit,
  • et, omnia flumina vadunt in mare,
  • et ad Colo. 1. de evang. Quod prædicatum est in universa creatura quae sub coelo est,
  • et in epist. catholi. Omne gaudium existimare fratres cum in varias tentationes in cideritis, id est, maximum aut magnum gaudium,
  • et cum dixerint adversum vos omne verbum id est, multa verba,
  • et. 1. Corin. 9. Qui in agone certat ab omnibus se abstinet, id est, a multis abstinet cibis,
  • sic intelligendus est Pauli locus omnes in Adam peccaverunt, cum tamen virgo Maria immunis sit ab omni labe peccati.
  • Est hujus rei optimum exemplum annotatum a Chrisost. ho. 23. in epist. ad. Hebrae. cum de multis sanctis patribus locutus esset apostolus, ad Hebrae. 11. addit. Hi omnes mortui sunt non acceptis promissionibus. At Enoch quem in illo nominum catalogo recensuit, mortuus non est, quia transtullt illum dominus.
Porro haec quae a nobis breviter decursa sunt, oportet multis sanctorum virorum exemplis illustrare et munire.
  • In primis Euthy. Mat. 19. ait. Est scripturae idioma, ut omnes dicat pro pluribus.
  • et Iohan. 10. in huius loci expositione, omnes qui ante me venerunt fures fuerunt, ait.
      Quotquot a seipsis venerunt, quotquot venerunt non per praedictum ostium, ut Iudas, Theudas, prophetae autem non a seipsis venerunt, sed a Deo missi sunt, nec alium de sed per ostium intraverunt. Scire oportet quod frequenter scriptura universalem repraesentans formam, particularem insinuat intelligentiam, ut Psalm. 13. omnes declinaverunt simul et inutiles facti sunt. Tales quidem non erant qui tunc Deum colebant.
  • et Theophy. Matt. 19.
  • et Orige. tracta. 28. in Matth. versus finem.
  • Item Hiero. Zacha. 2. in postremis verbis.
      Cum dicitur, omnis caro, non absolute hominum et bestiarum et volatilium, sed specialiter hominum accipitur. Ut in Psalm. 64. "Exaudi orationem meam, ad te omnis caro veniet." Neque enim ad dominum omnis caro irrationabilium ventura est animantium, sed illa quae donum sancti spirtus susceptura est. De qua dicitur. "Effundam de spiritu meo super omnem carnem."
    Haec ille. Nam caro pro homine accipi, alibi dicturi sumus,
  • et in comment. epist. ad Ephe. cap. 1. ait,
      omnis, saepe refertur, non ad universitatem, sed ad ea tantum de quibus disputatum est. Vel aliter, omnis capitur pro parte maxima, co quod quae minora sunt, in majoribus intelligantur. Veluti cum dicimus, omnis civitas conclamauit, non quod aliquis tacens non fuerit, sed quod maxima urbis pars id fecerit. Unde Paulus, omnes sua quaerunt, non autem quae sunt Dei, et, omnes me dereliquerunt, non quod Timotheus et caeteri discipuli, qui illo tempore quo epistolae scribebantur cum eo erant, illum reliquerint. Sed id circo quia a pluribus sit desertus, ab omnibus id est maxima parte, desertum esse conqueritur, et in Psal. omnes declinaverunt simul et inutiles facti sunt. Si omnes declinaverunt, ergo declinavit et ipse qui loquitur, et iterum. Ego dixi in excessu mentis meae, omnis homo mendax, cum ipse mendax non esset, et Paulus. Docentes omnem hominem. Cum multi doctrinam ejus non audierint.
  • Lege eundem Hierony. in epist. ad Damasum de filio prodigo.
 
 
SEWERYN, Lubomlcyzk (1532-1612), O.P., theologian
Monotessaron Evangelicum, vol. 1., De idiotismis et Graecae ac Hebraicae linguae phrasibus (Cracoviae, 1607, tom. 1, p. 463)
1. Negativa universalis, cujus
  • 1. Regula. Vox illa, non omnis, vel, omnis non, quae more dialectico aequipollet alicui. Qui enim dicit: Non omne animal dormit, significat aliquod animal dormire. In sacris tamen literis usurpatur pro eo quod est, nullus.
  • 2. Exempla regulae
    • 1. Ex veteri Testamento, ut Gen: 4. dicitur: Posuit Dominus in Cayn signum, ut non interficeret cum omnis, qui vidisset eum: id est, ut nullus intersiciat eum. Item Levit: 21. dicitur: Ad omnem mortuum non ingredietur omnino, sczt, summus Pontifex pro tempore existens: Psal: 118. Ut non dominetur mei omnis injustitia, hoc est, Nulla. Et Psal: 148. Cum dormierit dives, non sumet secum omnia, id est, nihil sumet.
    • 2 Ex novo Testamento, Lucae 1. Non erit impossibile apud Deum omne verbum: id est, nullum. Item ad Eph: 4. Omnis sermo malus ex ore vestro non procedat. Et Abac: 2. Omnis spiritus non est in visceribus ejus. Item, 2. Cor: 1. Non glorietur omnis caro in conspectu ejus. Et 1. Joan 3. Omnis qui peccat non videt Deum. id еst, Nemo qui peccat videt Deum. Et Joan: 6. Omne quod dedit mihi pater non perdam ex eo, id est, nihil. Similiter interpretanda sunt illa, Rom: 3. Ex operibus legis non justificabitur omnis caro coram illo. Et 1. Joan. 3. Omnis qui in illo manet non peccat. Actor: 10. Nunquam manducavi omne commune et immundum. Matth: 7. Non omnis qui dicit mihi Domine, Domine intrabit regnum caelorum. 1. Joan: 3. Omnis homicida non habet vitam aeternam in se manentem. 1. Joan: 2. Omne mendacium ex veritate non est, et caet.
2. Dictio hebraea Col, universalis serva omnium cujus
  • 1. Regula. Dictio Hebraea, Col, quae omni generi causui, et numero, deservit, in lingua sancta et omnis, et omne, omnes, et omnia, significat pro multis, et accipi per hiperbolen соnsuevit.
  • 2. Exempla istius regulae
    • 1. Hieremiae 6. cap: Omnes avaritiae student, Et omnes quae sua sunt quaerunt. Philip: 2. et Joan: II. Si dimittimus eum sic, omnes credent in eum. Et Joan: 12. Mundus totus pоst eum abiit. Hinc Hieronymus in caput 13. Isaiae lib: 1. Idioma est, inquit, sanctae scripturae, ut omnem terram illius significet provinciae, de qua sermo est, quod quidam non intelligentes ad omnium subversionem trahunt. Idipsum Augustinus lib: 6. contra Julianum cap: 12, observavit. In hunc sensum dicitur Mat. 2. Herodes turbatus est, et omnis Hierosolyma cum illo. Et Cyrus dixit 1. Esdrae 1. cap. Omnia regna terrae, dedit mihi Dominus Deus coeli. etc.
    • 2. Accipitur etiam omnis pro parte maxima, eo quod quae minora sunt in majoribus intelligantur: velut cum dicitur: Omnis civitas conclamavit, eo quod bona pars civitatis id fecerit. Et Paulus 2. Timoth: 4. Omnes me dereliquerunt, non quod Timotheus et Titus, et caeteri discipuli, qui illo tempore quo conscribebantur Epistolae, cum eo erant, illum dereliquerint, sed idcirco, quia à pluribus desertus est, ab omnibus se desertum, id est à maxima parte conquaeritur. Item David, cum ait Psal: 115. Omnis homo mendax, esset et ipse qui loquitur, mendax. Cum etiam dicitur à В. Paulo Colloss: 1. Corripientes omnem hominem, et docentes in omni sapientia, ut exhibeamus omnem hominem perfectum in Christo Jesu. Intellige qui se imbuendum tradat, nam alioqui multi repugnabant, et audire dicta, et praedicationes nolebant.
A contrario sensu pluralis, pro universali ponitur, et hoc dupliciter
1. Quando haec dictio collectiva, multi, capitur pro omnibus, ut Math: 20. Sicut filius hominis non venit ministrari, sed ministrare, et dare animam suam in redemptionem pro multis, id est, pro omnibus. Hoc idem Augustinus lib: 6. contra Julianum cap: 12. docet. Cum vero multos, inquit, quod dixit postea (sczt Apostolus) non vis intellegi, omnes quod prius dixerat, ideo existimas dictum fuisse, multos, ne omnes intelligerentur, poteris hoc dicere et de semine Abrahae. Cui promissee sunt gentes. Gen: 12. Rom: 4. non omnes gentes fuisse promissas, quia dictum est alio in loco, sczt, Genes: 17. Patrem multarum gentium posui te. Est autem sanus intellectus, ideo sic locutam scripturam, quia possunt esse aliqua omnia, quae non sunt multa. Sicut dicimus, omnia esse Euangelia, et tamen brevi numero, id est, quaternario continentur. Et rursus possunt esse aliqua multa, non tamen omnia, sicut multos dicimus, credere in Christum, nec tamen omnes credunt, non enim omnium est fides, ait Apostolus 2. Тhеss. 3. Haec Augustinus. Et Euthim: cap: 43 in cap: Matt: 26. supra id. Qui pro multis effundetur. Multos hîc dicit omnes, nam omnes multi sunt: haec ille. Similia sunt illa Rom. 5. Sicut per inobedientiam unius hominis peccatores constituti sunt multi, ita per unius obeditionem justi constituti sunt multi. Et rursus ibidem. Si unius delicto, multi mortui sunt, multo magis gratia Dei, et donum in gratia unius hominis Christi in plures abundavit. Ubi nomen, multi, et plures, Graece dicitur πολλούς.
2. ....
 
 
BARRADAS, Sebastião (1543-1615), S.J.
Commentaria In Concordiam Et Historiam Quatuor Evangelistarum, lib. 5 [De Christi Genealogia], cap. 15 [De Josia Rege] (Augustae Vindelicorum: 1742, tom. 1, p. 235)
verba haec ita exponi possunt, ut dictio, omnes, pro multis sumatur. Quale illud
  • et Daniel. 2. Sub ditione tua, scilicet Nabuchodonosoris, Deus universa constituit.
  • Genes. 41. Omnes provinciae veniebant in Aegyptum, ut emerent escas,
  • etc.
 
 
BELLARMINE, Robert (1542-1621), S.J., cardinal, theologian, the most eminent cardinal in history (CE, W)
Disputationum, vol. 4, lib. 4, cap. 20, obj. 4 (ed. Neapoli : Giuliano, 1858. page 599)
They object that Isaiah 64:6aObjiciunt illud Isaiae 64.
    And we are all become as one unclean, and all our justices as the rag of a menstruous woman.
    Facti sumus ut immundi omnes nos, et quasi pannus menstruatae, universae justitiae nostrae.
Response: ... Do not be confused, that Isaiah seems to talk so generally, as if it contains all men. For it is a coustom of Scripture, that it talks about many as if about all.Respondeo: ... Neque movere nos debet, quod Isaias loqui videatur ita generatim; ut omnes homines comprehendat. Est enim iste Scripturae mos, ut loquatur de multis, quasi de omnibus.
  • "All flesh," (says Moses in Genesis 6:12) "had corrupted their way." But still Noe is called there "just and perfect man" (6:9).
  • Omnis caro (inquit Moyses Gen. 6.) corruperat viam suam. Et tamen ibidem vocat Noë virum justum atque perfectum.
  • And apostle Paul 1 Corinthians 1 called all Corinthians "sanctified in Christ Jesus" (1:2) "so that nothing is wanting" to them "in any grace" (1:7) and that they will be confirmed by God "unto the end without crime" (1:8). But still in cap. 3 calls all "carnal/fleshly" (3:1) and says:
  • Et apostolus Paulus 1. ad Corinth. 1. vocat omnes Corinthios sanctificatos in Christo Jesu, et tales, ut nihil eis desit in ulla gratia, et praedicit fore, ut confirmentur a Deo usque in finem sine crimine. Et tamen cap. 3. omnes vocat carnales, et dicit:
      As to infants in Christ I gave you milk to drink, not solid food; for you were not yet able to receive it. Indeed, even now you are not yet able, for you are still carnal/fleshly [and are you not walking like mere men?] (3:1,2,3).
      Tamquam parvulis in Christo lac vobis potum dedi, non escam, nondum enim poteratis, sed nес nunc quidem potestis, adhuc enim carnales estis.
    Certainly
    • He lauds "all" because of some, who were laudable among them,
    Caeterum
    • laudat omnes propter quosdam, qui apud eos laudabiles erant,
    • he blames "all" because of some, who were blamable among them same.
    • vituperat omnes propter quosdam, qui apud eosdem vituperatione dignierant.
See Augustine (book about unity of Church, cap. 12) where he diligently observes this habit of Sacred Scripture.Vide Augustinum lib. de unitate Ecclesiae, cap. 12. ubi hunc morem Scripturae sacrae diligenter observat.
Similarly as we've quoted yet: Disputationum, vol. II, cap. XXV, (ed. 1591, vol. II, col. 907-909)
[OBJ.] Matth. 26. Bibite ex hoc omnes ...
RESPONDEO; Haec verba dicuntur solis Apostolis, qui tum ad mensam cum Christo sedebant. Id probo hac ratione: Particula, omnes, non semper in Scriptura accipitur universalissimè pro omnibus hominibus, sed saepe pro omnibus certi alicuius generis. Alioqui illud Pauli: Omnes quaerunt quae sua sunt, includeret etiam sanctissimos quosque; et illud: Omnes peccaverunt, Christum quoque comprehenderet; et illud: Clamaverunt omnes, Crucifige eum; et similia, in Apostolos Domini convenirent.
 
 
LORINI, Jean de (1559-1634), S.J., theologian.
to Act. 13:10 (In Acta Apostolorum commentaria, Lugduni, 1605, p. 570)
to 1 Mach. 1:2 (Commentarii in Deuteronomium, Lugduni, 1625, p. 135)
where in "index rerum"
Omnes saepe pro multis. 134.35.
Note: in previous part we quoted more about his interpretation of words "for many."

TODO
 
 
PÉREZ, Antonio (1559-1637), O.S.B., theologian, exegete.
p. 141ii, 143ii
 
 
Jean de La Haye (1593-1661), O.F.M., biblical scholar
Prolegomena in Pentateuchum Moysis, art. XXI (Commentarii literales et conceptuales in Genesim, Lugduni, 1638)
Quarta regula ex Euthymio in Ioann. 20. particula negativa non ut cum praecedit aut sequitur signum universale distributivum omnis aequipollet particulari ut non omnis vel omnis non aut sumitur pro nullus sic Exodi 22. omnem viduam et pupillum non affligetis id est nullum. Rursus notandum ex Galatino lib. 5. cap. 4. quod cum scriptura dicit omnes non est necesse intelligere universos nemine excepto, sed magnam multitudinen, ut 2. Regum 17. Dixitque Absalon et omnes viri Israel, non est bonum consilium, imo notat Hieronym. Matthaei 26. quod solet sumi pro uno, ut Psalm. 116. omnem escam abominata est anima eorum, id est manna, notat insuper Augustinus lib. contra Julianum cap. 12. quod nomen multi aliquando significat omnes et quando ponitur post signum universale non tollit universitatem, in quo deceptus fuit Galatinus, ut Matthaei 20. Venit filius hominis dare animam suam in redemptionem pro multis, id est pro omnibus et qui pro multis effundetur.
 
 
HESER, Georg (1609-1686), S.J., theologian, exegete.
to Psalm 118 [cxviii]:10 (Psalmi, Monachii, 1675, vol. 2, pag. 401). Firstly he explained there, "many for all" - as we quoted above - and immediately after it he added also:
ALL FOR MANY ... Genesis 7:14 "all birds, and all that fly, went in to Noe into the ark," i.e. ... and 2 Samuel 17:14 "And Absalom, and all the men of Israel said: The counsel of Chusai the Arachite is better than the counsel of Achitophel" ...OMNES PRO MULTIS
    Vicissim ostendo, nomea Omnes interdum accipi de ipsis generibus, interdum de singulis, et individuis generum. Sic intelligito Genes. 7. v. 14. Universæ aves, omnesque volucres, ingressæ sunt ad Noë in arcam, id est, ex omni genere avium aliquae. Lib. 2. Reg. 17. v. 14. Dixitque Absalom, et omnes viri Israël : Melius est consilium Chusai Arachitæ, consilio Achitophel. At non omnes Israelitae fuerunt cum Absalone, sed Israëlitarum multi, et forsan ex singulis tribubus non pauci. Sic etiam hoc Psalmi loco; Omnes Gentes circuierunt me, id est, multae, nunc seorsim singulae, nunc simul conjunctis plures viribus: nusquam enim legimus, omnes unà gentas, et singulos homines omnium gentium aliquando circumcinxisse Davidem.
 
 
DUHAMEL, Jean-Baptiste (1624-1706), C.O., theologian, exegete.
Theologia Speculatrix Et Practica Juxta Sanctorum Patrum dogmata (Venetiis: 1734, p. 540)
ex ipsius Aug. doctrina, vocem illam, omnis, persaepe in Scripturis pro multis usurpari.
Prolegomena Scripturae Sacrae, dissert. IV, cap. IV. (Biblia Sacra, Venetiis, ed. 1763, pars 1., pag. XLIV; ed. 1758, vol. 1, pag. xxxiv)
Synecdoche latine comprehensio dicitur, qua ex parte totum, ex uno plura, universale pro particulari, genus pro specie accipitur; aut ex minus nobili pratem praecipuam intelligimus, vel e converso. ... Sic omnes, pro multis interdum sumuntur: Act. 2. Effundam Spiritum meum super оmnem carnem, id est, super omnis generis homines. Unde universales sententiae saepe sunt restringendae, et ad quamdam aequitatis rationem revocandae: ut Joan. 16. Docebit vos omnem veritatem, et quaecumque audiet, loquetur, id est, quaecumque audiet dicenda. Eamdem ob rationem negativa quandoque sunt restringenda: Matth. 10. Nihil est opertum quod non revelabitur, nihil coelestis doctrinae. Sic nomen commune proprii loco per excellentiam usurpatur, quae est antonomasia.
Alia est synecdoche, qua species pro genere accipitur. Isa. 53. Ipse peccata multorum tulit, id est, omnium, ut habetur v. 6. Posuit in eo Dominus iniquitatem omnium nostrum. Rom. 5. Si unius delicto multi mortui sunt, id est, omnes, ut exponitur v. 18.
 
 
Steyaert, Martin [Martinus Stejartius] (1647-1701), theologian. OMNES PRO MULTIS
 
 
Louis Ferrand (1645-1699), exegete.
to Psalm 59:5 ["O Lord, the God of hosts, the God of Israel. Attend to visit all the nations"] (Liber Psalmorum cum argumentis, paraphrasi, et annotationibus, Luteciae Parisiorum, 1683. page 535)
omnes pro multis ut Gen. VI. 12. Matth. III. 5. Marc. I. 5.
 
 
GUARIN, Pierre (1678-1729), O.S.B.
Grammaticae hebraicae et chaldaicae, Lib. II, tract. II., cap. IV. art. I (Lutetiae Parisiorum, 1726, vol. II., p. 230)
TODO.
After it follows article 2 (namely "de sydecdoche speciei") about "many" as "all", that we quoted above.
 
 
BILLUART, Charles-Rene (1685-1757), one of the most eminent theologian of his time.
Summa S. Thomae, tract. De regulis fidei, disert. 5, art. 5 (ed. Venetiis: Savion, 1778. pag. 48-49)

Objection: God says: "(you/ye) all have forsaken me" (Jeremiah 2:29).

Obj. Jerem. 2. dum dixit Deus: Omnes me dereliquistis.
R. Το omnes in hoc loco sicut in pluribus aliis Scripturae locis non significare omnes omnino et singulos, sed multos. Sic Exod. 9. Mortua sunt omnia animantia Ægyptiorum. Philipp. 2. Omnes quae sua sunt quaerunt : ideoque observat Aug. l. contra Donatistas post Collat. c. 2. morem esse Scripturae, quod Prophetae et Apostoli reprehendant universum populum, quasi omnes essent mali, licet multi sint boni; et quandoque consolentur universum populum quasi omnes essent boni, licet multi sint mali.
 
 
WOUTERS, Martinus [Martin] (1699-1775), O.S.A., theologian, exegete.
 
 
Diego González Mateo (c.1700-1762), O.F.M., theologian.
Theologia, lib. iii, sent., tract. V. de div. inc. myst., disp. i, q. iii, n.77 (Madrid, 1764, vol. 6, p. 23 i)
 
 
Dalmatius Kick (1703-1769), OFMRef.
 
 
WIDENHOFER, Franz Xaver (1708-1755), SJ., theologian.
 
 
FERRARI, Giuseppe Antonio (c.1710-1775/1776), O.F.M.Conv.
Theologia dogmatica ad mentem Joannis Dunsii Scoti, Dissertatio Prooemialis, q. 2, c. 1, regula 17 (Venetiis, 1760, vol. I., p. 38)
Sacrae Litterae frequenter ponunt omnes pro multis, et multos pro omnibus. Habent enim (inquit S. Auguitinus ep. 93. ad Vincentium Rogatistam c. 9. n. 32.) Scripturae Canonicae hunc arguendi morem, ut tanquam omnibus dicatur, et ad quosdam verbum perveniat... Quod Apostolus dicit, ep. I. ad Cor. c. 3. v. 3.: Cum enim sint inter vos aemulatio, et contentio, nonne estis carnales, et secundum hominem ambulatis? tanquam omnibus dicit. Et vides, quam grave sit quod dicit. Proinde nisi in ipsa epistola legeremus, c. 1. v. 4. Gratias ago Deo meo semper pro vobis in gratia Dei, quae data est vobis in Christo Jesu, quia in omnibus ditati estis in illo in omni verbo, et in omni scientia, sicut testimonium Christi confirmatum est in vobis, ita ut nihil desit vobis in ulla gratia; putaremus omnes Corinthios carnales, et animales, non percipientes quae sunt spiritus Dei, contentiosos, aemulos, secundum hominem ambulantes. Hinc idem S. Doctor, lib. 2. Operis imperfecti contra Julianum, n. 175. animadvertit, non repugnare omnibus multos, quia ipsi omnes, non pauci, sed multi sunt.
 
 
SARTORI, Tiberius (1747-1798), O.S.B.
Hermeneutica, art. 2, cap. 1, §. 3, can. I (ed. 1783, pag. 143)
 
 
Gardellini, Aloysius (1757-1829)
Decreta authentica Congregationis sacrorum rituum et Instructio
 
 

"All People" as "Both Masters and Slaves"

Theodoret of Cyrus (c.393-c.457)
on Titus 2:11-12 (PG 82, 865 B) English transl. by: Robert C. Hill in Theodoret of Cyrus, Commentary on the Letters of St. Paul, Volume 2, p. 256 (2001)
Then he brings out the purpose of the divine Incarnation. You see, the grace of God that brings salvation to all people has appeared, instructing us to renounce godlessness and worldly desires, and to live a life of self-control, righteousness and godliness in this present age (vv.11-12). This is the reason the only-begotton Son of God became flesh, to grant salvation to all people, both masters and servants, by causing them to abandon a lawless life in addition to godlessness. He gave us a glimpse also of the straight and narrow, bidding us live in godliness and self-control.
 
 

"all flesh" (Psalm 95 and others)

Phrase "all flesh" occurs in many passages of Bible and has various specific properties. For word "all" here usually doesn't refer to absolutely all flesh, but only to human's one. Moreover, by word "flesh" it is usually means whole body or whole man and not only his flesh. And so while word "all" is here sometimes restrictive, word "flesh" on the other hand sometimes expresses even more than it usually means.
Jerome [HIERONYMUS] (c.347–420).
to Zechariah 2:13 ["Let all flesh be silent at the presence of the Lord"] (PL 25, 1435 A-B)
Quod autem omnis caro, non absolute hominum, et bestiarum, et volatilium, et piscium; sed specialiter bominum accipiatur, illa Scripiura significat : Exaudi orationem meam, ad te omnis caro veniet (Ps. LXIV, 3). Neque enim ad Dominum omnis caro irrationabilium ventura est animantium; sed illa quae donum sancti Spiritus susceptura est, et de qua dicitur: Effundam de spiritu meo super omnem carnem, et prophetabunt filii vestri et filiae vestrae (Joel. ii, 28)
Moreover, even about all men we cannot allways say some of such passages, e.g. Bellarmine above mentioned Genesis 6:12
All flesh had corrupted its way upon the earth.Omnis quippe caro corruperat viam suam super terram.κατέφθειρεν πᾶσα σὰρξ τὴν ὁδὸν αὐτοῦ ἐπὶ τῆς γῆς
Similarly some thought it even about Psalm 65:2 (on which Jerome referred in previous quotation):
O hear my prayer: every flesh shall come to you.Exaudi orationem meam; ad te omnis caro veniet.εἰσάκουσον προσευχῆς μου πρὸς σὲ πᾶσα σὰρξ ἥξει
Hilary of Poitiers [Hilarius Pictaviensis] (c.300–c.368), bishop
to Psalm 65:2 [in Psalmum 64, n. 4-5] (PL 9, 415 A-C)
Omnis caro ad te veniet. Humani generis universitatem Scriptura sub carnis nomine designat: ut in lege: "Et dixit Deus, non permanebit spiritus meus in hominibus istis, quoniam caro sunt" (Gen. vi. 3); et in eadem: "Quoniam corrupit omnis caro viam ejus" (Ibid., 12), et in propheta Dominis: "Et effundam de spiritu meo super omnem carnem" (Joel 2,28); et in Evangelio: "Et Verbum caro factum est, et inhabitavit in nobis" (Joan. 1, 14). Hujus igitur humani generis orationem exaudiet Deus ... Omnis quidem caro veniet, id est, ex omni hominum genere congregamur/congregatur : sed beatus est quisquis fuerit electus. Multi enim secundum Evangelium vocati sunt, sed pauci electi (Matth. xxii, 14)
Augustine of Hippo [Augustinus] (354–430), bishop
to Psalm 65:2 [in Psalmum 64, n. 5] (PL 36, 776)
"every flesh"? Every man. And whence every man? Have all been foretold, as going to believe in Christ? Have not many ungodly men been foretold, that shall be condemned also? Do not daily men not believing die in their own unbelief? After what manner therefore do we understand, "Unto You every flesh shall come"? By "every flesh" he has signified, "flesh of every kind:" out of every kind of flesh they shall come to You. What is, out of every kind of flesh? Have there come poor men, and have there not come rich men? Have there come humble men, and not come lofty men? Have there come unlearned men, and not come learned men? Have there come men, and not come women? Have there come masters, and not come servants? Have there come old men, and not come young men; or have there come young men, and not come youths; or have there come youths, and not come boys; or have there come boys, and have there not been brought infants? In a word, have there come Jews (for thence were the Apostles, thence many thousands of men at first betraying, afterwards believing Acts 2:41), and have there not come Greeks; or have there come Greeks, and not come Romans; or have there come Romans, and not come Barbarians? And who could number all nations coming to Him, to whom has been said, "Unto You every flesh shall come"?"omnis caro"? Omnis homo. Et unde, omnis homo? Numquid omnes credituri praenuntiati sunt in Christum? Nonne multi impii qui etiam damnabuntur? Nonne quotidie multi non credentes, in sua infidelitate moriuntur? Secundum quid ergo intellegimus, "ad te omnis caro veniet"? Omnis caro dixit, omnis generis caro: ex omni genere carnis venietur ad te. Quid est, ex omni genere carnis? Numquid venerunt pauperes, et non venerunt divites? numquid venerunt humiles, et non venerunt sublimes? numquid venerunt indocti, et non venerunt docti? numquid venerunt viri, et non venerunt feminae? numquid venerunt domini, et non venerunt servi? numquid venerunt senes, et non venerunt iuvenes? aut venerunt iuvenes, et non venerunt adolescentes? aut venerunt adolescentes, et non venerunt pueri? aut venerunt pueri, et non allati sunt infantes? Postremo numquid venerunt Iudaei (nam inde erant Apostoli, inde multa millia primo tradentium, postea credentium); et non venerunt Graeci? aut venerunt Graeci, et non venerunt Romani? aut venerunt Romani, et non venerunt Barbari? Et quis numeret omnes gentes venientes ad eum cui dictum est: Ad te omnis caro veniet? Exaudi orationem meam: ad te omnis caro veniet.
 
 

Luke 11:42

But woe to you, Pharisees, because you tithe mint and rue and all herbs; and pass over judgment, and the charity of God. Now these things you ought to have done, and not to leave the other undone.sed vae vobis Pharisaeis quia decimatis mentam et rutam et omne holus et praeteritis iudicium et caritatem Dei haec autem oportuit facere et illa non omittere.ἀλλὰ οὐαὶ ὑμῖν τοῖς Φαρισαίοις, ὅτι ἀποδεκατοῦτε τὸ ἡδύοσμον καὶ τὸ πήγανον καὶ πᾶν λάχανον καὶ παρέρχεσθε τὴν κρίσιν καὶ τὴν ἀγάπην τοῦ θεοῦ· ταῦτα δὲ ἔδει ποιῆσαι κακεῖνα μὴ παρεῖναι.
 
Augustine (354–430) referred to this passage, when he argued, that phrase "all men" can be understood also not for every men without exeption, but it can be understood as men of every kind: male, female, children, adults, etc.
421 AD, Enchiridion lib. I, n. 27 / cap. 103 (PL 40, 281)
Isto locutionis modo et Dominus est usus in Evangelio, ubi ait pharisaeis: Decimatis mentam et rutam et omne holus (Lc 11, 42); neque enim pharisaei et quaecumque aliena et omnium per omnes terras alienigenarum omnia holera decimabant. Sicut ergo hic omne holus omne holerum genus, ita et illic omnes homines omne hominum genus intellegere possumus.
426/427 AD, De correptione et gratia, lib. I, num. 44 / cap. 14 (PL 44, 943)
Sicut dictum est Pharisaeis: Decimatis omne olus (Lc 11, 42) : ubi non est intellegendum nisi omne quod habebant; neque enim omne olus quod erat in toto terrarum orbe decimabant.
429/430 AD, Contra secundam Iuliani responsionem imperfectum opus, lib. IV, cap. 124
omnes homines ita sunt, ut omnia genera hominum intellegantur; sicut dictum est: Decimatis omne olus (Lc 11, 42), id est, omne oleris genus
 
 

 John 12

John 12, 32 : Greek text with traditional latin translation (9th century greek-latin manuscript Codex Delta, p. 367)
And I, if I be lifted up from the earth, will draw all to myself.Et ego, si exaltatus fuero a terra, omnia traham ad meipsum.κἀγὼ ἐὰν ὑψωθῶ ἐκ τῆς γῆς, πάντας ἑλκύσω πρὸς ἐμαυτόν.
Traditional latin translation says here "OMNIA," i.e. plural accusative of "all" but in neuter (that is "all things"). It is different word from "OMNES" which is common for male and female as it is here according syriac text, and similarly Greek text says here πάντας, which is masculine and not neuter. (cf. greek-latin-grammar forms of word ALL).
So Menochio (1575-1655), S.J. noted here:
Omnia. In greek is, πάντας, omnes, namely humans.Omnia. In graeco est, πάντας, omnes, scilicet homines.
And Lapide (1567–1637), S.J. here added:
The Arabic (version) has “I will draw every one to myself,” the Syriac “OMNES.”Arabicus, traham ad me unumquemque : Syrus, omnes.
In fact, in another occurences of greek "pantas" also traditional latin text usually says "omnes," e.g. in Galatians 6,10 ("As we have therefore opportunity, let us do good unto all, especially unto them who are of the household of faith.") [9th ceuntury greek-latin Codex Boernerianus Gp, fol. 60a] also 1 Tim 2, 4 ("God wants all men to be saved") [ibid., fol. 87a], etc.
Finally, although some Latin exegetes made also special note based on this difference of gender (which was in their latin text), paralelly they made also interpretation of this text as if it speaks about people, i.e. as if they have there word "omnes" - as it is in Greek and as they themselves understood word "omnes" in others similar passages, e.g. mentioned 1 Tim 2:4.
 
 
Augustine of Hippo [Aurelius Augustinus Hipponensis] (354–430), bishop
In Evangelium Ioannis, tractatus 51, cap. 11 [to John 12, 32] (PL 35, 1773)
Cum ergo dixisset: Nunc princeps huius mundi eicietur foras; Et ego, inquit, si exaltatus fuero a terra, omnia traham post me (Io 12, 31-32). Quae omnia, nisi ex quibus ille eicitur foras?
  • Non autem dixit, omnes, sed, omnia: non enim omnium est fides (2 Thess 3, 2). Non itaque hoc ad universitatem hominum retulit, sed ad creaturae integritatem; id est, spiritum, et animam, et corpus; et illud quo intellegimus, et illud quo vivimus, et illud quo visibiles et contrectabiles sumus. Qui enim dixit: Capillus capitis vestri non peribit (Lc 21, 18), omnia trahit post se.
  • Aut si omnia ipsi homines intellegendi sunt, omnia praedestinata ad salutem possumus dicere: ex quibus omnibus ait nihil esse periturum, cum supra de suis ovibus loqueretur (Cf. Io 10, 28).
  • Aut certe omnia hominum genera, sive in linguis omnibus, sive in aetatibus omnibus, sive in gradibus honorum omnibus, sive in diversitatibus ingeniorum omnibus, sive in artium licitarum et utilium professionibus omnibus, et quidquid aliud dici potest secundum innumerabiles differentias quibus inter se praeter sola peccata homines distant, ab excelsissimis usque ad humillimos, a rege usque ad mendicum; omnia, inquit, traham post me: ut sit caput eorum, et illi membra eius.
The same is here repeated also by
  • BEDE, Venerable (672/673 - 735) to John 12, 32 (PL 92, 793 D)
  • Haymo (c.780-853), O.S.B. to John 12, 32 (PL 118, 391 B)
And they are followed here also by Thomas Aquinas (1225–1274), O.P. to John 12, 32 (Super Evangelium Ioannis, cap. 12 lectio 5)
  • Dicit autem omnia, non omnes quia non omnes trahuntur ad filium. Omnia, inquam traham, idest animam et corpus.
  • Vel omnia genera hominum, scilicet gentiles et Iudaeos, servos et liberos, mares et feminas.
  • Vel omnia praedestinata ad salutem.
 
 
Note: since Jansenist sects in modern times considered quoted passage of Augustine as testimony, that Christ did not die for all, it must be said, that this passage can be understood also according another interpretation, as it is added by Rupert.

Rupert of Deutz (c. 1075 – 1129), O.S.B.
to John 12,32 (PL 169, 666 D - 667 B) referred here also by Lapide.
"omnia traham ad meipsum" Quae omnia?
  • Utique electa, sicut caput suum omnia sequuntur membra. Omnia, inquam, id est, universam fidelium turbam, sine observantia vel discretione personarum aut offictorum, ut, sicut Apostolus ait, "non sit ibi masculus neque femina, gentilis et Judaeus, circumcisio et praeputium, barbarus et Scytha, servus et liber, sed omnia et in omnibus Christus" (Coloss. iii).
  • Potest tamen non solum de gratia, qua solummodo electa trahit ad seipsum, sed etiam de potestate dictum recte intelligi. Qua non solum electa, sed etiam reproba omnia ad seipsum traxit, quia videlicet, judicium potestas faciendi quam Pater Filio suo dedit, "quia Filius hominis est, omne genu curvavit sibi, cœlestium, terrestrium, et infernorum" (Philip. ii, 10), scilicet ut omnis homo, sive bonus, sive malus, potestati et imperio ejus subjiciatur, et omnes ab illo secundum merita sua judicentur, nec nisi ab eodem Filio hominis qui in cruce exaltatus est, ipse diabolus videntibus cunctis sit praecipitandus. Quid igitur congemiscitis Pharisaei, dicentes ad vosmetipsos: "Videris quia nihil proficimus, ecce mundus totus post eum abiit," quasi postquam hunc Filium hominis occideritis, nemo post illum abiturus sit? Exaltale quantocius illum a terra, et palam fiet vobis quantum profeceritis, illo dicente, palam faciente per signa sequentia: "Quia data est mihi omnis potestas in coelo et in terra" (Matth. xxviii; Psal. Lxxxviii). Hoc utique non ignorans, jamque praenuntians: "Et ego", inquit, "si exaltatus fuero a terra, omnia traham ad meipsum."
Bonaventure (1221–1274), O.F.M, cardinal
"Ego si exaltatus fuero a terra, omnia traham ad meipsum." Traxit Christus animas justorum de inferno. Trahit quotidie homines per doctrinam et gratiam in mundo. Trahet quoque omnes, et angelos, et homines, et daemones ad locum judicii in die novissimo.
Francisco SUÁREZ (1548–1617), S.J.
De concursu, motione et auxilio dei, opusc. I, lib. III, cap. XI, n. 7
interdum declarat solum sufficientiam et vim magnam ad homines commovendos et inclinandos. Sic Joann. 12: Ego, si exaltatus fuero a terra, omnia traham ad meipsum. Num, licet hic locus alias etiam habeat expositiones, tamen haec videtur maxime probabilis et propria; Christus enim crucifixus, sicut omnes illuminat, omnes etiam trahit : nam omnibus dedit potestatem filios Dei fieri; et beneficium mortis Christi ex se potens est et sufficiens ad trahendum corda omnium in amorem ejus.
 
 



PROSPER Tiro of Aquitaine (c.390-c.463)



DE VOCATIONE (PL 51,659-661) [note: in older editions is was published also among works of (Pseudo)Ambrose, e.g. in early editions of PL in vol. XVII col. 1084, while later there is only referrence to edition of works of Prosper (PL 51). There was also speculation in 17th century that it was written by Leo I. Now it is commonly attributed only to Prosper, so also in Migne's edition, although with note: "incert authorship"]
>>SHOW<< >>SHOW<<
...




Dicente autem Domino: Si exaltalus fuero a terra, omnia traham ad me (Joan. xii, 32); nonne universorum videtur promissa conversio? Aut cum de Ecelesia prophetatur et dicitur: Omnis vallis replebitur, et omnis mons et collis humitiabitur, et erunt prava in directa, et aspera in vias planas (Isa. XL, 4); numquid ullus hominum videtur omissus, qui non significatus sit Christo esse subdendus? Quid cum dicitur: Et veniet omnis caro in conspectu meo, ut adorent in Jerusalem, dicit Dominus (Isa. LXVI, 23); aut illud: Et erit in diebus illis, effundam de Spiritu meo super omnem carnem (Joel ii, 28); aut illud: Allevut Dominus omnes qui corruunt, et erigit omnes elisos (Ps. CXLIV, 14)? numquid non ita pronuntiatum est, quasi ab hoc Dei munere nemo discretas sit? Habet ergo populus Dei plenitudinem suam: et quamvis magna pars hominum salvantis gratiam aut repellat aut negligat, in electis tamen et praescitis, atque ab omnium generaliter discretis specialis quaedam censetur universitas, ut de toto mundo totus mundus liberatus, et de omnibus hominibus omnes homines videantur assumpti. Sicut etiam cum de impiis sermo est, ita locutionem suam divinus stylus ordinat, ut ea quae de quadam parte dicuntur, ad omnes homines pertinere videantur: veluti est illud quod ait Joannes Baptista: Qui de cœlo venit, super omnes est: quod vidit et audivit testificatur, et testimonium ejus nemo accipit (Joan. iii, 32). Aut illud Apostoli: Omnes quae sua quaerunt, non quae Jesu Christi (Philipp. ii, 21). Aut illud quod psalmus Davidicus canit: Dominus de cœlo prospexit super filios hominum, ut videat si est intelligens, aut requirens Deum. Omnes declinaverunt, simul inutiles facti sunt, non est qui faciat bonum, non est usque ad unum (Psal. xiii, 3 seq.). His igitur et aliis documentis, quae possunt ab inquirentibus numerosiora proferri, non dubie demonstratur, interdum et pro parte terrae omnem terram, et pro parte mundi totum mundum, et pro parte hominum omnes homines nominari.
 
 

Rom 11:32

For God hath concluded all in unbelief, that he may have mercy on all.conclusit enim Deus omnia in incredulitatem ut omnium misereatur.συνέκλεισεν γὰρ ὁ θεὸς τοὺς πάντας εἰς ἀπείθειαν ἵνα τοὺς πάντας ἐλεήσῃ.
Note: in first part Vulgate has "omnia," while Greek and Syriac have "omnes" (as it is pointed here by Lapide and others) and even Augustine says here "omnes." But also those, who read there "omnia" of course understood id for people, i.e. as if there is "omnes." But here, the second part is even more interesting, because it says: "that he may have mercy on all."
Augustine (354–430), bishop of Hippo
De Civitate Dei, lib. XXI, cap. XXIV, 6 (PL 41,740)
"For God has concluded all in unbelief, that He may have mercy upon all," (Romans 11:32) it does not mean that He will condemn no one; but the foregoing context shows what is meant. The apostle composed the epistle for the Gentiles who were already believers; and when he was speaking to them of the Jews who were yet to believe, he says, "For as you in times past believed not God, yet have now obtained mercy through their unbelief; even so have these also now not believed, that through your mercy they also may obtain mercy" (Romans 11, 30-31). Then he added the words in question with which these persons beguile themselves: "For God concluded all in unbelief, that He might have mercy upon all" (Romans 11, 31). All whom, if not all those of whom he was speaking, just as if he had said, "Both you and them?" God then concluded all those in unbelief, both Jews and Gentiles, whom He foreknew and predestinated to be conformed to the image of His Son (cf. Rom. 8, 29), in order that they might be confounded by the bitterness of unbelief, and might repent and believingly turn to the sweetness of God's mercy, and might take up that exclamation of the psalm, "How great is the abundance of Your sweetness, O Lord, which You have hidden for them that fear You, but have perfected to them that hope," (Psalm 30, 20) not in themselves, but "in You." He has mercy, then, on "all" the vessels of mercy. What means "all?" Both those of the Gentiles and those of the Jews whom He predestinated, called, justified, glorified: none of these will be condemned by Him; but we cannot say none of all men whatever. Conclusit enim Deus omnes in infidelitate, ut omnium misereatur (Rom 11, 32), non ideo dictum est, quod sit neminem damnaturus, sed superius apparet unde sit dictum. Nam cum de Iudaeis postea credituris Apostolus loqueretur ad gentes, ad quas utique iam credentes conscribebat epistulas: Sicut enim vos, inquit, aliquando non credidistis Deo, nunc autem misericordiam consecuti estis illorum incredulitate: sic et hi nunc non crediderunt in vestram misericordiam, ut et ipsi misericordiam consequantur (Rom 11, 30-31). Deinde subiecit, unde isti sibi errando blandiuntur, atque ait: Conclusit enim Deus omnes in infidelitate, ut omnium misereatur. Quos omnes, nisi de quibus loquebatur, tamquam dicens: Et vos et illos? Deus ergo et gentiles et Iudaeos, quos praescivit et praedestinavit conformes imaginis Filii sui (Cf. Rom 8, 29), omnes in infidelitate conclusit, ut de amaritudine infidelitatis suae paenitendo confusi et ad dulcedinem misericordiae Dei credendo conversi clamarent illud in Psalmo: Quam multa multitudo dulcedinis tuae, Domine, quam abscondisti timentibus te, perfecisti autem sperantibus, non in se, sed in te! (Ps 30, 20) "Omnium" itaque miseretur vasorum misericordiae. Quid est: "omnium"? Et eorum scilicet quos ex gentibus, et eorum quos ex Iudaeis praedestinavit, vocavit, iustificavit, glorificavit, non hominum omnium, sed istorum omnium neminem damnaturus.
THOMAS Aquinas (1225–1274), O.P.
to Rom 11:32 (Super Rom., cap. 11 l. 4.)
conclusit enim Deus, id est concludi permisit, omnia, id est omne hominum genus, tam Iudaeos quam gentiles, in incredulitate, sicut in quadam catena erroris. Sap. XVII, 7: una catena tenebrarum omnes erant colligati. Ut omnium misereatur, id est ut in omni genere hominum sua misericordia locum habeat. Sap. XI, 24: misereris omnium, domine. Quod quidem non est extendendum ad Daemones secundum errorem Origenis, nec etiam quantum ad omnes homines singillatim, sed ad omnia genera hominum. Fit enim hic distributio pro generibus singulorum et non pro singulis generum. Ideo autem Deus vult omnes per suam misericordiam salvari, ut ex hoc humilientur et suam salutem non sibi, sed Deo adscribant. Os. c. XIII, 9: perditio tua in te, Israel, tantummodo ex me auxilium tuum. Supra III, 19: ut omne os obstruatur, et subditus fiat omnis mundus Deo.
Super Sent., lib. 4 d. 46 q. 2 a. 3 qc. 1
[arg. 2] Rom. 11, 32: conclusit Deus omnia sub peccato, ut omnium misereatur. Sed Deus Daemones sub peccato conclusit, idest peccato concludi permisit. Ergo videtur quod etiam Daemonum quandoque misereatur.
[ad 2] dicendum, quod ibi intelligenda est distributio pro generibus singulorum, et non pro singulis generum; ut intelligatur auctoritas de hominibus secundum statum viae; quia scilicet et Judaeorum et gentilium misertus est; sed non omnium gentilium, vel omnium Judaeorum.
 
 

Wisdom 11:24

But you have mercy upon all, because you can do all things, and overlook the sins of men for the sake of repentance.Sed misereris omnium, quia omnia potes; et dissimulas peccata hominum, propter pœnitentiam.ἐλεεῖς δὲ πάντας ὅτι πάντα δύνασαι καὶ παρορᾷς ἁμαρτήματα ἀνθρώπων εἰς μετάνοιαν
AUGUSTINE (354–430) explained this passage in Contra secundam Iuliani responsionem imperfectum opus, lib. IV, cap. 124
Quomodo miseretur omnium Deus, cum alia Scriptura dicat: Non miserearis omnium qui operantur iniquitatem (Ps 58, 6); nisi quia et in illis quorum non miseretur, omnes homines ita sunt, ut omnia genera hominum intellegantur; sicut dictum est: Decimatis omne olus (Lc 11, 42), id est, omne oleris genus?
 
 
TODO

John 1:9

The true light, which enlightens every man that comes into this world.Lux vera, quæ illuminat omnem hominem venientem in hunc mundum.τὸ φῶς τὸ ἀληθινόν, ὃ φωτίζει πάντα ἄνθρωπον, ἐρχόμενον εἰς τὸν κόσμον.

AUGUSTINUS [Augustine of Hippo] (354–430), bishop.
in some of his writings it seems, that he understand it for all men, e.g.:
Sermo 342, cap. 2
Erat enim lumen verum, quod illuminat omnem hominem venientem in hunc mundum; id est omne animal, quod est illuminationis capax, hoc est omnem hominem habentem mentem atque rationem, qua possit esse particeps Verbi.
His understanding of word "all" (in this passage) as "every one" seems also from fact, that he used it for logical conclusions, e.g.:
Epistola 140, num. 8 / cap. 3
Denique sequitur: Erat lumen verum: et tamquam quaereremus quomodo discerneretur lumen verum a lumine illuminato, id est Christus a Ioanne: Erat, inquit, lumen verum, quod illuminat omnem hominem venientem in hunc mundum (Io 1, 9). Si omnem hominem, ergo et Ioannem.
Nevertheless in his later writings, he used his typical interprepretation as "nobody is illumined if not by Christ"
De peccatorum meritis et remissione et de baptismo parvulorum, lib. 1, num. 37 / cap. 25 (PL 44, 130)
Itaque illud, quod in Evangelio positum est: Erat lumen verum, quod illuminat omnem hominem venientem in hunc mundum (Io 1, 9), ideo dictum est, quia nullus hominum illuminatur nisi illo lumine veritatis, quod Deus est, ne quisquam putaret ab eo se illuminari, a quo aliquid audit ut discat, non dico, si quemquam magnum hominem, sed nec si angelum ei contingat habere doctorem.
Enchiridion lib. I, n. 27 / cap. 103 (PL 40:275-277,280-281) in year 421 AD:
Qui illuminat omnem hominem venientem (Io 1, 9), non quia nullus est hominum qui non illuminetur, sed quia nisi ab ipso nullus illuminatur.
 
Bonaventure (1221–1274), O.F.M.
in Ioanne: Ipse est lux vera, quae illuminat omnem hominem venientem in hunc mundum. Nullus certitudinaliter illuminatur nisi per ipsum.
 
THOMAS Aquinas (1225–1274), O.P.
Super Io., cap. 1 l. 5
hoc quod dicitur, illuminat omnem hominem potest tripliciter exponi.
  • Uno modo, secundum Origenem in illa Hom. aquila grandis, exponitur hoc modo, ut accipiamus mundum ratione suae perfectionis, ad quam perducitur homo reconciliatus per Christum. Et tunc dicitur illuminat omnem hominem venientem, per fidem, in hunc mundum, spiritualem, scilicet Ecclesiam illuminatam lumine gratiae.
  • Alio modo, secundum Chrysostomum, exponitur, accipiendo mundum ratione suae creationis, et talis est sensus: illuminat, scilicet verbum, quantum de se est, quia ex parte sua nulli deest, imo vult omnes salvos fieri, et ad agnitionem veritatis venire, ut dicitur I Tim. II, 4, omnem hominem venientem, idest qui nascitur in hunc mundum sensibilem. Quod si aliquis non illuminatur, ex parte hominis est, avertentis se a lumine illuminante.
  • Tertio modo, secundum Augustinum, exponitur, ut ly omnem sit distributio accommoda. Ut sit sensus illuminat omnem hominem venientem in hunc mundum, non simpliciter, sed omnem hominem, qui illuminatur, scilicet quia nullus illuminatur nisi a verbo.
 
 

Rom 5 again

see Bray: Romans: Romans 5, cf. cf. Introduction
todo Haimo
Ambrosiaster
on Romans 5:14 (Commentary on Paul's Epistles.)
Some Greek manuscripts say that death reigned even in those who had not sinned in the way that Adam had. If this is true, it is because Satan's jealousy was such that death, that is, dissolution, held sway over even those who did not sin.... Here there is a textual difference between the Latin version and some of the Greek manuscripts. The Latin says that death reigned over those whose sins were like the sin of Adam, but some Greek manuscripts say that death reigned even over those whose sins were not like Adam's. Which of the two readings is the correct one?
What has happened is that somebody who could not win his argument altered the words of the text in order to make them say what he wanted them to say, so that not argument but textual authority would determine the issue. However, it is known that there were Latin-speakers who translated ancient Greek manuscripts which preserved an uncorrupted version from earlier times. But once these problems were raised by heretics and schismatics who were upsetting the harmony of the Church, many things were altered so that the biblical text might conform to what people wanted. Thus even the Greeks have different readings in their manuscripts. I consider the correct reading to be the one which reason, history and authority all retain. For the reading of the modern Latin manuscripts is also found in Tertullian, Victorinus and Cyprian. Thus it was in Judea that the destruction of the kingdom of death began, since God was made known in Judea. But now death is being destroyed daily in every nation, since many who once were sons of the devil have become sons of God. Therefore, death did not reign in everyone but only in those who sinned in the same way that Adam had sinned.
Adam was the type of the one who was to come, because even then God had secretly decided to redeem Adam's sin through the one Christ, as it says in John's Apocalypse: The Lamb of God which was slain before the foundation of the world.
on Romans 5:18 (Commentary on Paul's Epistles.)
Some people think that because the condemnation was universal, the acquittal will also be universal. But this is not so, because not everyone believes.
Augustine
Letters. 187.31.
No one is born without the intervention of carnal concupiscence, which is inherited from the first man, who is Adam, and no one is reborn without the intervention of spiritual grace, which is given by the second man, who is Christ.
[Pseudo-] Constantius of Aquileia
on Romans 5:15 (H. J. Frede, ed. Anonymous Commentary on Paul, c. A.D. 405 Ein neuer Paulustext und Kommentarie.Freiburg im Breisgau: Herder, 1974.) English translation "The Holy Letter of St. Paul to the Romans", cited in Gerald Lewis Bray, Thomas C. Oden. Ancient Christian Commentary on Scripture: New Testament VI, Romans
Here Paul clearly teaches that he is not speaking generally of everyone when he says: Many died through one man's trespass, because it is not just sinners but the righteous too who die a common and natural death.
on Romans 5:18
How is it possible for God to condemn all men by the sin of the one Adam when not all men are justified by the righteousness of Christ? But when Paul says "all" he is not speaking generally but means only a large number of each kind. In other words, everyone who is justified is justified in Christ, just as everyone who is condemned is condemned in Adam, and nobody beyond that will be punished.
Origen
on Romans 5:15 (Commentary on the Epistle to the Romans.)
It makes no difference that Paul said [in verse 12] that sin [corruption, A.M.] spread to all, whereas here he says that the grace and gift of God have abounded for many. In Paul's usage, all and many are almost synonymous.... Yet Paul refrains from saying that all will benefit from the free grace of God, because if men had the assurance that they would be saved, they would not fear God and turn away from evil.
[In this verse] Paul starts to explain how Adam may be regarded as a type of Christ. Any close similarity between them is obviously absurd, which is why he insists that the free gift is not like the trespass.... The judgment on Adam was that through his one sin condemnation came to all men. But in sharp contrast to this, through Christ justification is given to all for the many sins in which the entire human race is bound up. Commentary on the Epistle to the Romans.
on Romans 5:19 (Commentary on the Epistle to the Romans.)
Why does Paul say that many were made sinners and not that all were when it is clear that all have sinned, as he has just said himself? It is one thing to sin and another to be a sinner. A sinner is someone who, as a result of much sinning, has got into the habit and, I would dare say, the enjoyment of it. In the same way, a righteous person is not someone who has done one or two acts of righteousness but rather someone who has become accustomed to acting righteously and has righteousness in him by habit.
Severian
on Romans 5:19 (Pauline Commentary from the Greek Church.)
Notice that when Paul talks about sin and righteousness he uses the word many, for not everyone sinned before the coming of the law, nor has everyone who has received grace been justified — for many are called, but few are chosen. But when he talks about the death and resurrection of the body, he uses the word all.
Theodoret of Cyr
on Romans 5:19 (Interpretation of the Letter to the Romans.)
Note that Paul says many and not all, for we find some among the ancients who did not sin, e.g., Abel, Enoch, Melchizedek, the patriarchs and those who succeeded in keeping the law. On the other hand, after the coming of grace, there were many who continued to embrace an unrighteous and wicked life.
although in his commentary on Daniel 12:2 he refers to Romans 5 as proof that "many" signifies "all" - see above.
Diodore
on Romans 5:15 (Pauline Commentary from the Greek Church.)
At first sight it may seem that this verse contradicts what Paul said [in verse 12] above, for there he spoke of death having come to all humanity, whereas here he says only that many have died. In fact there is no contradiction, because death, although it came upon all because we have all sinned, came only to test and to try everyone. Death does not destroy all sinners automatically but only those who persist in their sins. By saying that many died Paul shows merely that many turned out to be unrepentant in their sins.
ORIGEN Adamantius (c.185–254)
on Romans 5 (PG 14, 1006) according to the Latin translation from his follower Rufinus (c.345–c.410), which is repeated also by Sedulius Scottus aroud 850 AD (PL 103, 57).
English transl. [from Latin] by: Thomas Scheck (Commentary on the Epistle to the Romans. Books 1-5. CUA Press, 2001, p. 306), see also: p. 340-343, cf. also p. 337
After all, even in the passage which we brought in on account of the similarity of its sayings, namely, "For just as in Adam all die," he has not said: so also in Christ all have been made alive, or: all are being made alive, but instead, "all will be made alive." He wanted to show by this that the present time is one of effort and work, in which merits may be procured through good conduct. The future, on the other hand, is the time when those who die together with Christ in the present life will be made alive, as the Apostle says elsewhere, "For if we die together, we shall also live together." For this reason in the present passage as well he pretends not to develop and complete his discourse with things which seem to be understood through sense and coherence.Denique et in eo eapitulo, quod pro similitudine horum dictorum in medium adduximus, id est: „sicut enim in Adam omnes moriuntur:" non dixit: "ita et in Christo omnes" vivificati sunt, aut vivificantur, sed "vivificabuntur," ut ostenderet quidem praesens tempus esse laboris et operis, in quo per bonam conversationem merita conquirantur; futurum vero esse, in quo vivifceabuntur hi, qui in praesenti vita Christo commoriuntur, sicut et alibi dieit idem Apostolus: "si enim commorimur, et convivemus." Et ideo etiam in praesenti loco dissimulat exsequi et adimplere sermone ea, quae sensu et consequentia videntur intelligi.
Someone else will perhaps say: What seems to be lacking in the things we said above, according to the order of his style, is brought back in later passages, though a bit tardy, where he says,Alius fortasse dicit, quia hoc, quod videtur deesse in his, quae supra diximus secundum elocutionis ordinem, tarde quidem, sed in posterioribus redditur, ubi dicit:
    "But it is not the case that just as the gift so the trespass. For if the many died through the trespass of the one, much more surely has the grace of God and the gift in the grace of the one man, Jesus Christ, abounded for very many." (Rom. 5:15)
    „sed non sicut delictum, ita et donatio. Si enim unius delicto mortui sunt multi, multo magis gratia Dei et donum in gratia unius hominis Jesu Christi in plures abundavit:" (Rom 5,15)
With these words he would have declared that what seemed to have been lacking above is completed. What he would have said there, that sin had passed through to all men, is not much different from what he says here, that the gift and the grace of Jesus Christ abounded for very many. This is so because "all" men may be understood to mean "very many" men, and it does not seem absurd to take "very many" to mean "all," especially since in what follows he says so explicitly,et asserit ex his completa esse, quae defuisse in superioribus videbantur: nec multum interesse, quod ibi in omnes homines dixerit pertransisse peccatum, hic vero donum et gratiam Jesu Christi in plures abundasse, eum et omnes homines plures esse intelligantur, et plures omnes intelligi non videatur absurdum, maxime cum in subsequentibus dicat apertius:
    "Just as the trespass of the one led to condemnation for all men, so also the righteousness of the one leads to the justification of life for all men."
    "sicut per unius delictum in omnes homines in condemnationem, ita et per unius justitiam in omnes homines ad justificationem vitae."
And in order that be might show still more plainly that "all men" and "many men" mean one and the same thing, he added to these things,Et ut evidentius ostenderet, omnes homines et multos homines idem esse, addidit his:
    "For just as by the one man's disobedience the many were made sinners, so also by the obedience of the one the many will be made righteous."
    "sicut enim per inobedientiam unius hominis peccatores constituti sunt multi, ita et per unius obedientiam justi constituentur multi."
Thus those whom he had above designated as "all men" he has called here "many" with the exact same meaning.Et quod superius omnes dixerat homines, hic eodem sensu multos nominavit.
Nisi si quis dicat, quod magis permiscere et confundere volens Apostolus id, quod superius aperuerat, ne, ut diximus, dissolveret ac relaxaret audientes, eos, quos ante "omnes" dixerat, hic "plures" nominavit, ut et illud, quod "omnes" dixit, ad eos tantummodo traheretur, qui donum Christi gratiae consecuti sunt, qui tamen non pauci, sed plures sunt. Et enim moris est Apostolo Paulo, cum de benignitate Dei et ineffabili ejus bonitate aliqua patefecerit, rursum propter negligentiores quosque auditores paululum velut exasperare quae dixit, et metum aliquem remissioribus intentare, ut eum de fine omnium Corinthiis disputans ait: "sicut enim in Adam omnes moriuntur, ita et in Christo omnes vivificabuntur" et paulo post: "deinde finis, cum tradiderit tegnum Deo et patri," et cetera.
 
 
PELAGIUS
to Rom 5, 12a
And so death passed on to all people As long as they sin the same way, they likewise die. For death did not pass on to Abraham and Isaac and Jacob, concerning whom the Lord says: Truly they are living (Luke 20:38). But here he says all are dead because in a multitude of sinners no exception is made for few righteous. So also, elsewhere: There is not one who does good, not even one. (Ps. 13:1, Rom 3:12) and all are liars (Psalm 116:11). Or: Death passed on to all who lived in a human, and not a heavenly, fashion.Et ita in omnes homines mors pertransivit. Dum ita peccant, et similiter moriuntur. Non enim in Abraham, et Isaac, et Jacob pertransiit de quibus dicit Dominus: Omnes enim illi vivunt (Luc. xx, 38). Hic autem ideo dicit omnes mortuos, quia in multitudine peccatorum non excipientur pauci justi, sicut ibi: Non est qui faciat bonum : non est usque ad unum (Psal. xiii, 3). Et omnis homo mendax (Ps. cxv, 11). Sive in eos omnes pertransiit, qui humano, non coelesti ritu vivebant.
Note: this text is quoted by Marius Mercator (c.390-c.451) as teaching of Pelagius (PL 48, 85 A; PL 48, 589 D - 590 A). It can be found also in Pseudo-Jerome's commentary to this passage (PL 30, 694 A). Similarly as some other passages of Pseudo-Jerome's commentaries to Pauline epistles were quoted by other authors as Pelagius' commentary. This was one of reasons, why Bellarmine and others of modern scholars consider Pseudo-Jerome and Pelagius as one person. (Although with some possible modifications by later "censors".) It is however still interesting, that even authentic Jerome himself demonstred restrictive understanding of word "all" on passage, which Pelagius referred here (Psalm 13 and 116). It is certain however, that Jerome was not Pelagian, but even anti-pelagian and also made some writtings explicitly against Pelagians. There are also evident differences in style between Pseudo-Jerome/Pelagius and Jerome.
Similar to quoted passage on Romans 5:12a are also commentaris on Romans 5:15-19 from the same author (Pseudo-Jerome=Pelagius):
Si enim unius delicto multi mortui sunt: multo magis gratia Dei, et donum in gratia unius hominis Jesu Christi in plures abundavit. Hic manifeste docet: quia non generaliter de omni homine dicit, dicens: unius delicto, multi mortui sunt: quia communi et naturali morte: non solum peccantes, sed et justi moriuntur.
[...]
Igitur sicut per unius delicturn in omnes homines in condemnationem: sic et per unius justitiam in omnes homines in justificationem vitae. Mors regnavit: subauditur, ita et per justificationem gratia regnavit. Itemque superius dicit: Nunquid iniquus Deus qui infert iram? Et adjecit: Absit: quomodo potest unius delicto Adae, omnes homines condemnare? cum nec unius Christi justitia, omnes homines justificati sunt? Omnes autem dicens, non generaliter dicit, sed uniuscujusque partis significat multitudinem. Alioquin inveniuntur omnes homines justificati in Christo, sicut et in Adam condemnati: et non erit ultra qui puniatur.
Sicut enim per inobedientiam unius hominis peccatores constituti sunt multi, ita et per unius obedientiam justi constituentur multi. Sicut exemplo inobedientiae Adae, peccaverunt multi: ita et Christi obedientia justificantur multi. Grande enim crimen inobedientiae est, quod tantos occidit.
 
 
Caelestius (c.380-c.440), the major follower of Pelagius.
Definitiones (PL 48, 620 D), quoted and disputed also by Augustine in De perfectione iustitiae hominis, xii / 30.
They are in the habit of next quoting, the passage: ‘Every man is a liar.’ (Ps 116, 11). To them it is responded (by us), that in book Numeri (24:3, 24:15 according LXX) it is written:Iterum proponere solent: Omnis homo mendax (Ps. cxv, 2). Quibus respondendum est quod in Numeri (xxiv,3 et 15 juxta LXX) libro scriptum est:
    Man that speaks truth.
ὁ ἄνθρωπος ὁ ἀληθινῶς ὁρῶνHomo verax.
And so it is read from saint Job (Job i, 1; cf. ii, 3; cf. iv, 7 - in LXX):Et de sancto Job legitur ita (Job i, 1; cf. ii, 3; cf. iv, 7 - in LXX):
    "There was a certain man in the land of Ausis, whose name [was] Job; (and that man was) true, blameless, righteous, [and] godly, abstaining from everything evil."
Ἄνθρωπος τις ἦν ἐν χώρᾳ τῇ Αὐσίτιδι, ᾧ ὄνομα ᾿Ιώβ, καὶ ἦν ὁ ἄνθρωπος ἐκεῖνος ἀληθινός, ἄμεμπτος, δίκαιος, θεοσεβής, ἀπεχόμενος ἀπὸ παντὸς πονηροῦ πράγματος.Erat vir habitans in regione Ausitide, nomine Job, verax, sine crimine, justus, Dei cultor, abstinens se ab omni re mala
As well as in Job himself (17:8 in LXX):Item apud ipsum Job (xvii,8 in LXX?):
    He maintained the miracle of a true man.
θαῦμα ἔσχεν ἀληθινοὺς ἐπὶ τούτῳEi miraculum tenuit veracis hominis.
And in Salomon about Wisdom (Sirach 15:8):
    Lying men shall be mindful of her: but men that speak truth shall be found with her.
Item apud Salomonen de Sapientia (Eccli. xv, 8):
    Viri mendaces non erunt illius memores; viri autem veraces invenientur in ea
And in Revelation (14:5):Item in Apocalypsi (xiv, 5):
    And in their mouth there was found no lie: for they are without spot.
καὶ ἐν τῷ στόματι αὐτῶν οὐχ εὑρέθη ψεῦδος: ἄμωμοί εἰσιν.Et in ore ipsorum non est inventum mendacium, sine macula enim sunt.
Iterum istud proponunt (Ps. xiii, 3):
    Non est qui faciat bonum, non est usque ad unum
Quibus respondendum est quod ait sanctus David (Ps. xxxvi, 3):
    Spera in Domino, et fac bonitatem.
Et sanctus Tobias (iv, 23):
    Noli timere, fili; pauperem vitam gerimus, sed multa bona habebimus si timuerimus Deum, et recesserimus ab omni peccato, et fecerimus bona.
Item dicunt quod Salvator ait (Luc. xviii, 19):
    Quid me dicitis bonum? Nemo bonus nisi solus Deus.
Respondendum quod idem Dominus alibi ait (Matth. xii, 35):
    Bonus homo de bono thesauro cordis sui profert bona.
Et iterum (Ibid. v, 45):
    Qui solem suum oriri facit super bonos et malos
Et alibi scriptum: Bona bonis creata sunt ab initio (Eccli. xxxix, 30); et iterum: Qui sunt boni erunt habitatores terrae (Prov. ii, 21)
 
 
So Ambrosiaster:
AMBROSIASTER, author of ancient commentary from time of Ambrose, and attributed to Ambrose.



PL XVII col. 102 (in older ed. col. 98)
>>SHOW<<


 
 
AUGUSTINE (354–430), bishop of Hippo
411/412 AD : De Peccatorum meritis, lib. 1, num. 19 / cap. 15 (PL 44, 119-120) this is earliest and in ancient times perhaps most famous passage, since whole passage without any change is repeated also by William of St-Thierry (c.1080-1148) O.S.B. as his commentary to Rom 5:18 (PL 180, 600 D) and also (with only small change in first words before "Nam si aliqui possent carne generari...") by Hervé de Bourg-Dieu (c. 1080-1150) O.S.B. as his commentary to Rom 5:18 (PL 181, 667 C) and others.
"For," he says, "as by the offense of one upon all to condemnation; even so by the justification of one upon all unto justification of life." (Romans 5:18) ... Hence the terms "all" and "all." For not they who are generated through Adam are actually the very same as those who are regenerated through Christ; but yet the language of the apostle is strictly correct, because as none partakes of carnal generation except through Adam, so no one shares in the spiritual except through Christ. For if any could be generated in the flesh, yet not by Adam; and if in like manner any could be generated in the Spirit, and not by Christ; clearly "all" could not be spoken of either in the one class or in the other. But these "all" the apostle afterwards describes as "many;" for obviously, under certain circumstances, the "all" may be but a few. The carnal generation, however, embraces "many," and the spiritual generation also includes "many;" although the "many" of the spiritual are less numerous than the "many" of the carnal. But as the one embraces all men whatever, so the other includes all righteous men; because as in the former case none can be a man without the carnal generation, so in the other class no one can be a righteous man without thespiritual generation; in both instances, therefore, there are "many:" "For as by the disobedience of one man many were made sinners, so by the obedience of one shall many be made righteous." (Romans 5:19)Sicut enim, inquit, per unius delictum in omnes homines ad condemnationem, sic et per unius iustificationem in omnes homines ad iustificationem vitae (Rom 5,18). ... Ob hoc etiam dictum est omnes et omnes. Neque enim qui generantur per Adam, idem ipsi omnes per Christum regenerantur; sed hoc recte dictum est, quia sicut nullius carnalis generatio nisi per Adam sic spiritalis nullius nisi per Christum. Nam si aliqui possent carne generari non per Adam et aliqui regenerari spiritu non per Christum, non liquide omnes sive hic, sive ibi dicerentur. Eosdem autem omnes postea multos dicit; possunt quippe in aliqua re omnes esse qui pauci sunt; sed multos habet generatio carnalis, multos et spiritalis, quamvis non tam multos haec spiritalis quam illa carnalis. Verum tamen quemadmodum illa omnes habet homines sic ista omnes iustos homines, quia sicut nemo praeter illam homo sic nemo praeter istam iustus homo, et in utraque multi. Sicut enim per inoboedientiam unius hominis peccatores constituti sunt multi, ita per oboedientiam unius hominis iusti constituentur multi. (Rom. 5,19)
ibid., num. 55 / cap. 28.
"Now none who shall partake of this life shall be made alive except in Christ, even as all die in Adam." (1 Corinthians 15:22) For as none whatever, of all those who belong to the generation according to the will of the flesh, die except in Adam, in whom all sinned; so, out of these, none at all who are regenerated by the will of the Spirit are endowed with life except in Christ, in whom all are justified. "Because as through one all to condemnation, so through One all to justification." (Romans 5:18) ... "He that is not with me is against me." (Matthew 12:30) ... he who is not baptized is not with Christ; and because he is not "with" Christ, he is "against" Christ; ... And how can he be "against" Christ, if not owing to sin? ... Now if it be owing to sin, what sin can be found at such an age, except the ancient and original sin? ... that is: the former (class) are in Adam unto condemnation, the latter are in Christ unto justification. This is as if we should say, for example, that in such a city there is a certain midwife who delivers all; and in the same place there is an expert teacher who instructs all. By "all," in the one case, only those who are born can possibly be understood; by all, in the other, only those who are taught: and it does not follow that all who are born also receive the instruction. But it is obvious to every one, that in the one case it is correctly said, "she delivers all," since without her aid no one is born; and in the other, it is rightly said, "he teaches all," since without his tutoring, no one learns.omnes non vivificabuntur nisi in Christo, sicut in Adam omnes moriuntur (1 Cor 15, 22). Quemadmodum enim omnes omnino pertinentes ad generationem voluntatis carnis (Io 1, 13) non moriuntur nisi in Adam, in quo omnes peccaverunt; sic ex his omnes omnino pertinentes ad regenerationem voluntatis spiritus non vivificantur nisi in Christo, in quo omnes iustificantur quia sicut per unum omnes ad condemnationem, sic per unum omnes ad iustificationem (Rom 5, 18). ... "Qui mecum non est, adversum me est" (Mt 12, 30). ... non baptizatus non est cum Christo et, quia non est cum Christo, adversus Christum est; ... Unde igitur adversus Christum, si non ex peccato? ... Porro si ex peccato, quod in illa aetate nisi originale et antiquum? ... hoc est: illi per Adam ad condemnationem, isti per Christum ad iustificationem. Tamquam si dicamus verbi gratia: "Una est obstetrix in hac civitate, quae omnes excipit, et unus est hic litterarum magister, qui omnes docet", neque ibi possunt intellegi omnes, nisi qui nascuntur, neque hic omnes, nisi qui discunt; non tamen omnes qui nascuntur litteras discunt, sed cuius claret, quod et illic recte dictum est: "Omnes excipit, praeter cuius manus nemo nascitur", et hic recte dictum est: "Omnes docet, praeter cuius magisterium nemo discit ".
413/415 AD, De natura et gratia, cap. 41. / num. 48.
For as the clause, "By the offense of one, upon all men to condemnation," is so worded that not one is omitted in its sense, so in the corresponding clause, "By the righteousness of One, upon all men unto justification of life," no one is omitted in its sense—not, indeed, because all men have faith and are washed in His baptism, but because no man is justified unless he believes in Christ and is cleansed by His baptism. The term "all" is therefore used in a way which shows that no one whatever can be supposed able to be saved by any other means than through Christ Himself. For if in a city there be appointed but one instructor, we are most correct in saying: That man teaches all in that place; not meaning, indeed, that all who live in the city take lessons of him, but that no one is instructed unless taught by him. In like manner no one is justified unless Christ has justified him.Nam sicut dictum est: Sicut per unius delictum in omnes homines in condemnationem (Rom 5, 18), ut nullus praetermitteretur sic et in eo, quod dictum est: per unius iustitiam in omnes homines in iustificationem vitae (Rom 5, 18), nullus praetermissus est, non quia omnes in eum credunt et baptismo eius abluuntur, sed quia nemo iustificatur nisi in eumcredat et baptismo eius abluatur. Itaque "omnes" dictum est, ne aliquo modo alio praeter ipsum quisquam salvus fieri posse credatur. Sicut uno litterarum magistro in civitate constituto rectissime dicimus: "Omnes iste hic litteras docet", non quia omnes cives litteras discunt, sed quia nemo discit, nisi quem ille docuerit, sic nemo iustificatur, nisi quem Christus iustificaverit.
414/415 AD : Epistle 157 [al.89] (to Hilar), n. 13-14 / cap. 3 (PL 33:680; also in Eugippius' collection: PL 62:1016 B)
Itaque sicut per unius delictum in omnes homines ad condemnationem - de qua condemnatione parvuli per sacramentum Baptismi liberandi sunt - ita per unius iustificationem in omnes homines ad iustificationem vitae (Rom 5, 18). Et hic omnes dixit, et ibi; non quia omnes homines veniunt ad gratiam iustificationis Christi, cum tam multi alienati ab illa, in aeternum moriantur: sed quia omnes qui renascuntur in iustificationem, nonnisi per Christum renascuntur, sicut omnes qui nascuntur in condemnationem, nonnisi per Adam nascuntur. Nemo quippe est in illa generatione praeter Adam, nemo in ista regeneratione praeter Christum: ideo omnes, et omnes; eosdem autem omnes, etiam multos postea dicit, adiungens: Sicut enim per inobedientiam unius hominis, peccatores constituti sunt multi (Rom 5, 19): sic et per unius hominis obedientiam iusti constituuntur multi. Qui multi, nisi quos iam paulo ante omnes dixerat? Vide quemadmodum commendat unum et unum, id est Adam et Christum; illum ad condemnationem, hunc ad iustificationem, ... quia sicut in Adam omnes moriuntur, sic et in Christo omnes vivificabuntur (1 Cor 15, 22).
c. 415. AD : Epistola 166, cap. 7 / n. 21 to Jerome (De origine animae hominis)
"by one man death came, and by one man came also the resurrection of the dead; for as in Adam all die, even so in Christ shall all be made alive." (1 Corinthians 15:21-22) For, according to this , divine, and perspicuous declaration, it is sufficiently plain that no one goes to death otherwise than through Adam, and that no one goes to life eternal otherwise than through Christ. For this is the force of all in the two parts of the sentence; as all men, by their first, that is, their natural birth, belong to Adam, even so all men, whoever they be, who come to Christ come to the second, that is, the spiritual birth. For this reason, therefore, here is said "all" and (also) there is said "all," because as all who die do not die otherwise than in Adam, so all who shall be made alive shall not be made alive otherwise than in Christ.per unum hominem mors, et per unum hominem resurrectio mortuorum. Sicut enim in Adam omnes moriuntur, sic et in Christo omnes vivificabuntur (1 Cor. 15,21-22)? Per hanc enim apostolicam, divinam, claramque sententiam, satis evidenter elucet, neminem ire in mortem nisi per Adam; neminem ire in vitam aeternam, nisi per Christum. Hoc est quippe omnes, et omnes, quia sicut omnes homines per primam, hoc est per carnalem generationem pertinent ad Adam; sic omnes homines ad secundam, id est spiritalem generationem veniunt, quicumque ad Christum perveniunt. Ideo ergo dictum est, et hic omnes, et ibi omnes: quia sicut omnes qui moriuntur, nonnisi in Adam moriuntur: ita omnes qui vivificabuntur, nonnisi in Christo vivificabuntur.
c. 416. AD : Epistola 179, c. 6 to bishop John
Sicut in Adam omnes moriuntur, sic et in Christo omnes vivificabuntur : non quia nemo damnabitur; sed quia nemo aliter liberabitur. Quia sicut nulli nisi per Adam filii hominis, ita nulli nisi per Christum filii Dei. Omnes itaque filii hominis nonnisi per Adam, et omnes ex eis filii Dei nonnisi per Christum fieri possunt.
c. 417 AD : Epistola 187, cap. 9. / n. 30.
Sicut enim in Adam omnes moriuntur, ita et in Christo omnes vivificabuntur "Omnes", et "omnes" ideo dixit, quia in mortem nemo nisi per illum, in vitam nemo nisi per istum.
c. 418 AD : Epistola 190, cap. 1 / n. 3
Per hominem mors et per hominem resurrectio mortuorum: sicut enim in Adam omnes moriuntur, ita et in Christo omnes vivificabuntur (1 Cor. 15,21-22); et quod Per unum hominem peccatum in hunc mundum intravit, et per peccatum mors: et ita in omnes homines mors pertransiit in quo omnes peccaverunt 3; et quod Iudicium quidem ex uno in condemnationem: gratia autem ex multis delictis in iustificationem vitae 4; et quod Per unius delictum in omnes homines ad condemnationem, et per unius iustificationem in omnes homines in iustificationem vitae 5: et si qua alia testimonia declarant neminem nasci ex Adam, nisi vinculo delicti et damnationis obstrictum, neminemque inde liberari nisi renascendo per Christum
ibid., cap. 2. / num 8.:
ex illo tempore valet ad salvandum genus humanum, ex quo in Adam vitiatum est genus humanum. Sicut enim in Adam omnes moriuntur, ita et in Christo omnes vivificabuntur (1 Cor. 15,21-22). Quia sicut in regno mortis nemo sine Adam, ita in regno vitae nemo sine Christo. Sicut per Adam omnes iniusti, ita per Christum omnes iusti homines. Sicut per Adam omnes mortales in poena facti sunt filii saeculi, ita et per Christum omnes immortales in gratia fiunt filii Dei.
419/421 AD : De Nuptiis et Concupiscentia - Liber I., cap. 27 / n. 46 (PL 44:463), this restrictive interpretation of word "all" from this passage - also with example of theacher that teached all, etc. - is quoted by Julian, who was trying to used it against Augustine (Contra secundam Iuliani responsionem imperfectum opus, lib. 2, cap. 144)
Et in his, inquit, qui non peccaverunt in similitudinem praevaricationis Adae, qui est forma futuri 92. Cuius futuri nisi Christi? Et qualis forma nisi a contrario? Quod alibi etiam breviter dicit: Sicut in Adam omnes moriuntur, ita et in Christo omnes vivificabuntur (1 Cor. 15,21-22). Sicut in illo illud, ita in isto istud; ipsa est forma, sed haec forma non omni ex parte conformis est. Unde hic Apostolus secutus adiunxit: Sed non sicut delictum ita et donatio; si enim ob unius delictum multi mortui sunt, multo magis gratia Dei et donum in gratia unius hominis Iesu Christi in multos abundavit 94. Quid est: multo magis abundavit, nisi quia omnes, qui per Christum liberantur, temporaliter propter Adam moriuntur, propteripsum autem Christum sine fine victuri sunt? Et non, inquit, sicut per unum hominem peccantem, ita est et donum. Nam iudicium quidem ex uno in condemnationem, gratia autem ex multis delictis in iustificationem 95. Ex uno ergo quid nisi delicto? Quia sequitur: gratia autem ex multis delictis. Dicant isti, quomodo ex uno delicto incondemnationem, nisi quia sufficit ad condemnationem etiam unum originale peccatum, quod in omnes homines pertransiit? Gratia vero ideo ex multis delictis in iustificationem, quia non solum illud unum solvit, quod originaliter trahitur, sed etiam cetera, quae in unoquoque homine motu propriae voluntatis adduntur. Si enim ob unius delictum mors regnavit per unum, multo magis qui abundantiam gratiae et iustitiae accipiunt, in vita regnabunt per unum Iesum Christum. Itaque sicut per unius delictum in omnes homines ad condemnationem ita et per unius iustificationem in omnes homines ad iustificationem vitae 96. Adhuc permaneant in vanitate mentis suae et dicant unum hominem non propaginem traiecisse, sed exemplum praebuisse peccati. Quomodo ergo per unius delictum in omnes homines ad condemnationem 97, et non potius per multa sua cuiusque delicta, nisi quia, etiam si illud unum sit tantum, idoneum est perducere ad condemnationem etiam nullis additis ceteris, sicut perducit parvulos morientes, qui ex Adam nascuntur, nisi in Christo renascantur? Quid ergo a nobis quaerit iste, quod non vult ab Apostolo audire, per quid peccatum inveniatur in parvulo: utrum per voluntatem an per nuptias an per parentes? Ecce audiat per quid, audiat, et taceat, per quid peccatum inveniatur in parvulo: Per unius delictum, inquit Apostolus, in omnes homines ad condemnationem. Omnes autem dixit ad condemnationem per Adam et omnes ad iustificationem per Christum, cum utiquenon omnes eos, qui moriuntur in Adam, transferat Christus ad vitam. Sed omnes dixit atque omnes, quia sicut sine Adam nullus ad mortem, ita sine Christo nullus ad vitam; sicut dicimus de litterarum magistro, si in civitate solus est: Omnes iste hic litteras docet non quia omnes discunt, sed quia nemo nisi ab ipso. Denique autem quos omnes dixerat, multos postea dixit, eosdem ipsos tamen omnes multosque significans: Sicut enim, inquit, per inoboedientiam unius hominis peccatores constituti sunt multi, ita et per unius oboedientiam iusti constituentur multi 98.
421/422 AD : Contra Iulianum, lib. VI., cap. 4 / n. 9
Itaque sicut per unius, inquit, delictum in omnes homines ad condemnationem, ita et per unius iustificationem in omnes homines ad iustificationem vitae (Rom 5, 18). Ideo et ibi omnes, et hic omnes, quia nemo ad mortem nisi per illum, nemo ad vitam nisi per istum.
ibid., cap. 24 [al. 12] / n.80 (PL 44:871). English transl. by: Matthew A. Schumacher, C.S.C.
Since you do not wish to understand the 'many' he said later as meaning the 'all' he said first, you declare he said 'many' to keep us from thinking he meant 'all'. You could do likewise about the seed of Abraham to whom all nations were promised, (Cf. Gen. 22.18) and say not all nations were promised him, because we read in another passage: 'I have made thee a father of many nations.' (Gen. 17.5) Sound thinking shows that Scripture speaks in this way because there can be an 'all' which are not 'many,' as we speak of all the Gospels, yet they are only four in number. There can also be 'many' which are not 'all,' as we say many believe in Christ, yet not all believe; the Apostle says: 'All men have not faith.' (2 Thess. 3.2) In the words, 'In your seed all nations will be blessed' and 'I have made thee a father of many nations,' it is clear that the same nations that are all are also many, and the same that are many are all. Similarly, when it is said that through one, sin passed unto all, and later, that through the disobedience of one, many were constituted sinners, those who are many are also all. In like manner, when it is said: 'By the justice of the one the result is unto justification of life to all men,' and again: 'By the obedience of the one many will be constituted just,' (Rom. 5.12,18,19) none is excepted; we must understand that those who are many are all not because all men are justified in Christ, but because all who are justified can be justified in no other way than in Christ. We can also say that all enter a certain house through one door, not because all men enter that house, but because no one enters except through that door. All, then, are unto death through Adam; all unto life through Christ. 'As in Adam all die, so in Christ all will be made to live' (1 Cor. 15.22). That is to say, from the first origin of the human race, none is unto death except through Adam, and through Adam none is unto anything but death; and none is unto life except through Christ, and through Christ none is unto anything but life.Cum vero Multos, quod dixit postea, non vis intellegi omnes, quod prius dixerat; ideo existimans "dictum fuisse multos, ne omnes intellegerentur": poteris hoc dicere et de semine Abrahae, cui promissae sunt omnes gentes (Cf. Gen 22, 18), non omnes gentes ei fuisse promissas; quia dictum est alio loco: Patrem multarum gentium posui te (Gen 17, 5). Est autem sanus intellectus, ideo sic locutam Scripturam, quia possunt esse aliqua omnia, quae non sunt multa; sicut omnia dicimus Evangelia, et tamen brevi numero, id est, quaternario continentur. Et rursus possunt aliqua esse multa, non tamen omnia; sicut multos dicimus credere in Christum, nec tamen omnes credunt. Non enim omnium est fides (2 Thess 3, 2), ait Apostolus. Quod autem dictum est: In semine tuo benedicentur omnes gentes, et: Patrem multarum gentium posuit te, easdem omnes, multas; et easdem multas, omnes esse monstratum est. Ita etiam cum dictum est: Per unum in omnes transisse peccatum; et postea: Per unius inobedientiam peccatores constitutos multos; ipsi sunt multi, qui et omnes. Similiter cum dictum est: Per unius iustificationem in omnes homines, ad iustificationem vitae; et rursus dictum est: Per unius obedientiam iusti constituentur multi (Rom 5, 12, 18.19), non aliquibus exceptis, sed eosdem multos, omnes oportet intellegi; non quia omnes homines iustificantur in Christo, sed quia omnes qui iustificantur, non aliter possunt iustificari quam in Christo. Sicut possumus dicere, in aliquam domum per unam ianuam intrare omnes; non quia omnes homines intrant in eamdem domum, sed quia nemo intrat nisi per illam. Omnes ergo ad mortem per Adam, omnes ad vitam per Christum. Quia sicut in Adam omnes moriuntur, ita et in Christo omnes vivificabuntur (1 Cor 15, 22); id est, ex prima origine generis humani nemo ad mortem nisi per Adam, et nemo per Adam nisi ad mortem; et nemo ad vitam nisi per Christum, et nemo per Christum nisi ad vitam.
c. 426 : De Civitate Dei [The City of God], lib. XIII, cap. XXIII, 3 (PL 41,398)
"Since by man came death, by Man came also the resurrection of the dead. For as in Adam all die, even so in Christ shall all be made alive," (1 Corinthians 15:21-22) — that is to say, in a spiritual body which shall be made a quickening spirit. Not that all who die in Adam shall be members of Christ (for the great majority shall be punished in eternal death), but it is said "all" and "all," because, as no one dies in an animal body except in Adam, so no one is quickened a spiritual body save except in Christ.Hoc in eadem epistula evidentius ita ponit: Per hominem mors, et per hominem resurrectio mortuorum. Sicut enim in Adam omnes moriuntur, sic et in Christo omnes vivificabuntur (1 Cor 15, 22); iam utique in corpore spiritali quod erit in spiritum vivificantem; non quia omnes, qui in Adam moriuntur, membra erunt Christi (ex illis enim multo plures secunda in aeternum morte plectentur); sed ideo dictum est omnes atque omnes, quia, sicut nemo corpore animali nisi in Adam moritur, ita nemo corpore spiritali nisi in Christo vivificatur.
Sermo 90, cap. 7.
Sicut enim in Adam omnes moriuntur, sic in Christo omnes vivificabuntur (1 Cor 15, 22). Sed quomodo de illo omnis qui nascitur, moritur: sic in Christo omnis qui credit, vivificatur.
Sermo 255, cap. 4
Sicut per inobedientiam unius hominis peccatores constituti sunt multi; sic et per obedientiam unius hominis, iusti constituentur multi (Rom 5, 19). Per illum ergo peccatum, per Christum iustitia. Omnes ergo peccatores ad hominem pertinent: omnes iusti ad Filium hominis.
Sermo 293 (in natali Ioannis Baptistae), cap. 8,9
Sicut in Adam omnes moriuntur, sic et in Christo omnes vivificabuntur. Hic aliquis occurrit, et dicit mihi: Quomodo omnes? Qui ergo in gehennam mittendi sunt, qui cum diabolo damnabuntur, qui aeternis ignibus torquebuntur? Quomodo omnes et omnes? Quia nemo ad mortem nisi per Adam, nemo ad vitam nisi per Christum.
ibid., cap. 11
Sicut in Adam omnes moriuntur, sic et in Christo omnes vivificabuntur Non invenit qua veniret in huius saeculi vitam, nisi per Adam: non inveniet qua evadat futuri saeculi poenam, nisi per Christum.
in Psalmum 70 Enarratio, Sermo 1, cap. 2
Sicut enim in Adam omnes moriuntur, ita et in Christo omnes vivificabuntur Sed in Adam moriuntur per carnis nativitatem; in Christo liberantur per cordis fidem.
In Evangelium Ioannis, tractatus 3, cap. 12 [to John 1, 15-18]
"For as in Adam all die, so also in Christ shall all be made alive." (1 Corinthians 15:21-22) Who belong to Adam? All who are born of Adam. Who to Christ? All who were born through Christ. Wherefore all in sin? Because no one was born except through Adam. ... All, however, who are of Adam are sinners with sin: all who are through Christ are justified, and just not in themselves, but in Him.Sicut enim in Adam omnes moriuntur, sic et in Christo omnes vivificabuntur. Qui pertinent ad Adam? Omnes qui nati sunt de Adam. Qui ad Christum? Omnes qui nati sunt per Christum. Quare omnes in peccato? Quia nemo natus est praeter Adam. ... Omnes tamen qui ex Adam, cum peccato peccatores: omnes qui per Christum, iustificati et iusti, non in se, sed in illo.
In Evangelium Ioannis, tractatus 75, cap. 3 [to John 14, 17-21]
"For as in Adam all die, so also in Christ shall all be made alive" (1 Corinthians 15:22). Since no one to death if not by Adam, no one to life if not by Christ.Sicut enim in Adam omnes moriuntur, sic in Christo omnes vivificabuntur (1 Cor. 15,22). Quoniam nemo ad mortem nisi per illum, nemo ad vitam nisi per Christum.
429/430 AD : Contra secundam Iuliani responsionem imperfectum opus, lib. II

68. Iul. Mors autem iudicialis transiit in eo, in quo peccaverunt omnes, sed libera voluntate; quo verbo, id est omnes Scripturarum more multitudo, non universitas indicatur.

Aug. Frustra recta verba torquere et clara obscurare conaris: in eo peccaverunt omnes, in quo moriuntur omnes. Ipse est Adam, in quo si parvuli non moriuntur, profecto nec in Christo vivificabuntur; sed quoniam, sicut in Adam omnes moriuntur, ita et in Christo omnes vivificabuntur (1 Cor 15, 22), ideo qui volunt haec verba pervertere, ipsi eis manentibus evertuntur. Regnum mortis est mors aeterna.

69. Iul. Sed iam pergamus ad reliqua, ut, cui dogmati Apostolus concinat, sicut ex multa parte claruit, processibus sacri sermonis ostendat. Quid autem aliud indicant etiam sequentia verba apostolica? Cum enim hoc dixisset, adiunxit: " Usque ad legem peccatum in mundo fuit ", id est quia nec lex potuit auferre peccatum; " peccatum autem non deputabatur, cum lex non esset " (Rom 5, 13). Erat ergo, sed non deputabatur, quia non ostendebatur, quod deputaretur; sicut enim alibi dicit: " Per legem cognitio peccati (Rom 3, 20), sed regnavit - inquit - mors ab Adam usque ad Moysen ", hoc est, quod supra dixerat:" usque ad legem "; non usque ad Moysen, ut deinceps non esset peccatum, sed quia nec lex per Moysen data regnum potuit mortis auferre, quae non regnat utique nisi per peccatum. Regnum porro eius est, ut hominem mortalem in secundam etiam, quae sempiterna est, praecipitet mortem. " Regnavit autem ". In quibus? " Etiam in his - inquit - qui non peccaverunt in similitudine praevaricationis Adae, qui est forma futuri " (Rom 5, 14). Cuius futuri nisi Christi? Et qualis forma nisi a contrario? Quod alibi etiam dicit: " Sicut in Adam omnes moriuntur, ita in Christo omnes vivificabuntur " (1 Cor 15, 22). Sicut in illo illud, ita in isto istud; ipsa est forma. Sed haec forma non omni ex parte conformis est; unde hic Apostolus secutus adiunxit: " Sed non sicut delictum ita et donatio; si enim ob unius delictum multi mortui sunt, multo magis gratia Dei et donum in gratia unius hominis Iesu Christi in multos abundavit " (Rom 5, 15). Quid est: " multo magis abundavit "? Quia omnes, qui per Christum liberantur, temporaliter propter Adam moriuntur, propter ipsum autem Christum sine fine victuri sunt (De nupt. et concup. 2, 46). Nihil aliud consequentibus Apostoli sermonibus indicari professus es quam originale peccatum; quod nos approbavimus ipso sui exordio non ab eo ostensum fuisse, quia per unum, non per duos peccatum transisse signaverat.


...

135. Iul. Iam vero quod addidit Apostolus: Sicut per unius delictum in omnes ad condemnationem, ita et per unius iustitiam in omnes homines ad iustificationem 181, tantum opis impertit nobis, quantum in dogma tuum movet fragoris. Ponens quippe in contrariis partibus omnes, quibus verbis non potest ulla esse coniunctio, ad Scripturarum nos morem remittit, ut intellegamus omnes dici solere pro " multis ". Nam in ipsa fronte verborum magna barbaries est; qui enim omnes ad iustificationem veniunt, si perrexerunt omnes ad condemnationem? Aut qui omnes ad poenam, si omnes rapiuntur ad gloriam? Generalitas unius partis locum excludit alterius.
Aug. ... In eo vero, quod tibi videtur duo ista inter se esse contraria, ut omnes eant in condemnationem per Adam et omnes rursus in iustificationem per Christum, omnino erras; nullus enim hominum nisi per Adam trahitur ad damnationem, de qua per lavacrum regenerationis homines liberantur, et nullus hominum nisi per Christum ab hac damnatione liberatur; ideo ex utraque parte dicti sunt omnes, quia nemo ad damnationem generationis nisi per istum, nemo ad vitam regenerationis nisi per illum. Ac per hoc non generalitas unius partis locum excludit alterius, quia ex his ipsis, qui generaliter moriuntur in Adam, quos vult, vivificat Christus. Non ergo tibi videbuntur inter se ista contraria, si non sis tibi ipse contrarius.
...

...

197. Aug. In illo peccaverunt omnes, in quo moriuntur omnes; cuius a contrario forma est, in quo vivificantur omnes. Sicut autem in Adam omnes moriuntur, sic in Christo omnes vivificabuntur (1 Cor 15, 22). Quod ideo dictum est, quia, sicut nemo nisi per Adam vergit in mortem, ita nemo nisi per Christum surgit in vitam. O homo, qui nihil potes dicere, posses saltem tacere?

... 209. Aug. Evidenter contra vos clamat Doctor Gentium: Sicut in Adam omnes moriuntur, ita in Christo omnes vivificabuntur (1 Cor 15, 22), qui omnes non pauci, sed multi sunt. Ac per hoc multi moriuntur in Adam, multi vivificabuntur in Christo, sed plures moriuntur in Adam, quam in Christo vivificabuntur; plures itaque ad illius mortem, ad huius vero vitam comparatione illorum pertinent pauciores, sed etiam ipsorum per se ipsos ea est multitudo, quam numerare nemo possit (Cf. Apoc 7, 9). Quid est ergo: Omnes in Christo vivificabuntur, nisi quia nemo vivificabitur nisi in illo? Cuius rei similitudinem de magistro posui litterarum, si unus sit in civitate, a quo ibi dicantur omnes litteras discere, non quia omnes discunt, sed quia nemo nisi ab ipso (Cf. De nupt. et concup. 2, 46). Quam locutionem nec tentasti refellere, quia vidisti esse rectissimam et omnibus notam.
ibid., lib. VI.:
36 Iul. Sicut in Adam omnes moriuntur, ita et in Christo omnes vivificabuntur. Hoc ergo quod ait: Omnes in Christo vivificabuntur, etiam de impiis, an tantum de fidelibus dicit? Si de impiis, quod omnes vivificentur in Christo, ergo nullus in poena est; si de fidelibus, non ergo universi vivificantur in fide Christi, sed tantum fideles, quamvis omnes omnino virtute ipsius, qua conditi fuerant, excitentur. Si ergo de morte corporis loquitur: In Adam omnes moriuntur
40. Aug. Sicut enim in Adam omnes moriuntur, sic et in Christo omnes vivificabuntur; id est, quicumque vivificabuntur, nonnisi in Christo vivificabuntur.
TODO Lafranc.
 
 
THOMAS Aquinas (1225–1274), O.P., Doctor Angelicus
He used here Augustine's interpretation, although, shortly he mentioned, that according to sufficiency it would be true also in absolute sense.
to Romans 5:18 (Super Rom., cap. 5 l. 5)
Then when he says, Therefore as one man’s trespass, he draws the intended conclusion which states the same thing as stated earlier, namely, that as by the sin of one man, Adam, the divine judgment led all men born of him according to the flesh to death, so by the righteous of one, namely, Christ, divine grace passed to all men to justification of life, i.e. which leads to life.Deinde cum dicit igitur sicut, etc., infert conclusionem intentam, quae idem continet cum eo quod supra praemissum est, videlicet quod sicut per unius delictum Adae divinum iudicium processit in omnes homines qui carnaliter ex eo nascuntur in condemnationem mortis, sic et per unius scilicet iustitiam Christi, divina gratia processit in omnes homines, in iustificationem vitae, id est, quae ducit ad vitam.
But this seems false, since not all men are justified by Christ, although all men die through Adam.Sed videtur hoc esse falsum. Non enim omnes homines iustificantur per Christum, sicut omnes homines moriuntur per Adam.
To answer this it must be noted that just as all men born according to the flesh from Adam incur condemnation through his sin, so all men who are reborn spiritually through Christ obtain the justification of life, because, as stated in Jn (3:5): “Unless one is born of water and the spirit, he cannot enter the kingdom of God.”Sed dicendum quod intelligendum est quod, sicut omnes homines qui nascuntur carnaliter ex Adam, incurrunt condemnationem per eius peccatum, ita omnes qui renascuntur spiritualiter per Christum, adipiscuntur iustificationem vitae, quia, ut dicitur Io. III, 5, nisi quis renatus fuerit denuo ex aqua et spiritu sancto, non potest introire in regnum Dei, et cetera.
  • However it can be said that Christ’s justification passes on to justify all men according to sufficiency, although according to effectivity it passes only to believers. Hence, it is stated in 1 Tim (4:10): “He is the Savior of all men, especially of those who believe.”
  • Quamvis possit dici quod iustificatio Christi transit in iustificationem omnium hominum, quantum ad sufficientiam, licet quantum ad efficientiam procedat in solos fideles. Unde dicitur I Tim. IV, 10: qui est salvator omnium hominum, maxime autem fidelium.
  • From this however what is said here we should gather that as no one dies except through Adam’s sin, so no one is justified except through Christ’s righteousness; and this is brought about through faith in him “The righteousness of God through faith in Jesus Christ for all who believe” (Rom 3:22).
  • Ex hoc autem quod hic dicitur, accipere debemus, quod sicut nullus moritur, nisi per peccatum Adae, ita nullus iustificatur, nisi per iustitiam Christi, quae quidem est per fidem ipsius, secundum illud quod supra III, 22 dictum est: iustitia Dei per fidem Iesu Christi in omnes, qui credunt in eum.
Summa Theol. III q. 68 a. 1 co.
Now it is manifest that no one can obtain salvation except through Christ; wherefore the Apostle says (Rm. 5:18):Manifestum est autem quod nullus salutem potest consequi nisi per Christum, unde et apostolus dicit, Rom. V,
    "As by the offense of one unto all men unto condemnation; so also by the justice of one, unto all men unto justification of life."
    sicut per unius delictum in omnes homines in condemnationem, sic et per unius iustitiam in omnes homines in iustificationem vitae.
Similarly in modern times
TOLETANUS, Francisco (1532-1596), S.J., cardinal, theologian, exegete, philosopher
to Romans 5:15 [Commentarii, et Annotationes in Epistolam Beati Pauli Apostoli ad Romanos, cap. 5, Annotatio 22] (Romae, 1602, p. 288)
Vt autem Aug. defendat omnes has Pauli sententias esse universales, sic exponit, nempe omnes vivifcandos, quia nemo est, qui vivificetur, qui non per Christum vivificetur. Placet modernis hæc expositio, quamvis aliter interpretentur hujusmodi propositiones vniversales, nempe quantum ad sufficientiam, non quantum ad effectum. meritum enim Christi sufficiens fuit omnibus ad salutem, quamvis quantum ad rem ipsam non omnes fructum meriti huius sint assecuti. Omnia hæc vera sunt.
So e.g. cardinal BELLARMINE, Robert (1542-1621), S.J. held Augustine's interpretation and many times explained it, e.g. in above mentioned reponses against Catharinus, he wrote:
Disputationum, vol. iii, lib. VI, cap. 3 (ed. Inglostadii, 1593, p. 588; Neapol, 1858, vol. 4, p. 238)
Quod addit, scriptum esse, Per unius iustitiam in omnes homines in iustificationem vitae; verissimum quoque est: sed intelligitur ex communi Catholicorum sensu atque consensu, non in omnes simpliciter, sed in omnes, qui ex Christo per Baptismum renascuntur. Sic enim omnes, qui nascuntur ex Adamo, damnantur; ita omnes qui renascuntur in Christo, iustificantur; quare ad parvulos non baptizatos nihil hoc testimonium pertinet.
Bernardin de Picquigny (1633–1707), OFM.Cap.
TODO. rom 5:15-19.
On the other hand,
Domingo de Soto (1494–1560), O.P.
on Romans 5:15 (In Epistolam diui Pauli ad Romanos commentarii. Antverpiae: 1550, p. 159)
Quocirca hic tam, multos, quàm, plures, pro omnibus fortasse usurpatur.
on Romans 5:18-19 (In Epistolam diui Pauli ad Romanos commentarii. Antverpiae: 1550, p. 161)
Praemiserat in comparatione prima, quòd si unius delicto multi mortui sunt, multò magis gratia Dei in gratia JESU CHRISTI in plures abundavit: nunc verò quod dixerat /multi, et plures/ apertius ait /omnes. Nam (ut praemonstratum est) in omnes invaluit tam mors per Adam, quàm per CRISTUM vita. Siquidem ut omnes in Adam peccautmus, ita et CHRISTUS propitiator est pro peccatis totius mundi, et ut ait Paulus 1. Timoth. 4. Salvator omnium hominum, licet ex eo quòd omnes hoc beneficio participant, adiecerit, Maxime autem fidelium.
And similarly also ZUMEL, Francisco (c.1540-1607), O. Merced. held universal interpretation, when he said:
Comment. super Prim. Secun. D. Thom. quest. LXXXI, art. I, disput. I. (Zumel, ed.1593,vol. I., pag. 512)
per obedientiam Christi omnes justificantur quoad sufficientiam, juxta id quod Paulus dixerat antea, per unius justitiam in omnes homines in justificationem: Sed quantum ad efficaciam solum justificantur qui ab ipso regenerantur.
And also SUÁREZ, Francisco (1548–1617), S.J.
lib. IV [De auxilio sufficiente], cap. VIII, num. 7 (Opera Omnia, Paris 1857, vol. 8, p. 300-301)
Et juxta dictam expositionem etiam veritatem hanc confirmant alia sacrae Scripturae loca, quibus universalis redemptio Christi comprobatur, ut ex illo Psal. 129 Apud Dominum misericordia, et copiosa apud eum redemptio, quem exponens Paulus 1 Corinth. 15, ait: Sicut in Adamo omnes moriuntur, ita et in Christo omnes vivificabuntur; et apertius 2 Corinth. 5: Si unus pro omnibus mortuus, ergo omnes mortui sunt, et pro omnibus mortuus est Christus; Rom. 5: Non sicut delictum, ita et donum; si enim unius delicto multi mortui sunt, multo magis gratia Dei, et donum in gratia unius hominis Jesu Christi in plures abundavit; unde infra concludit: Igitur sicut per unius delictum in omnes homines in condemnationem, sic et per unius justitiam in omnes homines in justificationem vitae. At vero per Adae peccatum omnes omnino homines lapsi sunt; ergo per Christum omnes sunt justificati; saltem quoad sufficientiam, quantum est ex parte Dei, omnes reconciliati sunt; omnibus ergo parata sunt propter Christum sufficientia auxilia, quibus salvari possint; nam, ut dicitur ad Coloss. 1: In ipso complacuit omnem plenitudinem inhabitare, et per eum reconciliare omnia in ipsum, pacificans per sanguinem crucis ejus, sive quae in coelis, sive quae in terris sunt; in cap 2. ad Colossenses, ad omnes loquens ait: Et vos cum mortui essetis in delictis, et praeputio carnis vestrae, convicificavit cum illo, donans vobis omnia delicta, delens quod adversus nos erat chirographum decreti, affigens illud cruci; ac tandem ad Ephes. 1: Ut notum faceret nobis Sacramentum voluntatis suae secundum beneplacitum ejus, quod proposuit in eo in dispensatione plenitudinis temporum instaurare omnia in Christo; et infinita similia in Scripturis inveniuntur, quibus aperte docemur omnes homines assecutos esse in Christo remissionem peccatorum, et divinam reconciliationem.
And similarly also many other modern theologians understood these passages in absolute/universal sense. See also Calmet.
 
 
TODO. Antient copies of Jerome's translation of 1Tim 2,6: gr. "antilythron hyper pantón", lat.: "redemptionem pro omnibus" (redemption for all).

Most ancient manuscript of this passage is:


Codex Fuldensis (F), made in 546 AD, [ed. Ranke, 1868, pag. 295]: "...pro multis" (...for many)

Codex Sangallensis 75, made in 9th century, [photo], pag. 829b: "...pro nobis" (...for us)

Codex Boernerianus Gp (012), made in 9th century, [photo], pag. 87a: "...pro nobis omnibus" (...for us all)
Later it was changed to "pro omnibus", however we can show also another interesting exemple of similar phenomen.
 
 
TODO.
AUGUSTINUS [Augustine of Hippo] (354–430), bishop.

Not very clear is passage in Sermo CCCIV - In Solemnitate Laurentii Martyris, cap. iii. n. 2 (PL 38, 1396), referred by few theologians.
Therefore, beloved, let none human genus despair of his calling, since Christ suffered for all. Rightly it is written about him: "who will have all men to be saved and to come to the knowledge of the truth."(1Tim 2,4)Prorsus, dilectissimi, nullum genus hominum de sua vocatione desperet: pro omnibus passus est Christus. Veraciter de illo scriptum est: Qui vult omnes homines salvos fieri, et in agnitionem veritatis venire (1Tim 2,4)
However, what is clear and sure without any controversy, is fact, that in his early writings he interpreted 1Tim 2,4 in universal sense. Classical example commonly quoted in such manner by perhaps all modern theologians, is:
De Spiritu et litera, lib. I., n. 57-58 resp. cap. XXXIII. (PL 44, 258) in the end of year 412 AD:
TODO: 57
Let us then, first of all, lay down this proposition, and see whether it satisfies the question before us: that free will, naturally assigned by the Creator to our rational soul, is such a neutral/midway power, as can either incline towards faith, or turn towards unbelief. Consequently a man cannot be said to have even that will with which he believes in God, without having received it; since this rises at the call of God out of the free will which he received naturally when he was created. God no doubt wishes all men to be saved and to come into the knowledge of the truth (1 Tim. ii. 4); but yet not so as to take away from them free will, for the good or the evil use of which they may be most righteously judged. This being the case, unbelievers indeed do contrary to the will of God when they do not believe His gospel; ...Prius igitur illud dicamus et videamus utrum huic satisfaciat quaestioni, quod liberum arbitrium naturaliter adtributum a Creatore animae rationali illa media vis est, quae vel intendi ad fidem, vel inclinari ad infidelitatem potest et ideo nec istam voluntatem, qua credit Deo, dici potest homo habere quam non acceperit, quando quidem vocante Deo surgit de libero arbitrio, quod naturaliter cum crearetur accepit. Vult autem Deus onmes homines salvos fieri et in agnitionem veritatis venire (1Tim 2,4), non sic tamen, ut eis adimat liberum arbitrium, quo vel bene vel male utentes iustissime iudicentur. Quod cum fit, infideles quidem contra voluntatem Dei faciunt, cum eius Evangelio non credunt, ...
421 AD, Contra Julianum, lib. IV., 42-44 resp. cap. VIII. (PL 44,760)
[8/42] Sed ponis apostolicum testimonium, et ab eo dicis pulsantibus aperiri, qui omnes homines vult salvos fieri, et in agnitionem veritatis venire (1 Tim 2, 4) : ut videlicet intellegamus, docentibus vobis, ideo non omnes salvos fieri, et in agnitionem veritatis venire, quia ipsi nolunt petere, cum Deus velit dare; nolunt quaerere, cum Deus velit ostendere; nolunt pulsare, cum Deus velit aperire. Sed hunc sensum vestrum infantes illi ipsa sua taciturnitate convincunt, qui nec petunt, nec quaerunt, nec pulsant; immo etiam cum baptizantur, reclamant, respuunt, reluctantur: et accipiunt tamen, et inveniunt, et aperitur eis, et intrant in regnum Dei, ubi sit eis aeternitatis salus et agnitio veritatis, longe pluribus infantibus in istam gratiam non adoptatis ab eo, qui vult omnes homines salvos fieri et in agnitionem veritatis venire. Quibus dicere non potest: Volui, et noluistis (Mt 23, 37); quia si voluisset, quies eorum qui nondum habent voluntatis suae arbitrium, voluntati eius omnipotentissimae restitisset? Cur ergo non sic accipimus quod dictum est: Qui omnes vult homines salvos fieri, et in agnitionem veritatis venire (1 Tim 2, 4); quomodo et illud accipimus, quod idem dixit Apostolus: Per unius iustificationem in omnes homines ad iustificationem vitae (Rom 5, 18)? (hos enim omnes Deus vult salvos fieri, et in agnitionem veritatis venire, in quos omnes per unius iustificationem gratia pervenit ad iustificationem vitae); ne dicatur nobis: Si Deus vult omnes homines salvos fieri, et in agnitionem veritatis venire, sed ideo non veniunt, quia ipsi nolunt; cur tot millia parvulorum, qui non percepto Baptismate moriuntur, non veniunt in regnum Dei, ubi certa est agnitio veritatis? Numquid aut homines non sunt, ut non pertineant ad id quod dictum est: omnes homines? aut aliquis poterit dicere, Deus quidem vult, sed ipsi nolunt; qui nondum velle seu nolle ista noverunt, quando nec ii, qui parvuli baptizantur atque moriuntur, et per illam gratiam ad agnitionem veritatis quae in regno Dei est certissima veniunt, ideo veniunt, qui ipsi renovari Christi Baptismate voluerunt? Cum ergo nec illi propterea non baptizentur quia nolunt, nec isti propterea baptizentur quia volunt, cur Deus qui vult omnes homines salvosfieri, et in agnitionem veritatis venire, tam multos in regnum suum, ubi est certa veritatis agnitio, qui nullo ei resistunt voluntatis arbitrio, patitur non venire?

[8/43] Nisi forte dicturus es, ideo parvulos non in eorum numero deputandos, quos Deus omnes vult salvos fieri, quia ea salute, quae hic intellegenda est, salvi sunt ipsi, nihil trahentes omnino peccati. Atque ita te intolerabilior sequetur absurditas. Isto enim modo benevolentiorem facis Deum omnibus impiissimis et sceleratissimis hominibus, quam innocentissimis et purissimis ab omni labe peccati: quandoquidem illos, quia vult eos omnes salvos fieri, vult etiam intrare in regnum suum: hoc est enim illis consequens, si salvi fuerint: sed qui nolunt; ipsi sibi obsunt. Immensum vero numerum parvulorum, qui sine Baptismate moriuntur, suo regno adici non vult, quos neque ulla peccata, sicut putatis, impediunt; et, quod nullus ambigit, eius resistere voluntati contraria voluntate non possunt. Sic fit ut esse christianos omnes velit, quorum multi nolunt, non omnes velit, quorum est nemo qui nolit: quod abhorret a vero. Novit Dominus qui sunt eius (Cf. 2 Tim 2, 19) : et in eorum salute atque in suum regnum introductione certa est voluntas eius. Sic ergo debet intellegi quod dictum est: Omnes homines vult salvos fieri, et in agnitionem veritatis venire (1 Tim 2, 4); quemadmodum intellegitur quod dictum est: Per unius iustificationem in omnes homines ad iustificationem vitae (Rom 5, 18).

[8/44] Quod apostolicum testimonium si eo modo intellegendum putas, ut dicas omnes positos esse pro Multis, qui iustificantur in Christo (multi quippe alii non vivificantur in Christo): respondebitur tibi, sic etiam illic ubi dictum est: Omnes homines vult salvos fieri, et in agnitionem veritatis venire; Omnes positos esse pro Multis, quos ad istam gratiam vult venire. Quod multo convenientius propter hoc intellegitur dictum, quia nemo venit, nisi quem venire ipse voluerit. Nemo potest venire ad me, inquit Filius, nisi Pater, qui misit me, traxerit eum (Io 6, 44); et: Nemo potest venire ad me, nisi fuerit ei datum a Patre meo (Io 6, 66). Omnes ergo qui salvi fiunt, et in agnitionem veniunt veritatis, eo volente salvi fiunt, eo volente veniunt. Quia et qui nondum, sicut parvuli, utuntur voluntatis arbitrio, eo volente regenerantur, quo creante generantur: et qui iam utuntur voluntatis arbitrio, nisi eo volente ac subveniente a quo praeparatur voluntas (Cf. Prov 8, 35), velle non possunt.

[8/45] Ubi si dixeris mihi: Cur ergo non convertit omnium nolentium voluntates? respondebo: Cur non omnes morituros adoptat lavacro regenerationis infantes, quorum adhuc nullas, et ideo nec contrarias invenit voluntates? Si hoc profundius esse perspicis, quam ut abs te valeat inveniri; utrumque utrique nostrum profundum sit, cur et in maioribus et in minoribus Deus velit alteri et nolit alteri subvenire: dum tamen certum et immobile teneamus, non esse iniquitatem apud Deum (Cf. Rom 9, 14), qua quemquam sine malis meritis damnet; et esse bonitatem apud Deum, qua multos sine bonis meritis liberet: demonstrans in eis quos damnat quid omnibus debeatur; ut hinc discant quos liberata, quae sibi poena debita relaxetur, et quae indebita gratia condonetur.
421 AD, Enchiridion lib. I, n. 24 / cap. 95 (PL 40, 275). Engl. transl. by: J.F. Shaw.
Then shall be made clear much that is now dark. For example, when of two infants, whose cases seem in all respects alike, one by the mercy of God chosen to Himself, and the other is by His justice abandoned (wherein the one who is chosen may recognize what was of justice due to himself, had not mercy intervened); why, of these two, the one should have been chosen rather than the other, is to us an insoluble problem. And again, why miracles were not wrought in the presence of men who would have repented at the working of the miracles, while they were wrought in the presence of others who, it was known, would not repent. For our Lord says most distinctly: "Woe unto you, Chorazin! Woe unto you, Bethsaida! For if the mighty works, which were done in you, had been done in Tyre and Sidon, they would have repented long ago in sackcloth and ashes." And assuredly there was no injustice in God's not willing that they should be saved, though they could have been saved had He so willed it. Then shall be seen in the clearest light of wisdom what with the pious is now a faith, though it is not yet a matter of certain knowledge, how sure, how unchangeable, and how effectual is the will of God; how many things He can do which He does not will to do, though willing nothing which He cannot perform; and how true is the song of the psalmist, "But our God is in the heavens; He has done whatsoever He has pleased." And this certainly is not true, if God has ever willed anything that He has not performed; and, still worse, if it was the will of man that hindered the Omnipotent from doing what He pleased. Nothing, therefore, happens but by the will of the Omnipotent, He either permitting it to be done, or Himself doing it.Tunc non latebit, quod nunc latet, cum de duobus parvulis unus esset assumendus per misericordiam, alius per iudicium relinquendus (Cf. Rom 9, 10 s.), in quo, is qui assumeretur, agnosceret quid sibi per iudicium deberetur nisi misericordia subveniret, cur ille potius quam iste fuerit assumptus, cum causa una esset ambobus; cur autem apud quosdam non factae sint virtutes quae si factae fuissent egissent illi homines poenitentiam et factae sint apud eos qui non fuerant credituri. Apertissime namque dicit Dominus: Vae tibi, Corozaim, vae tibi Bethsaida, quia si in Tyro et Sidone factae essent virtutes quae factae sunt in vobis, olim in cilicio et cinere poenitentiam egissent (Mt 11, 21). Nec utique Deus iniuste noluit salvos fieri, cum possent salvi esse si vellent. Tunc in clarissima sapientiae luce videbitur, quod nunc piorum fides habet ante quam manifesta cognitione videatur, quam certa et immutabilis et efficacissima sit voluntas Dei: quam multa possit et non velit, nihil autem velit quod non possit; quamque sit verum quod in Psalmo canitur: Deus autem noster in caelo sursum; in caelo et in terra omnia quaecumque voluit fecit (Ps 113, 11). Quod utique non est verum si aliqua voluit et non fecit, et quod est indignius, ideo non fecit quoniam ne fieret quod volebat omnipotens, voluntas hominis impedivit. Non ergo fit aliquid nisi omnipotens fieri velit, vel sinendo ut fiat vel ipse faciendo.
421 AD, Enchiridion lib. I, n. 24 / cap. 97 (PL 40, 276-277). Engl. transl. by: J.F. Shaw.
Hence we must inquire in what sense is said of God what the apostle has mostly truly said: "Who will have all men to be saved." For, as a matter of fact, not all, nor even a majority, are saved: so that it would seem that what God wills is not done, man's will interfering with, and hindering the will of God. When we ask the reason why all men are not saved, the ordinary answer is: "Because men themselves are not willing." This, indeed cannot be said of infants, for it is not in their power either to will or not to will. But if we could attribute to their will the childish movements they make at baptism, when they make all the resistance they can, we should say that even they are not willing to be saved. Our Lord says plainly, however, in the Gospel, when upbraiding the impious city: "How often would I have gathered your children together, even as a hen gathers her chickens under her wings, and you would not!" as if the will of God had been overcome by the will of men, and when the weakest stood in the way with their want of will, the will of the strongest could not be carried out. And where is that omnipotence which has done all that it pleased on earth and in heaven, if God willed to gather together the children of Jerusalem, and did not accomplish it? Or rather, Jerusalem was not willing that her children should be gathered together? But even though she was unwilling, He gathered together as many of her children as He wished: for He does not will some things and do them, and will others and do them not; but "He has done all that He pleased in heaven and in earth."Quam ob rem videndum est quemadmodum sit de Deo dictum, quia et hoc verissime Apostolus dixit: Qui omnes homines vult salvos fieri (1 Tim 2, 4). Cum enim non omnes, sed multo plures non fiunt salvi, videtur utique non fieri quod Deus vult fieri, humana scilicet voluntate impediente voluntatem Dei. Quando enim quaeritur causa cur non omnes salvi fiant, responderi solet, quia hoc ipsi nolunt. Quod quidem dici de parvulis non potest, quorum nondum est velle seu nolle. Nam quod infantili motu faciunt si eorum voluntati iudicaretur esse tribuendum quando baptizantur, cum resistunt quantum possunt, etiam nolentes eos salvos fieri diceremus. Sed in Evangelio apertius Dominus compellans impiam civitatem: Quotiens, inquit, volui colligere filios tuos sicut gallina pullos suos, et noluisti (Mt 23, 37), tamquam Dei voluntas superata sit hominum voluntate, et infirmissimis nolendo impedientibus non potuerit facere potentissimus quod volebat. Et ubi est illa omnipotentia qua in caelo et in terra omnia quaecumque voluit fecit, si colligere filios Hierusalem voluit et non fecit? An potius illa quidem filios suos ab ipso colligi noluit? Sed ea quoque nolente filios eius collegit ipse quos voluit; quia in caelo et in terra non quaedam voluit et fecit, quaedam vero voluit et non fecit, sed omnia quaecumque voluit fecit.
421 AD, Enchiridion lib. I, n. 27 / cap. 103 (PL 40,280-281). Engl. transl. by: J.F. Shaw.
Accordingly, when we hear and read in Scripture that He "will have all men to be saved," although we know well that all men are not saved, we are not on that account to restrict the omnipotence of God, but are rather to understand the Scripture, "Who will have all men to be saved," as meaning that no man is saved unless God wills his salvation: not that there is no man whose salvation He does not will, but that no man is saved apart from His will; and that, therefore, we should pray Him to will our salvation, because if He will it, it must necessarily be accomplished. And it was of prayer to God that the apostle was speaking when he used this expression. And on the same principle we interpret the expression in the Gospel: "The true light which lights every man that comes into the world:" not that there is no man who is not enlightened, but that no man is enlightened except by Him. Or, it is said, "Who will have all men to be saved;" not that there is no man whose salvation He does not will (for how, then, explain the fact that He was unwilling to work miracles in the presence of some who, He said, would have repented if He had worked them?), but that we are to understand by "all men," the human race in all its varieties of rank and circumstances—kings, subjects; noble, plebeian, high, low, learned, and unlearned; the sound in body, the feeble, the clever, the dull, the foolish, the rich, the poor, and those of middling circumstances; males, females, infants, boys, youths; young, middle-aged, and old men; of every tongue, of every fashion, of all arts, of all professions, with all the innumerable differences of will and conscience, and whatever else there is that makes a distinction among men. For which of all these classes is there out of which God does not will that men should be saved in all nations through His only-begotten Son, our Lord, and therefore does save them; for the Omnipotent cannot will in vain, whatsoever He may will? Now the apostle had enjoined that prayers should be made for all men, and had especially added, "For kings, and for all that are in authority," who might be supposed, in the pride and pomp of worldly station, to shrink from the humility of the Christian faith. Then saying, "For this is good and acceptable in the sight of God our Saviour," that is, that prayers should be made for such as these, he immediately adds, as if to remove any ground of despair, "Who will have all men to be saved, and to come unto the knowledge of the truth." God, then, in His great condescension has judged it good to grant to the prayers of the humble the salvation of the exalted; and assuredly we have many examples of this. Our Lord, too, makes use of the same mode of speech in the Gospel, when He says to the Pharisees: "You tithe mint, and rue, and every herb." For the Pharisees did not tithe what belonged to others, nor all the herbs of all the inhabitants of other lands. As, then, in this place we must understand by "every herb," every kind of herbs, so in the former passage we may understand by "all men," every sort of men. And we may interpret it in any other way we please, so long as we are not compelled to believe that the omnipotent God has willed anything to be done which was not done: for setting aside all ambiguities, if "He has done all that He pleased in heaven and in earth," as the psalmist sings of Him, He certainly did not will to do anything that He has not done.Ac per hoc cum audimus et in sacris Litteris legimus quod velit omnes homines salvos fieri, quamvis certum sit nobis non omnes homines salvos fieri, non tamen ideo debemus omnipotentissimae Dei voluntati aliquid derogare, sed ita intellegere quod scriptum est: Qui omnes homines vult salvos fieri, tamquam diceretur nullum hominem fieri salvum nisi quem fieri ipse voluerit; non quod nullus sit hominum nisi quem salvum fieri velit, sed quod nullus fiat nisi quem velit, et ideo sit rogandus ut velit, quia necesse est fieri si voluerit. De orando Deo quippe agebat Apostolus, ut hoc diceret. Sic enim intellegimus et quod in Evangelio scriptum est: Qui illuminat omnem hominem venientem, non quia nullus est hominum qui non illuminetur, sed quia nisi ab ipso nullus illuminatur. Aut certe sic dictum est: Qui omnes homines vult salvos fieri, non quod nullus hominum esset quem salvum fieri nollet qui virtutes miraculorum facere noluit apud eos quos dicit acturos fuisse poenitentiam si fecisset (Cf. Mt 11, 21), sed ut omnes homines, omne genus hominum intellegamus per quascumque differentias distributos, reges privatos, nobiles ignobiles, sublimes humiles, doctos indoctos, integri corporis debiles, ingeniosos tardicordes fatuos, divites pauperes mediocres, mares feminas, infantes pueros adulescentes iuvenes seniores senes, in linguis omnibus, in moribus omnibus, in artibus omnibus, in professionibus omnibus, in voluntatum et conscientiarum varietate innumerabili constitutos, et si quid aliud differentiarum est in hominibus. Quid est enim eorum unde non Deus per Unigenitum suum Dominum nostrum per omnes gentes salvos homines fieri velit et ideo faciat, quia omnipotens velle inaniter non potest quodcumque voluerit? Praeceperat enim Apostolus ut oraretur pro omnibus hominibus, et specialiter addiderat: Pro regibus et his qui in sublimitate sunt (1 Tim 2, 1-2), qui putari poterant fastu potentiore et superbia saeculari a fidei christianae humilitate abhorrere. Proinde dicens: Hoc enim bonum est coram salutari nostro Deo (1 Tim 2, 3), id est ut etiam pro talibus oretur, statim ut desperationem tolleret addidit: Qui omnes homines vult salvos fieri et ad agnitionem veritatis venire (1 Tim 2, 4.). Hoc quippe Deus bonum iudicavit, ut orationibus humilium dignaretur salutem praestare sublimium, quod utique iam videmus impletum. Isto locutionis modo et Dominus est usus in Evangelio, ubi ait pharisaeis: Decimatis mentam et rutam et omne holus (Lc 11, 42); neque enim pharisaei et quaecumque aliena et omnium per omnes terras alienigenarum omnia holera decimabant. Sicut ergo hic omne holus omne holerum genus, ita et illic omnes homines omne hominum genus intellegere possumus. Et quocumque alio modo intellegi potest, dum tamen credere non cogamur aliquid omnipotentem voluisse fieri, factumque non esse; qui sine ullis ambiguitatibus, si in caelo et in terra, sicut eum veritas cantat, omnia quaecumque voluit fecit (Cf. Ps 113, 11), profecto facere noluit quodcumque non fecit.
426/427 AD, De correptione et gratia, lib. I, num. 44 / cap. XIV (PL 44, 943)
Et quod scriptum est, quod vult omnes homines salvos fieri (1 Tim 2, 4), nec tamen omnes salvi fiunt, multis quidem modis intellegi potest, ex quibus in aliis opusculis nostris aliquos commemoravimus: sed hic unum dicam. Ita dictum est: Omnes homines vult salvos fieri, ut intellegantur omnes praedestinati; quia omne genus hominum in eis est. Sicut dictum est Pharisaeis: Decimatis omne olus (Lc 11, 42) : ubi non est intellegendum nisi omne quod habebant; neque enim omne olus quod erat in toto terrarum orbe decimabant. Secundum istum locutionis modum dictum est: Sicut et ego omnibus per omnia placeo (1 Cor 10, 33). Numquid enim qui hoc dixit, placebat etiam tam multis persecutoribus suis? Sed placebat omni generi hominum, quod Christi congregabat Ecclesia, sive iam intus positis, sive introducendis in eam. Non est itaque dubitandum, voluntati Dei, qui in coelo et in terra omnia quaecumque voluit fecit (Cf. Ps 134, 6).
426/427 AD, De correptione et gratia, lib. I, num. 47 / cap. XV (PL 44, 945)
Quia ergo nos qui salvi futuri sint nescientes, omnes quibus praedicamus hanc pacem salvos fieri velle Deus iubet, et ipse in nobis hoc operatur, diffundendo istam caritatem in cordibus nostris per Spiritum Sanctum qui datus est nobis (Cf. Rom 5, 5), potest etiam sic intellegi quod omnes homines Deus vult salvos fieri (1 Tim 2, 4), quoniam nos facit velle: sicut misit Spiritum Filii sui clamantem: Abba, Pater (Gal 4, 6), id est, nos clamare facientem. De ipso quippe Spiritu, alio loco dicit: Accepimus Spiritum adoptionis filiorum, in quo clamamus: Abba, Pater (Rom 8, 15). Nos ergo clamamus, sed ille clamare dictus est, qui efficit ut clamemus. Si ergo clamantem Spiritum recte dixit Scriptura, a quo efefficitur ut clamemus, recte etiam volentem Deum a quo efficitur ut velimus. Ac per hoc, quia et corripiendo nihil aliud debemus agere, nisi ut ab ista pace quae est ad Deum non recedatur, aut ad eam qui recesserat revertatur, nos agamus sine desperatione quod agimus. Si filius pacis est quem corripimus, requiescet super eum pax nostra: sin autem, ad nos revertetur.
c.426/428 AD, Epistola ad Vitalem (Epistola 217 [olim 107]), 19 [cap. 5] Duodecim sententiae antipelagianae. (PL 33, 984)
§4-6 Jansenists summarized as: "Scimus gratiam non omnibus hominibus dari" (e.g. Antoine Arnauld, Pascal etc.) and so it quoted by theologians as an objection from Jansenists. Whole text of Augustine is:
Quoniam ergo propitio Christo Christiani catholici sumus:
  • 1º Scimus nondum natos nihil egisse in vita propria boni seu mali (Rom 9, 11), nec secundum merita prioris alicuius vitae, quam nullam propriam singuli habere potuerunt, in huius vitae venire miserias: sed tamen secundum Adam carnaliter natos contagium mortis antiquae prima nativitate contrahere, nec liberari a supplicio mortis aeternae, quod trahit ex uno in omnes transiens iusta damnatio, nisi per gratiam renascantur in Christo (Rom 5, 12).
  • Scimus gratiam Dei nec parvulis nec maioribus secundum merita nostra dari.
  • 3º Scimus maioribus ad singulos actus dari.
  • 4º Scimus non omnibus hominibus dari, et quibus datur, non solum secundum merita operum non dari, sed nec secundum merita voluntatis eorum quibus datur: quod maxime apparet in parvulis.
  • 5º Scimus eis quibus datur, misericordia Dei gratuita dari.
  • 6º Scimus eis quibus non datur, iusto iudicio Dei non dari.
  • 7º Scimus quod omnes astabimus ante tribunal Christi, ut ferat unusquisque secundum ea quae per corpus gessit, non secundum ea quae, si diutius viveret, gesturus fuit, sive bonum sive malum (Rom 14, 10; 2 Cor 5, 10).
  • 8º Scimus etiam parvulos secundum ea quae per corpus gesserunt, recepturos vel bonum vel malum. Gesserunt autem non per seipsos, sed per eos quibus pro illis respondentibus et renuntiare diabolo dicuntur et credere in Deum; unde et in numero fidelium computantur, pertinentes ad sententiam Domini dicentis: Qui crediderit et baptizatus fuerit, salvus erit. Propter quod et illis qui hoc Sacramentum non accipiunt, contingit quod sequitur: Qui autem non crediderit, condemnabitur (Mc 16, 16). Unde et ipsi, sicut dixi, si in illa parva aetate moriuntur, utique secundum ea quae per corpus gesserunt, id est tempore quo in corpore fuerunt, quando per corda et ora gestantium crediderunt vel non crediderunt, quando baptizati vel non baptizati sunt, quando carnem Christi manducaverunt vel non manducaverunt, quando et sanguinem biberunt vel non biberunt; secundum haec ergo quae per corpus gesserunt, non secundum ea quae, si diu hic viverent, gesturi fuerant, iudicantur (Io 6, 54-55).
  • 9º Scimus felices esse mortuos qui in Domino moriuntur 55, nec ad eos pertinere quidquid acturi fuerant, si tempore diuturniore vixissent.
  • 10º Scimus eos qui corde proprio credunt in Dominum, sua id facere voluntate ac libero arbitrio.
  • 11º Scimus pro eis qui nolunt credere, nos qui iam credimus, recta fide agere, cum Deum oramus ut velint.
  • 12º Scimus pro eis qui ex illis crediderunt, tamquam de beneficiis, recte atque veraciter et debere nos Deo agere gratias, et solere.
c.426/428 AD, Epistola ad Vitalem (Epistola 217 [al. 107]), num. 19 / cap. 6 (PL 33,985)
...Since so many are not saved, not because they themselves do not will it, but because God does not will it...

Quomodo dicitur omnes homines eam fuisse accepturos, si non illi quibus non donatur, eam sua voluntate respuerent, quoniam Deus vult omnes homines salvos fieri (1Tim 2,4); cum multis non detur parvulis, et sine illa plerique moriantur, qui non habent contrariam voluntatem, et aliquando cupientibus festinantibusque parentibus, ministris quoque volentibus ac paratis, Deo nolente non detur, cum repente, antequam detur, exspirat, pro quo, ut acciperet, currebatur? Unde manifestum est eos qui huic resistunt tam perspicuae veritati, non intellegere omnino qua locutione sit dictum quod omnes homines vult Deus salvos fieri; cum tam multi salvi non fiant, non quia ipsi, sed quia Deus non vult, quod sine ulla caligine manifestatur in parvulis. Sed sicut illud quod dictum est: Omnes in Christo vivificabuntur (1Cor 15, 22), cum tam multi aeterna morte puniantur, ideo dictum est, quia omnes quicumque vitam aeternam percipiunt, non percipiunt nisi in Christo: ita quod dictum est, omnes homines vult Deus salvos fieri, cum tam multos nolit salvos fieri, ideo dictum est, quia omnes qui salvi fiunt, nisi ipso volente non fiunt; et si quo alio modo illa verba apostolica intellegi possunt, ut tamen huic apertissimae veritati, in qua videmus tam multos, volentibus hominibus, sed Deo nolente, salvos non fieri, contraria esse non possint.

428/429 AD, De praedestinatione sanctorum, lib. I, cap. 8 / num. 13-14 (PL 44, 970-971) quoted also by Ratramnus (PL 121,37 D)
Nolite, inquit, murmurare invicem: nemo potest venire ad me, nisi Pater qui misit me, traxerit eum: et ego eum resuscitabo in novissimo die. Est scriptum in Prophetis: Et erunt omnes docibiles Dei. Omnis qui audivit a Patre et didicit, venit ad me (Io 6, 43-46). [...] Non enim frustra scriptum est in Prophetis: Et erunt omnes docibiles Dei (Is 54, 13). Quod testimonium cum praemisisset, tunc subdidit: Omnis qui audivit a Patre et didicit, venit ad me (Io 6, 45). Sicut ergo integre loquimur, cum de aliquo litterarum magistro, qui in civitate solus est, dicimus: Omnes iste hic litteras docet, non quia omnes discunt, sed quia nemo nisi ab illo discit, quicumque ibi litteras discit, ita recte dicimus: Omnes Deus docet venire ad Christum, non quia omnes veniunt, sed quia nemo aliter venit. Cur autem non omnes doceat, aperuit Apostolus, quantum aperiendum iudicavit: quia volens ostendere iram, et demonstrare potentiam suam, attulit in multa patientia vasa irae quae perfecta sunt in perditionem, et ut notas faciat divitias gloriae suae in vasa misericordiae, quae praeparavit in gloriam (Rom 9, 18-23). Hinc est quod verbum crucis pereuntibus stultitia est; his autem qui salvi fiunt, virtus Dei est (1 Cor 1, 18). Hos omnes docet venire ad Christum Deus; hos enim omnes vult salvos fieri, et in agnitionem veritatis venire (1 Tim 2, 4). Nam si et illos quibus stultitia est verbum crucis, ut ad Christum venirent, docere voluisset, procul dubio venirent et ipsi. Non enim fallit aut fallitur qui ait: Omnis qui audivit a Patre et didicit, venit ad me. Absit ergo ut quisquam non veniat, qui a Patre audivit et didicit.
 
 
HILARY of Gaul, in 429/430 he wrote letter to Augustine (354-430). He is traditionally indentified with Hilary of Arles (c. 403-449), which agree with time and location, but there is a doubth, since this Hilary was subscribed as "Hilarius, laicus" while Hilary of Arles in that time he was priest or even bishop and not only layman.
Epistola 226 [to Augustine], n. 7 (PL 33,1010)
Inde est quod et illud pariter non accipiunt, ut eligendorum reiiciendorumque esse definitum numerum nolint: atque illius sententiae expositionem, non eam quae a te est deprompta, suscipiant 10, id est, ut nonnisi omnes homines salvos fieri velit; et non eos tantum qui ad sanctorum numerum pertinebunt, sed omnes omnino, ut nullus habeatur exceptus
TODO PL 33,1003-1010
 
 
PROSPER Tiro of Aquitaine (c.390-c.463)
Epistola ad Rufinum, cap. 13 / num. 14 (PL 51, 85 A-B)
Et ubi est illud quod nobis quasi contrarium a non intelligentibus semper opponitur, quod Deus omnes homines velit salvos fieri, et ad agnitionem veritatis venire (I Tim. ii, 4)? [...] omnipotentissimam Domini bonitatem omnes salvare, et omnes ad agnitionem veritatis imbuere, quos vult omnes fieri salvos, et ad agnitionem veritalis venire. Nisi enim ipso vocante, docente, salvante, nemo venit, nemo eruditur, nemo salvatur.
ad object.gall.8 (PL 51, 163-163)
Si circa universitatem generis humani salvandam, et in agnitionem veritatis vocandam, ita indifferens per omnia saecula asserenda est voluntas Dei, ut usquequaque, neminem hominum praetermisisse monstretur, impenetrabilis judiciorum Dei altitudo putsatur.
[...]
Remoto ergo obscurarum turbine quaestionum, ad revelatae nos gratiae latitudinem conferamus; dicamusque cum Apostolo, Quomodo Deus vult omnes homines salvos fieri, et in agnitionem veritatis venire (1Tim. ii, 4). Et iterum dicamus cum Apostolo, Qui est salvator omnium, maximè fidelium (1 Tim. iv, 10). Et audiamus Dominum dicentem Apostolis suis: Euntes ergò, docete omnes gentes, baptizantes eos in nomine Patris, et Filii, et Spiritus sancti, docentes eos servare quaecunque mandavi vobis (Matth. xxviii, 19). Audiamus quoque ad Abraham promissionem Dei dicentis, In semine tuo benedicentur omnes tribus terrae (Genes. xii, 3) : et si Filii promissionis sumus, non haesitemus diffidentiâ (Rom. iv, 20), sed cum patre nostro Abraham demus gloriam Deo, et plenissimè credamus, quoniam quod promisit, potens est et facere (Ibid., 21). Audiamus David prophetantem: Commemorabuntur et convertentur ad Dominum universi fines terrae, et adorabunt in conspectu ejus omnes patriae gentium (Psal. xxi, 28). Et alibi: Et benedicentur in ipso omnes tribus terrae, omnes gentes magnificabunt eum (Psal. LXXI, 17). Et alibi: Omnes gentes, quascumque fecisti, venient, et adorabunt coram te, Domine, et glorificabunt nomen tuum (Psal. LXXXV, 9). Quae promissiones quia verissimae sunt, nec possunt ex ulla parte nutare, in his implentur qui salvi fiunt per universos fines terrae: quoniam quod promisit Deus, potens est et facere (Rom. iv, 21). Haec ergò est illa totius humani generis assumptio, haec filiorum Dei adoptio, haec gentium plenitudo, praescita et praedestinata in Christo antè mundi constitutionem. Haec est Jerusalem, quae ab initio usque in finem lapidebus vivis et electis aedificatur (1 Petr. ii, 5), ut civitas fundata in ipso angulari lapide Christo Jesu, in quo omnis aedificatio constructa (Ephes. ii, 20-21), crescit in templum sanctum in Domino. De his lapidibus nihil ejicitur, nihil minuitur, nihil rapitur. Veritas enim dicit: Omne quod dat mihi Pater, veniet ad me, et eum qui venit ad me, non ejiciam foras (Joan. vi, 37). Et iterum: Non creditis, quia non estis de ovibus meis. Oves meae vocem meam audiunt, et ego novi illas, et sequuntur me, et ego vitam aeternam do illis, et non peribunt in aeternum, nec quisquam rapiet eas de manu meâ. (Joan. x, 26).
...
And in summarization of this response (PL 51, 172)
... qui et omnes vult salvos fieri, atque in agnitionem veritatis venire (1 Tim. ii, 4), et voluntatis suae propositum in eis implet quos praescitos praedestmavit, praedestinatos vocavit, vocatos justificavit, justificatos glorificavit: nihil amittens de plenitudine gentium, et de omni semine Israel, cui praeparatum est in Christo regnum aeternum antè constitutionem mundi. Ex toto enim mundo totus mundus eligitur, et ex omnibus hominibus omnes homines adoptantur. ...
 
 
Pseudo-Augustine
Hypognosticon, cap. VII / num. 13 (PL 44, 1664), repeated by Rhabanus (PL 112, 1552)
"Falsum est ergo," inquies, "quod ait Apostolus de Deo, Qui vult omnes homines salvos fieri, et ad agnitionem veritatis suae venire?"
Omninò non est falsum : quia omne quod vult Deus, facere potest, nec prorsus humanâ voluntate praepeditur quod vult. Sed quaero à vobis, ut dicatis, quare Deus qui vult omnes homines salvos fieri, quorundam, ut dicit Isaias Propheta, excaecat oculos ne videant, et obdurat cor ne intelligant, ne convertantur et sanentur (Isai. vi, 10) ? Quod verum esse evangelista Joannes confirmat, dicens de Judaeis: Propterea non poterant credere, quia dixit Isaias: Excaecavit oculos eorum, et induravit cor eorum, ut non videant oculis, et intelligant corde, et convertantur, et sanem eos. (Joan. xii, 39-40) Item in Evangelio secundum Marcum, cùm Jesum interrogarent discipuli sui de parabola seminis : Vobis, inquit, datum est, nosse mysterium regni Dei : illis autem qui foris sunt, in parabolis omnia fiunt, ut videntes videant et non videant, et audientes audiant, et non intelligant, ne quando convertantur, et dimittantur eis peccata (Marc. iv, 11-12). Dicite igitur, quare Deus qui acceptor personarum non est, et vult omnes homines salvos fieri, aliquorum corda reserat ad credendum, oculos illuminat ad videndum, et ad sciendum mysterium regni caelorum, quo scilicet salvi fieri possint; aliorum verò, ut lectionis textus praedixi, involvens in parabolis veritatem, obtundit cor, excaecat oculos, claudit aures, ne Evangelium salutis agnoscant, ne remissionem accipiant peccatorum? Dicite quaeso, qualiter haec loca Evangelii accipitis? Docete, quid hic de Deo, qui vult omnes homines salvos fieri, sentitis? Ecce jam omnes generaliter salvi non sunt, cùm aliis datur viam nosse salutis, aliis non datur. Haec itaque cùm facit Deus, non personarum acceptione facit, non injustitia; sed justitia inenarrabili, et misericordia indebita. Quoniam verò hinc liquidò utraque pars dicere nihil valemus, credamus tantùm, reum mortis ex judicis voluntate pondere. Ne quisquam autem putaret divino vitio fieri, non omnes homines salvari; dixit Apostolus, Qui vult omnes homines salvos fieri. Quapropter omnes homines qui salvantur, Deo volente salvantur. Deus enim noster Deus salvos faciendi, et Domini exitus mortis (Psal. LXVII, 21) et, Quia ira in furore ejus, et vita in voluntate ipsius (Psal. xxix, 6). Intelligite itaque in furore justitiam : in voluntate misericordiam.
 
 
FULGENTIUS (c.465—c.530), bishop of Ruspe (North Africa), follower of Augustine.
Epistle 17 ["De incarnatione et gratia"] (to Peter the Deacon and african bishops), cap. XXIX (PL 65, 486 D and 487 A) - cap. XXXI (PL 65, 489-491)
Illud uero apostolicum ubi dicitur de deo: qui uult omnes homines saluos fieri et ad agnitionem ueritatis uenire, non sicut oportet intellegunt, qui hanc dei uoluntatem, sicut in uasis misericordiae, sic et in uasis irae accipiendam existimant, minus considerantes ueracissimam scripturae sententiam, quae diuinae commendans omnipotentiam uoluntatis: omnia (inquit) quaecumque uoluit fecit in caelo et in terra, in mari et in omnibus abyssis; ... cur uelit deus omnes homines saluos fieri, nec tamen omnes salui fiant, quid respondebunt? ... Quocirca illos omnes quos deus uult saluos fieri, sic intellegere debemus, ut nec aliquem putemus saluari posse nisi uolente deo, nec existimemus uoluntatem omnipotentis dei, aut in aliquo non impleri, aut aliquatenus impediri. Omnes enim quos deus uult saluos fieri sine dubitatione saluantur, nec possunt saluari, nisi quos deus uult saluos fieri, nec est quisquam quem deus saluari uelit et non saluetur, quia deus noster omnia quaecumque uoluit fecit. Ipsi omnes itaque salui fiunt, quos omnes uult saluos fieri, quia haec salus non illis ex humana uoluntate nascitur, sed ex dei bona uoluntate praestatur. Verumtamen in his omnibus hominibus quos deus uult saluos facere non totum omnino genus significatur hominum, sed omnium uniuersitas saluandorum. Ideo autem omnes dicti sunt, quia ex omnibus hominibus omnes istos diuina bonitas saluat, id est, ex omni gente, conditione, aetate, ex omni lingua, ex omni prouincia. In his omnibus ille sermo nostri redemptoris impletur, quo ait: cum exaltatus fuero a terra, omnia traham ad meipsum. Quod non ideo dixit, quia omnes omnino trahit, sed quia nemo saluus fit, nisi quem ipse traxerit. Nam et alibi dicit: nemo potest uenire ad me, nisi pater, qui misit me, traxerit eum. Item alibi: omne quod dedit mihi pater ad me ueniet. Hi ergo sunt omnes quos uult deus saluos fieri et ad agnitionem ueritatis uenire. Est autem familiare diuinis eloquiis ut omnes nonnumquam dicant, nec tamen omne humanum genus in ipsis omnibus semper intellegi debere commoneant. Sicut est illud quod dicit dominus per prophetam: in nouissimis diebus effundam de spiritu meo super omnem carnem. Quod in centum uiginti hominibus in quos spiritus sanctus linguis igneis uenit factum beatus petrus ostendit. Si ergo hic omnem carnem omnes omnino putauerimus homines intellegi, incipiet (quod absit) mendax aestimari sermo diuinus. Est autem deus uerax, et: eloquia domini eloquia casta. Super omnem igitur carnem sicut se deus effusurum de suo spiritu repromisit, sic fecit, sic facit, sic usque in saeculi finem facturus est. Prorsus super omnem carnem, id est super omnes homines effundit de spiritu suo, scilicet super illos omnes quos uult saluos fieri. Et ut qui sint omnes isti plenius nouerimus, eiusdem beati petri sermonibus auscultemus, qui illam praedicationem suam sancto spiritu repletus hac exhortatione conclusit: paenitentiam (inquiens) agite, et baptizetur unusquisque uestrum in nomine iesu christi in remissionem peccatorum uestrorum et accipietis donum spiritus sancti. Vobis enim est repromissio et filiis uestris, et omnibus qui longe sunt, quoscumque aduocauerit dominus deus noster.
Omnes itaque dixit, sed quoscumque dominus aduocauerit.
Quos etiam beatus paulus secundum propositum uocatos insinuat, qui alio quoque loco ait,
    conclusisse deum omnia in incredulitate, ut omnium misereatur.
Et tamen deus non ita omnium omnino miseretur quos in incredulitate conclusit, ut omnibus infidelibus gratiam fidei misericorditer donet, cum tamen eamdem gratiam fidei non infidelibus deus misericors donet, sed illis procul dubio de quibus ad moysen dicit:
    miserebor cui misereor, et misericordiam praestabo cuius miserebor.
Gratiam igitur uoluntariae donationis ostendit, sicut dominus suis dignatus est loqui discipulis:
    vobis datum est nosse mysterium regni caelorum, illis autem non est datum;
item dicit:
    qui potest capere capiat.
Sed ut ipsam capacitatem diuina doceret largitate concedi, alio loco ait:
    non omnes capiunt hoc uerbum, sed quibus datum est.
Hi sunt ergo omnes quorum deus miseretur, quia misericordia ipsius praeueniuntur, ut credant et gratis salui fiant per fidem. Eorum namque credulitas non ex humana uoluntate sumit initium, sed ipsi uoluntati fides gratuita dei miserantis largitate donatur. Hanc omnium discretionem, quam fidelis debet intellectus omnino seruare, beatus paulus uno epistulae suae loco sic posuit, ut omnes homines sine aliqua exceptione dicens, statim quosdam omnes homines exceptis aliis intimaret.
Ait enim:
    sicut per unius delictum in omnes homines in condemnationem, sic et per unius iustitiam in omnes homines in iustificationem uitae.
Numquidnam quia in omnes homines in condemnationem, et in omnes homines in iustificationem apostolus dicit, ideo prorsus omnes homines, quos per peccatum adae originaliter constat esse damnatos, simul omnes eosdem credere debemus iustificatos esse per christum; cum innumerabiles infidelium mortes obsistant, qui sine gratia iustificationis de hac uita transeunt, et absque sacramento baptismatis ad secundae mortis aeterna supplicia rapiuntur? restat ergo ut non omnes omnino quos in condemnationem ponit apostolus transire ad iustificationis gratiam sentiamus, sed quosdam ex illis omnibus omnes istos; itaque omnes per adam in condemnationem esse filios irae, et ex eis quosdam per christum omnes esse filios gratiae.
Illos ergo esse omnes, quos per primum hominem propago peccatrix carnali generatione condemnat. Omnes enim terreni sunt, qui terreni hominis imaginem gerunt, et omnes caelestes qui ad aeternam uitam imaginem hominis caelestis accipiunt. Iterum dicit propheta: omnes gentes quascumque fecisti uenient, et adorabunt coram te, domine, et glorificabant nomen tuum in aeternum.
Dominus autem suis fidelibus dicit:
    eritis odio omnibus gentibus propter nomen meum.
Numquid ergo contrariis sibi repugnat scriptura diuina sententiis? absit. Sed et illos omnes et istos omnes ueraciter dicit, id est et omnes fideles qui nomen domini in omnibus gentibus glorificant, et omnes incredulos qui per easdem omnes gentes in odio nominis christi fidelium que eius mortifera impietate perdurant.
Tale quiddam est etiam in epistula quam colossensibus beatus apostolus scribit, ubi dicit:
    quia in christo condita sunt uniuersa in caelis et in terra, uisibilia et inuisibilia, siue throni, siue dominationes, siue principatus, siue potestates. Omnia per ipsum et in ipso creata sunt, et ipse est ante omnes, et omnia in ipso constant.
Et paulo post ait:
    quia in ipso complacuit omnem plenitudinem inhabitare, et per eum reconciliari omnia in ipsum, pacificans per sanguinem crucis eius, siue quae in terris sunt, siue quae in caelis sunt.
Numquidnam omnia quae in caelis et in terris sunt per eum pacificari credemus? absit. Qui enim sic sentire uoluerit, bicipitem laqueum geminae impietatis incurret, ut aut diabolum et angelos eius per christum creatos esse neget, aut eos reconciliandos per sanguinem crucis eius affirmet. Verumtamen quisquis harum sententiarum prauitate qualibet inuoluitur, caueat ne cum ipso diabolo atque angelis eius aeternae combustionis punitione damnetur. Vnius enim eiusdem que impietatis est reus, si quis diabolum aut non a christo creatum, aut reconciliationi christi credat quandoque reddendum. Cum utique si eum christus dominus non creasset, eius damnabilis a christo discessio non fuisset; et si eum christus quandoque saluaturus esset, non ore christi pronuntiaretur eius aeterna combustio.
Omnia ergo per christum et in christo creata sunt, quia nihil est quod non per filium et in filio creauerit pater.
Et omnia per ipsum atque in ipso reconciliantur, quia nullus est hominum qui sine cruce christi reconciliationis beneficium consequatur.
Ex hac igitur regula quae caelestibus inserta monstratur oraculis, sic intellegamus
    omnes homines quos uult deus saluos fieri,
ut nouerimus
    omnes qui saluantur, non nisi ex eius gratuita uoluntate saluari.
Vt enim quisque saluetur, nulla praecedunt humanae uoluntatis bona merita, sed sola dei uoluntas humanae saluationis est causa. Ira enim in indignatione eius et uita in uoluntate eius. Ira igitur eius nostrae iniquitatis est meritum, uita uero nostra uoluntatis eius est donum. Sicut enim pater suscitat mortuos et uiuificat, sic et filius quos uult uiuificat, eosdem autem uiuificari uult quos uult saluos fieri. Sic ergo quos uult saluat, quemadmodum quos uult uiuificat. Nihil namque uoluit et non fecit qui, scriptura teste, omnia quaecumque uoluit fecit. Proinde non indigne dicimus aliquid deum nolle quod possit; nefas est autem si quis omnipotentem dicat aliquid facere non posse quod uelit: voluntati enim eius quis resistet?
De veritate praedestinationis, lib. III, cap 10-11 / n.15-18 (PL 65, 659 - 661)
[cap. ix / n.14]
Omnes ergo ante mundi constitutionem praedestinando Deus elegit, quos hic in quacunque positos aetate, quolibet tempore, secundum propositum vocat atque justificat: ipsis etiam donat perseverantiam, et eosdem omnes perducit ad vitam aeternam. Hos enim omnes vult salvos fieri, et ad agnitionem veritatis venire (I Tim. ii, 4). Voluntas autem Omnipotentis necesse est in omnibus impleatur. Fit ergo quidquid ille voluerit fieri, cujus voluntati nemo resistit; nec enim potestas Dei minor est quam voluntas, et ideo nihil invenitur velle quod non possit efficere. Quaedam quidem Deus facere posset, et non facit; nihil est tamen quod fieri velit aliquando, nec faciat : Omnia enim quaecunque voluit Dominus fecit, in coelo et in terra, in mari et in omnibus abyssis (Psal. cxxxiv, 6). Proinde et in hominibus quoniam quaecunque voluit fecit, quoscunque vult fieri salvos, facit: et quoniam ipsa Veritas veraciter dicit : Nemo venit ad me, nisi Pater, qui misit me, attraxerit eum. (Joan. vi,44), illos omnes facit ad agnitionem veritatis venire, quos ipse misericorditer dignatur attrahere.
[cap. x / n.15]
Ideo autem Omnes dicuntur, quia ex omni hominum genere colliguntur, ex omnibus gentibus, ex omnibus nationibus, ex omnibus dominis, ex omnibus servis, ex omnibus regibus, ex omnibus militibus, ex omnibus provinciis, ex omnibus linguis, ex omnibus aetatibus, ex omnibus gradibus. Ita salvi fiunt omnes quos vult Deus salvos fieri, quia nemo salvalur, nisi quem ille voluerit gratuita justificatione salvare. Nam cum Salvator noster dixerit (Matth. xi, 27) : Nemo novit Filium nisi Pater, neque Patrem quis novit nisi Filius, et cui voluerit Filius revelare (quod utique dicens ostendit se quibusdam revelari velle, quibusdam nolle), dicatur quomodo salvos fieri velit quibus Patrem suum et seipsum revelare noluerit? Ostenditur quippe in Evangelio quibusdam in parabolis sic locutus, ut verba sua VELLET AUDIRI, NEC VELLET INTELLIGI. Quod ipse Dominus indubitanter aperuit. Interrogantibus namque discipulis, haec eum Matthaeus dixisse commemorat: Vobis datum est nosse mysterium regni Dei, illis autem non est datum (Matth. xiii, 11). Marcus quoque non dissimilem Salvatoris responsionem insinuat, cujus haec esse verba testatur: Vobis datum est scire mysterium regni Dei; illis autem qui foris sunt in parabolis omnia fiunt: ut videntes videant, et non videant, et audientes audiant, et non intelligant; ne qando convertantur, et dimittantur eis peccata (Marc. iv, 11, 12). Lucas etiam eadem Dominum respondisse confirmans, ait: Vobis datum est nosse mysterium regni Dei, caeteris autem in parabolis, ut videntes non videant, et audientes non intelligant (Luc. viii, 10).
[n.16]
Nempe apparet ita Dominum turbis locutum, ut tamen eis regni coelorum nollet aperire mysterium. Quod utique faciens, ideo sua verba nolebat intelligi, quia se in illo mysterio nolebat agnosci. Illam quippe agnitionem mysterii Christi esse, Paulus testatur apostolus dicens: Instructi in caritate, et in omnes divitias plenitudinis intelletus, in agnitione mysterii Christi Jesu, in quo sunt omnes thesauri sapientiae et scientiae absconditi (Coloss. ii, 2, 3). Nam et in alio loco dicitur: Ut Deus aperiat nobis ostium sermonis, ad loquendum mysterium Christi (Coloss. iv, 3). Fidelibus quoque instantiam orationis suae insinuans ait: Non cesso gratias agens pro vobis, memoriam vestri faciens in orationibus meis; ut Deus Domini nostri Jesu Christi, Pater gloriae, det vobis Spiritum sapientiae et revelationis in agnitionem ejus (Ephes. i, 16, 17). Si ergo generaliter omnes homines vult Deus salvos fieri, et ad agnitionem veritatis venire, quid est quod ipsa Veritas quibusdam mysterium suae agnitionis occultat? Et utique quibus suam denegat agnitionem, denegat et salutem. In hoc enim homines salvi fiunt, in quo ad agnitionem veritatis perveniunt. De Christo quippe dictum est quia ipse salvum faciet populum suum a peccatis eorum (Matth. i, 21) de quo etiam beatis Petrus ait quia non est aliud nomen sub coelo datum hominibus, in quo oporteat nos sulvos fieri (Act. iv, 12). Quomodo ergo erat voluntas Dei in illis salvandis, quibus abscondebatur ipsa cognitio veritatis?
[cap. xi / n.17]
An forte dicitur, cordis eorum duritia faciente, Salvatorem nostrum suae agnitionis aperire noluisse mysterium? Ubi possemus latius respondere. Sed ut aliquo utamur pro servanda brevitate compendio, quicunque dicunt propter duritiam cordis eorum noluisse ipsam Veritatem suae agnitionis mysterium revelare, interim in hoc agnoscant, NON DE UNIVERSIS PRORSUS hominibus dici, quia omnes homines salvos vult Deus fieri, et ad agnitionem veritatis venire: cum illos quos Christus duricordes videbat, nollet utique salvare, quibus propter duritiam cordis eorum nolebat suae agnitionis aperire mysterium. Aut ergo negent Deum velle omnes homines salvos fieri, et ad agnitionem veritatis venire, qui Salvatorem nostrum quibusdam cognitionem mysterii regni coelorum dare noluisse cognoscunt; et mendacem pronuntient apostolum Paulum : aut si apostoli dictum universaliter ad cunctos omnino refertur homines, cogentur sanctos evangelistas pronuntiare mendaces. Quomodo enim quibusdam dare noluit nosse mysterium regni coelorum, qui omues homines salvos vult fieri, et ad agnitionem veritatis venire? Quandoquidem si omnes omnino vult, neminem utique non vult; et si omnes vult ad agnitionem suam venire, omnibus debet mysterium suae agnitionis ostendere. Sed quibusdam ipsum mysterium nosse non dedit.
[n. 18]
Quale fuit ergo et velle salvare, et nolle mysterium salutis ostendere? Quale fuit, quaeso, si Veritas voluit ut ad agnitionem ejus omnes homines venirent, et eis noluit ostendere qua venirent? Quale hoc est, ut eis neget vitam, quos invitat ad patriam? Ipsa enim ait : Ego sum via, veritas et vita : nemo venit ad Patrem nisi per me (Joan xiv, 6). Quomodo ergo illos vult venire ad agnitionem suam quibus denegat agnitionem suam? Quid est enim nolle mysterium suae agnitionis ostendere, nisi nolle salvare? Non ergo omnes homines vult salvos fieri, qui vel quibusdam pro duritia cordis sui noluit suae agnitionis aperire mysterium, sine quo nullus pervenit ad salutem. Sed Apostolus mentiri non potuit, qui dixit quia omnes homines vult salvos fieri, et ad agnitionem veritatis venire (I Tim. ii, 4). Sed nec evangelistae mentiti sunt, qui dixerunt ipsum Dominum discipulis dedisse, aliis non dedisse nosse mysteriuin regni coelorum. Et utique illis quia dare voluit, dedit; illis autem quia dare noluit, non dedit : et quia istis propterea dedit ut salvi fierent, agnoscitur illis ideo non dedisse ne fierent. Istos ergo salvos fieri voluit quibus nosse mysteriurn salutis dedit; illos autem noluit quibus salutaris mysterii notitiam denegavit. Nam si utrosque salvos fieri voluisset, utrisque agnitionem salutaris mysterii contulisset.
[cap. xii / n. 19]
Cap xii 19 Quoniam ergo utraque Scriptura vera est, utraque sancta, utraque divinitus inspirata, et ob hoc utraque venerabiliter est servanda, et indubitanter audienda et accipienda, removeantur ab omnibus illis omnes isti quibus Christus non dedit nosse mysterium regni coelorum; et digne intelligantur illi omnes homines quos vult Deus salvos fieri et ad agnitionem veritatis venire : quia revera in illis voluntas salvantis agnoscitur, quibus agnoscendae veritatis gratia non negatur. Sic Deus, quia omnia quaecunque voluit fecit, suam implet in omnibus voluntatem : quia omnibus quos vult salvos fieri, et ad agnitionem veritatis venire, donat salutaris mysterii rectam cum caritate notitiam. Hos omnes beatus Petrus sic intelligendos ostendit, ut illos Omnes diceret, quos Deus vocare dignatur. Ipsius enim verba sunt, ad Judaeos ita loqueutis : Vobis enim est repromissio, et filiis vestris, et omnibus qui longe sunt, quoscunqae advocaverit Dominus Deus noster (Act. ii, 39).
[n. 20.]
Nam et beatus Paulus quodam loco dicit Omnes, cum tamen nolit universaliter omnes intelligi. Scribens enim Philippensibus, ait : Omnes enim sua quaerunt, non quae Jesu Christi (Philip. ii, 21). Ubi utique si ab omnibus istis nullus excipitur, necesse est ut etiam omnes apostoli, et caeteri illius temporis fideles cum istis omnibus computentur : quod nullus quantumlibet impius suspicabitur. Restat ergo ut quosdam Omnes debcamus accipere, id est non omnino omnes homines, sed Omnes qui sua quaerebant, non quae Jesu Christi. Nam in eadem Epistola superius quosdam bonos ostendens, ait : Quidam autem et propter bonam voluntatem Christum annuntiant, quidam ex contentione, scientes quod in defensione Evangelii positus sum (Philip. i, 15). Qui ergo propter bonam voluntatem ex caritate Christum annuntiabaut, quia caritas non quaerit quae sua sunt (I Cor. xiii, 5), non sua quaerebant, sed quae Jesu Christi : non ergo erant inter illos Omnes qui sua quaerebant, et non quae Jesu Christi. Hos bonos in fine Epistolae suae sanctos appellat; et sicut illos malos Omnes dicit, ita et istos bonos Omnes nihilominus dicit; ait enim : Sulutant vos sancti omnes (Philip. iv, 22). Ecce in una eademque beati apostoli Epistola ponuntur, et omnes sancti, et omnes qui sua quaerunt, non quae Jesu Christi; cum utique et omnes qui sancti erant sua non quaererent, et omnes qui sua quaerebant sancti non essent. Accipiantur ergo et omnes isti et omnes illi, non coufuse, sed distincte; et sic utrique Omnes dicantur, ut omnes isti ab illis omnibus, et illi omnes ab istis omnibus recte veritatis ordine discernantur.
De remissione peccatorum, lib. II, cap. II (PL 65, 552)
Nunc autem in quantum nobis a luce uera, quae illuminat omnem hominem uenientem in mundum (1Io. 1, 9) ... beatus Petrus dicit: non tardat dominus promissum suum, sicut quidam tarditatem existimant, sed patienter fert propter uos, nolens aliquem perire sed omnes ad paenitentiam conuerti. (2Pt. 3, 9) ... non uult aliquem perire, eorum scilicet quos praesciit et praedestinauit conformes fieri imaginis filii eius. (Rom. 8, 29) Istorum nemo perit. Voluntati enim eius quis resistit? isti ante finem praesentis uitae misericordia dei gratis praeueniuntur ipsi corde contrito et humiliato salubriter compunguntur et omnes ad paenitentiam diuino munere conuertuntur, ad quam sunt diuinitus praedestinati per gratuitam gratiam, ut conuersi non pereant, sed habeant uitam aeternam. Hi procul dubio sunt omnes quos secundum beati pauli praeconium deus uult saluos fieri et in agnitionem ueritatis uenire (1Tim. 2, 4). Quia enim ille hoc uult qui omnia quaecumque uoluit fecit, quod uult semper insuperabiliter facit. Hoc utique in eis impletur quod omnipotentis dei uoluntas incommutabilis et insuperabilis habet, cuius sicut mutari uoluntas non potest in dispositione, ita nec prohibetur nec impeditur potestas in opere; quia nec aequitatem illius ualet quisquam iuste reprehendere, nec misericordiam ipsius potest aliquis obuiare. Vnde saluator noster incredulae ciuitatis maleuolentiam talibus uerbis obiurgat: Hierusalem, Hierusalem, quae occidis prophetas, et lapidas eos missos ad te, quotiens uolui congregare filios tuos sicut gallina congregat pullos suos sub alas suas et noluisti! hoc autem dixit Christus, ut illius malam uoluntatem ostenderet qua insuperabili uoluntati diuinae frustra resistere nitebatur, cum bona uoluntas dei nec ab eis possit uinci quos deserit, nec aliquid non possit operari quod uelit. Illa igitur Hierusalem, quantum ad eius attinet uoluntatem, suos filios ad saluatorem congregari noluit, sed tamen ille omnes quos uoluit congregauit. Ac per hoc illa resistere uoluit omnipotenti, nec ualuit; quia deus qui, sicut scriptum est, omnia quaecumque uoluit fecit, quoscumque uoluit ad se gratuita iustificatione conuertit, praeueniens scilicet superabundantis gratiae munere quos posset utique si uellet iuste damnare. Ergo cum petrus apostolus dicit quia deus patienter fert, nolens aliquem perire, sed omnes in paenitentiam conuerti, non sic accipiamus omnes dictos, tamquam nullus sit qui congrue paenitentiam non sit acturus; sed illos hic omnes accipere debemus quibus sic deus paenitentiam donat, ut etiam perseuerantiam donet; hoc est, qui sic diuina praeueniente misericordia conuertuntur, ut eadem misericordia subsequente ad crimina quibus renuntiant nullatenus reuertantur. Hi sunt quibus, sicut Paulus ait, dat Deus paenitentiam ad cognoscendam ueritatem, ut resipiscant a diaboli laqueis, a quo captiui tenentur ad ipsius uoluntatem (2Tim 2, 25). Hanc paenitentiam quisquis curauerit in hoc saeculo gerere ipse apud deum paenitentiae suae fructum poterit inuenire.
 
 
Peter the Deacon [Petrus Diaconus] (5/6th century), Scythian monks, around 520 AD he wrote concerning this question his treatise "De incarnatione et gratia", at the same time directed against the teaching of Faustus of Riez respecting grace and addressed to St. Fulgentius of Ruspe [462/467—533] (CE).
De incarnatione et gratia, cap. VII (PL 62, 89-90) = Epist. XVI to Fulgentius, cap. VII / num. 20-23 (PL 65, 448-449),
he denied universal salvific will against semi-pelagian Faustus (cf. Petavius, tom. i, lib. 9, cap. 16, nu. 7; Witasse, vol I, p. 495).
cum de ipso scriptum sit : Qui vult omnes homines salvos fieri, et ad agnitionem veritatis venire (I Tim. ii, 4). Aut enim vult, et non potest, aut mentitur Scriptura divina. Quod si horum quodlibet sentire est impium, restat ut non ille excitet voluntatem humanam, sed eam exspectet ab homine, ut aequum sit in volentibus praemium, in nolentibus autem justa damnatio. Haeс si ita sunt, ut haeretici jactitant, comprehensa sunt ab ipsis inscrutabilia, et incomprehensibilia Dei judicia. Si enim, ut ipsi volunt, nolentes damnat, salvat autem volentes; nihil est omnino quod quaeratur ulterius. Et, quantum ad ipsos, fallit Scriptura divina, quae incomprehensibilia Dei testatur judicia (Rom. xi, 33). Nos autem incomprehensibilia credentes et demonstrantes indicia Dei, ex una massa perditionis alius salvari dicimus bonitate et gratia Dei, alios justo et occulto judicio derelinqui. Alioquin dicant, si possunt, hi qui hoc divinae justitiae et bonitati contrarium aestimant; cur is qui omnes homines vult salvos fieri et ad agnitionem veritatis venire, tam multas virtutes fecit in Corozaim et Bethsaida, et nullam harum in Туrо et Sidone facere voluit, ubi si factae fuissent, sicut ipse testatur, forsitan in cinere et cilicio pœnitentiam egissent (Matth. xi, 21)? Aut cur in Asia et Bithynia Apostolum vetuit verbum salutis annuntiare (Act. xvi, 6, 7)? Quod si ista nequeunt comprehendi, redeant ad se, et invenientes se homines, desinant quaerere cur alios salvet gratuito dono, alios derelinquat justo et occulto judicio, qui potestatem habet ex eadem massa aliud vas facere in honorem, aliud in contumeliam (Rom. ix, 21): et clament una nobiscum, imo juxta Apostolum: O altitudo divitiarum sapientiae et scientiae Dei! Quam inscrutabilia sunt judicia ejus, et investigabiles viae ejus! Quis enim cognovit sensum Domini? aut qui consiliarius ejus fuit? aut quis prior dedil illi, et retribuetur ei? quoniam ex ipso, et per ipsum, et in ipso sunt omnia. Ipsi gloria in saecuta saeculorum. Amen (Rom. i, 33-36).
 
 
Africian fathers from Sardinia (early of 6th century) in time of Fulgentius and Petrus Diaconus.
Ep. XV, num. 15 (PL 65,441)
Omnes autem praedestinati ipsi sunt, quos vult Deus salvos fieri, et ad agnitionem veritatis venire. Qui propterea omnes dicuntur, quia in utroque sexu, ex omni hominum genere, gradu, aetate et conditione salvantur. Semper quippe voluntas Dei omnipotentis impletur, quia potestas ejus nullatenus vincitur : ipse est enim qui omnia quaecunque voluit fecit in coelo et in terra, in mari et in omnibus abyssis (Psal. cxxxiv, 6), et cujus voluntati nemo resistit.
 
 
Gregory the Great (c.540–604), pope
 
 
FLORUS of Lyon [Florus Lugdunensis] (c.795-c.860), a deacon
adversus Scotum, cap. 2 (PL 119, 119 C - 120 A; referred in Witasse, p. 496).
sicut omnia, quaecunque voluit, fecit (Psal. cxiii, 3), sic omnia quaecunque praedestinavit, implevit ... et illud quod de Deo dicit Apostolus, qui vult omnes homines salvos fieri et ad agnitionem veritatis venire (I Tim. ii, 4). Sicut est in praedestinatione Dei, ita rectissime intelligatur esse in voluntate Dei, id est, ut quos praedestinavit Deus aeterna voluntate sua ex omni genere humano electos, ipsos omnes velit salvos fieri, et ad agnitionem veritatis venire, videlicet quia praedestinatio Dei ipsa est certissime voluntas Dei; et sicut de voluntate Dei veraciter omnino ab apostolo dictum est, cujus vult miseretur, et quem vult indurat (Rom. ix, 18), ita et de praedestinatione Dei certissime teneatur : scilicet quod aeterna praedestinatione, sicut aeterna voluntate sua Jacob dilexit, Esau autem odio habuit : et ex massa eadem fecit, aliud quidem vas in honorem, aliud vero in contumeliam (Rom. xiii, 21).
 
 
Haymo [Haimo] (c.800-853), O.S.B., bishop of Halberstadt
to 1Tim 2:4 (PL 117, 789 C - 790 A)
Cum Psalmista dicat: Omnia quaecunque voluit Dominus fecit (Psal. cxiii); et Apostolus : Qui vult omnes homines salvos fieri, quaerendum est quare omnes homines non salventur? Ad quod dicendum, quia verum est quod Psalmita dicit. Quia ipse dixit et facta sunt (Psal. xxxii), similiter omnes homines vult salvare qui salvantur, et qui per misericordiam quaerunt salvari. Totum enim pro parte posuit Apostolus, sicut et in Evangelio, ubi dicit Dominus : Si exaltatus fuero a terra, omnia traham ad me (Joan. xii). Non enim omnes homines traxit, aut trahit ad se, sed omnia, subaudis electa, et ex omnibus generibus et gentibus, et ex omni sexu et conditione a regibus usque ad mendicum, a perfectis usque ad puerum vel infantem unius diei. Nemo tamen potest salvari nisi quem Dominus vult, quia ipse cujus vult miseretur (Rom. ix). Si enim omnes homines in sua perditione mansissent, rectum Dei judicium esset; sed ut ejus misericordia et potentia ostenderetur, quia ipse potens est omnes homines salvare, in illis qui pereunt ostendit suum rectum judicium et in his qui salvantur suam misericordiam. Praevenit enim nos ejus gratia ut velimus, debet nostra voluntas voluntati illius concordare, et tunc ipse dabit posse, atque ex hoc quod ejus voluntati jungimus nostram voluntatem, digni sumus remuneratione. Tamen totum illius gratiae est retribuendum quidquid boni agimus. Qui vult, inquit, omnes homines salvos fieri, subaudis qui salvantur, et ad agnitionem sanctae Trinitatis venire, quae est summa et substantialis veritas.
Consequently, his follower,
Pseudo-Primasius
to 1Tim 2,4 (PL 68, 663 A):
Qui omnes homines. Hinc probatur Deum nemini vim inferre ut pereat; sed qui perit suo merito perit; et qui salvantur, Dei gratia et miseratione salvantur. Nam juxta figuram synecdochen hic, omnes, a parte totum debemus accipere. Vult salvos fieri.
 
 
LUPUS Servatus (c.805–c.862), abbot of Ferrières, opponent of Hincmar.
De tribus quaestionibus, quaest. i., num. 26 (PL 119, 636 B - 637 B)
Omnia enim quaecunque voluit Dominus fecit in cœlo et in terra. Sed ita voluit exercere misericordiam, ne in aliquo infirmaret justitiam. Nam quod venerabilis Paulus ait: Qui vult omnes homines salvos fieri (1 Tim. ii, 4) non sic accipiendum est quasi cum Deus velit generaliter omnes fieri salvos, quibusdam impedientibus impotentissimis, non valeat omnipotentissimus implere quod velit, sed ita potius, quod illis sive volentibus, sive nolentibus (nam plures in infantili aetate baptizati, horum non habentes discrimen, mox vita excedentes transferuntur ad gloriam), salvantur omnes quoscunque ille salvare voluerit. Omnes ergo vult salvos fieri homines, sed non alios quam qui salvantur. Quo elocutionis genere usus est evangelista Joannes his verbis: "Qui illuminat omnem hominem venientem in hunc mundum (Joan. i), non quo fidei luce omnes in hunc mundum venientes illuminet (quod sentire perquam absurdum est, quando quidem plures iufidelitatis tenebris obscurentur), sed eos videlicet qui illuminantur, dum non ab alio nisi ab illo illuminuntur. Omnes autem non semper universitatem generaliter, verum aliquando exceptionem quamdam particulariter comprehendere, etiam ipse Apostolus, de cujus deliberatur sententia, idonens auctor est ubi ait: "Sicut ego per omnia omnibus placeo" (1. Cor. vi). Namque ut taceam de majore adhuc in fidelium parte, quibus profecto placere non poterat, non placebat his a quibus caedebatur, non placebat his a quibus obruebatur lapidibus, non placebat his denique a quibus urbe velut mortuus pellebatur. Placebat autem solis fidelibus, qui tot erant ut merito dici pussent omnes, quique in illo glorificabant Deum quod persecutionem praedicatione mutasset. Possumus etiam, "qui vult omnes homines salvos fieri" (1 Tim. ii.), sic sano sensu intelligere, quod ex omni genere hominum colligat ad salutem, hoc est, quosdam Judaeorum atque gentilium, quosdam utriusque sexus, nonnnllos magistratuum et privatorum, aliquos dominorum atque servorum, alios ingeniosorum atque hebetum, et quarumcunque differentiarum homines possunt a subtiliter contemplantibus deprehendi, qui omnium vocabulo non immerito censeantur. Siquidem eadem notione idem nomen in Evangelio Lucas posuit: "Vae vobis, Pharisaei, qui decimatis mentham et rutam et omne olus" (Luc. xi). Neque enim omnium generum olus per omnem terrae amplitudinem Pharisaei decimabant : sed omne olus, omne genus olerum quod habebant, est absque scrupulo sentiendum. Nec ille sensus abhorret a vero, ut qui vult homines salvos fieri, qui velle nos facit, omnes homines salvos fieri significare voluerit. Ut qui sumus multos vocatos, paucos autern electos, nullo discrimine separare valeamus, omnes indifferenter velimus fieri salvos. Nam et in eumdem modum invenimus apud Apostolum : "Ipse spiritus postulat pro nobis gemitibus inenarrabilibus" (Rom. ii), hoc est, postulare nos facit. Hanc autem gratiam, qua nos omnes qui salvamur gratis eripimur, pluribus relictis in damnatione, quam nos quoque meruimus, commendans vas electionis : "Sicut elegit nos," inquit, "in ipso ante mundi constitutionen, ut essemus sancti et immaculati in conspectu ejus in charitate, qui pradestinavit nos in adoptionem filiorum per Jesum Christum in ipsum" (Ephes. i.)
 
 
Peter Damian [Petrus Damiani] (c.1007–1072), O.S.B., cardinal.
(PL 144, 365 D)
Cum ergo diceret unusquisque suam uxorem habeat (1Cor 7,2), ille quoque conjugium indulgebat, ad quos eloquium dirigebat. Huc accedit, quia non semper unusquisque, vel omnis multitudinem universitatis amplectitur : sed plerumque intra mensuram certae quantitatis, prout ratio dictaverit cohibetur. Sicut est illud quod Dominus ait: Ego cum exaltatus fuero a terra, universa traham ad meipsum (Joan. xii). Non enim ad se Judam proditorem traxit, non sibi latronem impium sociavit; sed omnia, id est, omnes duntaxat electos ad proprii contubernii culmen evexit. Et Apostolus perhibet, quia Deus omnes vult salvos fieri (1 Tim 2, 4), et neminem vult perire (2 Pt 3, 9). Sed cum Propheta dicat: Quoniam omnia quaecunque voluit Dominus fecit (Psal. cxxxiv); cur reprobos perire permittit? Scilicet cum et neminem perire velit, et omnia quaecunque vult, absque dubio possit. Unde cum dicitur, quod Deus omnes fieri salvos velit, necesse est, ut de solis intelligatur electis. Juxta quam regulam, et Apostolus cum dicit, Unusquisque suam uxorem habeat, non omnes amplectitur homines, sed illos tantum, quibus juxta legitimae sanctionis normam habere licet uxores.
 
 
Glossa interlinearis, created by Anselm of Laon (1050/1055-1117) and in whole rest of medieval times written between lines of Bible.
to 1 Tim. 2:4 (Bibliorum sacrorum cum glossa, Venetiis, 1603, vol. 6, col. 694)
Non quod omnes salvi, sed quod nullus nisi quem vult fieri, id est ideo rogandus ut velit, quia tunc fiet.
 
 
Anselm of Canterbury (c.1033–1109), O.S.B.
or rather Hervé de Bourg-Dieu [Herveus Burgidolensis] (c.1080-1150), O.S.B.
to 1Tim. 2:4 (PL 181, 1414 D - 1415 B)
Quamvis certum sit nobis, non omnes salvos fieri, non tamen ideo debemus omnipotentissimae Dei voluntati aliquid derogare; sed ita intelligere quod dictum est, qui omnes homines vult salvos fieri, tanquam si diceret nullum hominem fieri salvum, nisi quem salvum fieri velit; seu quod nullus fiat salvus, nisi quem velit. Et ideo rogandus est, ut velit, quia necesse est fieri si voluerit. De orando quippe Deo agebat Apostolus ut hoc diceret. Sic enim intelligimus quod in Evangelio scriptum est: Qui illuminat omnem hominem (Joan. v), non quia nullus hominum sit qui non illuminetur, sed quia nisi ab ipso non illuminetur. Vult itaque omnes salvos fieri qui salvi fiunt et omnes ad agnitionem veritatis venire qui veniunt, quia nisi ipso volente nullus salvatur, vel ad agnitionem veritatis accedit. Aut certe sic dictum est, qui vult omnes homines salvos fieri, non quod nullus hominum esset, quem salvum fieri nollet, qui virtutes miraculorum facere noluit apud eos, quos dicit acturos tuisse pœnitentiam, si fecisset (Matth. xi; Luc. x), sed ut omnes homines, omne genus hominum intelligamus, per quascunque differentias distributum, reges, privatos, nobiles, ignobiles, sublimes, humiles, doctos, indoctos, integri corporis, debiles, ingeniosos, tardi cordis, sapientes, fatuos, divites, pauperes, mediocres, mares, feminas, infantes, pueros, adolescentes, juvenes, senes, decrepitos, in linguis omnibus, in moribus omnibus, in artibus omnibus, in professionibus omnibus, in voluntatibus, et in conscientiarum varietate innumerabili constitutos, et si quid differentiarum aliud est in hominibus.
 
 
PULLUS, Robertus [Roberto Pullo] (c.1080-c.1150), cardinal.
in 1. sent, cap. 14 (PL 186, 707 B)
Dum in terra vivimus, in terra viventium, quantumvis nefariorum finem, qui Deo notus est, quia ignoramus, perditioni non praejudicamus, quorum vitam in melius convertendam speramus. Secundum Apostolum dicentem: Tu quis es ut alienum servum judices? Domino suo stat aut cadit stabit autem (Rom XIV, 4). Nam si eorum exitus non lateret, divino dissentire judicio non deceret; nec omnimode dissentimus; cum ipse velit ut sic dissentiamus: Qui vult omnes homines salvos fieri et neminem perire (1 Tim. ii, 4), non in se, quia quaecunque voluit fecit; sed in cunctis, quos ita facit velle, ut pius affectus pium moveat judicem, impium expiare, quemadmodum legimus beatum Stephanurn in ipsa lapidantium trucidatione, orando per secutori Paulo veniam promeruisse.
 
 
Praepositinus of Cremona (c.1140–1210)
Summa "Qui producit ventos" (MS Turone 142; Anacleta Gregoriana, CLXXXIII [Giuseppe Angelini. L'ortodossia e la grammatica.. Roma: Gregoriana, 1972], p. 240-241), Summa theologica (Grandin, p. 216; Witasse, p. 500)
7.1. Sequitur de voluntate dei.
De qua primo quaeritur utrum voluntas dei maneat inexpleta aliquando. Quod nunquam maneat inexpleta, probatur ex illa auctoritate: Omnia quaecunque voluit, fecit. Et ex illa similiter: Voluntati eius quis resistet? Et ex illa: Quotiens volui congregare filios tuos, quemadmodum gallina congregat pullos suos sub alas, et noluisti. Ubi dicit Augustinus: Ita dicit ac si voluntas hominis infirmi voluntati dei resistere possit; quod non est. Immo intelligendum est: quotquot congregavi te nolente, et voluntate mea semper efficaci congregavi. Si voluntas eius semper est efficax, ergo nunquam remanet inexpleta. Sed contra, auctoritas dicit: Deus vult omnes homines salvos fieri. Sed hoc non fit; ergo eius voluntas remanet inexpleta. Sed ad hoc respondet Augustinus: Vult omnes homines salvos fieri, id est, Omnes, qui salvantur, eius voluntate salvantur.
Item Deus non vult mortem peccatoris, sed ut magis convertatur et vivat : sed, demonstro dicit de merito peccatorem istum praescitum praescivit ad mortem, deinde dicit enim sic : Deus vult ut iste convertatur, et vivat : sed hoc non fit, nec fiet: ergo eius voluntas remanet inexpleta.
Ad hoc haec dicunt magistri nostri, quod hoc nomen, voluntas, duobus modis accipitur, scilicet pro beneplacito, quod ipse est Deus, et pro signo beneplaciti. [...] Quod autem ergo dicitur: voluntas Dei nunquam remanet inexpleta, intelligendum est de beneplacito. Signa enim saepe inexpleta remanent inexpleta. Unde cum dicitur, Deus vult ut iste convertatur, i.e. consulit, vel praecipit, sic vera videtur; vel, vult, i.e. in beneplacito eius est; et sic falsa est facit.
 
 
Peter of Poitiers [Petrus Pictaviensis] (c.1130-1215)
1. parte sentent. cap. 11 / to lib. 1. d. 46 (PL 211, 832 B-C; Witasse, p. 500)
An aliquid possit fieri contra voluntatem Dei quae ipse est?
Patet ex his quae dicta sunt multa fieri contra signa voluntatis Dei, id est contra praecepta, consilia, prohibitiones, etc. De caetero inquirendum est an possit aliquid fieri contra voluntatem Dei, quae ipse est; id est, an quidquid vult Deus fieri fiat, et e contrario. Non videtur: Vult enim Deus omnes homines salvos fieri, ut ait Apostolus (I Tim. ii, 4), non tamen omnes salvantur. Alibi etiam ait: Jerusalem, quoties volui congregare filios tuos sub alas meas, et noluisti (Matth. XXI): quasi aliquid voluerit Dominus, quod impeditus sit facere Jerusalem voluntate contraria; et ita aliquid voluit quod non factum est. Sed palam est nil velle fieri a Deo quod ipse non faciat, secundum illud: Voluntati ejus quis resistet? (Rom. IX); et: Omnia quaecunque voluit, fecit (Psal. CXI). Quod ergo primo dicitur, sic exponitur?* Vult omnes homines salvos fieri, id est nullus salvatur, nisi quem vult salvum fieri. Sic dicitur: Deus illuminat omnem hominem venientem in hunc mundum (Joan. I.) Id est nemo illuminatur nisi per eum. Eodem modo et illud allidit Jerusalem, etc., id est quotquot de filiis tuis voluntate mea semper efficaci congregavi, te nolente et invita, hoc feci. Constat igitur quod Deus nil vult fieri voluntate quae ipse est, quod non fiat.
___________
* Note of editor Claude-Hugues MATHOUD (1622-1705), O.S.B.: Haec omnia habes apud Aug., Enchirid., c. 97 et 98. Plura in notis ad c. 14 primae part. Sent. Pulli.
 
 
Gilbert of Poitiers [Gilbertus Porreta] (c.1080–1154/1155)
c.1135 AD, Commentarius in Epistolas S. Pauli (British Museum, Cod. add. 11.853, fol. 150b-151a; see Nielsen)
Sic intelligitur et illud «qui illuminat omnem hominem», videlicet non quia nullus est hominum, qui non illuminetur ab ipso, sed quia nullus illuminatur nisi ab ipso. Similiter et illud «omnes in Christo vivificabuntur», non scilicet quod nullus hominum sit, qui non vivificetur in Christo, sed quia nullus vivificatur nisi in Christo, et hoc quidem modo recte dictum est «omnes vult Deus salvos fieri» ET AD AGNITIONEM VERITATIS VENIRE, cum tamen sint multi, quos salvari non vult neque veritatem agnoscere. Nos tamen nescientes, qui salvi futuri sint, omnes velle fieri salvos Dominus iubet, et per Spiritum, qui datus est nobis, hanc in nostris cordibus caritatem diffundit, ut secundum hoc quoque dictum esse possit intelligi, quod Deus vult omnes salvos fieri etc., quoniam scilicet nos id velle facit. Quod ergo velle Deus dicitur diversis modis, et necesse est fieri et potest non fieri. Illud enim necesse est fieri, quod ille sue essentie voluntate dicitur velle. Illud vero potest non fieri, quod ideo dicitur velle, quia nos gratie sue beneficio facit velle, hac ut velit, id est ut faciat velle, rogandus est, qui illa, que est essentia eius, non potest aut nolle, quod voluit, aut velle, quod noluit. Contra hanc quoque, que est gratie, multi faciunt, qui contra illam, que essentia eius est, facere nihil possum, eandem in suppliciis iusto iudicio experturi, qui illam, que gratie est, arbitrii libertate contempnunt.
 
 

Distiction between antecedent and consequent will

it was created by Chrysostom and popularized by his follower: John Damascenus, and from him by Peter Lombard and consequently other scholastics.
 
 
Jerome [HIERONYMUS] (c.347–420).
commentary to Ephesians 1,11 ("In whom we also are called by lot, being predestinated according to the purpose of him who works all things according to the counsel of his will.") talking there about God's will he noted:
vult salvari omnes, et in agnitionem veritatis venire (1 Tim 2,4). Sed, quia nullus absque propria voluntate salvatur (liberi enim arbitrii sumus), vult nos bonum velle, ut cum voluerimus, velit in nobis ei ipse suum implere consilium.
it is in (PL 26, 455 B), the same is copied from him in that place also by Rabanus Maurus (PL 112, 391 C) and it was quoted also by Hincmar against Gottschalk in "Epistola ad simplices suae dioceseos" (Zeitschrift für Kirchengeschichte 10 [1889], p. 294) and also commonly by modern authors for the same purpose (e.g. Alphons Liguori).
 
 
Damascenus (Orth. fid. lib. ii, cap. 29 ?)
 
 
Peter Lombard [Petrus Lombardus] (c.1100–1160), archbishop
to Tim 2:4 (PL 192, 338 A-D)
  • [Ambrosiaster] Si Deus qui omnipotens dicitur omnes homines vult salvos fieri, cur non impletur haec ejus voluntas? Sed in hac locutione sensus et conditio latet. Unde Petrus ait: Omnis scriptura indiget interpretatione. Vult ergo Deus omnes salvos fieri, si accedant ad eum. Non enim sic vult ut nolentes salventur, sed vult eos salvari, si et ipsi velint. Aliter non ullum excepit a salute et cognitione.
  • [August. in Enchirid.] Vel ita, cum legitur quod vult omnes homines salvos fieri, quamvis certum sit nobis non omnes salvos fieri : non tamen ideo debemus omnipotentissimae Dei voluntati aliquid derogare. Non est enim credendus Omnipotens aliquid voluisse fieri quod factum non sit. Sed ita intelligere debemus quod scriptum est. Vult omnes homines salvos fieri, id est nullus sit salvus, nisi quem vult, non quod nullus hominum sit nisi quem salvum fieri velit, sed quod nullus salvus fiat nisi quem velit : et ideo rogandus ut velit, quia necesse est fieri, si ipse voluerit. Sic etiam intelligimus et illud: Qui illuminat omnes homines (Joan. 1), non quod omnes illuminet, sed quia nullus illuminatur nisi a Deo. Et illud similiter intelligitur: Omnes in Christo vivificantur (I Cor. xv), quia sine eo nulli vivificantur. Vel ita, qui vult omnes salvos fieri, non quod nullus hominum esset quem salvum fieri nollet, qui virtutes miraculorum facere noluit, apud eos quos dicit acturos fuisse poenitentiam si fecisset, sed ut omnes homines оmnе genus hominum intelligamus, per quascunque differentias distributum. Et est sensus : Vult omnes homines salvos fieri, id est de omni genere bominum, quia Judaeos, gentes, reges, privatos, divites, pauperes, doctos, indoctos, et si quid aliud differentiarum est in hominibus colligit Ecclesia. Isto locutionis modo Dominus usus est, ubi ait Pharisaeis: Decimatis mentham, et rutam, et anethum et omne olus (Luc. xi), id est omne olerum genus.
  • [August., De cor. et. grat.] Potest etiam sic intelligi : vult omnes salvos fieri, id est facit omnes velle, et quocunque alio modo intelligi potest, dum modo credere non cogamur aliquid omnipotentem voluisse fieri, [August., in Ench.] factumque non esse, quia omnipotens velle inaniter non potest, quodcunque voluerit essentiae suae voluntate.
  • (August., Ad Paulinum) Vel ita, vult per misericordiam, id est consulit, hortatur et jubet, omnes homines salvos fieri, et si reprobet quosdam per justitiam. Et ne quis putaret bonam vitam et cultum unius Dei esse salutem sine participatione corporis et sanguinis Christi.
 
 
THOMAS AQUINAS (1225–1274), O.P.
Summa Theologiae, p. Iª, q. 19, a. 6, ad 1
Reply to Objection 1: The words of the Apostle, "God will have all men to be saved," etc. can be understood in three ways. First, by a restricted application, in which case they would mean, as Augustine says (De praed. sanct. i, 8: Enchiridion 103), "God wills all men to be saved that are saved, not because there is no man whom He does not wish saved, but because there is no man saved whose salvation He does not will." Secondly, they can be understood as applying to every class of individuals, not to every individual of each class; in which case they mean that God wills some men of every class and condition to be saved, males and females, Jews and Gentiles, great and small, but not all of every condition. Thirdly, according to Damascene (De Fide Orth. ii, 29), they are understood of the antecedent will of God; not of the consequent will. This distinction must not be taken as applying to the divine will itself, in which there is nothing antecedent nor consequent, but to the things willed. To understand this we must consider that everything, in so far as it is good, is willed by God. A thing taken in its primary sense, and absolutely considered, may be good or evil, and yet when some additional circumstances are taken into account, by a consequent consideration may be changed into the contrary. Thus that a man should live is good; and that a man should be killed is evil, absolutely considered. But if in a particular case we add that a man is a murderer or dangerous to society, to kill him is a good; that he live is an evil. Hence it may be said of a just judge, that antecedently he wills all men to live; but consequently wills the murderer to be hanged. In the same way God antecedently wills all men to be saved, but consequently wills some to be damned, as His justice exacts. Nor do we will simply, what we will antecedently, but rather we will it in a qualified manner; for the will is directed to things as they are in themselves, and in themselves they exist under particular qualifications. Hence we will a thing simply inasmuch as we will it when all particular circumstances are considered; and this is what is meant by willing consequently. Thus it may be said that a just judge wills simply the hanging of a murderer, but in a qualified manner he would will him to live, to wit, inasmuch as he is a man. Such a qualified will may be called a willingness rather than an absolute will. Thus it is clear that whatever God simply wills takes place; although what He wills antecedently may not take place.Ad primum ergo dicendum quod illud verbum apostoli, quod Deus vult omnes homines salvos fieri etc., potest tripliciter intelligi. Uno modo, ut sit accommoda distributio, secundum hunc sensum, Deus vult salvos fieri omnes homines qui salvantur, non quia nullus homo sit quem salvum fieri non velit, sed quia nullus salvus fit, quem non velit salvum fieri, ut dicit Augustinus. Secundo potest intelligi, ut fiat distributio pro generibus singulorum, et non pro singulis generum, secundum hunc sensum, Deus vult de quolibet statu hominum salvos fieri, mares et feminas, Iudaeos et gentiles, parvos et magnos; non tamen omnes de singulis statibus. Tertio, secundum Damascenum, intelligitur de voluntate antecedente, non de voluntate consequente. Quae quidem distinctio non accipitur ex parte ipsius voluntatis divinae, in qua nihil est prius vel posterius; sed ex parte volitorum. Ad cuius intellectum, considerandum est quod unumquodque, secundum quod bonum est, sic est volitum a Deo. Aliquid autem potest esse in prima sui consideratione, secundum quod absolute consideratur, bonum vel malum, quod tamen, prout cum aliquo adiuncto consideratur, quae est consequens consideratio eius, e contrario se habet. Sicut hominem vivere est bonum, et hominem occidi est malum, secundum absolutam considerationem, sed si addatur circa aliquem hominem, quod sit homicida, vel vivens in periculum multitudinis, sic bonum est eum occidi, et malum est eum vivere. Unde potest dici quod iudex iustus antecedenter vult omnem hominem vivere; sed consequenter vult homicidam suspendi. Similiter Deus antecedenter vult omnem hominem salvari; sed consequenter vult quosdam damnari, secundum exigentiam suae iustitiae. Neque tamen id quod antecedenter volumus, simpliciter volumus, sed secundum quid. Quia voluntas comparatur ad res, secundum quod in seipsis sunt, in seipsis autem sunt in particulari, unde simpliciter volumus aliquid, secundum quod volumus illud consideratis omnibus circumstantiis particularibus, quod est consequenter velle. Unde potest dici quod iudex iustus simpliciter vult homicidam suspendi, sed secundum quid vellet eum vivere, scilicet inquantum est homo. Unde magis potest dici velleitas, quam absoluta voluntas. Et sic patet quod quidquid Deus simpliciter vult, fit; licet illud quod antecedenter vult, non fiat.
Super Sententiis, lib. 1 d. 46 q. 1 a. 1 ad 1
Ad primum ergo dicendum, quod, secundum Damascenum, verbum apostoli intelligitur de voluntate antecedente, et non de consequente. Sed secundum Augustinum, intelligitur de consequente. Unde exponit eam dupliciter. Uno modo ut sit distributio accommoda pro omnibus qui salvantur, ut in littera dicitur. Alio modo ut sit distributio pro generibus singulorum, quia de qualibet conditione hominum aliquos praedestinavit ad vitam; et non pro singulis generum.
Super I Epistolam ad Timotheum, cap. 2 l. 1 (ad 1Tim 2,4)
Et probat quod sit acceptum, ibi qui vult, et cetera. II Petr. III, 9: nolens aliquos perire, sed omnes ad poenitentiam reverti. Sed contra: omnia quaecumque voluit fecit, ergo omnes salvat. Sed si dicis quod non, quia homo non vult, videtur inconveniens quod omnipotens impediatur per voluntatem non omnipotentis. Respondeo. Velle ponitur quandoque pro voluntate beneplaciti, quandoque pro voluntate signi. Pro voluntate signi vult salvare omnes, quia omnibus proposuit salutis praecepta, consilia et remedia. Pro voluntate beneplaciti, sic exponi potest quatuor modis. Uno modo ut sit locutio causalis, sicut Deus dicitur aliquid facere, quia facit alios illud facere, sicut Rom. c. VIII, 26: spiritus postulat, id est, postulare nos facit. Sic ergo Deus vult, quia scilicet facit suos sanctos velle quod omnes salvi fiant. Hoc velle enim debet esse in sanctis, quia nesciunt qui sunt praedestinati, et qui non. Alio modo ut sit distributio accommoda, id est omnes qui salvabuntur, quia nullus salvatur nisi per voluntatem eius, sicut in una schola magister docet omnes pueros huius civitatis, quia nullus docetur nisi ab eo. Alio modo ut sit distributio pro generibus singulorum, non pro singulis generum, id est, nullum genus hominum excipit a salute, quia olim tantum Iudaeis, sed modo omnibus praebetur. Et hoc magis facit ad intentionem apostoli. Alio vero modo, secundum Damascenum, ut intelligatur de voluntate antecedente, non consequente. In voluntate enim Dei licet non sit prius et posterius, dicitur tamen voluntas antecedens et consequens. Item secundum ordinem volitorum, secundum quod voluntas potest dupliciter considerari, scilicet in universali vel absolute, et secundum aliquas circumstantias et in particulari. Et prius est absoluta consideratio et in universali, quam in particulari et comparata. Et ideo voluntas absoluta est quasi antecedens, et voluntas alicuius rei in particulari est quasi consequens. Exemplum de mercatore qui vult omnes merces suas salvare absolute, et hoc voluntate antecedente. Sed si consideret salutem, non vult omnes merces per comparationem ad alia salvare, scilicet quando cum salute sequitur submersio navis. Et haec voluntas est consequens. Sic in Deo salus omnium hominum in se considerata habet rationem ut sit volibilis. Et apostolus hic ita loquitur, et sic eius voluntas est antecedens. Sed si consideretur bonum iustitiae, et quod peccata puniantur, sic non vult. Et haec est voluntas consequens. Et subdit ad agnitionem veritatis, quia salus non est nisi per agnitionem veritatis. Io. VIII, 32: agnoscetis veritatem, et veritas liberabit vos.
 
 
Hugues de Saint-Cher (c.1200-1263), O.P., cardinal, exegete.
to 1 Timothy 2:4 (ed. Lugduni, 1645, vol. VII, fol. 210v/b)
 
 
Nicholas of Lyra (c.1270-1349), OFM.
to 1 Tim. 2:4 (Postillae perpetuae in universam S. Scripturam; ed. Bibliorum sacrorum, Venetiis, 1603, vol. 6, col. 694-695)
Sed cum omnes non salventur videtur ex hoc, quod voluntas eius sit inefficax, vel dictum Apostoli minus verum, propter quod hoc dictum Apostoli tribus modis exponit, uno modo ut fit ibi distributio accomodata, ut fit sensus. Deus vult salos fieri omnes homines qui salvantur, quia nullus fit salvus quem non velit salvum fieri. Secundo modo, ut sit ibi distributio pro generibus singulorum, et non pro singulis generum. Sicut cum dicitur, omne animal fuit in arca Noe, quia de omnibus generibus animalium fuerunt ibi aliqua individua et sic Deus de omnibus statibus hominum vult aliquos salvos fieri, et salvat. Tertio modo ut intelligatur dictum Apostoli de voluntate Dei antecedente, sed non consequente. Et dicitur voluntas antecedens qua quis vult aliquid absolute. Consequens autem qua vult aliquid, consideratis circunstantiis et conditionibus particularibus. Primo modo vult iudex civitatis omnes cives vivere inquantum sunt membra civitatis. Et sub ista consideratione hoc est bonum. Si autem consideretur aliquis, ut sur vel homicida, sic non vult eum vivere, quia non est bonum, sed mori, eo quod turbat bonum commune. Et hoc modo Deus vult omnes homines salvos fieri, inquantum sunt homines ipsius capaces per cognitionem et amorem, consideratis tamen conditionibus particularibus secundum quas aliqui sunt justi, aliqui peccatores, sic vult secundum ordinem suae justitiae aliquos salvos fieri, et aliquos damnari.
 
 

1 John 2:2, etc.

1 John 2:1-2
My little children, these things I write to you, that you may not sin. But if any man sin, we have an advocate with the Father, Jesus Christ the just/righteous: Filioli mei haec scribo vobis ut non peccetis sed et si quis peccaverit advocatum habemus apud Patrem Iesum Christum iustumΤεκνία μου, ταῦτα γράφω ὑμῖν ἵνα μὴ ἁμάρτητε. καὶ ἐάν τις ἁμάρτῃ παράκλητον ἔχομεν πρὸς τὸν πατέρα Ἰησοῦν Χριστὸν δίκαιον·
And he is the propitiation for our sins: and not for ours only, but also for those of the whole world.et ipse est propitiatio pro peccatis nostris non pro nostris autem tantum sed etiam pro totius mundiκαὶ αὐτὸς ἱλάσμος ἐστιν περὶ τῶν ἁμαρτιῶν ἡμῶν, οὐ περὶ τῶν ἡμετέρων δὲ μόνον ἀλλὰ καὶ περὶ ὅλου τοῦ κόσμου.
AUGUSTINE (354–430), bishop of Hippo
407/408 AD, Ep. 93, cap. IX / num. 32
For the canonical Scriptures contain examples of the same manner of rebuke in which what is intended for some is spoken as if it applied to all. ...Habent enim etiam Scripturae canonicae hunc arguendi morem, ut tamquam omnibus dicatur, et ad quosdam verbum perveniat. ...
And so also "the whole world lies in wickedness," (1 John 5:19) because of the tares which are throughout the whole world; and, (on the other hand), Christ "is the propitiation for our sins, and not for ours only, but also for the sins of the whole world," (1 John 2:2) because of the wheat which is throughout the whole world.Itaque et totus mundus in maligno positus est (Io 5, 19), propter zizania quae sunt per totum mundum; et Christus propitiator est peccatorum nostrorum, non tantum nostrorum, sed et totius mundi (1 Io 2, 2), propter triticum quod est per totum mundum.
to 1 John 2:2 (In Epistolam Ioannis, trac. 1, cap. 8)
"Not our sins only, but also the sins of the whole world." What is this, brethren? Certainly "we have found it in the fields of the woods," we have found the Church in all nations. Behold, Christ "is the propitiation for our sins; not ours only, but also the sins of the whole world." Behold, you have the Church throughout the whole world; do not follow false justifiers who in truth are cutters off. Be in that mountain which has filled the whole earth: because "Christ is the propitiation for our sins; not only ours, but also the sins of the whole world," which He has bought with His blood.Non tantum nostrorum, sed et totius mundi (1 Io 2, 2). Quid est hoc, fratres? Certe invenimus eam in campis saltuum (Ps 131, 6), invenimus Ecclesiam in omnibus gentibus. Ecce Christus propitiatio est peccatorum nostrorum; non tantum nostrorum, sed et totius mundi. Ecce habes Ecclesiam per totum mundum; noli sequi falsos iustificatores, et veros praecisores. In illo monte esto qui implevit orbem terrarum (cf. Dan 2, 35): quia Christus propitiatio est peccatorum nostrorum; non tantum nostrorum, sed et totius mundi, quem suo sanguine comparavit.
to 1 John 3:13 (In Epistolam Ioannis, trac. 5, cap. 9)
"Marvel not, brethren, if the world hate us." Must one often be telling you what "the world" means? Not the heaven, not the earth, nor these visible works which God made; but lovers of the world. By often saying these things, to some I am burdensome: but I am so far from saying it without a cause, that some may be questioned whether I said it, and they cannot answer. Let then, even by thrusting it upon them, something stick fast in the hearts of them that hear. What is "the world"? The world, when put in a bad sense, is, lovers of the world: the world, when the word is used in praise, is heaven and earth, and the works of God that are in them; whence it is said, "And the world was made by Him." (John 1:10) Also, the world is the fullness of the earth, as John himself has said, "Not only for our sins is He the propitiator, but (for the sins) of the whole world:" (1 John 2:2) he means, "of the world," of all the faithful scattered throughout the whole earth. But the world in a bad sense, is, lovers of the world. They that love the world, cannot love their brother.Nolite mirari, fratres, si odit nos mundus (1 Io 3, 13). Numquid saepe vobis dicendum est quid est mundus? Non coelum, non terra, nec ista opera quae Deus fecit; sed dilectores mundi. Ista saepe dicendo quibusdam onerosus sum: sed usque adeo non frustra dico, ut aliqui interrogentur an dixerim, et non respondeant. Ergo vel inculcando haereat aliquid in cordibus audientium. Quid est mundus? Mundus est, quando in malo ponitur, dilectores mundi: mundus quando in laude ponitur, coelum et terra est, et quae in his opera Dei; unde dicitur: Et mundus per eum factus est (Io 1, 10). Item mundus est plenitudo terrae, sicut dixit ipse Ioannes: Non solum autem nostrorum peccatorum propitiator est, sed et totius mundi (1 Io 2, 2). Mundi dicit omnium fidelium per orbem sparsorum. Mundus autem in malo, amatores mundi sunt. Qui amant mundum, fratrem amare non possunt.
to John 12:31 (In Epistolam Ioannis, tract. 52, num. 10), quoted also by Thomas in his Catena to John 12:31
["Now judgment is upon this world; now the ruler of this world will be cast out."]
The "world" is so spoken of in respect of wicked men, who have overspread the whole earth; just as a house is spoken of in respect to its inhabitants, and we accordingly say, It is a good house, or a bad house; not as finding fault with, or approving of, the erection of walls and roofs, but the morals either of the good or the bad within it. In a similar way, therefore, it is said, "The prince of this world;" that is, the prince of all the wicked who inhabit this world. The world is also spoken of in respect to the good, who in like manner have overspread the whole earth; and hence the apostle says, "God was in Christ, reconciling the world unto Himself." (2 Corinthians 5:19) These are they out of whose hearts the prince of this world is ejected.mundus appellatur in malis hominibus, qui toto orbe terrarum diffusi sunt: sicut appellatur domus in his a quibus habitatur, secundum quod dicimus: Bona domus est, vel, mala domus est, non quando reprehendimus sive laudamus aedificium parietum atque tectorum, sed quando mores vel bonorum hominum vel malorum. Sic ergo dictum est: Princeps huius mundi: id est, princeps malorum omnium qui habitant in mundo. Appellatur etiam mundus in bonis, qui similiter toto terrarum orbe diffusi sunt: inde dicit Apostolus: Deus erat in Christo, mundum reconcilians sibi  (2 Cor 5, 19). Hi sunt ex quorum cordibus princeps huius mundi eicitur foras.
to John 15:17-19 (tract. 87, cap. 2-4; PL 35, 1853), partially quoted also by Alcuin (c.735–804) in his commentary (PL 100/101), Gottschalk (c.808–c.868) below, Thomas Aquinas in Catena, etc.
2. But alongside of this love we ought also patiently to endure the hatred of the world. For it must of necessity hate those whom it perceives recoiling from that which is loved by itself. But the Lord supplies us with special consolation from His own case, when, after saying, "These things I command you, that you love one another," He added, "If the world hate you, know that it hated me before [it hated] you." Why then should the member exalt itself above the head? Thou refusest to be in the body if you are unwilling to endure the hatred of the world along with the Head. "If you were of the world," He says, "the world would love its own." He says this, of course, of the whole Church, which, by itself, He frequently also calls by the name of the world: as when it is said, "God was in Christ, reconciling the world unto Himself." 2 Corinthians 5:19 And this also: "The Son of man came not to condemn the world, but that the world through Him might be saved." John 3:17 And John says in his epistle: "We have an advocate with the Father, Jesus Christ the righteous: and He is the propitiation for our sins; and not for ours only, but also [for those] of the whole world." 1 John 2:1-2 The whole world then is the Church, and yet the whole world hates the Church. The world therefore hates the world, the hostile that which is reconciled, the condemned that which is saved, the polluted that which is cleansed. 2. Pro hac autem dilectione patienter debemus etiam mundi odia sustinere. Necesse est enim ut nos oderit, quos cernit nolle quod diligit. Sed plurimum nos de seipso Dominus consolatur, qui cum dixisset: Haec mando vobis, ut diligatis invicem; adiecit, atque ait: Si mundus vos odit, scitote quoniam me priorem vobis odio habuit (Io 15, 18.). Cur ergo se membrum supra verticem extollit? Recusas esse in corpore, si non vis odium mundi sustinere cum capite. Si de mundo, inquit, essetis, mundus quod suum erat diligeret (Io 15, 19.). Universae utique hoc dicit Ecclesiae, quam plerumque etiam ipsam mundi nomine appellat: sicut est illud: Deus erat in Christo, mundum reconcilians sibi (2 Cor 5, 19). Itemque illud. Non venit Filius hominis ut iudicet mundum, sed ut salvetur mundus per ipsum (Io 3, 17.). Et in Epistola sua Ioannes ait: Advocatum habemus ad Patrem, Iesum Christum iustum, et ipse propitiator est peccatorum nostrorum; non tantum nostrorum, sed etiam totius mundi (1 Io 2, 1-2). Totus ergo mundus Ecclesia est, et totus mundus odit Ecclesiam. Mundus igitur odit mundum, inimicus reconciliatum, damnatus salvatum, inquinatus mundatum.
3. But that world which God is in Christ reconciling unto Himself, which is saved by Christ, and has all its sins freely pardoned by Christ, has been chosen out of the world that is hostile, condemned, and defiled. For out of that mass, which has all perished in Adam, are formed the vessels of mercy, whereof that world of reconciliation is composed, that is hated by the world which belongs to the vessels of wrath that are formed out of the same mass and fitted to destruction. Finally, after saying, "If you were of the world, the world would love its own," He immediately added, "But because you are not of the world, but I have chosen you out of the world, therefore the world hates you." And so these men were themselves also of that world, and, that they might no longer be of it, were chosen out of it, through no merit of their own, for no good works of theirs had preceded; and not by nature, which through free-will had become totally corrupted at its source: but gratuitously, that is, of actual grace. For He who chose the world out of the world, effected for Himself, instead of finding, what He should choose: for "there is a remnant saved according to the election of grace. And if by grace," he adds, "then is it no more of works: otherwise grace is no more grace." Romans 11:5-6 3. Sed iste mundus quem Deus in Christo reconciliat sibi, et qui per Christum salvatur, et cui per Christum peccatum omne donatur, de mundo electus est inimico, damnato, contaminato. Ex ea quippe massa quae tota in Adam periit, fiunt vasa misericordiae, in quibus est mundus pertinens ad reconciliationem: quem mundus odit, ex eadem massa pertinens ad vasa irae, quae perfecta sunt ad perditionem (Cf. Rom 9, 21-23). Denique cum dixisset: Si de mundo essetis, mundus quod suum erat diligeret; continuo subiecit: Quia vero de mundo non estis, sed ego elegi vos de mundo, propterea odit vos mundus (Io 15, 19). Ergo et ipsi inde erant, unde ut non essent, electi sunt inde, non meritis suis, quorum nulla bona praecesserant opera; non natura, quae tota fuerat per liberum arbitrium in ipsa radice vitiata: sed gratuita, hoc est vera gratia. Qui enim de mundo mundum elegit, fecit quod eligeret, non invenit: quia reliquiae per electionem gratiae salvae factae sunt. Si autem gratia, inquit, iam non ex operibus; alioquin gratia iam non est gratia (Rom 11, 5-6).
4. But if we are asked about the love which is borne to itself by that world of perdition which hates the world of redemption; we reply, it loves itself, of course, with a false love, and not with a true. And hence, it loves itself falsely, and hates itself truly. For he that loves wickedness, hates his own soul. And yet it is said to love itself, inasmuch as it loves the wickedness that makes it wicked; and, on the other hand, it is said to hate itself, inasmuch as it loves that which causes it injury. It hates, therefore, the true nature that is in it, and loves the vice: it hates what it is, as made by the goodness of God, and loves what has been wrought in it by free-will. And hence also, if we rightly understand it, we are at once forbidden and commanded to love it: thus, we are forbidden, when it is said to us, "Love not the world;" 1 John 2:15 and we are commanded, when it is said to us, "Love your enemies." Luke 6:27 These constitute the world that hates us. And therefore we are forbidden to love in it that which it loves in itself; and we are enjoined to love in it what it hates in itself, namely, the workmanship of God, and the various consolations of His goodness. For we are forbidden to love the vice that is in it, and enjoined to love the nature, while it loves the vice in itself, and hates the nature: so that we may both love and hate it in a right manner, whereas it loves and hates itself perversely. 4. Si autem quaeratur quomodo se diligat mundus perditionis, qui odit mundum redemptionis; diligit se utique falsa dilectione, non vera. Proinde falso se diligit, et vere odit. Qui enim diligit iniquitatem, odit animam suam (Ps 10, 6). Sed diligere se dicitur, quoniam iniquitatem qua iniquus est diligit: et rursus odisse se dicitur, quoniam quod ei nocet, hoc diligit. Odit ergo in se naturam, diligit vitium: odit quod factus est per Dei bonitatem, diligit quod in eo factum est per liberam voluntatem. Unde nos quoque illum diligere et prohibemur, si recte intellegimus, et iubemur: prohibemur scilicet, ubi nobis dicitur: Nolite diligere mundum (1 Io 2, 15); iubemur autem, ubi nobis dicitur: Diligite inimicos vestros (Lc 6, 27). Ipsi sunt mundus qui nos odit. Ergo et prohibemur diligere in illo quod ipse diligit in seipso; et iubemur diligere in illo quod ipse odit in seipso, Dei scilicet opificium, et diversas bonitatis suae consolationes. Vitium quippe in illo diligere prohibemur, iubemurque diligere naturam, cum ipse in se diligat vitium, oderitque naturam: ut nos eum et diligamus et oderimus recte, cum se ipse diligat oderitque perverse.
Note: Also in modern times Bellarmine (1542-1621) argued this by 1 Cor (see below) and added referrence to Augustine's work "de unitate Ecclesiae, cap. 12.", and similarly Billuart (1685-1757) referes to Augustine's "contra Donatistas post Collat. c. 2." I'm not sure by their referrences, since only mentionable passages from those places - as it seems to me - are those, in which he talked that Church will be in all nations, throught whole world, etc. It seems to me, that it is quite another phenomenon, but still I will quoted them here:
De unitate Ecclesiae [Epistola ad Catholicos contra Donatistas], cap. XII / num.32
Evangelizata est nobis Ecclesia per totum orbem terrarum futura. Hoc in Lege et Prophetis et Psalmis esse praenuntiatum ipse Dominus testificatus est, qui eam coepturam ab Ierusalem et per omnes gentes permanaturam esse praedixit, testes sibi futuros in Ierusalem et in tota Iudaea et Samaria et usque in totam terram, cum iam in caelum ascenderet, praenuntiavit. Haec verba facta secuta sunt: quomodo coeptum sit ab Ierusalem et deinde processum in Iudaeam et Samariam et inde in totam terram, ubi adhuc crescit Ecclesia, donec usque in finem etiam reliquas gentes ubi adhuc non est obtineat, Scripturis sanctis testibus consequenter ostenditur.
Ad Donatistas post Collationem, cap. 2.
Veritas enim Dei, sicut in ipsa etiam Collatione probavimus, perhibuit testimonium Ecclesiae suae per multa documenta Scripturarum sanctarum, per propheticas et evangelicas Litteras; et locus designatus est unde Christi Ecclesia fuerat incoeptura; et fines terrae, quo usque fuerat perventura. Per omnes gentes futuram Ecclesiam suam Dominus dicit, incipientem ab Ierusalem (Cf. Lc 24, 47).
Hilary of Arles (c.401-449)
to 1 John 2:2 [Expositio In Epistolas Catholiicas, Incipit Epistola Sancti Iohannis Apostoli, Cap. II, v. 2] (PL Supp. 3, 118), which is identical Augustine explanation of it mentioned in his commentary to John 15:19 [tract. 87, cap. 2] (PL 35, 1853) quoted above.
"...and not for ours only, but also for sins of the whole world";...et non pro nostris tantum, set etiam pro totius mundi peccatis;
by word "world" he called Church.Aecclesiam mundi nomine appellat.
Bede (672/673-735)
to 1 John 2:1-2 (PL 93, 89-90). Engl transl. by: Gerald Bray
The Lord intercedes for us not by words but by his dying compassion, because he took upon himself the sins which he was unwilling to condemn his elect for. [...]Interpellat ergo pro nobis Dominus, non voce, sed miseratione, quia quod damnare in electis noluit, suscipiendo servavit. [...]
In his humanity Christ pleads for our sins before the Father, but in his divinity he has propitiated them for us with the Father. Furthermore, he has not done this only for those who were alive at the time of his death, but also for the whole church which is scattered over the full compass of the world, and it will be valid for everyone, from the very first among the elect until the last one who will be born at the end of time. This verse is therefore a rebuke to the Donatists, who thought that the true church was to be found only in Africa. The Lord pleads for the sins of the whole world, because the church which he has bought with his blood exists in every corner of the globe.Qui per humanitatem interpellat pro nobis apud Patrem, idem per divinitatem propitiatur nobis cum Patre. . . . Non pro illis solum propitiatio est Dominus, quibus tunc in carne viventibus scribebat Joannes, sed etiam pro omni Ecclesia quae per totam mundi latitudinem diffusa est, primo nimirum electo usque ad ultimum qui in fine mundi nasciturus est porrecta. Quibus verbis Donatistarum schisma reprobat, qui in Africae solum finibus Ecclesiam Christi esse dicebant inclusam. Pro totius ergo mundi peccatis interpellat Dominus, quia per totum mundum est Ecclesia, quam suo sanguine comparavit.
 
 

Predestination

Romans 8-9
828 And we know that to them that love God, all things work together unto good, to such as, according to his purpose, are called to be saints.scimus autem quoniam diligentibus Deum omnia cooperantur in bonum his qui secundum propositum vocati sunt sanctiοἴδαμεν δὲ ὅτι τοῖς ἀγαπῶσιν τὸν θεὸν πάντα συνεργεῖ εἰς ἀγαθόν, τοῖς κατὰ πρόθεσιν κλητοῖς οὖσιν.
29 For whom he foreknew, he also predestinated/foreordained to be made conformable to the image of his Son; that he might be the firstborn amongst many brethren. nam quos praescivit et praedestinavit conformes fieri imaginis Filii eius ut sit ipse primogenitus in multis fratribusὅτι οὓς προέγνω, καὶ προώρισεν συμμόρφους τῆς εἰκόνος τοῦ υἱοῦ αὐτοῦ, εἰς τὸ εἶναι αὐτὸν πρωτότοκον ἐν πολλοῖς ἀδελφοῖς·
30 And whom he predestinated/foreordained, them he also called. And whom he called, them he also justified. And whom he justified, them he also glorified. quos autem praedestinavit hos et vocavit et quos vocavit hos et iustificavit quos autem iustificavit illos et glorificavitοὓς δὲ προώρισε, τούτους καὶ ἐκάλεσε, καὶ οὓς ἐκάλεσε, τούτους καὶ ἐδικαίωσεν, οὓς δὲ ἐδικαίωσε, τούτους καὶ ἐδόξασε.
[...]
38 For I am sure that neither death, nor life, nor angels, nor principalities, nor powers, nor things present, nor things to come, nor might, certus sum enim quia neque mors neque vita neque angeli neque principatus neque instantia neque futura neque fortitudinesπέπεισμαι γὰρ ὅτι οὔτε θάνατος οὔτε ζωὴ οὔτε ἄγγελοι οὔτε ἀρχαὶ οὔτε δυνάμεις οὔτε ἐνεστῶτα οὔτε μέλλοντα,
nor height, nor depth, nor any other creature, shall be able to separate us from the love of God, which is in Christ Jesus our Lord. neque altitudo neque profundum neque creatura alia poterit nos separare a caritate Dei quae est in Christo Iesu Domino nostroοὔτε ὕψωμα οὔτε βάθος οὔτε τις κτίσις ἑτέρα δυνήσεται ἡμᾶς χωρίσαι ἀπὸ τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ τῆς ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ τῷ Κυρίῳ ἡμῶν.
91 I say the truth in Christ, I lie not, my conscience bearing witness with me in the Holy Spirit/Ghost,veritatem dico in Christo non mentior testimonium mihi perhibente conscientia mea in Spiritu SanctoἈλήθειαν λέγω ἐν Χριστῷ, οὐ ψεύδομαι, συμμαρτυρούσης μοι τῆς συνειδήσεώς μου ἐν Πνεύματι ἁγίῳ,
2 that I have great sadness, and continual sorrow in my heart. quoniam tristitia est mihi magna et continuus dolor cordi meoὅτι λύπη μοι ἐστιν μεγάλη καὶ ἀδιάλειπτος ὀδύνη τῇ καρδίᾳ μου.
3 For I wished myself to be an anathema from Christ, for my brethren, who are my kinsmen according to the flesh, optabam enim ipse ego anathema esse a Christo pro fratribus meis qui sunt cognati mei secundum carnemἠυχόμην γὰρ ἀνάθεμα εἶναι αὐτὸς ἐγὼ ἀπὸ τοῦ Χριστοῦ ὑπὲρ τῶν ἀδελφῶν μου τῶν συγγενῶν μου κατὰ σάρκα,
4 Who are Israelites; to whom pertaineth the adoption, and the glory, and the covenants, and the giving of the law, and the service of God, and the promises;qui sunt Israhelitae quorum adoptio est filiorum et gloria et testamenta et legislatio et obsequium et promissaοἵτινές εἰσιν Ἰσραηλῖται ὧν ἡ υἱοθεσία καὶ ἡ δόξα καὶ αἱ διαθῆκαι καὶ ἡ νομοθεσία καὶ ἡ λατρεία καὶ αἱ ἐπαγγελίαι
5 Whose are the fathers, and of whom is Christ, according to the flesh, who is over all things, God blessed for ever. Amen. quorum patres et ex quibus Christus secundum carnem qui est super omnia Deus benedictus in saecula amenὧν οἱ πατέρες καὶ ἐξ ὧν ὁ Χριστὸς τὸ κατὰ σάρκα, ὁ ὢν ἐπὶ πάντων θεὸς εὐλογητὸς εἰς τοὺς αἰῶνας, ἀμήν.
6 But it is not as though the word of God hath come to nought. For they are not all Israel, that are of Israel:non autem quod exciderit verbum Dei non enim omnes qui ex Israhel hii sunt IsrahelΟὐχ οἷον δὲ ὅτι ἐκπέπτωκεν ὁ λόγος τοῦ θεοῦ οὐ γὰρ πάντες οἱ ἐξ Ἰσραήλ οὗτοι Ἰσραήλ·
7 Neither are all they that are the seed of Abraham, children; but in Isaac shall thy seed be called: neque quia semen sunt Abrahae omnes filii sed in Isaac vocabitur tibi semenοὐδ’ ὅτι εἰσὶ σπέρμα Ἀβραάμ, πάντες τέκνα, ἀλλ’, ἐν Ἰσαὰκ κληθήσεταί σοι σπέρμα·
8 That is to say, not they that are the children of the flesh, are the children of God; but they, that are the children of the promise, are accounted for the seed. id est non qui filii carnis hii filii Dei sed qui filii sunt promissionis aestimantur in semineτοῦτ’ ἔστιν οὐ τὰ τέκνα τῆς σαρκὸς ταῦτα τέκνα τοῦ Θεοῦ, ἀλλὰ τὰ τέκνα τῆς ἐπαγγελίας λογίζεται εἰς σπέρμα.
9 For this is a word of promise, According to this season will I come, and Sarah shall have a son.promissionis enim verbum hoc est secundum hoc tempus veniam et erit Sarrae filiusἐπαγγελίας γὰρ ὁ λόγος οὗτος· κατὰ τὸν καιρὸν τοῦτον ἐλεύσομαι καὶ ἔσται τῇ Σάρρᾳ υἱός.
10 And not only she. But when Rebecca also had conceived at once, of Isaac our father. non solum autem sed et Rebecca ex uno concubitum habens Isaac patre nostroΟὐ μόνον δὲ, ἀλλὰ καὶ ῾Ρεβέκκα ἐξ ἑνὸς κοίτην ἔχουσα Ἰσαὰκ τοῦ πατρὸς ἡμῶν·
11 for the children being not yet born, neither having done anything good or bad, that the purpose of God according to election might stand, not of works, but of him that calleth,cum enim nondum nati fuissent aut aliquid egissent bonum aut malum ut secundum electionem propositum Dei maneret non ex operibus sed ex vocanteμήπω γὰρ γεννηθέντων μηδὲ πραξάντων τι ἀγαθὸν ἢ κακόν, ἵνα ἡ κατ’ ἐκλογὴν τοῦ Θεοῦ πρόθεσις μένῃ, οὐκ ἐξ ἔργων, ἀλλ’ ἐκ τοῦ καλοῦντος,
12 It was said unto her, The elder shall serve the younger.dictum est ei quia maior serviet minoriἐρρέθη αὐτῇ ὅτι ὁ μείζων δουλεύσει τῷ ἐλάσσονι,
13 As it is written: Jacob I have loved, but Esau I have hated.sicut scriptum est Iacob dilexi Esau autem odio habuiκαθὼς γέγραπται, τὸν Ἰακὼβ ἠγάπησα, τὸν δὲ Ἠσαῦ ἐμίσησα.
14 What shall we say then? Is there injustice with God? God forbid. quid ergo dicemus numquid iniquitas apud Deum? absitΤί οὖν ἐροῦμεν; μὴ ἀδικία παρὰ τῷ Θεῷ; μὴ γένοιτο.
15 For he said to Moses, I will have mercy on whom I will have mercy, and I will have compassion on whom I will have compassion.Mosi enim dicit miserebor cuius misereor et misericordiam praestabo cuius misereborτῷ Μωϋσεῖ γὰρ λέγει· ἐλεήσω ὃν ἂν ἐλεῶ καὶ οἰκτιρήσω ὃν ἂν οἰκτίρω.
16 So then it is not of him that willeth, nor of him that runneth, but of God that sheweth mercy. igitur non volentis neque currentis sed miserentis Deiἄρα οὖν οὐ τοῦ θέλοντος οὐδὲ τοῦ τρέχοντος ἀλλὰ τοῦ ἐλεῶντος θεοῦ.
17 For the scripture saith to Pharao: To this purpose have I raised thee, that I may shew my power in thee, and that my name may be declared throughout all the earth. dicit enim scriptura Pharaoni quia in hoc ipsum excitavi te ut ostendam in te virtutem meam et ut adnuntietur nomen meum in universa terraλέγει γὰρ ἡ γραφὴ τῷ Φαραὼ ὅτι εἰς αὐτὸ τοῦτο ἐξήγειρα σε ὅπως ἐνδείξωμαι ἐν σοὶ τὴν δύναμιν μου καὶ ὅπως διαγγελῇ τὸ ὄνομα μου ἐν πάσῃ τῇ γῇ.
18 Therefore he hath mercy on whom he will; and whom he will, he hardeneth. ergo cuius vult miseretur et quem vult induratἄρα οὖν ὃν θέλει ἐλεεῖ ὃν δὲ θέλει σκληρύνει.
19 Thou wilt say therefore to me: Why doth he then find fault? for who resisteth his will? dicis itaque mihi quid adhuc queritur voluntati enim eius quis resistitἘρεῖς μοι οὖν· τί ἔτι μέμφεται τῷ γὰρ βουλήματι αὐτοῦ τίς ἀνθέστηκεν;
20 O man, who art thou that repliest against God? Shall the thing formed say to him that formed it: Why hast thou made me thus? o homo tu quis es qui respondeas Deo numquid dicit figmentum ei qui se finxit quid me fecisti sicμενοῦνγε, ὦ ἄνθρωπε, σὺ τίς εἶ ὁ ἀνταποκρινόμενος τῷ Θεῷ; μὴ ἐρεῖ τὸ πλάσμα τῷ πλάσαντι, τί με ἐποίησας οὕτως;
21 Or hath not the potter power over the clay, of the same lump, to make one vessel unto honour, and another unto dishonour?an non habet potestatem figulus luti ex eadem massa facere aliud quidem vas in honorem aliud vero in contumeliamἢ οὐκ ἔχει ἐξουσίαν ὁ κεραμεὺς τοῦ πηλοῦ, ἐκ τοῦ αὐτοῦ φυράματος ποιῆσαι ὃ μὲν εἰς τιμὴν σκεῦος, ὃ δὲ εἰς ἀτιμίαν;
22 What if God, willing to shew his wrath, and to make his power known, endured with much patience vessels of wrath, fitted for destruction, quod si volens Deus ostendere iram et notam facere potentiam suam sustinuit in multa patientia vasa irae aptata in interitumεἰ δὲ θέλων ὁ Θεὸς ἐνδείξασθαι τὴν ὀργὴν καὶ γνωρίσαι τὸ δυνατὸν αὐτοῦ ἤνεγκεν ἐν πολλῇ μακροθυμίᾳ σκεύη ὀργῆς κατηρτισμένα εἰς ἀπώλειαν,
23 That he might shew the riches of his glory on the vessels of mercy, which he hath prepared unto glory? ut ostenderet divitias gloriae suae in vasa misericordiae quae praeparavit in gloriamἵνα γνωρίσῃ τὸν πλοῦτον τῆς δόξης αὐτοῦ ἐπὶ σκεύη ἐλέους ἃ προητοίμασεν εἰς δόξαν;
John 1:13
Which were born, not of blood, nor of the will of the flesh, nor of the will of man, but of God.
John 6:37,39
37 All that the Father giveth me shall come to me; and him that cometh to me I will in no wise cast out.
39 And this is the Father's will which hath sent me, that of all which he hath given me I should lose nothing, but should raise it up again at the last day.
John 15:16
Ye have not chosen me, but I have chosen you, and ordained you, that ye should go and bring forth fruit, and that your fruit should remain: that whatsoever ye shall ask of the Father in my name, he may give it you.
1 John 1:8-9
8 If we say that we have no sin, we deceive ourselves, and the truth is not in us.
9 If we confess our sins, he is faithful and just to forgive us our sins, and to cleanse us from all unrighteousness.
1 John 2:1
My little children, these things write I unto you, that ye sin not. And if any man sin, we have an advocate with the Father, Jesus Christ the righteous:
1 John 2:3
And hereby we do know that we know him, if we keep his commandments.
1 John 3:9
Whosoever is born of God doth not commit sin; for his seed remaineth in him: and he cannot sin, because he is born of God.
1 John 3:14
We know that we have passed from death unto life, because we love the brethren. He that loveth not his brother abideth in death.
1 John 4:7
Beloved, let us love one another: for love is of God; and every one that loveth is born of God, and knoweth God.
1 John 5:1
Whosoever believeth that Jesus is the Christ is born of God: and every one that loveth him that begat loveth him also that is begotten of him.
1 John 5:4
For whatsoever is born of God overcometh the world: and this is the victory that overcometh the world, even our faith.
1 John 5:18
We know that whosoever is born of God sinneth not; but he that is begotten of God keepeth himself, and that wicked one toucheth him not.
Galatians 5:24
And they that are Christ's have crucified the flesh with the affections and lusts.
Eph 1:4
According as he hath chosen us in him before the foundation of the world, that we should be holy and without blame before him in love:
Eph 2:10
For we are his workmanship, created in Christ Jesus unto good works, which God hath before ordained that we should walk in them.
2Th 2:13
But we are bound to give thanks alway to God for you, brethren beloved of the Lord, because God hath from the beginning chosen you to salvation through sanctification of the Spirit and belief of the truth:
Acts 13:48
And when the Gentiles heard this, they were glad, and glorified the word of the Lord: and as many as were ordained (appointed) to eternal life believed.
Acts 18:27
And when he was disposed to pass into Achaia, the brethren wrote, exhorting the disciples to receive him: who, when he was come, helped them much which had believed through grace:
Acts 16:14
And a certain woman named Lydia, a seller of purple, of the city of Thyatira, which worshipped God, heard us: whose heart the Lord opened, that she attended unto the things which were spoken of Paul.
Acts 27:22-23,30-31
22 And now I exhort you to be of good cheer: for there shall be no loss of any man's life among you, but of the ship.
23 For there stood by me this night the angel of God, whose I am, and whom I serve,
30 And as the shipmen were about to flee out of the ship, when they had let down the boat into the sea, under colour as though they would have cast anchors out of the foreship,
31 Paul said to the centurion and to the soldiers, Except these abide in the ship, ye cannot be saved.
1Pe 1:2
Elect according to the foreknowledge of God the Father, through sanctification of the Spirit, unto obedience and sprinkling of the blood of Jesus Christ: Grace unto you, and peace, be multiplied.
Reginald Garrigou-Lagrange (1877–1964), O.P.
Predestination [english translation], read more...
The precise meaning of these utterances of our Savior are made known to us by what St. Paul tells us about predestination, by which God directs and brings the elect infallibly to eternal life. In one of his epistles we read:
    "What hast thou that thou hast not received? And if thou hast received, why dost thou glory as if thou hadst not received it?"(I Cor. 4: 7)
It is but the comment on the words of the Master, who said: St. Paul also says:
    "For it is God who worketh in you, both to will and to accomplish, according to His good will." (Phil. 2: 13)
When writing to the Ephesians, he speaks explicitly about predestination.
    "Blessed be the God and Father of our Lord Jesus Christ," he says, "who hath blessed us with spiritual blessings in heavenly places in Christ. As He chose us in Him before the foundation of the world, that we should be holy and unspotted in His sight in charity. Who hath predestinated us unto the adoption of children through Jesus Christ unto Himself, according to the purpose of His will. Unto the praise and glory of His grace, in which He hath graced us in His beloved Son."(Eph. 1: 3-7)
Again, with more clarity of precision, he writes:
    "We know that to them that love God all things work together unto good: to such as according to His purpose are called to be saints. For whom He foreknew, He also predestinated to be made conformable to the image of His Son, that He might be the firstborn amongst many brethren. And whom He predestinated, them He also called. And whom He called, them He also justified. And whom He justified, them He also glorified." (Rom. 8: 28-30)
With St. Augustine, St. Thomas, and St. Bellarmine, we must remark that in this last text the words, "whom He foreknew, He also predestinated," do not refer to the divine foreknowledge of meritorious acts. Nowhere in St. Paul do we find any foundation for this interpretation, and it would contradict several of his texts, especially this one and the ones we are about to cite. The meaning is: "those whom God foreknew, looking favorably upon them," which is a frequent acceptation of the verb "to know" in the Bible, as in the text:
    "God has not cast away His people which He foreknew."(Rom. 11: 2; d. Matt. 7: 23; Gal. 4: 9; I Cor. 8: 3; 13: 12; II Tim. 2: 19: Ps. 1: 6).
This exegesis of St. Augustine, St. Thomas, and St. Robert Bellarmine is upheld at the present day by Lagrange, Allo, Zahn, Julicher, and others.*
* Father Lemonnyer, O.P., has explained the deep significance of this standard text of Rom. 8: 28-30, in his article entitled: "Predestination," which was written for the Dict. de th éol. cath. He remarks that God's intention is manifested in this text by two acts: first, there is the act of foreknowing: "those whom He foreknew" (29); then the act of predestinating: "whom He predestinated" (30). But the act of first intention seems to be passed over in silence. As a matter of fact, remarks Father Lemonnyer, it is indicated in the final clause of v. 29: "that He might be the firstborn amongst many brethren:" Here we have this divine intention. . . . This presupposed intention suffices to provide the means for its realization, that is, the discerning and decreeing of the putting of it into effect. This discernment is the foreknowledge, and this decree is the predestination. Both are evidently acts of the practical reason moved by a preconceived intention."

Father Lemonnyer insists upon the gratuitous character of the divine purpose, which is the reason of our salvation and our call. It seems that this gratuitousness must be extended to predestination. Cf. II Tim. 1: 9; Eph. 1: 11; Tit. 3: 5.


In the Epistle to the Romans (chaps. 9-12), St. Paul in plain terms also sets forth God's sovereign independence in the dispensation of His graces. The Jews, who were the chosen people, are rejected because of their unbelief, and salvation is announced to the Gentiles as a result of Israel's obduracy. The Apostle prophesies, however, the final conversion and salvation of the Jews, and he formulates the principle of predilection, which is applied to nations and individuals:
    "What shall we say then? Is there injustice with God? God forbid! For He saith to Moses: I will have mercy on whom I will have mercy. And I will show mercy to whom I will show mercy. So then it is not of him that willeth nor of him that runneth, but of God that showeth mercy." (Rom. 9: 14-17; cf. Lagrange, Epitre aux Romains, 1916, chap. 9, p. 244)


Hence the Apostle's conclusion:
    "O the depth of the riches of the wisdom and of the knowledge of God! How incomprehensible are His judgments, and how unsearchable His ways! For who hath known the mind of the Lord? Or who hath been His counsellor? Or who hath first given to Him, and recompense shall be made him? For of Him and by Him and in Him are all things. To Him be glory for ever. Amen." (Ibid., 11: 33-36)


We shall return later on to a discussion of the literal meaning and scope of these texts, when we present the scriptural background for the teaching of St. Thomas. It suffices for the present to point out with the Thomists and St. Robert Bellarmine (De gratia et lib. arb., Bk. II. chaps. 9-15), what Scripture has to say about the gratuitousness of predestination to eternal life. Such is the teaching of Scripture, which declares three indisputable things on this point, namely:
    (1) God has chosen certain persons to constitute the elect. (Matt. 20: 16; 24: 31; Luke 12: 32; Rom. 8: 33; Eph. 1: 4)
    (2) He has caused this election to be efficacious so that they will infallibly get to heaven:
    • "My sheep shall not perish for ever. And no man shall pluck them out of My hand." (John 10: 27 f.; d. Matt. 24: 24; John 6: 39)
    • "Whom He predestinated, them He also called. And whom He called, them He also justified. And whom He justified, them He also glorified."(Rom. 8: 30)
    (3) God's choice of the elect was entirely gratuitous and previous to any consideration of foreseen merits:
    • "Fear not little flock, for it hath pleased your Father to give you a kingdom."(Luke 12: 32)
    • "You have not chosen Me, but I have chosen you; and have appointed you, that you should go and should bring forth fruit and your fruit should remain."(John 15: 16)
    • "Even so then, at this present time also, there is a remnant saved according to the election of grace. And if by grace, it is not now by works, otherwise grace is no more grace."(Rom. 11: 5)
    • "As He chose us in Him before the foundation of the world, that we should be holy,"(Eph. 1: 4) and not because we were so, or because He foresaw that we would be so by our own efforts.
    • "For whom He foreknew (in His benevolence), He also predestinated to be made conformable to the image of His Son." (Rom. 8: 29)


From all these passages of Scripture, St. Augustine formulated this classical definition:
    "Predestination is the foreknowledge and preparedness on God's part to bestow the favors by which all those are saved who are to be saved."(De dona perseverantiae, chap. 14.)
St. Augustine is still more explicit on this point when he writes:
    "God already knew, when He predestined, what He must do to bring His elect infallibly to eternal life."(De praedestinatione sanctorum, chap. 10)
POHLE : Predestination (CE 17:378ff)
Predestination (Lat. prae, destinare), taken in its widest meaning, is every Divine decree by which God, owing to His infallible prescience of the future, has appointed and ordained from eternity all events occurring in time, especially those which directly proceed from, or at least are influenced by, man's free will. It includes all historical facts, as for instance the appearance of Napoleon or the foundation of the United States, and particularly the turning-points in the history of supernatural salvation, as the mission of Moses and the Prophets, or the election of Mary to the Divine Motherhood. Taken in this general sense, predestination clearly coincides with Divine Providence and with the government of the world, which do not fall within the scope of this article (see Divine Providence).

I. NOTION OF PREDESTINATION.—Theology restricts the term to those Divine decrees which have reference to the supernatural end of rational beings, especially of man. Considering that not all men reach their supernatural end in heaven, but that many are eternally lost through their own fault, there must exist a twofold predestination: (a) one to heaven for all those who die in the state of grace; (b) one to the pains of hell for all those who depart in sin or under God's displeasure. However, according to present usage, to which we shall adhere in the course of the article, it is better to call the latter decree the Divine "reprobation", so that the term predestination is reserved for the Divine decree of the happiness of the elect.

A. The notion of predestination comprises two essential elements: God's infallible foreknowledge (praescientia), and His immutable decree (decretum) of eternal happiness. The theologian who, following in the footsteps of the Pelagians, would limit the Divine activity to the eternal foreknowledge and exclude the Divine will, would at once fall into Deism (q.v.), which asserts that God, having created all things, leaves man and the universe to their fate and refrains from all active interference. Though the purely natural gifts of God, as descent from pious parents, good education, and the providential guidance of man's external career, may also be called effects of predestination, still, strictly speaking, the term implies only those blessings which lie in the supernatural sphere, as sanctifying grace, all actual graces, and among them in particular those which carry with them final perseverance and a happy death. Since in reality only those reach heaven who die in the state of justification or sanctifying grace, all these and only these are numbered among the predestined, strictly so called. From this it follows that we must reckon among them also all children who die in baptismal grace, as well as those adults who, after a life stained with sin, are converted on their deathbeds. The same is true of the numerous predestined who, though outside the pale of the true Church of Christ, yet depart from this life in the state of grace, as catechumens, Protestants in good faith, schismatics, Jews, Mahommedans, and pagans. Those fortunate Catholics who at the close of a long life are still clothed in their baptismal innocence, or who after many relapses into mortal sin persevere till the end, are not indeed predestined more firmly, but are more signally favored than the last-named categories of persons.

But even when man's supernatural end alone is taken into consideration, the term predestination is not always used by theologians in an unequivocal sense. This need not astonish us, seeing that predestination may comprise wholly diverse things. If taken in its adequate meaning (praedestinatio adaequata or completa), then predestination refers to both grace and glory as a whole, including not only the election to glory as the end, but also the election to grace as the means, the vocation to the faith, justification, and final perseverance, with which a happy death is inseparably connected. This is the meaning of St. Augustine's words (De dono persever., xxxv): "Prsedestinatio nihil est aliud quam prsescientia et praeparatio beneficiorum, quibus certissime liberantur [i.e. salvantur], quicunque liberantur" (Predestination is nothing else than the foreknowledge and foreordaining of those gracious gifts which make certain the salvation of all who are saved). But the two concepts of grace and glory may be separated and each of them be made the object of a special predestination. The result is the so-called inadequate predestination (praedestinatio inadcequata or incompleta), either to grace alone or to glory alone. Like St. Paul, Augustine, too, speaks of an election to grace apart from the celestial glory (loc. cit., xix): "Praedestinatio est gratise praeparatio, gratia vero jam ipsa donatio." It is evident, however, that this (inadequate) predestination does not exclude the possibility that one chosen to grace, faith, and justification goes nevertheless to hell. Hence we may disregard it, since it is at bottom simply another term for the universality of God's salvific will and of the distribution of grace among all men (see Grace). Similarly eternal election to glory alone, that is, without regard to the preceding merits through grace, must be designated as (inadequate) predestination. Though the possibility of the latter is at once clear to the reflecting mind, yet its actuality is strongly contested by the majority of theologians, as we shall see further on (under sect. III). From these explanations it is plain that the real dogma of eternal election is exclusively concerned with adequate predestination, which embraces both grace and glory and the essence of which St. Thomas (I, Q. xxiii, a. 2) defines as: "Praeparatio gratise in prsesenti et glorise in futuro" (the foreordination of grace in the present and of glory in the future).

In order to emphasize how mysterious and unapproachable is Divine election, the Council of Trent calls predestination a "hidden mystery". That predestination is indeed a sublime mystery appears not only from the fact that the depths of the eternal counsel cannot be fathomed, it is even externally visible in the inequality of the Divine choice. The unequal standard by which baptismal grace is distributed among infants and efficacious graces among adults is hidden from our view by an impenetrable veil. Could we gain a glimpse at the reasons of this inequality, we should at once hold the key to the solution of the mystery itself. Why is it that this child is baptized, but not the child of the neighbor? Why is it that Peter the Apostle rose again after his fall and persevered till his death, while Judas Iscariot, his fellow-Apostle, hanged himself and thus frustrated his salvation? Though correct, the answer that Judas went to perdition of his own free will, while Peter faithfully cooperated with the grace of conversion offered him, does not clear up the enigma. For the question recurs: Why did not God give to Judas the same efficacious, infallibly successful grace of conversion as to St. Peter, whose blasphemous denial of the Lord was a sin no less grievous than that of the traitor Judas? To all these and similar questions the only reasonable reply is the word of St. Augustine (loc. cit., 21): "Inscrutabilia sunt judicia Dei" (the judgments of God are inscrutable).

B. The counterpart of the predestination of the good is the reprobation of the wicked, or the eternal decree of God to cast all men into hell of whom He foresaw that they would die in the state of sin as his enemies. This plan of Divine reprobation may be conceived either as absolute and unconditional or as hypothetical and conditional, according as we consider it as dependent on, or independent of, the infallible foreknowledge of sin, the real reason of reprobation. If we understand eternal condemnation to be an absolute, unconditional decree of God, its theological possibility is affirmed or denied according as the question whether it involves a positive, or only a negative, reprobation is answered in the affirmative or in the negative. The conceptual difference between the two kinds of reprobation lies in this, that negative reprobation merely implies the absolute will not to grant the bliss of heaven, while positive reprobation means the absolute will to condemn to hell. In other words, those who are reprobated merely negatively are numbered among the non-predestined from all eternity; those who are reprobated positively are directly predestined to hell from all eternity and have been created for this very purpose. It was Calvin who elaborated the repulsive doctrine that an absolute Divine decree from all eternity positively predestined part of mankind to hell and, in order to obtain this end effectually, also to sin. The Catholic advocates of an unconditional reprobation evade the charge of heresy only by imposing a twofold restriction on their hypothesis: (a) that the punishment of hell can, in time, be inflicted only on account of sin, and from all eternity can be decreed only on account of foreseen malice, while sin itself is not to be regarded as the sheer effect of the absolute Divine will, but only as the result of God's permission; (b) that the eternal plan of God can never intend a positive reprobation to hell, but only a negative reprobation, that is to say, an exclusion from heaven. These restrictions are evidently demanded by the formulation of the concept itself, since the attributes of Divine sanctity and justice must be kept inviolate (see Gon). Consequently, if we consider that God's sanctity will never allow Him to will sin positively even though He foresees it in His permissive decree with infallible certainty, and that His justice can foreordain, and in time actually inflict, hell as a punishment only by reason of the sin foreseen, we understand the definition of eternal reprobation given by Peter Lombard (I. Sent., dist. 40): "Est praescientia iniquitatis quorundam et praeparatio damnationis eorundem" (it is the foreknowledge of the wickedness of some men and the foreordaining of their damnation). Cf. Scheeben, "Mysterien des Christentums" (2nd ed., Freiburg, 1898), 98-103.

II. THE CATHOLIC DOGMA.—Reserving the theological controversies for the next section, we deal here only with those articles of faith relating to predestination and reprobation, the denial of which would involve heresy.

A. The Predestination of the Elect.—He who would place the reason of predestination either in man alone or in God alone would inevitably be led into heretical conclusions about eternal election. In the one case the error concerns the last end, in the other the means to that end. Let it be noted that we do not speak of the "cause" of predestination, which would be either the efficient cause (God), or the instrumental cause (grace), or the final cause (God's honor), or the primary meritorious cause, but of the reason or motive which induced God from all eternity to elect certain definite individuals to grace and glory. The principal question then is: Does the natural merit of man exert perhaps some influence on the Divine election to grace and glory? If we recall the dogma of the absolute gratuity of Christian grace, our answer must be outright negative (see Grace). To the further question whether Divine predestination does not at least take into account the supernatural good works, the Church answers with the doctrine that heaven is not given to the elect by a purely arbitrary act of God's will, but that it is also the reward of the personal merits of the justified (see Merit). Those who, like the Pelagians, seek the reason for predestination only in man's naturally good works, evidently misjudge the nature of the Christian heaven, which is an absolutely supernatural destiny. As Pelagianism puts the whole economy of salvation on a purely natural basis, so it regards predestination in particular not as a special grace, much less as the supreme grace, but only as a reward for natural merit.

The Semipelagians, too, depreciated the gratuity and the strictly supernatural character of eternal happiness by ascribing at least the beginning of faith (initium fidei) and final perseverance (donum perseverantice) to the exertion of man's natural powers, and not to the initiative of preventing grace. This is one class of heresies which, slighting God and His grace, makes all salvation depend on man alone. But no less grave are the errors into which a second group falls by making God alone responsible for everything, and abolishing the free cooperation of the will in obtaining eternal happiness. This is done by the advocates of heretical Predestinarianism (q.v.), embodied in its purest form in Calvinism and Jansenism. Those who seek the reason of predestination solely in the absolute Will of God are logically forced to admit an irresistibly efficacious grace (gratia irresistibilis), to deny the freedom of the will when influenced by grace and wholly to reject supernatural merits (as a secondary reason for eternal happiness). And since in this system eternal damnation, too, finds its only explanation in the Divine will, it further follows that concupiscence acts on the sinful will with an irresistible force, that there the will is not really free to sin, and that demerits cannot be the cause of eternal damnation.

Between these two extremes the Catholic dogma of predestination keeps the golden mean, because it regards eternal happiness primarily as the work of God and His grace, but secondarily as the fruit and reward of the meritorious actions of the predestined. The process of predestination consists of the following five steps: (a) the first grace of vocation, especially faith as the beginning, foundation, and root of justification; (b) a number of additional, actual graces for the successful accomplishment of justification; (c) justification itself as the beginning of the state of grace and love; (d) final perseverance or at least the grace of a happy death; (e) lastly, the admission to eternal bliss. If it is a truth of Revelation that there are many who, following this path, seek and find their eternal salvation with infallible certainty, then the existence of Divine predestination is proved (cf. Matt., xxv, 34; Apoc., xx, 15). St. Paul says quite explicitly (Rom., viii, 28 sq.): "we know that to them that love God, all things work together unto good, to such as, according to his purpose, are called to be saints. For whom he foreknew, he also predestinated to be made conformable to the image of his Son; that he might be the first born amongst many brethren. And whom he predestinated, them he also called. And whom he called, them he also justified. And whom he justified, them he also glorified." (Cf. Eph., i, 4-11.) Besides the eternal "foreknowledge" and foreordaining, the Apostle here mentions the various steps of predestination: "vocation", "justification", and "glorification". This belief has been faithfully preserved by Tradition through all the centuries, especially since the time of Augustine.

There are three other qualities of predestination which must be noticed, because they are important and interesting from the theological standpoint: its immutability, the definiteness of the number of the predestined, and its subjective uncertainty.

(I) The first quality, the immutability of the Divine decree, is based both on the infallible foreknowledge of God that certain, quite determined individuals will leave this life in the state of grace, and on the immutable will of God to give precisely to these men and to no others eternal happiness as a reward for their supernatural merits. Consequently, the whole future membership of heaven, down to its minutest details, with all the different measures of grace and the various degrees of happiness, has been irrevocably fixed from all eternity. Nor could it be otherwise. For if it were possible that a predestined individual should after all be cast into hell or that one not predestined should in the end reach heaven, then God would have been mistaken in his foreknowledge of future events; He would no longer be omniscient. Hence the Good Shepherd says of his sheep (John, x, 28): "And I give them life everlasting; and they shall not perish forever, and no man shall pluck them out of my hand." But we must beware of conceiving the immutability of predestination either as fatalistic in the sense of the Mahommedan kismet or as a convenient pretext for idle resignation to inexorable fate. God's infallible foreknowledge cannot force upon man unavoidable coercion, for the simple reason that it is at bottom nothing else than the eternal vision of the future historical actuality. God foresees the free activity of a man precisely as that individual is willing to shape it. Whatever may promote the work of our salvation, whether our own prayers and good works, or the prayers of others in our behalf, is eo ipso included in the infallible foreknowledge of God and consequently in the scope of predestination (cf. St. Thomas, I, Q. xxiii, a. 8). It is in such practical considerations that the ascetical maxim (falsely ascribed to St. Augustine) originated: "Si non es praedestinatus, fac ut praedestineris" (if you are not predestined, so act that you may be predestined). Strict theology, it is true, cannot approve this bold saying, except in so far as the original decree of predestination is conceived as at first a hypothetical decree, which is afterwards changed to an absolute and irrevocable decree by the prayers, good works, and perseverance of him who is predestined, according to the words of the Apostle (II Pet., i, 10): "Wherefore, brethren, labor the more, that by good works you may make sure your calling and election."

God's unerring foreknowledge and foreordaining is designated in the Bible by the beautiful figure of the "Book of Life" (liber vitae, Greek: to biblion tes zoes). This book of life is a list which contains the names of all the elect and admits neither additions nor erasures. From the Old Testament (cf. Ex., xxxii, 32; Ps. lxviii, 29) this symbol was taken over into the New by Christ and His Apostle Paul (cf. Luke, x, 20; Heb., xii, 23), and enlarged upon by the Evangelist John in his Apocalypse [cf. Apoc., xxi, 27: "There shall not enter into it anything defiled. but they that are written in the book of life of the Lamb" (cf. Apoc., xiii, 8; xx, 15)]. The correct explanation of this symbolic book is given by St. Augustine (De civ. Dei, XX, xiii): "Praescientia Dei, quae non potest falli, liber vitae est" (the foreknowledge of God, which cannot err, is the book of life). However, as intimated by the Bible, there exists a second, more voluminous book, in which are entered not only the names of the elect, but also the names of all the faithful on earth. Such a metaphorical book is supposed wherever the possibility is hinted at that a name, though entered, might again be stricken out [cf. Apoc., iii, 5: "and I will not blot out his name out of the book of life" (cf. Ex., xxxii, 33)]. The name will be mercilessly cancelled when a Christian sinks into infidelity or godlessness and dies in his sin. Finally there is a third class of books, wherein the wicked deeds and the crimes of individual sinners are written, and by which the reprobate will be judged on the last day to be cast into hell (cf. Apoc., xx, 12): "and the books were opened;. and the dead were judged by those things which were written in the books, according to their works". It was this grand symbolism of Divine omniscience and justice that inspired the soul-stirring verse of the Dies irce, according to which we shall all be judged out of a book: "Liber scriptus proferetur: in quo totum continetur". Regarding the book of life, cf. St. Thomas, I, Q. xxiv, a. 1-3, and Heinrich-Gutberlet, "Dogmat. Theologie", VIII (Mainz, 1897), § 453.

(2) The second quality of predestination, the definiteness of the number of the elect, follows naturally from the first. For if the eternal counsel of God regarding the predestined is unchangeable, then the number of the predestined must likewise be unchangeable and definite, subject neither to additions nor to cancellations. Anything indefinite in the number would eo ipso imply a lack of certitude in God's knowledge and would destroy His omniscience. Furthermore, the very nature of omniscience demands that not only the abstract number of the elect, but also the individuals with their names and their entire career on earth, should be present before the Divine mind from all eternity. Naturally, human curiosity is eager for definite information about the absolute as well as the relative number of the elect. How high should the absolute number be estimated? But it would be idle and useless to undertake calculations and to guess at so and so many millions or billions of predestined. St. Thomas (I, Q. x) dii, a. 7) mentions the opinion of some theologians that as many men will be saved as there are fallen angels, while others held that the number of predestined will equal the number of the faithful angels.

Lastly, there were optimists who, combining these two opinions into a third, made the total of men saved equal to the unnumbered myriads of created spirits. But even granted that the principle of our calculation is correct, no mathematician would be able to figure out the absolute number on a basis so vague, since the number of angels and demons is an unknown quantity to us. Hence, "the best answer", rightly remarks St. Thomas, "is to say: God alone knows the number of his elect". By relative number is meant the numerical relation between the predestined and the reprobate. Will the majority of the human race be saved or will they be damned? Will one-half be damned, the other half saved? In this question the opinion of the rigorists is opposed to the milder view of the optimists. Pointing to several texts of the Bible (Matt., vii, 14; xxii, 14) and to sayings of great spiritual doctors, the rigorists defend as probable the thesis that not only most Christians but also most Catholics are doomed to eternal damnation. Almost repulsive in its tone is Massillon's sermon on the small number of the elect. Yet even St. Thomas (loc. cit., a. 7) asserted: "Pauciores sunt qui salvantur" (only the smaller number of men are saved). And a few years ago, when the Jesuit P. Castelein ("Le rigorisme, le nombre des elus et la doctrine du salut", 2nd ed., Brussels, 1899) impugned this theory with weighty arguments, he was sharply opposed by the Redemptorist P. Godts ("De paucitate salvandorum quid docuerunt sancti", 3rd ed., Brussels, 1899). That the number of the elect cannot be so very small is evident from the Apocalypse (vii, 9). When one hears the rigorists, one is tempted to repeat Dieringer's bitter remark: "Can it be that the Church actually exists in order to people hell?" The truth is that neither the one nor the other can be proved from Scripture or Tradition (cf. Heinrich-Gutberlet, "Dogmat. Theologie", Mainz, 1897, VIII, 363 sq.). But supplementing these two sources by arguments drawn from reason we may safely defend as probable the opinion that the majority of Christians, especially of Catholics, will be saved. If we add to this relative number the overwhelming majority of non-Christians (Jews, Mahommedans, heathens), then Gener ("Theol. dogmat. scholast.", Rome, 1767, II, 242 sq.) is probably right when he assumes the salvation of half of the human race, lest "it should be said to the shame and offense of the Divine majesty and clemency that the [future] Kingdom of Satan is larger than the Kingdom of Christ" (cf. W. Schneider, "Das andere Leben", 9th ed., Paderborn, 1908, 476 sq.).

(3) The third quality of predestination, its subjective uncertainty, is intimately connected with its objective immutability. We know not whether we are reckoned among the predestined or not. All we can say is: God alone knows it. When the Reformers, confounding predestination with the absolute certainty of salvation, demanded of the Christian an unshaken faith in his own predestination if he wished to be saved, the Council of Trent opposed to this presumptuous belief the canon (Sess. VI, can. xv): "S. q. d., hominem renatum et justificatum teneri ex fide ad credendum, se certo esse in numero praedestinatorum, anathema sit" (if any one shall say that the regenerated and justified man is bound as a matter of faith to believe that he is surely of the number of the predestined, let him be anathema). In truth, such a presumption is not only irrational, but also unscriptural (cf. I Cor., iv, 4; ix, 27; x, 12; Phil., ii, 12). Only a private revelation, such as was vouchsafed to the penitent thief on the cross, could give us the certainty of faith: hence the Tridentine Council insists (loc. cit., cap. xii): "Nam nisi ex speciali revelatione sciri non potest, quos Deus sibi elegerit" (for apart from a special revelation, it cannot be known whom God has chosen). However, the Church condemns only that blasphemous presumption which boasts of a faithlike certainty in matters of predestination. To say that there exist probable signs of predestination which exclude all excessive anxiety is not against her teaching. The following are some of the criteria set down by the theologians: purity of heart, pleasure in prayer, patience in suffering, frequent reception of the sacraments, love of Christ and His Church, devotion to the Mother of God, etc.

B. The Reprobation of the Damned.—An unconditional and positive predestination of the reprobate not only to hell, but also to sin, was taught especially by Calvin (Instit., III, c. xxi, xxiii, xxiv). His followers in Holland split into two sects, the Supralapsarians and the Infralapsarians (q.v.), the latter of whom regarded original sin as the motive of positive condemnation, while the former (with Calvin) disregarded this factor and derived the Divine decree of reprobation from God's inscrutable will alone. Infralapsarianism was also held by Jansenius (De gratia Christi, 1. X, c. ii, xi sq.), who taught that God had preordained from the massa damnata of mankind one part to eternal bliss, the other to eternal pain, decreeing at the same time to deny to those positively damned the necessary graces by which they might be converted and keep the commandments; for this reason, he said, Christ died only for the predestined (cf. Denzinger, "Enchiridion", n. 1092-6). Against such blasphemous teachings the Second Synod of Orange in 529 and again the Council of Trent had pronounced the ecclesiastical anathema (cf. Denzinger, nn. 200, 827). This condemnation was perfectly justified, because the heresy of Predestinarianism, in direct opposition to the clearest texts of Scripture, denied the universality of God's salvific will as well as of redemption through Christ (cf. Wis., xi, 24 sq.; I Tim., ii, 1 sq.), nullified God's mercy towards the hardened sinner (Ezech., xxxiii, 11; Rom., ii, 4; II Pet., iii, 9), did away with the freedom of the will to do good or evil, and hence with the merit of good actions and the guilt of the bad, and finally destroyed the Divine attributes of wisdom, justice, veracity, goodness, and sanctity. The very spirit of the Bible should have sufficed to deter Calvin from a false explanation of Rom., ix, and his successor Beza from the exegetical maltreatment of I Pet., ii, 7-8. After weighing all the Biblical texts bearing on eternal reprobation, a modern Protestant exegete arrives at the conclusion: "There is no election to hell parallel to the election to grace: on the contrary, the judgment pronounced on the impenitent supposes human guilt.... It is only after Christ's salvation has been rejected that reprobation follows" ("Realencyk. fur prot. Theol.", XV, 586, Leipzig, 1904). As regards the Fathers of the Church, there is only St. Augustine who might seem to cause difficulties in the proof from Tradition. As a matter of fact he has been claimed by both Calvin and Jansenius as favoring their view of the question. This is not the place to enter into an examination of his doctrine on reprobation; but that his works contain expressions which, to say the least, might be interpreted in the sense of a negative reprobation, cannot be doubted. Probably toning down the sharper words of the master, his "best pupil", St. Prosper, in his apology against Vincent of Lerin (Resp. ad 12 obj. Vincent.), thus explained the spirit of Augustine: "Voluntate exierunt, voluntate ceciderunt, et quia praesciti sunt casuri, non sunt praedestinati; essent autem praedestinati, si essent reversuri et in sanctitate remansuri, ac per hoc praedestinatio Dei multis est causa standi, nemini est causa labendi" (of their own will they went out; of their own will they fell, and because their fall was foreknown, they were not predestined; they would however be predestined if they were going to return and persevere in holiness; hence, God's predestination is for many the cause of perseverance, for none the cause of falling away). Regarding Tradition cf. Petavius, "De Deo", X, 7 sq.; Jacquin in "Revue de l'histoire ecclesiastique", 1904, 266 sq.; 1906, 269 sq.; 725 sq.

We may now briefly summarize the whole Catholic doctrine, which is in harmony with our reason as well as our moral sentiments. According to the doctrinal decisions of general and particular synods, God infallibly foresees and immutably preordains from eternity all future events (cf. Denzinger, n. 1784), all fatalistic necessity, however, being barred and human liberty remaining intact (Denz., n. 607). Consequently man is free whether he accepts grace and does good or whether he rejects it and does evil (Denz., n. 797). Just as it is God's true and sincere will that all men, no one excepted, shall obtain eternal happiness, so, too, Christ has died for all (Denz., n. 794), not only for the predestined (Denz., n. 1096), or for the faithful (Denz., n. 1294), though it is true that in reality not all avail themselves of the benefits of redemption (Denz., n. 795). Though God preordained both eternal happiness and the good works of the elect (Denz., n. 322), yet, on the other hand, He predestined no one positively to hell, much less to sin (Denz., nn. 200, 816). Consequently, just as no one is saved against his will (Denz., n. 1363), so the reprobate perish solely on account of their wickedness (Denz., nn. 318, 321). God foresaw the everlasting pains of the impious from all eternity, and preordained this punishment on account of their sins (Denz., n. 322), though He does not fail therefore to hold out the grace of conversion to sinners (Denz., n. 807), or pass over those who are not predestined (Denz., n. 827). As long as the reprobate live on earth, they may be accounted true Christians and members of the Church, just as on the other hand the predestined may be outside the pale of Christianity and of the Church (Denz., nn. 628, 631). Without special revelation no one can know with certainty that he belongs to the number of the elect (Denz., nn. 805 sq., 825 sq.).

III. THEOLOGICAL CONTROVERSIES.—Owing to the infallible decisions laid down by the Church, every orthodox theory on predestination and reprobation must keep within the limits marked out by the following theses: (a) At least in the order of execution in time (in ordine executions) the meritorious works of the predestined are the partial cause of their eternal happiness; (b) hell cannot even in the order of intention (in ordine intentionis) have been positively decreed to the damned, even though it is inflicted on them in time as the just punishment of their misdeeds; (c) there is absolutely no predestination to sin as a means to eternal damnation. Guided by these principles, we shall briefly sketch and examine three theories put forward by Catholic theologians.

A. The Theory of Predestination ante praevisa merita.—This theory, championed by all Thomists and a few Molinists (as Bellarmine, Suarez, Francis de Lugo), asserts that God, by an absolute decree and without regard to any future supernatural merits, predestined from all eternity certain men to the glory of heaven, and then, in consequence of this decree, decided to give them all the graces necessary for its accomplishment. In the order of time, however, the Divine decree is carried out in the reverse order, the predestined receiving first the graces preappointed to them, and lastly the glory of heaven as the reward of their good works. Two qualities, therefore, characterize this theory: first, the absoluteness of the eternal decree, and second, the reversing of the relation of grace and glory in the two different orders of eternal intention (ordo intentionis) and execution in time (ordo executions). For while grace (and merit), in the order of eternal intention, is nothing else than the result or effect of glory absolutely decreed, yet, in the order of execution, it becomes the reason and partial cause of eternal happiness, as is required by the dogma of the meritoriousness of good works (see Merit). Again, celestial glory is the thing willed first in the order of eternal intention and then is made the reason or motive for the graces offered, while in the order of execution it must be conceived as the result or effect of supernatural merits. This concession is important, since without it the theory would be intrinsically impossible and theologically untenable.

But what about the positive proof? The theory can find decisive evidence in Scripture only on the supposition that predestination to heavenly glory is unequivocally mentioned in the Bible as the Divine motive for the special graces granted to the elect. Now, although there are several texts (e.g. Matt., xxiv, 22 sq.; Acts, xiii, 48, and others) which might without straining be interpreted in this sense, yet these passages lose their imagined force in view of the fact that other explanations, of which there is no lack, are either possible or even more probable. The ninth chapter of the Epistle to the Romans in particular is claimed by the advocates of absolute predestination as that "classical" passage wherein St. Paul seems to represent the eternal happiness of the elect not only as the work of God's purest mercy, but as an act of the most arbitrary will, so that grace, faith, justification must be regarded as sheer effects of an absolute, Divine decree (cf. Rom., ix, 18: "Therefore he hath mercy on whom he will; and whom he will, he hardeneth"). Now, it is rather daring to quote one of the most difficult and obscure passages of the Bible as a "classical text" and then to base on it an argument for bold speculation. To be more specific, it is impossible to draw the details of the picture in which the Apostle compares God to the potter who hath "power over the clay, of the same lump, to make one vessel unto honor, and another unto dishonor" (Rom., ix, 21), without falling into the Calvinistic blasphemy that God predestined some men to hell and sin just as positively as he pre-elected others to eternal life. It is not even admissible to read into the Apostle's thought a negative reprobation of certain men. For the primary intention of the Epistle to the Romans is to insist on the gratuity of the vocation to Christianity and to reject the Jewish presumption that the possession of the Mosaic Law and the carnal descent from Abraham gave to the Jews an essential preference over the heathens. But the Epistle has nothing to do with the speculative question whether or not the free vocation to grace must be considered as the necessary result of eternal predestination to celestial glory [cf. Franzelin, "De Deo uno", thes. lxv (Rome, 1883)].

It is just as difficult to find in the writings of the Fathers a solid argument for an absolute predestination. The only one who might be cited with some semblance of truth is St. Augustine, who stands, however, almost alone among his predecessors and successors. Not even his most faithful pupils, Prosper and Fulgentius, followed their master in all his exaggerations. But a problem so deep and mysterious, which does not belong to the substance of Faith and which, to use the expression of Pope Celestine I (d. 432), is concerned with profundiores difficilioresque partes incurrentium quaestionum (ef. Denz., n. 142), cannot be decided on the sole authority of Augustine. Moreover, the true opinion of the African doctor is a matter of dispute even among the best. authorities, so that all parties claim him for their conflicting views [cf. O. Rottmanner, "Der Augustinismus" (Munich, 1892); Pfiilf, "Zur Pradestinationslehre des hl. Augustinus" in "Innsbrucker Zeitschrift fur kath. Theologie", 1893, 483 sq.]. As to the unsuccessful attempt made by Gonet and Billuart to prove absolute predestination ante praevisa merita "by an argument from reason", see Pohle, "Dogmatik", II, 4th ed., Paderborn, 1909, 443 sq.

B. The Theory of the Negative Reprobation of the Damned.—What deters us most strongly from embracing the theory just discussed is not the fact that it cannot be dogmatically proved from Scripture or Tradition, but the logical necessity to which it binds us, of associating an absolute predestination to glory, with a reprobation just as absolute, even though it be but negative. The well-meant efforts of some theologians (e.g. Billot) to make a distinction between the two concepts, and so to escape the evil consequences of negative reprobation, cannot conceal from closer inspection the helplessness of such logical artifices. Hence the earlier partisans of absolute predestination never denied that their theory compelled them to assume for the wicked a parallel, negative reprobation—that is, to assume that, though not positively predestined to hell, yet they are absolutely predestined not to go to heaven (cf. above, I, B). While it was easy for the Thomists to bring this view into logical harmony with their praemotio physica, the few Molinists were put to straits to harmonize negative reprobation with their scientia media. In order to disguise the harshness and cruelty of such a Divine decree, the theologians invented more or less palliative expressions, saying that negative reprobation is the absolute will of God to "pass over" a priori those not predestined, to "overlook" them, "not to elect" them, "by no means to admit" them into heaven. Only Gonet had the courage to call the thing by its right name: "exclusion from heaven" (exclusio a gloria).

In another respect, too, the adherents of negative reprobation do not agree among themselves, namely, as to what is the motive of Divine reprobation. The rigorists (as Alvarez, Estius, Sylvius) regard as the motive the sovereign will of God who, without taking into account possible sins and demerits, determined a priori to keep those not predestined out of heaven, though He did not create them for hell.

A second milder opinion (e.g. de Lemos, Gotti, Gonet), appealing to the Augustinian doctrine of the massa damnata, finds the ultimate reason for the exclusion from heaven in original sin, in which God could, without being unjust, leave as many as He saw fit. The third and mildest opinion (as Goudin, Graveson, Billuart) derives reprobation not from a direct exclusion from heaven, but from the omission of an "effectual election to heaven"; they represent God as having decreed ante praevisa merita to leave those not predestined in their sinful weakness, without denying them the necessary sufficient graces; thus they would perish infallibly (cf. "Innsbrucker Zeitschrift fur kath. Theologie", 1879, 203 sq.).

Whatever view one may take regarding the internal probability of negative reprobation, it cannot be harmonized with the dogmatically certain universality and sincerity of God's salvific will. For the absolute predestination of the blessed is at the same time the absolute will of God "not to elect" a priori the rest of mankind (Suarez), or which comes to the same, "to exclude them from heaven" (Gonet), in other words, not to save them. While certain Thomists (as Bafiez, Alvarez, Gonet) accept this conclusion so far as to degrade the "voluntas salvifica" to an ineffectual "velleitas", which conflicts with evident doctrines of revelation, Suarez labors in the sweat of his brow to safeguard the sincerity of God's salvific will, even towards those who are reprobated negatively. But in vain. How can that will to save be called serious and sincere which has decreed from all eternity the metaphysical impossibility of salvation? He who has been reprobated negatively, may exhaust all his efforts to attain salvation: it avails him nothing. Moreover, in order to realize infallibly his decree, God is compelled to frustrate the eternal welfare of all excluded a priori from heaven, and to take care that they die in their sins. Is this the language in which Holy Writ speaks to us? No; there we meet an anxious, loving father, who wills not "that any should perish, but that all should return to penance" (II Pet., iii, 9). Lessius rightly says that it would be indifferent to him whether he was numbered among those reprobated positively or negatively; for, in either case, his eternal damnation would be certain. The reason for this is that in the present economy exclusion from heaven means for adults practically the same thing as damnation. A middle state, a merely natural happiness, does not exist.

C. The Theory of Predestination post praevisa merita.—This theory, defended by the earlier Scholastics (Alexander of Hales, Albertus Magnus), as well as by the majority of the Molinists, and warmly recommended by St. Francis de Sales "as the truer and more attractive opinion", has this as its chief distinction, that it is free from the logical necessity of upholding negative reprobation. It differs from predestination ante praevisa merita in two points: first, it rejects the absolute decree and assumes a hypothetical predestination to glory; secondly, it does not reverse the succession of grace and glory in the two orders of eternal intention and of execution in time, but makes glory depend on merit in eternity as well as in the order of time. This hypothetical decree reads as follows: Just as in time eternal happiness depends on merit as a condition, so I intended heaven from all eternity only for foreseen merit.—It is only by reason of the infallible foreknowledge of these merits that the hypothetical decree is changed into an absolute: These and no others shall be saved.

This view not only safeguards the universality and sincerity of God's salvific will, but coincides admirably with the teachings of St. Paul (cf. II Tim., iv, 8), who knows that there "is laid up" (reposita est, Greek: apokeitai) in heaven "a crown of justice", which "the just judge will render" (reddet, Greek: apodosei) to him on the day of judgment. Clearer still is the inference drawn from the sentence of the universal Judge (Matt., xxv, 34 sq.): "Come, ye blessed of my Father, possess you the kingdom prepared for you from the foundation of the world. For I was hungry, and you gave me to eat" etc. As the "possessing" of the Kingdom of Heaven in time is here linked to the works of mercy as a condition, so the "preparation" of the Kingdom of Heaven in eternity, that is, predestination to glory is conceived as dependent on the foreknowledge that good works will be performed. The same conclusion follows from the parallel sentence of condemnation (Matt., xxv, 41 sq.): "Depart from me, you cursed, into everlasting fire which was prepared for the devil and his angels. For I was hungry, and you gave me not to eat" etc. For it is evident that the "everlasting fire of hell" can only have been intended from all eternity for sin and demerit, that is, for neglect of Christian charity, in the same sense in which it is inflicted in time. Concluding a pari, we must say the same of eternal bliss. This explanation is splendidly confirmed by the Greek Fathers. Generally speaking, the Greeks are the chief authorities for conditional predestination dependent on foreseen merits. The Latins, too, are so unanimous on this question that St. Augustine is practically the only adversary in the Occident. St. Hilary (In Ps. lxiv, n. 5) expressly describes eternal election as proceeding from "the choice of merit" (ex meriti delectu), and St. Ambrose teaches in his paraphrase of Rom., viii, 29 (De fide, V, vi, 83): "Non enim ante praedestinavit quam praescivit, sed quorum merita praescivit, eorum praemia praedestinavit" (He did not predestine before He foreknew, but for those whose merits He foresaw, He predestined the reward). To conclude: no one can accuse us of boldness if we assert that the theory here presented has a firmer basis in Scripture and Tradition than the opposite opinion.

J. POHLE
Dave Armstrong:
1) Calvinist (heretical) system:
A) Unconditional election to salvation (aligned with final perseverance)
B) Unconditional reprobation / damnation (either infralapsarian or supralapsarian)

2) Thomist system:
A) Unconditional election to salvation
B) Reprobation / damnation based on foreseen demerits

3) Molinist system:
A) Election to salvation based in part on foreseen acceptance of solely-sufficient grace
B) Reprobation / damnation based on foreseen demerits

4) Fr. Most's "solution":
A) Election to salvation based on foreseen non-rejection of God (i.e., the negative criterion of "not rejection" rather than the positive criterion of merit)
B) Reprobation / damnation based on foreseen demerits and utter rejection of God
 
 

Hebrew 9, 28a

So (also) Christ was once offered to bear the sins of many.Sic et Christus semel oblatus est ad multorum exhaurienda peccata.οὕτω καὶ ὁ Χριστός, ἅπαξ προσενεχθεὶς εἰς τὸ πολλῶν ἀνενεγκεῖν ἁμαρτίας
Theodoret of Cyrus [Θεοδώρητος Κύρρου] (c.393–c.457)
to Hebrews 9:28 (PG 82, 745 D)
It should be noted, of course, what is said, that he bore the sins of many, not of all: for not all came to faith, so he removed the sins of the believers only.Notandum sane est quod dixit, eum multorum peccata sustulisse, non omnium. Non omnes enim crediderunt. Eorum ergo tantum qui crediderunt peccata sustulit.Ἐπισημήνασθαι μέντοι δεῖ, ὅτι πολλῶν εἶπεν ἀνενεγκεῖν ἁμαρτίας, καὶ οὐ πάντων. Οὐ γὰρ πάντες ἐπίστεθσαν· τῶν οὖν πεπιστευκότων μόνων τὰς ἁμαρτίας διέλυσε.
John CHRYSOSTOM (c.349–407), archbishop
to Hebrews 9:28 [Hebr. hom. 17, n. 2 (al. 4)] (PG 63, 129), latin transl. by Mutianus Scholasticus around 550 AD (PG 63, 347). English transl. by Frederic Gardiner.
"And as it is appointed unto men once to die, but after this, the Judgment." (Hebr.9:27) He next says also why He died once [only]: because He became a ransom by one death. "It had been appointed" (he says) "unto men once to die." This then is [the meaning of] "He died once," for all. Et quemadmodum statutum est hominibus semel mori, post hoc autem judicium. Deinde dicit, Et semel mortuus est, quia una morte redemptio facta est. Institutum est, inquit, hominibus semel mori. Hoc ergo est, Semel mortuus est pro omnibus. Καὶ καθ' ὅσον ἀπόκειται τοῖς ἀνθρώποις ἅπαξ ἀποθανεῖν, μετὰ δὲ τοῦτο κρίσις. ∆είξας ὅτι οὐκ ἔδει πολλάκις ἀποθανεῖν, νῦν δείκνυσι καὶ διὰ τί ἅπαξ ἀπέθανεν· ὅτι ἑνὸς θανάτου ἀντίλυτρον ἐγένετο· Ἀπέκειτο, φησὶ, τοῖς ἀνθρώποις ἅπαξ ἀποθανεῖν. Τοῦτο οὖν τὸ, ἅπαξ ἀπέθανεν, ὑπὲρ ἀνθρώπων πάντων.
    (What then? Do we no longer die that death? We do indeed die, but we do not continue in it: which is not to die at all. For the tyranny of death, and death indeed, is when he who dies is never more allowed to return to life. But when after dying is living, and that a better life, this is not death, but sleep.)
    Quid ergo? non jam morimur morte illa? Morimur quidem, sed non permanebimus in illa, quod etiam neque mori est. Mortis enim tyrannis et mors revera est illa, quando numquam permittitur mortuus ad vitam reverti : quando vero post mortem vivendum erit, et vitam meliorem, non est mors illa, sed dormitio.
    Τί οὖν; οὐκέτι ἀποθνήσκομεν τὸν θάνατον ἐκεῖνον; Ἀποθνήσκομεν μὲν, ἀλλ' οὐ μένομεν ἐν αὐτῷ· ὅπερ οὐδὲ ἀποθανεῖν ἐστι. Θανάτου γὰρ τυραννὶς καὶ θάνατος ὄντως ἐκεῖνός ἐστιν, ὅταν μηκέτι συγχωρηθῇ ὁ ἀποθανὼν εἰς ζωὴν ἐπανελθεῖν· ὅταν δὲ μετὰ τὸ ἀποθανεῖν ζήσῃ, καὶ ζωὴν βελτίονα, οὐ θάνατος τοῦτό ἐστιν, ἀλλὰ κοίμησις.
Since then death was to have possession of all, therefore He died that He might deliver us. "So Christ was once offered." (Hebr.9:28) By whom offered? Evidently by Himself. Here he says that He is not Priest only, but Victim also, and what is sacrificed. On this account are [the words] "was offered." "Was once offered" (he says) "to bear the sins of many." (Hebr.9:28) Why "of many," and not "of all"? Because not all believed. For He died indeed for all, that is His part: for that death was a counterbalance against the destruction of all men. But He did not bear the sins of all men, because they were not willing.Quoniam ergo omnes retentura erat mors, propterea mortuus est, ut nos liberaret. Sic et Christus, inquit, semel oblatus est. A quo oblatus est? Manifestum quod per semetipsum. Hic neque sacerdotem eum dicit solum, sed et victimam, et sacrificium per se oblatum. Semel, inquit, oblatus est ad multorum auferenda peccata. Quare multorum, et non omnium? Quia non omnes crediderunt. Pro omnibus quidem mortuus est, hoc est, quantum in ipso est : ejus momenti est illa mors, cujus momenti est omnium perditio : non autem omnium peccata abstulit, propter quod noluerunt. Ἐπεὶ οὖν ἔμελλε πάντας κατέχειν ὁ θάνατος, διὰ τοῦτο ἀπέθανεν, ἵνα ἡμᾶς ἀπαλλάξῃ. Οὕτω καὶ ὁ Χριστὸς ἅπαξ προσενεχθείς. Ὑπὸ τίνος προσενεχθείς; Ὑφ' ἑαυτοῦ δηλονότι. Ἐνταῦθα οὐδὲ ἱερέα δείκνυσιν αὐτὸν μόνον, ἀλλὰ καὶ θῦμα καὶ ἱερεῖον. Εἶτα προστίθησι τὴν αἰτίαν τοῦ, Προσενεχθείς. Ἅπαξ, φησὶ, προσενεχθεὶς εἰς τὸ πολλῶν ἀνενεγκεῖν ἁμαρτίας. Διὰ τί δὲ πολλῶν εἶπε, καὶ μὴ πάντων; Ἐπειδὴ μὴ πάντες ἐπίστευσαν. Ὑπὲρ ἁπάντων μὲν γὰρ ἀπέθανεν, εἰς τὸ σῶσαι πάντας, τὸ αὐτοῦ μέρος· ἀντίῤῥοπος γὰρ ἦν ὁ θάνατος ἐκεῖνος τῆς πάντων ἀπωλείας· οὐ πάντων δὲ τὰς ἁμαρτίας ἀνήνεγκε, διὰ τὸ μὴ θελῆσαι αὐτούς.
This was later followed by
Pseudo-Ambrosius (ed. Erasmus, 1540, fol. 394b)
Quare multorum et non omnium? Quia non omnes credunt. Pro omnibus mortuus est, hoc est, quantum in ipso. Ejus momenti est illius, cujus momenti est omnium perditio. Non enim omnium peccata abstulit, propter quod credere noluerunt.
Alcuin (PL 100, 1076 C)
Quare multorum et non omnium? Quia non omnes credunt. Pro omnibus mortuus est, hoc est, quantum in ipso est. Ejus momenti est unius mors, cujus momenti est omnium perditio. Non enim omnium peccata abstulit, propter quod credere noluerunt.
Pseudo-Oecumenius
to Hebr 9, 28 (PG 119, 384 B)
Quamobrem vero dixit, Multorum, et non, Omnium? Quia non omnes crediderunt; eorum namque qui credunt aufert peccata. Mortuus enim est ut omnes salvos faceret, quod ad ipsum pertinet, verum peccata solis remittit credentibus. Aut, Ut multorum perferret peccata in cruce dicit; ut ipsa etiam exstingueret, dans poenas pro ipsis.Διὰ τί δὲ εἴπε, Πολλῶν, καὶ μὴ, Πάντων; Ὅτι μὴ πάντες ἐπίστευσαν. Τῶν γὰρ πιστευόντων ἀφαιρεῖται τὰς ἁμαρτίας. Ἀπέθανε γὰρ, εἰς τὸ πάντας σῶσαι, τό γε ἤκον εἰς αὐτὸν, τὰς δὲ ἁμαρτίας ἀφίησι τοῖς πιστοῖς μόνοις. Ἤ τὸ, Εἰς τὸ πολλῶν ἀνενεγκεῖν ἁμαγτίας, ἐν τῷ σταυρῷ, φησὶν, ἵνα αὐτὰς καὶ σβέσῃ, διδοὺς τὴν ὑπὲρ αὐτῶν δίκην.
ThEOPhYLACTOS
to Hebrews 9:28 (PG 125, 316 D - 317 A; BSB Cod.graec. 504 : fol. 366a line 32 - fol. 366b line 7).
Latin translations made by Christophorus Persona [Porsena] (1416-1485) and more preciously by Johann Lonicer (1499-1569).
[Persona's transl.:][Lonicer's transl.:]
Verum cur multorum dixit, non omnium?Quur autem dixit multorum et non omnium?Τίνος δὲ ἕνεκεν εἶπε, Πολλῶν, καὶ οὐ, Πάντων;
  • Quia nequaque cuncti credidere mortales. At Christi mors omnium aequavit perditionem, id est sat valuit ne omnes perderentur, et pro cunctorum salute depensa est, et quantum in eo fuit, pro cunctis est mortuus. Nec tamen omnium, qua reluctarentur, peccata exhausit. Unde inutilem sibi hi prorsus Christi mortem hanc reddidere. Quod sane horrendum est dictu, et ad modum deplorandum, cum multis illa salutem attulerit. In hunc sesum et Basilius ipse concedit.
  • Quoniam non omnes crediderant. Mors enim eius fuit aequilibrium, adeoque remedium omnium interitus, ac quantum in ipso est, pro omnibus mortuus est. Non omnium autem peccata obtulit, eo quod noluerint ipsi: proinde inutilem sibi filii dei mortem facerunt, quae res est sane horrenda. Haec divi Ioannis Chrysostomi est sententia.
  • Ἐπειδὴ μὴ πάντες ἐπίστευσαν. Ὁ μὲν γὰρ θάνατος αὐτοῦ ἀντίῤῥοπος ἦν τῆς πάντων ἀπωλείας, καὶ ὅσον τὸ ἐπ' αὐτῷ. ὑπερ πάντων ἀπέθανεν· οὐ πάντων δὲ τὰς ἁμαρτίας ἀνήνεγκε, διὰ τὸ μὴ θελῆσαι αὐτούς. Ὥστε ἄχρηστον ἑαυτοῖς τὸν θάνατον τοῦ Υἱοῦ τοῦ θεοῦ ἐποίησαν, ὃ καὶ φρίκης ἄχιον. Οὕτω μὲν ὁ μακάριος Ἰωάννης.
It is found however in Gospel to that "and to give his life a ransom for many" it is interpreted: many for all.
  • Reperimus tamen in evangelio, quod traderat animam suam in redemptionem pro multis, pro omnibus interpretantum.
  • Reperi autem apud eum Evangelii locum, Ut animam suam in redemptionis precium daret pro multis, annotationem quorumdam, qui intelligerent multis pro omnibus.
  • Εὗρον δὲ ἐν τῷ Εὐαγγελίῳ εἰς τὸ, Καὶ δοῦναι τὴν ψυχὴν αὐτοῦ λύτρον ἀντὶ πολλῶν, παραγραφὴν ἐκδεχομένην τὸ, πολλῶν, ἀντὶ τοῦ, πάντων·
For (also) all are many.
    Multi enim plerumque universos designant.
    omnes enim (etiam) multi sunt.
    πολλοὶ γὰρ (καὶ) οἱ πάντες.
Finally, it can be mentioned, that John of Damascus (c.676–749) omitted restrictive interpretation of word "many." In his commentary to this passage he says only:
to Hebrews 9:27-28 (PG 95, 973)
"And as it is appointed unto men once to die, but after this the judgment: So Christ was once offered to bear the sins of many."« Et quemadmodum statutum est hominibus semel mori ; post hoc autem judicium : sic et Christus semel oblatus est ad multorum exhaurienta peccata. »« καὶ καθ’ ὅσον ἀπόκειται τοῖς ἀνθρώποις ἅπαξ ἀποθανεῖν, μετὰ δὲ τοῦτο κρίσις· οὕτω καὶ ὁ Χριστὸς ἅπαξ προσενεχθεὶς εἰς τὸ πολλῶν ἀνενεγκεῖν ἁμαρτίας, »
He declares cause why He died once: because He became a ransom by one death. "It had been appointed" (he says) "unto men once to die." This then is "He died once," for all, since he was once offered. However by whom if not by him? For he says: "For them do I sanctify myself" (John 17:19).Causam edicit cur mortuus ille sit, qui mortis unius factus est pretium. Nam statutum erat hominibus, inquit, ut morerentur. Quamobrem semel mortuus est pro omnibus, quatenus oblatus est semel. A quonam autem, nisi a seipso? ait enim : Ego pro illis sanctifico meipsum.Καὶ τὴν αἰτίαν λέγει, διὰ τί ἅπαξ ἀπέθανεν· ὅτι ἑνὸς θανάτου ἀντίλυτρον ἐγένετο. Ἀπέκειτο γὰρ, φησὶν, τοῖς ἀνθρώποις ἀποθανεῖν. Τοῦτο οὖν τὸ ἅπαξ ἀπέθανεν ὑπὲρ ἁπάντων, ἅπαξ προσενεχθείς· καὶ ὑπὸ τίνος ἢ ὑφ' ἑαυτοῦ δηλονότι; Ἐγὼ γὰρ, φησὶν, ὑπὲρ αὐτῶν ἁγιάζω ἐμαυτόν.
His commentary is only selection of some sentences from Chrystostom's commentary.
Now we see, that these exegetes believed, that Christ died for all and that cause of his death was ransom for all men. They just speculated here, that "bear sins of someone" is something different from "die for someone" and so they speculated here about restriction, while in commentary to words of consecration, the same Chrysostom interpreted it for "whole world" (as he did also in parallel passages in John and even here in his commentary to Hebrews 2:9).
And finaly we saw, that Theophylact even here noted, that still there is also alternative of understanding "many" as all, since we can understand "bearing sins of all" in such manner as "dying for all." For so Greek school of Antioch understood passage's like:
John 1:29
Behold, the Lamb of God, who takes away the sin of the world!ecce agnus Dei qui tollit peccatum mundiἴδε ὁ ἀμνὸς τοῦ θεοῦ ὁ αἴρων τὴν ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου.
1 John 2:2
he is a propitiation for our sins, and not for ours only, but also for the whole worldipse est propitiatio pro peccatis nostris non pro nostris autem tantum sed etiam pro totius mundiαὐτὸς ἱλάσμος ἐστιν περὶ τῶν ἁμαρτιῶν ἡμῶν, οὐ περὶ τῶν ἡμετέρων δὲ μόνον ἀλλὰ καὶ περὶ ὅλου τοῦ κόσμου.
 
 
Hervé de Bourg-Dieu [Herveus Burgidolensis] (c.1080-1150), O.S.B., sometimes attributed to Archbishop Anselm of Canterbury (c.1033–1109), O.S.B.
to Hebr 9,28 (PL 181, 1625 B)
non dico omnium, quia non omnes credunt : sed multorum, id est eorum qui ad vitam praedestinati sunt, quod aliae non sufficiebant hostiae, quia, etsi aliquo modo minuebant ea, non tamen exhauriebant
 
 
Peter Lombard [Petrus Lombardus] (c.1100–1160), archbishop
on Hebrews 9:28 ["to bear the sins of many"] (PL 192, 478 A)
Non dico omnium, sed multorum, quia non omnes credunt.
 
 


LOMB, Konrad (1804-1862), exegete, theologian. [vita]


about "many" in Hebr 9,28

>>SHOW<<


 
 
LAPIDE, Cornelius a (1567–1637), S.J., theologian, exegete. >>SHOW<<
on Hebrews 9:28 ["to bear the sins of many"] (vol. xix., p. 449)
Of many. i.d. of all men, who are many, says Theophylact."Multorum," id est, omnium hominum, qui multi sunt, inquit Theophylactus.
 
 
Francisco GARCIA del VALLE (1573-1656), SJ
Evangelicus Concionator : Institutio XX [De Augustissimi Eucharistiae] (Lugduni, 1622. page 493)
sacrificium istud instituit, ut in eo Christi passio, et mors, quae vere sacrificium fuit, ut probat D. Thom. quotidiana repraesentatione renouaretur, et sicut tunc Christus (ut ait idem Paulus) semel oblatus est ad multorum (id est, omnium) exhaurienda peccata; ... Hic est calix novi testamenti, qui pro vobis fundetur.
 
 
TENA, Lluís [Ludovicus] Gomez de (c.1560-1622), bishop of Tortosa.
ad Hebraeos. cap. IX, difficultas X, sect. II (Commentaria et disputationes in Epistolam divi Pauli ad Hebraeos. Londini 1661. p. 403)
Mat. 26. v. 28. dicitur, Hic est enim sanguis meus novi testamenti, qui pro multis, id est, pro omnibus, effundetur, in remissionem peccatorum, sine ulla limitatione, quia potens est omnia delere.
TODO
 
 
ORIGEN (c. 185–254)
on Mt 20:28 (PG 31, 1397 A), quoted also by Thomas in Catena.
and to give his life a ransom for many they, that is, who believed on Himὡς δοῦναι τὴν ἑαυτοῦ ψυχὴν λύτρον ἀντὶ πολλῶν τῶν πιστευσάντων εἰς αὐτόν. καὶ εἰ καθ' ὑπόθεσιν πάντες ἐπίστευον εἰς αὐτόν, δεδώκει ἂν τὴν ψυχὴν αὐτοῦ λύτρον ἀντὶ πάντων.
Origen's Greek works were in modern times firstly published by very learned
bishop Pierre Daniel Huet (1630–1721),
who wrote also notes to his works.
His notes are printed also in later editions of Origen's work, including classical edition of Greek Patrology.
His note to this Origen's passage is following:
Origenis In sacras Scripturas commentaria, quaecunque graece reperiri potuerunt (Coloniae, 1685). Observationes et notae, p. 73 (ad p. 422).
reprinted also in note in PG 31, 1397 D-1398 D
si Christi voluntatem spectes, pro omnibus omnino hominibus, nullo excepto, ipsum obiisse, [....] Origenes libr. 7. conrt. Cels.
si mortis hujus fructum, ad paucos eum duntaxat, eosque credentes pervenisse.
Praeterea, multos, aliquando omnes, non aliquos tantum significare ex multis Scripturae locis probare facile est.
Verissimum ergo est quod in hunc, quem in manibus habemus, Matthaei locum scribit Theophylactus:
    ὥστε καὶ τὴν ψυχὴν δοῦναι λύτρον ἀντὶ πολλῶν, τουτέστι πάντων. Οἱ γὰρ πάντες, πολλοί
et quod Euthymius:
    Multis autem dicit nunc pro omnibus. Frequenter enim Scriptura multos dicit pro omnibus. Itaque pro omnibus tradidit animam suam, omnesque redemit: quanquam multi sua sponte in servitute remanserint:
id quod et ipse fatetur Calvinus.
Nec minus verum est, quod habet Origenes, et quod Hieronymus:
    Non dixit animam suam redemptionem dare pro omnibus, sed pro multis, id est, pro his qui credere veluerint:
hi enim mortis Christi fructum, illi Christi voluntatem respiciunt.
 
 
JEROME [Hieronymus] (c.347–420)
398 AD, Commentary to Mt 20,28 (PL 26, 144 C - 145 A)
And to give his life a ransom for many : When he took upon him the form of a servant, that he might shed his blood for the world, he does not say, that he gave his life a ransom for all, but for many, that is, for those who would believe.Et dare animam suam redemptionem pro multis. Quando formam servi accepit, ut pro mundo sanguinem funderet (Philipp. ii,2). Non dixit animam suam redemptionem dare pro omnibus, sed pro multis, id est, pro his qui credere voluerint.
BEDE, Venerable (672/673 - 735)
to Mk 10, 45 (PL 92, 236 B)
Et dare animam suam redemptionem pro multis. Quando formam servi accepit, ut pro mundo sanguinem funderet. Et non dixit, dare animam suam redemptionem pro omnibus, sed pro multis, id est, pro eis qui credere voluerunt.
MAURUS, Rabanus [Rhabanus/Hrabanus] (c.780–856), O.S.B.
to Mt 20,28 (PL 107, 1032 D)
Et dare animam suam redemptionem pro multis. Quando formam servi accepit, ut pro mundo sauguinem funderet. Et non dixit, dare animam suam redemptionem pro omnibus, sed pro multis : pro his qui credere voluerint.
Sorbonian doctors noted to this passage of Jerome (note in PL 26, 144-145)
Cave ex hoc Hieronymi loco subsidium arcessi posse existimes Praedestinantium haeresi, qui Christum pro aliquibus dumtaxat hominibus, non pro omnibus singulisque mortem obiisse pronuntiant. Sic autem intelligito Catholicam ab eo teneri sententiam, ut Christum dicat pro omnibus quidem plane hominibus animam suam redemptionem dedisse; sed eo beneficio speciatim credentes demereri voluisse, eamque salutem, quam reliquis quibuscumque morte sua peperit, praecipuo quodam modo fidelibus optare, deque ea illis conferenda sollicitum esse. Et ne putes benigna interpretatione S. Patris hic verba in lapsum prona excipi, scias de Scripturae eum consuetudine loqui, quae eodem explicandae sunt modo, ut est illud Ioan. III, 16: Sic Deus dilexit mundum, ut Filium suum unigenitum daret: ut omnis qui credit in eum, non pereat, sed habeat vitam aeternam. Et haec Pauli I, Tim. IV, 10: Speravimus in Deum vivum, qui est Salvator omnium, maxime fidelium: quae sapientissime iuxta Catholicam fidem Auctor libri de Vocat. Gent., cap. 31, aliique passim exponunt. Alioquin videas hunc Hieronymi locum ab aliis certatim laudari Ecclesiasticae fidei scriptoribus, eumque haereticis, quasi propugnaculum obiici. Servatus Lupus in Collectaneo de tribus Quaestionibus, cum eius haec verba recitasset, subinfert: Cautissime Doctor celeberrimus vidit, de qualibuscumque fidelibus intelligendum propter illud: Peribit in tua scientia frater, propter quem Christus mortuus est. Observatque Bedam iisdem hisce Hieronymi verbis usum in Explanatione Marci lib. IV, cap. 10. Exaggerat vero in epist. ad Carolum Calvum regem, ubi doceri vult abs Hieronymo, ea expositione iuxta fidem catholicam solos fideles esse intelligendos, sive in gratia permansuros, sive ab ea suo vitio recessuros. Minime vero ita Hieronymus sentit: qui conceptis verbis profitetur, formam servi Christum accepisse, ut pro mundo (absolute) sanguinem funderet; et quod ait Evangelista, dare animam suam redemptionem pro multis, ad specialem transfert in fideles bonitatem, qua, ut Prosper ait, ostendit esse partem generis humani, quae merito fidei divinitus inspiratae ad summam atque aeternam salutem specialibus beneficiis provehatur.
Ingeniose Theophilactus illud multis, pro omnibus explicat.
    Οἱ γὰρ, inquit, πάντες, πολλοὶ. Omnes enim, multi sunt.
Et Euthymius:
    Multis autem dicit nunc pro omnibus. Frequenter enim Scriptura dicit multos pro omnibus. Itaque pro omnibus tradit animam suam, omnesque redemit: quamquam multi sua sponte in servitute remanserint.
Similarly also Carlo Passaglia (1812-1882), S.J. in Commentariorum theologicorum. Romae: 1851, pars. 3, p. 260. TODO
 
 
Pseudo-Jerome, early seventh-century abbot
on Mark 14:24 (PL 30: older 632 B, newer 655 C)
"And they all drank οf it." Happy intoxication, saving fulness, which the more we drink gives the greater sobriety of mind! Judas therefore drinks and is not satisfied, nor can he quench the thirst of the everlasting fire, who unworthily partakes of the mysteries of Christ. ... For there are some in the Church whom the sacrifice does not cleanse, but their foolish thought draws them on to sin, for they have plunged themselves in the stinking slough of cruelty. For blood of new testament - which is shed for many - does not cleanse all."Et biberunt ex illo omnes." Ebrietas felix : salutaris satietas, quae quanto copiosius sumitur, tano sobrietatem mentibus dignatur donare. Et sequitur ad propositum. Et Judas bibit, sed non saturatur; nec sitim extinguit aeterni ignis, qui indigne sumit mysteria Christi. Hic macula lunae ostenditur, quae nunquam deletur. Luna ecclesiae comparatur merito: quae a se non habet splendorem: sed a soie certis modis suscipit lumen, id est a Christo, qui permanet in aeternum. Sunt enim quidam in Ecclesia quos sacrificium nullum emundat, sed incipiens cogitatio perducit ad culpas, qui se crudelitatis ceno miscuerunt. Sanguis enim novi testamenti, qui pro multis effunditur, non omnes emundat.
Note: although this commentary was traditionally attributed to Jerome (c.347–420), his authorship has been generally denied since modern times, e.g. cardinal Robert Bellarmine (1542–1621), S.J. in De scriptoribus ecclesiasticis, liber unus (Coloniae: 1684, p. 85) noted about Jerome's works:
Post Commentarium in Matthaeum, sequebatur Commentarium in Marcum, quod Marianus prudenter omisit quia аuctor ostendit se neque Graecae linguae, neque Hebraicae fuisse peritum: et in explicatione cap. 14 et 15. multa scribit inepta, et falsa.
Consequently it was usually attributed to Philippus Presbyter (friend and disciple of Jerome) or to heretic Pelagius (cf. John Henry Newman. Catena Aurera. Oxford : Parker, 1842. vol. II, page vi). Nowadays it is attributed to "an [anonymous] early seventh-century abbot" (cf. Michael Cahill. The First Commentary on Mark).
Nevertheless, it was adopted by School of Laon, which quoted here (to Mark 14) whole this passage in their famous
Glossa ordinaria (PL 114, 231 D) - traditionally attributed to
Walafrid Strabo (c.808–849).
Also Thomas in his Catena to Mark wrote:
"qui pro multis effundetur." Hieronymus: Non enim omnes emundat.
And similar like Glossa ordinaria (of school of Laon) was also
Glossa interlinearis made by Anselm of Laon (1050/1055 - 1117), which also follows Jerome's and Pseudo-Jerome's commentary of our passages:
on Mark 14:24 ["blood which shall be shed for many"] (Bibliorum sacrorum, Venetiis, 1603, vol. V., col. 632; quoted also by SA in Scholia, Lugduni, 1601, p. 234)
Hier.: pro multis effunditur, sed non omnes emundat.
on Hebrews 9:28 ["multorum"] (Bibliorum sacrorum, Venetiis, 1603, vol. 6, col. 902)
Non omnium - Quia non omnes credunt
oo Isaiah 53:12b [he hath borne the sins of many] (Bibliorum sacrorum, Venetiis, 1603, vol. IV., col. 448)
of those, who are predestinedPraedestinatorum
on Matthew 20:28 ("give his life ... a ransom for many") [quoted by SA in Scholia (Lugduni, 1601, p. 115)]
non omnibus, sed praedestinatis
on Mark 10:45 ("give his life ... a ransom for many") [quoted by SA in Scholia (Lugduni, 1601, p. 218)]
Non pro omnibus, sed pro multis, id est, pro his qui credere voluerint. (Beda)
The same Anselm of Laon wrote also in Enarrationes in Matthaeum, XX, 28 (PL 162, 1422 A)
non pro omnibus, sed pro multis, id est pro his qui credere voluerunt.
Note: Glossa ordinaria and Glossa interliearis were exegetical standard during 12-15th century, often referred by Thomas in Catena and Summa and others writings of him and others scholstics.
 
 
Pseudo-Jerome, another unknown author, whose commentary was sometimes attributed to Jerome. Following passage is not commentary of "for-many-passages", but another passage. However it was used by Lupus (PL 119:665) as Jerome's testimony that Christ didn't die for all.
on Psalm 44:11-12 [xliii:13] (PL 21:954)
["You have given us like sheep appointed for meat; and have scattered us among the heathen.
You sell your people for nothing, and do not increase your wealth by their price."]
You sell your people for nothing. ... because blood of Lamb is not shed for them.Vendisti populum tuum sine pretio. Usque nunc de se locuti sunt martyres: nunc de Judaeorum populo dicitur, quibus dictum est: In peccatis vestris venditi estis (Isai. i.). Et ideo sine pretio: quia non est effusus Agni sanguis pro eis.
 
 
Isidore of Seville [Isidoro de Sevilla] (c.560–636), Archbishop of Seville.
in Sentences II.6.1. (83,606a), which was quoted from him by Gottschalk in Responsa de diversis 7 (ed.cit., 157), Confessio prolixior (ed.cit.,56), Confessio brevior (ed.cit. 54), etc. also Eurigena (PL 122,366d) and others.
There is a double predestination...Gemina est praedestinatio, sive electorum ad requiem, sive reproborum ad mortem.
Some of current authors mentioned "Questions to Old Testament, from Exodus, cap. LVIII, num. 3" (PL 83,318) where he talked about faithful and quoted there Mt 26,28. However, it is not clear, whether he means it as identification of faithful with word "many," since context was only, that "blood of New Testament" (Mt 26,28) is "upgraded" blood of Old Testament mentioned by Moses (Ex 24,8). This is his words:
Sanguis autem ille, quo Moyses populum aspergit ac purificat, et tabernaculum Testamenti, et omnia quae in eo erant, dicens: Sanguis hic, sanguis Testamenti, mirifice sauguinem Domini Jesu praedicare monstratur, quo omnium credentium corda purgantur, quo fides Ecclesiae Signatur, quo omnis populus Ecclesiae, id est, corpus omne tabernaculi sanctificatur, dicente Domino discipulis: Hic est sanguis meus Novi Testamenli, qui pro multis effundetur (Matth. xxvi,28), ad implendum in veritate id quod per Moysem fuerat ostensum in imagine.
 
 
[TODO eastern fathers about predestination] [TODO "mundi"]
Ambrose (c. 339-97)
NPNF2: Vol.: Volume X, Of the Christian Faith, Book IV, Chapter 2, §27.
Great, therefore, is the mystery of Christ, before which even angels stood amazed and bewildered. For this cause, then, it is thy duty to worship Him, and, being a servant, thou oughtest not to detract from thy Lord. Ignorance thou mayest not plead, for to this end He came down, that thou mayest believe; if thou believest not, He has not come down for thee, has not suffered for thee. “If I had not come,” saith the Scripture, “and spoken with them, they would have no sin: but now have they no excuse for their sin. He that hateth Me, hateth My Father also.” Who, then, hates Christ, if not he who speaks to His dishonor? — for as it is love’s part to render, so it is hate’s to withdraw honor. He who hates, calls in question; he who loves, pays reverence.
AUGUSTINE (354–430), bishop of Hippo.
De coniugiis adulterinis, lib. 1, cap. 15. / num. 16 [in 420 AD]. Engl. transl. by: Ray Kearney, O.P.
Hence things that are lawful are not all good, but everything unlawful is not good. Just as everyone redeemed by Christ's blood is a human being, but human beings are not all redeemed by Christ's blood, so too everything that is unlawful is not good, but things that are not good are not all unlawful. As we learn from the testimony of the apostle, there are some things that are lawful but are not good.Ac per hoc non omnia quae licita suntad, expediunt; omnia veroae illicita non expediunt. Sicut enim omnis, qui Christi sanguine [al. sanguine Christi] redemptus est, homo est, non tamen omnis, qui homo est, etiam sanguine Christi redemptus est, ita omne quod non licet non expedit nec tamen omne quod non expedit etiam non licet. Sunt quippe licita, quae non expediunt, sicut Apostolo teste didicimus.
In Epistolam Ioannis, tractatus 66, cap. 2 (PL 33, 1810), quoted by Abelard in (PL 178, 1485), but mostly by jansenist Arnauld.

An apostolus Petrus, sicut eum quidam favore perverso excusare nituntur, Christum non negavit, quia interrogatus ab ancilla hominem se nescire respondit, sicut alii evangelistae contestantur expressius (Cf. AMBROS. Exspos. evang. in Lc. 10, 52; 72-82)?

Quasi vero qui hominem Christum negat, non Christum negat; et hoc in eo negat quod factus est propter nos, ne periret quod fecerat nos. Ergo qui ita confitetur Christum Deum, ut hominem neget, non pro illo mortuus est Christus; quia secundum hominem mortuus est Christus.

Qui negat hominem Christum, non reconciliatur per mediatorem Deo. Unus enim Deus, et unus mediator Dei et hominum homo Christus Iesus (1 Tim 2, 5).

Qui negat hominem Christum, non iustificatur; quia sicut per inobedientiam unius hominis, peccatores constituti sunt multi; ita et per obedientiam unius hominis, iusti constituentur multi (Rom 5, 19).

Qui negat hominem Christum, non resurget in resurrectionem vitae; quia per hominem mors, et per hominem resurrectio mortuorum: sicut enim in Adam omnes moriuntur, ita et in Christo omnes vivificabuntur (1 Cor 15, 21-22).

Per quid autem caput est Ecclesiae, nisi per hominem, quod Verbum caro factum est? id est, Dei Patris Unigenitus Deus homo factus est. Quomodo est igitur in corpore Christi, qui negat hominem Christum? Qui enim caput negat, quomodo est membrum?

Sermo 344 (PL 39, 1515)
Sanguis Domini tui, si vis, datus est pro te; si nolueris esse, non est datus pro te. Forte enim dicis: Habuit sanguinem Deus meus, quo me redimeret; sed iam cum passus est, totum dedit; quid illi remansit quod det et pro me? Hoc est magnum, quia semel dedit, et pro omnibus dedit. Sanguis Christi volenti est salus, nolenti supplicium.
S. Augustini ex serm. 114 de tempore:
Indubitanter credamus, quod totum mundum redemit, qui plus dedit, quam totus mundus valeat.
Epistola 169 [olim 102] (ad Evodium), cap. 1 / num. 4 (PL 33, 744)
non perit unus ex illis [al. "ex pusillus" / al. "pusillus"], pro quibus mortuus est



Cf. Fulgentius, de Incarn. et gr., cap. 26: "he did not die for unbelievers".
 
 
TODO
Prosper (d. 463)
De Vocatione Gentium, Liber Primus (). And in Pseudo-Ambrosius edition: Caput III (PL 17, 1084 in early editions).
The people of God hath its own fulness. In the elect and foreknown, distinguished from the generality of all, there is accounted a certain special universality; so that the whole world seems to be delivered from the whole world, and all men to be taken out of all men.Habet ergo populus Dei plenitudinem suam, et quamvis magna pars hominum, salvantis gratiam aut repellat aut negligat, in electis tamen et praescitis, atque ab omnium generalitate discretis, specialis quaedam censetur universitas, ut de toto mundo totus mundus liberatus, et de omnibus hominibus omnes homines videantur assumpti:
Responsiones ad Capitula Gallorum, Capitulum IX, Responsio, (PL 51, 165).
He is not crucified with Christ who is not a member of the body of Christ. When, therefore, our Saviour is said to be crucified for the redemption of the whole world, because of his true assumption of the human nature, yet may he be said to be crucified only for them unto whom his death was profitable. . . . Diverse from these is their lot who are reckoned amongst them of whom is is said, ‘the world knew him not.’Non est autem crucifixus in Christo, qui non est membrum corporis Christi, nec est membrum corporis Christi, qui non per aquam et Spiritum sanctum induit Christum. Qui ideo in infirmitate nostra communionem subiit mortis, ut nos in virtute ejus haberemus consortium resurrectionis. Cum itaque rectissime dicatur Salvator pro totius mundi redemptione crucifixus, propter veram humanae naturae susceptionem, et propter communem in primo homine omnium perditionem: potest tamen dici pro his tantum crucifixus quibus mors ipsius profuit. . . . Diversa ergo ab istis sors eorum est qui inter illos censentur de quibus dicitur; Mundus eum non cognovit.
Responsiones ad Capitula Objectionum Vincentianarum, Capitulum Primum, Responsio, (PL 51:178).
Doubtless the propriety of redemption is theirs from whom the prince of this world is cast out. The death of Christ is not to be so laid out for human-kind, that they also should belong unto his redemption who were not to be regenerated.Redemptionis proprietas haud dubie penes illos est, de quibus princeps mundi missus est foras, et jam non vasa diaboli, sed membra sunt Christi. Cujus mors non ita impensa est humano generi, ut ad redemptionem ejus etiam qui regenerandi non erant pertinerint.
 
 
Work PREDESTINARIAN [Praedestinatus].
    THE WORK "PRAEDESTINATUS".—That the Pelagians after their condemnation by the Church had a great interest in exaggerating to their ultimate heretical consequences those ideas of St. Augustine which may easily be misunderstood, that thereby they might under the mask of orthodoxy be enabled to combat more effectually not only the ultra-Augustinian but also the whole Catholic doctrine on grace, is clearly proved by a work written by an anonymous author of the fifth century. This work, edited by Sirmond for the first time in 1643 in Paris under the title of "Praedestinatus" (P.L., LIII, 579 sq.), is divided into three parts.
    • The first part contains a catalogue of ninety heresies (from Simon Magus to the Haeresis Praedestinatorum) and is nothing less than a barefaced plagiarism from St. Augustine's work "De Haeresibus" and original only in those passages where the writer touches on personal experiences and Roman local traditions (cf. A. Faure, "Die Widerlegung der Haretiker im I. Buch des Praedestinatus", Leipzig, 1903).
    • The second part is according to the assertion of the author of the work a treatise circulated (though falsely) under the name of St. Augustine which fell into his hands; this treatise, under the form of a violent polemic against the Pelagians, puts forward ultra-Augustinian views on predestination and thus affords a welcome opportunity to a Pelagian to attack both the one-sided exaggerations of the pseudo-Augustine and the Catholic doctrine on grace of the true St. Augustine.
    • As a matter of fact this favorable opportunity is seized upon by the author in the third and last part, where he reveals his real purpose. Adhering closely to the text of the second part he subtlely endeavors to refute not only Predestinarianism but also (and this is the main point), St. Augustine's doctrine on grace, although for the sake of appearances and to protect himself from attack, Pelagianism is nominally condemned in four anathemata (P.L., LIII, 665). All the older literature concerning this inferior compilation may now be considered as superseded by the recent scholarly work of Schubert, "Der sog. Praedestinatus, ein Beitrag zur Geschichte des Pelagianismus" (Leipzig, 1903)
    We need not, however, entirely accede to the opinion of Schubert that the whole pseudo-Augustine produced in the second part is nothing but a clumsy forgery of the anonymous Pelagian author himself, who put up a straw man in order the more easily to overthrow him. But there can be no doubt as to the meaning, the spirit, and purpose of this manoeuvre. We have to do with a skillful defense of Pelagianism against the doctrine on grace as taught by St. Augustine. And the authorship points rather to Rome than to southern Gaul (perhaps Arnobius the Younger). This work, written probably about A.D. 440, emanated from the group of Pelagians closely associated with Julian of Eclanum. It is not impossible that a friend of Julian living in Rome conceived the hope of making the pope more favorable to Pelagianism by means of this work.
--- CE: Predestinarianism
Praedestinatus (PL 53, 625 B-C; disputed also by his contemporary opponents: PL 53, 660 D - 661 A).
Cum autem pro omnibus mortem filii ejus legitis, miror quomodo omnes intelligatis, cum pauсos vix ad salutem cernatis attingere. Ubicunque autem omnes legitis, generaliter omnes vultis intelligi, cum omnes saepe pro parte doceantur.
  • Nam cum dicitur: Omnes declinaverunt (Ps. xiii, 2) non tamen omnes declinaverunt,
  • et Omnis homo mendax (Ps. cxv, 11),
    non tamen omnis homo mendax, quia de quodam legimus:
    • Erat homo verax.
    • Et illud: Viri mendaces non erunt illius memores; viri autem veraces inveniuntur in ea. (Eccli. xv, 8).
Pars ergo maxima omnes videtur significare, cum utique constet non debere omnes intelligi.
 
 
PSEUDO-AUGUSTINE
Questions from New Testament, p.II, q. 54 (PL 35, 2406) [LXXII. in CSEL 50, 466-467]. This works is traditionally attributed to Augustine, but - as it is noted in introduction in Migne's edition - this work sometimes contradicts to Augustine. Nowadays, its author is called Pseudo-Augustine, or it is attributed to Ambrosiaster. Nevertheless, following passage doesn't occur in some important manuscripts of this work, and therefore it still seems rather as only later - althought still ancient - addition to this pseudo-augustine's work.
Apostle says Christ to be dead for all, for so he tells:Apostolus dicit Christum pro omnibus mortuum esse : sic enim ait,
    therefore all were dead and he died for all, (2Cor.5:14-15)
    Ergo omnes mortui sunt, et pro omnibus mortuus est (II Cor. v, 14, 15).
However Lord himself tells:
    The Son of man came (...) to give his life a ransom for many. (Matt.20:28)
Ipse vero Dominus ait,
    Venit Filius hominis dare animam suam redemptionem pro multis (Matth. XX, 28).
To this measure contrary/opposite.Hoc modo contrarium.
[Resp.:]
Words are surely different, but the sense is one ...
[Resp.:]
Verba quidem diversa sunt, sed unus est sensus; quomodo iterum verba eadem diversum habent sensum, utputa, Оmne quod non est ex fide, peccatum est (Rom. xiv, 23); et, Lex, ait, non est ex fide (Galat. iii, 12), nec tamen peccatum est. Hos ergo quos multos dixit Salvator, ipsos Apostolus omnes significavit. Multi enim sunt, quia maxima pars ex omni populo et gente creditura est Salvatori. Istos Apostolus credentes omnes nuncupavit. Sic enim inter caetera ait, Pro omnibus mortuus est; his utique qui crediderunt et credituri sunt. Est etiam et pro ipsis mortuus, qui credere nolunt : sed dum illi beneficium non recipiunt, nolunt pro se mortuum esse Christum; ac per hoc non videtur mortuus pro his, quibus nihil profuit, sed magis obfuit. Pro his autem rite mortuus dicitur, quibus acquisita victoria est, qui intelligentes mysterium, Deo gratias referunt, per Christum Dominum nostrum.
 
 
Gottschalk [Godescalcus] of Orbais (c.808–c.868)
De Praedestinatione (Œuvres théologiques et grammaticales de Godescalc d'Orbais. [published by Dom Cyrille LAMBOT (1900-1968), O.S.B.] Louvain : Spicilegium Sacrum Lovaniense, 1945. 683 pages)
Confessio Godescalchi monachi damnati (PL 121:347-350; Lambot 52). English transl. by Victor Genke
I believe and confess that omnipotent and unchangeable God foreknew and predestined saint angels and elect men to eternal life gratis and that He equally predestined devil, head of all demons, with all of his apostates, and also reprobate men, namely his members, on account of their own most certainly foreknown evil merits, through the most right judgment to deserved eternal death;Credo et confiteor deum omnipotentem et incommutabilem praescisse et praedestinasse angelos sanctos et homines electos ad uitam gratis aeternam, et ipsum diabolum caput omnium daemoniorum cum omnibus angelis suis apostaticis et cum ipsis quoque uniuersis hominibus reprobis membris uidelicet suis propter praescita certissime ipsorum propria futura mala merita praedestinasse pariter per iustissimum iudicium suum in mortem merito sempiternam,
  • for thus says the Lord himself in His Gospel: “The prince of this world is already judged” (John 16:11).
  • quia sic ait ipse dominus in euangelio: Princeps mundi huius iam iudicatus est,
What blessed Augustine explained for people is therefore publicly expressed so:quod beatus Augustinus exponens ad populum sic inde palam locutus est:
  • “That is irrevocably destined to eternal fire” (Augustine. In Johannis euangelium tractatus, 95).
  • Id est iudicio ignis aeterni inreuocabiliter destinatus est.
Likewise the Truth itself about the reprobate:Item de reprobis ipsa ueritas:
  • “Whoever does not believe is judged already,” (John 3:18)
  • Qui autem non credit, iam iudicatus est,
that is to say [as previous author explained:]id est ut praedictus auctor exposuit:
  • is already damned.
  • Iam damnatus est.
  • He (i.e. Augustine) says: “The judgment has not yet appeared, but already it has taken place” (Augustine, ibid., 12).
  • Nondum inquit apparuit iudicium sed iam factum est iudicium.
Likewise, commenting on these words of John the Baptist:Item exponens illud Iohannis Baptistae:
    “His testimony is not accepted by anybody,” (John 3:32)
    Testimonium eius nemo accepit,
he says thus:ita dicit:
  • “By anybody that is by a certain people, which is prepared for the wrath of God, to be damned with the devil” (Augustine, ibid., 14).
  • Nemo : est quidam populus praeparatus ad iram dei, damnandus cum diabolo.
  • Likewise about Jews: “They were angry, those dead and predestined to eternal death” (In Johannis euangelium tractatus, 43).
  • Item de Iudaeis: Isti indignantes mortui et morti sempiternae praedestinati.
  • Likewise: “Why did the Lord say to Jews: ‘You do not believe, because you are no sheep of mine’ (John 10:26), unless He saw them predestined to everlasting destruction, not won to eternal life by the price of His own blood?” (Augustine, ibid., 48)
  • Item: Quare dixit dominus Iudaeis : « Vos non creditis, quia non estis ex ouibus meis » nisi quia uidebat eos ad sempiternum interitum praedestinatos, non ad uitam aeternam sui sanguinis pretio comparatos?
  • Likewise commenting on these words of the Lord:
  • Item exponens illa uerba domini:
      “The sheep that belong to Me listen to My voice; I know them and they follow Me. I give them eternal life; they will never be lost and no one will ever steal them from My hand. The Father, for what He has given Me, is greater than anyone, and no one can steal anything from the Father’s hand” (John 10:27–29),
      Oues meae uocem meam audiunt, et cognosco eas et sequuntur me et ego uitam aeternam do eis et non peribunt in aeternum et non rapiet eas quisquam de manu mea. Pater meus quod dedit mihi maius omnibus est et nemo potest rapere de manu patris mei,
    he said so: “What can the wolf do? What can the thief and the robber? They destroy none but those predestined to destruction” (Augustine, ibid., 48).
    ita dixit : Quid potest lupus? Quid potest fur et latro? Non perdunt nisi ad interitum praedestinatos.
Likewise speaking about two worlds:Item de duobus loquens mundis:
  • “The whole world is the Church, and yet the whole world hates the Church. The world therefore hates the world, the hostile that which is reconciled, the condemned that which is saved, the polluted that which is cleansed” (Id., ibid., 87).
  • Totus mundus ecclesia est et totus mundus odit ecclesiam. Mundus igitur odit mundum, inimicus reconciliatum, damnatus saluatum, inquinatus mundatum.
  • Likewise: “For there is a world about which the apostle says: ‘That we might not be condemned with this world’ (Corinthians 11:32) For that world the Lord does not pray, for He does not ignore to what it is predestined” (Augustine, ibid., 110).
  • Item: Est mundus de quo dicit apostolus: «Ne cum hoc mundo damnemur». Pro isto mundo dominus non rogat, neque enim quo sit praedestinatus ignorat.
  • Likewise: “Judas, the betrayer of Christ, was called the son of perdition, predestined to perdition” (Id., ibid., 112 [trac. 107, c. 7; PL 35:1914; quoted also by Thomas in Catena on John 17:9-13]).
  • Item: Filius perditionis dictus est Iudas traditor Christi, perditioni praedestinatus.
  • Likewise in Enchiridion (Ch. 100): :“To the damnation of those whom He justly predestined to punishment.”
  • Item in Enchiridion: Ad eorum damnationem quos iuste praedestinauit ad poenam.
  • Likewise in his book On the Perfection of Human Righteousness (Ch. 13) he says: “This good, which is required, nobody has done, not a single person. But so in that race of men, which is predestined for perdition. For God’s foreknowledge took notice of them and pronounced the sentence on them.”
  • Item in libro De perfectione iustitiae hominis: Hoc inquit bonum quod est requirere deum non erat qui faceret, non erat usque ad unum, sed in eo genere hominum quod praedestinatum est ad interitum. Super hos enim respexit dei praescientia protulitque sententiam.
  • Likewise in his book On the City of God (Bk. 22, ch. 24): “Who has given such things even to those who He has predestined to death.”
  • Item in libris De ciuitate dei: Quid dabit eis quos praedestinauit ad uitam qui haec dedit eis quos praedestinauit ad mortem ?
  • Likewise blessed pope Gregory: “This Leviathan with all of his members is deputed to eternal tortures” (Moralia in Job, Bk. 34, ch. 2).
  • Item beatus Gregorius papa: Leuiathan iste cum uniuersis membris suis aeternis cruciatibus est deputatus.
  • Likewise Saint Fulgentius in the third book On the Truth of Predestination and Grace (Bk. 3, ch. 5) says:
  • Item sanctus Fulgentius in libro tertio De ueritate praedestinationis et gratiae:
    “God certainly prepared punishment for those sinners whom He justly predestined to suffer torments.”
    Praeparauit inquit deus peccatoribus poenas illis utique quos iuste praedestinauit ad luenda supplicia
Blessed Fulgentius composed a whole book concerning this particular question, that is on the predestination of the reprobate to destruction, for his friend named Monimus.qui beatus Fulgentius composuit de hac tantummodo quaestione unum librum integrum, id est De praedestinatione reproborum ad interitum, ad amicum suum nomine Monimum.
On which basis also Saint Isidore says:Unde dicit et sanctus Isidorus:
  • “Predestination is twofold: either of the elect to rest or of the reprobate to death” (Sententia, 2, ch. 6).
  • Gemina est praedestinatio siue electorum ad requiem, siue reproborum ad mortem.
Therefore so I (Other mss: “And I myself.”) believe and confess everything with these elect of God and catholic men, inasmuch as I am divinely inspired, animated, equipped. Amen.Sic et ego per omnia cum istis electis dei et catholicis credo et confiteor, prout diuinitus afflatus animatus armatus adiuuor. Amen.
A false witness indeed is he who corrupts anything either in meaning or form of that which has been stated.Falsus enim testis est, qui in dictis quorumcumque aut sensum aut superficiem corumpit.
IX, 3:
"Credite iam Christum pro cunctis credite passum" (Caelius Sedulius: PL 19, 720 A) pro cunctis electis est intellegendum. Siquidem duo corpora sunt : unum Christi alterum Antichristi, et unumquodque constat integritate siue plenitudine membrorum suorum. De omnibus Christi membris dicitur :
    Reminiscentur et conuertentur ad dominum uniuersi fines terrae. Et adorabunt in conspectu eius uniuersae familiae gentium. Quoniam domini est regnum et ipse dominabitur gentium. (Ps. 22,28-29)
    Et adorabunt eum omnes reges [terrae] omnes gentes seruient ei, (Ps. 72,11)
    et : Omnes gentes quascumque fecisti uenient et adorabunt coram te domine et glorificabunt nomen tuum, (Ps. 86,9)
    et : Ergo omnes mortui sunt et pro omnibus mortuus est, (2Cor 5,14-15)
    et : Pro nobis omnibus tradidit eum, (Rom 8,32)
    et : Qui uult omnes homines saluos fieri, (1Tim 2,4)
    et : Qui est saluator omnium hominum maxime fidelium. (1Tim 4,10)
Et e contrario de omnibus Antichristi membris dicitur :
    Omnes declinauerunt simul inutiles facti sunt, non est qui faciat bonum non est usque ad unum, (Ps. 14,3)
    et : Conuertantur peccatores in infernum, omnes gentes quae obliuiscuntur deum, (Ps. 9,18)
    et : Cum exorti fuerint peccatores sicut fenum et apparuerint omnes qui operantur iniquitatem ut intereant in saeculum saeculi, (Ps. 92,8)
    et : Quoniam ecce inimici tui peribunt et dispergentur omnes qui operantur iniquitatem, (Ps. 92,10)
    et : Perdes omnes qui tribulant animam meam, (Ps. 143,12)
    et : Eritis odio omnibus hominibus, (Mat. 10,22)
    et: Omnes sua quaerunt (Philipp. 2,21).
Et isti sunt totus mundus de quo dicit Iohannes apostolus :
    Totus mundus in maligno positus est.
Et illi sunt totus mundus de quo idem in eadem epistola dicit :
    Et ipse est propitiatio pro peccatis nostris, non pro nostris [tantum] ait sed et pro totius mundi.
Unde uerissime dicit disputator egregius:
    Totus mundus ecclesia est et totus mundus odit ecclesiam. Mundus igitur odit mundum, inimicus reconciliatum damnatus saluatum inquinatus mundum.
Qui ergo mundum de mundo elegit, fecit quod eligeret non inuenit. De mundo electo dicit apostolus : Deus erat in Christo mundum reconcilians sibi. Item de reprobo mundo ait : Ne cum hoc mundo damnemur. De quo dicit et dominus : Si de mundo fuissetis, mundus quod suum erat diligeret. Quia uero de mundo non estis sed ego uos elegi de mundo propterea odit uos mundus, et : Confidite, ego uici mundum, et : Quos dedisti mihi de mundo, et : Non sunt de mundo sicut et ego non sum de mundo, et: Non pro mundo rogo. Hinc euidenter claret sole splendidius et patet luce liquidius quod dominus deus nullatenus est pro reprobo mundo passus, pro quo non est rogare dignatus. Rogauit tamen in eadem oratione pro mundo suo dicens : Ut mundus credat, et ut cognoscat mundus quia tu me misisti. De quo dicit alias : Sic enim dilexit deus mundum ut filium suum unigenitum daret, et : Non uenit filius hominis ut iudicet mundum sed ut saluetur mundus per ipsum, et : Panis quem ego dedero caro mea est pro mundi uita. Igitur ubi erit [lumen] nostrorum duorum oculorum, si non aduertamus manifestissimam redemptionem unius mundi, non quod absit mundorum, quippe cum dicat ipse dominus : Panis quem ego dedero caro mea est pro mundi uita, non ait : pro mundorum uita? Hinc est et illud Iohannis baptistae : Ecce agnus dei qui tollit peccata mundi non mundorum, et alia multa.
XII
Sic autem istud de solis electis ait apostolus sicuti illud : Pro nobis omnibus tradidit eum et illud : Ergo omnes mortui sunt et pro omnibus mortuus est. Illis etenim omnibus pro quibus deus pater proprio filio suo non pepercit sed eum tradidit, ipsum procul dubio filium suum donauit.
XVIII
Quocirca conici potest ut Origenis illud quod superius est positum Esaiae testimonium : Omnes nos uelut oues errauimus usque ad id quod ait : Et dominus posuit in eo iniquitates omnium nostrum generaliter super electis et reprobis intellegendum putauerit et ob id Christum passum uniuersaliter pro cunctis nescienter asseuerauerit, quasi uidelicet et in hunc sensum apostolus dixisset : Ergo omnes mortui sunt et pro omnibus mortuus est et illud : Proprio filio suo non pepercit deus sed pro omnibus tradidit eum. Quod exponens immo exponere uolens ille Origenis praedestinationis ueritatem uocauit errorem dicens : Hic non sicut praedestinationis error existimat pro aliquantis sed pro omnibus qui sunt in ecclesia tradidit unigenitum filium suum pater, cum secundum beatum Augustinum uox sit electorum ad regnum dei praedestinatorum : Pro nobis omnibus tradidit eum. Isti tamen omnes nusquam sacrarum scripturarum ueteris uidelicet nouique testamenti dicuntur ‘aliquanti’ sed aut in comparatione pereuntium pauci ut : Multi uocati, pauci electi, aut in suo genere multi ut : Ipse peccata multorum tulit et in scientia sua iustificauit ipse iustus seruos meos multos, et : Iste asperget gentes multas, et : Patrem multarum gentium posui te, et : Multi ab oriente et occidente uenient et recumbent cum Abraham, Isaac et Iacob in regno caelorum, et : Dinumerabo eos et super arenam multiplicabuntur. Sed quia praefatus Origenis non ut debuit hos paucos eosdemque multos perite considerauit sed omnes non specialiter electos sed generaliter cum eis etiam reprobos in his et in huiusmodi locis putauit, propterea prorsus ut puto super ipsis quasi uicissim reuoluendis uel rotandis iustorum et iniustorum circuitibus non clementer sed dementer errauit et hoc fortassis ob id sibi quasi prudenter uisus est aestimare uel potius asseuerare, quia pretium sanguinis Christi quo credidit uniuersaliter omnes redemptos non est ausus adnihilare nullificare uel adnullare et quantum ad reprobos quos redemptos fatebatur sed si permanerent in poenis perditos intuebatur euacuare frustrari cassare. Si Christus pro reprobis fuisset passus quod uerum non extat ullatenus, uerissime nosceretur certissime teneretur et intrepide assereretur non dico ‘non cunctos’ uerum ‘neminem illorum’ perpetualiter esse periturum pro quibus tam carum pretium cognoscitur fusum. Sed quia penitus constat id esse falsissimum, iure dicturus est illis dominus deus : Ite maledicti in ignem aeternum. Et ut euidentius Origenis et Origenistarum repelleret atque luce clarius conuinceret absurdissimum sensum, non dixit postmodum sicut prius : Et ibunt hi in ignem aeternum, sed in supplicium aeternum quo uidelidet cruciabuntur in sempiternum.
 
 
Remigius [Remi] of Auxerre (c.841–908), O.S.B., a disciple of Lupus and Heiric.
on Matthew 20:28 [Homilia XI.] (PL 131, 926 D)
«Sicut Filius hominis non venit ministrari sed ministrare et dare animam suam pro multis.» Pro multis quidem dicit, pro illis scilicet qui in eum credere voluerunt; et cum dicit « animam, » destruitur error illorum qui dixerunt Dominum non veram animam sumpsisse.
on Matthew 26:28 (quoted by Thomas in Catena in Mt., cap. 26 lectio. 8 [on Matthew 26:28])
Et notandum, quia non ait: pro paucis, aut: pro omnibus; sed pro multis; quia non venerat unam tantum gentem redimere, sed multos de omnibus gentibus.
 
 
LUPUS Servatus (c.805–c.862), abbot of Ferrières, opponent of Hincmar.
Epistle 128 [to lord king] (PL 119:604-605)
Postremo quos redemerit Dominus sanguine suo evangelica lectione colligitur apud Matthaeum: Bibite, inquit Dominus, ex hoc omnes, hic est enim sanguis meus novi testamenti, qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum (Matth. xxvi, 28). Apod Marcum: Hic est sanguis meus Novi Testamenti, qui pro multis effundetur (Marc. xiv). Apud Locam vero: Hic est calix Novum Testamentum in sanguine meo, qui pro vobis fundetur (Luc. xxii, 20). Duo ergo evangelistae ponunt pro multis, unus pro vobis, quia et discipuli multis annumerantur, nullus pro omnibus. Et ne id ego temere scrutatus existimer, sanctus Hieronymus, explanans locum Evangelii: Sicut Filius hominis non venit ministrari, sed ministrare, et dare animam suam redemptionem pro multis (Matth. xx, 28),
    quando, inquit, formam servi accepit, ut pro mundo sanguinem funderet, et non dixit dare animam suam redemptionem pro omnibus, sed pro multis, id est, pro his qui credere voluerint.
Qua expositione juxta fidem catholicam docuit solos fideles esse intelligendos, sive in gratia permansuros, sive ab ea suo vitio recessuros. Item beatus Augustinus aperiens populo sententiam Evangelii: Vos non creditis, quia non estis ex ovibus meis (Joan. i):
    Quomodo, ait, istis dixit, non estis ex ovibus meis, quia videbat eos ad sempiternum interitum praedestinatos, non ad vitam aeternam sui sanguinis pretio comparatos.
His tam claris luminibus doctrinam suam evangelico sensu roborantibus qui audeant contradicere nisi qui eruhescunt sine luminibus apparere? Ut pace tamen et reverentia tanti viri dictum sit, hunc intellectum evangelico fonte manantem non videns Joannes Constantinopolitanus episcopus, cum exponeret illud Apostoli, qualiter gratia Dei pro omnibus gustaverit mortem (Hebr. ii, 9):
    Non pro fidelibus tantum, inquit, sed pro mundo universo; et ipse quidem pro omnibus mortuus est. Quid autem si non omnes credunt? Ille quod suum erat implevit.
Verum cur hoc senserit, nullo divino testimonio comprobavit. Quod si quis excellentiae culminis vestri ostendit aut ostenderit Faustum quemdam de his longe diversa scribentem, ne acquieveritis erranti: quoniam docet Gelasius cum septuaginta episcopis viris eruditissimis qui scriptores essent vel non essent recipiendi: statuens primo commendationem Augustini et singulares laudes Hieronymi, memorati Fausti scripta his verbis exauctoravit: Opuscula Fausti Regensis Galli apocrypha.
Liber de tribus quaestionibus (PL 119, 645-646)
Sunt hinc ejus verba: Si exaltants fuero a terra, omnia trahum ad meipsum (Joan. xii). In hac exaltatione, quam se humiliando ut nos exaltaremur perpessus est, sanguis ille pro multis effusus est in remissionem peccatorum. Sic enim idem Jesus, hoc est nostra lingua Salvator, salvum fecit populum suum a peccatis eorum. Denique non aliquam solam gentem elegit quam singulari privilegio totam salvaret; sed ut non suo merito, verum forsitan commendandae dignitatis pontificalis gratia, Caiphas prophetavit, mortuus est Jesus, non tantum pro Judaeorum gente, unde genus ducebat, sed ut filios Dei qui erant dispersi congregaret in unum. Non quod adhuc essent filii Dei, sed quia inter congregandum facti sunt filii Dei cum unitati fidei accesserunt. Non incongruenter igitur, sicut praedixit, ad se omnia traxit, qui ex omni genere hominum elegit quoscunque salvare decrevit. Qui multi dicti sunt, quia plures utique salvantur; omnes autem, quia ex omni genere hominum colliguntur. Pro his fusum esse sanguinem Dei, quia Verbum caro factum est, hoc est Deus homo factus, a parte totum significante Scriptura, sicut alibi: Et videbit omni caro salutare Dei (Luc. iii), hoc est, omnis homo, et quia Deus, dum integram naturam nostram assumpsit, suam incorruptam certe retinuit, universalis confitetur Ecclesia per totum orbem terrae diffusa, quae necessitate constringitur in accepta sanctificatione manendi, sic Apostolo explanante: Empti estis pretio magno, glorificate et portate Deum in corpore vestro (I. Cor. vi.). Itemque se annumerato de omnibus dicit idem Apostolus: Proprio Filio, haud dubium quin Deus, non pepercit, sed pro nobis omnibus tradidit illum (Rom. viii.). Item de his omnibus in Epistola quae praescribitur ad Hebraeos: Vidimus Jesum propter passionem mortis gloria et honore coronatum, ut gratia Dei pro omnibus gustaret mortem (Hebr. ii). Et aperiens qui sunt isti homines, mox intulit: Decebat enim eum propter quem omnia et per quem omnia, qui multos filios in gloriam adduxerat, auctorem salutis eorum per passionem consummare. Decebat quippe Deum Patrem, propter quem omnia, hoc est cujus bonilate sunt omnia, et per quem omnia, quia ab lio coaeternus ei ortus est Filius per quem facta sunt omnia (Omnia enim in sapientia fecisti, dicit sacer Psalmus [Psal. ci]), qui, hoc est, Pater, multos filios in gloriam adduxerat, cum scilicet nemo venisset ad Filium nisi quem Pater ipse traxisset, auctorem salutis eorum
[...]
Intuendum quod quos dicit omnes in eо quod paulo ante posuit, qualiter gratia Dei pro omnibus gustaverit mortem, eosdem paulo post nuncupat multos, inferens, qui multos filios in gloriam adduxerat. Haec divinorum eloquiorum auctoritas intelligenter expensa, pro omnibus Dei Filium gustasse mortem sic accipi posse insinuat quemadmodum Deum volle omnes fieri salvos. Ut enim salvos fieri vult omnes quicunque salvantur, ita redimit omnes quicunque redimuntur. Non autem salvantur omnes, nec vero redimuntur. Non itaque vult salvari alios omnes aut redimi nisi qui redimuntur atque salvantur. In hoc sensu beatus Augustinus invenitur in libro cujus jam supra meminimus, qui Enchiridion dicitur.
ibid. fine (PL 119, 648)
Joannes Constantinopolitanus, doctrina et sanctitate juxta insignis episcopus, ut gratia Dei pro omnibus gustaverit mortem, quod supra jam posui, sic exposuit,
    "qualiter gratia Dei pro omnibus gustaverit mortem, non pro fidelibus tantum, sed pro mundo universo. Et ipse quidem pro omnibus mortuus est. Quid autem si non omnes credunt? Ille quod suum erat implevit."
Eligat sane, superioribus acute consideratis, unusquisque quod optimum ei Deus occulta inspiratione suggesserit, aut magistra ejus Scriptura manifesta ratione protulerit.
Collectaneum de tribus quaestionibus (PL 119: 664-665)
Pro quibus effusus sit et quos redemerit sanguis Domini sanctus Augustinus in libro ad Laurentium his verbis declarat (In Enchiridio, cap. 61) [...] Et manifestissime explanans populo sancii Evangelii locum secundum Joannem: Vos non creditis quia non estis ex ovibus meis (Joan. x):
    "Quomodo," ait, "istis dixit, non estis ex ovibus meis? quia videbat eos ad sempiternum interitum praedestinatos, non ad vitam aeternam sui sanguinis pretio comparatos."
Item ad Pollentium libro priore:
    "Sicut omnis," inquit, "qui Christi sanguine redemptus est homo est, non tamen omnis qui homo est etiam sanguine Christi redemptus est, ita omne quod licet non expedit, nec tamen omne quod non expedit etiam non licet."
Beatus quoque Hieronymus Commentario in Matthaeum se idem sentire inanifestat his verbis:
    "Sicut filius hominis non venit ministrari, sed ministrare" (Matth. xx). "Nota quod crebro diximus eum qui ministret filium appellare hominis et dare animam suam redemptionem pro multis, quando formam servi accepit ut pro mundo sanguinem funderet. Et non dixit, dare animam suam redemptionem pro omnibus, sed pro multis, id est pro his qui credere voluerint."
Quod cautissime doctor celeberrimus vidit de qualibuscunque fidelibus intelligendum, propter illud:
    Peribit in tua scientia frater, propter quern Christus mortuus est,
propter illud etiam:
    Quicunque baptizati sumus in Christo Jesu, in morte ipsius baptizati sumus (I Cor. iii).
Necnon et propter illud:
    Quanto magis putatis deteriora mereri supplicia qui filium Dei conculcaterit, et sunguinem Testamenti pollutum duxerit in quo sanctificatus est? (Hebr. x).
Et quaecunque similia scrutatores pii valent in divinis eloquiis invenire.
Sensum Hieronymi Beda in explanatione Marci verbis ipsius ponit:
    "Nam et Filius hominis non venit ut ministraretur ei, sed ut ministraret. Nota, inquit, quod crebro diximus eum qui ministraret filium appellari hominis et dare animam suam redemptionem pro multis, quando formam servi accepit, ut pro mundo sanguinem funderet. Et non dixit, dare animam suam redemptionem pro omnibus, sed pro multis, id est, pro his qui credere voluerint."
Item Hieronymus edisserens illud psalmi (XLIII):
    Vendidisti populum tuum sine pretio: "Usque nunc," inquit, "de se locuti sunt martyres, nunc de Judaeorum populo dicunt, quibus dictum est: In peccatis vestris venditi estis; et ideo sine pretio, quia non est effusus Agni sanguis pro eis."
Sanctus Gregorius papa in Moralibus (Lib. iv, c. 11), exponens locum illum, non computetur in diebus anni (Job xiii), eumdem sensum asserit his verbis.
    "Annum praedicationem supernae gratiae non in convenienter accipimus: quia sicut in anno congestis diebus tempus perficitur, ita in superna gratia virtutum multiplex vita completur. Potest per annum etiam multitudo intelligi redemptorum: quia sicut ex dierum multitudine annus ducitur, ita ex collectione bonorum omnium illa electorum innumerabilis universitas expletur."
Nec mirandum duo clarissima lumina doctorum, beatum Augustinum et Hieronymum, et post illos Gregorium et Bedam, in hoc sensu inveniri, cum eorum doctrina ex evangelica pendeat auctoritate.
In qua quidem apud Matthaeum sic invenitur:
    Bibite ex hoc omnes. Hic est enim sanguis meus Novi Testamenti, qui pro multis effundetur in remissionem peccaturum. (Matth. xxvi).
Apud Marcum autem:
    Hic est sanguis meus Novi Testamenti, qui pro multis fundetur (Marc. xiv).
Apud Lucam vero:
    Hic est calix Novum Testamentum in sanguine meo, qui pro vobis fundetur.
Unde concordantes Lucae, cum rem divinam agimus, in prece, hic est calix sanguinis mei Novi et aeterni Testamenti mysterium fidei qui pro vobis, concinentes autem Matthaeo et Marco addimus, pro multis effundetur in remissionem peccatorum.
Joannes tamen Constantinopolitanos episcopus explanans locum illum Epistolae ad Hebraeos (Hebr. ii), qualiter gratia Dei pro omnibus gustaverit mortem: "Non pro fidelibus tantum, inquit, sed pro mundo universo, et ipse quidem pro omnibus mortuus est. Quid autem si non omnes credunt? Ille quod suum erat implevit." Verum hanc intelligentiam divinis non roboravit eloquiis.
Faustus etiam quidam, ex abbate Lerinensi Regensis Galliae episcopus, de his rebus, hoc est de praedestinatione et libero arbitrio et sanguinis Christi redemptione, longe diversa superioribus praecellentissimis auctoribus scripsit. Sed intelligentius inspecta divinorum eloquiorum integritas errandi occasionem penitus abstulit, et reverentissimus papa Gelasius cum septuaginta episcopis viris eruditissimis statuens qui scriptores essent vel non essent, recipiendi post approbationem Augustini et amplissimas laudes Hieronymi, memoratum Faustum ab auctoritate his verbis removit: Opuscula Fausti Regensis Galli apocrypha. Nos igitur incorruptum sanctarum Scripturarum sequentes intellectum, et apostolicae sedis gravitatem suspicientes, quid aliud dicamus nisi: Taceat Faustus et similiter sentientes; loquantur cum suis consortibus Hieronymus et Augustinus.
 
 
Prudentius (c.800-861), bishop of Troyes, opponent of Hincmar.
Epist. ad Hincmarum et Pardulum, cap. VII. [Ex variis libris ejusdem S. Augustini] (PL 115:989 A-C)
Rescriptum sancti Augustini ad Hilarium (Epist. 89. quaest. 3). Itaque, sicut per unius delictum in omnes homines ad condemnationem, de qua condemnatione parvuli per sacramentum baptismi liberandi sunt, ita per unius justificationem in omnes homines ad justificationem vitae (Rom. v). Et hic omnes dixit, et ibi: Non quia omnes homines venirent ad gratiam justificationis Christi, cum tam multi abalienati [al., alienati] ab illa, in aeternum moriantur: sed quia omnes qui renascuntur in justificationem, non nisi per Christum renascuntur: sicut omnes qui nascuntur in condemnationem, non nisi per Adam nascuntur. Nemo quippe est in illa generatione, praeter Adam; nemo in ista regeneratione, praeter Christum. Ideo omnes, et omnes. Eosdem autem omnes etiam multos postea dicit, adjungens: Sicut enim per inobedientiam unius hominis peccatores constituti sunt multi; sic et per unius hominis obedientiam justi constituuntur multi. Qui multi, nisi quos paulo ante omnes dixerat?
Epistle to Archbishop Wenilo [Vénilon] of Sens (who was archbishop since 837/838 to his death - 865), written about 856 (PL 115:1366) documented also by Hincmar (PL 125: 64 D, 313 A)
[De gemina praedestinatione.]
Secundo. Ut Dei omnipotentia altissimo secretoque consilio credat atque fateatur, quosdam Dei gratuita misericordia ante omnia saecula praedestinatos ad vitam, quosdam imperscrutabili justitia praedestinatos ad poenam, ut id videlicet, sive in salvandis, sive in damnandis, praedestinaverit quod se praescierat esse judicando facturum, dicente propheta: Qui fecit quae futura sunt (Isa. XLV, 11. sec LXX).
[De morte Christi.]
Tertio. Ut credat ac confiteatur cum omnibus catholicis, sanguinem Domini nostri Jesu Christi pro omnibus hominibus ex toto mundo in eum credentibus fusum: non autem pro illis qui nunquam in eum crediderunt, nec hodieque credunt, nunquamque credituri sunt, dicente ipso Domino: Venit enim Filius hominis non ministrari, sed ministrare, et dare animam suam in redemptionem pro multis (Matth. xx, 28).
[De voluntale Dei.]
Quarto. Ut credat atque confiteatur Deum omnipotentem quoscunque vult salvare, et neminem posse salvari ullatenus, nisi quem ipse salvaverit: omnes autem salvari quoscunque ipse salvare voluerit. Ac per hoc quicunque non salvantur, penitus non esse voluntatem illius ut salventur, dicente Propheta: Omnia quaecunque voluit Deus, fecit in coelo et in terra, in mari et in omnibus abyssis. (Psal. cxxxiv, 6).
More interesting is however his letter to Hincmar, which in his first part is the same as another letter, which Hincmar quoted from him, where however are great differences in second part. Here he said (PL 115, 976-977):
But the blood of those whom his own Son, God and our Lord Jesus Christ, mercifully to be delivered, whether for all men whatsoever, or for some, that is, the predestination of the elect, the predestined undue election, has been shed? It the most omnipotent Truth, which mercifully received him into the unity of his person, and poured, after having consulted teach us. For when (as the Holy of an evangelists, to wit, truthful, and said his actions, stipulatores writers, can testify) during supper between the mysteries of his own, which will suffered death at all entitled, and our redemption He indicated to publishing such an edict for which he suffered. Quos autem sanguis proprii Filii ejus, Dei et Domini nostri Jesu Christi, misericorditer liberarit, utrumne pro omnibus quibuscunque hominibus, an pro quibusdam, id est praedestinatione electis, electione indebita praedestinatis, fusus fuerit? Ipsa omnipotentissima Veritas, quae eum in unitatem suae personae misericorditer suscepit, et fudit, consulta nos doceat. Cum enim (quemadmodum sancti evangelistae, veracissimi videlicet dictorum ipsius factorumque stipulatores atque scriptores, testantur) inter coenandum mysteria suae, quam voluntate subiit, mortis prorsus indebitae, nostraeque redemptionis ediceret pro quibus pateretur intimavit.
For Matthew says:
    And taking the chalice, he gave thanks and gave to them, saying: Drink all of this. For this is my blood of the new testament, which shall be shed for many unto remission of sins. (Mt 26:27-28).
Dicit enim Matthaeus:
    Et accipiens calicem, gratias egit et dedit illis dicens: Bibite ex hoc omnes : hic est enim sanguis meus Novi Testamenti, qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum (Matth. xxvi).
And Mark:
    And having taken the chalice, giving thanks, he gave it to them. And they all drank of it. And he said to them: This is my blood of the new testament, which shall be shed for many. (Mk 14:23-24).
Marcus autem:
    Et accepto calice gratias agens dedit eis, et biberunt ex illo omnes, et ait illis : Hic est sanguis meus Novi Testamenti, qui pro multis effundetur (Marc. xiv).
Luke truly:
    And taking bread, he gave thanks and broke and gave to them, saying: This is my body, which shall be delivered up for you. Do this for a commemoration of me. In like manner, the chalice also, after he had supped, saying: This is the chalice, the new testament in my blood, which shall be shed for you. (Lk 22:19-21).
Lucas vero:
    Et accepto pane gratias egit, et fregit, et dedit eis dicens: Hoc est corpus meum, quod pro vobis tradetur, hoc facite in meam commemorationem. Similiter et calicem postquam coenavit dicens, Hic est calix Novum Testamentum in sanguine meo, qui pro vobis effundetur (Luc. xxii).
By these sermons of the incorruptible Truth, as far as my littleness bears, all windings and controversies disappear, which produced with such clarity are resplendent, that if anyone is endeavoring to understand otherwise, and assert contrary, necessary his - as so I would say - clarity he would deceive. For, behold, the Truth, not for all, but for many; not for the others, but for you, says.His incorruptibilis Veritatis sermonibus, quantum mea fert pusillitas, omnes ambages et controversiae defectiscunt, qui tanta claritate prolati resplendent, ut si quis secus intelligere contraque asserere moliatur, ipsius ineffugibili, ut ita dixerim, perspicuitate frustretur. Ecce enim Veritas, non pro omnibus, sed pro multis; non pro aliis, sed pro vobis dicit.
And someone to such majesty yelping otherwise in any manner presume to mutter, why a preacher, an excellent teacher of the Gentiles, in faith and truth immutably following; cries out about him:Et quisquam tantae majestati ogganniens aliter quocunque modo mutire praesumit, quam praedicator egregius doctor gentium, in fide et veritate immutabiliter sequens; de ipso clamat:
    Who will have all men to be saved, and to come to the knowledge of the truth. (1 Tim. II);
    Qui vult omnes homines, salvos fieri, et agnitionem veritatis venire (I Tim. ii);
for whom the Truth (calls) "many", them preacher of the Truth calls "all", whom the same Truth calls "chosen/elect" a "few". Because in some manner by word "all" are understood many or few.quos enim Veritas multos, hos praedicator Veritatis omnes nuncupat; quos etiam eadem Veritas paucos et electos appellat. Siquidem quonam modo omnium vocabulo multi vel pauci intelligendi sint,
You are by no means imbued with the dryness of my streams, since they all received effectively. nullatenus ariditatis meae rivulo imbuendi estis, quippe qui omnia efficaciter percepistis.
But Augustine memorable, as best you recollect, that God will have all men to be save, he says, but all whom he saves, or all of every kind of men, or all will have to save, because he make us to will all men to be save: otherwise, if "all" are understood in general and not a special way, what becomes of that omnipotence which "whatsoever the Lord hath pleased in heaven, in earth," not something, but "whatsoever" generally "he did"? Verum memorabilis Augustinus, ut optime recolitis, omnes Deum velle fieri salvos dicit; sed quoscunque salvat; vel omnes ex omni genere hominum, vel omnes velle fieri salvos, quia nos facit velle fieri omnes homines salvos : alioquin, si generaliter et non specialiter omnes intelligendi sunt, ubi est illa omnipotentia qua omnia quaecunque voluit in coelo et in terra, prorsus non quaedam sed omnia generaliter fecit?
About whom it is the most truly sung: De quo verissime canitur:
    "Whatsoever the Lord hath pleased he hath done, in heaven, in earth, in the sea, and in all the deeps." (Ps. 135),
    Omnia quaecunque voluit Dominus, fecit in coelo et in terra, in mari, et in omnibus abyssis (Ps. cxxxiv),
And to whom it is said:
    "In will" - or "power" - "of you, Lord, [Lord, almighty king], are all, and there is none that can resist your will" (Esther 13:9)
et cui dicitur:
    In voluntate, vel ditione tua, Domine, cuncta sunt posita; et non est qui tuae possit resistere voluntati (Esther xiii).
And where will it be that they are constantly day and night, contessionibus us to believe in God the Father Almighty faithfully do we say? If He wishes, and does not do, which God forbid from the hearts of all to be saved, impotence is argued that the Almighty is predicated: that he shall see how much your good sense of imprudence. Et ubi erit quod jugiter diurnis nocturnisque contessionibus nos credere in Deum Patrem omnipotentem fidelissime dicimus? Si aliqua vult, et non facit, quod absit ab omnium salvandorum cordibus, impotentiae arguitur qui omnipotens praedicatur: quod quantae sit imprudentiae vestra prudentia viderit.
Similarly he was defending restrictive interpretation of word "all" (used in 1Tim 2,6) in his writtings against Johannes Scotus Eriugena (c.815–c.877). He said there (PL 115, 1033-1034):
"all men" means "all kinds of men", namely kings, doctors, etc. ... so also Lord used this mode of speaking, where in Gospel he said to Pharisees: "you tithe mint and rue and all herb", but not from every herb in the whole world. Therefore so as here "all herb" is all kinds of herb, so also "all men" we can understand as all kinds of men.
 
 
REMIGIUS of Lyon (c.810-875)
His writings are in PL 121. So in col. 1005-6, 7-8, 9-10 he summarized various patristic interpretations of passage "God wishes [lat. VULT] all men to be saved" (1Tim 2:4), where in 1008c he mentioned also, that some fathers understood if absolutely for all, but he consider it contradiction to Bible, which says, that "he (God) has done everything whatsoever he would [lat. VULT]." (Psalm 115, 3). And so he concluded, that only restrictive interpretations are correct.
Consequently in col. 1011 he wrote about our passages, which says "for many", namely: Mt 20,28 and Mt 26,28. And more clearly he wrote about these topics in following passages:
Cap. XX [De Christi morte pro solis fidelibus] (PL 121:1021-1022)
... He "shed his blood for many" (Mt 26,28) and "give his life a redemption for many" (Mt 20,28). And he didn't say "for all" but "for many". ...Haec fideliter, et omnino indubitanter tam de Scripturis Sanctis, quam de beatorum Patrum scriptis legenda, et consideranda proposuimus in quibus evidenter idem reverendi Patres docent, et ex ipsius Domini, et Redemptoris nostri sermonibus probant,
  • quod pretiosus ejus "Sanguis pro multis effusus sit in remissionem peccatorum" (Matth. xxvi, 28),
  • et "dederit ipse animam suam redemptionem pro multis" (Matth. xx, 28).
Et non eum dixisse pro omnibus, sed pro multis. Ita intelligunt et exponunt quod pro his qui credere voluerint, distincte et designanter accipiendum sit. Et quod omnes pro quibus mortuus est, oves suas fecit: quod utique impios in sua impietate pereuntes et perituros nullutenus fecit; [quibus (Aug. in Joan., tract. 48) etiam manifeste dicit: "Sed vos non credits quia non ex ovibus meis" (Joan. x, 26). Et pro eis qui ita credunt Dominum nostrum verum Deum, ut negent eum pro salute nostra verum hominem factum, dicunt non esse mortuum ipsum Dominum Christum; quia utique secundum hominem mortuus est Christus. Dicunt etiam quod tunc pro uno queque Christi occisio intelligenda sit, cum credit in occisum, id est per ejus mortem sua peccata dimittit;] et quod gratia incarnationis, et totius redemptionis ejusdem Domini Jesu Christi, ita generaliter omnibus, qui eum naturam nostram suscipientem receperint, et eo spiritu fuerint regenerati, quo est ille progenitus, praestita sit: ut tamen impios, et infideles tanta misericordiae suae reliquerit exsortes.
... Lord gave his life "for many" (Mt 20,28) and shed his blood "for many" unto the remission of sins. (Mt 26,28) and not for all. ... therefore when it is read in letters of apostles, that the same Lord
    "gave himself a redemption for all". (1Tim 2,6), and "(through) the grace of God he might taste death for all."(Hebrews 2,9),
these "many" for who Lord said, that he gave his life and shed blood, in their race both "many and all" are rightly understood. As also that, that
    "in Christ all shall be made alive." (1Cor 15,22).
    And that: by the justice of one, unto all to justification of life. (Rim 5,18b)
...but from these all (only) "many" are understood, about who he evidently said:
    so also by the obedience of one, many shall be made just. (Rim 5,19b)
About who in another place the same Apostle evidently resounding:
    "So also Christ was offered once to exhaust the sins of many..(Hebr 9,27-28)
And in blessed Daniel:
    And many of those that sleep in the dust of the earth, shall awake. (Daniel 12,2)
...
Quibus autem ista non sufficiunt, sed magis "ita generaliter pro omnibus" Christum Dominum passum et mortuum inielligunt, ut eamdem passionem, et mortem suam etiam impiis nunquam credituris, et omnino in sua impietate perituris impenderit, quaeri ab eis merito potest, cum Dominus
  • se "pro multis" animam suam daturum (Matth. xx, 28),
  • et "pro multis" sanguinem suum effundendum in remissionem peccatorum (Matth. xxvi, 28)
dixerit, et non pro omnibus: ubi si respondeat, quia nec aliud eis respondendum restat, quod ideo dixerit "pro multis" quia pro solis illis, qui ad fidem venturi, et fideles futuri erant, et ilia suscepta, et pretiosus sanguis fusus esse intelligendus sit. Ergo confirmatur Patrum illa sententia, qua pro multis dictum pro illis scilicet qui credere voluerint intellexerunt? Et ideo ubicunque in litteris apostolicis legitur,
  • quod idem Dominus "dederit semetipsum" legitur quod "redemptionem pro omnibus" (I. Tim. ii, 6),
  • et "gratia Dei pro omnibus gustaverit mortem" (Heb. ii, 9),
  • et "pro omnibus mortuus" sit (II. Cor. v, 14-15),
illi multi pro quibus Dominus et animam suam se positurum, et sanguinem fusurum dixit, qui utique in suo genere, "et multi et omnes sunt," (II. Cor. v, 14) recte intelliguntur. Sicut et illud
  • quod "omnes in Christo vivificabuntur" (I. Cor. xv, 22),
  • et quod "per unius hominis justitiam in omnes homines in justificationem vitae" (Rom. v, 18, 19),
et non confuse et absurde, etiam de impiis, et infidelibus, sed de illis omnino "multis" dictum intelligendum est, de quibus manifeste dicitur:
  • "Sic et per obedientiam unius hominis justi constituentur multi."
Et de quibus alibi idem Apostolus dicit verbis Domini evidentissime consonans:
  • "Sic et Christus semel oblatus est ad multorum exhaurienda peccata" (Heb. ix, 28).
Et apud beatum Danielem prophetam legitur:
  • "Et multi de his, qui dormiunt in terrae pulvere, evigilabunt" (Dan. xii, 2).
Et quod est mirabilius isti ipsi in suo genere omnes, et in suo genere "multi" ad comparationem multitudinis reproborum dicuntur a Domino pauci, cum ait:
  • "Multi autem sunt vocati pauci vero electi. (Matt. хx, 16).
Cap. XXVI. De morte Christi. Omnes pro multis. (PL 121:1031-1032)
"Who gave himself a redemption for all". (1Tim 2,6). We so take it, that it is should be consistent with Lord's words, by which in gospel he said about this:
    "to give his life a redemption for many." (Matthew 20,28)
and similarly about price of his blood he says:
    "which shall be shed for you and for many unto the remission of sins." (Luke 22,20; Matthew 26,28)
And so we rightly understand, what Apostle says: "Who gave himself a redemption for all". (1Tim 2,6), that this "all" are understood (as) "many", as also in another place the same Apostle says:
    "So also Christ was offered once to exhaust the sins of many..(Hebr 9,27-28)
who also in another place which he called "all" understood and consequently explained as "many", when he said about Lord:
    Therefore, as by the offence of one, unto all to condemnation: so also by the justice of one, unto all to justification of life.
    For as by the disobedience of one man, many were made sinners: so also by the obedience of one, many shall be made just.
    (Rim 5,18-19)
Quod autem Dominum nostrum etiam pro impiis in sua impietate perituris esse mortuum uno similiter Apostoli testimonio confirmare videtur, quo ait: «Qui dedit redemptionem semetipsum pro omnibus (1 Tim. ii, 6),» profecto non recoluit, nec diligenter consideravit, ita haec Apostoli verba esse accipienda, ut consonent Domini verbis, quibus se in Evangelio ad hoc venisse dicit: «Ut animam suam daret redemptionem pro multis (Matth. xx, 28);» et de pretio sui sanguinis similiter ait: «Qui pro vobis, et pro multis effundelur in remissionem peccatorum (Matth. xxvi, 28).» Et ideo ita vere accipiendum est, quod Apostolus ait : «Qui dedit redemptionem semetipsum pro omnibus (1 Tim. ii, 6),» ut isti «omnes» intelligantur «multi» sicut et alibi idem Apostolus dicit: «Sic et Christus semel oblatus est ad multorum exhaurienda peccata (Hebr. ix, 28).» Qui etiam alio loco quos dixit «omnes» eosdem continuo exposuit intelligendos esse «multos.» Cum enim dixisset de Domino, quod «per unius justitiam in omnes homines in justificationem vitae» statim subjunxit, quia et «per obedientiam unius hominis,» ipsius videlicet Domini Jesu Christi, «justi constituentur multi (Rom. v, 18, 19).» Quia ut omnino manifestum est, ita per eum «omnes homines» efficiuntur justi, ut ipsi qui in suo genere «omnes» sunt, ex comparatione alterius generis eorums, qui propter infidelitatem suam non justificantur, potius «multi» sint. Quod et si aliqui Patrum «pro omnibus omnino hominibus» Dominum passum intellexerunt, honoretur, et iste velut pius sensus, dummodo ille prior, qui est certissimus, et divina veritale firmatus nulla praesumptione contemnatur, vel quod est gravius damnetur.
PL 121:1125-1126
Again the Lord himself says:Dicit iterum ipse Dominus:
    "The Son of man is not come to be ministered unto, but to minister and to give his life a redemption for many." (Matthew 20,28)
    «Filius hominis non venit ministrari, sed ministrare, et dare animam suam redemptionem pro multis (Matth. xx, 28).»
Hence also when he gave sacrament of his body and blood to his disciples, he says:Unde etiam cum sacramentum corporis et sanguinis sui discipulis traderet, ait:
    "Take and eat. This is my body, which shall be delivered for you."
«Accipite et comedite: Hoc est enim corpus meum, quod pro vobis tradetur.»
And again:
    "This is my blood, which shall be shed for you and for many unto the remission of sins." (Luke 22,20; Matthew 26,28)
Et iterum:
    «Hic est sanguis meus Novi Testamenti qui pro vobis et pro multis effundetur in remissionem peccatorum (Matth. xxvi, 26, 28).»
These "many" the Apostle calls "all," where he says,Hos «multos» Apostolus dicit «omnes,» ubi ait:
    "For there is one God: and one mediator of God and men, the man Christ Jesus: Who gave himself a ransom/redemption for all". (1Tim 2,6)
    «Unus enim Deus, unus et mediator Dei et hominum homo Christus Jesus, qui dedit semetipsum redemptionem pro omnibus (I Tim. ii, 5).»
And this "all" he again calls "many", when he says:Et hos «omnes» iterum dicit «multos» ubi ait:
    "And as it is appointed unto men once to die, and after this the judgment: So also Christ was offered once to exhaust the sins of many,(Hebr 9,27-28) etc.
    «Et quemadmodum statutum est hominibus semel mori, post hoc autem judicium, sic et Christus semel oblatus est ad multorum exhaurienda peccata (Hebr. ix, 27, 28),» etc.
According to which mode of speaking also in the Epistle to Romans he says:Juxta quem locutionis modum etiam in Epistola ad Romanos dicit:
    Therefore, as by the offence of one, unto all to condemnation: so also by the justice of one, unto all to justification of life.
    «Igitur sicut per unius hominis delictum in omnes homines in condemnationem, sic per unius justitiam in omnes homines in justificationem vitae.
    For as by the disobedience of one man, many were made sinners: so also by the obedience of one, many shall be made just. (Rim 5,18-19)
    Sicut enim per inobedientiam unius hominis peccatores constituti sunt multi, ita et per obedientiam unius hominis, justi constituentur multi (Rom. v, 18, 19).»
For it is clear/manifest, whom in the first sentence he called "all" and "all" in the following "many," and "many." But in the condemnation, which by one man came into the whole human race, so rightly understood "many," that it may truly be taken "all;" because no one from that is another, if is not liberated through Christ's grace. But in the justification of life so are rightly taken "all," as themselves "all" are understood "many"? Since, by the obedience of Christ, who "became obedient unto death, even (to the) death of the cross. (Phil. ii, 8)," is certainly not "all" indifferently, but "many" are justified.Manifeste enim quos in priori sententia dixit «omnes,» et «omnes,» hos in sequenti «multos,» et «multos.» Sed in condemnatione, quae per unum hominem ingressa est in omne genus humanum, ita recte intelliguntur «multi,» ut vere accipiantur «omnes;» quia nemo hominum ab illa alienuns est, nisi per Christi gratiam liberetur: in justificatione autem vitae ita recte accipiuntur «omnes,» ut ipsi «omnes multi» intelligantur? Quia per obedientiam Christi, qua «factus est obediens usque ad mortem, mortem autem crucis (Phil. ii, 8),» non «omnes» utique indifferenter, sed «multi» justificantur.
 
 
PASCHASIUS Radbertus (786-c.860), O.S.B.
on Matthew 20:28 (PL 120, 692 A-B)
animam quoque suam dare pro multis in mortem, quod nemo alter fecit justus pro injustis. Neque enim dicit pro omnibus, sed pro multis; quia etsi pro omnibus passus est, ut omnibus daret veniam, non omnes eam receperunt perfecte, sicut nec Judas, qui inter eos, quando haec loquebatur Jesus, unus ex duodecim erat.
on Matthew 26:28 (PL 120, 894 A)
"which is shed for many unto the remission of sins." For many indeed, but not for all, because not all obey Gospel, nor they (all) believe in it.Qui effusus est pro multis in remissionem peccatorum. Pro multis quidem, sed non pro omnibus, quia non omnes obediunt Evangelio, neque credunt in eum.
But although he understood here WORD "many" in the SENSE "not all," he still accepted, that WORD "all" can be understood in the same SENSE as it is expressed in words of consecration. For he said also:
De corpore et sanguine domini, XV, 3 (PL 120, 1323 C-D)
Which for you, says he, shall be shed, and for many for the remission of sins. For where Lucas said "for you," (Luke 22:20) there Matthew put "for many" (Matt. 26:28). From which it is believed, that Christ said both, because this blood is shed also for the apostles and also for many, who would believe by their word. This certainly and not another, nor of any one else, but the blood of Jesus Christ is made in this word. However this word is vigorous and remains. "For this is the Chalice of my blood, which shall be shed for you and for many." Wherefore, o man, as often as you shall drink the chalice or eat this bread (1Cor 11, 26) not another blood you shall drink than that, which is shed for you and for all unto the remission of sins. And no another flesh than that, which for you and for all is delivered up and hanged down in cross, because so Truth testifies: "This is my body, which shall be delivered for you." And about calice: "This is my blood, which shall be shed for you unto the remission of sins."Qui pro vobis, inquit, effundetur, et multis in remissionem peccatorum. Nam ubi Lucas dixit, pro vobis (Luc. xxii, 20), ibi Matthaeus pro multis posuit. (Matth. xvi, 28); unde credendum quod Christus utrumque dixerit, quia hic sanguis et pro apostolis et pro multis qui credituri erant per verbum eorum effusus est. Hic utique et non alius, neque alicujus alterius, sed sanguis Jesu Christi in hoc verbo efficitur. Viget autem hoc verbum et manet, Hic est enim calix sanguinis mei, qui pro vobis fundetur et multis. Quapropter, о homo, quotiescunque bibis hunc calicem, aut manducas hunc panem, non alium sanguinem te putes bibere, quam eum qui pro te et pro omnibus effusus est in remissionem peccatorum; neque aliam carnem, quam quae pro te et pro omnibus tradita est et pependit in cruce, quia sic Veritas testatur: Hoc est corpus meum, quod pro vobis tradetur. Et de calice: Hic enim sanguis meus est, qui pro vobis effundetur in remissionem peccatorum.
 
 

 Hebr 2:9 double alternatives

Hebr 2:9
But we see Jesus, who was made a little lower than the angels, for the suffering of death, crowned with glory and honour: that, through the grace of God he might taste death for all.Eum autem, qui modico quam angeli minoratus est, videmus Jesum propter passionem mortis, gloria et honore coronatum : ut, gratia Dei, pro omnibus gustaret mortem.τὸν δὲ βραχύ τι παρ' ἀγγέλους ἠλαττωμένον βλέπομεν Ἰησοῦν διὰ τὸ πάθημα τοῦ θανάτου δόξῃ καὶ τιμῇ ἐστεφανωμένον, ὅπως χάριτι θεοῦ ὑπὲρ παντὸς γεύσηται θανάτου.
 
The most famous exegete of this passage was Chrysostom (c.349–407), who explained:
on Hebr 2:9 (Ad Hebr, Hom IV, 3; PG 63, 39), Lat. transl. by Mutianus Scholasticus made around 550 (PG 63, 263)

"That by the grace of God He should taste death for all," not for the faithful only, but even for the whole world: for He indeed died for all; But what if all have not believed? He has fulfilled His own [part].

Qualiter gratia Dei pro omnibus gustaverit mortem : non pro fidelibus tantum, sed pro mundo universo, et ipse quidem pro omnibus mortuus est. Quid autem si non omnes credunt? Ille quod suum erat implevit.

Ὅπως χάριτι Θεοῦ ὑπὲρ παντὸς γεύσηται θανάτου· οὐχὶ τῶν πιστῶν μόνον, ἀλλὰ καὶ τῆς οἰκουμένης ἁπάσης· αὐτὸς μὲν γὰρ ὑπὲρ πάντων ἀπέθανε. Τί δὲ, εἰ μὴ πάντες ἐπίστευσαν; Αὐτὸς τὸ ἑαυτοῦ πεπλήρωκε.

 
in the middle of 9th century, i.d. in time of greates controversy about predestination, this passage of Chrysostom was very famous, but denied by Lupus and similar, who denied, that Christ died for all. But there was also some in that time - and it became common among later exegetes - who accepted, that both alternatives of interpretation are possible.
 
 
Haymo [Haimo] (c.800-853), O.S.B., bishop of Halberstadt
on Hebrews 2:9 (PL 117, 836 D)
Quod autem dicit, pro omnibus illum gustasse mortem,
  • quidam doctores ita absolute intelligunt, ut dicatur, pro omnibus pro quibus gustavit, id est pro electis, ad vitam aeternam praedestinatis.
  • At vero quidam ita generaliter accipiunt, ut dicatur, pro omnibus mortuus est; licet omnes non salventur. Et quid si omnes non credunt? ille tamen quod suum erat, fecit.
This commentary was later repeated also by
Pseudo-Primasius on Hebr. 2:9 (PL 68, 700 C), who also similarly mentioned this double aspect of Christ death in his commentary to 1Tim. 2:6 (PL 68, 663 C), which also says "for all". He said:
Qui dedit redemptionem semetipsum pro omnibus. Pro omnibus quidem effusus est sanguis Christi, sed credentibus prodest : incredulis vero erit in condemnationem.
On the other hand, Haymo mentioned only restrictive interpretation of "for all" in 1Tim. 2:4.
 
 
Bruno of Cologne [Bruno Carthusianorum] (c.1030–1101), the founder of the Carthusian Order.
on Hebrews 2:9 (PL 153, 499 C)
ut gustaret mortem pro omnibus
  • praedestinatis,
  • vel pro omnibus universaliter. Pretium enim datum est omnibus, si velint, sufficiens.
 
 
Anselm of Canterbury (c.1033–1109), O.S.B. or rather Hervé de Bourg-Dieu [Herveus Burgidolensis] (c.1080-1150), O.S.B.
to Hebrews 2:9 (PL 181, 1535 D - 1536 A)
ut gustaret mortem [...] pro omnibus
  • ad vitam praedestinatis,
  • vel pro omnibus, quia pretium sanguinis eius sufficit omnibus. [...] Qui mortuus est pro omnibus : quia etsi omnes non credunt, ipse tamen quod suum est fecit.
 
 
Peter Lombard [Petrus Lombardus] (c.1100–1160), archbishop [vita]
to Hebrews 2:9 (PL 192, 419 B)
Gustaret, dico, pro omnibus,
  • scilicet praedestinatis qui per ejus mortem redempti sunt et salvati.
  • Vel pro omnibus hominibus, generaliter mortuus est, quia omnibus pretium suffecit. Ideo proprie dixit pro omnibus, quia non pro fidelibus tantum, sed pro mundo universo mortuus est. Et si enim omnes non credunt, ipse tarnen quod suum est implevit.
 
 
THOMAS AQUINAS (1225–1274), O.P.
to Hebrews 2:9 (Super Epistolam ad Hebraeos, cap. 2, lectio 3)
Pro omnibus autem dupliciter potest intelligi.
  • Vel ut sit distributio accommoda, scilicet pro omnibus praedestinatis, pro istis etiam tantum habet efficaciam.
  • Vel absolute pro omnibus quantum ad sufficientiam. Sufficiens enim quantum ad se omnibus est.
    • I Tim. IV, v. 10: qui est salvator omnium, maxime autem fidelium.
    • Chrysostomus: pro omnibus hominibus generaliter mortuus est, quia omnibus pretium sufficit. Et si omnes non credunt, ipse tamen quod suum est implevit.
 
 
TENA, Lluís [Ludovicus] Gomez de (c.1560-1622), bishop of Tortosa.
Commentaria et Disputationes In Epistolae D. Pauli ad Hebraeos. cap, II, diff. II. (Londini 1661, p. 120)
Pro omnibus gustaret mortem, etc.
  • id est, pro omnibus in universum, quantum ad sufficientiam. Ita Chrysostomus.
  • Pro omnibus prædestinaris quoad ad efficaciam. Sic alii declarant.
 
 

"Specialiter"

Ambrose (c.339-397)
Expositio Evangelii secundum Lucam, 6.25 (PL 15, 1675 A). Engl. transl. by: Theodosia Tomkinson
Although Christ suffered for all, yet He suffered for us particularly, because He suffered for the Church.Et si Christus pro omnibus passus est, pro nobis tamen specialiter passus est; quia pro Ecclesia passus est.
 
 

Words of consecration as effective aspect

Origen (c.185–254)
to Matthew 26:26-27 [Commentary on Matthew, num. 86 / tract. 35] (PG 13:1736 C; GCSO 1038.2:199-200; ACCS NT 248-249)
If therefore we wish to receive the bread of blessing from Jesus, who is eager to give it, we should enter the city and go into the house, prepared beforehand, where Jesus kept the Passover with His disciples. We ascent to the "large, furnished upper room"(Luke 22:12) where He "took the cup"from the Father and, "when had given thanks, He gave it to them" who had gone up there with Him and said, "Drink this, for this is my Blood of the new covenant." The cup was both consumed and poured out. It was consumed by the disciples. It was "poured out for the remission of sin" committed by those who drink it. If you want to know in what sense it was poured out, compare this saying with what was written [by Paul]: "God’s love has been poured into our hearts." (Rom 5:5) If the Blood of the covenant was poured into our hearts for the remission of our sins, then by the pouring of that potable Blood into our hearts all the sins we have committed in the past will be remitted and wiped clean. He who took the cup and said "drink this all of you" will not depart from us who drink it but will drink it with us (since He Himself is in each of us), for we are unable alone or without Him either to eat of the bread or to drink of the fruit of the true vine. You should not marvel that He who is Himself the bread also eats the bread with us or that He who is Himself the cup of the fruit of the vine also drinks it with us. This is possible because the Word of God is omnipotent and is at once the bearer of many different names, for the multitude of His virtues are innumerable, since His is Himself every virtue.Si ergo et nos volumus panem benedictionis accipere ab Jesu, qui consuetus est eum dare, eamus in civitatem in domum cujusdam, ubi facit Jesus pascha cum discipulis suis, praeparantibus eum ei notis ipsius, et adscendamus ad superiorem partem domus magnam, et stratam, et praeparatam, ubi accipiens a Patre calicem, et gratias agens, dat iis, qui cum ipso adscenderint, dicens: „bibite, quia hic est sanguis meus novi testamenti," qui et bibitur et effunditur: bibitur quidem a discipulis, effunditur autem in remissionem peccatorum, commissorum ab iis, a quibus bibitur et effunditur. Si autem quaeris, quomodo etiam effunditur, discute cum hoc verbo etiam quod scriptum est: „quoniam caritas Dei effusa est in cordibus nostris." Si autem sanguis testamenti infusus est in corda nostra in remissionem peccatorum nostrorum, effuso eo potabili sanguine in corda nostra, remittuntur et delentur omnia, quae gessimus ante, peccata. Ipse autem qui accepto calice dicit: „bibite ex hoc omnes," nobis bibentibus non discedit a nobis, sed bibit eum nobiscum, cum sit in singulis ipse: quoniam non possumus soli et sine eo vel manducare de pane illo, vel bibere de generatione illius vitis verae. Nec mireris quoniam ipse est et panis, et manducat nobiscum panem, ipse est et potus generationis de vite, et bibit nobiscum. Omnipotens est enim Verbum Deus/Dei, et diversis appellationibus nuncupatur, et innumerabilis est ipse secundum multitudinem virtutum, cum sit omnis virtus unus et ipse.
Note: Origen's interpretation sounds like Luther's one. He was from Alexandrian school. Another famous disciple of Alexandrian school was:
Basil
TODO
Moreover, although the school of Antioch interpreted words of consecration as for all men / for the whole world, still in their commentary on Hebrews 9:28 they noted, that although Christ died for all, not all but many will have their sins remissed. And in this manner, some later Greek exegetes interpreted also words of consecration.
Greek Anonym
to Mark 14:24 (Manuscript from Vatican, ed. in Possinus, 1673, p. 312-313). Latin transl. by: Pierre Poussines (1609–1686), S.J.
For all indeed the blood is shed and for the whole human race, and so it was pleasing to the God. However, since, however, certain men want to continue in unbelief continued, it was said therefore not for all, but for many shed. To them it to the incredulous of its own fault they shut out the participation in the blood of Christ, is so called from the person of Christ: Pro omnibus quidem effusus est sanguis ejus, et pro universo humano genere: et sic placitum ante Deum fuit. Quandoquidem vero quidam volentes in incredulitate permanserunt, dictum deinde est: non pro omnibus, sed pro multis effundi. Ad istos incredulos vitio suo exclusos participatione sanguinis Christi, dicitur ex Christi persona: ὑπέρ πάντων μέν ἐξεχύθη τὸ αἷμα αὐτοῦ και ὑπὲρ πάσης τῆς ἀνθρωπότητος καὶ ἀυτὴ θυδοκία γέγονε τῷ θεῷ. ἐπειδὴ δέ τινες ἑκόντες τῇ ἀπιστίᾳ προσμεμενήκασιν, εἴρεται λοιπόν· οὐχ ὑπὲρ πάντων, ἀλλ᾽ ὑπὲρ πολλῶν ἐκχυνόμενον· πρὸς οὓς καὶ εἴρεται, τῶν ἀπίστων, ὡς ἐκ προσώπου χριστοῦ,
    „What profit is there in my blood, when I go down to destruction?“ (Psalm 30:9).
    Quae utilitas in sanguine meo, dum descendero in corruptionem? (Psal. 29, 10)
    τίς ὠφέλεια ἐν τῷ αἵματί μου ἐν τῷ καταβαίνειν με εἰς διαφθοράν;
This interpretation is mentioned also by Eustathius.
EUSTATHIOS of Thessalonica
(Eustathii Thessalonicensis opera minora, ed. P. Wirth, Corpus Fontium Historiae Byzantinae 32. Berlin and New York, 2000, pag. 36)
So we hear, that disciples "are of more value than many sparrows" (Mt 10:31, Lk 12:7). For it is visible, that this more simple word wanted to think all sparrows. We hear indeed also: "many are called, but few chosen" (Mt 22,14). It and this notion is observed, for called are "many," which is "all." That he calls all, we can see, because also everyone receives (invitation): "Come indeed," says he, "all that labour and are heavy laden, and I will give you rest" (Matthew 11,28). So also in a parable, Christ used it. But also when we hear, that divine and salvific blood is shed “for many” (Mt 26,28), still, we understand also "for all," because [it is] "for the life of the world" (John 6,51). ὡς ὁπηνίκα πολλῶν στρουθίων διαφέρειν τοὺς μαθητὰς ἀκούομεν· δῆλον γάρ, ὅτι πάντων στρουθίων ὁ ἁπλούστερος λόγος νοεῖν βούλεται· καὶ ὅτε δὲ πολλοὺς μὲν ἀκούομεν κλητούς, ὀλίγους δὲ ἐκλεκτούς, τὴν αὐτὴν καὶ τοῦτο ἔννοιαν ὑποκρούεται· πολλοὶ γὰρ κλητοί, ὅπερ ἐστὶ πάντες· ὅτι δὲ πάντας ἐκάλεσε δῆλον, ὅτι καὶ σύμπαντας ὑποδέχεται· «δεῦτε γάρ, φησίν, πάντες οἱ κοπιῶντες καὶ πεφορτισμένοι ἀναπαυσόμενοι»· διὸ καὶ ἐν τῇ παραβολῇ πανδοχεὺς ὁ Χριστός· καὶ ἡνίκα δὲ τὸ θεῖον καὶ κοσμοσωτήριον αἷμα ὑπὲρ πολλῶν ἀκούομεν ἐκχυνόμενον, οὐδὲν ἐκεῖθεν, ἀλλ᾽ ἢ ὅτι ὑπὲρ πάντων μανθάνομεν· ὑπὲρ γὰρ τῆς τοῦ κόσμου ζωῆς·
And we don’t ignore, that also according to others notions this spoken is promoted. To me, however, this to lame was well-pleasing. For I known .... I know, therefore, hither „for many“ non only for „all,“ but also this „for many“ itself. Of what sort (are) these „many“? Of these, who are worthy to such ransom and to those it was shed. For to those remaining God foreseeing didn’t shed of all. Those however were not worthy. Savior says in David: καὶ οὐκ ἀγνοοῦμεν, ὅτι καὶ καθ᾽ ἑτέρας ἐννοίας τοῦτο προβιβάζεται τὸ ῥητόν, ἐμοὶ δὲ οὕτω πρὸς τὸ παρὸν εὐηρέστησεν· οἶδα γάρ (ὰνέξεσθε δέ μου καθιστῶντος οὐκ ἔξω καιροῦ καὶ τοῦτο [τὸ νόη]μα), οἶδα τοίνυν ἐνταῦθα τὸ ὑπὲρ πολλῶν οὐ μόνον ἀντὶ τοῦ πάντων, ἀλλὰ καὶ αὐτὸ τοῦτο «ὑπὲρ πολλῶν»· [ποί]ων ἐκείνων πολλῶν; τῶν ἀξίων τοῦ τοιούτου λύτρου καὶ οἷς αὐτὸ ἐκκέχυται· τοῖς γὰρ λοιποῖς θεὸς μὲν ἐξέχεε πάντων [προνοού]μενος, οἱ δὲ οὐκ ἦσαν ἄξιοι· πρὸς οὕς, καθά τις πρὸ ἡμῶν εὐστόχως ἐπέβαλε, λέγοι ἂν ὁ σωτὴρ τό ὑπο[κρουσ]θὲν τῷ Δαυΐδ·
    „What profit is there in my blood,“ (namely) which I shed for you? (Psalm 30:9)
    «τίς ὠφέλεια ἐν τῷ αἵματί μου, ὃ δηλαδὴ ἐξέχεα ὑπὲρ ὑμῶν»,
... „where all-honourable blood is shed for you too“, he says „and (for) many.“ „Many“ however, these, who fall in floods and of what sort various badness in no number worth pluralization ... Or also ... (Rom 15:6, Act 4:32, etc.) εἴτ᾽ οὖν τί ἐκεῖθεν ἀπώ[ναντο]; ἦ πάντως οὐδέν, ὡς οὐδὲ τῆς οὐρανίας δρόσου οἱ στεγανοῦντες ἑαυτοὺς εἰς ἀποκρυβήν. Ἔστι καὶ ἑτέρως τὸν τοιοῦτον λόγον ἐκδέξασθαι· «ἵνα ἐκχέηται τὸ πάντιμον αἷμα ὑπέρ τε ὑμῶν, φησίν, και πολλῶν»· ὑμῶν [μέν, τέκνων] ἐμῶν τῶν ἐγγὺς τοῦ ἑνὸς θεοῦ καὶ διὰ τοῦτο δηλαδὴ καὶ ὀλίγων· πολλῶν δέ, τῶν χύδην πιπτόντων καὶ ὁποίων τὸ τῆς κακίας πολύχουν εἰς οὐκ ἀριθμοῦ ἄξιον πληθυσμὸν σκεδάννυσιν· ἢ καὶ ἄλλως, ὑπὲρ ὑμῶν μὲν ταῦτα ἡ πρὸς ἀλήθειαν σύμπνοια εἰς ἓν στόμα καὶ καρδίαν μίαν ἥρμοσε, πολλῶν δὲ τῶν ἐναντιοφωνούντων πρὸς τὸ ἀληθὲς καὶ τὴν ἀλληλουχίαν λυόντων εἰς σχίσματα· ἔστι γὰρ ὅτε τὸ πολὺ καὶ τοιοῦτόν τι ἐσήμανεν ὡς ἐν τῷ 'υἱὲ μὴ κτήσῃ βιβλία πολλά'· πολλὰ γὰρ ἐνταῦθα τὰ μὴ εἰς ἓν δόγμα συνᾴδοντα μηδὲ ἐκκλησίας ὄντα μιᾶς· τοιοῦτόν τι καὶ τὸ 'δοκοῦσιν ἐν τῇ πολυλογία αὐτῶν σωθήσεσθαι'·
EUThYMIOS
to "blood shed for many" Mt 26:28 (PG 129: 22 D, 668 A; ed.Matthaei: Commentarius, vol. i, p. 1017, Lectiones I, 23). Latin transl. by: John HENTEN (1499-1566), O.S.H. (later O.P.) in 1543
Previous blood was shed for Jews alone, this however for all men.Ille quidem sanguis pro solis effundebatur Hebraeis: hic autem pro omnibus hominibus.ἐκεῖνο μὲν γὰρ τὸ αἷμα ὑπὲρ τῶν ἑβραίων μόνων ἑξεχεῖτο· τοῦτο δὲ, ὑπὲρ πάντων ἀνθρώπων.
  • For he said here "many" for all. For all are many.
  • Multos siquidem hîc dicit omnes: nam omnes multi sunt.
  • πολλοὺς γὰρ, τοὺς πάντας ἐνταῦθα λεγει. καὶ γὰρ οἱ πάντες, πολλοί.
  • Or many, he said as comparation to these Hebrews: for those are more, who from all are liberated and saved, for sake of which Christ died.
  • Vel Multis, dixit comparatione gentis horum Hebraeorum: illis enim plures sunt hi, qui ex omnibus liberantur et salvantur, propter quos Christus mortuus est.
  • ἢ πολλῶν εἶπε, πρὸς σύγκρισιν τοῦ τῶν ἑβραίων ἔθνοθς. πλεἱους γὰρ αὐτῶν, οἱ εξ ὰπάντων ἐλευθερούμενοι καὶ σωζόμενοι, δἰ οὓς ὁ Χριστὸς ἀπέθανεν.
 
 
HINCMAR (806–882), archbishop of Reims. opponent of Gottschalk.
Epistola X. [ad Egilonem] (PL 126, 74)
Et redemptio humani generis omnibus proposita est, sed fidelibus dat salutem. Sic enim dilexit Deus mundum, ut Filium suum unigenitum daret; ut omnis qui credit in eum non pereat, sed habeat vitam aeternam; qui autem non credit, jam judicatus est (Joan. iii). Quod et Dominus ostendit quando sacramenta passionis suae discipulis et apostolis suis tradidit dicens: Hoc est corpus meum, quod pro vobis tradetur (Luc. XXII, 19); et: Hic est sanguis meus, qui pro vobis et pro multis effundetur (ibid.). Utrumque enim in Evangelio invenitur. Inter quos, quibus haec tradidit, erat et Judas, reproborum tenens partem, sicut et caeteri discipuli electorum partem ferebant. Idem quippe non pro omnibus sed pro multis dixit, quia non omnes credituri erant.
   unclear is here his mention of Judas for conclusion, that it is said "many", not "all", since in another his writing he made clear testimony, that - as we quoted also above:
849/850 AD, Epistle "Ad simplices suae dioceseos" [which was his first epistle against Gottschalk's teaching] in Zeitschrift für Kirchengeschichte 10 (1889): 258-309 on page 290.
What however Gottschalk says: Lord said: "This is the Chalice of my blood, of the new and everlasting covenant, which shall be shed for you and for many unto the remission of sins," so God's speaking was bounded, that He said "for many", not "for all," - he [Gottschalk] wrongly understood, since also Judas was between apostles and with apostles heard: "which shall be shed for you" (Lk 22,20), who took with them also sacrament of redemption and agreeing with his evil worthlessness after receiving sacrament was fully in perdition. Because Lord from his part gave sacrement of his body and blood indiscrete to all apostles for salvation, not for perdition. It was only he (Judas), who decided to separate himself from power of sacraments of salvation. So also without exclusion/exeption (Christ) says "for many", not as if he therefore want to redeem some and some doesn't, who said in another place of holy gospel: "And the bread that I will give is my flesh, for the life of the world."Quod autem dicit Gotescalcus, Dominum dixisse : Hic est calix sanguinis mei, qui pro vobis et pro multis effundetur in remissionem peccatorum — sic discrete Deum locutum fuisse, ut pro multis diceret, non pro omnibus, male intellexit, quoniam et Iudas inter apostolos erat et cum apostolis audivit: qui pro vobis [funde]tur; qui et sacramenta redemptionis cum eis suscepit et sua nequitia diabolo consentiens post perceptionem sacramentorum plenius perditus fuit. Qua de re sicut indiscrete Dominus omnibus apostolis, quantum ex se fuit, sacramenta corporis et sanguinis sui ad salvationem, non ad perditionem dedit, et ille unus se a virtute salvationis sacramentorum secernere decrevit, ita et sine exceptione: pro multis dixit, non quasi aliquos exinde vellet et aliquos non vellet redimere, qui dixit in alio sancti evangelii loco: Et panis, quem ego dedero, caro mea est pro mundi vita.
   And the same he teached also in 3 places of his book about predestination (also quoted above), although in that same book we can found also such another interpretation, namely:
De praedestinatione (PL 125, 466-469)
pro omnibus passus est Christus, sed credentibus dat salutem [...]
  • Et Paulus dicit: Qui proprio Filio suo non pepercit, sed pro nobis omnibus tradidit illum (Rom. viii, 32).
  • Et: Si unus pro omnibus mortuus est, ergo omnes mortui sunt, et pro omnibus mortuus est (II. Cor. v, 14),
  • qui dedit semetipsum redemptionem pro omnibus (I. Tim. ii, 6).
  • Et: Gratia Dei pro omnibus gustatit mortem (Hebr. ii, 9).
  • Quia ut Isaias dicit, Omnes nos velut oves erravimus, unusquisque in vium suam declinavit, et Dominus posuit in eo iniquitatem omnium nostrum (Isa. LIII, 6).
Quia vero non omnes passionis ejus mysterio sunt redempti, licet ipse fuerit passus pro omnibus,
  • manifestat iterum per Isaiam dicens: In scientia sua justificavit ipse servos suos multos (ibid., 11).
  • Et item: Ipse peccata multorum tulit (ibid.).
  • Et item: Iste asperget gentes multas (Isa LII, 15).
  • Et in Evangelio: Filius hominis non venit ministrari, sed ministrare, et dare animam suam redemptionem pro multis (Matth. xx, 28).
  • Et Apostolus: Per unius obedientiam justi constituentur multi (Rom. v, 19).
  • Et item: Ut sit ipse primogenitas in multis fratribus (Rom. viii, 29).
  • Et item: Qui multos filios in gloriam adduxerat (Hebr. ii, 10).
  • Et item: Christus passus est ad multorum exhaurienda peccata (Hebr. ix, 28).
  • Et item: Christus dilexit Ecclesiam, et seipsum tradidit pro ea (Ephes. v, 25).
In quibus singulis sententiis intelligendum est, ideo pro multis non pro omnibus dictum, quia non omnes crediderunt, sicut in subsequentibus verbis Patrum monstrabimus.
Sed et Matthaeus, et Marcus, et Lucas, ideo non pro omnibus, sed pro multis et pro vobis tradetur corpus meum, et effundetur sanguis meus, dicunt protestatum fuisse Dominum salvatorem, quia licet Christus pro omnibus passus fuerit, non omnes passionis ejus mysterio sunt redempti. Et quia non omnes sunt redempti pro quibus est passus, ad infidelium respicit partem, non ad pretii potestatem, cum sanguis Domini nostri Jesu Christi pretium sit totius mundi. [...] Ambrosius [....] in Epistola ad Romanos:
    "Sicut per unius delictum in omnes homines in condemnationem: sic et per unius justitiam in omnes homines in justificationem vitae (Rom. v, 16). Hoc est, sicut unius delicto omnes homines condemnationem meruerunt similiter peccantes, ita et in justitia unius omnes justificantur credentes. Si qui autem condemnationem hanc generalem esse putant, simili modo et justificationem generalem accipient. Sed non est verum, quia non omnes credunt."
Hanc sanctus Hieronymus tenuit, dicens in Expositione Episiolae ad Ephesios:
    Hoc in Dei filio possibile judicandum est, quod cruore suo non urbem unam, sed totum purgat orbem.
Et in commento Matthaei:
    Solus orat pro omnibus, sicut et solus patitur pro universis.
Et item in eodem libro:
    "Filius hominis non venit ministrari, sed ministrare, et dare animam suam redemptionem pro multis (Matth. xx, 28). Non dixit pro omnibus, sed pro multis, id est pro his qui credere voluerunt."
 
 
Christian of Stavelot [Christianus Druthmarus], O.S.B., around 850 AD wrote Expositio in Matthaeum Evangelistam
on Matthew 20:28 (PL 106, 1426 C)
dare animam suam pro multis. Non dicit pro omnibus, sed multis his qui credere voluerint. Similiter et in canone missae canitur de sanguine Domini: Qui pro vobis et pro multis effundetur in remissionem peccatorum.
 
 
Anonymi In Matthaeum. Anonymous latin commentary from 9th century
Corpus christianorum. Continuatio mediaevalis 159 [Anonymi In Matthaeum. Turnhout : Brepols, 2003. ed. Bengt Löfstedt (1931-2004)]
on Matthew 26:28 (CCCM 159:199)
PRO MVLTIS EFFVNDETVR IN REMISSIONEM PECCATORVM. Non dixit "pro totis", sed "pro multis", id est credentes in Christo, qui praedestinati sunt ad fidem uenire.
      however he himself used word "whole" as "many" in "parallel" passage:
on Matthew 20:28 (CCCM 159:164)
ET DARET ANIMAM SVAM REDEMPTIONEM PRO MVLTIS in pabulo, ubi semet ipsum optulit;
"give (himself) for many" that is for whole human genus."pro multis dedit", hoc est pro totum genus humanum.
      but this "whole (human genus)" is possibly intended as Augustian phrase "whole world", as we can see in another passage, which such authors consider parallel:
on Matthew 8:11 (CCCM 159:81)
DICO AVTEM VOBIS, QVOD MVLTI AB ORIENTE ET OCCIDENTE VENIENT ET RECVMBENT CVM ABRAHAM ET ISAAC ET IaCOB IN REGNO CAELORVM. Deus Abraham, caeli conditor, Pater Christi est. Idcirco in regno caelorum et cum Abraham accubiturae sunt gentes, qui crediderunt in Christum, Filium Creatoris.
Totum genus humanum insimul comprehendit, dum dicit: "ab Oriente et Occidente". "Ab Oriente", id est Abraham, quia ab illo primitus incipit lumen fidei; Occidente, id est ecclesia gentium, qui in ipsa fide habitaturi sunt. Aliter. "Ab Oriente", id est a pueritia, "ab Occidente", id est a senectute, quandoque ueniunt ad gratiam baptismi. - Vel confessione non sunt repudiandi.
 
 
Haymo/Haimo (c.800-853), O.S.B., bishop of Halberstadt
on Matthew 20:28 [Homiliae de tempore: Homilia XXXVIII. / Feria quarta post Reminiscere] (PL 118, 240 C)
Et dare animam suam redemptionem pro multis. Non dixit pro omnibus, sed pro multis, quia videlicet Dominus pro omni genere humano licet crucem subiret, his duntaxat ejus passio profuit, qui eodem spiritu renati sunt ad vitam, quo ille conceptus est in utero matris.
on Matthew 26:28 [Homiliae de tempore: Homilia LXIV. / In Die Sancto Palmarum] (PL 118, 364 B-C)
Qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum. Pro omnibus effusus est Christi sauguis, sed non omnibus prodest, sed illis solummodo qui credunt in passionem suam: et illis qui eodem Spiritu sancto regenerantur quo Christus in utero Mariae est conceptus.
on Hebrews 9:28 (PL 117, 887 D), which was consequently repeated by Pseudo-Primasius (PL 68, 746)
Notandum autem, ad multorum tollenda peccata illum esse oblatum, et non omnium: quia non omnes credituri sunt. Tale quid et ipse Dominus apostolis (ait): Hic est sanguis meus novi Testamenti, qui pro vobis et pro multis effundetur in remissionem peccatorum.
 
 
Heiric of Auxerre (841–876), O.S.B., friend of Haymo and Lupus.
Homilia II, 34 (CCCM 116a:304 = Heirici Autissiodorensis Homiliae per circulum anni. [Corpus Christianorum, Continuatio Mediaevalis, vol.116a] Turnholti [Belgium] : Typographi Brepols Editores Pontificii, 1992 [ed. Riccardo Quadri]. p. 336)
Is etiam recte Christo ministrare dicitur, qui animam suam magna caritate pro fratribus tradere non dubitat; de tali quippe opere etiam se ministrum dominus dignatus est et facere et appellare ubi ait: Filius hominis non uenit ministrari sed ministrare, et dare animam suam redemptionem pro multis.
on Matthew 20:28 [Hom. in Evangelium feriae 4 post Dominicam 2 Quadragesimae]
(CCCM 116a:336 = Heirici Autissiodorensis Homiliae per circulum anni. [Corpus Christianorum, Continuatio Mediaevalis, vol.116a] Turnholti [Belgium] : Typographi Brepols Editores Pontificii, 1992 [ed. Riccardo Quadri]. p. 336)
(Et dare animam suam redemptionem pro multis.) Commendandum memoriae quod non pro omnibus, sed pro multis se dicit animam dare, pro his uidelicet qui credere uoluerint, pro his qui sunt de numero saluandorum et ad uitam aeternam praedestinatorum.
 
 
Remigius [Remi] of Auxerre (c.841–908), O.S.B., a disciple of Lupus and Heiric.
on Matthew 20:28 [Homilia XI.] (PL 131, 926 D)
«Sicut Filius hominis non venit ministrari sed ministrare et dare animam suam pro multis.» Pro multis quidem dicit, pro illis scilicet qui in eum credere voluerunt; et cum dicit « animam, » destruitur error illorum qui dixerunt Dominum non veram animam sumpsisse.
on Matthew 26:28 (quoted by Thomas in Catena in Mt., cap. 26 lectio. 8 [on Matthew 26:28])
Et notandum, quia non ait: pro paucis, aut: pro omnibus; sed pro multis; quia non venerat unam tantum gentem redimere, sed multos de omnibus gentibus.
 
 
Peter Damian [Petrus Damiani] (c.1007–1072), O.S.B., cardinal.
Expositio canonis missae (PL 145, 884 B)
Qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum. Pro solis destinatis effusus est quoad efficaciam; pro omnibus quoad sufficientiam.
 
 
Rupert of Deutz (c.1080-c.1129), O.S.B.
De Sancta Trinitate et operibus eius: De operibus spiritus sancti, lib. III [De sapientia, lib. II], CAPUT XXI [Quomodo hoc sacramentum Christus tradiderit, et quibus essentiae modis corpus et sanguis Christi sit] (PL 167 1663A-B; CCCM 24:1930)
Effectu esse intelligimus in eo quod cum dixisset, quod tradetur, qui effundetur, addidit, pro vobis in remissionem peccatorum. Itaque sicut illa specie qua pependit in cruce Sanctus sanctorum est, et in illa specie praeteritis omnibus electis remissionem peccatorum operatus est, sic in ista specie panis et vini nihilominus Sanctus sanctorum est, et omnibus electis, qui post eamdem passionem ad fidem eius veniunt, idem illum efficere, id est remissionem peccatorum, et vitam aeternam conferre non dubium est. Nam et alibi dicit: Qui manducat carnem meam, et bibit sanguinem meum, habet vitam aeternam (Ioan. VI) . Et protinus addidit: Et ego resuscitabo eum in novissimo die (Ibid) .
 
 
Anselm of Canterbury (c.1033–1109), Archbishop of Canterbury
Oratio 35 (PL 158: 927 C)
Domine Jesu Christe Fili Dei vivi, qui ex voluntate Patris, cooperante Spiritu sancto, per mortem tuam mundum vivificasti, adoro et veneror hoc sanctum corpus tuum, et hunc sanguinem tuum, quod est traditium, et qui pro multis effusus est in remissionem peccatorum (Matth. xxvi, 28): deprecorque clementiam tuam, misericordissime Domine, per horum virtutem, fac me unum de illis multis, et fac me hoc sentire sic per fidem et affectum, ut sentiam ea per salutis effectum.
 
 
Odo of Cambrai (1050-1113), O.S.B.
Expositio in canonem missae (PL 160, 1063 C)
Qui pro vobis et multis effundetur in remissionem peccatorum. Pro vobis, scilicet praesentibus; pro multis, paganos et Judaes discernit, et falsos Christianos.
 
 
Hildebert of Tours (c.1055–1133), bishop.
De Expositione Missae: Oratio secreta dicatur: Qui pro vobis, et pro multis effundetur in remissionem peccatorum (PL 171:1166B)
Qui pro vobis, et pro multis effundetur in remissionem peccatorum, utique pro electis, et pro illis qui fervore charitatis, vestigia passionis meae sequi voluerint.
 
 
Stephen of Autun (c.1060-c.1140) [Stephanus De Balgiaco Augustodunensis Episcopus], bishop, liturgist [although some attribute it to Stephen II of Autun (†1189)].
Tractatus de sacramento altaris, CAP. XVI. Quaestio circa haec verba, « accipite et manducate. » (PL 172 1295A)
Sanguis Domini effusus est pro multis, scilicet ad fidem vocatis, non pro Iudaeis, paganis, haereticis et in infidelitate perseverantibus. Eo tamen genere loquendi quo dicitur: Venit Dominus omnes salvos facere, et illuminat omnem hominem venientem in hunc mundum: poterit dici effusus pro omnibus. Omnibus obtulit poculum salutis, quod alii receperunt, alii recipere noluerunt, sicut medicus venit curare aegrotum, quem tamen non curat, propter negligentiam aegroti mandata non custodientis.
 
 
Zacharias Chrysopolitanus [Zachary of Besançon] (c.1100 - c.1155), O.Praem
(PL 186, 355 B)
Sicut Filius hominis non venit ut ministraretur ei, sed ut ministraret, et daret animam suam redemptionem pro multis. Sui proponit exemplum. Pro multis, inquit, id est pro credentibus, non pro omnibus hominibus. Vult quidem Deus omnes salvos fieri, sed si accedant ad eum. Non enim sic vult, ut nolentes salventur, sed volentes.
(PL 186, 502 C)
Pro multis effunditur, quia non omnes emundat, quamvis emundare omnes sufficeret, si fide ac dilectione et sacramentorum participatione virtutem ejus attingerent.
 
 
Sententiæ divinitatis, anonymous work written around 1145 AD
Its editor, Bernhard GEYER (1880-1974) argues that this was the work condemned by order of the Pope and disowned by Gilbert of Poitres himself at the Council of Reims in 1148. See also N.M. Haring, "The case of Gilbert de la Porrée Bishop of Poitiers (1142-54)," Mediaeval Studies 13 (1951), pp. 1 and 3. H. Weisweiler, in his study Maitre Simon et son groupe "De sacramentis" (1937), pp. XLVI-LXII, argues against this identification and points out that the work depends upon a treatise on the sacraments by a certain Master Simon (otherwise unknown) composed between 1140 and 1165. See also H.C. van Elswijk, Gilbert Porreta (1966), pp. 114-15.
Sententiæ divinitatis, tract. IV. (Münster, 1909, p. 88)
Ad illud ultimum: Christus pro omnibus oravit etc., dicimus non esse verum. Sicut enim pro solis praedestinatis venit et mortuus est, ita pro eis solis oravit.
Quod autem pro solis praedestinatis sit mortuus, multae asserunt auctoritates.
  • Habes in Evangelio: Dedit animam suam redemptionem pro multis (Matth. 20, 28),
  • et alibi dicit Augustinus: ,Non tenebit eum mors, pro quo Christus mortuus est'.
Si reperiatur, quod Christus pro omnibus mortuus sit,
  • subaudi: Praedestinatis.
  • Vel comprehendat genera singulorum, non singula generum.
  • Vel dicitur pro omnibus mortuus, quia sufficiens hostia et pretium fuit et est quantum ad se pro omnium salute, si homines velint. Unde omnes salvati fuissent, si voluissent.
 
 
Moyses used similar words as Christ as it is mentioned in Hebrews 9:19-22
For when every commandment of the law had been read by Moses to all the people, he took the blood of calves and goats, with water, and scarlet wool and hyssop, and sprinkled both the book itself and all the people. Saying:Lecto enim omni mandato legis a Moyse universo populo, accipiens sanguinem vitulorum et hircorum cum aqua, et lana coccinea, et hyssopo, ipsum quoque librum, et omnem populum aspersit, dicens:λαληθείσης γὰρ πάσης ἐντολῆς κατὰ τὸν νόμον ὑπὸ Μωϋσέως παντὶ τῷ λαῷ, λαβὼν τὸ αἷμα τῶν μόσχων καὶ τῶν τράγων μετὰ ὕδατος καὶ ἐρίου κοκκίνου καὶ ὑσσώπου αὐτό τε τὸ βιβλίον καὶ πάντα τὸν λαὸν ἐράντισεν, λέγων,
    This is the blood of the testament which God has enjoined unto you.
    Hic sanguis testamenti, quod mandavit ad vos Deus.
τοῦτο τὸ αἷμα τῆς διαθήκης ἧς ἐνετείλατο πρὸς ὑμᾶς ὁ θεός:
The tabernacle also and all the vessels of the ministry, in like manner, he sprinkled with blood.
And almost all things, according to the law, are cleansed with blood: and without shedding of blood there is no remission.
Etiam tabernaculum et omnia vasa ministerii sanguine similiter aspersit.
Et omnia pene in sanguine secundum legem mundantur: et sine sanguinis effusione non fit remissio.
καὶ τὴν σκηνὴν δὲ καὶ πάντα τὰ σκεύη τῆς λειτουργίας τῷ αἵματι ὁμοίως ἐράντισεν.
καὶ σχεδὸν ἐν αἵματι πάντα καθαρίζεται κατὰ τὸν νόμον, καὶ χωρὶς αἱματεκχυσίας οὐ γίνεται ἄφεσις.
Interesting commentary of this passage was written by
Peter Lombard [Petrus Lombardus] (c.1100–1160), archbishop
on Hebrews 9:19-22 (PL 192, 476 B)
Aspersit tabernaculum, id est Ecclesiam de qua dicit Apostolus : Templum Dei sanctum est quod estis vos (1 Cor. iii). Et aspersit omnia vasa ministerii, id est habentes officia in Ecclesia, quia omnes doctiores Ecclesiae in quibus continentur mysteria sua et sanguine redemit, et redemptis sapientiae, et scientiae spiritum tribuit, et omnia mundantur per sanguinem Christi, et sine eo nullius fit peccati remissio. Potest etiam per praedicta populus Dei significari. Ipse est enim liber et tabernaculum et vasa pro quo effusus est sanguis pretiosus. Inquit enim : Qui pro multis effundetur (Matih xxvi). Hi sunt populus Dei, id est electi qui spiritualiter mundantur fuso sanguine in remissionem peccatorum, alia non mutantur.
and few verses later,
to Hebrews 9:28 (PL 192, 478 A)
Non dico omnium, sed multorum, quia non omnes credunt.
 
 
Baldwin of Exeter (c.1125–1190), O.Cist., Archbishop of Canterbury.
De sacramento altaris (PL 204, 667-668)
Lucas dicit: qui pro vobis effundetur; tamquam pro solis discipulis dictum sit. Matthaeus dicit: qui pro multis effundetur. Quae quamvis videantur diversa, non sunt tamen adversa. Pie enim credi potest Christum utrumque dixisse, vel alterum separatim post alterum, vel alterum in altero intelligendum. Quodam enim modo dicitur, quod in dicto intelligitur. Illud movere nos potest quod Apostolus dicit: Christus pro omnibus mortuus est: cum Christus dicat non pro omnibus, sed pro multis, sanguinem suum effusum iri. Sed alter videtur attendere eventum definitae utilitatis; alter sufficientiam infinitae virtutis. Nam quantum in ipso sanguine est, tam potens est ad redemptionem, ut omnibus sufficere possit ad salutem; tam incomparabilis ad pretium, ut eo possit comparari totum genus humanum. Pretiosior est enim omni aestimatione redimendorum et quantolibet numero captivorum. At qui male vivendo sanguinem testamenti pollutum ducunt, quia sacramentum redemptionis vilipendunt, communis gratiae beneficium non percipiunt. A Christo enim non redimitur, qui a communione generalis gratiae sponte eximitur; sicut scriptum est: Qui confidunt in virtute sua, et in multitudine divitiarum gloriantur, frater non redimit. Quae ergo utilitas in sanguine Christi his qui descendunt in corruptionem? Bonum erat illis si nati non fuissent. Bonum erat illis si sanguis Christi effusus non esset. Erit enim sanguis hic in testimonium illis. Accessistis, inquit Apostolus, ad sanguinis aspersionem, melius loquentem quam Abel. Pro illis sane qui accesserint loquitur hic sanguis ad indulgentiam; verumtamen contra malos clamat ad vindictam. Ergo non omnibus prodest sanguis effusus ad remissionem peccatorum, sed multis. Propterea dictum est: pro multis effundetur in remissionem peccatorum. Non te moveat quod scriptum est: Pauci sunt electi; quasi non pro multis effundatur, qui solis prosit electis. Licet enim pauci dicantur electi comparatione multitudinis vocatorum; multi tamen sunt et super arenam multiplicandi. Nam sicut scriptum est: Multi venient ab oriente et ab occidente, et recumbent cum Abraham, Isaac et Jacob, in regno coelorum.
 
 
Martin of Leon (c. 1130 – January 12, 1203)
 
 
Sicardus Cremonensis (1155–1215)
Mitrale, lib. III, cap. VI. [De quinta parte missae] (PL 213, 130 C)
Qui pro vobis apostolis et pro multis efficaciter effundetur, non pro omnibus; nam sufficit omnibus, sed solis effecit electis, qui unione charitatis corpus Christi sunt.
 
 
Absalon [de Sancto Victore] Sprinckirsbacensis (c.1160-1203), O.S.A.
SERMO V. IN ADVENTU DOMINI. (PL 211:40 C)
Superficiem terrae irrigavit, quando ipsos peccatores et abundantes in seculo, tam Iudaeos quam gentiles ad fidei gratiam convertit, et non solum convertit, verum etiam a laqueo mortis redemit, sicut scriptum est de ipso: Quia venit filius hominis quaerere et salvum facere quod perierat (Luc. XIX): et animam suam dare in redemptionem pro multis (Matth. XX). Et fortassis expressius pro omnibus dixerim: quia peccaverant omnes et egebant gloria Dei (Rom. III), ideoque clamaverunt ad Dominum dum tribularentur, et de necessitatibus eorum liberavit eos (Psal. CVI).
 
 
Innocent III [Lotario di Segni] (1160/1161–1216), pope (although following tractate was written before his election).
De sacro altaris mysterio, lib. IV, cap. XLI (PL 217, 882 B)
Qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum. Pro solis praedestinatis effusus est, quantum ad efficientiam. Sed pro cunctis hominibus est effusus quantum ad sufficientiam.
 
 
Moneta da Cremona (cca.1180–cca.1240), O.P., inquisitor.
Adversus Catharos et Valdenses. lib. V, cap. XV, § I. [De praescìentia divina contra eos, qui Scripturas recipiunt].
(Venerabilis Patris Monetae Cremonensis Ordinis Praedicatorum, S. P. Dominico aequalis, Adversus Catharos et Valdenses libri quinque, Roma, 1743, p. 550).
Circa primam partem primo videamus testimonia eorum, quibus utuntur ad subversionem sui, et aliorum. Ad hoc inducunt illud Matth. 13. v. 11. Quia vobis datum est nosse mysteria regni caelorum: illis autem non est datum; quod determinatum est 1. lib. in prima parte 1. capite.
Ad idem inducunt illud Matth. 20. v. 28. Filius hominìs non venit ministrari, sed ministrare, et dare animam suam redemptìonem pro multis.
Item, 26. v. 8. Qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum. Item Hebraeor. 9. v. 8. Sic et Christus semel oblatus est ad multorum exhaurienda peccata.
Respondeo 1. Johan. 2. v. 2. Et ipse est propitiatio pro peccatis nostris: non pro nostris autem tantum, sed etiam pro totius mundi.
Item 1. Timoth. 2. v. 6. Qui dedit redemptìonem semetipsum pro omnibus. Quod ergo dixit pro multis, ideo dixit, quia etsi sufficit omnibus, non tamen omnibus profuit; quod enim dicunt Christum non sumpsisse carnem, nec mortuum esse pro omnium salute, hoc catholica detestatur Ecclesia; quoniam Apostolus 1. Corinth. 15. v. 22. Et sicut in Adam omnes moriuntur, ita et in Christo omnes vivificabuntur. Hic non potest dici pro parte totum accipi: nam sicut prima pars auctoritatis, omnes in Adam moriuntur, sine exceptione mori ostendit, ita et secunda pars, in Christo omnes vivificabuntur, universaliter accipienda est; nam etiam impii per Christum resurgentem resuscitandi creduntur, licet puniendi resurgant.
Item pro universis Christum venisse ostendit Apostolus 1. Timoth. 4. v. 10. Qui est Salvator omnium hominum, maxime fidelium; Quod dixit omnium hominum, ad propositum divinae voluntatis aspexit, quod autem dixit maxime fidelium, illos pronunciavit, atque distinxit, qui per fidem, atque obedientiam, et per subditam voluntatem redemptionis munus susceperunt.
Ad idem facit illud 2. Corinth. 5. v. 14. Charitas enim Christi urget nos: aestimantes hoc, quoniam si unus pro omnibus mortuus est; ergo omnes mortui sunt. v. 15. Et pro omnibus mortuus est Christus: ut et qui vivunt, jam non sibi vivant, sed ei qui pro ipsis mortuus est, et resurrexit; Quia ergo et resurrectio generalis ad virtutem pertinet redemptionis, si redemptio non ad omnes pertinet, nec resurrectio ad omnes pertinebit, hoc autem falsum est; ergo et illud, scilicet quod redemptio non ad omnes pertinet; quod autem dixit pro omnibus mortuus est, intelligitur pro omnibus redimendis a morte; unde patet, quod omnes mortui sunt. 1. Timoth. 2. v. 6. Qui dedit redemptìonem semetipsum pro omnibus; ergo redemptio universalis est, quantum est de benevolentia Redemptoris.
Ad idem facit illud Johann. 6. v. 52. Et panis quem ego dabo, caro mea est pro mundi vita. Dubitare ergo penitus non debemus, quoniam pro toto mundo se impenderit. Sicut et B. Johannes in prima Epistola capite 2. v. 2. ait : Et ipse est propitiatio pro peccatis nostris : non pro nostris autem tantum, sed etiam pro totius mundi.
 
 
Alexander of Hales (c.1185—1245), O.F.M., Doctor Irrefragabilis.
Summae Theologiae, pars IV. (Venetiis: 1575, fol. 140b-141a)
De Sacramento Eucharistiae, q. X
Q.
constat, quod sanguis Christus effusus est pro omnibus: quare ergo dicitur pro multis, et non pro omnibus.
R.
Ad id quod objicitur: quod sanguis Christi effusus est pro omnibus. Dicendum, quod hoc verum est quantum ad sufficientiam: pro electis autem quantum ad efficaciam. Electi autem erant discipuli, quos signavit Dominus, cùm diceret pro vobis, et alii plures de judaeis et gentibus, quos significabat, cum diceret, pro multis. Vel hoc ita distinguitur: quia scerdotes debent pro se specialiter, et pro aliis rogare: ideo dicit pro vobis scilicet sacerdotibus, et pro multis scilicet subditis.
 
 
Hugues de Saint-Cher [Hugo de Sancto Caro] (c.1200-1263), O.P., cardinal, exegete.
on Isaiah 53:12b (ed. Lugduni, 1645, vol. IV, fol. 126v/b)
multorum, non omnium.
on Hebrews 9:28 (ed. Lugduni, 1645, vol. VII, fol. 260v/b)
Chrys. Multorum dicit, et non omnium, quia non omnes crediderunt Euangelio. Isa. 53. a. Domine, quis credidit auditui nostro? Pretium tamen datum est sufficiens pro omnibus. Unde Matt. 26. c. Hic est sanguis meus novi Testamenti, qui pro multis effundetur in remisiionem peccatorum.
on Mark 10:45 (ed. Lugduni, 1645, vol. VI, fol. 108v/b-109r/a)
Pro multis, non pro omnibus, sed his qui credere voluerunt.
Contra. 1. Joan. 2. a. Ipse est propitiatio pro peccatis nostris, non pro nostris autem tantum, sed etiam pro totius mundi.
Ergo pro omnibus quoad sufficientiam, non pro omnibus quoad iustitiam.
on Matthew 20:28 (ed. Lugduni, 1645, vol. VI, fol. 66v/b)
Redemptionem pro multis.
Interl. Non omnibus, sed pro praedestinatis.
Sed contrà. Rom. 8. f. Qui proprio filio suo non perpecit, sed pro nobis omnibus tradidit illum.
Solut. Sufficienter, non efficienter.
on Matthew 26:28 (ed. Lugduni, 1645, vol. VI, fol. 81v/b)
Et dedit illis, dicens Bibite ex hoc omnes, quia pro omnibus effundetur.
...
Qui pro multis effundetur. Pro omnibus sufficienter pro multis efficienter.
on Luke 22:20 (ed. Lugduni, 1645, vol. VI, fol. 260r/a)
Qui pro vobis, et similibus, imo pro omnibus quoad sufficientiam, pro fidelibus solùm quoad efficientiam. 1. Joan. сap. 2. 2. Ipse est propiciatio pro peccatis nostris, non pro nostris tantum, sed pro totius mundi.
 
 
Albert the Great [Albertus Magnus] (c.1200–1280), O.P., bishop of Cologne
He used sufficiently/effectively distinction everywhere, even in passage "he healed many" (Mark 1, 34) which Matthew and Luke says "all/every one".
on Mark 1:34 (Opera Omnia, vol. xxi, ed. 1894; p. 375)
Multos autem curavit efficienter, qui omnes curare potuit sufficienter.
And similarly "a ransom for many" he explained
on Matthew 20:28 (Opera Omnia, vol. xxi, ed. 1987; p. 505)
Pro quibus: pro multis efficienter, pro omnibus autem sufficienter.
Rom. VIII (32): "Etiam proprio filio suo non pepercit, sed pro nobis omnibus tradidit illum".
Is. LIII (12): "Ipse peccata multorum tulit et pro transgressoribus oravit", ut non perirent.
and
on Mark 10:45 (Opera Omnia, vol. xxi, ed. 1894; p. 614)
pro multis efficaciter, sed pro omnibus sufficienter.
Finally "for many" in words of consecration he explained
on Matthew 26:28 (Opera Omnia, vol. xxi, ed. 1894; p. 167; ed. 1987, p. 618)
Qui pro multis effundetur.
Octavum est, et est finis. Et dicit: pro multis effective, licet pro omnibus sufficienter effusus sit.
Ps. (xxix, 10): 'Quae utilitas in sanguine meo, dum descendo in corruptionem?', supple: in his pro quibus effudi sanguinem.
and
on Mark 14:24 (Opera Omnia, vol. xxi, ed. 1894; p. 704)
Pro omnibus quidem sufficienter, pro multis efficienter.
in lib. IV. sent. dist. VIII, art. VII. quaestiuncula. 6 (Lugduni: 1651, tom. XVI, p. 108-110)
Item quaeritur, Quare indistincte ponit, Pro vobis et pro multis effundetur: una enim est ratio effusionis pro omnibus: ergo non est distinctio quoad Apostolos et alios quantum ad causam effusionis.
2. Item, Omnibus valuit sanguis ad redemptionem quoad sufficientiam: ergo non debet dici, Pro multis, sed pro omnibus.
3. Item, Virtus uniuscuiusque determinatur ad maximum: cum igitur maxima sit virtus sanguinis Christi effusi, debuit determinari ad maximum effectum: ergo melius dici videbatur, pro omnibus, quam pro multis.
[Solutio. ad q. 6]
AD ALIUD dicendum, quod sacerdos in loco illo commemoratur ut offerens: et ideo repraesentat duplicem personam, scilicet Christi offerentis, et quoad hoc non indiget oblatione prose: et representat personam propriam, et sic indiget ut pro sua populique indigentia offerat: quia, sicut dicit Apostolus, et ipse circundatus est infirmitate: et ideo ut notetur illa indigentia, voluit Dominus indigentiam Apostolorum in forma exprimi, qui primi sacerdotes erant, et ritum sacramenti aliis tradiderunt.
AD ALIUD dicendum, quód licet sufficienter valeat omnibus, non tamen efficienter: et ideo non dixit, pro omnibus, sed pro multis.
AD ALIUD dicendum, quod istud sacramentum non operatur salutem sine alio cooperante: Et hoc est fides et devocio quae nobis effectum conjungit: et quia cooperans deficit in quibusdam, ideo ad omnes non potuit determinari: sed secundum maximum suum effectum est pro multis effundi.
Liber de sacramento Eucharistiae, iii, 12/13. n. 2 (Opera Omnia, ed. Augustus Borgnet, vol. 38, Paris: Vives, 1899. p. 122)
Qui, scilicet sanguis, pro vobis, discipulis, qui tamen estis perfectores sanctitatis: quia sicut diximus, Episcopus et sacerdos etiam indigent sanguine redemptionis : et pro multis, bonis scilicet efficaciter, pro omnibus tamen effusus est sufficienter.
And quite later in the same work he added also various other rationalizations of "for many":
Liber de sacramento Eucharistiae, d. vi., tr. ii. cap. 3 (Opera Omnia, vol. 38, Paris 1899, 402; ed. Lugduni, 1651, vol. xxi, pag. 121-122)
Ad id autem quod quaeritur, quare utitur copulatione, pro vobis et pro multis? Dicendum, quod in veritate una est ratio fundendi sanguinem pro Apostolis et pro aliis, tamen apponitur, Qui pro vobis in persona iustorum perfectorum, ut sciatur, quod merita sanctorum quantuncunque perfectorum, non valent, nec sunt accepta sine sanguinis intermissione. Quod autem dicitur, pro multis, ideo dicitur, ut ostendatur quid sanguis habeat in valore. Unde ex primo intelligitur per Christi sanguinem perfectio meriti sanctorum, ex secundo autem valor sanguinis importatur. Ad hoc autem quod quaeritur, quare non dicit: Pro omnibus? Respondet quidam, quod in veritate pro omnibus sufficit sanguis Christi: sed quia non efficienter salvat omnes, sed multos, ideo sicut dicunt, dicit pro multis, potius quam pro omnibus. Et haec ratio est bona et Catholica. Si quis autem subtilius sermonem Domini inspiciat, tunc plus importatur per hoc quod dicit: Pro multis, quam si diceret: Pro omnibus : quia multis dicit multitudinem, quae sui incremento procedit in infinitum, et sic pro multis optime dicit: quia quamvis multitudo hominum potentia materiae, ut dicit Philosophus, procedat in infinitum, et cum valore sanguinis multitudo infinita redempta est. Si autem poneretur pro omnibus, poneretur quaedam summa distributa sub uno communi, et non significaretur valor sanguinis extendere se ultra illam. Ad hoc quod dicit, I Joannis, ii, 2, quod pro totius mundi peccatis sanguinem fudit. Dicendum, quod in hoc quod dicitur mundus, quoddam infinitum secundum potentiam materiae iportatur : propter quod idem est mundus praecedentium, praesentium, et futurorum : et sic iterum respicit multitudinem potentia infinitam.
 
 
Bonaventure [Bonaventura] (1221–1274), OFM., theologian
Sermone de tempore dominica i post octavam paschae, sermo i (Opera omnia. Paris: Vives, 1868. vol. 13, p. 240).
"Filius hominis non venit ut ministraretur ei, sed ut ministraret, et daret animam suam in redemptionem pro multis." (Mt 20,28) Pro multis dicitur quantum ad efficaciam, licet pro omnibus fuerit datus quantum ad sufficientiam. Unde licet passio Christi sit sufficiens omnibus ad salutem, tamen salutem non efficit nisi in illis, quorum fides operatur per dilectionem (cf. Galatians 5:6).
Sententiarum lib. IV. dist. VIII. pars II. art. I. quest. II. ad 10-11 (Opera omnia. Paris: Vives, 1866, vol. 5, p. 430-431)
[Obj.:] Item quare distinguit? Cum enim aequaliter pro omnibus sit effusus, videtur quod non deberet dicere: pro vobis et pro multis; sed: pro omnibus.
[Resp.:] Tertius effectus est salus quorumdam Judaeorum, et multorum Gentilium: et ideo dicit: Qui pro vobis: per apostolos intelligens Judaeos, et pro multis, per hoc intelligens Gentiles. Vel ideo dicit, quia in hoc sacramento sacerdotes debent pro se specialiter, et pro aliis rogare: ideo dicit: pro vobis sacerdotibus, et pro multis subditis per vos convertendis.
 
 
Thomas Aquinas (1225–1274), O.P., doctor angelicus.
he wrote famous "catena" ("chain", i.e. a form of biblical commentary, verse by verse, made up entirely of excerpts from earlier Biblical commentators, each introduced with the name of the author, and with such minor adjustments of words to allow the whole to form a continuous commentary) called "Catena aurea" (A golden chain). It contains commentary on whole 4-fold gospel. Although his quotations are often just summarization or paraphrasy of original text of that ancient commentator from which he quoted it.
From Greek exegetes, who teached, that words of consecration meant "for all," Thomas used only Chrysostom and his contemporary Victor of Antioch (whom Thomas also called "Chrysostomus") and also their famous follower Theophylact.
But Theophylact said it in commentary on Matthew, while Thomas was ignorant of him in Catena on Matthew (namely he never quoted him there). He quoted him only in Catena's on Mark (362 times), Luke (423 times) and John (249 times).
On the other hand, Theophylact teached it analogically also about words "for you" - which are in Luke 22:20 - as "for human race," and Thomas really quoted it from him, even with additional word "whole."
Catena on Luke 22:20 (Catena in Lc., cap. 22 lectio 5) [English transl. by Cardinal Newman (1801–1890)]:
Theophylact: [...] But when He says, for you, He does not mean that for the Apostles only was His Body given, and His Blood poured out, but for the sake of all mankind.Theophylactus: [...] Cum autem dicit : Pro vobis, non significat, pro solis apostolis corpus Christi datum et sauguinem effusum fuisse, sed causa totius humanae naturae.
In that gospel he didn't mentioned any other interpretation. On the other hand, when he quoted Chrysostoms commentary on words of consecration on Matthew 26:28, where Chrysostom presented understanding of "for many for remission of sins" as the "reason of Christ's death" (which is "remission of sins of the whole world"), he added also quotation of Remigius of Auxerre (ca.841–908), who was a disciple of predestinarian Lupus.
Catena on Matthew 26:28 [Catena in Mt., cap. 26 l. 8]
Remigius: Et notandum, quia non ait: pro paucis, aut: pro omnibus; sed pro multis; quia non venerat unam tantum gentem redimere, sed multos de omnibus gentibus.
Similarly in Catena on Mark 14:24 he quoted Pseudo-Jerome.
Catena on Mark 14:24 [Catena in Mc., cap. 14 l. 6]
Sequitur qui pro multis effundetur. Hieronymus: Non enim omnes emundat.
Similarly also about passage "a ransom for many"
Catena on Matthew 20:28 [Catena in Mt., cap. 20 l. 4]
Origenes in Matth. [...] et daret animam suam redemptionem pro multis, scilicet qui crediderunt in eum
Catena on Mark 10:45 [Catena in Mc., cap. 10 l. 7]
Beda. Non autem dixit animam suam redemptionem dare pro omnibus, sed pro multis, idest qui credere voluerint.
This restrictive interpretation he himself used also in various his commentaries
on Isaiah 53:12 (Super Is., cap. 53)
Et ipse peccatum multorum, efficienter, quamvis omnium sufficienter, tulit.
on Matthew 20:28 (Super Mt., cap. 20 l. 2 [Reportatio Leodegarii Bissuntini])
Servus enim dicitur qui accipitur in pretium: et ipse fecit se pretium, et dedit se redemptionem pro multis; unde venit ministrare, et dare animam suam, idest vitam corporalem, redemptionem pro multis. Non dicit pro omnibus, quia quantum ad sufficientiam, pro omnibus; quantum vero ad efficientiam, pro multis, scilicet pro electis. Unde Io. XV, 13: maiorem caritatem nemo habet ut animam suam ponat quis pro amicis suis. Ier. XII, 7: dedi dilectam animam meam in manibus inimicorum eius.
on Matthew 26:28 (Super Mt., cap. 26 l. 4 [Reportatio Leodegarii Bissuntini])
Pro multis, et pro omnibus, quia si consideretur sufficientia, ipse est propitiatio pro peccatis nostris; non pro nostris autem tantum, sed et pro totius mundi. Sed si consideremus effectum, non habet effectum nisi in his qui salvantur, et hoc ex culpa hominum. Sed Ecclesia addit, pro vobis, idest apostolis, quia ipsi ministri sunt huius sanguinis, et per istos derivatur ad gentes.
on 1 Corinthians 11:24-25 (Super I Cor. [reportatio vulgata], cap. 11 l. 6)
quantum ad hoc, dicit qui pro vobis et pro multis effundetur in remissionem peccatorum. Effusus est siquidem sanguis in remissionem peccatorum, non solum pro multis, sed etiam pro omnibus, secundum illud I Io. II, 2: ipse est propitiatio pro peccatis nostris, non pro nostris autem tantum, sed etiam pro totius mundi. Sed quia quidam se reddunt indignos ad recipiendum talem effectum, quantum ad efficaciam dicitur esse effusus pro multis, in quibus habet effectum passio Christi. Dicit autem signanter pro vobis et pro multis, quia hoc sacramentum valet in remissionem peccatorum sumentibus per modum sacramenti, quod notatur signanter, cum dicitur pro vobis, quibus dixerat accipite. Valet etiam per modum sacrificii multis non sumentibus, pro quibus offertur; quod significatur cum dicitur: et pro multis.
on Hebrews 9:28 (Super Heb., cap. 9 l. 5 [reportatio vulgata])
ad multorum exhaurienda peccata, id est, removenda. Nec dicit omnium, quia mors Christi, etsi sit sufficiens pro omnibus, non tamen habet efficaciam, nisi quantum ad salvandos. Non enim omnes subiiciuntur ei per fidem et bona opera.
Super Heb., cap. 10 l. 3. [reportatio vulgata]
Iam non relinquitur hostia pro peccatis, id est, hostia quam Christus obtulit pro remissione peccatorum, non est nobis utilis, quia illis dimittuntur peccata, qui de ipsis poenitent. Matth. c. XXVI, 28: hic est sanguis novi testamenti, qui pro multis effundetur, scilicet efficaciter.
De veritate, q. 29 a. 7 ad 4
Ad quartum dicendum, quod meritum Christi quantum ad sufficientiam aequaliter se habet ad omnes, non autem quantum ad efficaciam
Summa Theol., IIIª q. 22 a. 3 ad 2
Ad secundum dicendum quod peccata non commemorantur in nova lege propter inefficaciam sacerdotii Christi, quasi per ipsum non sufficienter expientur peccata, sed commemorantur quantum ad illos scilicet qui vel eius sacrificii nolunt esse participes, sicut sunt infideles, pro quorum peccatis oramus, ut convertantur; vel etiam quantum ad illos qui, post participationem huius sacrificii, ab eo deviant qualitercumque peccando. Sacrificium autem quod quotidie in Ecclesia offertur, non est aliud a sacrificio quod ipse Christus obtulit, sed eius commemoratio. Unde Augustinus dicit, in X de Civ. Dei, sacerdos ipse Christus offerens, ipse et oblatio, cuius rei sacramentum quotidianum esse voluit Ecclesiae sacrificium.
Summa Theol., IIIª q. 83 a. 1
[arg. 1] Ad primum sic proceditur. Videtur quod in celebratione huius sacramenti Christus non immoletur. Dicitur enim Hebr. X, quod Christus una oblatione consummavit in sempiternum sanctificatos. Sed illa oblatio fuit eius immolatio. Ergo Christus non immolatur in celebratione huius sacramenti.
[arg. 2] Praeterea, immolatio Christi facta est in cruce, in qua tradidit semetipsum oblationem et hostiam Deo in odorem suavitatis, ut dicitur Ephes. V. Sed in celebratione huius mysterii Christus non crucifigitur. Ergo nec immolatur.
[arg. 3] Praeterea, sicut Augustinus dicit, IV de Trin., in immolatione Christi idem est sacerdos et hostia. Sed in celebratione huius sacramenti non est idem sacerdos et hostia. Ergo celebratio huius sacramenti non est Christi immolatio.
[s. c.] Sed contra est quod Augustinus dicit, in libro sententiarum prosperi, semel immolatus est in semetipso Christus, et tamen quotidie immolatur in sacramento.
[co.] Respondeo dicendum quod duplici ratione celebratio huius sacramenti dicitur Christi immolatio. Primo quidem quia, sicut Augustinus dicit, ad Simplicianum, solent imagines earum rerum nominibus appellari quarum imagines sunt, sicut cum, intuentes tabulam aut parietem pictum, dicimus, ille Cicero est, ille Sallustius. Celebratio autem huius sacramenti, sicut supra dictum est, imago est quaedam repraesentativa passionis Christi, quae est vera immolatio. Unde Ambrosius dicit, super epistolam ad Heb., in Christo semel oblata est hostia ad salutem sempiternam potens. Quid ergo nos? Nonne per singulos dies offerimus ad recordationem mortis eius? Alio modo, quantum ad effectum passionis, quia scilicet per hoc sacramentum participes efficimur fructus dominicae passionis. Unde et in quadam dominicali oratione secreta dicitur, quoties huius hostiae commemoratio celebratur, opus nostrae redemptionis exercetur. Quantum igitur ad primum modum, poterat Christus dici immolari etiam in figuris veteris testamenti, unde et in Apoc. XIII dicitur, quorum nomina non sunt scripta in libro vitae agni, qui occisus est ab origine mundi. Sed quantum ad modum secundum, proprium est huic sacramento quod in eius celebratione Christus immoletur.
[ad 1] Ad primum ergo dicendum quod, sicut Ambrosius ibidem dicit, una est hostia, quam scilicet Christus obtulit et nos offerimus, et non multae, quia semel oblatus est Christus, hoc autem sacrificium exemplum est illius. Sicut enim quod ubique offertur unum est corpus et non multa corpora, ita et unum sacrificium.
[ad 2] Ad secundum dicendum quod, sicut celebratio huius sacramenti est imago repraesentativa passionis Christi, ita altare est repraesentativum crucis ipsius, in qua Christus in propria specie immolatus est.
[ad 3] Ad tertium dicendum quod, per eandem rationem, etiam sacerdos gerit imaginem Christi, in cuius persona et virtute verba pronuntiat ad consecrandum, ut ex supra dictis patet. Et ita quodammodo idem est sacerdos et hostia.
Super Sent., lib. 4 d. 8 q. 2 a. 2 qc. 3
[arg. 7] Praeterea, quod dicitur: pro vobis et pro multis effundetur, aut accipitur de effusione quantum ad sufficientiam, aut quantum ad efficaciam. Si quantum ad sufficientiam, sic pro omnibus effusus est, non solum pro multis; si autem quantum ad efficaciam, quam habet solum in electis, non videtur distinguendum fuisse inter apostolos et alios.
[ad 7] Ad septimum dicendum, quod sanguis Christi effusus est pro omnibus quo ad sufficientiam, sed pro electis tantum quo ad efficaciam; et ne putaretur effusus pro Judaeis tantum electis, quibus promissio facta fuerat, ideo dicit, vobis, qui ex Judaeis, et multis, scilicet multitudine gentium. Vel per apostolos sacerdotes designat, quibus mediantibus ad alios effectus passionis per dispensationem sacramentorum pervenit, qui etiam pro seipsis et pro aliis orant.
Summa Theol., IIIª q. 78 a. 3
[arg. 8] Praeterea, passio Christi, ut supra habitum est, ad sufficientiam profuit omnibus, quantum vero ad efficaciam profuit multis. Debuit ergo dici quod effundetur pro omnibus, aut pro multis, sine hoc quod adderetur pro vobis.
[Resp. ad 8] Ad octavum dicendum quod sanguis passionis Christi non solum habet efficaciam in Iudaeis electis, quibus exhibitus est sanguis veteris testamenti, sed etiam in gentilibus; nec solum in sacerdotibus, qui hoc efficiunt sacramentum, vel aliis qui sumunt, sed etiam in illis pro quibus offertur. Et ideo signanter dicit, pro vobis Iudaeis, et pro multis, scilicet gentilibus, vel, pro vobis manducantibus, et pro multis pro quibus offertur.
Summa Theol., IIIª q. 79 art. 7
[arg. 1] Ad septimum sic proceditur. Videtur quod hoc sacramentum non prosit nisi sumenti. Hoc enim sacramentum est unius generis cum aliis sacramentis, utpote aliis condivisum. Sed alia sacramenta non prosunt nisi sumentibus, sicut effectum Baptismi non suscipit nisi baptizatus. Ergo nec hoc sacramentum prodest aliis nisi sumenti.
[arg. 2] Praeterea, effectus huius sacramenti est adeptio gratiae et gloriae, et remissio culpae, ad minus venialis. Si ergo hoc sacramentum haberet effectum in aliis quam in sumentibus, posset contingere quod aliquis adipisceretur gloriam et gratiam et remissionem culpae absque actione et passione propria, alio offerente vel sumente hoc sacramentum.
[arg. 3] Praeterea, multiplicata causa, multiplicatur effectus. Si ergo hoc sacramentum prodest aliis quam sumentibus, sequeretur quod magis prodesset alicui si sumeret hoc sacramentum in multis hostiis in una Missa consecratis, quod non habet Ecclesiae consuetudo, ut scilicet multi communicent pro alicuius salute. Non ergo videtur quod hoc sacramentum prosit nisi sumenti.
[s. c.] Sed contra est quod in celebratione huius sacramenti fit pro multis aliis deprecatio. Quod frustra fieret nisi hoc sacramentum aliis prodesset. Ergo hoc sacramentum non solum sumentibus prodest.
[co.]
Respondeo dicendum quod, sicut prius dictum est, hoc sacramentum non solum est sacramentum, sed etiam est sacrificium. Inquantum enim in hoc sacramento repraesentatur passio Christi, qua Christus obtulit se hostiam Deo, ut dicitur Ephes. V, habet rationem sacrificii, inquantum vero in hoc sacramento traditur invisibiliter gratia sub visibili specie, habet rationem sacramenti. Sic igitur hoc sacramentum sumentibus quidem prodest per modum sacramenti et per modum sacrificii, quia pro omnibus sumentibus offertur, dicitur enim in canone Missae, quotquot ex hac altaris participatione sacrosanctum corpus et sanguinem filii tui sumpserimus, omni benedictione caelesti et gratia repleamur. Sed aliis, qui non sumunt, prodest per modum sacrificii, inquantum pro salute eorum offertur, unde et in canone Missae dicitur, memento, domine, famulorum famularumque tuarum, pro quibus tibi offerimus, vel qui tibi offerunt, hoc sacrificium laudis, pro se suisque omnibus, pro redemptione animarum suarum, pro spe salutis et incolumitatis suae. Et utrumque modum dominus exprimit, dicens, Matth. XXVI, qui pro vobis, scilicet sumentibus, et pro multis aliis, effundetur in remissionem peccatorum.
[ad 1] Ad primum ergo dicendum quod hoc sacramentum prae aliis habet quod est sacrificium. Et ideo non est similis ratio.
[ad 2] Ad secundum dicendum quod, sicut passio Christi prodest quidem omnibus ad remissionem culpae et adeptionem gratiae et gloriae, sed effectum non habet nisi in illis qui passioni Christi coniunguntur per fidem et caritatem; ita etiam hoc sacrificium, quod est memoriale dominicae passionis, non habet effectum nisi in illis qui coniunguntur huic sacramento per fidem et caritatem. Unde et Augustinus dicit, ad renatum, quis offerat corpus Christi nisi pro his qui sunt membra Christi? Unde et in canone Missae non oratur pro his qui sunt extra Ecclesiam. Illis tamen prodest plus vel minus, secundum modum devotionis eorum.
[ad 3] Ad tertium dicendum quod sumptio pertinet ad rationem sacramenti, sed oblatio pertinet ad rationem sacrificii. Et ideo ex hoc quod aliquis sumit corpus Christi, vel etiam plures, non accrescit aliis aliquod iuvamentum. Similiter etiam neque ex hoc quod sacerdos plures hostias consecrat in una Missa, non multiplicatur effectus huius sacramenti, quia non est nisi unum sacrificium, nihil enim virtutis plus est in multis hostiis consecratis quam in una, cum sub omnibus et sub una non sit nisi totus Christus. Unde nec si aliquis simul in una Missa multas hostias consecratas sumat, participabit maiorem effectum sacramenti. In pluribus vero Missis multiplicatur sacrificii oblatio. Et ideo multiplicatur effectus sacrificii et sacramenti.
Super Sent., lib. 4 d. 12 q. 2 a. 2 qc. 2
[arg. 4] Praeterea, hoc sacramentum magis operatur in sumente quam in alio; alias frustra quis assumeret. Sed offertur sacrificium Ecclesiae pro aliquibus impiis ut convertantur, et non frustra. Ergo et in ipso qui sumit, mortalia peccata delet.
[s. c. 1] Sed contra, Augustinus ad renatum: quis offerat corpus Christi nisi pro his qui sunt membra Christi? Sed illi qui sunt membra Christi, non habent peccatum mortale. Ergo virtute hujus sacramenti non delentur mortalia.
[ad 4] Ad quartum dicendum, quod Eucharistia non solum est sacramentum, sed etiam est sacrificium. Inquantum autem est sacramentum, habet effectum in omni vivente, in quo requirit vitam praeexistere. Sed inquantum est sacrificium, habet effectum etiam in aliis, pro quibus offertur, in quibus non praeexigit vitam spiritualem in actu, sed in potentia tantum; et ideo, si eos dispositos inveniat, eis gratiam obtinet virtute illius veri sacrificii a quo omnis gratia in nos influxit; et per consequens peccata mortalia in eis delet, non sicut causa proxima, sed inquantum gratiam contritionis eis impetrat. Et quod in contrarium dicitur, quod non offertur nisi pro membris Christi, intelligendum est pro membris Christi offerri, quando offertur pro aliquibus ut sint membra.
Super Sent., lib. 4 d. 12 q. 2 a. 2 qc. 1 ad 3
Ad tertium dicendum, quod Baptismus habet pro principali effectu delere peccatum; et ideo quando non impeditur, delet omnia; sed non est ita in hoc sacramento;
Super Sent., lib. 4 d. 12 q. 2 a. 2 qc. 3 co.
Ad tertiam quaestionem dicendum, quod Eucharistia, inquantum est sacramentum, ut dictum est, pro principali effectu habet unionem hominis ad Christum; et ideo per modum sacramenti non aufert nisi ea quae in habente vitam huic unioni opposita invenit. Poena autem peccato mortali debita, quod jam deletum est, non est hujusmodi: ideo inquantum est sacramentum, non habet effectum poenae mortalis dimissionem; sed inquantum est sacrificium, accipit rationem satisfactionis; et secundum hoc in parte vel in toto poenam tollit, sicut et aliae satisfactiones secundum mensuram poenae debitae pro peccato et devotionis qua sacramentum offertur. Nec tamen semper virtute hujus sacramenti tota poena tollitur.
Pseudo-Thomas, unknown author, whose work was sometimes attributed to Thomas:
Super Apocalypsim «Vox», cap. 5
de redemptione facta per passionem Dei est loqui dupliciter: aut secundum sufficientiam: et sic passio redemit omnes, quia quantum est de se omnes liberavit: omnibus enim redimendis et salvandis sufficiens est, etiam si essent infiniti mundi, ut dicit Anselmus 2 libro cur Deus homo, cap. 14: aut secundum efficientiam: et sic non omnes redemit per passionem, quia non omnes adhaerent redemptori; et ideo non omnes habent efficaciam redemptionis: et sic accipitur quod hic dicitur simpliciter et illud, Matth. 26, hic est sanguis meus novi testamenti, qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum.
 
 
Innocent V [Pierre de Tarentaise] (c.1225–1276), O.P., famosissimus doctor.
in IV. Sent. Distinc. VIII. qaest. III. art. II [de forma consecrationis vini] (Tolosae: 1652, tom. III. p. 96-97)
[Obj.] 10. Sanguis Christi pro omnibus effusus est: ergo non convenienter dicitur pro multis.
[Resp:] Ad 10. Resp. Sanguis Christi pro omnibus effusus est quoad sufficientiam, sed pro electis tantùm quoad efficaciam.
 
 
Nicholas of Gorran [Nicolaus Gorranus/de Gorra] (1232-1295), O.P., exegete.
on Matthew 20:28 (Enarratio in quatuor Evangelia. Lugduni: 1692, tom. 1. p. 244)
Redemptionem pro multis: Pro omnibus quantum ad sufficienciam, sed pro multis, non pro omnibus, quantum ad efficientiam.
on Matthew 26:28 (ibid., p. 319)
Qui pro multis: Efficienter; sed pro omnibus sufficienter; propter quod conqueritur, Psalm. 29. Quae utilitas in sanguine meo, dum descendo in corruptionem?
on Mark 10:45 (ibid., p. 553)
Pro multis:
Beda: Non pro omnibus, sed pro his, qui credere voluerint.
Contra. 1. Joann. c. 2. Christus Jesus est propitiatio pro peccati nostris, non pro nostris autem tantum, sed etiam pro totius mundi. Item Rom. с. 8. v. 32. Proprio filio non pepercit, sed pro nobis omnibus tradidit illum. Item Joann. с. 11. v. 52. Non tantum pro Gente moriturus erat Christus, sed ut filios Dei, qui erat dispersi, congregaret in unum.
Responsio. Pro ommbus passus est Christus, quoad sufficientiam; non pro omnibus quoad efficientiam. Propter quod dicitur Psalm. 29. v. 10. in persona ejus: Quae utilitas in sanguine meo?
on Mark 14:24 (ibid., p. 620)
Nota quod pro multis dicitur Christi sanguis effusus, quantum ad sufficientiam, non quantum ad efficientiam; propter quod conquetitur in Psal. 29. Quae utilitas in sanguine meo dum descendo in corruptionem. Roman.c. 3. v. 25. Quem proposuit Deus propitiationem pro peccatis, per fidem in sanguine ipsius.
on Hebrews 9:28 (In Omnes Divi Pauli Epistolas Enarratio. Lugduni: 1692, tom. 2, p. 293)
Oblatus, inquam, [ad multorum] quantum ad efficaciam, licèt ad omnium quantum ad oblationis sufficientiam, [exhaurienda peccata] quae tanquam abyssus inundabant. Unde Matth. 26. v. 28. Hic est sanguis meus novi testamenti, qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum. Oseae 4. v. 2. Maledictum, et mendacium, et homicidium, et furtum, et adulterium inundaverunt. Ecce ergo oblatio conveniens, quia [Christus] sufficiens, quia [semel oblatus] expediens, quia [ad exhaurienda peccata;] conferens, quia [multorum;] confèrt enim salutem multis: non omnibus
[...]
super illud. [Ad exhaurienda multorum peccata]. Gloss. Illa hostia sufficit ad exhaurienda peccata multorum, non omnium.
Contra: Hostia infinita sufficit pro infinitis.
Responsio. Sufficit de se, sed defectus est à parte Reproborum.
 
 
Richard of Middleton [Richardus de Media-villa] (c.1249–1302), OFM.
in IV. Sent. Distinc. VIII. art. III. qaest. II. [de forma consecrationis vini]
(Super quatuor libros sententiarum. Brixiae: Vincentium Sabbium, 1591. tom. 4. p. 104-105)
[Obj. 3] Item sanguis Christi pro omnibus effusus est: ergo magis debet poni in essentia formae pro omnibus, quam pro multis.
[Resp. ad 3.] Ad tertium dicendum, quod quamvis sanguis Christi pro omnibus sit effusus, quantum ad sufficientiam: non tamen omnes recipiunt illius sufficientiae efficaciam propter eorum indispositionem: et ad hoc significandum non dicitur ibi pro omnibus, sed pro multis. Et ne suspicari posset quòd illi multi non referrentur, nisi ad gentem Judaeorum: ideo postquam dixit pro vobis, loquens discipulis suis qui erant de gente Judaeorum subjunxit, et pro multis, scilicet de genere gentilium.
 
 
Peter Paludanus [Petrus de Palude] (1275-1342), O.P., archbishop.
in IV. Sent. Distinc. VIII., qaest. III. [de forma eucharistiae], art. II. fin. [sol. 3].
(Sententiarum quartus liber. Paris: 1514. fol. 35v/b)
qui pro vobis - scilicet apostolis - et pro multis - scilicet omnibus electis - effundetur in remssionem peccatorum - supple. quo ad efficientiam. Nam pro toto mundo effusus est quo ad sufficientiam.
 
 
Nicholas of Lyra (c.1270-1349), OFM.
on Matthew 26:28 (Postillae perpetuae in universam S. Scripturam; ed. Bibliorum sacrorum cum glossa ordinaria, Venetiis, 1603, vol. V., col. 427)
Dicit autem pro multis, quia sanguis Christi pro omnibus effusus fuit quantum ad sufficientiam, quantum autem ad efficaciam, non fuit effusus pro omnibus.
on Hebrew 9:28 (vol. 6, col. 901)
Quod dicit, quia licet passio Christi se extendit ad delendum omnia peccata quantum est ex se, tamen aliqui se reddunt indignos. Et ideo dicit multorum, et non omnium.
on Isaiah 53:12b [he hath borne the sins of many] (Bibliorum sacrorum, Venetiis, 1603, vol. IV., col. 448)
quantum ad efficaciam, omnium tamen quantum ad sufficientiam.
 
 
Albertus de Padua (1283-1323), OSA.
on Matthew 20:28 [Sermo Quintus Quartae feriae post secundam Dom. in Quadragesima et in ordine 73.]
(Sermones quadragesimales. Venetiis: 1584. tom. 1. fol. 190v/b-191r/a)
Pro multis. quantum ad efficientiam quidem pro multis: pro ommbus vero quantum ad sufficientiam, quia non pro nostris tantum, sed etiam pro peccatis totius mundi est propitiatio: ut dicitur 1. Joan. 2. Tamen in effectu pro multis, et non pro omnibus tradidit animam suam. Matth. 26. Hic est sanguis meus, qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum.
 
 
Ludolph of Saxony [Ludolphus de Saxonia] (c. 1300 — 1378), O.Cart., bishop.
on Matthew 20:28/Mark 10:45 [Vita Christi, p.2, cap. XXII] (Venetiis: 1581, p. 467; Antverpiae: 1618, p. 467)
dare animam suam: id est, vitam in redemptionem pro multis, i.e. pro his qui credere voluerunt. Pro omnibus quidem, quantum ad sufficictiam: sed pro multis, non pro omnibus, quantum ad efficaciam.
on words of consecration of Eucharist [Vita Christi, p.2, cap. LVI - DE INSTITUTIONE SACRAMENTI EUCHARISTIAE] (Venetiis: 1581, p. 577)
Dicit autem pro multis, efficienter, sed pro omnibus sufficienter : quia sanguis Christi pro omnibus effusus fuit, quantum ad sufficientiam, sed non fuit effusus pro omnibus, quantum ad efficientiam, quia non omnes emundat, quamvis omnes emundare sufficeret, si fide et dilectione, ac sacramentorum perceptione virtutes ejus attingerent.
 
 
Vincent Ferrer (1350-1419), O.P.
Feria IV. post II. Dom. Quadrages. sermo II. num. 11 (Antverpiae: 1572. 490-491; Opera omnia. Valentiae: 1693. tom. I. pars. II. p. 531)
Quaestio est super hoc: Filius hominis venit dare animam suam pro multis in redemptionem: numquid non pro omnibus? Theologi distinguunt hoc, et dicunt, quod Passio Christi potest considerari, vel secundùm sufficientiam; et sic Filius hominis venit dare animam suam pro omnibus sufficienter, imo et superabundanter. Authoritas : Vnus est mediator Dei et hominum homo Christut Jesus: qui dedit semetipsum in redemptionem pro omnibus. 1. Timot.2.v. 4. et 5. Vel potest Passio Christi considerari secundum efficaciam, secundùm quam ipsa Passio Christi non habet efficaciam in omnibus; et sic Filius hominis venit dare animam suam pro multis in redemptionem, scilicet efficaciter. Nota ad hoc similitudinem de mercatore solvente sufficienter et abundanter pretium pro omnibus captivis; sed non omnes volunt exire de captivitate ex malitia. Ille magnus mercator, et rex gloriae Christus, solvit pretium redemtionis pro omnibus sufficienter: sed non habet efficaciam in infidelibus, scilicet Judaeis, Paganis, etc. quia nolunt utique nec in multis Christianis, quorum aliqui sunt in carcere superbiae, avaritiae, luxuriae, etc. nolunt exire. Item dicit pro multis, scilicet efficaciter. Ideo oportet subjici virtualiter.
 
 
GERSON, John Charlier [Jean Le Charlier de Gerson] (1363-1429)
Summa theologica et canonica. lib. iv [de sacramen. eucharistiae] (Summa theologica et canonica. Venetiis: 1587. p. 255)
Quaeritur quare ponitur qui pro vobis, et pro multis effundetur, etc. Solutio. sanguis Christi effusus fuit pro omnibus quantum ad sufficientiam, non tamen quantum ad efficaciam, quia non in omnibus fecit salvationem, secundum Innocentium, et omnes Doct. Theol.
 
 
Juan de Torquemada [Johannes de Turrecremata] (1388–1468), O.P., cardinal, theologian, uncle of famous inquisitor Tomas de Torquemada (1420-1498)
p. 142
 
 
Anthony (1389-1459), O.P., archbishop of Florence, theologian.
Summa Sacrae Theologiae, Venetiis, 1582, vol. 3, p. 193 [de missae expositione]
Et quia sanguis seorsum consecratus a corpore: expraessius repraesentat passionem. Ideo in consecratione sanguinis sit mentio de passione et fructu ejus dum dicitur, qui pro vobis et pro multis etc. Pro vobis secundum Judaeis, vel pro vobis manducantibus et pro multis pro quibus offertur.
 
 
TODO.
Denys the Carthusian [Dionysius Cartusianus] (1402–1471), O. Cart. [vita]
on Lk 22:20 (ad Luc., art. XLVII; ed. Paris 1539, p. 129 H)

Qui pro vobis fundetur, id est, pro vestra saluatione sanguinem hunc effundam et effundi permittam: & per discipulos intellexit saluator omnes electos suo sanguine liberandos. Nempe pro vniuersis hominibus effusus est sanguis Christi quantum ad sufficientiam, quoniam quantum in ipso est idoneus est omnium auferre peccata, gratiamque conferre, et gloriam, sed pro solis electis effusus est, quantum ad efficientiam, quia ipsi duntaxat dominica passionis fructum salubriter consequuntur.
on Mt 26:28 (ad Matt., art. XLII; ed. Paris 1539, p. 85 A)

qui pro multis id est, pro salute electorum reparanda. EFFUNDETUR pro omnibus enim passus est Christus, et fusus est sanguis eius quantum ad sufficientiam pertinet ex parte saluatoris, cuius passio idonea est omnes saluare, nisi obicem ponant. Pro solis vero electis effusus est sanguis Christi quntum ad efficientiam, seu beatitudinis consecutionem, ideo non ait pro omninus, sed pro multis.
TODO
 
 
Mikołaj z Błonia [Nicolaus de Blony] (c.1400-c.1470)
Tractatus sacerdotalis. Lugduni, 1565, p. 281-282
qui pro vobis et pro multis effundetur in remissionem peccatorum. Dicit notanter pro multis, et non dicit, pro omnibus: quia licet pro omnibus effusus est quantum ad sufficientiam, ita quod sufficiens est salvare omnes: non tamen quantum ad efficaciam: quia non omnes efficiuntur saluti per ipsum. Dicit autem pro vobis.q.d. Judaeis: quia Apostoli Judaei erant. et pro multis, scilicet gentibus in remissionem peccatorum, id est propter remissionem peccatorum.
 
 
TOSTATUS, Alonso Ribera de Madrigal (c.1400-1455), bishop, exegete.
on Matthew 20:28 [in Matt. pars V., Quaest. ci.] (Comment. in V. part. Matthaei. Venetiis: 1615. 364).
English transl. from Biblical notes and queries, Edinburgh: 1869. vol. 1. p. 308
  It is sought why Christ said that he came to give his life a ransom for many, for it appears that he gave it for all; for we are saved by the death of Christ, and otherwise salvation is not possible: 'For there is none other name under heaven given among men, whereby we must be saved, except the name of Jesus' (Acts 4), therefore it follows that there was no other way through which they might be saved than his death. If, therefore, there might be some for whom Christ had not died, these could not be saved, even if they should attempt to attain salvation. But this is absurd, for, as the Apostle says, 'every one who shall call on the name of the Lord shall be saved.' For there might be some to whom it was not possible to be saved, whatever good works they might do, even if they believed in Christ and performed his law; which is absurd. The words then are seen to be what they ought to say, that he gave his life a ransom for all.   Quaeritur, quare dixit Christus, quod venerat dare animam suam redemptionem pro multis. Nam videtur, quod pro omnibus dedit illam. Nam per mortem Christi salvamur, et aliter non est possibilis salus. Nam non est aliud nomen sub cœlo datum, in quo oporteat nos saluos fieri, nisi in nomine Jesu. Actu.4. ergo a fortiori non fuit aliud per quod salvaremur quam mors sua. Si igitur aliqui essent pro quibus Christus non mortuus fuisset, illi non possent salvari: etiam si ad salutem conarentur pervenire. Hoc autem absurdum est: quia, ut Apostolus dicit, Omnis qui invocaverit nomen Domini, salvus erit. Etiam quia aliqui essent, quos impossibile esset salvari quantuncunque bona facerent: etiam si in Christum crederent, et operarentur secundum legem suam: quod est absurdum: ideo videtur dicendum, quod deberet dicere, quod animam suam posuit redemptionem pro omnibus.
  The words are, that the blood of Christ which was shed is sufficient for a satisfaction to God for the sins of all men, and yet is not therefore communicated to all men, because then good and bad would equally be saved, since the blood of Christ suffices for the redemption of all, but they only are saved to whom is communicated the benefit of the blood of Christ; but that communication is made according to the condition given by him — namely, that they who intend to be saved must believe and observe the law; but they who will not believe shall be condemned (Mark 16.), and because all who do not believe the gospel (Rom. 10.) cannot all be saved, and so the blood of Christ does not profit all. Since therefore the blood of Christ is understood to be sufficient for the redemption of all; for if all were willing to believe all could and would be saved, but the blood of Christ was not shed efficiently, for it does not profit all, since it does not profit those who are condemned, and thus Christ commonly speaks as below (Matt 26. and Mark 14.) — namely, 'This is the cup of my blood, which shall be shed for many for the remission of sins.'  Dicendum, quod sanguis Christi effusus fuit sufficiens satisfactio Deo pro peccatis omnium hominum, et tamen non ideo communicatur omnibus hominibus, quia tunc aequaliter salvarentur boni, et mali, cum ad omnium redemptionem sufficiat sanguis Christi: sed salvantur illi soli, quibus communicatur utilitas sanguinis Christi: ista autem communicatio fit secundum conditionem ab eо datam, scilicet quod qui salvari volunt credant, et legem observent: qui autem non crediderint condemnabuntur Marc. 16. cap. et quia non omnes credunt Euangelio, ad Rom. 10. cap. non possunt omnes salvari, et ita sanguis Christi non prodest omnibus: si ergo accipiatur sanguis Christi sufficienter, est pro redemptione omnium: quia si omnes vellent credere, omnes possent salvari, et salvarentur, sed efficienter non est fusus sanguis Christi pro omnibus, quia non omnibus prodest, cum damnatis non prosit, et ita Christus loquitur communiter, ut infra 26. et Marc. 14. scilicet Hic est calix sanguinis mei, qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum.
[So] Bede says, [namely] 'But he did not say that he gave his life a ransom for all, but for many, that is, for those who were willing to believe; and thus Christ said (John 17), "I pray for these, and not for the world, and not only for these, but also for them also which shall believe on me through their word." But it is manifest that the prayer of Christ would avail for the whole world, but he himself did not wish that it should avail except to them who were willing to believe on him. But since it is objected that the blood of Christ was not shed for all, that there might be some who could not be saved. But if Christ had intended that his words should be understood absolutely his blood would avail for some and not for others, they could not be saved for whom his blood had not been shed, and yet the blood of Christ was shed for all, inasmuch as it sufficed for the redemption of all, and yet, for so it is, that all do not participate of the benefit of that blood, because they are unwilling. It is said, not that it was shed for all, that is, actually conducing to the benefit of all, and this is what is commonly said, that the blood of Christ was given sufficiently for all, but not efficiently. Otherwise it can be said that Christ absolutely shed his blood for some, and not for all; not indeed as if there were some for whom he was unwilling to shed his blood, but because he himself knew that there were some who did not lay hold of him, nor were they willing to do so who were condemned, and for these he did not shed his blood, and because these yet having liberty could be converted while they lived, if they were willing to be converted; the blood of Christ was available for them.Sic dicit Beda, scilicet: Non autem dixit animam suam dare redemptionem pro omnibus, sed pro multis, id est pro his, qui credere voluerunt: et ita Christus dixit Joan. 17. cap. pro his rogo, et non pro mundo: et non tantum pro his, sed et pro eis, qui credituri sunt per verbum eorum in me: sed manifestum est, quod oratio Christi toti mundo prodesse poterat, sed nolebat ipse quod prodesset nisi eis, qui in eum credere vellent. Cum autem objicitur, quod si non esset fusus sanguis Christi pro omnibus quod essent aliqui qui non possent salvari. Dicendum quod si determinate Christus voluisset, quod sanguis suus prodesset quibusdam, et non alijs, non possent illi salvari pro quibus non esset fusus: et tamen sanguis Christi pro omnibus fusus est, in quantum pro omnium redemptione sufficit: et tamen, quia ita est, quia non omnes participabunt fructu illius sanguinis, quia nollent: dicitur, quod non est fusus pro omnibus idest ad omnium utilitatem actu proficiens: et hoc est quod communiter dicitur, quod sanguis Christi datus est pro omnibus sufficienter, sed non efficienter. Aliter potest dici, quod Christus determinate fudit sanguinem suum pro quibusdam, et non pro omnibus, non quidem quasi essent aliqui, pro quibus nollet sanguinem suum fundere, sed quia ipse sciebat aliquos, qui ad eum non pertinebant neque pertinere volebant, qui damnandi erant, et pro his non fudit sanguinem, et quia tamen isti libertatem habentes converti poterant quandiu vivebant, si converti vellent, prodesset eis sanguis Christi.
on Matthew 15:14 [in Matt. pars IV., Quaest. LXX.] (Comment. in IV. part. Matthaei. Venetiis: 1596, p. 142; 1728, p. 255)
Dicentum, quod Christus [...] ad omnes redimendum venit, licet ipse dixit, quod sanguis suus effunderetur pro multis: Ita infra cap. 26. et Marc. cap. 14. Et tamen intelligitur pro multis efficienter, idest, quia non profuit omnibus, sed multis: et tamen sufficienter pro omnibus missus est, quia ad redemptionem omnium sufficiebat passio sua, et ita 1. Petr. cap. 2. dicitur generaliter: Christus passus est pro nobis vobis relinquens exemplum; ergo non specialiter pro aliquibus, sed pro omnibus. Idem patet ad Hebraeos cap. 13. scilicet, quod sicut hostia, quae offerebatur pro peccato populi, cremabatur extra castra, ita Christus, ut per sanguinem sanctificaret populum extra portam, passus est.
 
 
Gabriel Biel (c.1420–1495), "last scholastic".
Sacri canonis missae lucidiss. expositio lectio XXXVII (Brixiae: 1576, p. 293)
Ad secundum dicitur: quod non aliter accipiendum est dictum Lucae: qui pro vobis effundetur, quam dictum Matthaei, et Marci qui dicunt. Qui pro multis effundetur. Unde sanguis Christi pro omnibus effusus est, quantum ad sufficientiam: quia quantum fuit ex se sufficiens, fuit pro saluatione omnium hominum. Fuit enim effusio haec oblatam a supposito divino, scilicet Сhristo filio Dei, quod fuit suppositum infinitum, quia deus. Ideoque accepta fuit quasi meritum sufficiens a patre pro remissione etiam infinitorum peccatorum, si essent. Est autem effusus pro multis, quantum ad efficientiam: quia pro praedestinatis, in quibus solis operatur collationem beatitudinis. Et secundum illud accipi debet dictum Lucae: qui pro vobis effundetur, scilicet discipulis praedestinatis: non tamen, cum exclusione aliorum, praedestinatorum, de quorum numero non fuit Judas.
...
Quod additur quod Judas non est exceptus, sicut cum Dominus ait: Vos mundi estis, sed non omnes; dicitur, quod quia verba Christi in vino sensu simpliciter vera fuerunt etiam de ipso Juda, pro quo sanguis Christi effusus est, quantum ad sufficientia : ideo excipi non debuit, sed haec verba: Vos mundi estis, non conveniebant Judae, qui tempore prolationis eorum immundissimus fuit, ideo merito exceptus.
Sacri canonis missae lucidiss. expositio lectio LII (Brixiae: 1576, p. 462)
Qui scilicet sanguis: pro vobis discipulis meis. [...] Et pro multis scilicet praedestinatis efficaciter, pro omnibus autem sufficienter.
Sacri canonis missae lucidiss. expositio lectio LIII, De tertio effectu, idest remissionem peccatorum (Brixiae: 1576, p. 477)
TODO
Sacri canonis missae lucidiss. expositio lectio LXXXV (Brixiae: 1576, p. 869)
Qui pro vobis, idest sumentibus, et pro multis aliis effundetur in remissionem peccatorum. Haec Thom.
Sacri canonis missae lucidiss. expositio lib. II (Brixiae: 1576, p. 998)
Qui pro vobis, et pro Multis, Pro vobis, inquam, Apostolis, et discipulis, quos hisce verbis alloquebatur, et pro multis, scilicet, Judaeis, et gentibus per discipulos ipsos convertendis, effundetur.
TODO
 
 
MENOT, Michel (c.1440-1518), OFM
Carêmes de Paris. Alia secunda pars. (Paris: 1924, p. 494-495)
Tunc dixit eis [Luc. XXII]: Desiderio desideravi hoc Pascha manducare vobiscum antequam patiar. In hoc [quod] comedit cum eis, nobis ostenditur quod Christus de mensa sua neminem vult expellere. Quantum enim est de se, omnes homines vult salvos fieri.
[...]
Bibite ex (hoc) eo, etc... usque: remissionem peccatorum.
Nota quod dixit pro multis et non pro omnibus, quia non omnes fuerunt participes huius sacratissime redemptionis. Sed hic oritur difficultas, si Jude proditori Christus sacramentum suum dederit. Et videtur quod sic, quia Augustinus, super Joannem, dicit: De uno pane Petrus accepit et Judas; sed Patrus ad vitam, Judas vero ad mortem. Sed contra, Christus dicit : Omnes qui ex eo biberint erunt in regno Patris. Sed constat quod Judas bibit ex eo; igitur... Dico illud intelligendum de illis qui sacramentaliter et spiritualiter sumpserint. Judas autem sumpsit sacramentaliter tantum et non spiritualiter. Si ergo vis sacramentaliter recipere in Paschate corpus Christi cum discipulis, permittas te lavari et purgari per confessionem.
 
 
Gislandi, Antonio (c.1450-c.1530), OP.
Opus aureum, Venetiis: 1574, p. 166
Dubit. Quomodo intelligitur quod pro vrobis et pro multis effunderetur?
Res.
  • qui sup. quod pro vobis, i.e. Judaeis, et pro multis, scilicet gentibus,
  • vel pro vobis manducancibus, et pro multis pro quibus offertur.
 
 
Guillaume Pepin (c.1465-1533), OP, theologian.
Sermonum ad sacros Euangeliorum sensus explicandos: Pars quadragesimalis, Venetiis, 1588, fol. 131b
Sicut filius hominis non venit ministrari, sed ministrare, et dare animam suam in redemptionem pro multis. Pro omnibus quidem sufficienter, sed pro multis, efficaciter.
Sermonum ad sacros Euangeliorum sensus explicandos: Pars quadragesimalis, Venetiis, 1588, fol. 448a
Hic est sanguis meus novi testamenti, qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum, Matth. 26. Et nota, quod non dixit pro omnibus, sed pro multis. Pro omnibus quidem sufficienter effusus est Christi sanguis in remissionem peccatorum. Sed efficaciter pro multis, vindelicet, pro praedestinatis ad gloriam.
 
 
MAYOR, John [Joannes Maior Scotus] (1469-1550)
on Matthew 26:28 (In quatuor Euangelia expositiones, fol. 97b)
Qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum. Non pro omnibus efficaciter ob culpam obstinatorum: attamen sufficienter suum sanguinem pro omnibus obtulit.
on Mark 14:24 (In quatuor Euangelia expositiones, fol. 153a)
Pro multis quantum ad effectum, qui secutus est: pro omnibus quantum est ex parte eius.
 
 
Ambrosius Catharinus [Lancelotto Politi] (1483–1553), O.P., theologian, father of council of Trent.
on Hebr 9,28 (In omnes Divi Pauli Apostoli, et alias septem canonicas epistolas).
ad exhaurienda рессata, non unius, sed multorum. Certè omnium, quantum attinuit ad voluntatem Dei. Multorum autem et non omnium: quia non omnes recipere voluerunt. Multi tamen receperunt, et non solum illi pauci electi. Quapropter Dominus de suo sanguine brevi moriturus dicebat: Qui pro vobis, qui scilicet electi estis : et pro multis, qui in secunda cllasse reliquuntur : effundetur, sive potius effunditur. Assiduè etenim sеcundum effectum ipsum funditur.
 
 
Domingo de Soto (1494–1560), O.P., theologian.
 
 
Johann Wild FERUS (1497–1554) OFM.
on Matthew 26:28 (In Sacrosanctum Jesu Christi Evangelium secundum Matthaeum Commentariorum Moguntiae : Behem, 1559. fol 342a/r; Antverpiae : Apud Philippum Nutium, 1570. p. 454)
Qui pro multis effundetur. Pro omnibus quidem sufficeret sanguis Christi, sed non omnes credunt. Congrue igitur non pro omnibus, sed pro multis effusus dicitur.
Historia sacrae dominicae passionis ex quatuor evangelistis concinnata. Coloniae : Quentel, 1558. p. 70
Observandum et hoc quod de sanguine dicitur, qui pro multis (non pro omnibus) effundetur. Pro omnibus quidem sufficeret sanguis Christi, sed non omnes credunt. Congrue igitur non pro omnibus, sed pro multis effusus dicitur.
 
 
DOLERA, Clemente [Clemens Monilianus] (1501-1568), OFM.Obs, cardinal.
 
 
François Titelmans [Francisus TITELMANNUS Hasselensis] (1502-1537), OFMObs.
 
 
Diego de Covarrubias y Leyva/Leiva (1512-1577), theologian.
Opera omnia, Venetiis, 1581, vol. 1, p. 386
pro vobis inquam sumentibus, et sic sacramentum est, quod ipsi tum cui consertur, prodest. Pro multis, i.e. aliis, quorum nomine, et pro quibus fiet haec hostiae oblatio.
 
 
Pedro de Aragón [Petrus de Aragonia] (c.1544-c.1592), O.S.A., theologian.
In secundam secundae D. Thomae Doct. Angel. Commentaria, q. 85, a. 3.(Lugduni 1596, p. 654)
Ità docet Divus Tho. 3. p. qu. 79. art. 5. Ubi dicit de Euchanstia, ut est sacrificium, quod sit satisfactoria illis pro quibus offertur, vel etiam offerentibus secundum quantitatem suae devotionis. Et colligitur ex verbis Christi apud Matt. c. 26. et apud Lu. c. 22. dicentis: Quid pro vobis, scilicet, sumentibus, et pro multis, scilicet aliis effundetur in remissionem peccatorum. Et Ecclesia in canone dicit: Pro quibus tibi offerimus, vel qui tibi offerunt pro se suisque omnibus, etc. Imò cum non solùm sacerdos, qui celebrat, sed etiam omnes astantes, atque etiam illi, ad quorum instantiam dicitur missa, sint aliquo modo offerentes, quamvis mediatè, juxta quantitatem similiter devotionis illorum, quantificabitur valor hujus sacrificii. Omnes enim isti sunt, qui ex opere operato, aliquem fructum quanuis inaequalem ex eo percipiunt, secundum devotionem uniuscujusque ut communiter dicunt Doctores.
 
 
Roman Catechism called also Catechism of the Council of Trent, since it was council of Trent (1545–1563), which ordered creating catechism and consequently Leonardo Marino, Muzio Calini, Egidio Foscarini, and Francisco Fureiro created it in 1564. Consequently italian original was translated into classical Latin by humanists: Julius Pogianus and Paulus Manutius. It was published in 1566 with approbation from Pius V. himself, and therefore it is sometimes called also Catechism of Pius V. This latin translation was therefore more authoritative than original. Even italian edition published in 1566 and later was only translation (of latin text) made by Felice Figliucci (c.1525–c.1590).
Catechismus ex decreto Concilii Tridentini ad parochos Pii V jussu editus, par. II, de Eucharist. (1566, p. 138-139)
But that words, that are added: "for you and for many", are taken, some from Matthew, some from Luke, which however the Holy Church, instructed by the Spirit of God, joined together. They serve to declare the fruit and advantage of His Passion. For if we look to its virtue/power, we must confess that the Saviour shed His blood for the salvation of all; but if we look to the fruit which mankind have received from it, we shall easily find that it pertains not unto all, but to many of the human race.Sed verba illa, quae adduntur; Pro vobis, et pro multis; a Matthaeo, et Luca, singula a singulis sumpta sunt, quae tamen sancta Ecclesia, spiritu Dei instructa, simul coniunxit: pertinent autem ad passionis fructum, atque utilitatem declarandam. nam si eius virtutem inspiciamus, pro omnium salute sanguinem a Salvatore effusum esse fatendum erit: si vero fructum, quem ex eo homines perceperint, cogitemus, non ad omnes, sed ad multos tantum eam utilitatem pervenire, facile intelligemus.
  • When therefore he said: For you,
  • Cum igitur; Pro vobis; dixit,
    • He meant either those who were present,
    • vel eos, qui aderant,
    • or those chosen from among the Jewish people, such as were, with the exception of Judas, the disciples with whom He was speaking.
    • vel delectos ex Iudaeorum populo, quales erant discipuli, excepto Iuda, quibuscum loquebatur, significavit.
  • When He added, And for many, He wished to be understood to mean the remainder of the elect from among the Jews or Gentiles.
  • Cum autem addidit; Pro multis; vel reliquos electos ex Iudaeis, aut gentibus intelligi voluit.
Rightly, therefore, it was not said for universe, as in this place the fruits of the Passion are alone spoken of, and to the elect only did His Passion bring the fruit of salvation.Recte ergo factum est, ut, pro universis, non diceretur; cum hoc loco tantummodo de fructibus passionis sermo esset, quae salutis fructum delectis solum attulit.
And this is the purport of the Apostle when he says:Atque huc spectant verba illa Apostoli;
    "Christ was offered once to exhaust the sins of many;"
    Christus semel oblatus est ad multorum exhaurienda peccata.
and also of the words of our Lord in John:Et quo Dominus apud Ioannem inquit;
    "I pray for them; I pray not for the world, but for them whom thou hast given me, because they are thine."
    Ego pro eis rogo, non pro mundo rogo, sed pro his, quos dedisti mihi, quia tui sunt.
 
 
LIGUORI, Alphonsus (1696–1787), C.SS.R., theologian.
Del sacrificio di Gesù Cristo, par. IV, num. IX (Torino: 1827, p. 32)
It is said “For you and for many” to distinguish the virtue of blood from the fruit of the blood: as blood is to save all, but as the result/fruit saved many but not all, for their fault, or as the theologians say: this Blood sufficiently is enough to save all, but effectively doesn't save all, but only those who cooperate with the grace as St. Thomas explained [quoted] in Lambertini (Cap. XV, § 3).Si dice: pro vobis et pro multis, per distinguere la virtù del sangue dal frutto del sangue, poiché il sangue vale a salvar tutti, ma in quanto al frutto si salvano molti, ma non tutti, per loro difetto; o pure, come dicono i Teologi, questo sangue sufficienter basta a salvar tutti, ma efficaciter non salva tutti, ma quei soli che cooperano alla grazia, come spiega S. Tommaso presso Lamb. cap. XV, § 3.
 
 
RAULIN, Jean (1443-1514), O.S.B., theologian, exegete.
Sermones quadragesimales, Venetiis, 1575, fol. 335b
Tertius est salus quorundam judaeorum et multorum gentilium,
  • ideo dicitur pro vobis per apostolos intelligens iudaeos, et pro multis intelligens gentiles. q.d. secundum Chriso. qui pro vobis et pro multis effundetur in remissionem peccatorum, i.e. sanguis agni in aegypto effusus est pro salute primogenitorum populi Israel, hujus autem sanguis in remissionem peccatorem universi orbis terrarum, et hoc intelligendo ad sufficientiam.
  • Vel ideo dixit pro vobis et pro multis ut dicit Bon. ibidem, quia in hoc sacrificio sacerdotes debeat pro se specialiter rogare, deinde pro aliis. ideo primo dixit pro vobis sacerdotibus, et deinde pro multis subditis per vos convertandis.
 
 
Desiderius Erasmus Roterodamus (1466–1536), the most famous and influent modern philologist. His exegetical works - firstly published in 1516 - were highly valuated as we can see also from papal letter to him, in 1518:
DILECTO FILIO ERASMO ROTERODAMO,
SACRAE THEOLOGIAE PROFESSORI,
LEO PPA, XS
Dilecte fili, salutem et Apostolicam benedictionem. Valde nos delectarunt lucubrationes tuae in Testamentum Novum iam pridem aeditae; non tam quia nostro nomini dicatae fuerant, quam quod non vulgari, sed nova et insigni quadam eruditione praestabant, omniumque doctorum calculo plurimum laudabantur. Quas nuper a te recognitas et pluribus additis Annotationibus locupletatas illuatratasque fuisse certiores facti non mediocriter gauisi fuimus; ex prima illa aeditione, quae absolutissima videbatur, coniecturam facientes qualis haec futura, quantumue boni sacrae theologiae studiosis ac orthodoxae fidei nostrae sit allatura. Macte igitur istius animi tui esto, ac publicae vtilitati studens operi tam sancto, ut in lucem exeat, sedulo inuigila; dignam quidem tot laborum mercedem ab ipso Deo relaturus, a nobis vero meritam commendationem et cunctis Christifidelibus perpetuam laudem consecuturus.
Datum Romae apud Sanctum Petrum. Sub annulo piscatoris. Die X. Septembris M.D.XVIII. Pontificatus nostri Anno Sexto.
It was in Basel in 1514 when Erasmus found Greek manuscript of Theophylact's commentary on Gospels and Paul's epistles (cf. Collected works of Erasmus. 39:225, 56:15). From that manuscript 10 years later Ioannes Œcolampadius (1482–1531) published latin translation of Theophylact's commentary on Gospels (In quatuor Euangelia enarrationes. Basileae : Cratandrus, 1524). Although many parts of his commentary on Mark, Luke and John were already well known from Thomas Aquinas (1225–1274), who quoted them in his Catena on Mark, Luke and John. (There Thomas also quoted Theophylact's commentary of Luke 22:20, where "for you" was interpreted as "for whole mankind"). Theophylact's commentary on Paul's epistles was whole already widely known from Porsena's latin translation firstly published in Rome in 1477 and falsely attributed to Athanasius. It was Erasmus, who observed, that it is Theophylact's one.
Nevertheless, Erasmus used that Greek manuscripts (of Theophylact's text and commentary) both for his famous publication of Greek text of Bible as well as for his commentaries of Gospels and Paul epistles. From that Erasmus used also Greek Theophylact's text and commentary of Matthew. See e.g. ed. 1527, p. 94-95, 97 [on Matthew 26:26!!!!], 100, etc. - even in commentary on words of consecration Matthew 26 he mentioned Theophylact's note on "this is my body":
on "this is my body" Matthew 26 (Annotationes In Novum Testamentum. Basileae 1527, p. 97; Basileae, 1540, p. 101)
[ed. 1527][ed. 1540]
Theophylact reminds that it was true body, not figure of body.Theophylactus fuisse verum corpus, non corporis figuramTheophylactus admonet fuisse verum corpus, non corporis figuram
Thus it is very probable, that Erasmus read also Theophylact's note that word "many" in words of consecration of Eucharist is put for "all", which was only 3 sentences (i.e. few lines) after passage, which he explicitly mentioned here - and similarly it is also in case of passage Matthew 20:28. But even statement that word "many" in "(this is my blood), which is shed for many" is put for "all" can be found in the same Erasmus' book as well as similar statement about Matthew 20:28.
on Matthew 20:28 (Annotationes In Novum Testamentum. Basileae : 1516, p. 279; 1522, p. 73; 1527, p. 79; 1540, p. 83)
"For many." ἀντί πολλῶν. Certainly differently sounds to the Greeks than to the Latins. To us it only opposes to a few, to those it sounds "the multitude of the people" and it sounds quite what crowd (sounds) to Latins.Pro multis. ἀντί πολλῶν. Aliud quiddam sonat Graecis, quàm Latinis: apud nos tantum opponitur paucis, apud illos populi multitudinem sonat, atque id fermè quod Latinis sonat vulgus.
on Romans 5:15 (Annotationes In Novum Testamentum. Basileae 1516, p. 433, 1522, p. 305; 1527, p. 348; 1540, p. 374). English transl. by Robert Dick Sider.
I should add that in this passage the Translator renders the same Greek word, πολλοὶ, sometimes as 'more,' sometimes as 'many.' Origen thinks it stands for 'all,' to correspond better to 'one.' And truly, where there are 'all,' there are also 'many.' "Many" for all.Illud adiiciendum, quod interpres hoc loco nunc vertit plures, nunc multi, Graecis eadem est dictio πολλοὶ, quam Origenes positam putat pro omnibus, quo magis respondeat unius. Etenim ubi sunt omnes, ibi sunt et multi.Multi pro omnes.
Index rerum ac vocabulorum (Annotationes In Novum Testamentum. Basileae 1527, multi and πολλοὶ; Basileae, 1540, multi and πολλοὶ), i.e. list of words, which was on the end of his book.
[ed.1527][ed.1540]
"Many" for all. Rom 5. as also that "which shall be shed for many."Multi, pro omnes, 348. f. ut et illic qui pro multis effundetur.Multi pro omnes 374. f. ut illic qui pro multis effundetur

"πολλοὶ" for all, as also that "which is shed for many."

πολλοὶ pro omnibus, ut et illic qui pro multis effunditur. 348. m

πολλοὶ pro omnibus, ut et illic qui pro multis effunditur. 374. f
Note: it must be said, that although he defended catholic teaching against protestants, etc., his works still required many deletions and only so they were permitted ["cum expurgatione permissa"], list of which can be found in Index expurgatorius of 1571 and later. Nevertheless passages quoted above were not deleted, and therefore were permitted (cf. Index expurgatorius: Erasmus, where numbering of pages are according ed. Basileae, 1540).

 
 
CAJETAN [Gaetanus], Thomas de Vio (1469-1534), O.P., cardinal, theologian.
on Romans 5:28 (Epistolae Pauli. Parisiis 1571, fol. 31a)
Si enim unius delicto multi mortui sunt. Ecce modus quo delictum infert rnortem, quod scilicet delictum unius (Adæ) tam potens fuit quod constituit mortuos multos: multitudinem scilicet humani generis. TODO
to Matthew 20:28 (In quatuor euangelia. Parisiis 1540, fol. 111v/b; Lugduni, 1573, fol. 111r/a)
Pro multis. Quantum ad sufficientiam multitudo haec comprehendit multitudinem humani generis: quantum vero ad libertatis fructum comprehendit multitudinem electorum.
to Matthew 26:28 (In quatuor euangelia. Parisiis 1540, fol. 142v/b; Lugduni, 1573, p. 142v/b)
in remissionem peccatorum. pro omnibus quantum ad sufficietiam: sed pro multis tantum quantum ad effectam remissionem peccatorum.
 
 
Almost identically also
Bible of Vatablus, published in 1545 and made according public lectures of François Vatable (c.1493–1547).
on Matthew 20:28 (in Matthew 20, note 6)
Greek word signifies the multitude of people, as if it says "for the whole multitude of men and flock."Vox Græca significat multitudinem populi, quasi dicat, pro tota multitudine hominum et vulgo.
Although Vatable was a catholic and it was claimed, that annotations were made according to collected notes of his auditors, those notes were collected and composed to one commentary by ex-catholic protestant Stephanus [Robert I Estienne] (1503–1559).
Catholic Encyclopedy says about it (XV, 276):
From the lecture notes taken by Vatable's pupils Robert Stephens drew the material for the scholia which he added to his edition of the new Latin translation of the Bible by Leo of Juda (4 vols., Paris, 1539-45); but it has been proven beyond doubt that these notes had been shamefully garbled by the Protestants of Zurich. The Sorbonne doctors sharply inveighed against the Lutheran tendencies of the notes of Stephens's Bible, and Vatable himself disowned them; yet, as they are a model of clear, concise, literary, and critical exegesis, the Salamanca theologians, with the authorization of the Spanish Inquisition, issued a new thoroughly-revised edition of them in their Latin Bible of 1584.
Council of Trent explicitly mentioned this book, in his rule III concerning prohibited books, which says:
Council of Trent : Concerning prohibited books, Rule III.
But if any annotations are made public with such versions as are permitted, or with the Vulgate edition, the suspected passages being expunged by the theological faculty of any Catholic University, or by a general inquisition, they may be allowed to the same persons, to whom the versions also [were permitted].Si quae vero adnotationes cum hujusmodi, quae permittuntur, versionibus, vel cum Vulgata editione circumferuntur, expunctis locis suspectis a Facultate Theologica alicujus Universitatis catholicae, aut Inquisitione generali, permitti eisdem poterunt, quibus et versiones.
On which conditions the entire volume of Biblia, which is commonly called the Bible of Vatablus, or parts of it, may be granted to pious and learned men.Quibus conditionibus totum volumen Bibliorum, quod vulgo Biblia Vatabli dicitur, aut partes ejus, concedi viris piis et doctis poterunt.
So inquisitors detaily inquired this book, and finally allowed it but with expurgation of some passages. And passage quoted above, which interpreted "for many" as "for whole multitute" was permitted/allowed (cf. Index).
However, from commentary to Matthew 26:28 ("blood shed for many unto remission of sins") there was prohibited commentary that seems to uses the restrictive interpretation of "many" as "faithful", namely: (in Matth. 26, note 18, cf. Index expurgatorius)
which gives remission of sins to faithfuls.quo peccatorum remissio datur credentibus.
 
 
VILLAVICENCIO, Lorenzo de (1501-1581), O.S.A., exegete, theologian.
Following passage is orthodox compilation of works of modern philologists, namely Erasmus and others of Erasmus' time.
Phrases scripturae sacrae, MULTI (Antverpiae, 1571, fol. 127b)
"MANY": Hebrews as also Greeks take it for ALL.MULTI, Hebraeis perinde ac Graecis pro omnibus accipiuntur,
  • When "many are called," [Mt. 22:14], that is, all indeed are called, namely through the preaching Apostolic word. For in the Romans it is accepted otherwise. "Those whom he called, them he also justified." [Romans 8:30].
  • quum multi sunt vocati, id est, omnes quidem vocati sunt, per praedicationis Apostolica verbum scilicet. Nam in Romanis aliter accipitur vocatio. Quos vocavit, hos et justificavit.
  • And in the I. Corinthians 10. "(There is) one bread, (we who are) MANY (are) one body" [1 Cor. 10:17, cf. Romans 12:5], that is all we who believe in Christ.
  • Et I. Corintheorum decimo. Unus panis et unum corpus multi, hoc est universi qui Christo fidimus, sumus.
  • Thus, for many is poured out the blood of Christ [Matth. 26:28], for all and for the whole multitude.
  • Sic pro multis funditur sanguis Christi, pro omnibus et pro universa multitudine.
  • Sometimes, the translator translates "more", now "many." In Greek it is the same diction πολλοὶ, which Origen cleans to be put for all, which would more respond to one.
  • Nonnunquam interpres vertit plures, nunc multi Graecis eadem est dictio πολλοι, quam Origines positam putat pro omnibus, quo magis respondeat unus,
    • As also that: "Which shall be shed for many." [Matth. 26:28]
    • ut et illic: Qui pro vobis et pro multis.
  • So also in Isaiah, the twenty-fourth, "after MANY days shall they be visited," [Is. 24:22], also all the days.
  • Sic et in Esaia, vigesimo quarto, Multi dies tantum pollent, atque omnes dies.
We can see this also in various other catholic greek-latin philological dictionaries of that time. The most important philologist was Erasmus (1466–1536), who also wrote dictionary. Following example was also inspired by his works and was revised by great number of philologist in time of Erasmus and later. About word "many" it says:
Dictionarium graeco-latinum: Πολλὸς, τοῦ πολλοῦ (Basileae. 1584, p. 1131)
Πολλὸς, τοῦ πολλοῦ, about which in Πολὺς, many, all, frequent/often, copious, numerous, ample.Πολλὸς, τοῦ πολλοῦ, de quo in Πολὺς, multus, omnis, frequens, copiosus, numerosus, amplus.
 
 
Cornelius JANSENIUS THE ELDER (1510-1576), bishop of Ghent, "one of the most distinguished among the exegetes of the sixteenth century" (CE). [don't confuse him with Jansenius Younger, who is famous for his heresy]
on Matthew 20:28 [Commentariorum in concordiam evangelicam, cap. civ]. Epitome by Mathieu Du Château
epitome [Antverpiae, 1593, p. 691]

Multis autem hic positum est pro omnibus, quomodo ad Romanos cum dicitur, quod per inobedientiam unius hominis peccatores constituti sunt multi. Mors enim Christi pro omnibus redimendis sufficiens fuit pretium, et quantum in ipso fuit, omnes venit redempturus. Unde Paulus pro omnibus motuum esse ipsum affirmat. Aut ideo pro multis dictum est, quod efficacia mortis ipsius non ad omnes esset perventura, sed tantum ad electos, qui pauci dicuntur comparatione reproborum, multi vero ob numeri in seipso multitudinem. Sic et Isa. 53. dicitur ipse multorum peccata tulit, etc.
[Lovanii, 1572, p. 292; Lugduni, 1606, p. 740]

Cum autem dicit Dominus se traditurum animam suam redemptionem pro multis, aut "multis" hic positum est pro omnibus, quomodo ad Romanos, cum dicitur quod per inobedientiam hominis peccatores constituti sunt multi. Mors enim Christi pro omnibus redimendis sufficiens fuit pretium, et quantum in ipso fuit, omnes venit redempturus: unde Paulus pro omnibus mortuum esse Chriftum affirmat, et Ioannes dicit eum esse propitiationem pro peccatis totius mundi. Aut ideo pro multis dictum est, quod efficacia mortis ipsius non ad omnes esset perventura, sed tantùm ad electos, qui pauci dicuntur comparatione reproborum: multi vero, ob numeri in seipso multitudinem. Sic et Isaiae 53. dicitur, Ipse peccata multorum tulit, et in ultima cœna Dominus dicit sanguinem suum effundendum pro multis in remissionem peccatorem.
on Matthew 26:28 [Commentariorum in concordiam evangelicam, cap. cxxxi]
epitome [Antverpiae, 1593, p. 823]

Qui pro vobis, et pro multis effundetur, etc. Quia Lucas singulariter dictum scribit pro vobis, rectius per multos videntur intelligi tantum electi, pro quibus solis efficaciter tantum sanguis Christi effusus est.
[Lovanii, 1572, p. 463; Lugduni, 1606, p. 911]

pro multis, habent Matthaeus et Marcus, ubi per multos quidam intelligunt significari omnes. Nam omnes homines multi sunt. Pro omnibus enim, teste Paulo, mortuus est Christus: quantum scilicet ex se erat et quantum ad mortis eius sufficientiam, Quia tamen Lucas singulariter dictum scribit, pro vobis, rectius per multos videntur intelligi electi tantum, pro quibus solis efficaciter sanguis Christi effusus est.
 
 
PERUSINUS, Guidellus Thaddaeus (1511-1606), O.S.A., theologian on council of Trent
on Isaiah 53:12 (Explanatio in Esaiam prophetam, Perusiae, 1598, tom. 2, 82-83)
according to St. Augustine from book 20 of The city of God, sacred scriptures often take "many" for all,ex Divo Augustino ex 20. libro de Civitate Dei, cap. 23. scripturam sacram frequenter accipere multos pro omnibus;
  • since it is said to Abraham: "I have set you as the father of MANY nations" (Gn 17:5), but still in another place it is said: "And in your seed shall ALL the nations of the earth be blessed, because you have obeyed my voice." (Gn 22:18).
  • nam Abrae dictum est patrern multarum gentium te constitui (Gen. 17). Et tamen alibi dicitur. In semine tuo benedicentur omnes gentes terrae, quia obedisti voci meae (Gen. 22)
  • And also it is said to Jonah IV,2: "God of many of compassion/mercy", i.d. all, where he takes "many" for all.
  • Sic etiam dicitur Jonae 4. Deus multae miserationis, idest omnis, ubi accipit multum pro omni.
  • So also Psalm 40,6: "You have made many (things), O Lord, who is similar to you?" Many, that is all.
  • Sic etiam psal. 53. Multa fecisti tu Domine, quis similis tui? multa idest omnia.
  • So we have also in this prophet in the end of this chapture (Isaiah 53,12b): "who - namely Christ himself - has borne the sins of many" i.e. all.
  • Sic etiam habemus apud hunc prophetam in calce hujus capituli, quod scilicet ipse Christus peccata multorum tulit, idest omnium.
  • And Matthew 20,28: Christ give his life a ransom for MANY - understand all!
  • Et apud Math. capite 20. Christus posuit animam suam in redemptionem pro multis, (intellige) pro omnibus.
  • And in Mark (14,24 resp. Matthew 26,28): This is my blood, which shall be shed FOR MANY for the remission of sins.. (for many) i.e for all.
  • Apud Marcum. Hic est sanguis meus, qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum (pro multis) idest pro omnibus.
  • And in Luke Christ said to Mary Magdalene (Luke 7,47): MANY sins are forgiven you, (many) i.e. all.
  • Et apud Lucam dixit Christus Mariae Magdalenae. Remittuntur tibi peccata multa (multa) idest omnia.
    And many other places in the sacred scripture is repeated, where "many", "more", "the most" is taken for all.
    Et multa alia loca in sacris literis facile est reperire, ubi multa, vel plura aut plurima accipiuntur pro omnibus.
 
 
the same PERUSINUS, Guidellus Thaddaeus (1511-1606), O.S.A., theologian on council of Trent
on Isaiah 53:12a (Explanatio in Esaiam prophetam, Perusiae, 1598, tom. 2, 82-83)
"Therefore will I distribute to him very many". That is:
  • ... not all ...
Dispartitus est plurimos, hoc est in partem, et sortem haereditatis suae Dispartitus est inquam, fructus passionis Christi in plurimos. Dicit plurimos non omnes, quia non omnes sunt praedestinati ad vitam aeternam, neque etiam omnes obediunt Evangelio, et praeterea quemadmodum per Adam peccatores constituti sunt multi, ita in scientia, vel obedientia Christi, qui didicit ex his quae passus est obedientram, justi constituentur multi: ad Rom. 5.
  • Or you would say from St. Augustine from book 20 of The city of God, that sacred scriptures often take "many" for all,
  • Aut dicas ex Divo Augustino ex 20. libro de Civitate Dei, cap. 23. scripturam sacram frequenter accipere multos pro omnibus;
    • since it is said to Abraham: "I have set you as the father of MANY nations" (Gn 17:5), but still in another place it is said: "And in your seed shall ALL the nations of the earth be blessed, because you have obeyed my voice." (Gn 22:18).
    • nam Abrae dictum est patrern multarum gentium te constitui (Gen. 17). Et tamen alibi dicitur. In semine tuo benedicentur omnes gentes terrae, quia obedisti voci meae (Gen. 22)
    • And also it is said to Jonah IV,2: "God of many of compassion/mercy", i.d. all, where he takes "many" for all.
    • Sic etiam dicitur Jonae 4. Deus multae miserationis, idest omnis, ubi accipit multum pro omni.
    • So also Psalm 40,6: "You have made many (things), O Lord, who is similar to you?" Many, that is all.
    • Sic etiam psal. 53. Multa fecisti tu Domine, quis similis tui? multa idest omnia.
    • So we have also in this prophet in the end of this chapture (Isaiah 53,12b): "who - namely Christ himself - has borne the sins of many" i.e. all.
    • Sic etiam habemus apud hunc prophetam in calce hujus capituli, quod scilicet ipse Christus peccata multorum tulit, idest omnium.
    • And Matthew 20,28: Christ give his life a ransom for MANY - understand all!
    • Et apud Math. capite 20. Christus posuit animam suam in redemptionem pro multis, (intellige) pro omnibus.
    • And in Mark (14,24 resp. Matthew 26,28): This is my blood, which shall be shed FOR MANY unto remission of sins.. (for many) i.e for all.
    • Apud Marcum. Hic est sanguis meus, qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum (pro multis) idest pro omnibus.
    • And in Luke Christ said to Mary Magdalene (Luke 7,47): MANY sins are forgiven you, (many) i.e. all.
    • Et apud Lucam dixit Christus Mariae Magdalenae. Remittuntur tibi peccata multa (multa) idest omnia.
    And many other places in the sacred scripture is repeated, where "many", "more", "the most" is taken for all.
    Et multa alia loca in sacris literis facile est reperire, ubi multa, vel plura aut plurima accipiuntur pro omnibus.
....Et ut uno verbo dicamus, Christus pro omnibus sufficienter est passus, et pro omnibus fuit cum Daemone congressus, efficienter autem pro multis mortem sustinuit. Cum itaque dicit hoc loco propheta in persona Dei. Dispertiam plurimos, intelligendus est (plurimos) idest omnes, sufficienter quidem non autem efficienter, seu efficaciter.
 
 
SALMERON, Alfonso (1515-1585), S.J., exegete, papal theologian on council of Trent. "After preaching the Lent at Bologna, he went with Lainez to the Council of Trent (May 18, 1546) as theologian to Paul III. [...] The two Jesuits at once won the hearts and respect of all; their discourses had to be printed and distributed to the bishops. [...] After serious sickness at Padua, Salmeron once again took up his council work. The next two years were in great part spent in preaching at Bologna, Venice, Padua, and Verona. On October 4, 1549, Salmeron and his companions, Le Jay and Canisius, took their doctorate in the University of Bologna, so that they might, at the urgent invitation of William IV of Bavaria, accept chairs in Ingolstadt. [...] after a few months was summoned by Ignatius to go back to the Council of Trent as theologian to Julius III. It was during the discussions preliminary to these sessions that Lainez and Salmeron, as papal theologians, gave their vota first. [...] Lainez appointed Salmeron first Provincial of Naples (1558), and vicar-general (1561) during the former's apostolic legation to France. The Council of Trent was again resumed (May, 1562) and a third pontiff, Pius IV, chose Salmeron and Lainez for papal theologians. The role was very delicate; the Divine origin of the rights and duties of bishops was to be discussed. During the years 1564-82, Salmeron was engaged chiefly in preaching and writing; he preached every day during eighteen Lenten seasons; his preaching was fervent, learned, and fruitful. His writings during this long period were voluminous; Bellarmine spent five months in Naples reviewing them." (CE)
Prolegomenon XI, quinquagenta III, canon XLII (Madriti, 1598, vol. I, pag. 269; Venetiis 1601, vol. I, pag. 203)
[MANY for ALL is often used by Scripture][Multos pro omnibus plerunque ponit Scriptura]
And to this, passages are referred such, in which "many" is used for ALL, according to that:Et ad hos locos referendi sunt illi, in quibus Multi ponitur pro omnibus, iuxta illud:
  • The Son of man came to give his life in ransom for many.
  • Filius hominis venit dare animam suam in redemptionem pro multis.
  • And again: This is my blood of the New Testament, which shall be shed for many for the remission of sins.
  • Et rursus. Hic est sanguis meus Novi Testamenti, qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum.
  • Where Theophylact: "For many" - he says - "to be shed, that is, for all: for also all are many."
  • Ubi Theophylactus: Pro multis dicit effundi, hoc est pro omnibus: sunt enim et omnes multi.
  • And in Romans. 5. For if the offense of one, many died, much more, etc. But it is evident the death of sin, come down unto all men.
  • Et Rom. 5. Si enim unius delicto multi mortui sunt; multo magis, etc. Constat autem mortem peccati in omnes homines descendisse.
  • And Augustine. book against Julian, notes the same as the Theophylactus.
  • Et Augustin. lib. contra Julianum, idem cum Theophylacto prorsus annotavit.
Prolegomenon XIV, formula XXII (Madriti, 1598, vol. I, pag. 338; Venetiis 1601, vol. I, p. 256)
[Sometimes the Scripture says "many" for all][Interdum Scriptura multos dicit pro omnibus]
By "many" are sometimes called all, just as the Matthew 20.Multi, aliquando dicuntur omnes: quemadmodùm Matth. 20.
  • Even as the Son of Man did not come to be served, but to minister, and to give his life a ransom for many: that is, for all.
  • Sicut Filius hominis non venit ministrari, sed ministrare, et dare animam suam redemptionem pro multis: id est, pro omnibus.
The same thing Augustine, book. 6. against Julian [...] And Euthymius in cap. Matth. 26. on that: "Which is shed for many",Hoc idem Augustinus lib. 6. contra Julianum [...] Et Euthymius in cap. Matth. 26. in id: Qui pro multis effunditur:
    For he said here "many" for ALL. For all are many.
    Multos hîc dicit omnes: nam omnes multi sunt.
So they.Sic ille.
Similar are that:
    Just as through the disobedience of one man, many were made sinners, so by the obedience of one, many were made of the just.
Similia sunt illa:
    Sicut per inobedientiam unius hominis, peccatores constituti sunt multi: ita et per unius obeditionem, justi constituti sunt multi.
And again:
    If the offense of one many be dead, much more the grace of God, and a gift in the grace of one man of Christ, hath abounded unto more.
Et rursus:
    Si unius delicto multi mortui sunt, multo magis gratia Dei, et donum in gratia unius hominis Christi in plures abundavit.
Where word "many" and "more" in Greek are said πολλούς.Ubi nomen multi et plures, Graecé dicitur πολλούς.
Commentarii, vol. IV, pars. III, tract. XXVIII (Madriti: 1599, p. 765-766; Coloniae, 1602, vol. IV,, p. 582)
[Scripture often uses "MANY" for ALL][Multos pro omnibus Scriptura frequenter usurpat]
Even as the Son of Man did not come to be served, but to minister, and to give his life a redemption for many. [...]Sicut Filius hominis non venit ministrari, sed ministrare, et dare animam suam, redemptionem pro multis. [...]
what he says, for many, as Euthymius says, is equal as if he had said, "for all."quod ait, pro multis, ut inquit Euthymius, perinde est ac si dixisset, pro omnibus:
    For the Scripture often says "many" for all.
    frequenter enim Scriptura dicit multos pro omnibus.
  • So Isaiah said, "He himself hath borne the sins of many,"
  • Ita Esaias dixit: Ipse peccata multorum tulit:
  • and Paul: Just as through the disobedience of one man, the many were made sinners, that is, all.
  • et Paulus: Sicut per inobedientiam unius hominis, pecсatores constituti sunt multi, id est, omnes.
Thus he delivered his own life for all.Pro omnibus igitur tradidit animam suam.
 
 
the same SALMERON, Alfonso (1515-1585), S.J., exegete, theologian.
on Hebrews 9:28 - Disputationum in Epistolas diui Pauli, vol. III, disputatio XVIII (Madriti, 1602, p. 449; Commentarii, Coloniae, 1604, vol. XV, p. 751)
Sic et Christus semel oblatus est ad multorum exhaurienda peccata ... non sua, sed aliorum omnium exhaurienda.
  • Nam quod ad se, et ad voluntatem suam spectat, omnium, qui hoc loco dicuntur multi, peccata delevit;
  • nisi quod quidam se per incredulitatem subtraxerunt; alii vero in peccatis obstinati, ad finem usque perseverarunt: quod ipsis est imputandum. Et ideo fortassis Apostolus, multorum, dixit, non, omnium. Et de sanguine suo loquens, dixit: Qui pro vobis, et pro multis effundetur in remissionem peccatorum: id est, pro electis, tam Apostolis, quam aliis, pro quibus ex se efficaciter sanguis fusus est.
Comentarii in Evangelicam, vol. IX, tractatus XV (Madriti 1601, p. 132; Coloniae, 1604, p. 104)
Jam exponendum est illud verbum, Pro vobis, et pro multis effundetur in remissionem peccatorum.
    • Pro vobis, inquit, sumentibus, quibus non tantum in ratione sacrificii prodest, sed etiam in ratione Sacramenti.
    • Et pro multis. Etiam absentibus, et mortuis, quatenus sacrificium est:
    ut pulchrè exponit B. Thom.
    • Vel, Pro vobis, electis efficaciter,
    • et pro multis, ad sufficientiam, qui multi dici possunt.
    Verba etiam illa, Qui pro vobis effundetur, posita sunt ad distinctionem sanguinis Christi à sanguine animalium veteris legis: nam sanguis ille effundebatur in vindictae protestationem, cui transgressores pacti fierent obnoxii; sanguis vero Christi, in vindictae promeritae remissionem. Idem tamen ille vitulorum sanguis, ut ait Paulus ad Hebraeos, expiabat corpora, in typum quod Christi sanguis expiaret à peccatis conscientias nostras.
  • Dicitur etiam, teste Euthymio, Pro vobis, et pro multis; ad differentiam sanguinis agni, vel vitulorum, qui pro solis Hebraeis effundebatur, hic pro omnibus hominibus. Multos siquidem, hic dicit omnes: nam omnes multi sunt. Haec ille ferè.
  • Adhaec quia non omnes qui praecesserant, in Christum crediderant, similiter nec omnes erant credituri, qui futuri erant. rectè dixit, pro multis, quia non omnes tanto benefcio digni sunt, nisi tantum qui fide illud acceptant.
Now, in both cases he mentioned also interpretation "many" as all although only as one of alternatives. However in three another places of his writting - which we quoted in first part of our work - he mentioned in such passages only interpretation "many" as all referring to Euthymius' and Theophylact's commentaries of words of consecration, etc.
 
 
Martín Martínez de CANTALAPIEDRA (1518-1579), theologian, philologian, exegete.
Hypotyposeon, lib. 6, cap. III [De signis universalibus] (Salamanticae, 1582. col. 461-462; Madrid, 1771, p. 184-185).
MULTI PRO OMNIBUS
Multi aliquando pro omnibus accipiuntur.
  • Matth. 20. Filius hominis non venit ministrari, sed ministrare, et dare animam suam redemptionem pro multis.
  • et ca. 26. Hic est sanguis meus, qui est novi testamenti, qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum.
  • Ex Theophy. in prædictorum locorum expositione. Item ad Hebræ. 9. Hæc dictio, inquit, multi pro omnibus ponitur. Ut animam suam daret pretium redemptionis pro multis, id est, pro omnibus, omnes etiam multi sunt.
  • Et August. contra Julianum Pelagianum. lib. 6. ca. 12. Hæc dictio multi pro omnibus ponitur.
    • Genes. 17. Patrem multarum gentium posui te,
    • et apud Paulum. Per unius inobedientiam peccatores constituti sunt multi.
  • Adde etiam ex Hiero. Isaiæ. 66. [PL 24, 683]
      Quod hic numerus multi semper in vitio est. Unde in Genesi narratur, quod cœperint homines fieri multi in terra.
    Haec ille.
  • et in Psalm. Multi insurgunt adversum me. Et in lege præcipitur. Ne acquiescamus iudicio multorum. Nam stultorum infinitus est numerus. Hincforte pauci pro justis accipi solent, ut in Psalm. 16. Domine a paucis de terra divide eos, in vita eorum.
it is whole quoted also by Manuel Bernardo de Ribera/Rivera (1720-1765), O.Ss.T. in Institutionum philosophicarum (Salmanticae, 1754, vol. 1, p. 196).
 
 
LEDESMA, Bartolomé de (c.1524-1604), O.P., theologian.
Summarium. De Eucharistiae Sacramento. (Salmanticae, 1585, col. 294)
Quartum beneficium quod per passionem Christi accepimus est, quod sumus per ipsam à peccatis emundati, et hoc tangitur in forma ista cum dicitur, In remissionem peccatorum.
Dicitur etiam. Qui pro vobis, et pro multis effundetur, quasi diceret, non tantum habet passio mea efficatiam in vobis, verum etiam in aliis multis. Et nota quod nullus evangelista posuit ambas has particulas simul. Lucas enim dixit, pro vobis. Mathaeus verò et Marcus, Pro multis: sed Ecclesia ambas conjunxit.
Possunt etiam haec verba intelligi, Effundetur pro vobis, quia adepturi estis vitam aeternam, quantum ad efficaciam, et pro multis, idest, pro toto genere humano quantum ad suffientiam: quia ad totum mundum remedium fuit sufficiens.
 
 
MEDINA, Bartolomé de (1527-1581), O.P., theologian.
Expositio in tertiam D. Thomae. q. 49, art. 5, arg. (Salmanticae: 1580, p. 977; Salmanticae: 1596, p. 838)
Cui consonat illud. Hic est sanguis meus, qui pro vobis, et pro multis effundetur, indicans non pro omnibus, sed pro multis effusum esse, nempe pro illis, quibus ab aeterno placuit Deo patri dare regnum.
Expositio in tertiam D. Thomae. q. 48, art. 5, arg. 1 et ad. 1 (Salmanticae: 1580, p. 728-730; Salmanticae: 1596, p. 795-797)
In hoc articulo est gravis, et difficilis qaestio, Utrum Christus Dominus merito suae passionis satisfecerit pro omnium hominum delictis sic ut dicatur omnium redemptor, et reconciliator? A parte negativa arguitur ex scripturis divinis.
  • Nam Matth. 20. dicitur: Filius hominis venit in hunc mundum dare animam suam in redemptionem pro multis, ergo non pro omnibus.
  • Et c. 26. dicitur de calice passionis: Qui pro vobis, et pro multis effundetur.
[Resp.] Ad primum argumentum ex sanctis scripturis dicendum est,
  • quod pretium Christi fuit pro omnibus exhibitum quantum ad sufficientiam, sed pro multis tantum quantum ad effectum remissionem peccatorum. Fuit certè pro omnibus sufficientisimum, et excedens pretium quoad magnitudinem, et potentiam, sed non prodest omnibus, quia non accipitur ab omnibus ut prosit, quin potius multi repellunt illud. Atqui haec est peruagata, et communis solutio hujus argumenti.
  • Altera solutio est, quód, multi, secudum phrasim scripturarum idem valet aliquando quod omnes, ut animaduertere licet in illo Rom. 5. Unius delicto multi, id est, omnes mortui sunt.
Expositio in tertiam D. Thomae. q. 1, art. 2, concl. 2 (Salmanticae: 1580, p. 68; Salmanticae: 1596, p. 58-59)
Secunda conclusio. Christus Dominus quantum ad sufficientiam satisfecit pro omnibus, quantum ad efficaciam vero pro iis, qui salvi fiunt tantùm. [...] Ex his facile est intelligere sacras scripturas, quaedam enim asserunt Christum Jesum esse Salvatorem omnium, et mortuum esse pro omnibus, ut primae Timotheum secundo, et secundae Corinthiorum quinto loquuntur quantum ad sufficientiam. Interdum vero asserunt, quod Christus est mortuus pro multis Matthaei vigesimo et vigesimosexto. Sensus est, quantum ad efficaciam. Potest etiam esse alius commentarius, quod ibi multi accipiatur pro omnibus universaliter ex phrasi scripturae, ut Romanorum quinto, per unius inobedientiam peccatores constituti sunt multi, id est, omnes.
 
 
MONTANO, Benito Arias [Benedictus Arias Montanus] (1527-1598), theologian, exegete. "He became a clerical member of the Military Order of St. James, and accompanied the Bishop of Segovia to the Council of Trent (1562) where he won great distinction." (CE)
Comment. in Zachariam Prophetam (Commentaria in duodecim prophetas, Antverpiae, 1683, p. 772)
Qui pro vobis et pro multis effundetur in remissionem peccatorum. pro vobis lsraelitis et pro multis gentibus, qui non ex Israelis genere secundum carnem sunt. Hoc modo etiam Joannes Israelitas et gentes alias distinxit. Christus mortuus est pro peccatis nostris, et non pro nostris tantùm, sed etiam pro totius mundi.
 
 
SÁ, Manoel [Manuel/Emanuel] de (1530-1596), theologian, exegete.
on Matthew 20:28 (Notationes in totam Scripturam Sacram. Antverpiae: 1598, p. 354)
Multis. scilicet efficaciter; vel multis. pro, omnibus, ut solet Scriptura. vide Rom. 5.
on Matthew 26:28 (Notationes in totam Scripturam Sacram. Antverpiae: 1598, p. 358)
Multis. scilicet efficaciter. vel multis, pro omnibus, more Scripturae.
on Hebrews 9:28 (Notationes in totam Scripturam Sacram. Antverpiae: 1598, p. 442)
Multorum. omnium quidem quantum ad sufficientiam, sed multorum solum quantum ad efficaciam.
 
 
ALLEN, William (1532-1594), cardinal, theologian.
De Sacramentis (Antverpiae, 1576, p. 329-330), it seems, that he combined interpretation of Catechism with that of Theophylact and others.
Illa enim pro vobis, et pro multis, à Matthaeo et Luca, singula à singulis (ut antè diximus) contestata, ad spem et consolationem communicantium spectant, cum audiant illum bibi Sanguinem qui pro ipsis recipientibus effundatur. et pro vobis, quia ad praesentes maximè refertur, dulcius ac gratius est, ac animos Apostolorum tunc recipientium, sicut omnium postea communicantium, mirificè debuit inflammare. sed illud pro multis expositionis gratia additum est, ut non solum ad tum praesentes, sed ad multos significaretur Passionis utilitas perventura. Licèt enim Sanguis effusus sit pro omnibus, tamen eius fructus non pervenit ad omnes, sed ad certos, licèt eos valdè multos. Quare cùm hoc loco tantummodo de fructibus Passionis sermo esset, quae electis tantum salutis fructum attulit: rectè factum est, ut pro multis, et non pro universis, diceretur. Simile enim est quod Hebr. 9. habetur, Christus semel oblatus est ad multorum exhaurienda peccata. Quanquam illud, pro vobis, potest accipi generaliter, et non individuè tantùm. ut idem sit, pro vobis, ac si pro hominibus dixisset. itemque illud, multi, Scripturae quoque usu pro omnibus rectè intelligitur: ut ad Rom. 5. Per unum hominem peccatores constitutos esse multos, id est, omnes, dixit Paulus.

 
 
TOLETANUS [Tolet / de Toledo], Francisco (1532-1596), S.J., cardinal, theologian, exegete, philosopher, "preacher to the pope and cardinals for twenty-four years [...] Gregory XIII considered him one of the most learned men of his age, and Soto ranks him as a genius. [...] In his Scriptural commentaries he examines every sentence of the text, points out their relationship, gives Patristic references in the annotations, discusses and judges dogmatic questions learnedly and lucidly. By some he is considered the foremost interpreter of his century, and his exegetical works certainly deserve the first place. In his theological works he is clear, concise, and orderly." (CE)
annotation on Rom 5 (Commentarii. Romae : Lucensis, 1602. page 288)
August. lib. 6. contra Iulianum cap. 12. et lib. 1. de peccat. meri. cap. 15. in hac et illis sententiis Matth. 20. Venit filius hominis animam suam dare in redemptionem, et Matth. 26. Qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum, et in sequentibus hujus capitis sententiis; multos ab omnibus non distinguit, sed affirmat, multos pro omnibus positos esse.
 
 
the same Francisco Tolet [Toletanus/de Toledo] (1532-1596), S.J., cardinal.
In many places of his writings he presented interpretation of "many" as effect.
Instructio sacerdotum, lib. 2, cap. 26 (ed. Romae, 1636, p. 256)
Statim sequitur efficacia, seu effectus huius sanguinis. Qui pro vobis, et pro multis effundetur. Pro omnibus quidem fuit sufficiens pretium; tamen, quia non omnes ipso uti volunt, non omnibus prodest, ob id, pro multis effunditur in remissionem peccatorum, quoad efficaciam; qui tamen pro omnibus effusus est, quoad sufficientiam.
In Summam theologiae S. Thomae Aquinatis enarratio, vol. 3, q. 1. a. 2, concl. 4 (Rome, 1870, vol. 3, p. 41)
... multi non solvant et damnentur. Ex se tamen est pretium tantum, ut, si omnes uti eo vellent, salvi fierent. Ob id dixit Dominus Matth. 26. Hic est sanguis meus novi testamenti, qui pro multis effundetur. Non dixit pro omnibus, quia respexit efficaciam et factum ipsum; multi enim neglecturi erant pretium.
In Summam theologiae S. Thomae Aquinatis enarratio, pars III, q. 78. a. 3 (Rome, 1870, vol. 4, p. 252)
Qui pro vobis et pro multis et cett. Non dixit pro omnibus, quia quamvis quoad sufficientiam pro omnibus sit effusus, tamen non in omnibus de facto effectum consequetur sanguis Christi, sed solum in salvandis. Ob id non pro omnibus dicitur.
Rursus non tantum dicitur pro multis, ne soli Iudaei intelligantur, sed pro vobis Iudaeis, et pro multis Gentilibus; pro vobis superioribus, et pro multis subditis.
commentary to Romans 5:19 (Commentarii et annotationes in epistolam B. Pauli ad Romanos, Romae, 1602, p. 294)
Loquitur autem Paulus de effectu ipso, propterea non est usus particula uniuersali; quia re vera non omnes justificati sunt, sed multi. propterea dicit, multos esse constitutos peccatores, et multos justos, sicut et illud Matth. 26. Qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum.
But still, only 6 pages before last quotation of his commentary, there is annotation to Romans 5:15, where he said:
annotation to Rom 5:15 (Commentarii. Romae : Lucensis, 1602. page 288)
August. lib. 6. contra Iulianum cap. 12. et lib. 1. de peccat. meri. cap. 15. in hac et illis sententiis Matth. 20. Venit filius hominis animam suam dare in redemptionem, et Matth. 26. Qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum, et in sequentibus hujus capitis sententiis; multos ab omnibus non distinguit, sed affirmat, multos pro omnibus positos esse.
Note: although he mentioned here only Augustine, in another places he often referred to Chrysostom, Euthymius, Theophylact, etc, therefore he known them and perhaps also here he was influented also by them. Or also by common teaching of exegetes of his time - as we quoted in first part of our work.
As we said, this book contains his "commentary" (where he explained that text) and his "annotation" (where he gave Patristic references) - similarly like other his exegetical works, e.g. to gospel according John (Rome, 1588). And both (commentary and annotation) were printed in one book. Although every of them during mentioned 7 pages presents different interpretation of the same passage Matthew 26:28. No of othem was condemned by Church, but contrary: Church highly respected both.
CE says
Gregory XIII considered him one of the most learned men of his age [...] In his Scriptural commentaries he examines every sentence of the text, points out their relationship, gives Patristic references in the annotations, discusses and judges dogmatic questions learnedly and lucidly. By some he is considered the foremost interpreter of his century, and his exegetical works certainly deserve the first place.
Moreover, his commentary to Romans, etc. received privilegy from pope
Sixtus V. in 11.11.1587.
 
 
SEWERYN, Lubomlcyzk [Lubomlius Severinus Cracoviensis] (1532-1612), O.P., theologian
(almost identically to Salmeron in Prol. XIV, formula XXII)
Monotessaron Evangelicum, vol. 1., De idiotismis et Graecae ac Hebraicae linguae phrasibus (Cracoviae, 1607, tom. 1, p. 463)
Quando haec dictio collectiva, multi, capitur pro omnibus, ut Math: 20. Sicut filius hominis non venit ministrari, sed ministrare, et dare animam suam in redemptionem pro multis, id est, pro omnibus. Hoc idem Augustinus lib: 6. contra Julianum cap: 12. docet. [...] Et Euthim: cap: 43 in cap: Matt: 26. supra id. Qui pro multis effundetur. Multos hîc dicit omnes, nam omnes multi sunt: haec ille. Similia sunt illa Rom. 5. Sicut per inobedientiam unius hominis peccatores constituti sunt multi, ita per unius obeditionem justi constituti sunt multi. Et rursus ibidem. Si unius delicto, multi mortui sunt, multo magis gratia Dei, et donum in gratia unius hominis Christi in plures abundavit. Ubi nomen, multi, et plures, Graece dicitur πολλούς.
 
 
MALDONADO, Juan (1533–1583), S.J., exegete
on Psalms 110:6 [he will wound the heads over many countries] (Commentarii in Prophetas IV Accesit expositio Psalmi CIX, Paris, 1610, p. 826)
dicemus dictionem multus, saepissime praesertim, et Hebraice etiam significare universus, uniuersa, uniuersum, seu omnis, aut omne; quemadmodum, cùm ait Christus, Matth. 26. et Marc. 14. Hic est sanguis meus novi testamenti, qui pro multis effundetur, id est, pro omnibus, et cùm etiam ipse, ait, Matth. 20. et 22. multi sunt vocati pauci vero electi, multi significat idem, quod omnes, seu universi, quod eodem capite 22. adfert parabolam hominis regis, qui praecepit servis suis, ut vocarent omnes ad nuptias, et D.Paul. i.ad Timoth.2. idem, ait, velle Deum omnes homines salvos fieri, et ad cognitionen veritatis venire, et Hebraeorum 9. in fine, ait, Christum semel oblatum esse ad multorum exhaurienda peccata, id est, omnium. Quocirca hoc etiam loco terra multorum significat totum sive universum orbem terrarum, hoc est conquassabit capita, id est, occidet homines in universa terra.
tract. IV [De Providentia], Disputatio II. [De Praedestinatione] (Opera varia theologica. Paris: 1677. tomus III, p. 111-112)
Probabant autem antiqui Praedestinatiani hanc opinionem, ut refert Remigius Lugdunensis his argumentis. Primum, quod Scriptura multis locis doceat Christum non pro omnibus, sed pro multis mortuum esse, ut [...] Matth. 26. hic est sanguis meus novi testamenti, qui pro multis effundetur, et Marci 10 filius hominis non venit ut ministraretur ei, sed ut ministraret et animam suam daret in redemptionem pro multis, et ad Heb. 9. Christus semel mortuus est ad multorum exhaurienda peccata. [...]
Respondeo [...] loci Scripturae, ubi dicitur Christum esse mortuum pro multis, duobus modis explicandi sunt.
Primùm, ut Scriptura dicat multos pro omnibus, ut saepè solet, ad Rom. 5. sicut per inobedientiam unius hominis, peccatores constituti sunt multi, id est, omnes: ut eodem cap. declaratur, in omnes pertransiit.
Alio modo, ut sit graecismus, Graeci enim vocant τοὺς πόλλους, multos, totam mulitudinem, et universitatem hominum. Itaque idem valet Christum dedisse animam suam, redemptionem pro multis, atque si dicat, mortuum esse pro tota universitate hominum.
De sacramentis. De Eucharistia. De Forma.
(Disputationum ac controversiarum decisarum et circa septem Ecclesiae Romanae Sacramenta. Lugduni: 1614, tom. i, p. 136; Opera varia theologica. Paris: 1677. tom. I, col. 88-93)
Fundamentum enim est sanguis Christi, qui hîc nobis sub mysterio porrigitur; non palam et aperte jam ista verba; Qui pro vobis et pro multis effundetur. Nullus Euangelilta dixit simul, sed Matth. et Marcus. dixerunt pro multis: Lucas et Paulus, pro vobis. Ecclesia ideo conjunxit, ut declararet, tantundem valere pro vobis atque multis. Tantundem autem valet pro multis. Atque pro omnibus: sicut apud Paulum ad Rom. 5. Cum per unum hominem multi dicuntur esse constituti peccatores; multi accipiuntur pro omnibus. Illa ergo verba, qui pro vobis effundetur, etiamsi ad personas Apostolorum dicta videantur; tamen non sunt accipienda indiuidue, sed generaliter. Ut sit sensus, pro vobis, id est, pro hominibus. Et quia homines sunt omnes pro omnibus: quemadmodum cum Joannes dicit, ipse vos baptizabit, non intelligit eos ipsos, quibuscum loquebatur, baptizandos fuisse à Christo postea: Nam fortasse non sunt baptizati: Sed sensus est, vos baptizabit, id est, omnes.
Index Verborum [List of words made by his editors - Dubois and Faure - as appendix to that book in ed. 1677]
Multi, id est, omnes. 89.
 
 
TODO
the same MALDONADO, Juan (1533-1583), SJ., exegete
to Matthew 20:28 (Commentarii In Quattuor Evangelistas, ed. 1597, col. 481-482; ed. 1606, p. 422-423)
Et dare animam suam redemptionem pro multis. Declarat, quid debeant boni Ecclesiae pastores facere; bonus enim pastor ponit animam suam pro ovibus suis. Ioan. 10. 11. 14.
Collegerunt ex hoc loco Augustini tempore quidam haeretici, quos Praedestinatianos antiquitas appellavit, idemque nostro tempore Calvinistae, dicere coguntur, si suum de reprobatione errorem tueri volunt, Christum non pro omnibus natum, non pro omnibus mortuum, esse; sed pro solis, qui salvi futuri erant, praedestinatis,Error praedestinatianorum copiose refutatus.
ut Arnobius, vel quisquis alius auctor fuit eorum commentariorum. in Psalmos, qui falsò Arnobio tribuuntur Psalmo 146. & Faustus lib. 2. de libero arbitrio c. 14. & 16. In eodem errore Lotharii tempore fuit Godeschalcus in Gallia, ut in lib. adversus Praedestinatianos Hincmarus Rhemensis Episcopus scribit, &, ut videtur, Remigius Lugdunensis in lib. contra tres epistolas trium Episcoporum Galliae.Comment. in Psalm. falso Arnobio inscripti.
Quod & ex aliis locis similibus comprobabant, ut infra c. 26. 28. hic est sanguis meus novi testamenti, qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum, & ad Hebraeos 9. 28. Sic & Christus semel oblatus ad multorum exhaurienda seccata. Qui error non solùm absurdus est, sed maximo Christi beneficio, & liberalissimae charitati maximè etiam ingratus, aliisque perspicuis scripturae testimoniis refutatur. Quid enim apertius, quam quod dicit. D. Paulus 1. ad Timo. 2. 6. qui dedit redemptionem semetipsum pro omnibus, & 2. ad Cor. 5. 14. 15. Si unus pro omnibus mortuus est, ergo omnes moruti sunt, & pro omnibus mortuus est Christus, ut &, qui vivunt, iam non sibi vivant; sed ei, qui pro ipsis mortuus est, & resurrexit. Cur ergo Christus hoc loco, sicut & apud Marcum c. 10. 45. non dixit se venisse, ut daret animam suam in redemptionem pro omnibus, sed pro multis? Cur dixit sanguinem suum pro multis, effundi? Cur dixit D. Paulus eum ad multorum exhaurienda peccata oblatum esse?
Probabilis est responsio quorundam omnes multorum nomine signifacatos, quia πολλοὺς multos Graeci vocant non tam nomine numerali, quàm infinito: quemadmodum Latini omnes homines multitudinem appellant. Sed magis credo voluisse Christum non voluntatem suam, sed mortis suae fructum declarare. Nam si eius quidem voluntatem spectes, pro omnibus hominibus nemine excepto mortuus est, ut illis scripturae testimoniis, quae paullo superiùs adduximus, declaratur. Si spectes fructum, non id omnes pervenit; sed ad multos, quia non omnes percipere voluerunt; sicut videmus Christum aliquando pro omnibus hominibus etiam reprobis orare, ut pro iis, qui se crucifixerant Lucae 23. 34. ut declaret velle se, idque optare omnes salvos fieri; aliquando non orare, nisi pro praedestinatis, ut apud Ioannem c. 17. 9. Non pro mundo rogo, sed pro iis, quos dedisti mihi. Ad hunc modum Hierony. hunc locum interpretatur.Multi in scriptura pro omnibus.
to Matthew 26:26-28 (Commentarii In Quattuor Evangelistas, ed. 1597, col. 637, 650-652)
Obiiciet aliquis, quod Matthaeus, Marcus, cum de calice loquuntur, non dicunt qui pro vobis effundetur, sed qui pro multis effundetur, quasi non ad solos Apostolos, sed aut ad omnes, aut ad multos alios Christus verba dirigeret; quare non posse Christum de solo Eucharistiae fructu loqui, sed ad crucem potius eius orationem pertinere. Hanc obiectionem versu 28. omnino diluemus, ubi probaturi sumus illud, pro multis, ideme esse, atque pro vobis, ut Lucas, & Paulus dixerunt: nam & Apostoli, qui aderant, multi erant, sed quia Iudae, qui unus erat ex illis, corpus & sanguis suus nihil profuturus erat, aut ipse Christus, aut, quod ego magis credo, Evangelistae Matthaeus, & Marcus, ut id applicarent, non dixerunt pro vobis, ne omnes comprehendere viderentur, sed pro multis, ut aliquis exceptus significaretur. [...] Qui pro multis Eodem usus est Marcus: Lucas autem, & Paulus dixerunt, qui pro vobis. Utrumque simul dixisse vero simile non est, cùm ad praesentes verba dirigeret: utro autem modo dixerit, omnino non constat, sed coniectura ductus probabilissima affirmare audeo potiùs dixisse hic est sanguis, qui pro vobis effunditur, quàm, qui pro multis. Primùm, quia cum solis Apostolis loquebatur. Deinde, quia, ut supra diximus, munus illis commendabat, volebatque declarare, quid illis, quibus porrigebat sanguinem suum, profuturus esset; quare ex verbis Lucae, & D. Pauli, Matthaei, & Marci verba exponenda sunt, ut idem sit, qui pro multis effunditur, &, qui pro vobis effunditur [...] nec sensus est; qui pro multis effundetur, id est, praedestinatis, ut multi etiam Catholici interpretes exponunt. Quinimmo nec pro omnibus, qui aderant, significat sanguinem suum fundi: minus enim est pro multis, quàm pro vobis: nam per inde est, ac si dicat, Hic est sanguis meus, qui pro vobis, id est pro plerisque vestrum effunditur; itaque multos opponit omnibus, qui aderant. Cum ergo Christus dixisset, hic est sanguis meus, qui pro vobis effunditur, quia certum erat eum noluisse Iudam etiam comprehendere, pro quo eius sanguis quoad effectum, & fructum attinet, non effundebatur, Matthaeus & Marcus, ut id explicarent, optimo consilio non verba, sed sensum referentes dixerunt, qui pro multis effundetur.
In another place - probably written later, and when he was more familiar with semitic idioms - he himself interpreted "for many" in Matthew 26:28 and Hebrews 9:28 as for all, as we quoted in first part of our work.
 
 
ENRIQUE, Henriquez (1536-1608), S.J., theologian.
Summae theologiae moralis. tom. 1, lib. IX. De vero Missae Sacrificio, cap. XXI. (Venetiis: 1600, tom. 1, p. 543)
in consecratione calicis, qui effundetur pro vobis (nempe fidelibus) et pro multis: nempe infidelibus, ut exponit communis cum D. Th. q. 78. 3. ad. 8.
 
 
MARIANA, Juan de [Mariana of Talavera] (1536-1624), S.J., theologian, exegete, teacher of Suárez and Bellarmine.
Scholia in Vetus et Novum Testamentum: ad Robertum Bellarminum, Paris 1620.
to Matthew 20:28 (p. 757)
"For many" - that is for all, to Rom. 5:19, Many were made sinners - i.e. all.Pro multis - id est, pro omnibus : ad Roman. 5. v. 19, Peccatores constituti sunt multi - id est, omnes.
to Romans 5:15 (p. 819)
Multi mortui sunt, multi pro omnes. Sic Aug. contra Jul. libr. 6. cap. 12. Theoph. Matth. 20. exempla passim occurrunt, ubi multi sumuntur pro omnes.
 
 
Egidio da Presentaçao [Egidius a Praesentatione] (1539-1626), O.S.A., theologian.
De Immaculata Beatae Virginis Conceptione, q. 3, a. 2 (Conimbricae: 1617, p. 58)
Paul 2 Cor. 5 Christ died for all. [...] Adequate are words of Matthew 26: This is my blood, which shall be shed for many unto remission of sins : "for many," I say, that is for all as Catholic Church declares.Paulo 2. Сor. 5: Christus pro omnibus mortuus est: [...] Satis sint verba Matthaei 26: Hic est sanguis meus, qui pro vobis et pro multis effundetur in remissionem peccatorum : pro multis, inquam, id est pro omnibus, ut Ecclesia Catholica declarat.
ibid., q. 5, a. 2, §. 3 (ed. 1617, p. 264-265)
Ad secundam confirmationem sumptam ex contextu Pauli [Rom 5] ... dicimus verbum multi a Paulo posteriori loco positum explicandum esse per verbum omnes positum priori loco, ut idem dicat, quod verbum omnes, quae est explicatio Augustini: nec enim novum est in sacris literis verbum multi idem dicere, quod verbum omnes, ut advertit Augustinus lib. 20. de Civitate Dei cap. 23 et patet
  • ex с. 20 Matthaei: Filius autem hominis venit dare animam suam pro multis
  • et ex с. 26. Matthaei: Hic est sanguis meus, qui pro vobis, et pro multis effundetur:
in quo utroque loco multi idem est, quod omnes, ut utrobique annotavit Theophylactus, et est communis explicatio. Ad Hebraeos etiam с. 9. Ut animam suam det pretium redemptions pro multis, id est, pro omnibus,
  • iuxta Catholicam explicationem: Daniel. 12: Et multi dormientium in terrae aggere ex[s]urgent, cum tamen omnes, qui in monumentis sunt, audient vосеm filii Dei, ut dicitur Ioan. 5. et docet Paulus I. Cor. 15. Omnes resurgemus.
Cum igitur constet in praecitatis locis verbum multi continere sententiae universalitatem; cur non dicemus in praecitato loco Pauli idem verbum eam continere? ut idem sit multi, quod omnes: maxime cum materia subjecta illam universalitatem postulet; et eandem satis convincat verbum omnes in priori propositione: quod juxta communem Ecclesiae interpretationem continet universalitatem sententiae; ut etiam probat Augustinus lib. 6. contra. Julianum сар. 24. et lib. I. de peccatorum meritis cap. 15. et libr. 2. de nuptiis, et concupiscentia cap. 27. ad finem, et est communis aliorum Patrum, et interpretum explicatio, ut patet ex Bellarmino lib. 4. de Amissione gratiae, et statu peccati cap. 8. ad 2. testimonium, et ex Pereira in eodem loco disp. 14. et ex aliis expositoribus.
 
 
ZUMEL, Francisco (c.1540-1607), O. Merced., theologian.
Comment. super Prim. Secun. D. Thom. quest. LXXXI, art. I, disput. I. (Zumel, Salmanticae: 1593, vol. I., p. 512)
When, however, it is objected:Quando vero obiicitur,
    Paul said that by the sin of one the many died, and through the disobedience of one the many were made sinners,
    Paulum dixisse quod unius delicio multi mortui sunt, et quod per inobedientiam unius hominis, peccatores constituti sunt multi:
it is responded:Respondetur,
    that word "many" is often put and taken for all,
    vocem illam, multi, saepè poni et accipi pro omnibus
    • as Matthew 20:
        "Son of man came to give his life as ransom for MANY."
    • ut Matthae. 20.
        Filius hominis venit dare animam suam redemptionem pro multis;
    • And cap. 26:
        "This is my blood which shall be shed for MANY."
    • Et ca. 26.
        Hic est sanguis qui pro multis effundetur.
    And this is the explanation of St. Augustine, lib. 6, against Julian. cap.12. And the reason is that the multiplicity is not opposition to universality, but to singularity.
    Et haec est explicatio D. August. lib. 6. contra Iulian. cap. 12. Et ratio huius est, quod multitudo non tam opponitur universali, quam singularitati
 
 
BARRADAS, Sebastião (1543-1615), S.J., theologian.
to "ransom for many" - Commentaria, vol. 3, lib. 6, cap. 10, redemptionem pro multis, (Augustae Vindelicorum, 1742, vol. 3, p. 452)
Sicut, inquit, filius hominis non venit ministrari, id est, ut ipsi ministraretur, sed ministrare, et dare animam, id est, vitam suam rеdemptionem pro mutis, hoc est, pro redimendis hominibus. Graece, λύτρον, significat pretium redemptionis. Fuit enim Christi mors admirandum, atque infinitum nostrae redemptionis pretium. Theophylactus, Euthymius, interpretantur dare animam, sive vitam pro multis, id est, pro omnibus hominibus. Multis, (ait Euthymius) dicit Christus, pro omnibus. Omnes redemit, quamquam multi sua sponte in servitute remanserunt, etc. Simili modo Isa. 53. dicitur: Ipse peccata multorum tulit, etc. Et ad Rom. 5. Sicut per inobedientiam unius hominis peccatores constituti sunt multi, etc. id est, omnes, sive multitudo omnium hominum. Item. Unius delicio multi mortui sunt : id est, hominum multitudo. Lege D. August. lib. 20. de civit. Dei, cap. 23. et Theodoret. Daniel. 12. Aliter: Pro multis Christus mortem perpessus est efficaciter, pro omnibus sufficienter. Quantum ad sufficientiam (ait Cardinalis Cajetanus) multitudo haec comprehendit multitudinem generis humani, quantum vero ad libertatis fructum, comprehendit multitudinem electorum, etc.
to "shall be shed for you and for many" - Commentaria, vol. 4, lib. 3, cap. 5, qui pro vobis et pro multis, etc., (Lugduni, 1612, vol. 4, p. 81; Augustae Vindelicorum, 1742, vol. 4, p. 81; Antverpiae : 1617. p. 61)
pro Apostolis et pro omnibus hominibus sufficienter, ut aiunt Theologi. Omnes autem homines multi sunt; cum ergo Dominus ait: Qui pro vobis, et pro multis effundetur; idem est, ас si diceret, qui pro vobis, et pro omnium hominum multitudine effundetur. Euthymius: Multos (inquit) hîc dicit Christus omnes. Nam omnes multi sunt, etc. Et Theophylactus: Pro multis dicit Christus effundi sanguinem, id est, pro omnibus; sunt enim et omnes multi, etc. Similiter Marci 10. Dominus ait: Venit filius hominis ut daret аnimam suam redemptionem pro multis, etc. id est, pro multitudine hominum. Lege tom. 3. lib. 6. с. 10 ad haec verba Christi: Venit filius hominis dare animam suam redemptionem pro multis, etc. Alii haec verba exponunt de efficaci effusione, hoc pacto; qui non solùm pro vobis discipulis meis undecim qui adestis, sed pro multis etiam aliis praedestinatis, efficaciter effundetur. Duas alias interpretationes addit Divus Thomas, q. 78. art. 3. ad 8. Sanguis (inquit) Christi non solùm habet efficaciam in Judaeis electis, sed etiam in GentiIibus electis: nec solùm in sacerdotibus, qui conficiunt hoc Sacramentum, vel aliis, qui sumunt, sed etiam in illis, pro quibus offertur. Et ideo dicit Christus Pro vobis Judaeis, et pro multis, id est Gentilibus: vel, Pro vobis manducantibus, et pro multis, pro quibus offertur, etc. Illam ego opinionem non probo, quae fert Christum non dixisse: Pro multis effundetur, sed tantùm, pro vobis effundetur; utrumque enim dixisse Ecclesia sentit, et ex Euangelistis colligitur.
Commentaria, vol. 4, lib. 3, cap. 14 (Moguntiae, 1618, vol. 4, p. 91)
Matth. 26. Нic est sanguis meus novi Testamenti, qui pro multis effundetur in remisionem peccatorum: etc. Non typum vel figuram corporis, et sanguinis sui tradidit nobis Dominus, sed ipsummet corpus quod hostibus tradidit cruci suffigendum, ipsummet sanguimem, quem pro hominum multitudine effudit.
Commentaria, vol. 1, lib. 2, cap. 5 (Antverpiae, 1617, p. 75; Moguntiae, 1618, vol. 1, p. 90)
Angel said: Daniel 9:27 and Christ said: this is my blood.....Dixit vero Angelus: Сonfirmabit multis pactum. Quemadmodum Christus dixit: Hic est sanguis novi Testamenti, qui pro vobis, et pro multis, effundetur, sufficicnter pactum omnibus confirmavit, quemadmodum fide sufficientia agiatur, sufficientissime pro omnibus sanguinem fudit
  • ...
  • at quemadmodum efficaciter pro multis sanguinem testamenti сonfirmatorem fudit, ita efficaciter multis testamentum ipsum, sive pactum confirmavit.
  • ...
  • Vel dicendum, multis dictum pro omnibus. Nam, ut Aug. ait lib. 20. de civit. cap. 23. ponit aliquando Scriptura pro omnibus vocabulum, multos.
TODO
 
 
THYRAEUS, Petrus (1546–1601), S.J., theologian.
Divinarum Noui Testamenti, cap. IV (Cologne, 1611, p. 45)
Quocirca illud Multi apud Danielem cap. 12. non aliquos includit, aliquos excludit. Nullos excludit; omnes includit.
    Non putetur, inquit B. Augustinus, lib. 20. de Civit. cap. 23. diversum, quod cum ibi positum sit, Omnes, qui sunt in monumentis, hic non dicat Propheta, Omnes, sed multi dormientium in terra agere. Ponit enim aliquando Scriptura pro Omnibus vocabulum multos. Proptera et Abrahae dictum est Genes. 17. potrem multarum gentium posui te, cut tamen et alio loco dicitur (Genes. 22.) in semine tuo benedicentur omnes gentes.
Idem docet Theodoretus, et alio exemplo confirmat, sumpto ex cap. 5. Epist. ad Romanos: ubi Paulus, cùm prius dixisset,
    propter peccatum Adami factos esse omnes peccatores,
posterius subdit,
    propter eius inobedientiam multos esse constitutos peccatores,
manifestè est usus vocabulo Multorum, pro voce Оmnium.
Servit et hic illud Domini, Matt. 22. Multi vocati pauci electi.
In voce Multorum Omnes intelligi, non dubitat, qui attendit illud Pauli, I. Tim. 2. vult omnes salvos fieri.
Servit et illud, Matth. 26. Qui pro vobis, et pro multis effundetur.
 
 
PANIGAROLA, Francesco (1548-1594), O.F.M, bishop, theologian. "At the age of twenty-three he was sent to Rome, where his sermons attracted much attention. Pius V had him sent to Paris where for two years he studied the Fathers and the Councils, Greek and Hebrew. Returning to Italy he preached during thirteen years in the principal towns. He converted many Calvinists" (CE).
Lettioni sopra dogmi, cap. 9 (Venetia : Dusinelli 1584, 327 pp., page 137-138; Ferrara: Vasalini, 1585. p. 137-138)
When Christ said, that "Many are called, but few chosen/elect"(Mt 22:16 [20:16]), if this word "many" is right, then it seems, that some are called, and some aren't. However, who is skilled in Sacred Scripture, he sees, that here "many" means all. In this manner it is said Christo, quando disse, Multi sunt vacati pauci vero electi : perche se bene la parola, multi, pare che ad alcuni conceda la vocatione, et ad altri nò : Tuttavia chi è versato nelle sacre carte vede, che quà multi, significa omnes, in quella maniera che si dice
  • in Genesis (17:5) "I have set you as the father of MANY nations," i.e. all.
  • nella Genesi, eris pater multarurn gentium, id est omnium
  • in Jonah (4:2): "God of MANY of compassion/mercy", i.d. of all.
  • in Giona, Deus multae miserationis, id est omnis,
  • in Job (36:31) "he gives food to MANY mortals." i.e. to all.
  • in Giobbe, dat escam multis mortalibus, id est omnibus.
  • also Psalm (40:6): "You have made MANY [things]", i.e. all [things].
  • Ne i salmi, Multa fecisti tu domine, id est omnia
  • in Isaiah (53:12b): "he has borne the sins of MANY" i.e. of all.
  • In Esaia, peccata multorum tulit, id est omnium
  • in Saint Matthew (20:28): Christ give his life a ransom for MANY, i.e. for all.
  • in San Matteo animam suam redemptionem pro multis, id est omnibus
  • in Saint Mark (14:24) "which shall be shed FOR MANY", i.e for all.
  • In San Marco qui pro multis effundetur, id est omnibus.
  • in Saint Luke (7:47): MANY sins are forgiven you, i.e. all.
  • In San Luca, remittuntur tibi peccata multa, id est omnia.
  • to Romans (12:5): "We (being) MANY are one body", i.e. all.
  • a Romani. Multi unum corpus sumus, id est omnes.
  • to Hebrews (9:28): "to exhaust the sins of many", i.e. of all.
  • A gli Hebrei; ad multorum exhaurienda peccata, id est omnium.
 
 
OVANDO MOGOLLÓN DE PAREDES, Francisco de (c.1548-c.1600), OFMObs.
Breviloquium scholasticae theologiae in quatuor libros magistri Sententiarum, lib. 3, dist. 19 (Salmanticae, 1584, p. 133)
Ioan in 1. canonica ca. 2. si quis peccaverit advocatum habemus apud patrem Jesum Christum, ipse est propitiatio pro peccatis nostris, non pro nostris tantum sed pro totius mundi. Lucae. 19. Venit Filius hominis quaerere et salvum facere quod perierat, sed totus mundus perierat eх Adae peccato, igitur cum ubi abundavit delictum superabundaverit gratia. Rom. 5. major est gratia et satisfactio per Christum quam sit culpa et poena per Adam.
Quod si Mat. 20. dicitur venisse filius hominis dare animam pro multis: attende quod omnes sunt multi. Tum etiam quia quantum ad efficientiam seu efficaciam non dedit pro omnibus sed pro multis, vocantur justi multi nulla facta comparatione Apocalyp. 7. vidi turbam magnam. Comparatione ad reprobos vocantur pauci. Matth. 20. Multi sunt vocati pauci electi.
 
 
SUÁREZ, Francisco (1548–1617), S.J., "a pious and eminent theologian, as Paul V called him" (CE).
disput. 50 [quaest. 56, art. 2], sect. 3, num. 7
Objection 2. (Opera Omnia, Paris, 1860, vol. XIX, p. 924)
Dan. 12:2 many of them that sleep in the dust of the earth shall awake, Dan. 12: Multi de iis qui dormiunt in terrae pulvere, evigilabunt.
where it seems, that it is said many and not all.Ubi videtur dictum esse multi, et non omnes.
Response (Opera Omnia, Paris, 1860, vol. XIX, p. 926)
Words of Daniel (in objection) are not rightly explained, because it is expressly said:
    "many of them that sleep in the dust of the earth shall awake, some to everlasting life, and some to shame and everlasting contempt."
non plene referuntur verba Danielis; nam expresse dicitur:
    Multi ex iis qui dormiunt in terrae pulvere, evigilabunt, alii in vitam aeternam, alii in opprobrium.
Which therefore he said "many" as we've said above yet, that in Scripture it is often taken for allQuod ergo dicit, multi, jam supra diximus saepe in Scriptura sumi pro omnibus,
  • as Romans 5: "by the transgression of the one (the) many died",
  • and Matthew 26: "which shall be shed for you and for many."
So Theodoret and other expositors.
  • ut ad Rom. 5: Unius delicto multi mortui sunt
  • et Matt. 26: Qui pro vobis ac pro multis effundetur.
Ita Theod. et alii expositores.
 
 
the same SUAREZ, Francisco (1548-1617), S.J., theologian, DOCTOR EXIMIUS ET PIUS, "a pious and eminent theologian, as Paul V called him [...] He enjoyed such fame for wisdom that Gregory XIII attended his first lecture in Rome." (CE)
to Summa Th. III, q. 78, art. 4 / Disputatio LX, sect. III, num. 6 (Commentariorum ac Disputationum in III. partem D. Thomae. Moguntiae, 1619, tom. III, p. 727-728; Opera Omnia, Paris, 1861, XXI, XXI, p. 357-358)
Tertia particula est: Qui pro vobis, et pro multis effundetur in remissionem peccatorum. De quibus verbis nonnulla sunt in superioribus dicta; an, scilicet legendum sit effunditur, vel effundetur, et an explicandum sit de effusione cruenta in passione, vel de sacramentali. Et diximus, proprium, et litteralem sensum esse de reali effusione facta in passione; quo posito, difficiles sunt illae particulae: Qui pro vobis, et pro multis.
  • Et communis expositio esse videtur, per illas non explicari sufficientiam, sed efficaciam passionis Christi; et ideo dicitur pro vobis, scilicet, qui praesentes estis, et pro multis, id est, pro aliis etiam electis, et praedestinalis. Ita exponunt Paludanus, Richardus, et alii, et habetur haec expositio in Catechismo Pii V, et ratio adjungi potest, quia hoc sacrificium incruentum institutum est ad applicandum meritum et valorem passionis Christi; applicatio autem magis pertinet ad efficaciam, quam ad sufficientiam; et ideo illa potius per haec verba significata est.
Sed contra hoc obstare potest, quia, si illa particula pro vobis refertur ad praesentes Apostolos, inter eos erat Judas reprobus; ergo non potest significare efficaciam, sed sufficientiam.
  • Et ideo alii ita concedunt, quibus favent Chrysostomus, et Theophylactus, dum ita exponunt, pro vobis, scilicet, discipulis meis, qui praesentes estis, et pro multis, id est, pro aliis omnibus; nam omnes etiam multi sunt.
  • Vel aliter cum D. Thom., pro vobis, id est, pro sacerdotibus, qui offerunt, et pro multis, id est, pro laicis omnibus, pro quibus offertur.
  • Vel aliter, pro vobis, id est, Judaeis, ex quibus Apostoli erant, et pro multis, id est, pro gentibus, ex quibus majori ex parte erat Ecclesia congreganda.
Quae omnes expositiones accommodari possunt, sive intelligamus,
  • hic esse sermonem de effusione sanguinis Christi quoad sufficientiam, quod est valde probabile;
  • sive, quoad efficaciam tantum, quod frequentius Scholastici docent.
Et defendi etiam potest, dicendo, pro vobis, non supponere pro omnibus Apostolis praesentibus, sed pro electis, quibus revera sanguis Christi profuturus erat.
Moreover, he himself in response to Daniel-12-objection referred to words of consecration as the example of passage, where word "many" signifies all.
 
 
Diego de Tapia [Didaci de Tapia Segobiensis] (1549-1591), O.S.A., theologian.
In tertiam partem divi Thomae, Salmanticae, 1589
De sacramento Eucharistiae, q.6. [de forma], a.1. (p. 495)
Tractatus de ritu missae (p. 661-662)
Qui pro vobis, et pro multis effundetur.Qui pro vobis, et pro multis effundetur.
    • Pro vobis discipulis, et pro multis aliis Judaeis, atque Gentilibus, qui erant electi.
    • Pro vobis discipulis, et pro multis aliis Judaeis atque gentilibus qui sunt electi
    • Vel pro vobis Judaeis, et pro multis Gentilibus, qui erant de numero electorum, sicut aliqui ex Judaeis.
    • vel pro vobis Judaeis, et pro multis gentilibus qui sunt de numero electorum.
    Secundum quam expositionem, pro vobis, et pro multis, refertur ad solos electos.
    Secundum quam expositionem illud, Pro vobis, et pro multis, refertur ad solos electos.
  • Quia vero Dominus non solum mortuus est pro peccatis electorum, sed etiam pro peccatis totius mundi, et quia apud ipsum fuit sufficiens, et copiosa peccatorum omnium redemptio juxta illud 1.Joan.c.2.
  • Quia vero Dominus non solum mortuus est pro peccatis electorum, sed etiam pro peccatis totius mundi, juxta illud 1.Joan.c.2.
      Ipse est propitiatio pro peccatis nostris non pro nostris autem tantum, sed etiam pro totius mundi,
      Ipse est propitiatio pro peccatis nostris non pro nostris autem tantum, sed etiam pro totius mundi:
    iccirco, si quis nomine multorum, omnes homines intellexerit, intelliget id quod est verissimum, Deus enim pro omnibus mortuus est.
    iccirco, si quis hoc loco nomine multorum omnes homines intellexerit, intelliget profecto id, quod est verissimum. Deus enim pro omnibus mortuus est.
 
 
VASQUEZ, Gabriel (c.1550-1604), S.J., "doctor acutus", theologian, "Benedict XIV called him the luminary of theology. He was noted for his exact knowledge of the opinions and theories of the different Schools and authors, and commendable for clearness of expression and a strict philosophical method. He made a complete study of the writings of St. Augustine, for whom he professed great devotion, as well as those of the other Fathers of the Church and St. Thomas." (CE)
Commentarium ac disputationum in tertiam partem Sancti Thomae, q. 78, art. 3 / disput. CXCIX, cap. I-II (Antverpiae, 1614, vol. 3, p. 333-334; Antverpiae, 1621, vol. 3, p. 308-309)
From fathers indeed. Theophylact, and Euthymius, also expressly trade it.Ex Patribus vero. Theophylactus, et Euthymius, eam etiam expresse tradunt.
  • For Theophylact in the that 1. Cor. 11 "For the Lord is Jesus, etc." on that "which is broken for you" [1Cor 11:24], as [also] the Vulgate has, so [he] explains:
  • Nam Theophylactus in illud 1. ad Cor. 11 Quoniam Dominus Iesus, etc. illud Quod pro vobis frangitur, ut habet Vulgata, ita exponit,
      Generally to all he said: take and eat his body, which equally for all is broken delivering unto the death.
      Generatim omnibus dixit: accipite, edite, idque corpus suum quod pro omnibus ex aequo fregit in mortem tradens.
  • And on that Luke 22. "Which is given for you", that "for you" values that is the same as for the human race.
  • Et in illud Luc. 22. Quod pro vobis datur, illud, Pro vobis, existimat idem esse, quod pro humano genere.
  • Euthymius explains in the same way that Matth. 26. "Which shall be shed for many," as to be the same, what "​​for all men," so to show that the blood of Christ was superior to the blood of Old Testament, which was shed only for the Hebrews.
  • eodem modo explicat Euthymius illud Matth. 26. Qui pro multis effundetur, ut idem sit, quod pro omnibus hominibus, ut ita ostenderet, quantum praestet sanguis Christi sanguini veteris testamenti, qui solum pro Hebraeis effundebatur.
[...] that words "for many," clearly marked many others than disciples, as above from Euthymius and Theophylact we note. [...] for that reason, to speak more expressly the price of blood, which was to be not only for the Apostles, but also for the whole human race[...] verbis illis, Pro multis, denotavit plane plures alios, quam discipulos, ut supra ex Euthymio, et Theophylacto notavimus. [...] ideo, ut expressius significaret pretium sanguinis, quod futurum erat non tantum pro Apostolis, sed etiam pro toto genere humano
 
 
the same VÁZQUEZ, Gabriel (c.1550-1604), S.J., "doctor acutus", theologian, "Benedict XIV called him the luminary of theology. He was noted for his exact knowledge of the opinions and theories of the different Schools and authors, and commendable for clearness of expression and a strict philosophical method. He made a complete study of the writings of St. Augustine, for whom he professed great devotion, as well as those of the other Fathers of the Church and St. Thomas." (CE)
As we quoted yet above, he says: Commentarium ac disputationum in tertiam partem Sancti Thomae, q. 78, art. 3 / disput. CXCIX, cap. I-II (Antverpiae, 1614, vol. 3, p. 333-334; Antverpiae, 1621, vol. 3, p. 308-309)
Ex Patribus vero. Theophylactus, et Euthymius, eam etiam expresse tradunt. Nam Theophylactus in illud 1. ad Cor. 11 Quoniam Dominus Iesus, etc. illud Quod pro vobis frangitur, ut habet Vulgata, ita exponit, Generatim omnibus dixit: accipite, edite, idque corpus suum quod pro omnibus ex aequo fregit in mortem tradens. Et in illud Luc. 22. Quod pro vobis datur, illud, Pro vobis, existimat idem esse, quod pro humano genere. eodem modo explicat Euthymius illud Matth. 26. Qui pro multis effundetur, ut idem sit, quod pro omnibus hominibus, ut ita ostenderet, quantum praestet sanguis Christi sanguini veteris testamenti, qui solum pro Hebraeis effundebatur.
[...]
verbis illis, Pro multis, denotavit plane plures alios, quam discipulos, ut supra ex Euthymio, et Theophylacto notavimus.
[...]
TODO
[...]
ideo, ut expressius significaret pretium sanguinis, quod futurum erat non tantum pro Apostolis, sed etiam pro toto genere humano
 
 
ESCALANTE, Fernand/Fernando/Fernandus de (c.1550-1615), O.Ss.T., exegete.
Clypeus Concionatorum verbi Dei, lib. 4, cap. 28 (ed. 1622, col. 794-795). Note: For allowing this book by Inquisitors, Jacob Gretser (1562–1625), S.J. added some notes to last cap. of lib. 6 (which disputed about various latin catholic translations and editions of Bible), i.e. not to our passage, where Inquisitors did not require any note (cf. Index lib. prohib. : Decr. 3. Julii 1623).
The testimony of Daniel, cap. 12., verse. 2,Testimonium Danielis capite duodecimo, vers. secundo,
    many of those that sleep in the dust of the earth, shall awake: some unto life everlasting, and others unto reproach.
    multi de his qui dormiunt in terræ pulvere evigilabunt, alii in vitam æternam, et alii in opprobrium.
Perhaps you will answer that these words points not to resurrection of all, but of many - nevertheless, you would be easy convicted, if you have placed before the eyes custom of phrases of Sacred Scriptures, by which "many" are taken for all, what is noted by Jerome, Theodoret and other Fathers.Fortassis respondebis his verbis univesalem resurrectionem non indicari, sed multorum, veruntamem facile convinceris, si ante oculos posueris usitatam S.S. phrasim, qua multi pro omnibus accipiuntur, quod notavit Hierony. Theodoret. et alii Patres.
It is also clear from that Matth. 26. v. 28.Patet etiam ex illo Matth. 26. v. 28.
    For this is my blood of the New Testament, who shall be shed for many for the remission of sins,
    hic est enim sanguis meus novi testameti, qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum,
but it is established that the blood of Christ had been shed for all.constat autem sanguinem Christi pro omnibus fuisse effusum.
 
 
François Lucas de Bruges [Franciscus Lucas Brugensis] (c.1550-1619), theologian, exegete.
on Matthew 20:28 (Antverpiae, 1606, p. 309-310)
PRO MULTIS. pro omnibus hominibus. nam aliis omnibus se opponit, omnes autem multi sunt, verùm ut opinionem jactantiae vitet, multis mavult dicere quam omnibus. [...] Et quidem Jesu mors sufficiens est pretium pro omnibus hominibus redimendis, quadque in se fuit, pro omnibus se dedit: sed efficacitas illius in solos electos perfectè se exserit.
on Matthew 26:28 (Antverpiae, 1606, p. 463-464)
PRO MULTIS. et nominatim pro vobis (id enim addit Lucas.) Non mirum si Christus Dominus, primum istud eucharisticum et incruentum sacrificium, obtulerit pro iis omnibus, pro quibus mox oblaturus erat cruentum cruris sacrificium; praesertim cum utrumque quasi pro uno eodemque continuo sacrificio habuerit, ut diximus: nec tamen inquit pro omnibus, quia neque sacrificium cruris erat omnes servaturum: non quod sufficiens non esset Christi sanguis redimendis omnibus a peccatis, sed quod non omnibus esset profuturus, idque vitio et culpa multorum, qui non essent ipsi Christo obtemperaturi. Multos autem, non solos electos intelligit, nam et reprobi non raro remissionem peccatorum aliaque novi testamenti dona, praeter vitam aeternam, merito sanguinis Christi impetrant. Iam pro multis dicens, ostendit, hinc innocentiam suam, quod ipse mortis non sit reus, neque opus habeat ut priùs pro suis delictis hostias offerat, quemadmodum sacerdos veteris testamenti (Heb. 7. v. 27.) hinc suam erga homines charitatem, quod cum ipse morti nihil deberet, pro eis illam subierit.
EFFUNDETUR. ἐκχυνόμενον effunditur, ita est et syriace. ...
 
 
Calvinist's Synod of Dort (1618-1619), national Synod held in Dordrecht in 1618-1619, by the Dutch Reformed Church (Calvinists).
Acta synodi nationalis Dordrechti (Lugduni Batauorum: 1620; Hanoviae: 1620)
(Lugduni Batauorum: 1620, vol. 1 [Acta synodi nationalis, Ecclesiarum Belgicarum], p. 291-292)
Christum ergo, pro omnibus esse mortuum, hoc sensu verum est, nempe Christi mortem sufficientem esse, ad servandos quoslibet credentes: imo et abunde suffecturam ad servandos omnes homines, si quotquot sunt in toto orbe homines, in eum crederent. Quod autem omnes non servantur, causam esse, non in insufficientia mortis Christi, sed in hominis pravitate et incredulitate. Denique eodem modo potest dici, Christum morte sua reconciliare omnes homines Deo, quo dicimus, solem illustrare oculos omnium hominum, quamvis multi sint caeci, multi dormientes, multi in tenebris abditi. Nempe, quia, si omnes et singuli essent oculati, et vigilantes, et positi in media luce, sufficeret lux solaris ad eos illustrandos.
Нас de causa Scriptura sacra, quae interdum ait, Christum mortuum esse pro omnibus, eo sensu quem dixi, frequenter generalem illam locutionem соardar, et restringit: dicens, Christum animam suam tradere pro ovibus suis, Joh. 10. 11. et pro Ecclesia sua. Ephes. 5:25. Et sanguinem ejus effusum esse pro multis. Matth. 26.28. Et filium hominis venisse ut daret animam suam in redemptionem pro multis. Matth. 20. 28. Et, oblatum esse semel ad tollenda peccata multorum. Hebr. 9. 28.
(Lugduni Batauorum: 1620, vol. 2 [Iudicia theologorum exterorum], p. 98-99; Hanoviae: 1620, p. 629-634)
Cum Scriptura dicat alibi; Christum esse mortuum pro omnibus, ut 2. Corinth. 5. 15. 19. Dedisse semetipsum ἀντίλυτρον pro omnibus. 1. Timoth. 2. 6. Gustasse mortem pro omnibus. Hebraeor. 2. vers. 9. Esse ἱλασμὸν pro peccatis totius mundi. 1. Johan. 2. vers. 2. alibi autem pro multis, et quidem electis Filiis Dei et credentibus, ut Matth. 20. 28. Johan. 17. 19. Rom. 3.22. Hoc [...] pro omnibus dici mortuum tripliciter. Principio efficaciter mortuus est pro omnibus suis ovibus. Johan. 10. 15.
[...]
Huc pertinet, quod Augustin. passim, et nominatim de Nat. et Grad. limitat subjectum universale ex praedicato: Omnes in Christo justificantur, quotquot justificantur: ita ut gratia justificationis pertineat ad omnes, non absolute, sed limitate, ad omnes credentes. Quam limitationem Apostolus nos docet, Rom. 5. 15. 18.19. ubi duo principalia regna, Adami primi et secundi, seu mortis et vitae, Joh. 1. 2. Coloss. 1. 13. opponit; et docet, quod Christus in omnes suos transfundat vitam, quemadmodum Adamus in omnes suos, mortem. Deinde, Quando Christus dicitur pro omnibus mortuus, intelligi potest, et in multis Scripturae locis intelligi debet, objectum indeterminatum et universale mortis Christi: quod sunt omnes homines, sine exceptione populorum, conditionis, et sexus. Quod Scholastici bene expresserunt, quando dixerunt, genera singulorum, non singulos generum, esse adaequatum objectum efficaciae mortis Christi. Qua de re August. lib. de Corrept. et Grat. cap. 14. sic ait: Omnes homines intelligit diftributive; omne videlicet hominum genus, per quascunque differentias distributum, Reges, privatos, nobiles, ignobiles, sublimes, humiles, etc. seu omnes praedestinatos; quia omne genus hominum in eis est. Sic ergo Christus mortuus est pro omnibus hominibus, id est, pro hominibus omnium ordinum, aetatum, locorum: ita ut hac phrasi amplitudo gratiae in N.T. indicetur, ut non ad Judaeos tantum, sed etiam ad alias nationes pertinere hoc beneficium intelligatur.
Tertio, quando Christus dicirur pro omnibus mortuus; hoc intelligi potest de meriti sufficientia, seu pretii magnitudine. Mors quippe Filii Dei, agnique immaculati est unicum, perfectum, et sufficicns λύτρον expiandis et delendis omnibus totius mundi peccatis: meritum immensum justitiae, medicina catholica mortis, fons perennis et inexhaustus vitae aeternae. Actor. 4. 12. Johan. 1. 29. 1. Johan. 11. 2. 1. Pet. 1.29.
Atquc haec sententia, ut suum fundamentum habet in Scriptura, sic quoque Orthodoxae antiquitatis consensu est comprobata. Nam Orig. in Math. homil. 12. ait: Christus animam suam dedit redemptionem pro multis, qui crediderunt in eum. Et Prosper ad Capit. Gallor. cap. 9. dicit, Christum tantum pro his crucifixum, quibus Mors ipsius profuit. Et Haymonis est dictum Cent. 11. Col. 116. Christus mortuus est pro omnibus praedestinatis ad vitam. Scholastici quoque hoc dogma probarunt: ut Anselmus et Thomas: quorum ille Cent. 11. col. 92. ait: Christus redemit omnes, qui salvandi erant: iste de Verit. Martyrii 26. 97. inquit: Meritum Christi, quantum ad sufficientiam, aequaliter se habet ad omnes: non autem, quantum ad efficaciam. Quod ipsum totidem verbis occurrit apud Lyram in 1. Johan. ii. Caeterum sufficientia et magnitudo λύτρου Christi quantum ad reprobos, geminum habet finem, unum per se, alterum per accidens. Finis per se est, ut Deus testatum faciat, se non deledari perditione hominum; utpote, qui Filium suum unigenitum dederit, ut omnis qui credit in eum, non pereat, sed habeat vitam aeternam. Finis per accidens est, ut reprobi magnitudine etc sufficientia λύτρου reddantur inexcusabiles.
[...]
Thesis IV. Orthodoxa.
Sicut Christus pro omnibus et solis electis adaequate est mortuus: ita pro his solis intercessit in statu humiIi, pro his solis resurrexit; proque illis solis jam intercedit in caelis.
(Lugduni Batauorum: 1620, vol. 2 [Iudicia theologorum exterorum], p. 100-112; Hanoviae: 1620, p. 635-649)
De secundo Articulo
qui est,
DE UNIVERSALITATE GRATIAE,
suffragium et sententia Genevensium
[...] Thesis VI. Universales propositiones, quae in scripturis reperiuntur, non significant, pro omnibus et singulis hominibus Christum mortuum esse, satisfecisse, etc. ex consilio Patris et sua voluntate: sed, vel restringendae sunt ad corporis Christi universitatem: vel referri debent ad illam οἰκοωομία foederis Novi, qua sublata omni populorum externa distinctione, Filius adscivit sibi gentes omnes in haereditatem, id est, erga quaslibet gentes et populos communiter, pro arbitrio, gratiam praedicationis aperit et defert, ex illis Ecclesiam colligit, quod est fundamentum praedicationis generalis Evangelii.
[...]
DE ARTICULO SECUNDO
De mortis Christi fructi sententiam dicturo, lubet sequi filum Ambrosiani dicti, quod est Lib. 5. in cap. 7. Lucae. Si Christus pro omnibus mortuus est: specialiter tamen pro nobis passus est. Itaque hic primo loco agam, de morte Christi pro omnibus hominibus: deinde, de eadem pro solis electis et credentibus oppetita.
De Morte Christi pro omnibus.
Est communis quaedam Dei φιλανθρωπία, qua dilexit totum genus humanum lapsum, et ferio omnium salutem voluit.
[...]
De Morte Christi pro solis Electis.
Pro nobis, inquit Ambrosius, specialiter mortuus est Christus.
[...]
ERRORES
Quorumcunque contra secundum Articulum.
Christus nullo modo mortuus est pro iis, qui pereunt.
IN ARTICULUM SECUNDUM.
[...]
Sed tanturn pro ovibus suis electis, sive fidelibus omnibus et singulis, eorumque loco etc bono, animam posuit, sive mortuus est Christus, eo sensu, ut eorum sit salvificus Sacerdos, propitiator et victima, eos solos, Patri suo actu ipso reconciliarit, eisque remissionem peccatorum, justitiam et vitae aeternae haereditatem impetrant [...]
In Thesin Tertiam.
Nam pro his solis Christus oravit. Joh. 17.9 Idcirco etiam diserte refertur meritum Christi ad electos et fideles et Christo auscultantes. [...] Hinc porro dicitur Dominus animam suam dedisse pro multis. Esai. 53. 11. justificabit justus servus meus multos; quorum iniquitates ipse bajulaverit. Matth.20.28. Sicut Filius hominis non venit ut sibi ministratur, sed ut ministraret, detque animam suam in redemptionis pretium pro multis. Et 26.28. Hoc est enim sanguis meus Novi Fœderis, qui pro multis effunditur in remissionem peccatorum. Item nominatim pro ovibus suis. Johan. 10. 15. Prout novit me Pater, ita et ego novi Patrem, et animam meam depono pro ovibus.
(Lugduni Batauorum: 1620, vol. 3 [Judicia theologorum provincialium], p. 107)
nunquam Scriptura sic loquitur; Christum mortuum pro omnibus et singulis homimbus: pro omnibus mortuum esse alicubi dicit; pro singulis nusquam: Nec ex eo, quod pro omnibus mortuum affirmat, concludendum est, pro singulis mortuum esse. Aliud enim est, pro omnibus mori, aliud pro singulis. Pro singulis qui moritur, pro omnibus moriatur necesse est: sed non contra. Sanarunt Apostoli omnem morbum, sed non singulos. Scribae et Pharisaei decimabant omne olus, sed non singula olera, etc. quivis morbi, seu omnia morborum genera; quodvis olus, seu omne genus olerum; non singula generum significantur: hoc sensu Scriptura dicit Christum pro omnibus mortuum, id est, pro quibusvis, sine discrimine Judaeorum, gentium, hujus vel illius linguae, populi, nationis, etc. Mortuum igitur dicit Christum pro omnibus, nempe, pro electis omnibus, ex omnium hominum genere, ut liquet ex Apoc. 5. vers 9. ubi scnes canticum novum dicuntur cecinisse agno, dicentes, dignus es qui accipias librum, et aperias sigilla ejus, quoniam mactatus es, et redemisti nos Deo per sanguinem tuum, ex omni tribu, et lingua, et populo, et natione.
Hinc est, quod eadem Scriptura, sine ulla sui contradictione, alibi passim dicat, Christum mortuum esse pro multis, Esa. 53. 12. Matth. 20. 28. Marc. 10. 45. Filius hominis venit, ut daret animam suam redemptionis pretium pro multis. Matth. 26. 28. Hoc est sanguis meus Novi Testamenti, qui pro multis effunditur in remissionem peccatorum. Heb. 9. 28. Christus semel oblatus, ut multorum peccata tolleret. Manifeste indicans per omnes non singulos intelligi.
(Lugduni Batauorum: 1620, vol. 3 [Judicia theologorum provincialium], p. 125-126)
seriptura id expresse dicat, quis Christianus contradicet?
Legimus Christum pro omnibus mortuum esse. 2. Cor. 5. 15.
Christum seipsum dedisse ἀντίλυτρον pro omnibus 1. Timoth. 2. 6.
Christum mortem gustasse pro omnibus Heb. 2. 9
Christum propitiationem esse non tantum pro nostris peccatis, sed et pro totius mundi scil. peccatis 1. Joh. 2. 2.
Per Christum omnes vivificandos. 1. Cor. 15. 22.
Christum esse agnum, qui tollit peccata mundi Joh. 1.29.
Carnem Christi esse datam pro mundi vita Joh. 6. 51. 33.
Verum et in eadem scriptura Evangelica legimus, Christum dedisse animamin λύτρον pro multis. Matth. 20. 28.
Sanguinem Christi fusum esse pro multis in remissionem peccatorum. Matth. 26.28. Marc. 14. 24.
[...]
Christum oblatum esse ut multorum peccata tolleret. Heb. 9. 28. [...]
Christum portasse, baiulasse peccata multorum Esa. 53.
Christum septimana illa corroboraturum fœdus multis Dan. 9. 27.
[...]
Idem patet ex collatione loci eiusdem Apostoli, qui exstat in cap. 5. 9. Mactatus es et emisti nos Deo per sanguinem, ex omni tribu et lingua et populo et gente. Praedictae auxesi, qua Johannes usus est, non absimilia sunt illa Christi: sanguis meus effunditur pro vobis, quod Lucas habet: et pro mutis; quod Matthaeus et Marcus habent.
Item illa Angeli; gaudium magnum erit vobis, et toti populo: item illud Christi; habeo alias oves (pro quibus scilicet etiam animam pono, quas me oportet adducere: et Petri illa; vobis vestrisque liberis facta est promissio, et omnibus qui longe sunt. quoscumque scilicet advocaverit Dominus Deus noster.
Praeterea gentium Apostolus aperte docet, quid in hac materia per Mundum sera scriptura intelligat, cum divitias gentium et divinas mundi pro uno et eodem sumit, Rom. 11. 12. et per mundum designat eos quibus Deus non imputat peccata, id est electos et credentes in mundo universo 2. Cor. 5. 19. Uno verbo multi et omnes illi, nulli alii sunt quam Ecclesia Catholica.
(Lugduni Batauorum: 1620, vol. 3 [Judicia theologorum provincialium], p. 136)
Qui hoc fine in mundum venit, et mortem subiit, ut pro suis quos pater ipsi ab aeterno dederat, rogaret, et eorum causa seipsum sanctificaret, ut peccata multorum perferret , ut animam suam in redemptionis pretium daret pro multis, ut funderet sanguinem pro multis in remissionem peccatorum, ut semetipsum exponeret pro Ecllesia, ille non intendit omnibus et singulis remissionem peccatorum et reconciliationem cum Deo impetrare. At Christus hoc fine in mundum venit et mortem subiit, ut pro suis, quos Pater ipsi ab aeterno dederat, rogaret. Johan. 17. v. 9. et illorum causa seipsum sanctificaret. ibid. v. 19. ut peccata multorum perferret. Esai. 53. v. 11.12. ut animam suam daret in redemptionis pretium pro multis. Matth.20. v. 28. ut funderet sanguinem pro multis in remiflionem peccatorum, Matth, 26. v. 28. ut exponeret semetipsum pro Ecclesia. Eph. 5. v.25. Ergo non intendit omnibus et singulis remissionem peccatorum, et reconciliationem cum Deo impetrare. [...] Huc etiam faciunt sequentia.
Hebr. 9. v. 28. Christus semel oblatus, ut in seipso attolleret multorum peccata.
(Lugduni Batauorum: 1620, vol. 3 [Judicia theologorum provincialium], p. 150)
Foedus gratiae est, quo Deus Christum ipsum, ejusque beneficia, gratis promittens, ab homine vicissim exigit, ut fide Christum recipiat ac resipiscat. Hos. 2. 16.19.20. Ezech. 36. 26. etc. Mal. 3. 1. Finis igitur mortis Christi est, ut beneficia in foedere promissa mereretur et applicaret, non omnibus, sed omnibus electis. Matth. 26. 28. Dan. 9.27. Marc. 10.45. nam ne omnes quidem ad Euangelii sui fœdus invitat, Ephes. 2. 12. Rom. 9. 4. Et haec causa est, quamobrem Christus passim dicatur mortuus pro multis, pro Ecclesia, etc. Actor. 20. 28. Rom. 8. 33. 34. Ephes. 5. 25. Esai. 53. 12.
 
 
WINDECK, Johann Paul [Johannes Paulus Windekius] (c.1550-1620), theologian. He wrote against Calvinists.
Controversiae de mortis Christi efficacia inter catholicos et calvinistas hoc tempore disputatae. In quibus 286 argumentis, Calvinistarum errore destructo, confirmatur VERITAS Catholica, contra quam, CHRISTUM NON PRO OMNIUM HOMINUM SALUTE MORTUUM ESSE, horribiliter blasphemant Professores Calvinismi Genevenses, Basileenses, Heidelbergenses, Tigurini, Bernenses, etc. (Coloniae [Cologne]: Arnoldus Quentel, 1603, in-4.)
Contra Calvinistas, et alios. pars I., Classis II. (p. 75-77)
PROGREDIOR ad ea Scripturae loca, quae pеrspicue affirmant, Christum passionem suam PRETIUM esse voluisse, et exoluisse pro OMNIBUS, ex diabólico jugo hominibus redimendis. Matth. 20 testatur Christus, se mortalium vitam ingressum esse, non ut ei officiorum obsequia exhiberentur; sed ut ministraret, et daret ANIMAM SUAM REDEMPTIONEM PRO MULTIS. Quam sententiam totidem verbis repetit Marcus 10. capite. Tantum abest, ut adversarii hoc dicto convinci se posse putent, ut multo magis inde praesidium captent erroris sui stabiliendi. Cùm enim non pro OMNIBUS, sed pro MULTIS, se vitam suam in pretium expensurum testetur, apparet hac voce, MULTIS, selectam tantùm multitudinem electorum, ceu florem ex humano genere delibatum, designari.
Cùm huic firmamento leviusculo et inepto non minimum innitantur hostes Euangelici; cogor vocem, MULTIS, paulo accuratius explicare; ut omnibus palàm fiat, ex quàm tenui et misero latibulo nos oppugnent. Itaque rogo aequum Lectorem, ut mihi ignoscat, quod tantùm operae in re frivola cogar ponere. Hinc enim apparebit adversariorum vanitas et impudentia, qui cùm solidis probationibus destituantur, his tamen ficulneis argumentis praeliari non pudeat tantos Apodidicos.
  • Primo ostendam; vocem, MULTIS, et ex sua significatione, et ex usu Scripturae pro OMNIBUS hîc accipiendam;
  • idque secundo necessàrio faciendum esse, nisi Scripturas sibi invicem pugnare concedant adversarii.
  • Tandem tertio, si obtinerent quod vellent, tamen inde ineptam consequentiam deducere monstrabimus.
Matthaeus utitur voce ἀντὶ πολλῶν, quae aliud sonat, quàm Latinis vox MULTIS. Apud nos tantùm opponitur PAUCIS, apud Graecos populi multitudinem significat, id quod fermè nobis VULGUS sonat. Itaque juxta hanc significationem; ἀντὶ πολλῶν, non in Praedicamento Relationis, sed Quantitatis accipienda est. Hinc igitur Adversarii concludere non possunt, Christum dedisse pretium redemptionis pro MULTIS, respectu aliorum, pro quibus non dederit; sed pro numerosa sea magna multitudine, qualis est universum genus humanum. Germanice dici potest, für ein gantze gemeyn, oder grossen hauffen.
Ministri Palatini in Refutatione Scalae aureae, pag. 27. et 28. insulsè utuntur testimonio Origenis Homilia 12. in Matth. et Hieronymi in hujus loci commentario; eo quod de MULTIS CREDENTIBUS dictum hoc accipiant. Loquuntur enim non de Dei Redemptoris proposito, vel de numero redemptorum; sed de sola redemptionis efficacia, quae solis fidelibus ad salutem applicatur. Cur non multó magis considerant, quae clarius alibi hi Patres scripserint: nam eos nostram sententiam plurimis locis defendere, suo loco perspicuum faciam. Imo perpendant Aduersarii, quae ex consensu Graecorum Patrum hoc loci annotârint Theophylactus et Euthymius, qui monent vocem, MULTIS, de omnibus exponi debere.
Deinde observavit Augustinus, lib. 6. cap. 12. contra Julianum, vocabulum MULTI pro OMNIBUS frequenter usurpari in Scriptura. Cujus significationis ibi quaedam ponit exempla. Nos haec addimus: Multi vocati, pauci electi; aequipollet huic dicto Marci 16. Praedicate Euangelium omni creaturae. 1. Cor. 10. Multi unum corpus sumus, id est, omnes Christiani. Et Rom. 5. Unius delicto MULTI mortui sunt; aequipollet ibidem huic: In OMNES homines mors pertransiit. Per unius delictum in OMNES homines in condemnationem; aequipollet huic: Per unius inobedientiam peccatores constituti sunt MULTI.
Praeterea constat Matthaeum multis Hebraismis abundare: nam in hoc idiomate primo Euangelium suum conscripsit. Non mirum igitur, si hoc loci phrasi Hebraica utitur; vocem MULTIS pro omnibus sumendo, quae frequenter in hac significatione in Scripturis veteris Instrumenti occurrit. וְרַבִּים MULTI e dormientibus in pulvere terrae evigilabunt, Danielis 12. id est, OMNES resurgent. מֵרֹב a MULTITUDINE dierum visitabuntur, Esaiae 24. Noster textus habet: Post MULTOS dies visitabuntur. Loquitur de perpetuo cruciatu damnandorum, quod MULTIS diebus, seu OMNI tempore sint inferni supplicia perpessuri.
Secundum aliam formam, MULTUM, vel MULTITUDO sumitur pro MAJORI parte. מַרְבִּית MULTITUDO populi, id est, MAJOR PARS. Extat hic locus 2. Paralip. cap. 30. versu 18. Eadem phrasis est 1. Paralip. cap. 12. Et alibi haec vox significat copiam et abundantiam: Deuter. 33. Levit. 16. Judic. 6. Esaiae 8. Psal. 96. Psal. 24.
Ex linguae igitur, et Scripturae modo loquendi, quid aliud obtinebunt Adversarii, quàm vocem hanc pro omnibus, aut pro majori parte: aut pro magna abundantia, copia et plenitudine hominum, non autem pro certo et definito, ac ab aliis segregato numero, accipiendam esse?
Verum quid diu nodum in scirpo quaerimus, et in re trita operose probationes conquirimus? Ipsummet Paulum (nisi repugnare Matthaeo fingere lubet) clarissimum habemus horum verborum interpretem, 1. ad Timoth. 2. cap.
Contra Calvinistas, et alios. pars I., Classis XXIV. (p. 250)
THEOPHYLACTUS, Graecorum Patrum, et praecipuè S. Chrysostomi Abbreviator magnae dexteritatis, quem nobiscum sentire supra diximus, Classe 1. et 2. et infra Class. 29.
ibid. (p. 252)
EUTHYMIUS, laboriosus Graecorum Patrum Rhapsodus, ... in cap. 20. Matth. hisce verbis nobis suffragatur: Pro OMNIBUS animam suam tradidit, OMNESQUE redemit: quanquam multi sua spоnte in servitute remanserunt.
Contra Calvinistas, et alios. pars I., Classis XXIX. (p. 277-279)
Nihil etiam ad rem facit LOCUS, quem [Paulus] Tossanus Heidelbergensis [1572–1634] Thesi 22. in Disputation. ex Esaia objectat, qui sentit Christum eorum iniquitates portasse, qui per ejus salvificam cognitionem aeternam vitam adipiscuntur: In scientia sua justificabit ipse justus servus meus (Messias) MULTOS, et iniquitates eorum ipse portabit. [...] Quod argutatur Tossanus de voce MULTOS, nimis vanum est, et responsione indignum. Ne enim putaremus restare aliquos, pro quibus satisfactionis pretium non exolverit, mox se explicat ibid. versu 6. et demonstrat, id pro omnibus hominibus, nemine excluso, intelligi debere. Posuit Dominus in eo iniquitatem OMNIUM nostrum.
Idem stoliditatis fermentum sapit, quod QUINTO obtendit ex Daniel. 9. cap. qui vaticinatur Christum foedus suum cum MULTIS percussurum. Non enim intelligendus est, quasi Deus homines quosdam à foedere universalis gratiae repudiârit, sed phrasi Hebraica utitur, qua vocabulum multis, non semper pro certa et definita, ас ab aliis separata turba, sed pro grandi ас promiscuo hominum cœtu saepè in Scripturis usurpari supra copiose demonstravi Classe 2. Eo, ne actum agere videar, Lectorem remitto. Hoc unicum addidisse contentus, quod Daniel cap. 12. eundem loquendi modum usurpat, ubi praedicens universalem omnium hominum resurrectionem, ait MULTOS ad vitam resuscitandos. Nimis delirus esset, qui vocem MULTOS, aliquibus hîc opponi, et non ad omnes homines extendi contenderet.
SEXTUM locum petit Tossanus ex Rom. 5. cap. ubi Apostolus Antithesin instituens primi et secundi Adami, illius reatum in omnes homines transiisse; at hujus (Christi) gratiam MULTIS obtigisse testatur. Ubi multos opponi pauci cum Beza praeceptore somniat Tossanus. Quàm insulsè nostram doctrinam hinc cavillentur, supra fusè explicavi, Classe V.
Perperam etiam huc torquent potiora Calvini mancipia dictum Christi, quo sanguinem suum pro MULTIS effundendum testatur. Nam vocabulo MULTIS, aut ejus efficaciam praedestinatis solis applicandam fore denuntiat; id quod nostrae sententiae non reluctatur: aut eo reprobos, quoad paternam Dei benignitatem, non excludi, ac uniuersum genus designari, testis est Euthymius, cujus in huius loci Commentario haec sunt verba:
    Ille sanguis (agni Paschalis) pro solis effundebatur Hebraeis: hic autem, nempe Christi sanguis, pro omnibus hominibus. MULTOS hîc dicit OMNES: nam omnes multi sunt, vel MULTIS dixit comparatione gentis horum Hebraeorum: illis enim plures sunt hi, qui ex omnibus liberantur et salvantur, propter quos Christus est mortuus. Hic sanguis effunditur in remissionem omnium hominum: ille tantum in salutem primogenitorum effundebatur.
Vocem MULTIS, tum hoc loci, tum in cap. 20. Matth. universali signo aequipollere, auctores habemus Chrysostomum, et ejus Abbreviatorem Theophylactum, in horum locorum enarrationibus.
 
 
But this his response was very sharply critized by calvinist Daniel CHAMIER (1564–1621), one of the major leaders of the French Reformed Church, in work
Panstratiae Catholicae sive controversiarum de religions adversus pontificios corpus
Genevae: 1626, pp. 258-259 et 267
 
 
LANUZA, Jerónimo [Gerónimo/Hieronymus] Bautista de (1553–1624), O.P., bishop, theologian.
Las homilias sobre los evangelios de la quaresima. Homilia quinze [De la subida a Jerusalen, y hijos del cebedeo, en el miercoles tercero de quaresma. (Matth. 20).], §. 4 (Zaragoza: 1636, vol. 1, p. 696).
Porque dixo Christo, que su passion era por muchos, sendo por todos?
Agora entendereys el misterio, que començamos a dezir de la piedra. Yo, dize Dios, la e de sincelar, para que sea toda labrada, y para señalar la labor, dize que se mira con fiete ojos. Septem oculi super lapidem unum. Siete son los vicios capitales, a de ser la labor para acabar con todos ellos: diga essa con ellos, y para cada qual dellos, aya su particular labor en la piedra, que le corresponda. Y aun esto parece, que es lo que quiso señalar el Señor en las ultimas palabras deste Euangelio, que hazen correspondencia con las primeras. Dize al principio, que auia de ser entregado, preso, atado, açotado, burlado, crucificado, muerto. Señor, para que tanta sobra de penas, pues sobraua la menor dellas? Venit filius hominis, dare animam suam redemptionem pro multis. A de dat su vida, para redencion de muchos. O Señor, mas dificultad me causa esso, que essotro. Como dezis, por muchos? Que, no a de ser por todos? Ai da vozes vuestro Apostol : Pro omnibus mortuus est Christus (2. Cor. 5. 15), y vuestro Profeta mucho antes auia dicho, Deus posuit in eo iniquitates omnium nostrum (Isaiae 53. 6).
Admirables puntos de Teologia enseñan los Dotores, para declarar esto: unos que si bien es verdad, que murio por todos quanto a la suficiencia, pero quanto a la eficacia, no, sino por muchos. Otros ponderan las frases de hablar de la Escritura : que vsa a vezes deste termino, muchos, queriendo comprehender a todos, y dizen cosas muy acertadas. Pero un particular Sacramento hallo, que lo señalò San Agustin, y es, que dezir, Pro multis, es lo mismo, que dezir, por diferentes y varios, por diversos y aun contrarios. Dize un Capitan general, que tiene un gran numero de soldados a su gouierno : Señor gran paciencia es menester, y gran prudencia, para tratar con muchos, y lleuar a muchos. Pues que, no los tratays a todos? Si, pero con aquella palabra, muchos, quiere declarar, variedad de personas y condiciones. Si todos fueran uno en condicion, en trato, en pensamientos, no fuera tanto, pero essos, todos son cada qual de su manera, uno triste saturnino, otro jouial alegre : uno no ay hazerlo mouer en las enpresas, otro no ay hazerlo sossegar. De aqui nace el dicho, que es gran trabajo el regir a muchos, esto es, diferentes en condiciones, y calidades. El misterio de la muerte de Christo, no es solo, que murio por todos, sino que essos todos, son muchos, esto es, varios, diferentes, contrarios a vezes, y enemigos entre si : uno soberuio, que por un punto de honra perdere mil haziendas, otro auaro, que no perdera un real de hazienda por mil puntos de honra. Uno pesado, perezoso, que no ay hazerlo mouer, otro tan ardiente para sus profanidades, que es un fuego. Uno tan amigo de su apetito, que por tener un gusto, o deleyte, pondra a riesgo su vida, otro, que por lo que deue hazer, no la arriscarà un punto. Por esto pues se dize con gran misterio, que Christo murio por machos, esto es, por varias y muchas maneras de pecadores y pecados, a la manera que el Apostol S. Pablo, contraponiendo la redencion y obediencia de Christo, a la culpa y desobediencia de Adan, dixo, que por el pecado de nuestro primero Padre, fueron hechos muchos pecadores. Per inobedientiam unius peccatores constituti sunt multi (Ad Rom. 5. 19). Como, multi? No fuymus todos? Si : que omnes in Adam peccaverunt, mas con essa forma de hablar, quiso declarar mas que esso, esto es, que de aquel primer pecado, como de primera rayz, nacio tanta variedad y muchedumbre de pecados y pecadores, como vemos, unos de una manera, otros de otra, porque como se desenfrenò la naturaleza, y quedaron libres sus afectos y inclinaciones, y essasson varias y diferentes, lo son los pecadores, que no solo son uno en el pecado original, pero muchos y varios en los actuales, que del como de su primer principio se originan. Pues como estos, con ser todos, se llaman muchos, por la variedad, en razon de pecados, assi aunque Christo murio por todos, se dize con gran propiedad y misterio, que murio por muchos, porque estos todos, no son unos en especie de pecados, sino diferentes, muchos, y varios.
De aqui se entiende lo que dixo Isaias de Christo. Ipse peccata multorum tulit (Isai. 53. 12). O Profeta santo, vos os dexays de dezir, que Deus posuit in eo iniquitates omnium nostrum. Si le cargò el Padre los pecados de todos, como dezis, que lleuò los pecados de muchos? Por ventura, cargandoselos todos, dexòse caer algunos, que no los quiso lleuar? Dize bien : todos los pecados lleuo, pero essos no eran de una manera, sino de muchas y diferentes, y quiere dezir, que no solo lleuo los de todos, segun que somos uno, en el pecado original, sino segun que somos muchos, en variedad, y diferencia de pecados actuales. Por esto (dize) vino a dar su vida en redencion por muchos, redemptionem pro multis. Muchas, varias, diferentes, y contrarias culpas, muchas, varias, diferentes, y contrarias penas piden, para que diga la pena en todo con la culpa. Para esto sean tales las penas de Christo, que como como las culpas son en todo genero, lo sean las penas, y como las culpas son en todo este cuerpo de pecado, sean las penas en todo su cuerpo de santidad. Por esto padecio el Señor, dize Santo Tomas, todo genero de penas, en honra, en lo que tenia de hazienda, que era solo sus ropas, en persona, en cabeça, ojos, boca, manos, de todo genero de personas, Iudios, Gentiles, Sacerdotes, seglares, Reyes, soldados, amigos, enemigos, esso que va seña lando el mismo: Tradetur Principibus Sacerdotum, qui condemnabunt eum, et tradent gentibus ad illudendum, flagellandum, etc. (3. p. q. 46. a. 5).
Latin transl. by Onésime [Onesimus] de Kien (†1654), OFMCap. in Homiliae quadragesimales (Antverpiae: 1649, tom. 2, p. 122; Lugduni: 1659, tom. 2, p. 122; Coloniae Agrippinae: 1686, tom. 2, p. 122).
Quare Christus dixit mortem suam multis profuturam, cum pro omnibus sit mortuus?
[...] Venit filius hominis dare animam suam redemptionem pro multis. Domine, hoc mihi majorem adfert difficultatem, quam primum. Quomodo dicis: Pro multis? Quid? Nonne dabis pro omnibus? Ibi tuus vociferatur Apostolus : Pro omnibus mortuus est Christus (2. Cor. 5. 15). Et tuus Propheta longe ante praedixerat: Posuit Dominus in eo iniquitatem omnium nostrum (Isaiae 53. 6).
Admirabilia sunt, quae Theologi dicunt in hujus rei expositionem.
  • Quidam ajunt licet verum sit, quod pro omnibus mortuus sit sufficienter, efficacicer tamen non nisi pro multis esse mortuum.
  • Alii phrasim expendunt scripturae, quae hac voce, Multi, aliquando utatur, cùm vult comprehendere, aut significare omnes, multaque dicunt perdocta. Verum singulare invenio mysterium, quod D. Augustinus indicavit, nempe dicere, Pro multis, idem esse, ac dicere pro variis, diversis, immo, et contrariis. [...]
 
 
GORDON, James (1553-1641), S.J., theologian, exegete.
on Romans 5. Commentariis. Luteniae Parisiorum: 1632. tom. III., p. 410
Illud multi est omnes.
on Hebrews 9:28. Commentariis. Luteniae Parisiorum: 1632. tom. III., p. 610
Multorum, certè omnium, ac proinde etiam multorum; vel omnibus apparebit: et simul multis ad salutem, qui bene vixerunt.
on Matthew 26:28. Commentariis. Luteniae Parisiorum: 1632. tom. III., p. 84
Qui pro multis, Imo pro vobis, imo pro omnibus redimendis satis superque sufficiebat.
about restrictive understanding of word "all"
on Is. 60:6
Omnes, plurimi.
 
 
LA PUENTE, Luis de [Ludovicus de PONTE] (1554-1624), S.J., theologian, "studied under the celebrated Suarez" (CE).
Meditations, part iv., medit. xii, punct. iii (Segundo tomo de las meditaciones de los mysterios de N. sancta Fè. Valladolid: 1605, p. 93)
Latin transl.: Melchior Trevinnio, S.J. (Meditationes de praecipuis fidei nostrae mysteriis, Coloniae agrippinae: 1636, p. 85)
English transl.: John Heigham (Meditations on the mysteries of our holy faith. London: 1853, vol. 4, p.147-148)
He says:—"Qui pro multis effundetur"—"Which shall be shed for many;" that is to say, for all men in the world, Quoad sufficientiam, as to the sufficiency;—and also for many, Quoad efficaciam,—as to the efficacy and fruit they draw from it; and it is put into this chalice for all those for whom it has been shed. Of this He makes mention that we might understand His great liberality, since there is no man in the world, be he ever so wretched, for whom He has not shed His blood, and whom He does not invite to partake of its fruit, be he but a very slave, and the scum and refuse of the earth.Deinde dicit: qui pro multis effundetur, hoc est, pro omnibus hominibus, qui sunt in mundo quantum ad sufficientiam; et pro multis, quantum ad efficacitatem, et fructum, quem ex eо percipient. Et in hoc calice ponitur pro omnibus iis, pro quibus fuit effusus. Facitque huius rei mentionem, ut cognoscamus ejus liberalitatem, siquidem nullus est homo in mundo, etiam vilissimus, pro quo hunc sanguinem non effuderit, et quem ipse non inuitet ad ejus fructum, etiamsi mancipium sit, et faex terrae.Eo segundo dize, que será derramada por muchos: esto es, por todos los hombres del mundo, quanto a la sufficiencia, y por muchos quanto a la efficacia y fructo que della sacaran. Y eneste caliz se pone para todos aquellos por quien se derramó. Y haze mencion desto, para que conozcamos su liberalidad, pues no ay hombre en el mundo por vil que sea por quien no aya derramado esta sangre, y a quien no combide con el fructo della, aunque sea esclauo, y la hez de la tierra.
Colloquy.—O most liberal Saviour, seeing that one only drop of Thy precious blood suffices for the whole world, apply, I beseech Thee, the value of it to "many," to the end that "many" may enjoy its fruit. Amen.О Saluator liberalissime, siquidem una gutta tui sanguinis sufficit pro toto mundo, plurimis quaeso, ejus valorem applica, ut plurimi ejus fructu gaudeant, Amen.O Saluador liberalissimo, pues una gota de vuestra sangre basta para todo el mundo, applicád su valor a muchos, para que muchos gozen el fructo della. Amen.
Lud. de Ponte E societate Jesu Compendium meditationum, pars iv., medit. xii, punctum iii (Paris, 1668, vol. 2, p. 36)
... et pro multis,
  • et pro omnibus omnino, quantum est ex parte Christi. Et omnes vere dicuntur multi:
  • quod si multi intelligantur, quasi non omnes, sed quam plurimi, tamen id est verum, quantum ad fructus consecutionem, cujus omni se faciunt participes.
 
 
ÁLFARO, Gregorio/Grégoire de (c.1558-1660), O.S.B., theologian, Spanish translator.
He translated latin work of theologian Francois-Louis de Blois [BLOSIUS] (1506–1566), O.S.B.
While Blois' original latin text says:
Opera, Coloniae: 1572, p. 750; Coloniae, 1589, p. 691
... which shall be shed for many... qui pro multis effundetur
Álfaro translated it as:
Las Obras de Ludouico Blosio, (Barcelona: 1614, p. 553 )
... which shall be shed for all... que se derramara por todos
 
 
LORIN, Jean de [Joannes LORINI/LORINUS] (1559-1634), S.J., theologian, exegete.
to 1 Peter 4:8 ["love covers a multitude of sins"] (In catholicas tres B. Ioannis, et duas B. Petri Epistolas commentarii, Luguni, 1609, p. 282 ii - 283 i)
  • Multitudinem peccatorum. Multitudo universitatem significat, multa universa.
    • Sic enim in Proverbiis est, unde promptus hic locus, universae delicia operit charitas (10,12).
Sunt huius dicendi formulae alibi exempta non pauca.
  • Per inobedientiam unius hominis peccatores constitutos multos (Rom.5,19) Paulus dicit,
    • qui dixerat omnes in eo peccavisse (Rom.5,12):
  • patrem multarum gentium Abraham vocat (Rom.4,17) post Auctorem Genesis (17,4) et Ecclesiastici (4,20),
  • Daniel scribit, quod multi de his, qui dormiunt in terrae puluere, evigilabunt (12,2).
    • Subdit tamen partitionem, qua comprehenduntur omnes, alii, in vitam aeternam, et alii in opprobrium, ut videant semper (ibidem).
  • Christus ait
    • et sanguinem suum pro multis effusum (Matt.26,28):
    cum
    • Joannes dicat Christum propitiationem esse pro peccatis totius mundi (1Jo.2,2),
    nec dubitari possit cuiuis exhiberi vocationis gratiam sufficientem, quia
    • vult omnes Deus salvos fieri, et ad agnitionem veritatis venire (1Tim.2,4),
    • et Christus venit vocare peccatores ad poenitentiam (Matt. 9,13).
  • Notarunt Augustinus, ac Theophylactus multos poni nonnumquam pro omnibus: et idem est de enuntiationibus indefinitis habentibus universalium significationem: sicut etiam certum est, propositiones universali nota insignitas, capi debere pro indefinitis, definitis, et incertis.
  • Praecipit de istis rectè Salmeron (tom. 1. proleg. 11, quinquag. 3. can. 42).
And ibid. in "Index rerum" (in appendix to this book), referring to this passage it is said:
Multi pro omnibus in Scriptura frequens. 282.2.d.
to Act. 13:10 (In Acta Apostolorum commentaria, Lugduni, 1605, p. 570; Coloniae Agrippinae: 1621, p. 420)
multus pro omni.
  • Michaeas (cap. 4. 2) ait: quod properabunt ad Dominum gentes multae, id est, omnes, ас ex omnibus aliqui, juxta praedictionem CHRISTI (Matth.,24.14), et visionem Joannis (Apoc.7.9.).
  • CHRISTUS idem dixit sanguinem suum fundendum pro multis (Mat.26.28), hoc est, sine dubio pro omnibus, quantum ad sufficientiam:
  • sicut quod scribit Paulus per unins inobedientiam peccatores constitutos multos, intelligit reipsa omnes, sicut eodem loco expresserat (Rom.5.12,18,19).
to 1 Mach. 1:2 (Commentarii in Deuteronomium, Lugduni, 1625, p. 135)
multos pro omnibus ponere.
  • Matthaei 20. Venit filius hominis dare animam suam redemptionem pro multis,
ubi certum est multos significare omnes,
    • ut probat August. lib. 6. contra Julianum, с. 12.
Sicut et in illis Apostoli verbis ad Rom. 5.
  • per inobedientiam unius hominis peccatores constituti sunt multi.
  • Matthaei 26. hic est sanguis meus qui pro multis effundetur, id est, pro omnibus,
    • ut ad haec verba Euthymius, Multos hîc dicit omnes: nam omnes multi sunt.
 
 
PÉREZ, Antonio (1559-1637), O.S.B., theologian, exegete.
on Rom 5:15 (Authentica Actuum Apostolorum, et epistolae ad Romanos fides. Lugduni : Sumptibus Ludovici Prost, 1625. 302 pages., page 196-197)
Ex quo sequitur sensum elogii esse, quod sicut Adam obfuit omnibus, sic Christus omnibus profuit, et non utcumque, sed largiùs, et abundantiùs. Et potest juvari hoc ex eo quod ly multi idem esse solet quod omnes. Vel uti cùm Christus Dominas dixit
  • Matth. 20. Venit filius hominis dare animam suam in redemptionem pro multis.
  • Et rursum in consecratione calicis, Pro vobis et pro multis effundetur.
imo et hîc vers. 19. Sicut per inobedientiam unius hominis peccatores constuti sunt multi : ita et per unius obeditionem iusti constituuntur multi.
 
 
FILLIUCCI, Vincenzo (1566-1622), S.J., theologian.
tract. IV [De Eucharistia], cap. IV (Moralium quaestionum de Christianis Officiis in casibus Conscientiae. Lugduni: 1634, t. 1, p. 64)
Dices. Quomodo sunt explicandae particulae illae (pro vobis et pro multis) de effusione quoad sufficientiam, an quoad efficaciam?
Respondeo utroque modo.
  • Et primo quidem si explicentur de effusione quoad sufficientiam, hic erit eorum sensus:
    • pro vobis Apostolis, et pro multis, id est pro aliis omnibus qui multi sunt.
    • Vel pro vobis, id est, Sacerdotibus qui offerunt, et pro multis, id est, laicis, pro quibus offertur.
    • Vel pro vobis, id est, Judaeis, ex quibus erant Apostoli, et pro multis, id est, Gentibus, ex quibus major Ecclesiae pars erat congreganda.
  • Secundo, si explicentur de effusione quoad efficaciam, hic erit sensus: pro vobis, id est, Apostolis, qui praesentes estis: et pro multis, id est, pro aliis praedestinatis. Quia vero Judas utpote reprobus non participavit hanc efficaciam, cum tamen esset praesens: ideo verba illa, pro vobis, non supponunt pro omnibus Apostolis, sed pro electis tantum. Ex hac autem duplici explicatione, secunda videtur communior, et approbatur à Catechismo Pii Quinti, et jure: quia hoc Sacramentum est institutum ad hoc, ut per illud applicetur Christi meritum. Applicatio autem magis pertinet ad efficaciam, quam sufficientiam. Ideo, etc. Plura Enriq. cap. 17. 18. et 19. et Suarez disput. 60. sect. 3.
 
 
LAPIDE, Cornelius Cornelii a (1567–1637), S.J., theologian and one of the most famous catholic exegetes in history.
In 19th century his commentary to Gospels were translated also in English (see CE).
on Isaiah 53:12 (vol. xi, p. 638)
["he hath borne the sins of many"]
Of many - i.e. of all. For all are many.MULTORUM, - id est omnium. Omnes enim sunt multi.
on Hebrews 9:28 (vol. xix., p. 449)
["to bear/exhaust the sins of many"]
Of many. i.e. of all men, who are many, says Theophylact."Multorum," id est, omnium hominum, qui multi sunt, inquit Theophylactus.
on Matthew 26:28 (vol. xv, p. 559; Antverpiae: 1639, p. 483)
["blood ... which shall be shed for many"]
Which for many. - i.e. for all men. For these all are very many.QUI PRO MULTIS, - id est pro omnibus hominibus; hi enim omnes sunt valde multi.
on Daniel 12:2 (vol. xiii, p. 167)
["Many of those who sleep in the dust of the ground will awake"]
The sense is: all that are dead, shall rise again. Thus, the "many" is taken for all in Rom. 5:15 "by the offence of one, many died" and Matth. 26:28: "which shall be shad for you and for many." Thus St. Augustine, The city of God, XX:21, Theodoret and others.Sensus est, omnes qui mortui sunt resurgent. Sic τὸ multi capitur pro omnes, Rom. v, 15: "Unius delicto multi mortui sunt"; et Matth. xxvi, 28: "Qui pro vobis et pro multis effundetur." Ita S. Augustinus, XX De Civit. xxi, Theodoretus at alii.
on 1 Peter 4:8 (Paris 1891, vol. XX, p. 355)
["charity shall cover the multitude of sins"]
MULTITUDE, i.e. universality, OF SINS. So it is said, that Christ suffered for many, i.e. for all. Matthew 26:28 and that many - i.e. all - will rise again in day of judgment. Daniel 12:2.MULTITUDINEM, id est universitatem, PECCATORUM. Sic dicitur Christus passus pro multis, id est pro omnibus, Matth.26.28 et quod multi, id est omnes resurgent in die judicii, Daniel 12. 2.
TODO Barbier
 
 
the same LAPIDE, Cornelius a (1567–1637), S.J., exegete, theologian.
to Matthew 20:28 (Commentaria in quatuor Evangelia, Antverpiae, 1639, p. 391; Venetiis, 1761, p. 280; Commentaria, Paris 1891, vol. XV, p. 453)
A ransom for "many".REDEMPTIONEM PRO MULTIS.
Not as if Christ died only for the predestinated ones, as the heretics formerly called Predestinarians, and Calvin, in recent times, maintained: for that Christ suffered and died for all men S. Paul clearly teaches (2 Cor. v. 14.) and 1 S. John ii. 2.Non quasi Christus pro solis praedestinatis mortuus sit, uti voluere haeretici, olim inde dicti Praedestinatiani, ac nuper Calvinus; Christum enim pro omnibus omnino hominibus passum, et mortuum esse, diserte docet S. Paulus 2. Cor. cap. 5. v. 14. et S. Joannes ep. 1. c. 2. v. 2.
  • But "for many", that is for all, says Euthymius, because these all were not few but many. So "many" is taken for all/men in this chapter v. 16, and chapter 26. vers 28, and Romans cap. 5. vers 19, and elsewhere.
  • Sed pro multis, hoc est pro omnibus, ait Euthymius, quia omnes hi fuere non pauci, sed multi. Sic τὸ multi, accipitur pro omnibus/hominibus, hoc cap. v. 16. et cap. 26. v. 28. et Rom. cap. 5. v. 19. et alibi.
  • Or for many; because although Christ died for all, and obtained for all and bestowed upon all means sufficient for salvation, yet the fruit of His death, and salvation in its completeness falls to the share of the just only and those who persevere until death in righteousness. So S. Jerome, Jansenius, Maldonatus and others.
  • Aut certe pro multis, quia licet Christus pro omnibus mortuus sit, omnibusque media ad salutem sufficientia postularit, impetrarit, et dederit; tamen fructus mortis ipsius, et perfecta salus tantum ad justos, et eos, qui in justitia usque ad mortem perseverant, pervenit. Ita S. Hieronym. Jansen. Maldon et alii.
to 1 Tim. 2:4 ["God ... will have all men to be saved"] (Commentaria In Omnes D. Pavli Epistolas, Antverpiae, 1614, p.798; Commentaria, Paris 1891, vol. XIX, p. 19)
You would ask, why therefore in Mt 20:28 and another it is not said, that the Son of man came to give his life "for all," but "for many"?Dices: quomodo ergo Matth. 20. v. 28. et alibi dicitur quod filius hominis venit dare animam suam non pro omnibus, sed pro multis?
  • Some answer, "for many" namely for those, who are elect, Christ gave his life effectively, while for all sufficiently.
  • Respondent aliqui, pro multis, scilicet electis, Christus animam dedit efficaciter, sed sufficienter pro omnibus.
  • However more naturally and genuinely I response: "for many" that is for all: for all are many. He wanted to say that this Christ's benefit is not for few, but for many put for all men, who are, were or will be the multitude. So in many other places by "many" there is understood all.
  • Verùm genuinè, et simpliciter respondeo, pro multis, id est, pro omnibus: omnes enim sunt multi. Vult enim dicere non ad paucos se extendere hoc Christi beneficium, sed ad multos, puta ad omnium hominum, qui sunt, fuerunt, vel erunt multitudinem. Ita saepè alibi per multos intelliguntur omnes.
So in many other places (quoted in forst part of our work) he mentioned only interpretation of word "many" as all and in 4 such places he explicitly affirmed it about words of consecration (Matthew 26:28).
 
 
WIGGERS, Johannes (1571-1639), theologian
Commentaria in Summam S. Thomae, pars III, q. 78, art. 1-3 (Lovanii: 1665, p. 225-226)
Additur denique, qui pro vobis et pro multis effundetur. Ubi observa Graecos habere, еffunditur, in praesenti, quod idcirco nonnulli interpretantur, ut sit idem quod libatur, seu Deo offertur: alii tamen decent proprium et litteralem sensum esse ut intelligatur de reali effusione facta in passione, propter cuius instantiam proximam potest Lucas intelligi dixisse in praesenti, effunditur.
Communis itaque expositio habet quando dicitur, qui pro vobis et pro multis effundetur quod significetur ibi efficacia passionis, et non tatum sufficientia; ideoque non dici, pro omnibus, sed, pro vobis et pro multis: id est pro electis, tùm ex Judaeis, ut erant Apostoli, tum ex gentibus, ut exponit Domin. Soto in 4. dist. II. art. 3. si vero intelligamus significari sanguinem Christi fundendum ut pretium sufficiens, quod satis probabiliter dici potest, tunc illud pro vobis et pro multis, explicabitur idem esse, quod pro omnibus, qui valdè multi sunt; quemadmodùm dicitur ad Roman. cap. 5. sicut per inobedientiam unius hominis peccatores constituti sunt multi: id est, omnes posteri Adae.
 
 
Jean Prévost [Joannes Praepositus] (1570-1634), S.J.
ad. ST III, q. 78. art. 3 / num. 25 [de sacramento Eucharistiae].
(Commentaria in tertiam partem S. Thomae de incarnatione verbi diuini sacramentis et censuris. Duaci : apud Gerardum Patte, 1629. p. 455)
In nostrâ liturgia praedictis verbis adduntur: novi et aeterni Testamenti, mysterium fidei, qui pro vobis et pro multis effundetur in remissionem peccatorum, quibus verbis significatur quod calix ... effundetur pro multis, id est omnibus, in remissionem peccatorum
 
 
GORCOMIUS [Joannes van Gorcum] (1572-1623), exegete. Follower of Lapide.
on Hebrews 9:28 (Epitome Comentariorum Guilielmi Estii et Cornelii a Lapide in omnes Pauli epistolas. Antverpiae: 1619, p. 903)
["to bear/exhaust the sins of many"]
Of many. i.e. of all men, who are many, says Theophylact.Multorum, id est, omnium hominum, qui multi sunt, inquit Theophyl.
 
 
RIVET, André [Andreas Rivetus] (1572–1651), "a rigid Calvinist and an uncompromising enemy of the Roman Catholic Church" (Schaff-Herzog).
Le catholique orthodoxe opposé au catholique papiste [Catholicus orthodoxus, oppositus catholico papistae],
tract. IV, quaest. 8 (fr. ed.: Saumur, 1616, pp 1186-1189; Latin ed.: Lugduni Batavorum 1630, tomus II, pp 388-394, Geneva 1644: tomus II, pp 243-248)
[Q.:]
    Est ne Iesus Christus pro solis praedestinatis mortuus?
Catholicus Papista:
    Non. Mortuus est pro omnibus,
    • ut dicit Ioannes 1. Epist. cap. 2. non solum propiciatio est pro nostris, sed etiam pro totius mundi peccatis.
    • Et 2. ad Corinth. 5. pro omnibus mortuus est.
    • Et 1. ad Tim. cap. 2. dedit semetipsum redemptionis pretium pro omnibus.
    Nisi passus effet pro omnibus, ipsius mediatio esset imperfecta, Damnati etiam conqueri possent, dicentes, Domine, tu non redemisri nos.
TODO
 
 
HURTADO, Gaspar (1575-1647), S.J., theologian.
Tractatus de sacramentis. Disp. iii [de eucharistia], diffic. vii. (Tractatus de sacramentis. Antverpiae : 1633)
et dicitur, qui pro vobis et pro multis effundetur in remissionem peccatorum, quia effundendus erat pro Discipulis, qui significantur particulâ vobis; et etiam erat effundendus pro omnibus aliis, qui significantur particulâ multis.
 
 
MENOCHIO, Giovanni Stefano (1575-1655), S.J., theologian, exegete. He wrote his commentaries shorly after Lapide and also used his works.
on Isaiah 53, 12 ["he hath borne the sins of many"] (Brevis Explicatio Sensus Literalis Totius S. Scripturae. Coloniae Agrippinae: 1630, tom. II, p. 81; Biblia. Alosti: 1828. vol. VI, p. 513)
Of many. Of all. For all are many.Multorum. Omnium; omnes enim sunt multi.
on Matthew 20:28 (Brevis Explicatio Sensus Literalis in N.T.. Coloniae Agrippinae: 1630, p. 50; Biblia. Alosti: 1828. vol. IX., p. 132)
Redemption for many. For redemption of men.Redemptionem pro multis. Pro redimendis hominibus.
on Matthew 26:28 ["blood ... shed for many"] (Brevis Explicatio Sensus Literalis in N.T.. Coloniae Agrippinae: 1630, t. II, NT, p. 66; Biblia. Alosti: 1828. vol. IX, p. 174)
For many. For all, who are many. Shall be shed.Pro multis. Pro omnibus, qui multi sunt. Effundetur.
on Hebrews 9:28 ["to bear the sins of many"] (Brevis Explicatio Sensus Literalis in N.T.. Coloniae Agrippinae: 1630, p. 457; Biblia. Alosti: 1828. vol. XI., p. 120)
Of many. Of all men, who are many.Multorum. Omnium hominum, qui multi sunt.
 
 
REINA, Tommaso (1579-1653), S.J., theologian
Prediche quaresimali (ed. Rome : Corbelletti, 1649. vol. 2, p. 159-160; Venetia : Giunti, 1650. vol. 1, p. 91)
E questa è la ragione, perche Christo fù veduto nella sacra Apocalisse incoronato non con una corona come gli altri Beati, ma con molte, et in capite eius diademata multa (Apoc. 19).
Anzi con tutte le corone, secondo la frase della divina Scrittura, che spesse volte mette molto per tutto.
  • Venit fillius hominis dare animam suam pro multis, cioè pro omnibus, come interpreta Theofilatto.
  • Così s'intendono quegli altri luoghi: hic est sanguis, qui pro vobis, et pro multis effundetur,
  • appresso San Luca; ipse peccata multorum tulit,
  • appresso Isaia; per inobedientiam unius peccatores constituti sunt multi,
  • appresso à Paolo: unius delicto multi mortui sunt,
аррresso lo stesso, ne' quali luoghi tanto è à dir molti, quanto tutti: cosi dunque, in capite eius diademata multa, cioè omnia.
 
 
TIRINUS, Jacobus (1580–1636), S.J., theologian, exegete.
on Hebrews 9:28 (Antverpiae: 1632, t. III, p. 480)
MULTORUM, id est, omnium nostrum
 
 
Barthélemy de los Ríos y Alarcón (c.1580-1652), O.S.A., theologian.
Christus dominus in cathedra crucis docens et patiens, tract. 1., cap. XII (Bruxelle, 1645, p. 60-62)
Hic est calix sanguini mei, novi et aeterni testamenti, qui pro vobis et pro multis effundetur in remissionem peccatorum. Sed solosne hîc Apostolos compellat Christus, dum pro vobis dixit? aut beneficii hujus eos tantùm participes esse desiderat? Maxime, inquit Theodoretus, sed agit cum toto genere humano: licet enim solos alloqueretur Apostolos, ad omnes tamen sermonem suum extendi volebat [...] Ex Christi porro verbis (pro vobis) Superius allatis dubium ejuscemodi exoriri posset: si haec (pro vobis) ad universum genus humanum referuntur, ut qui pro omnibus sanguinem suum profudit pretiosissimum; quare adjungit aliam particulam, et pro mulis? ideo, ait idem Theodoretus, ut magis magisque ostenderet quàm vehementi teneretur desiderio, et quàm prodiga arderet sollicitudine omnibus beneficiendi.
 
 
SYLVIUS, Francis (1581-1649), theologian.
Commentarii In ST.p.3,q.78,a.3 (Antverpiae 1695, vol. IV, p. 336)
Qui pro vobis, sumentibus scilicet, et pro multis, aliis.
Illi multi vel intelliguntur
  • omnes electi,
  • vel omnes omnino:
nam
  • pro omnibus sufficienter effusus est sanguis Christi;
  • pro electis vero, etiam efficaciter,
ut B. Tho. ad hoc propositum tradit in 4. dist. 8. q. 2. ar. 2. quaestiuncula 3. ad 7.
 
 
Juan de Piña Madritensis (1582-1657), S.J., theologian.
Commentaria in Ecclesiasticum, cap. XV. Ethologia CCCCLV (Commentaria in Ecclesiasticum. Lugduni, 1634, vol. 2, p. 680)
Matthaei 26. 27. Et accipiens calicem, gratias egit, dicens: Bibite ex eo omnes: Hic est enim sanguis meus, novi testamenti, qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum. Expendit Chrysostomus homil. 83. in Matth. illud: Qui pro mulits effundetur. Quid est, pro multis? Dictum putat Chrysostomus per relationem ad agnum illum paschalem: ac si dicat: Ille quidem agnus occisus est, et sanguis effusus pro salute primogenitorum Hebraei tantum populi: ast Eucharistia non modo instituta est pro salute primogenitorum, neque pro tuendo uno, aut altero populo, sed pro omnibus hominibus, quotquot in toto orbe terrarum habitant, neque semel tantùm; sed bis, et iterum, et saepè, et in perpetuum. Adde etiam illud: In remissionem peccatorum. Id est Sanguis ille agni vitam corporalem attulit: ast Eucharistia vitam animae infert. Audi Chrysostomum homil. 83. in Matthaeum, qui rem aperit his verbis: Sanguis ille ad primogenitorum salutem fuit effusus: hic in remissionem totius orbis peccatorum. Hic enim est Sanguis meus, inquit, qui effundetur in remissionem peccatorum.
Commentaria in Ecclesiasticum, cap. XV. Ethologia DXLVIII (Commentaria in Ecclesiasticum. Lugduni, 1634, vol. 2, p. 888-889)
Matthaei 26. 28. Hic est enim sanguis meus novi Testamenti, qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum. Duo mihi pendenda circa haec verba ad rem praesentem: in primis illud, pro multis, quibus verbis respexisse videtur Christus illud, quod de agno dicitur Exod. 12.3. Decima die mensis hujus, tollat unusquisque agnum per familias, et domos suas. Ergo pro singulis dominus singuli agni occisi sunt: et unus agnus unicum tantùm primogenitum à morte liberabat: ast agnus hic suo sanguine omnes in universum homines à morte tutatur. Pulchrè ergo, qui pro multis effundetur; id est, pro omnibus: unus enim agnus pro omnibus hominibus sufficiens hostia est. Tum etiam illud: In remissionem peccatorum. Id est: Sanguis agni à morte corporali homines liberavit: caeterùm sanguis hic a morte aeterna, nempe, à peccatis quae mors sunt animae. Utrunque ex Chrysostomo accipe, cujus verba citat Sanctus Thomas in Catena ad hunc locum. Infero verba:
    Chrysostomus: Sanguinem autem nominans, et passionem suam pronunciat, dicens: Qui pro multis effundetur. Et rursus dicit mortis сausam, cum subdit: In remissionem peccatorum. Quasi dicat: Sanguis agni in Aegypto effusus est pro salute primogenitorum populi Israel: hic autem in remissionem peccatorum universi Orbis terrarum.
Matth. 26. 28. Hic est enim sanguis meus, novi Testamenti, qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum.
Rhemigius, cujus sententiam adducit Divus Thomas in Catena ad hunc locum, pendit illud: qui pro multi. Quibus verbis allusum putat ad illud, quod de arca refertur in Genesi; nimirum, constructa arca contra ingruentem cataclysmum, tutatus est Noë se, suámque familiam: et, ut habet Petrus, pauci, id est, octo animae, salvi facti sunt per arcam. Ast Eucharistia, arca est, quae universum Orbem à peccatorum procellis liberat. Illa quidem paucos à morte eripuit: haec omnes. Loquentem accipe: Et notandum, quia non ait, pro paucis, aut pro omnibus; sed pro multis: quia non venerat unam tantum gentem redimere, sed multas, et omnes gentes.
 
 
PETAVIUS Aurelianensis, Dionysius [Denis Pétau] (1583–1652), S.J., “one of the most distinguished theologians of the seventeenth century” (CE).
Opus de theologicis dogmatibus, De incarnatione, lib. XIII, cap. II (Lutetiae Parisiorum: Cramoisy, 1650, vol. IV, pars II, p. 276; Venetiis: 1745, vol. 6, p. 144; 1757, vol. 5, p. 99)
Hoc ipsum et Graeci Interpretes sentiunt, Theophylactus et Euthymius in commentariis ad Matthaei caput vicesimum, ubi Christus venisse se dicit (Matth. 20, 28) dare animam suam redemptionem pro multis; quae sic exponunt illi, ut multi pro omnibus usurpentur.* Nam omnes sunt multi. Addit Euthymius, frequenter Scripturam multis dicere pro omnibus. Itaque pro omnibus tradidit animam suam, omnesque redemit; quanquam multi sua sponte in servitute remanserunt. De qua vocum permutatione vide quae Augustinus contra Julianum disserit in libro secundo operis imperfecti adversus ipsum (praesertim c. 134, et seq.).

* Theophyl. τουτέστι πάντων. οἱ γὰρ πάντες, πολλοί.
 
 
BONACINA, Martino (c.1585-1631), O.Ambr., "one of the foremost moralists of his age, whose theological works have been several times republished, and who died suddenly on his way to fill the position of Nuncio of Urban VIII" (CE)
Tractatus de Sacrosancta Christi Incarnatione, disp. III, quaest. V., punct. I., §. III, num. I (Lugduni, 1630, pag. 442)
Objection 1.:Obiicies primò,
    Daniel 12 says, that many will recurrect. "MANY", says he, "of those that sleep in the dust of the earth, shall awake: some unto life everlasting, and others unto reproach." Therefore not all will resurrect, but only MANY.
    Danielis 12. dicitur, multos resurrecturos, Multi, inquit, de iis, qui dormiunt, in terrae pulvere evigilabunt, alii in vitam aeternam, et alii in opprobrium. Ergo non omnes resurgent, sed solùm multi.
I response:Respondeo,
    word "many" according using of Scripture's phrases is taken for all, as it is clear from that
    nomen muti, juxta usitatam Scripturae phrasim accipi pro omnes, ut patet ex illo
    • Romans 5 "For if by the offence of one, many died,"
    • Roman. 5. Unius delicto multi mortui sunt,
    • and Matth. 26. "Which shall be shed for you and for many."
    • et Matth. 26. Qui pro vobis, ac pro multis effundetur.
So Francisco SUÁREZ, S.J. (1548–1617) in disp. 50. sect. 3. ad fin., Adam TANNER, S.J. (1572-1632) in tom. 4. disput. 2. quaest. 4. dub. 2. num. 39., ThEODORET and other expositors.Ita Sarez disp. 50. sect. 3. ad fin. Tannerus tom. 4. disput. 2. quaest. 4. dub. 2. num. 39. Theodoretus, et alii Expositores.
 
 
Cornelius JANSEN of Ypres [Cornelius JANSENIUS Yprensis] (1585–1638), bishop, who teached heresy of jansenism.
on Matthew 20:28 (Lutetiae Parisiorum, 1688, part I. [Matth.], p. 208-209)
PRO MULTIS, omnibus scilicet, qui simul multi sunt, redimendis ab ira Dei, captivitate diaboli. Maluit tamen, multis, quam, omnibus dicere, ut non sufficientiam suae redemptionis, sed fructum, exprimeret, qui non in omnes, sed multos redundabit, ut insinuat Hieron. quo modo et infrà с. 26. vers. 28. et Paulus ad Hebraeos 9. v. 28. Christum oblatum dicit ad multorum exhaurienda peccata.
on Matthew 26:28 (Lutetiae Parisiorum, 1688, part I. [Matth.], p. 298-299)
pro vobis et pro multis. Multos autem dicere mavult, quàm omnes, quia non tam sacrificii sufficientiam respicere videtur, quam fructum ejus: quasi diceret, pro vestrâ et multorum salute EFFUNDETUR. Interpres respexit effusionem, que facta est in sacrificio crucis: sed textus originalis omnium trium Evangelistarum et S. Pauli habet praesens, τὸ ἐκχυνόμενον, qui effunditur. Quod quamvis intelligi etiam posset de cruce, quia mox in ea sanguis ejus effundendus erat; Lucas tamen et Paulus claré conjungunt cum calice, tamquam adjectivum cum suo substantivo, qui calix effunditur, seu libatur. Unde significat Christus, sanguinem illum jam tum effundi, id est, offerri Deo, quod propriè libari dicitur, tamquam sanguinem sacrificii. Hinc eodem sensu Lucas de corpore dicit, quod pro vobis datur, Graecè διδόμενον, et Paulus quod pro vobis frangitur, κλώμενον, id est, offertur et immolatur. Propriè enim panis est frangi, non corporis, nisi sub specie panis, praesertim cum praedictum fuerit, non esse frangendum in cruce, Os non comminuetis ex eo, Joan. 19. versu. 39. prout utrumque observat Chrysost. in versu 16. c. 10. 1. ad Corinth.
on Luke 20:22 (Lutetiae Parisiorum, 1688, part II [Luc.], p. 142-143)
QUI PRO VOBIS FUNDETUR, Graece τὸ ὑπὲρ ὑμῶν ἐκχυνόμενον, quae praecedentibus juncta sic verbo tenus sonant, Hic calix in sanguine meo pro vobis effusus, nisi quod pro effusus est participium praesentis temporis, quo Latini hic carent, q.d. qui calix funditur, scilicet jam in coena. Itàque clarissime indiсаmur, Latinum qui non posse referri ad sanguinem, sed ad calicem, seu poculum. Unde Euthymius expressè dicit: Quod pro vobis effunditur, ad poculum, inquit, referendum est. Quod si ipse calix pro Apostolis, et, ut Matth. ait, pro multis, seu pro multorum salute, in remissionem peccatorum, in ipsa coena effundebatur, perspicuum est, verum Christi sanguinem in illo calice fuisse, cum vinum non fuerit pro hominum salute in remissionem peccatorum fusum, et verum sacrificium tunc fuisse oblatum: non enim ait fundetur vobis, scilicet ad bibendum, sed pro vobis, nempe Deo.
 
 
MARCHANT, Jacques (1585-1648), SJ, theologian, "was the author of the well-known work Hortus Pastorum" (CE).
Hortus Pastorum, Celebrandi mystici, tract. IV [de sacramento Eucharistiae], lectio V, propositio III (Lugduni, 1668, p. 430; Lugduni: 1689, p. 509; Lugduni: 1752, p. 490)
Postremo adjicitur: Qui pro vobis et pro multis effundetur in remissionem peccatorum. Ubi aliqui notant graeca in praesenti, Matt. xxvi, legere, qui pro multis effunditur. Unde id intelligi posset de effusione non reali et cruenta, sed sacramentali, sive de illa quae sit in sacramento incruente; ut idem sit, effunditur, ас libatur, seu Deo offertur et sacrificatur. Intelligi tamen etiam recte potest de reali effusione in cruce facta; quia enim illa jam instabat, quasi de praesenti loquitur Christus. Quod autem supeiadditur, pro vobis, et pro multis, efficacia passionis explicatur; ideoque non dicitur, pro omnibus, sed pro multis, scilicet apostolis praesentibus (quanquam non pro omnibus illis, quia non pro Juda) et pro multis aliis electis. Si tamen etiam indicari volueris sufficientiam ipsius passionis, nihil vetat; quia vox illa multis, subinde accipitur pro omnibus.
 
 
FABER, Matthias (1586–1653), S.J., theologian. "The sermons which he has left are remarkable for soundness of doctrine, and learning." (CE)
Opus concionum, Feria quinta in Coena Domini, Concio IV. (Coloniae Agrippinae: 1642, p. 635)
Dicitur effundendus pro multis.
  • Primo pro omnibus hominibus (quia etiam omnes sunt multi) quoad sufficientiam, ut omnes possint eum sibi applicare ad salutem, si velint.
  • Secundo non pro omnibus, sed pro multis quoad efficaciam; videlicet pro iis qui sibi eum applicabunt, quales sunt electi tantum.
 
 
MARTINON, Jean [alias Antonino Moraines] (1586-1662), S.J., theologian.
Anti-Jansenius. de gratia, disp. XXVI: sect. VII / num. 59 (Lutetiae Parisiorum: 1652, col. 447)
[Obj.:] Ejusdem generis est, quod opponitur ex Matth. 26. ver. 28. Hic est sanguis meus novi Testamenti, qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum. Si pro multis, inquiunt, ergo non pro omnibus.
[...Resp.:] Nam in primo testimonio,
  • particula multis sumitur pro omnibus, id est, pro multitudine, et plebe universa: sicut Rom. 5. ver. 15. Unius Adami peccato multi mortui sunt, id est, tota multitudo posterorum.
  • Et si strictiùs sumeretur, deberet intelligi de effusione quoad applicationem efficacem, ut suprà diximus.
 
 
DIANA, Antonino (1586-1663), C.R.T., moral theologian
Dogmaticus. (Neapoli: 1696. Summi Pont. Alex. VIII. Prop. IV. pag. 113)
Neque dicas, Christum Matth. 26 ver. 28. et Mar. 14. ver. 24. dixisse sanguinem suum effusum pro multis; Non vero pro omnibus.
  • Nam respondemus, illam particulam multis, non esse sumendam exclusive, scilicèt pro aliquibus tantùm, seu pro solis Apostolis; sicut quando Christus Lucae 22. ver. 20. etiam de suo sanguine dixit: Qui pro vobis fundetur. Non intelligitur de ipsismet solis Apostolis: Sed per has voces multis, et vobis, significatur tota universitas hominum juxtà plurimum Sanctorum Patrum sensum, inter alios Dionys. Carthusian. ibid. in Luc. 22. ver. 20. lit. B. fol. 258. in edi. Colo. an. 1543. ubi sic:
      Pro universis hominibus effusus est Sanguis Christi.
Idest uti Theologi communiter, Sancti Patres, et ille noster Hispanus, et Mundi admiratio, ac stupor Abulensis in cap. Matth. 20. ver. 28. quaest. 101. fol. mi. 364. in. ed. Vene. an. 1615. Explicant, sufficienter, sed non efficienter. Etenim et si ad omnium hominum redemptionem sufficiens sit Christi sanguis, non ideo tamen omnibus communicatur; tunc enim boni et mali aeque salvarentur, quia ista Communicatio respicit conditionem ab ipso Christo positam, videlicèt, quod, qui salvari volunt credant, legumque observent: Qui vero non crediderint condemnabuntur Marc. 16. et non omnes credunt Evangelio, teste D. Paulo ad Rom. 10 ideóque non posunt salvari, unde illis Christi sanguis non prodest, et sic accepto Sanguine Christi sufficientèr, valet pro redemptione omnium, quia si omnes vellent credere, omnes possent salvari, et salvarentur. Sed accepto efficienter, non est effusus pro omnibus, cum non omnibus profit, uti damnatis. Ita D. Thomas ibid. lit. I. fol. mi. 60. ubi suprà. Dionysi. Carthu. ubi.suprà, ubi ait: Pro universis hominibus effusus est Sanguis Christi quantum ad sufficientiam, quia quantum in ipso est, idoneus est omnium auferre peccata, gratiamque conferre, et gloriam, sed pro solis electis, effusus est quantum ad efficentiam, quia ipsi dumtaxat Dominicae passionis fructum salubritèr consequuntur. Ita ille cui rationi, et auctoritati assonat D. Chrysos. relatus supra. Quod confirmatur auctoritate Concilii Tridentini sess. 6. cap. 3. in tom. 35. Concil. fol. mi. 403. ubi suprà. Et Concilium Valentinianum 3. sub Leone 14. Can. 5. fol. mi. 684. ibid.
 
 
FROIDMONT, Libert [Libertus Fromondus] (1587-1638),
a disciple of Jansenius Younger.
on Hebrew 9:28 (Commentaria in Sacram Scripturam, Parisiis: 1671, p. 339)
sed AD MULTORUM. Praedestinatorum, quibus solis ad perfectam, et aeternam peccatorum abolitionem mors Christi profuit; quomodo etiam Christus Matth. 26. vers. 28. dicit, Hic est sanguis meus qui pre multis effundetur in remissionem peccatorum, ut docent Primasius et Haymo. EXHAURIENDA PECCATA.
but similarly also passages with word "all":
on Hebrew 2:9 (Commentaria in Sacram Scripturam, Parisiis: 1671)
PRO OMNIBUS. Hominibus scilicet quantum ad efficaciam, vel sufficientiam. Graecè, PRO OMNI, id est, pro praedestinatis ex quavis natione, juxta illud Apoc. 5. v. 9. Redemisti nos in sanguine tuo ex omni tribu et lingua et populo et natione, quomodo Scripturae loca ubi Christus generaliter pro omnibus dicitur mortuus, solet interpretari Augustinus et post eum discipuli ejus ac S. Thomas.
similarly he mentioned various interpretations of 1Tim.2:4-6, etc.
 
 
CELLOT, Louis (1588-1658), S.J., theologian.
In Epistolam Prudentii Notae, num. 25 (Historia Gotteschalci praedestinationi. Parisiis: 1655, pp. 452-453)
commentary on words of Prudentius namely that in Paul's words that God wished "all men" to be saved, word "all" means the same as word "many" in words of consecration of Eucharist.
QUOS ENIM VERITAS МULTOS, HOS PRAEDICATOR VERITATIS OMNES NUNCUPAT.
Mira expositio et argumentatio. Sic enim probat, pro multis, non significare omnes Apostolus dicit, Deum velle omnes salvos fieri, ergo Deus vult tantùm multos, id est, paucos et electos salvari. Nam quos Paulus dicit omnes, illos Christus multos vocauit.
Quanto nos certiùs ratiocinamur? Quos multos Christus dixit, Apostolus interpretatur omnes, ergo pro omnibus passus est Christus.
However in another places, he prefered interpretation from Maldonado.
 
 
Marcelino de Pise [Marcellin/Marcellinus de Pise/Macon] (*Macon 1594/1613-†1656), OFMCap., theologian, exegete.
Feria IV. Dominicae II. Quadrag. (Moralis Encyclopaedia. Lugduni, Sumptibus Laurentii Anisson, 1661, vol. 4. p. 123-124)
Et dare anîmam suam, redemptionem pro multis.
Variant hoc loco Patres;
  • quippe volunt quidam, Christum dedisse suam animam pro multis, sed non pro omnibus. Ita Hieronymus: Non (inquit) dixit animam suam redemptionem dare pro omnibus, sed pro multis, id est, pro his qui credere voluerint. Ut sententia illa nihil sapiat exoticum, et devium à fide, debet intelligi de redemptione quam Theologi nuncupant efficacem. Quippe solos fideles, hos scilicet, quos viva fides afficit, efficax redemptio complectitur.
Primo tamen intuitu, quo ab aeterno Deus hominem dignatus est, omnes homines sine discrimine voluit esse participes gratiae redemptionis, et sic pro multis, perinde est ac pro omnibus, ut abundè liquet isto Pauli effato 2. Corinth 5. Si unus pro omnibus mortuus est, ergo omnes mortui sunt: et pro omnibus mortutus est Christus: ut et qui vivunt, jam non sibi vivant, sed ei, qui pro ipsis mortuus est, et resurrexit. Ut concordant Apostoli, ita Joannes et Paulo suum adjicit suffragium porrigendo Christi redemptionem ad omnes homines usquequaque. Sic ille 1. epist. сар. 2. Advocatum habemus apud Paitrem Jesum Christum justum, et ipse est propitiatio pro peccatis nostris; non pro nostris autem tantum sed etiam pro totitus mundi. Ne ergo tibi subrepat Christum attendisse solos fideles, quando suum sanguinem fudit. Illâ nimirum fententiâ Christo nimis iniutià copiosa Passionis ejus merita decurtantur.
  • Itaque standum est sententiae Euthymii: Pro multis (inquit) dicit pro omnibus, frequenter enim scriptura multos dicit pro omnibus. Tradidit animam suam pro omnibus, omnesque redemit: quamquam multi sua sponte in servitute remanserunt.
 
 
ESPARZA Artieda, Martinus de (1606-1689), S.J., theologian
Cursus theologicus, lib. X, q. LX [de sacramento Eucharistiae. de forma], 9. ii
(Cursus theologicus. Lugduni: 1685. tom. 2, p. 399 and 401)
[obj. 9, ii] Τὸ pro vobis, et pro multis, neque de solis electis accipi potest, quia electi sunt pauci, ex Matth. 20. 16. neque de quibusvis indiscriminatim accipi potest, pro quibus sanguis Christi effusus est, quia non pro multis tatum, sed pro omnibus mortuus est Christus, ex 2. ad Corint. 5. 15.
[resp. ad. 9. art. ii] Effusio sanguinis Christi utrovis ex illis modis dici potest pro multis. Pro electis quidem, quia electi ita sunt pauci comparatione omnium vocatorum ac reproborum, quibus contraponuntur in parabola Matthaei; ut tamen sint multi comparatione Apostolorum, aut etiam caeterorum sacerdotum, quibus contraponuntur in praesenti. Pro quibusvis vero utcunque contentis in intentione, et opere merentis, quia nomine multorum posito indefinitè, non incongrue, nec raro comprehenduntur omnes, quando omnes re ipsa sunt multi. Probabile praeterea est, pro vobis et pro multis, poni pro Hebraeis, et Gentilibus, comprehendendo utrobique praedestinatos simul cum reprobis. Sed probabilius est nomine multorurn intelligi caeteros fideles, quia hoc sacrificium offertur proprie in Ecclesia pro solis fidelibus.
 
 
MIECHOW, [Zapartowicz Wojciech] Justin/Justyn de (1590-1649), O.P., theologian.
Discursus praedicabiles super litanias Lauretanas, vol. 1, Discursus, XLVI (Lugduni: 1660, vol. 1, p. 127; Augustae Vindelicorum: 1735, vol. 1, p. 127; Neapoli: 1857, vol. 1, p. 105)
Sed hic sе offert importuna objectio.
  • Christus Matth. 20. de seipso loquens: Filius, inquit, hominis venit dare animam suam in Redemptionem pro multis.
  • Et cap. 26, 28. Hic est sanguis meus novi Testamenti, qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum.
  • Et Apostolus Hebr. 9, 28. Christus semel oblatus est, ad exhaurienda multorum peccata.
Si igitur est Redemptor multorum, certe non omnium.
  • Et Joan. 10, 11. Bonus pastor dat animam suam pro ovibus suis, hoc est, pro praedestinatis, non reprobis: nam reprobi, non oves, sed haedi potius dicendi sunt.
Probabilis est responsio quorundam, qui multorum nomine omnes significatos intelligunt, quia πολλους Graeci multos vocant, non tam nomine numerali, quam infinito, quemadmodum Latini omnes hommes multitudinem appellant.
  • Omnes igitur multi sunt. Christus dedit animam suam pro multis; effudit sanguinem suum pro multis, id est pro omnibus. Sunt enim et omnes multi, ita Theophilactus.
  • Rursus: Christus illis verbis voluit multos paucis opponere, non omnes multis. Sicut et Matth. 20, 16. ait, Multi sunt vocati, id est omnes, Omnes еnim Deus ad se vocat.
    • Venite ad me omnes, qui laboratis, etc. Matth. 11, 28.
    • Et Apostolus 1. ad Tim. 2, 4. Omnes vult salvos fieri, et in agnitionem veritatis venire:
  • Et Rom. 5, 19. Sicut per inobedientiam unius hominis peccatores constituti sunt multi, ita per unius obedientiam justi constituentur multi. Item. Unius delicto multi mortui sunt, id est omnes. Nam per unius hominis inobedientiam, non solum multi, sed etiam omnes peccatores constituti fuerant. Sicut idem Paulus paulo ante, vers. 12. dixerat: Ita in omnes homines mors pertransiit. Per multos ergo scriptura omnes intelligit: et multos, non omnibus; sed paucis opponit.
Sed magis credo, Christum ipsum, et Scripturam sacram nomine multorum non Christi voluntatem, sed mortis ejus fructum declarare. Nam si voluntatem Christi spectes, pro omnibus hominibus, nemine excepto, mortuus est: ut illa Scripturae testimonia paulo ante adducta declarant. Si vero spectes fructum; non ad omnes pervenit, sed ad multos: quia non omnes passionis ejus fructum percipere voluerunt, ut omnes liberatentur. Et ita vidimus Christum aliquando pro omnibus hominibus etiam reprobis orasse, ut pro iis qui se crucifixerunt, Pater dimitte illis, etc. Luc. 23, 34. ut declararet velle se, idque optare ut omnes salvi fiant. Aliquando non orasse nisi pro praedestinatis, ut, Non pro mundo rogo, sed pro iis quos dedisti mihi. Joan. 17,9. Ut declararet fructum passionis suae non ad omnes pervenire; quia is non ex sola Christi, sed hominum etiam qui salvandi erant, voluntate pendebat. Multi autem a Christo oblatum redemptionis pretium spontè recipere nolunt, multi jam acceptum a se rejiciunt; et ideo non omnes salvi fiunt, non defectu Christi redemptionis, sed ratione suae pravitatis.
Theologi Scholastici hanc rem breviter expediunt. Christus redemit multos, et omnes. Multos, efficaciter: Omnes, sufficienter. Dedit animam suam pro ovibus suis, hoc est pro praedestinatis, efficaciter; Dedit et pro haedis, hoc est pro reprobis sufficienter. Nam et isti salvi esse possent, si merita passionis Christi, per media à Deo ordinata, sibi арplicare vellent. Gratias igitur agamus Domino, ac Redemptori nostro, qui tam sufficiens pretium Patri obtulit pro nobis, eumque rogemus, ut Redemptionis ejus fructum in nobis sentiamus.
Amen.
 
 
ANDRADE, Alonso de (1590-1672), S.J., theologian.
Meditaciones diarias: Meditacion XLI (Madrid: 1660, vol. 2, p. 231; 1725, vol. 2, p. 125; 1857, vol. 2, p. 100)
... which shall be shed for you and for allque será derramada por vosotros, y por todos
 
 
SILVEIRA/SYLVEIRA, João da (1592-1687), O.C.C., theologian, exegete.
TODO (Commentariorum in textum Evangelicum. Lugduni 1697, tom. iii. p. 505 [n. 82])
on Matthew 20:28 / Mark 10:45 [Commentaria in textum evangelicum, lib. 6, cap. 37, expositio 6] (Lugduni 1698, vol. 4, p. 713)
Pro multis. Euthym. Theophyl. Albert. Magn. D. Thomas interpretantur pro omnibus hominibus, quia hi non pauci fuerunt, sed multi. Sic dicitur Isa. 53. num 12. Ipse peccata multorum tulit. Rom. 5. n. 19. Sicut enim per inobedientiam unius hominis peccatores constituuntur multi. Vel potest haec dictio interpretari de fructu passionis: Nam Christus mortuus est efficaciter pro multis, scilicet praedestinatis, ac electis, sufficienter verò pro omnibus. Ita D. Hieron. Cajetan. Maldon. Barrad. Cornel. et alii.
on Revelation 19:11 / Commentaria in textum evangelicum, lib. 2 [in Apocalypsim], cap. XIX, q. 35 (Commentariorum in Apocalypsim, Lugduni 1700, vol. 1, p. 425; Commentaria in textum evangelicum, Venetiis, 1728, vol. 2, p. 319)
sacrificium eucharisticum cum sit memoriale passionis Christi, ut inquiunt D. Chrysost. et Theop. offertur pro vobis, discipulis meis, ait Christus, qui estis praesentes, et pro multis, id est omnibus aliis. Vel pro vobis; id est sacerdotibus, pro multis, id est pro laicis omnibus; vel pro vobis scillicet judaeis, ex quibus Apostoli erant, et pro multis, id est pro gentibus, ex quibus majori ex parte erat Ecclesia congreganda. Has duas expositiones affert D. Th. 3. p. q. 78. a. 3. ad 8. sicut enim sacrificium Crucis fuit quaedam copiosa, et generalis redemptio pro omnibus, sic etiam sacrificium eucharisticum cum sit illius memoriale, offertur in Ecclesia Dei pro omnibus, offertque eum sacerdos pro se et pro aliis
However, in another place he presented only interpretation "many" as all - as we quoted in first part of our work, namely he said:
Commentaria in textum evangelicum, lib. 7, cap. 7 [Instituitur sacra Eucharistia], q. 33 imp (Venetiis 1728, vol. 5, p. 112)
D. Matthaeus scribit, qui pro multis; D. Luc. pro vobis. Sanguis Christi pro Apostolis, et pro omnibus hominibus sufficienter est effusus, omnes autem homines multi sunt, ut notarunt Theoph. Euthym. Carthus. sic Matth. 20. nu. 28. ait Christus: Venit filius hominis dare animam suam iri redemptionem pro multis; id est hominum multitudine.
 
 
Jean de La Haye (1593-1661), O.F.M., biblical scholar
He composed famous "Biblia magna", where he quoted Menochio's commentary of words of consecration Matthew 26:28 (namely that "for many=for all"), and Tirinus' one on Hebrews 9:28, etc.
And also in Index of phrases of Bible, he summarized about word "many":
Index Phrasium Scripturae: MULTI (Biblia Magna. Paris: 1643. tom. V, p. 863)
Multi idest omnes. Dan. 12, 2. Matth. 20, 28. et 26, 28. Rom. 5,16.19.
    and similarly also in his other exegetical works:
Prolegomena in Pentateuchum Moysis, art. XXI (Commentarii literales et conceptuales in Genesim, Lugduni, 1638)
notat insuper Augustinus lib. contra Julianum cap. 12. quod nomen multi aliquando significat omnes et quando ponitur post signum universale non tollit universitatem, in quo deceptus fuit Galatinus, ut Matthaei 20. Venit filius hominis dare animam suam in redemptionem pro multis, id est pro omnibus et qui pro multis effundetur.
on Exodus 12:3 [in Exodum, vol. I, cap. XII, num. 26] (Commentarii literales et conceptuales in Exodum, Parisiis, 1648, p. 447)
Loquimini ad uniuersum coetum filiorum Israel, et dicite, tollat unusquisque agnum per familias et domos suas. Ita ut pro singulis familiis, vel saltem pro singulis domibus, dummodo in eis unica esset familia, unus occidebatur agnus, qui à morte unicum solum primogenitum a morte liberabat, cum Angelus percutiens primogenitum, in qualibet domo Aegytiorum interficiebat: nunc consulamus quid dixerit Christus Dominus Matth. 26. hic est sanguis meus novi testamenti, qui pro multis effunderur in remissionem, cum ait: pro multis idest pro omnibus, quid nonne ille agnus Paschalis immolatus typus erat et figura agni, qui quotidie in altari sacrificatur? quomodo ergo solum nunc in qualibet domo primogenitum liberabit: huius autem sanguis pro omnium salute effunditur? qui agnus immaculatus in Eucharistia, infinitè in virtute superat agni Paschalis efficaciam, tum etiam quia sanguis agni a morte corporali homines liberavit, hic à morte aeterna, nempe à peccatis, quae vere sunt mors animae: subscribit S. Chrysost. apud S. Thomam in carena aurea in c. cit. Matth. sanguinem nominat et passionem suam pronuntiat dicens, qui pro multis effundetur, et rursus dicit causam mortis, cum ait in remissionem peccatorum, quasi dicat sanguis agni in Aegypto effusus est pro salute primogenitorum populi Israel, hic autem in remissionem peccatorum universi orbis terrarum.
ibid. num. 46 (ibid., p. 453)
omnes in universum homines vocandi sunt, neque tamen horum bonorum fontem exhautire poterunt, hoc quidem Dominus innuit in consecratione calicis, cum ait, qui pro vobis et pro multis effundetur in remissionem peccatorum, id est sacramenta quidem legalia, intra unius gentis et provinciae terminos concludebantur, est novi testamenti mysteria, et Eucharisticum sacrificium ad omnium hominum bonum diffluet
ibid. num. 285 (ibid. p. 512)
Erit vobis sanguis in signum in aedibus, et videbo sanguinem, et transibo vos. Sept. protegam vos, quosnam sanguis agni proteget? primogenitos Hebraeorum, ne simul cum primogenitis Aegyptiorum interficerentur: sed quid Christus Dominus de suo dixit sanguine? Matth. 26. Hic est sanguis meus novi Testamenti, qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum. Hoc dictum putat Chrysost. per relationem ad agnum Paschalem, sed quae relatio potest esse inter utrumque? haec profecto, quod agnus ille legalis occisus, et illius sanguis effusus pro salute primogenitorum Hebraei tantum populi; ast Eucharistia, non modo instituta est pro salute primogenitorum, neque pro tuendo uno aut altero populo, sed pro omnibus populis, quotquot in toto terrarum orbe habitant, neque semel tantum, sed bis et iterum, et saepe in perpetuum, adde etiam illud in remissionem peccatorum, id est sanguis ille agni vitam corporalem attulit, ast Eucharistia vitam infert animae: audi Chrysostomum hom. cit. qui rem his verbis aperit, Sanguis ille ad primogenitorum salutem fuit effusus, hic in remissionem totius orbis peccatorum; hic est enim sanguis meus, inquit, qui effundetur in remissionem peccatorum.
 
 
BORDONI, Francesco [Franciscus Bordonus/Bordon/Bordone] (1595-1671), O.F.M.tert., theologian.
Sacri Tribunalis, cap. 1 [De Vera Christi Ecclesia], num. 111 (Lugduni: 1665, p. 16)
Aug. lib. 6. cap. 12. contra Julianum Pelagianum, ita loquitur: Omnes pro multis, et multi pro omnibus frequenter in sacris literis ponuntur. Sic sumitur illud: Multi sunt vocati, id est, omnes vocantur ad salutem, quia Deus vult omnes salvos fieri.
De legatis. cap. IX [De applicatione Sacrificii Missae]. num. 6 (Parmae: 1688, p. 139)
Pro multis effundetur, hoc est, pro omnibus, quia Christus vult omnes homines salvos fieri, quantum est ex parte sua, et antecedenti voluntate.
TODO omnes
 
 
PASSERINI, Pietro Maria (c.1595-1677), O.P., theologian
to Summa Theol., pars III., q. 78, a. 3 / comment. XXXVIII, num. 25
(Commentaria in tertiam partem D. Thomae, Romae, 1669, p. 316)
Sed quare non dicitur pro omnibus? Cum Christus pro omnibus passus sit?
  • Certum est Christum pro omnibus passum fuisse quantum ad sufficientiam, ut loquuntur DD. quia passio ejus ex se est sufficiens redemptio omnium. Ideóque haec verba dicta esse de passione secundum sufficientiam volunt aliqui, et inter caeteros referuntur pro hac sententia Chrys. et Theophil. à Suarez, et posset hoc confirmari: nam inter eos, quibus tunc Christus loquebatur fuit etiam Judas, in quem constat Passionem Christi non habuisse effectum, cum sit damnatus: igitur dum Christus dixit de suo sanguine, quod erat effundendus pro multis, loquutus fuit quantum ad sufficientiam et tunc dicendum esset, quod in praesenti idem est dicere pro multis et pro omnibus.
  • Verum et comunior, et solidior expositio est, ut intelligantur haec verba dicta à Christo secundum efficaciam, quia enim Сhristi passio habet efficaciam solum in aliquibus, scilicet in electis, ideo Christus non dixit: Qui pro omnibus, sed pro vobis, et pro muttis effundetur unde particula illa pro vobis non refert omnes Apostolos, hoc enim non est necesse, quia est indefinita, et sufficit, quod verisicetur de pluribus Apostolis, sicut vera fuit, et est de omnibus illis vno Juda excepto. Et ita verba illa dicta fuisse secundum efficaciam docent D.T. hic ad 8. et 4. d.8. q.2. а.2. q.4 ad 7. et super сар. 26. Matthaei Cathechismus Pii V. Palud. et Richar. apud Suarez, Sotus, Filliuc. et alii communiter.
    Quo stante dupliciter exponuntur à D.T. verba haec,
    • scilicet Qui pro vobis, idest pro vobis electis Judaeis, et pro multis, idest pro Gentilibus,
    • sive, pro vobis, Apostolis, et Sacerdotibus, et pro multis, laicis, et saecularibus.
    Quas expositiones sequuntur D. Antoninus, Sylvester, Suar. Filliuc. et plures alii.
 
 
BONERBA, Raffaele (c.1600-1681), O.S.A., theologian.
Problemata S. in Evangelia. Feria VI. Dominica I. Quadragesimae, pars. I [introductio], num. XV (Moguntiae : 1670. pag. 163-164).
Ast non pertranseamus insignem quandam ultimae caenae speculationem. Accepto Christus pane, quem discipulis suis tradidit in cibum, ait: Hoc est corpus meum, quod pro vobis tradetur. Moxque accepto calice ait: Hic est meus pro vobis effundendus sanguis, sed in eo, quod dicitur: pro vobis : ingens suboritur dubium. Quis scis, inquit ille, utrum discipuli mei particulam hanc audientes: Pro vobis: genuinum intelligent sensum, scilicet quod ego pro iis moriturus sim; moxque pro majori cautela sequens superaddit verbum: Pro multis q.d. Charissimi Apostoli mei advertite, si vobis dixi praesentibus: Pro vobis : Non id asservi, quasi mors mea tantummodo in vestram esset salutem cessura; sed quia vos tanquam totius Eccleiae meae militantis contemplor capitain universo mundo; atque ita totum simul includo mundum, ita ut ly pro vobis, aequivaleat alteri, scilicet, pro omnibus; atque ideo superaddo: pro multis. Subsistamus tantisper o care Jesu. Nonne tu dicis, sanguinem tuum pro omnibus effundendum esse? ita : quare igitur duntaxât dicis, pro multis? si corpus tuum nulli non est exponendum tormento pro omnibus, quare igitur coarctas ad multos? certè non idem est, pro multis et pro omnibus. Respondet Christus, dicitque, vos non capitis rhetoricam meam. Tota haec dictio mea singularem quandam continet graduationem; ego per ly pro vobis, intellexi pro omnibus. Deinde quando dixi postea pro multis, quasi per ampliationem, intellexi pariter multos, non quidem illos omnes, comprehensos in particula pro vobis; sed multos omnes: pro multis omnibus. Non modò pro omnibus illis, qui fuêre, sunt aut erunt, praevisi et compraehensi in scientia libera seu visionis; sed etiam pro omnibus centenis millibus creaturarum humanarum possibilium, meae subjacentibus omnipotentiae imperio, et scientiae simplicis intelligentiae seu naturali, pro his, inquam, multis omnibus hoc corpus meum tradetur, et hic sanguis meus. Оffero sanguinem et mortem meam, volens, ut salutem promoveat non modò omnium, sed multorum omnium. Vide ô Christiane, inquit S. Paschasius, summam Christi clementiam, quòd pro multis omnibus voluisset ipse animam ponere.
 
 
MASTRI, Bartolomeo [Bartholomaeus Mastrius de Meldola] (1602-1673), O.F.M.Conv., theologian
Theologia Moralis: Ad mentem DD. Seraphici, et Subtilis concinnata (Venetiis: 1723, p. 671)
[Obj.:] Daniel. 12. Multi de his, qui in pulvere dormiunt, evigilabunt; ergo si multi, non omnes [...]
respondet Divus Bonavent. cit. cum August. 20. de Civit. capit. 6. quod ly multi significat omnes, et quod talis modus loquendi frequenter in Scriptura invenitur, ut
  • ad Roman. 5. Unius delicto multi mortui sunt,
  • et Matth. 26. Qui pro vobis, ac pro multis effundetur,
et ità etiam textum illum declarant Glossa Interlin. Lyranus, Theoderetus, et alii.
 
 
Louis Abelly (1603–1691), bishop, theologian.
explanation of words of consecration of Eucharist:
Medulla Theologica, pars II, tract. 1 [De sacramentis], cap. IV [de Eucharistia], sectio IV, num. 6 (ed. 1663, p. 66; Paris 1859, vol. II, p. 70)
  • Pro multis, id est pro omnibus, quantùm est ex parte ipsius Christi, ut explicant Euthimius et Theophylactus apud Maldonatum suprà;
  • vel, Pro multis, id est pro solis praedestinatis quantùm ad fructum et efficaciam
 
 
PEREYRA/PEREIRA, Bento/Benedictus (1605-1681), S.J., theologian, general censor of Roman Inquisition.
Promptuarium theologicum morale, pars posterior, sectio II in fine. / num. 1012, (Vlyssiponte, 1676, p. 277, Eborae, 1707, p. 270)
particula "quo pro vobis et pro multis effundetur in remissionem peccatorum" de effusione cruenta in passione intelligitur in triplici sensu
  • 1. pro vobis, id est, discipulis meis, qui praesentes estis, et pro multis id est, pro omnibus aliis.
  • 2. pro vobis, id est, sacerdotibus, qui offerunt, et pro multis id est, laicis omnibus, pro quibus offertur.
  • 3. pro vobis id est, Judaeis, et pro multis idest, gentibus.
 
 
BOYVIN, Jean Gabriel (1605-1681), OFM Obs, theologian
Theologia Scoti, Paris, 1682, pars II, p. 612
Objection
Matth. 20. habeatur, Venit filius hominis dare animam suam pro multis: ergo non pro omnibus.
Response
dicendo, quod mortuus sit efficaciter pro multis, et pro omnibus sufficienter, pro praedestinatis completé, pro reprobis incomplete; propter defectum suae cooperationis, cum non voluerint se gerere more Divi Pauli, qui volens mortem Christi in se reddere completam per bona opera, dicit, Adimpleo ea quae desunt passionum Christi.
  • Deinde, multi, idem sonat ac omnes; ut colligimus ex ad Rom. 5. Unius peccato multi mortui sunt; Uniuis delicto peccatores constituti sunt multi; Utitur autem Scriptura hâc locutione, ut denotetur, quod illi omnes qui sunt mortui per peccatum, et pro quibus animam suam dedit Christus, sint in generi numero; unde illos omnes vocat multos.
 
 
CARAMUEL Y LOBKOWITZ, Juan (1606-1682), O. Cist., bishop. theologian, logician, philologist.
Logica moralis, lib. ii, cap. ii: MULTI (Pandoxion physico-eticum. Campaniae: 1668, p. 104-105; Moralis seu politicae logicae. lib. ii. Viglevani: 1680, p. 100-101)
But also "many" is sometimes put for all as Augustine ...Whether "many" is taken for all.Sed et Multi aliquando poni solent pro omnibus, ut libr. 6. contra lulianum. cap. 12. nos monet S. Augustinus: qui hoc ipsum probat ex Apostolo dicente, per unum hominem in omnes transisse peccatum, et posteà, per unius inobedientiam peccatores multos esse constitutos. Verba Divini Doctoris sunt haec. Per unius justificationem in omnes homines ad justificationem vitae: et rursus: Per unius obedientiam iusti constituti sunt multi. non aliquibus exceptis, sed eosdem multos, omnes oportet intelligi ... Omnes ergo ad mortem per Adam, omnes ad vitam per Christum: quia sicut in Adam omnes moriuntur, ita et in Christo omnes vivificabutur...An Multi sumitur pro omnibus.
There are many places of Sacred Scripture, in which this doctrine would hold forth. Christ said tending his the most holy blood,Multi sunt Sacrae Scripturae loci, quibus facem praebeat haec doctrina. Dixit Christus, agens de suo sanctissimo sanguine,
    Which shall be shed for you and for many unto the remission of sins.
    Qui pro vobis, et pro multis effundetur in remissionem peccatorum.
...Error of heretics. Whether Christ died for all.Inferunt Calvinistae et pessimè, Ergo pro omnibus non fuit effusus. unde ad solos praedestinatos redemptionem restringunt. Inferimus Catholici, et bene. Ergo pro omnibus effusus est. quia multorum nomine omnes debent intelligi, non aliquibus exceptiis, ut paulo ante dicebat Augustinus.
Est pro hac veritate locus clarissimus in Tridentino sess. 6. cap. 3. cujus verba postulant, ut attente legantur. Sic lego.
Haereticorum error. An Christus fit mortuus pro omnibus?
...Decision of Tridentinum.
    Verum, et si ille (Christus) pro omnibus mortuus est, non omnes tamen mortis eius beneficium recipiunt, sed hi dumtaxat, quibus meritum passionis eius communicatur.
Trid. Decisio.
...Whether Council was legitime.Lutherani et Calvinistae inverecunde et temere Concilium Tridentinum reiiciunt, et in illud insolenter scribunt: unde contra eos haec non urgent verba, nisi probetur prius, illud fuisse Canonicum.An fuerit Concilium legitimum.
...It is a custom of heretics to jump Council, in which they are condemned.Et hoc facili negotio evincetur: quoniam Nicaenum, in quo condemnatus fuit Arrius, est Canonicum et legitimum, etiam Lutheranorum et Calvinianistarum sententia: Ergo et Tridentinum, in quo errores Lutheri et Calvini damnantur. Patet consequentia; quia nulla in Nicaeno fuit à Jure requinta solennitas, quae in Tridentino non fuerit. Quod autem Lutherani et Calvinistae insultent Tridentino, non videbitur mirum eis, qui historiam Ecclesiasticam legerint: nam Haeretici, morbo suo indulgent, se iniustè condemnari occlamant, et in condemnantes insurgunt; quod et olim sècerunt Arriani, Macedoniani, Eutychetii, Donatistae, Pelagiani, et alii.Mos est haereticorum insultare Concilio, in quo damnantur.
... Jansenists ... say, that Christ died for many, that is for all who are predestined and not for others, and so words of consecration "which shall be shed for many, etc." they so interpret, that by word "many" they understand not all men, but all who are predestined. ...Jansenists turn words of Council.Iansenistae, sunt minores haeretici, Tridentinum admittunt, et obtorquent. Verba adducta, sic ipsi exponunt, ut de praedestinatis intelligantur, Christus enim, ut ajunt, pro multis, hoc est, pro omnibus praedestinatis mortuus est, non pro aliis; unde verba consecrationis, qui (sanguis) pro vobis, et pro multis effundetur. etc. ita interpretantur, ut multorum nomine non intelligendi veniant omnes homines, sed omnes praedestinati; qui tametsi pauciores sint praescitis, multi quidem sunt, et multi potuerunt et debuerunt vocari.Verba Concilii obtorquent Iansenistae.
And against this Jansenists' heretical interpretation is the most evident demonstration as to the following form - so that you would grasp the strength - I reduce.But in vain.At contra hanc Jansenistarum haereticam interpretationem fit demonstratio evidentissima, quam ad formam sequentem, ut vires percipias, reduco.Sed frustra.
BA: All, who will be saved, receive the benefit of Christ's death.
RO: But some, for who Christ dead, don't receive benefit of his death.
CO: Therefore some - for who Christ dead - will not be saved.
[therefore Christ died not only for those, who are predestined]
Demonstration for catholic doctrine.BA: Omnes, qui salvantur, mortis Christi beneficium recipiunt.
RO: Sed aliqui, pro quibus mortuus est Christus, ejus mortis beneficium non recipiunt.
CO: Ergo aliqui, pro quibus mortuus est Christus, non salvantur.
Demonstratio pro doctrina Catholica.
Consequence ist legitime, in mode and figure the most known: both premises are Tridentine's, therefore only he would deny the consequence, who doesn't know a logic, and only he would deny the consequent, who wants to be heretic.Consequentia est legitima, in modo et figura notissimis: utraque praemissa est Tridentini: ergo consequentiam solus negabit, qui Dialecticam nesciat; et solus negabit consequens, qui esse haereticus velit.
Therefore it remains standing to Catholic Faith be held, in those words, "which shall be shed for you, and for many", the word "many" be understood all men without exception.Stat ergo Fide Catholicâ tenendum esse, in illis verbis, qui pro vobis, et pro multis effundetur, nomine multorum omnes intelligi homines nemine dempto.
 
 
FERRER, Vicente (1606-1683), O.P., theologian.
Tractatus theologici in Priman secundae D. Thomae, tract. VIII [de peccato originali], q. I. §iii (Salmanticae: ex officina Lucae Perez, 1681., tom. II, p. 629)
[Obj.: ...] Rom. 5 [...] unius delicto multi mortui sunt: et quod per inobedientiam unius hominis peccatores constituti sunt multi: ergo non omnes mortui morte peccati
[...Resp.:...] dico, quod ly multi ponitur pro omnibus.
    Sicut cum dicitur
    • Math. 20. Filius hominis venit dare animam suam redemptionem pro multis.
    • Et cap. 26. Hic est sanguis, qui pro multis effundetur,
    ly pro multis ponitur pro omnibus.
Et ratio huius aptae explicationis desumitur ex eo, quod multi non opponitur omnibus; opponitur uni singulari: voluit ergo dicere Paulus, quod per inobedientiam unius hominis, non solum ipse inobediens constitutus fuerit peccator, sed etiam alii multi per ipsum. Quanti autem fuerint isti multi, jam dixerat ibi: Et ita in omnes homines mors intravit, in quo omnes peccaverunt.
 
 
PLATEL, Jacques (1608-1681), S.J., theologian.
Synopsis Totius Cursus Theologici accuratissima, pars. IV, num. 378 (Coloniae, 1694, p. 226; Duaci: 1706, p. 461)
It is indeed true that Scripture, when dealing with the death of Christ and the redemption, from time to time uses this word "many"Verum quidem est quod Scriptura, agens de Christi morte et redemptione, subinde utatur hac voce, multi
  • as in Matt. 20. The Son of man came to give his life a ransom for many.
  • ut Matth. 20. Filius hominis venit dare animam suam redemptionem pro multis.
  • And 26. For this is he, my blood of the new testament, which shall be shed for many, etc.
  • Et 26. Hic est enim Sanguis meus novi testamenti, qui pro multis, etc.
But more often it is used word "all," as it is clear from quotations above num. 360 thus word "many," does not exclude "all", since all are many, as Jansenius Yprensis himself adverted in his commentaries on Matthews' (gospel).At saepius utitur hac voce, omnes, ut patet ex citatis sup. num. 360 deinde ly multi, non excludit omnes, quando omnes sunt multi, ut advertit ipsemet Jansenius Ipren. in suis commentariis in Matth.
  • Add that word "many" (according to the testimony of Augustine: book. 6. of earlier work against Julian. ch. 12, and b. 2. of the later, ch. 134., also book 20 of The City, ch. 32) is frequently used in scriprure for that word "all"
  • Adde quod ly multi (teste August. l. 6. operis prior, contra Julian. c. 12. et l. 2. posterior. c. 134. item l. 20. de Civit. c. 32) frequenter in scriprura usurpetur pro ly omnes
    • as Dan. 12. "And many of those that sleep, in the dust of the earth, shall awake," that is, all rise again in the day of Judgement,
    • ut Dan. 12. Et multi de his, qui dormiunt, in terrae pulvere, evigilabunt, id est, omnes resurgent in die judicii,
    • and the Romans, ch. 5. For if by one, beloved for many are dead.
    • et ad Rom. 5. si enim unius dilecto multi mortui sunt.
 
 
HESER, Georg (1609-1686), S.J., theologian, exegete.
on Psalm 118 [cxvii]:10 (Psalmi, Monachii, 1675, vol. 2, pag. 401)
["many" for all][MULTI PRO OMNIBUS]
that word "many," is now by the Hebrews used for all, as:nomen illud, Multi, nunc ab Hebraeis usurpari pro Omnibus: ut
  • Daniel 12:2.
      Many of those that sleep in the dust of the earth, shall awake: some unto life everlasting, and others unto reproach, to see it always.
    Certain however is by divine faith, not only many, but all of dead ones should rise.
  • Danielis cap. 12. v. 2.
      Multi de his, qui dormiunt in terrae pulvere, evigilabunt, аlii in vitam aeternam, et alii in opprobrium, ut videant semper.
    Certum autem est ex Fide divinâ, non tantùm multos, sed omnes ex mortuis resurrecturos.
  • Christ Matth. 26:28 said:
      This is my blood of the new testament, which shall be shed for many for the remission of sins.
    Similarly it is certain, that the blood of Christ is shed for all, so that they can obtain remission of sins.
  • Christus Matth. 26. v. 28. dixit:
      Hic est sauguis meus novi testamenti, qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum.
    Itidem vero certum, quod sanguis Christi pro omnibus hominibus sit effusus, ut remissionem peccatorum consequi possint.
 
 
ENGELGRAVE, Henricus (1610-1670), S.J., theologian
Meditationes in omnia evangelia (Antverpiae, 1658, p. 102)
  • which for you, as if for every one
  • quod pro vоbis, quasi pro singulis,
  • and for many, to fruit effectively, to all however sufficiently.
  • ac pro multis ad fructum efficacem; ad sufficientem vero pro omnibus
 
 
HENRIET, Protais [Prothasius Henriet Sezaniensis] (c.1610-1688), OFMRec, theologian, exegete.
Harmonia evangelica, cap. XX [Mark 1:19ff, Matt.8:14ff, Luke 4:38ff] (Paris: 1660, p. 29; Paris: 1665, p. 56)
Matth. et Lucas, dicunt Dominum Jesum, omnes curasse, Marcus vero dicit: curavit multos et ubi Matth. dicit absolute; spiritus ejiciebat, Marcus dicit daemonia multa ejiciebat. Quid est hoc quod alii dicunt multos, alii omnes? si multos curavit, nonne omnes curavit? et si omnes curauit, nonne multos? quid ergo dicemus; nisi quod omnes illi erat multi; quando Dominus omnes infirmos curavit, multos curauit; Undè saepe qui dicit multos, plus videtur dicere quam qui omnes, quia saepe omnes non sunt multi, v.g. quinque duntaxat erant in domo aliqua, et ipsi exierunt, recte dicitur: omnes exierunt, sed non bene dicitur, multi exierunt, dum erant tantùm quinque; sic quando Dominus dicit: multi sunt vocati, ostendit quos vocavit esse multos quia omnes homines sunt multi.
  • Quando etiam Dominus dicit: hic est sanguis meus qui pro multis effundetur, dixit multis quia omnes homines sunt valdè multi.
  • Dixit etiam de Magdalena Luc. 7. remittuntur ei peccata multa, illud multa, sonat ut omnia, quare subjunxit statim ipsi peccatrici; remittuntur tibi peccatatua tua.
  • Apostolus Heb. 1. dicit: multifariam multisque modis, et versio Syriaca dicit: omnifariam, omnibusque mоdis. Plus ergo sonat illa dictio multi quam illa omnes.
 
 
the same NEESEN, Laurent (1612-1679), theologian
Theologia Moralis Christiana, Ad Mentem SS. Augustini Et Thomae, De Sacramentis,
tract. IV. [de SS. Eucharistiae Sacramento], q. 3 [de forma SS. Eucharistiae Sacramenti], dub. I (Insulis: 1687, p. 74)
qui pro vobis sumentibus et pro multis scilicet electis efficaciter effundetur.
TODO: tract. 1 [de voluntate dei], q. 18, dub. VII [an christus pro omnibus sit mortuus]. Universa theologia. Insulis 1687. tom. 1, p. 63
Nevertheless, in another place - quoted above - he used words of consecration as en example of passage, where word "many" signifies all.
 
 
AVINATRI, Vincenzo (1612-1685), C.O., theologian.
Calix inebrians ex suavissimo Christi Passi botro eliquatus : De Coena Christi, cap. 4. (ed. Neapoli : Raillard, 1694. 415 pages, page. 59) almost identically to Lapide (1567–1637)
"Which shall be shed for many unto the remission of sins.". Matt. 26."Qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum". Matt. 26.
For many, i.e. for all; for these all are very many.Pro multis, id est pro omnibus; hi enim omnes sunt valdè multi.
 
 
Francesco Lorenzo Brancati di Lauria (1612-1693), O.F.M.Conv., Cardinal, theologian
De Sacrosancto Incarnationis Divini Verbi Mysterio. Disp. XX, art. IV.
(Commentaria P. Laurentii Brancati de Lauraea, in III Librum Sententiarum Magistri Fr. Joannis Duns Scoti. Romae: 1682. tomus I. p. 577-578)
230 Euthimius super illud Matt. 20. venit animam suam dare in redemptionem pro multis, dicit, Omnes sunt multi, subdens, scripturam multis dicere pro omnibus, itaque pro omnibus tradidit animam suam, omnesque redemit, quamquam multi sua sponse in servitute remanserunt.
231 Augustinus [...]
232 Prosper [...]
233 Tandé ne ultra progrediar prob. ex Concilio Trident. [...]
234 Confirmatur ex damnatione quintae propositionis Jansenii Episcopi Iprensis facta per Innocentium X. et confirmata per Alexandrum 7. quae erat quod Christus mortuus non sit pro omnibus omnino hominibus. Ergo est omninó de fide.
Ob. I. ex sacrae scripturae locis habetur Christum pro multis tantùm mortuum, multos justificasse, multorum peccata portasse, et pro multis orasse. Ergo non pro omnibus omninô hominibus mortuus est. Anteced. prob. Isaiae 53. 11. et 12. de Christo, de quo totum illud caput loquitur sic dicitur. Justificabit ipse justus servus meus multos, et iniquitates eorum portabit. Et post, Pro eo quod tradidit in mortem animam suam, et cum sceleratis reputatus est, et ipse peccata multorum tulit, et pro transgressoribus rogavit. Salvator ipse Matt. 20. 28. ait, sicut filius hominis non venit ministrari, sed ministrare, et dare animam suam redemptionem pro multis; Eadem verba habentur, Marci 10. 45. ergo sicut praedictum fuerat, Christus operatus est, morieus pro multis, et redimens muItos.
235 Respond. Hoc fuisse unicum Argumentum Praedestinatianorum, ut supra patuit. His autem locis opponimus alia supra allata, quae concordantur, ut idem sit dicere multos, et omnes juxtà subjectam materiam. Nam Rom. 5. 15 dicitur. Si enim unius delicto multi mortui sunt: multo magis gratia Dei, et donum in gratia unius hominis Jesu Christi in plures abundavit. Est autem de fide, quod omnes mortui sunt ex delicto Adae, ex ipsomet Apostolo 1. Cor. 16. omnes in Adam moriuntur. Non potest autem sibi contradicere Apostolus. Quod clarius patebit in art. 5. et diffuse.
 
 
Augustin GIBBON de Burgo (1613-1676), O.S.A., theologian.
Theologiae Scholasticae In Primam Secundae Divi Thomae, Tomus Secundus, q. 81-83; tract. VII / disp. XII., dub. I, num. 8 (Erffurti, 1674, p. 217)
[Obj.] Pelagiani [...]
  • 1. Apostolus subjungit: Quod unius delicto mortui sunt multi
resp. (ibid.)
Ad 1. fundamentum expositionis Pelagianor.
respondeo, тὸ multi loco cit. significare omnes, nam frequenter in Sacra Scriptura nomine multorum intelliguntur omnes,
  • ut Matth. 20. 28. Sicut Filius hominis venit dare animam suam redemptionem pro multis.
Constat autem ipsum mortuum fuisse pro omnibus.
  • Item Matth. 26. 28. Hic est sanguis meus, qui pro multis effundetur, id est, pro omnibus.
Наec expositio est S. August. lib. 6. contra Julian. c. 12.
 
 
GONET, Jean-Baptiste (1616-1681), O.P., theologian.
Manuale Thomistarum, tract. IV [de voluntate Dei], cap. III, §.2. (Lugduni: 1690, vol. 1, p. 311-312; Coloniae Agrippinae: 1707, p. 166; Patavii: 1718, p. 274; Antverpiae: 1726, p. 67; Venetiis: 1778, p. 42)
Contra istam conclusionem imprimis objici possunt aliqua Scripturae testimonia, in quibus agens de Christi morte, et redemptione, utitur hac voce multi,
  • ut Matth. 20. Filius hominis venit dare animam suam redemptionem pro multis.
  • Et 26. Hic est enim sanguis meus novi testamenti, qui pro multis effundetur, etc.
Sed ad hoc respondetur,
  • his locis significari sanguinem Christi effusum esse pro multis, quantum ad efficaciam, et pro omnibus, quantum ad sufficientiam, ut interpretatur D. Thomas super illum locum Matthaei.
  • Vel dici potest, quod ly multi (teste Augustino lib. 6. operis prioris contra Julian. cap. 12. et lib. 2. posterioris cap. 134. Item lib. 20. de civit. cap. 23.) frequenter usurpatur in Scriptura, pro ly omnes, ut
    • Daniel. 12. Et multi de his qui dormiunt in terrae pulvere, evigilabunt, id est omnes resurgent in die judicii.
    • Et ad Roman. 5. Si enim unius delicto multi mortui sunt.
Clypeus Theologiae Thomisticae, vol. 1, tract. IV [de voluntate Dei], disputatio IV : art. II, §. VI. / num. 49-52 (Coloniae Agrippinae: 1671, vol. 1, p. 419; Lugduni: Apud Anissonios, Joan. Posuel, 1681. p. 384; Antverpiae: 1744, vol. 1, p. 252)
Obj.:
Objicit secundo Jansenius plura Scripturae testimonia, quibus videtur infinuari Christum non esse mortuum pro omnibus, nес suam раssionеm et redemptionem pro omnium salute ordinasse. Praecipuus locus est ille qui habetur Matth. 26. ubi dicitur: Hic est sanguis novi testamenti, qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum. Si pro multis (inquit) ergo non pro omnibus.
Resp.:
respondeo, plures illi adhiberi explicationes.
  • In primis aliqui dicunt, non esse extraneum in Scriptura, ut interdum per hoc nomen multi designentur omnes: hoc enim fundamentum habet in Apostolo, qui eodem termino utitur, ad probandum peccatum originale in omnes et singulos filios Adae esse transfusum: dicit enim ad Rom.5.
      Sicut per inobedientiam unius hominis реccatores constituti sunt multi: ita et per unius obeditionem justi constituuntur multi.
  • Secundo dici potest, quod interdum in Scriptura eventus rei futurae exprimitur per modum intentionis: quemadmodum cum dicitur, hoc factum est, ut impleretur prophetiae: id est, ita factum est, quod sequatur inde impletas esse prophetias. Et in hoc sensu dici potest Christi sanguis pro multis tantum effusus, id est eo eventu, ut fructus ejus non in omnes, sed tantùm in multos redundet; quia multi sunt, qui ex propria malitia vel negligentia talem fructum impediunt.
  • Tertio hic locus ab aliis ita explicari solet, ut Christin sanguis significetur effusus pro multis, quoad efficaciam, et pro omnibus quantum ad sufficientiam. Unde D. Thomas super illum locum Matthaei ait,
      Sanguinem Christi fusum esse, et pro multis, et pro omnibus: quia si consideretur sufficientia, ipse est propitiatio pro peccatis nustris, et non pro nostris tantùm, sed pro totius mundi; sed si consideremus efficaciam, effectum non habet, nisi in his qui salvantur, et hoc ex culpa hominum.
 
 
Le BLANC, Thomas (1617-1669), S.J., theologian, exegete.
on Psalm 22:14 [in Psalmum xxi, vers xv] (Coloniae : Metternich, 1726, vol. II, p. 370)
Christus consecrans calicem dixit Matth. 26. 28. Hic est sanguis meus novi testamenti (Syr. novi foederis) qui pro multis (pro omnibus, qui omnes sunt multi) effundetur in remissionem peccatorum.
mentionable can be also his In Psalm. LXVI, vers. I (Coloniae Agrippinae: 1679, tom. 4, col. 256) where talking about Luke 10:24 and Matthew 13:17 he argued:
Saepè enim multi in Scripturis ponitur pro omnes, ut apud eundem Matthaeum cap. 20, 16. Multi enim sunt vocati, pauci vero electi. Certum autem est, omnes vocatos esse ad vitam aeternam.
 
 
MONCADA, Pedro de (1619-1696), S.J., theologian
Segunda parte de la Practica de la comunion espiritual, lib. 6, cap. II, num. 6 (Madrid, 1690, p. 291)
Mayer dificultad tienen las palabras que se siguen, la qual sangre se derramará por vosotoros, y por muchos; de que sangre se ha de entender esto, si la que alli actualmente derramaua Christo en aquel sacrificio incruento, que ofrecio en la Cena, ù de la que auia de derramar en la Cruz, que si bien es toda una, es diverso el modo de derramarla. Y aunque el Cardenal Belarmino, Cornelio, Jansenio, el Padre Maldonado, y el Padre Enriquez, de Euchar. cap. 19. num. 4. que cita por si a Claudio Sainetes, lo entienden de la sangre que en el mismo sacrificio que ofiecia el Salvador derramó incruentamente; pero me ajusto mas à la sentencia de Santo Thomàs, de Paludano, Soto, el Cardenal Toledo, el Padre Suarez, y Vazquez, que entienden estas palabras de la sangre que auia de derramar el dia siguiente en la Cruz; lo qual se prueba assi del verbo de futuro, que ponen San Matheo, y San Marcos, y de que ha usado siempre la Iglesia, effundetur; como por lo que se añade: Qui pro vobis et pro multis effundetur; porque la que se derramó en la Cruz, no sue para solos los Apostoles, que se hallauan presentes, como la que se derramó, en la forma que hemos dicho, en la Cena (que lo entiende el Padre Scorcia), y otros, se derramó en las bocas de los que bebieron entonces aquel Caliz (en que suspendo mi juyzio) sino por todo el universo;
  • y el no dezirse pro omnibus, sino por muchos, es porque si bien quanto à la sufficiencia fue por todos, no en quanto à la eficacia, porque muchos no se han querido, ni quieren aprovechar de ella, segun se ha declarado en otras ocasiones,
  • si bien San Chrisostomo, Euthimio, y Theophilato el pro multis lo entienden por todos.
 
 
HERINCX, Wilhelm (1621-1678), O.F.M., theologian.
Summa theologicae scholasticae et moralis, Disp. II, q. 4, §. 6, obj. 1 / Disp. II, n. 75 (Antverpiae: 1660, p. 45, Antverpiae: 1675, p. 46; 1707, p. 44)
Dices I. Christus Matth. 26 De sanguine suo dixit: Qui pro vobis et pro multis effundetur.
Resp.
  • effundetur pro multis efficaciter, sed pro omnibus quantum ad sufficientiam.
  • Vel potiùs pro multis ibi idem est, quod pro omnibus, seu pro tota multitudine, idque phrasi Scripturae usitatâ.
    Appositè D. Thomas lect. 6. in c. 11. Epist. 1. ad Cor. Effusus est sanguis Christi in remissionem peccatorum, non solùm pro multis, sed etiam pro omnibus.
 
 
DUHAMEL, Jean-Baptiste (1624-1706), C.O., theologian, exegete.
Prolegomena Scripturae Sacrae, dissert. IV, cap. IV. (Biblia Sacra. Venetiis: 1758, vol. 1, pag. xxxiv; Venetiis: 1763, pars 1., pag. XLIV)
Isa. 53. Ipse peccata multorum tulit, id est, omnium, ut habetur v. 6. Posuit in eo Dominus iniquitatem omnium nostrum. Rom. 5. Si unius delicto multi mortui sunt, id est, omnes, ut exponitur v. 18.
on Matthew 20:28 (Biblia Sacra Vulgatae. Venetiis: 1763. vol II, p. 283; ed. Migne: SS 21, 497), almost identically to Mariana (1536-1624)
For many, for all, so Rom v. 19, Many were made sinners - i.e. all.Pro multis, pro omnibus; sic Rom. 5, 19: Peccatores constituti sunt multi - id est, omnes.
 
 
CONTI, Pietro Romano [Petrus de Comitibus] (1626-1696), OSA, theologian.
Tractatus de Praedestinatione et Reprobatione. disputatio 2 [de praedestinationis quidditate], art. 2 [solvuntur objecta], obj. 1 (Venetiis: J.F.Valvasensis, 1681. p. 85-86)
Obijcies. Dicitur Matth. 26. Hic est sanguis noui testamenti, qui pro vobis, et pro multis effundetur in remissionem peccatorum. Ergo non pro omnibus.
Nego consequentiam, Primo quia Christus Dominus in tali loco expressit efficaciam sui sanguinis, quae solum pro multis erat futura, non autem sufficientiam, quae ad omnes extenditur. Et ideo D. Thomas in hunc locum ait, sanguis Christi fusus est, et pro multis, et pro omnibus, quia si consideretur sufficientia, ipse est propitiatio pro peccatis nostris, et non pro nostris tantùm, sed pro totius mundi; sed si consideremus efficaciam, effectum non habet, nisi in his, qui salvantur, et hoc ex culpa hominum. Deinde quia saepe in scriptura accipitur numerus definitus pro indefinito, et finitus pro omnibus, ut patet ex eo quod Apostolus 2. ad Cor. 5. diat, si unus pro omnibus mortuus est, ergo omnes mortui sunt, et pro omnibus mortuus est Christus: Et ad Rom. 5. Sicut per inobedientiam unius hominis peccatores constituti sunt multi, ita et per unius obeditionem justi constituuntur multi. Et ad Rom. 5. per unum hominem in omnes mors pertransiit; Si ergo omnes mortui sunt, et in omnes mors pertransiit, quomodo peccatores facti sunt multi, cum ibi apertissimè dicat, per unum hominem peccatum intravit in mundum, in quo omnes peccaverunt? Utique haec loca conciliari non possunt, nisi prò multis intelligat omnes.
 
 
Tomás Muniesa/Muniessa (1627-1696), S.J., theologian
Disputationes scholasticae, de Eucharistia, disuptatio xxiv, sect. I, num. 6 (Barcionone, 1689, p. 508)
De vocibus: qui pro vobis, et pro multis ait Suarez videndus disp. 60 vel significare efficaciam sanguinis Christi pro vobis, id est pro Apostolis, ibi tunc praesentibus; et pro multis, id est, pro aliis praedestinatis. Sed obstare videtur, quod inter tunc praesentes aderat Judas non praedestinatus, nec eam efficaciam sanguinis Christi adepturus. Vel significare quoad sufficienciam pro vobis, id est pro Judaeis, sive pro Sacerdotibus; et pro multis, id est, pro omnibus aliis hominibus.
todo
 
 
José Sáenz de Aguirre (1630–1699), O.S.B., cardinal, theologian.
S. Anselmi Theologia, commentariis, tract. VII, cap. LXVIII, disp. CXXVI: sect. IV / num. 40 (Salmanticae: 1685. p. 473-474; Romae, 1690, vol. III, p. 525), [similarly as Petavius said above].
Quod autem quidam ex Adversariis opponunt,
    Christum Matthaei 20. v. 28. testari se venisse, dare animam suam redemptionem pro multis; atque adeo non pro omnibus;
nullam difficultatem ingerit. nam, ut observant Graeci Interpretes cohaerenter ad alia testimonia Scripturae superiùs memorata, eо loco multi idem sunt, ac omnes.
  • Quare Theophylactus ad eum Matthaei locum ait: οἱ γὰρ πάντες πολλοί Nam omnes sunt multi.
  • Addit Euthymius ibidem, Scripturam frequenter MULTIS dicere pro OMNIBUS. Itaque pro omnibus tradidit animam suam, omnesque redemit; quanquam multi sua sponte in servitute remanserunt.
  • Porro de ea vocum permutatione legendus Augustinus libro secundo Operis Imperfedi contra Julianum cap. 134. et seqq.
Et haec sufficiant circa Patres Graecos, praetermissis pluribus aliis.
 
 
SALMANTICENSIS, Juan de la Anunciacion (1633-1701), O.C.D., theologian from university of Salamanca. Author of "De gratia", "De Eucharistia" and several other works from famous Cursus Salmanticensis, which is the most famous manual of thomistic theology and philosophy published by "Salamancans" [Salmanticenses].
tract. xiv, quaest. cxi, disp. vi, de gratia efficaci, dub. ii, §.iii (Lugduni, 1679, vol. 5, p. 530)
objicitur: quoniam sanguis Christi non est effusus pro omnibus, sed pro aliquibus tantum, ut constat ex verbis Christi Domini Matth. 26. Hic est sanguis novi testamenti, qui pro multis effundetur: ergo passio Christi quamvis ex se sufficientissima ad omnium hominum remedium, non est oblata pro omnibus.
Ad objectionem respondetur negando minorem. Ad cujus incertam probationem dicendum est primo ly pro multis idem valere, ас pro omnibus, ut constat ex usu Scripturae. Sic enim ad Rom. 5. dicitur, Sicut per inobedientiam unius homimis peccatores constituti sunt multi, etc. quod tamen ipsi Adversarii interpretantur de omnibus hominibus. Secundo dicendum est cum Divo Thoma ad locum Matthaei, Sanguinem Christi effusum fuisse et pro multis, et pro omnibus: quia si consideretur sufficientia, ipse est sufficientia pro peccatis nostris, et non pro nostris tantum, sed totius mundi. Sed si consideremus efficaciam, effectum non habet, nisi in his, qui salvantur: et hoc ex culpa hominum. Itaque licet Christus obtulerit voluntate antecedenti, et Deus etiam voluntate antecedente acceptaverit illam passionem pro omnibus hominibus, ex qua oblatione, et acceptatione proveniunt nobis omnibus auxilia sufficientia ad salutem: noluerunt tamen voluntate consequenti, quod omnibus cum effectu justificationis, vel perseverantiae proficeret. Unde sit, quod licet intuitu praedictae passionis Deus praeparaverit, et quantum est de se, offerat etiam auxilia sufficientia ad salutem: nihilominus non omnibus conferantur auxilia efficacia, quibus actu salventur.
tract. xxiiii, quaest. LXXVIII. [De Eucharistia], disp. ix. [De Forma]: num. 27 / dub. iii, §.ii (Cursus Theologicus. Barcinone: 1694, tom. xi, p. 867)
forma calicis debet significare conversionem vini non praecise ut factam in sanguinem Christi absolutè sumptum, sed factam in sanguinem Christi ut effusum, aut effundendum pro mundi salute
ibid., §. iii / num. 28 (ibid., p. 868)
verba sequentia, significantia effusionem sanguinis Christi pro mundi remedio.
ibid., §. iii / num. 29 (ibid., p. 868-869)
Sic autèm se habent omnes formae consecrationis, quas num. praeced. recensuimus, ut facilè considetanti constabit: quàmvis ènim in aliquibus sint plura verba, et in aliquibus pauciora, et in quibusdam transponantur; et per alia explicentur; nihilòminus omnes praedictae formae conveniunt in habendo eandem formalem significationem, sive in retinendo eundem sensum hoc, aut illo modo expressum, nempè sanguinem esse Christi, effundendum pro mundi salute.
ibid., §. iv / num. 39 (ibid., p. 874)
priora solùm significant conversionem vini in sanguinem Christi absolutè sumptum; sequentia verò significant sanguinem Christi pro mundi salute fusum, aut fundendum
 
 
Bernadine a Piconio [Bernardin de Picquigny] (1633–1707), OFM.Cap., theologian, exegete.
on Mark 10:45 (Triplex expositio in Sacrosancta domini Nostri Jesu Christia Evangelia Lutetiae Parisiorum: 1726. p. 376-377)
et daret animam suam redemptionem pro multis, seu pro omnibus omnino hominibus; nomen enim multi saepius in Scriptura, nomen est collectivum, et sumitur pro omnibus.
on Mark 14:24 (Triplex expositio in Sacrosancta domini Nostri Jesu Christia Evangelia Lutetiae Parisiorum: 1726. p. 416)
Qui pro multis, seu pro omnibus, qui multi sunt. Vox multi saepe sumitur collective pro omnibus.
on Matthew 20:28 (Triplex expositio in Sacrosancta domini Nostri Jesu Christia Evangelia Lutetiae Parisiorum: 1726. p. 183)
v. 28 Sicut Filius hominis non venit ministrari, ut ei ministretur, sed ministrare, omnium utilitati servire, et dare pro omnibus animam suam, vitam suam, redemptionem. Gr. λύτρον, pretium redemptionis, pro multis, pro omnibus quidem hominibus redimendis, si spectetur Christi voluntas, pro multis vero, si spectetur ftuctus, quem non omnes percipere voluerunt.
on Hebrews 9:28. (Epistolarum B. Pauli triplex expositio. Parisiis: 1703. col. 1414).
v. 28. Sic et Christus ... qui peccata hominum expianda et exhaurienda susceperat, semel oblatus, immolatus, et mortuus est.
Ad multorum exhaurienda peccata, id est, ut morte suâ omnium hominum peccata, quantum ad suffícientiam, auferret: multorum vero, quantum ad effedum.
Cur multorum, et non omnium? quoniam non omnes crediderunt. Divus Chrysostomus, Theodoretus, Theophylactus. Pro omnibus quidem est mortuus, quantum ad ipsum attinet: mors illa ex aequo respondet omnium interitui; non exhausit autem omnium peccata, quoniam ipsi noluerunt. D. Chrysostomus hîc.
 
 
HABERT, Louis (1635-1718), theologian. His "Theologia dogmatica" has 7 + 1 volumes (8th volume is summarization of previous 7).
De incarnatione: De merito Christi (Theologia dogmatica et moralis, Augustae Vindelicorum: Rieger, 1751, vol. 2, p. 288)
Dices 1. Matth. 26. Christus discipulis porrigens poculum sanguinis sui, ait; qui pro multis effundetur: ergo non pro omnibus. Respondeo negando consec. namque vox multi, usurpari solet vel comparate et distributive ad significandam magnam totius collections partem, ut Joan. 4. Multi crediderunt in eum Samaritanorum: Vel absolute et collective ad denotandam totam collectionem, quo sensu dicimus de eo, qui totam suam substantiam et quidem amplam devoravit; hic multam consumpsit pecuniam. Et Apostolus scribit Rom. 5. Per inobedientiam unius hominis peccatores constituti sunt multi, id est, omnes. Quod autem hoc posteriori sensu Christus Dominus de suo sanguine dixerit, qui pro multis effundetur, discimus non solum ex sanctis Patribus, sed ex ipsomet Apostolo 2. Cor. 5. Pro omnibus mortuus est Christus: pro omnibus, inquam, voluntate sufficienti et conditionata; pro multis vero voluntate efficaci et absoluta. Ita sanctus Thomas in caput vigesimum sextum Matthæi: Si consideretur sufficientia, inquit, ipse est propitiatio pro peccatis totius mundi; sed si consideremus effectum, minorem habet effectum, in iis nempe, qui salvantur, et hoc ex culpa hominum.
And in summarized version (Theologia dogmatica et moralis, Paris: 1719, p.180; Augustae Vindelicorum: Rieger, 1751, vol. 8, p. 188)
Dices. Christus (Matth. 26.) dicit sanguinem suum pro multis effundendum: ergo non pro omnibus. Nego conseq. Nam vox multi aliquando collective sumitur, ut multus exercitus; aliquando distributive, ut multi ex exercitu. Porro collectivc hic sumitur, idemque significat ac omnes; ait enim Apostolus 2. Cor. 5. Pro omnibus mortuus est Christus. Et Rom. 5. voces illas multi, et omnes promiscue usurpat ad unum, et idem significandum: Sicut per unius delictum, inquit, in omnes homines in condemnationem; sic et per unius justitiam in omnes homines in justificationem. Sicut enim per inobedientiam unius hominis peccatores constituti sunt multi; ita et per unius obeditionem justi constituentur multi: hic multi, et omnes idem prorsus significat.
 
 
BOTTENS, Fulgentius (1636-1717), O.F.M.Rec., theologian, exegete.
Oeconomia Sacra Sapientiae, pars. VII, disp. 11 / q. 4.: Regulae breviores ex SS. patribus collectae, regula CXLI ("synecdoche") / vol. II. num. 450 (Gandavi: typis Michaelis Masii, 1691, p. 498)
Interdum etiam pars populi gentilis [puta Graecus] pro toto populo gentili: et unum ponitur pro multis vel multi pro omnibus. Ut Matth. 20. et 26.
 
 
MEZGER, Paul (1637-1702), O.S.B., theologian.
"His chief production is: Theologia scholastica secundum viam et doctrinam D. Thomae (4 volumes, Augsburg, 1695, 1719), probably the best work on dogmatic theology that has been produced by a German Benedictine." (Catholic Encyclopedia)
Theologia scholastica secundum viam et doctrinam D. Thomae Aquinatis, Doctoris Angelici. (Augustae Vindelicorum, 1719, tom. 2, p. 257)
tract. VII, disp. XXVI, art. I. §. II. num. 3
[obj. 3] Tertio ibidem dicit Apostolus:
    Per inobedientiam unius hominis peccatores constituti sunt multi:
ergo non omnes per originem, sed multi per imitationem facti sunt peccatores.
[resp. ad 3]
Ad 3. dico, Tò multi idem significare, quod omnes,
  • cùm immediate Apostolus praemiserit illa verba: Per unius delictum in omnes homines in condemnationem,
  • quomodo etiam Christus dixit: qui pro multis effundetur, hoc est, pro omnibus.
Theologia scholastica secundum viam et doctrinam D. Thomae Aquinatis, Doctoris Angelici. (Augustae Vindelicorum: 1695, tom. 1, p. 156)
tract. I, disp. XV, art. III. §. iii. num. 8
[Obj.:] Objicies secundo nonnullas Authoritates, quibus videtur indicari, Christum non pro omnibus esse mortuum. Ita [...] Matth. 26 qui pro multis effundetur.
[...Resp...] Ad secundum locum Matt. Resp. ly pro multis ibidem accipi pro omnibus. ut saepius contingit in S. Scriptura.
 
 
SANNIG, Bernard (1637-1704), OFM.Ref., theologian, "one of the most prominent frairs in Bohemia" (Evans)
Universa theologia scholastica. tom. II, tractatus I [De Incarnatione Verbi Divini], distinctio XI [De Satisfactione], quaestio III [De Universalitate Satisfactionis Christi]
(Schola theologica scotistarum, seu Cursus theologicus completus, ad mentem Doctoris Subtilis, Joannis Duns Scoti. Neo-Pragae: 1681. tom. II, p. 141)
Objiciunt primo Haeretici varios passus S. Scripturae; et primo opponunt Matth: cap: 26. ubi dixit de suo sanguine Christus; qui pro vobis, et multis effundetur: Ergo non pro omnibus.
Respondeo glossando Scripturam et dico,
  • ly pro multis intelligi pro multis efficaciter; pro omnibus tamen effusus est quantum ad sufficientiam,
  • vel certè ly pro multis, idem est, quod pro omnibus, juxta usitatam Scripturae phrasim.
 
 
PEREIRA, Martinho [Martinus Pereyra] (1637-1729), Ordinis Equitum Militarium Christi, theologian.
Commentariorum in primum librum magistri sententiarum, tract. IV, dist. XLV, qaest. III / num. 56 and 70-71 (Conimbricae: 1715, tom. 2, p. 258 and 260)
[Obj.:]
56 Probat secundo ex variis locis sacrae scripturae. Primus et praecipuus locus est ille Mat. 26: Hic est sanguis novi testamenti, qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum. Si pro multis, arguit Jansen: ergo non pro omnibus; atque adeo Christus non est mortuus, neque obtulit suum sanguinem, nisi pro aliquibus, qui sunt tantum praedestinati, et hos vult salvos fieri.
[...Resp.:]
70 Ad secundum ex Sacra Scriptura respondetur primo non esse quid novum, et extraneum, quod in Scriptura nomen multi sumatur pro omnibus: patet hoc ex illo ad Rom. 5. Per inobedientiam unius hominis peccatores constituiti sunt multi; et hoc debet intelligi, praesertim quando ex aliis locis Sacrae Scripturae constat debere intelligi pro omnibus, ut est in praesenti text. cum sint plura loca expressa, quibus dicitur Christum passum esse pro omnibus, et ejus sanguinem fusum esse pro peccatis totius mundi, ut supra vidimus.
71 Respondetur secundo cum D. Thom. posse considerari, vel quoad effectum, et efficaciam, vel quoad sufficienciam; quoad efficaciam fuit efusus non pro omnibus, sed pro multis; quoad sufficienciam fuit pretium oblatum pro omnibus, scilicèt pro peccatis totius mundi, ut ait Joan.
 
 
GUERRA Y RIVERA/RIBERA, Manuel (1638-1692), O.SS.T., theologian, philosopher.
Oraciones varias (Madrid 1718, vol. 7, p. 109)
Which shall be shed for you and for many.Qui pro vobis, et pro multis effundetur.
The "for you" is allusion to disciples, the "for many" is for all.El pro vobis haze alusion a los Discipulos; el pro multis, es por todos.
 
 
SIMON, Richard (1638–1712), C.O., biblical scholar
about Euthymius' commentary
Histoire Critique des principaux Commentateurs Du Nouveau Testament, cap. XXIX (Rotterdam : Reinier Leers, 1693, p. 414-415; PG 129:22)
  • Ce docte Commentateur a remarqué sur ces mots πολλοὶ προφῆται, plusieurs Prophetes, qu'on peut les entendre de tous les Prophetes en general, parce que le mot de plusieurs est souvent dans le N. Testament pour celuy de tous, πολλοὶ ἀντὶ τοῦ πάντες: ce qu'il confirme par divers exemples.
  • Il repete cette observation en d'autres endroits qui sont d'une plus grande importance; comme au Chap. 20. v. 28. où il est dit que JESUS-CHRIST est venu pour servir, et donner sa vie en rançon pour plusieurs: il dit* que l'Evangeliste a mis en ce lieu-là plusieurs pour tous, selon le stile ordinaire de l'Ecriture: car J. CHRIST a donné sa vie pour tous, et a racheté tout le monde, bien que plusieurs soient demeurez dans la servitude, parce qu'ils ont voulu y demeurer.
  • Sur ces autres mots, C' est mon sang, le sang du N. Testament qui est repandu pour plusieurs, il observe que dans l'Ancien Testament le sang de l'Agneau n'étoit repandu que pour les seuls Juifs; mais que se sang de J. CHRIST est repandu generalement pour tous les hommes, le mot de plusieurs signifiant tous en ce lieu, πολλοὺς γὰρ τοὺς πάντας ἐνταῦθα λεγει.

* Πολλοὺς δὲ νῦν, τοὺς πάντας λέγει. πολλάκις γὰρ ἡ γραφὴ πολλοὺς, τοὺς πάντας φησίν. ὑπὲρ πάντων γὰρ ἔδωκε τὴν ψυχὴν αὐτοῦ, καὶ πάντας ἐλυτρώσατο, εἰ καὶ πολλοὶ θέλοντες ἐνέμειναν τῇ δουλείᾳ. Id. Euthym. in Cap. 20. Matth. v. 28.
about modern commentaries
Histoire critique des versions du Nouveau Testament, cap. XXIII (Rotterdam : Reinier Leers, 1690 [539pages], p. 271)
Au Chap. 20. du même Évangile, v. 28. où ils ont traduit conformément au Grec, utque daret animam suam redemptionem pro multis, ils ont observé dans leur note, que le mot de plusieurs signifie tous selon le genie de la langue Grecque, à moins qu'on ne dise que c'est aussi le sens que les Ebreux donnent à leur nom כל. Pro multis, disent-ils, id est, pro tota multitudine hominum. Sic enim Graeci solent τοὺς πολλοὺς vocare ipsam universitatem hominum; quamvis articulus absens nonnihil huic sensui derogaret: nisi Hebraei quoque sic uterentur suo כל. En effet le mot Ebreu כל se prend généralement pour une multitude, et peut être traduit tous ou plusieurs, selon les lieux où il est appliqué. Bien qu'on lui donne ordinairement la signification de tout dans les Dictionaires de la langue Ebraïque, il ne marque dans son origine qu'une universalité, soit tous, soit plusieurs. L'on doit donner la même signification au mot Grec πολλοί dans le Nouveau Testament. Par exemple, au Chap. 26. de Sr. Matthieu, v. 28. où il y a, C'est mon sang qui est répandu pour plusieurs, c'est-à-dire, pour tous.
 
 
GOUDIN, Antoine de Limoges (1639-1695), OP, theologian.
Tractatus theologici, Juxta Inconcussa tutissimaque Divi Thomae Aquinatis, tract. I, quaest. III, art. IV (Coloniae: 1723, vol. 1, p. 735-736)
Objici possunt in primis haec Christi verba Matth. 26. Hic est sanguis meus novi testamenti, qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum. Item haec alia cap. 20. Venit filius hominis dare animam suam redemptionem pro multis. ad Haebr. 9. Christus semel oblatus est ad multorurn exhaurienda peccata: ergo non pro omnibus, nec pro omnium peccatis.
Resp. Primo, in Scriptura passim per multos intelligi omnes, cum sunt in magna multitudine, sic explicat S. Augustinus illud ad Rom. 5. Sicut per inobedientiam unius hominis peccatores constituti sunt multi, ita et per unius obeditionem justi constituentur multi. Nam priori loco per multos intelligitur non pars generis humani, sed tota hominum multitudo, qui peccato Adami constituuntur peccatores, eo sensu per multos in locis laudatis intelligi possunt omnes homines atque sic intelligendum suadent alia scripturae loca, in quibus eadem penè phrasis habetur, mutans vocem multorum in vocem omnium 1. ad Timot. 2. qui dedit redemptionem semel ipsum pro omnibus. 1. Joan. 2. ipse est propitiatio pro peccatis nostris et non pro nostris tantum, sed pro totius mundi.
Resp. Secundo cum S. Thoma. in laudata verba Matth. 26. Sanguinem Christi effusum еsse et pro multis, et pro omnibus: quia, inquit, si consideretur sufficientia, ipse est propitiatio pro omnibus omnino, sed si consideremus efficientiam, non habet effectum nisi in iis qui salvantur, et hoc ex culpa hominum. Eodem modo haec verba explicat Catechismus Concilii Tridentini parte 2. cap. 4. sect. 24. Si ejus, inquit, virtutem inspiciamus, pro omnium salute sanguinem a Salvatore effusum esse fatendam erit: si vero fructum, quem homines ex eo percipiunt, cogitemus, non ad omnes, sed ad multos tantum, eam utilitatem pervenire facile intelligemus.
 
 
HURÉ, Charles (1639-1717), member of the Port-royal society, professor of languages in the university of Paris, and at last principal of the college of Bencourt. He was considered a Jansenist, which is therefore curious for his referrence to Isa. 53, which is one of passages used by Jansenists for defending their heresy, that Christ died not for all, but only for those, who are elect.
Dictionnaire universel de l'Écriture Sainte, MULTI (Paris: 1715, tom. 2, p. 144)
Multi : Tous ensemble. Dan. 12. 2. Multi de his qui dormiunt evigilabunt : Tous les morts ressusciteront: Comme, Joan. 5. 28. Omnes qui in monumentis sunt : Tous ceux qui sont dans les sepulchres entendront la voix du Fils de Dieu. Rom. 5. v. 15. 19. Unius delicto multi mortui sunt : Tous sont morts par le peché d'un seul. Ps. 96. 1. Isa. 53. v. 11. 12. etc. V. OMNIS.
(it was republished by MIGNE in his Encyclopédie Théologique. Dictionnaire universel de philologie sacrée. Paris: 1846).
 
 
ULLOA, Juan/Joannes de (1639—c.1723), S.J., theologian.
De Primis Et Ultimis Temporibus, disp. III: cap. I / num. X (Augustae Vindelicorum: Veith, 1719. p. 142)
capitis duodecimi Danielis: Multi de his, qui dormiunt in terrae pulvere evigilabunt; [...] neque obstat, quod dicat multi non vero omnes evigilabunt:
quoniam, ut jam alibi adverti multi solet poni in scriptura pro omnes, v.g.
  • [Matth. 26,28] Pro multis effundetur (hoc est pro omnibus juxta Joannem [1.Joan.2]) in remissionem peccatorum.
  • Item [ad Rom. 5, 19] sicut enim per inobedientiam unius hominis peccatores constituti sunt multi, hoc est, omnes:
Et merito, nam omnes vere sunt multi.
De Primis Et Ultimis Temporibus, disp. III: cap. III / num. XXXIX (Augustae Vindelicorum: Veith, 1719. p. 165)
Sic ut supra notavi n. 10. cum sanguis Christi effundendus esset pro omnibus, ut affirmat Joannes, contentus fuit Dominus ipse dicere apud Matthaeum pro multis. Similiter cum per peccatum Adae peccatores simus omnes, Paulus contentus fuit dicere multi duntaxat. Scribit namque sicut per inobedientiam enim unius hominis peccatores constituti sunt multi etc. Similiter cum resurrectio ad vitam, vel mortem aeternam futura sit, Gabriel contentus fuit dicere Danieli, Multi de his, qui dormiunt in terrae pulvere, evigilabunt, alii in vitam aeternam, et alii in opprobrium etc. Vide Augustinum: nempè quia licet multi non imbibat omnes, veruntamen vox omnes, etiam significat multos.
De Primis Et Ultimis Temporibus, disp. III: cap. VII / num. CXXVII (Augustae Vindelicorum: Veith, 1719. p. 230)
quod Gabriel non dicit, omnes, qui dormiunt in terrae pulvere, sed multi, jam enim ostendi supra, morem esse Scripturae ponere Multi, pro omnes, v.g. Qui pro vobis, et pro multis effundetur, etc.
 
 
NOËL, Alexandre [Alexander Natalis] (1639-1724), O.P., theologian, historian, exegete.
  • "controversial theologian and ecclesiastical historian who clashed with Rome for expressing Gallicanism, a French position advocating restriction of papal power, and for defending Jansenism, a religious movement of nonorthodox tendencies in France." (EB)
  • "Natalis’ chief work, Selecta historiae ecclesiasticae capita, 24 vol. (1676–86; “Selected Chapters of Ecclesiastical History”), was condemned by Pope Innocent XI in 1684 because of its defense of Gallican claims." (EB)
    "later volumes gave offense at Rome because of the author's Gallicanism, and Innocent XI finally forbade (July 13, 1684) the faithful to read the history under pain of excommunication." (CE)
  • "In 1704, Father Alexander fell into Jansenism by signing the Cas de Conscience" (CE)
    "Natalis signed the Cas de conscience (“Case of Conscience”) [...] it was condemned by Pope Clement XI" (EB)
    "He became provincial of his order in 1706, but was banished to Châtellerault in 1709 for having subscribed to the Jansenist Cas de conscience (1703)" (W)
  • "and was deprived of his pension in 1713 on account of his opposition to the bull Unigenitus." (W)
    "He appealed against Clement’s bull Unigenitus (1713), which condemned propositions of one of the leading Jansenists, Pasquier Quesnel" (EB)
  • But before his death, he submitted. And submitted also his work fully to the judgment of the Holy See (CE, EB). The work thus corrected was removed from the Index by Pope Benedict XIII, and many editions were thereafter given to the public. (CE).
  • "Alexander also produced a large Moral and Dogmatic Theology according to the order of the Catechism of Trent and a literal and moral commentary on the New Testament. But his greatest work was his vast Church History which was put on the Index (along with some shorter works) by Innocent XI because of its Gallicanism (although an annotated edition by another Dominican, Roncaglia, was later permitted to be published by Benedict XIII and Benedict XIV) and he was forbidden to teach by Master Monroy in spite of the intercession of the French king on his behalf. In 1714 he became an "appellant" against the condemnation of the Jansenists, not because he favored them, but because he thought the decree condemned Thomism in favor of the Jesuit views on grace. He became blind, and shortly before his death submitted to papal authority, much to the relief of most Dominicans." (Ashley)

And although in his writtings he prefered interpretation of word "many" as "elect", he knew also Euthymius' commentary of words of consecration (from which he even quoted) and modern exegetes. And in his commentary on Matthew 20:28 he even explicitly mentioned, that it can be understood also in such manner. Moreover in his commentary on Mark 1:34 he affirmed this interpretation also in our case.

Expositio litteralis et moralis sancti Evangelii Jesu Christi
on Mark 1:34 (Venetiis: 1704, col. 786; Parisiis, 1745, t. 2, p. 11)
et curavit multos, etc. Nemini ex iis, qui offerebantur, optatae negavit beneficium sanitatis, qui pertransiit benefaciendo, et sanando omnes oppressos à diabolo, quoniam Deus erat cum illo ... Sed multos curasse dicitur, quia omnes, qui illi offerebantur aegroti et daemoniaci, multi erant. Ita Christi sanguis pro multis effusus dicitur, qui pro omnibus effusus est.
on Matthew 20:28 (Venetiis: 1704, col 558; Parisiis, 1745, t. 1, p. 565)
ipsam ut pretium redemptionis tradendo pro multis, sive pro omnibus, qui simul multi sunt.
  • 2. Corinth. 5. 14. et 15. Si unus pro omnibus mortuus est, ergo omnes mortui sunt, et pro omnibus mortuus est Christus, ut et qui vivunt, jam non sibi vivant, sed ei qui pro ipsis mortuus est, et resurrexit.
  • Et 1. ad Timoth. 2. 7. Unus enim Deus, Unus et mediator Dei et hominum homo Christus Jesus, qui dedit redemptionem semetipsum pro omnibus.
Maluit tamen hic pro multis, quam pro omnibus sanguinem suum effundendum in redemptionem dicere, ut mortis ac redemptionis suae fructum in multos redundaturum significaret, qui in ipsum credituri erant, non Judaeos solum, sed et Gentiles.
  • Unde infra cap. 26. Sanguis Christi dicitur effundendus pro multis in remissionem peccatorum.
  • Et Joannis 11. 52. Jesus moriturus dicitur pro Gente, et non tantum pro Gente, sed ut filios Dei, qui erant dispersi, congregaret in unum.
  • Et ad Hebraeos 9. 28. Christus semel oblatus est ad multorum exhaurienda peccata.
  • Quod Isaiae 53. 11. et 12. praedictum est: In scientia sua justificabit ipse justus servus meus multos, et iniquitates eorum ipse portabit ... Et ipse peccata multorum tulit, et pro transgressoribus rogavit.
  • In hunc sensum S. Hieronymus: Non dixit animam suam redemptionem dare pro omnibus, sed pro multis, id est, pro his qui credere voluerint.
on Matthew 26:28 (Venetiis: 1704, col 687; Parisiis, 1745, t. 1, p. 695)
Hic est Sanguis meus Novi Testamenti, qui pro multis effundetur. Apud S. Lucam, pro vobis. Utrumque a Christo dictum conjunxit Ecclesia in Canone Missae: Qui pro vobis et pro multis effundetur. Maluit tamen pro multis dicere, quam pro omnibus: (quamvis omnibus sufficiat ad pretium redemptionis, et pro omnibus illum effuderit, Patrique obtulerit Christus, qui et pro inimicis rogavit:) qua sacrificii fructum et efficaciam respexit. Hic est Sanguis meus, qui pro vestra et multorum salute effunditur, et salvabit omnes quotquot praeordinati sunt ad vitam aeternam. Trium Evangelistarum, et S. Pauli Textus Graecus uniformiter habet, τὸ ἐκχυνόμενον qui effunditur, idest, nunc offertur Deo, et libatur in sacrificio incruento, ut mox effundetur in sacrificio crucis, cujus istud figura est, in remissionem peccatorum: Piaculare enim et propitiatorium sacrificium est.
on Mark 14:24 (Venetiis: 1704, col 869; Parisiis, 1745, t. 2, p. 99)
in his verbis:
    Hic est sanguis meus novi Testamenti, qui pro multis effundetur.
Aptissime nominavit Christus Testamentum propter appropinquantem mortem. Condunt enim Testamentum qui moriuntur.
    "Itaque sicut Vetus Testamentum hostias et sanguinem habebat: ita sane et Novum, corpus videlicet et sanguinem Domini. Non dixit autem: Haec sunt signa Corporis et Sanguinis mei: sed, Haec sunt Corpus meum, et Sanguis meus. Oportet ergo non ad naturam eorum quae proponuntur aspicere, sed ad virtutem eorum. Quemadmodum enim supernaturaliter assumptam carnem deificavit (si ita loqui liceat) ita et haec ineffabiliter transmutat in ipsum vivificum corpus suum, et in ipsum pretiosum sanguinem suum, et in gratiam ipsorum" (Euthymius in Matt.).
Quod autem ait, Sanguinem suum pro multis effusum iri, spectat eos qui per sanguinis ejus efficacissimam virtutem perventuri erant ad vitam aeternam aut certe remissionem peccatorum accepturi: quamvis sufficiens esset pretium pro omnium redemptione sufficienter etiam Patri oblatum. Fides enim catholica docet,
    Quoniam si unus pro omnibus mortuus est, ergo omnes mortui sunt; et pro omnibus mortuus est Christus; ut et qui vivunt, jam non sibi vivant, sed ei qui pro ipsis mortuus est, et resurrexit. (2.Cor.5.14)

Theologia dogmatico-moralis secundum ordinem catechismi Concilii Tridentini (1769, t. 3, p. 76)
Denique verba illa, quæ adduntur: Pro vobis, et pro multis, ex SS. Matthæi, et Lucae Evangeliis singula singulis sumpta sunt, quae tamen sancta Ecclesia Spiritu Dei afflata simul conjunxit ad Passionis frustum, atque utilitatem declarandam. "Nam si ejus virtutem inspiciamus, pro omnium salute Sanguinem a Salvatore effusum fatendum erit; si vero frustum, quern homines ex eo perceperint, cogitemus, non ad omnes, sed ad multos tantum eam utilitatem pervenire, facile intelligemus. Cum igitur; Pro vobis, dixit; eos, qui aderant, vel electos, ex Judæorum populo, quales erant discipuli quibuscum loquebatur, excepto Juda, significavit. Cum autem addidit: Pro multis, reliquos electos ex Judæis, aut Gentibus intelligi voluit. Recte ergo factum est, ut Pro universis, non diceretur, cum hoc loco tantummodo de fructibus Passionis sermo esset, quæ salutis fructum electis solum attulit. Atque huc spectant verba illa Apostoli: Cbriftut semel oblatus est, ad multorum exhaurienda peccata. Et quod Dominus apud Joannem ait: Ego pro eis rogo, non pro mundo rogo, sed pro his, quos dedisti mihi, quia tui sunt." Ita Concilii Catechismus post S. Thom. 3. p. quæst. 78. art. 3.
TODO
 
 
GAVARDI, Federico Nicolò (c.1640-1715), O.S.A., theologian, "the most important interpreter of [Egidio] Colonna [(c.1243–1316), O.S.A.], composed 'Theologia exantiquata iuxta orthodoxam S. P. Augustini doctrinam ab Ægidio Columnâ doctoræ fundatissimo expositam …' (6 vols. fol., Naples and Rome, 1683-1696); this work was abridged by Anselm Hörmannseder in his 'Hecatombe theologica' (Presburg, 1737). Benignus Sichrowsky (d. 1737)" (CE)
His work was summarized by:
  • SICHROWSKY, Benignus (1675-1737), O.S.A., theologian.
    Theologia Scholastica Aegidio-Augustiniana, tract. I [De Deo Uno], q. XIII, art. I / n. 12 (Norinbergae, 1716, vol. 1, p. 768)
Obj.:
Matth. 26. habetur: sanguinem Christi effusum pro multis, ergo neque oratio Christi, neque sanguinis effusio est pro omnibus.
Resp.:
Ly pro multis non accipitur per oppositionem ad omnes, sed per oppositionem ad paucos; uti Abraham Gen. 17. dicitur: Pater multarum gentium, non quod non esset Pater omnium gentium, sed quia gentes, quarum erat Pater, sunt multae non paucae, ad differentiam eorum, qui sunt omnes, et pauci, ut v.g. tres pueri in fornace Babylonis sunt omnes, non tamen multi, sed pauci.
Obj.:
Objicitur I, Matth. 26. dixit Christus: Hic est sanguis novi testamenti, qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum; non dixit, pro omnibus.
Resp.:
R. Quod ly pro multis sumatur per oppositionem ad paucos, non ad omnes; sicut dicitur, quod Abraham fuerit Pater multarum gentium, id est, omnium. Deinde, quando hoc Christus dixit, nunquid et Judas fuit praesens, qui tamen erat reprobus?
 
 
LAMY, Bernard (1640–1715), C.O., theologian, exegete.
Commentarius in Harmoniam sive Concordiam quatuor evangelistarum (Paris: 1699).
he doesn't wrote commentary to our passages, nevertheless, on Matthew 20/Mark 10 he gave referrence to 1Tim.2:6
and in commentary on Matthew 26/Mark 14 he gave referrence to Rom.5:15
 
 
LEPE Y DORANTES, Pedro de (1641-1700), Bishop of Calahorra and La Calzada; theologian.
Cartas pastorales (Valladolid: 1721, p. 86)
Qui pro vobis, et pro multis effundetur. Qui pro vobis, et pro multis effundetur.
My blood shall be shed for you and: for all - which is signification of "pro multis."Se derramara mi sangre por vosotros, y por todos, que esso significa: Pro multis.
 
 
SFONDRATI, Celestino (1644-1696), O.S.B., cardinal, theologian
Nodus praedestinationis ex sacris litteris. (Romae : Komarek, 1696. 271 pp, p.52)
Opponitur secundo. Matth. 26. dicitur: Hic est sanguis novi, et aeterni Testamenti, qui pro multis effundetur. Eademque loquendi formula passim in Scripturis occurrit; si pro multis, ergo non pro omnibus.
Resp.
  • Imo, quia pro omnibus, ideo pro multis; qui enim veriùs multi dicuntur, quàm omnes? Et ideo Apostolus ad Rom. 5. Sicut per inobedientiam unius peccatores constituti sunt multi; Ubi vides, idem Apostolo esse, omnes, quod multos. TODO
  • TODO
 
 
VERANI, Gaetano Felice [Cajetanus Felix Verani] (1647-1713), C.R.T., theologian.
De sacro-sancto mysterio incarnationis, Disp. XIX. [De merito Christi]. Sectio XII [An Christus ... pro universis hominibus mortuus fuerit].
Theologia speculativa universa dogmatica et moralis (Monachii: Jaecklin, 1700, t. 7, p. 256)
Theologia polemica. lib. 6 [De Christi Impeccabilitate, Mediatione, ac Merito], cap. 11b [An Christus ... pro universis hominibus mortuus fuerit].
Theologia polemica seu Vindiciae Ecclesiae Catholico-Romanae. (Augustae vindelicorum: 1719, t. 1, p. 581)
[Theologia speculativa, etc.][Theologia polemica]
Obijcit tamen Jansenius contra hanc in concussam veritatem aliqua scripturae testimonia [...]Objicit nihilominus Jansenius contra hanc catholicam veritatem [...]
    Matth. 26. Hic est sanguis meus novi testamenti, qui pro vobis, et pro multis effundetur.
    Matth. 26. Hic est sanguis meus novi testamenti, qui pro vobis, et pro multis effundetur.
[Resp....] ex Matth. 26. respondetur absonum omnino esse vim facere in eo, quod Christus dicat: Hic est sanguis, qui pro vobis, et pro multis effundetur: etenim adfuit etiam tunc Judas cum caeteris discipulis ex communi Patrum sententia; et tametsi Judas fuerit unus ex reprobis; adhuc Christus dicit, quod pro ipso etiam Juda, utpote comprehenso in numero discipulorum sanguis suus effundetur: ergo ex allato testimonio clare apparet, Christum non pro electis tantùm; verùm etiam pro reprobis sanguinem suum fudisse. Neque vox illa multis vim ullam habet contra nostrum assertum, siquidem Apostolus ait: Si enim unius delicto multi mortui sunt: et sicut per inobedientiam unius hominis peccatores constituti sunt multi: ubi certissimum est etiam Jansenio nomine multorum significari omnes, quos Adae peccatum corrupit; unde non est insuetum in scripturis per multos significare omnes: quando igitur Christus dixit pro vobis, et pro multis; perinde est ac pro vobis, et omnibus aliis.[Resp....] ex Matth. 26. respondetur, absonum omnino esse vim facere in eo, quod Christus dixerit: Hic est sunguis, qui pro vobis et pro multis effundetur, siquidem adfuit tunc etiam Judas cum caeteris discipulis, ut fatentur sancti Patres, et nihilominus fuit Judas de numero reproborum: ergo Christus asserit se fudisse sanguinem etiam pro reprobis, cum illum fuderit pro Juda comprehenso in numero discipulorum: unde ex allato textu clare constat, Christum non solùm pro electis, sed etiarn pro reprobis sanguinem suum fudisse, neque obstat Christum dixisse, et pro multis effundetur, quia pro multis intelliguntur omnes omnino homines, quotquot fuerunt, sunt, et erunt, qui sine dubio multi fuerunt, sunt, et erunt. etenim etiam Apostolus usurpat eandem vocem ad significandum omnes omnino homines inquiens: Si enim unius delicio multi mortui sunt, hoc est, omnes omnino homines ob peccatum Adae, quod totam posteritatem infecit, et corrupit: Et sicut per inobedientiam unius hominis peccatores constituti sunt multi, ubi Apostolus nomine multorum significavit omnes, quotquot Adae peccatum corrupit, neque est insuetum in scripturis per multos significare omnes: quando igitur Christus dixit pro vobis, et pro multis effundetur, perinde fuit, ас pro vobis, et omnibus omnino aliis.
 
 
MARTIANAY, Jean (1647-1717), O.S.B., "He is spoken of repeatedly in the Benedictine annals as "most learned in Greek and Hebrew", and he was ever engaged in perfecting his knowledge." (CE)
on Mark 10:45 (Essais de traduction ou Remarques, sur les versions françoises du N.T., Paris: 1710, p. 201-206)
Car le Fils de l'homme même n'est pas venu pour être servi, mais pour servir, et donner sa vie pour la redemtion de plusieurs. Cette traduction exprime mot pour mot le Latin, et daret animam suam redemtionem pro multis; et il n'y a personne qui puisse se plaindre de ceux qui traduisent de la sorte ce verset dans S. Matthieu et dans S. Marc. Aussi trouvons-nous une parfaite conformité de versions dans ces deux endroits de l'Evangile, Matthieu 20. 28. et Marc 10. 45. Cependant nôtre conscience nous reprocheroit d'avoir dissimulé le sens des paroles du Redemteur des hommes, si nous passions plus loin dans nos Remarques, sans nous arrêter sur la signification du terme multi, qui se prend souvent pour omnes, sur tout quand il est question du salut, ou de la perte du genre humain. Je n'en rapporterai que les exemples les plus incontestables. S. Paul raisonnant dans l'Epitre aux Romains, chap. 5. et sur le peché d'Adam qui nous a tous perdus, et sur le don de la grace qui nous a sauvés, donne la préference à la misericorde de Dieu, et à l'efficace de la grace du Liberateur, et dit: Mais il n'en est pas de la grace comme du peché: car si par le peché d'un seul plusieurs sont morts, multi mortui sunt, la misericorde et le don de Dieu, s'est répandu beaucoup plus abondamment sur plusieurs, par la grace d'un seul homme qui est Jesus-Chrìst. Je ne croi pas qu'il y ait un homme assez stupide pour soûtenir que l'Apôtre a excepté quelque particulier de la tache honteuse du peché originel, du peché d'Adam, parce qu'il s'est servi du terme multi, et qu'il a dit que plusieurs sont morts par le peché d'un seul. Il faut donc avoüer sincerement que le mot multi se prend en cet endroit pour omnes; puisqu'il est de foi que tous les hommes sans exception sont morts en Adam, sicut in Adam omnes moriuntur; et que Jesus-Christ est venu pour sauver tous les pecheurs, venit peccatores salvos facere. Mais ne cherchons point d'autre interprete des paroles de Jesus-Christ, que l'Apôtre S. Paul dans sa premiere Epitre à Timothée, chap. 2. v. 5. où il s'est servi des propres termes que nous examinons ici, en parlant sur le sujet de la redemtion des hommes: Il n'y a qu'un Dieu, dit-il, et un Mediateur entre Dieu et les hommes, Jesus-Christ en qualité d'homme, qui s'est donné lui-même pour être le prix de la redemtion de tous. Ce que Jesus-Christ avoit exprimé par un Hebraïsme, et daret animam suam redemtionem pro multis; S. Paul l'a rapporté par une expression commune et naturelle, qui dedit redemtionem semetipsum pro omnibus. Aprés une telle autorité, qui oseroit nous soûtenir, que Jesus-Christ, le seul Mediateur entre Dieu et les hommes, n'a pas versé son sang pour le salut de tous les hommes? Qui oferoit nous contester, que dans la bouche du Sauveur du monde pro multis, ne signifie point pro omnibus?
Je pourrois encore pour un plus grand éclaircissement de cette maniere de parler propre aux Hebreux, faire remarquer que chés eux le terme multitude se prend pour un tout, ou pour la totalité des choses dont on parle lorsqu'on se sert du mot multitudo. Par exemple, quand Moïse parle de la Loi qu'il avoit donnée à tout le Peuple d'Israël, il s'explique en cette maniere: Legem praecepit nobis Moïses, haereditatem multitudinis Jacob. Deut. 33. 4. Ce que nos Traducteurs François ont tourné en nôtre Langue avec toute l'exactitude possible: Moïse nous a donné une Loi, comme l'heritage de toute la maison de Jacob. Multitude se prend donc en cet endroit pour tout le Peuple Hebreu, et pour tout le Peuple de Dieu, qui composoit l'Eglise ancienne. Saint Luc dans les Actes des Apôtres, chap. 4. v. 32. semble avoir voulu imiter les expressions de Moïse, en parlant ainsi de l'Eglise nouvelle: Multitudinis autem credentium erat cor unum, et anima una. Tous les Fidéles n'étoient qu'un cœur et qu'une ame par l'unité de la charité, d'un même esprit, et de la même foi. Plût à Dieu qu'on, pût dire aujourd'hui la même chose des Fidéles et des enfans de l'Eglise.
 
 
FRANCHEVILLE, Daniel de (1648-1702), bishop of Périgueux, theologian.
Theologia Speculativa Et Dogmatica (Patavii: 1752, tom. 1, p. 280-281)
Duo tamen objici possunt, quibus valde confidit Jansenius.
  • Primo Christus ipse suum sanguinem Apostolis bibendum propinans ait:
    • Hic est sanguis novi Testamenti, qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum.
  • Secundo [...]
Ad primam objectionem
  • respondent non pauci, per multos omnes intelligi, neque hoc esse extraordinarium in Scriptura.
    • Sic enim Rom. 5. dicitur, quod per unius hominis inobedientiam peccatores constituti sunt multi. Quis ibi dubitet per multos omnes intelligi?
    • Sic Marci 10. dicitur, quod venit Filius hominis dare animam suam pro multis, id est pro tota hominum multitudine.
    • Sic Daniel. 12. dicitur, quod multi qui in monumentis sunt, resurgent. An quis dubitet per hos multos omnes intelligi?
  • Quod si quis, ut verba sonant, pro multis et non pro omnibus accipiat; sic etiam legitimus erit sensus, quod Christi sanguis pro multis solum quantum ad efficaciam effusus est, quamvis pro omnibus quantum ad sufficientiam effusus sit. Licet enim Christus pro omnibus mortuus sit, non omnes tamen mortis suæ fructum percipiunt, quod eorum obstinationi imputandum est.
 
 
Antonio Natale (1648-1706), S.J., theologian.
De coelesti conversatione, pars III, cap. XIX (Neapol : Raymund, 1760, p. 230)
Pro vobis, et pro multis effundetur. Sufficienter quidem effusum est pro cunctis, efficaciter pro Electis, qui numero quidem sunt multi, verumtamen respectu omnium sunt pauci. Item juxta expositionem Chrysostomi, Euthymii, et Theophylacti ly multi verisicatur de cunctis, hi enim sunt multi, et dicuntur multitudo.
 
 
VIVA, Domenico (1648-1726) S.J., theologian.
    "Trutina theologica damnatarum thesium (1708), his most famous work, in four parts and two volumes. In the first volume are enumerated the propositions condemned by three popes: 45 by Alexander VII, 65 by Innocent XI, 39 by Alexander VIII, and the 5 condemned propositions of the [book] Augustinus of Jansenius. The second volume is devoted to the study and refutation of the 101 propositions of Quesnel, condemned by the Bull Unigenitus of Clement XI in 1713."(CE)
Damnatae theses ab Alexandro VII, Innocentio XI et Alexandro VIII necnon JANSENII (Patavii: 1737)
Obj.
(p. 395)(p. 392 [Synopsis])
IV. Hujus errorisansa videtur peti posse ex illis verbis [...] Matthaei 20. Filius hominis venit dare animam suam Redemptionem pro multis: Quod etiam dicitur in Consecratione Calicis. Qui pro vobis, et pro multis effundetur; Cum autem non pro omnibus, nec pro solis praedestinatis, sequitur, quod pro omnibus, et solis fidelibus. [...]IV. Variis Scripturae textibus [...]
Resp.
(p. 395)(p. 392 [Synopsis])
IX. [...] Quando autem dicitur Matt. 20., quod sanguis novi Testamenti pro multis effundetur, ly Pro multis non excludit omnes, quando omnes sunt multi, ut notat Jansenius Episcopus Gandavensis in suis Commentariis; Et Aug. l. 20 de Civ. c. 23. advertit, saepe in Scriptura idem significare multos, ac omnes, ut Dan. 12. Et multi de his, qui dormiunt in terrae pulvere, evigilabunt, idest omnes resurgent in die Judicii; et ad Rom. 5. Si enim unius delicto multi mortui sunt, hoc est omnes.IX. Dum dicitur, quod sanguis novi Testamenti pro multis effundetur, fit sensus juxta phrasim Scripturarum, quod effundetur pro omnibus, qui sunt multi; in hoc enim sensu ad Rom. 5. dicitur: Unius delicto multi mortui sunt.

Obj.
(p. 538)(p. 536 [Synopsis])
V. Rationes autem potiffimae, quibus nititur haeresis haec Janseniana, quod scil. Christus non sit mortuus pro omnibus, sunt: [...]V. Videtur Christus non fudisse pro Reprobis Sanguinem [...]
VII. [...] Matth. 20. dicitur: Filius hominis venit dare animam suam redemptionem pro multis: et 26. Hic est Sanguis meus novi Testamenti, qui pro multis effundetur; Quibus verbis videtur innui, Christum non fudisse sanguinem pro omnibus.VII. Sanguis novi testamenti dicitur effundendus pro multis, atque adeo non pro omnibus.
VIII. [...]VIII. Quod videntur August., et Anelmus aperte docere.
Resp.
(p. 541)(p. 536 [Synopsis])
XVIII. [...] licet dicatur venisse ad redimendos multos, non eatenus non venit ad redimendos omnes, cum saepe in Scripturis ly multi idem sonet ac omnes, qui sunt multi: ut cum dicitur ad Rom. 5. Si enim unius delicto multi mortui sunt, quod notavit August. lib. 20. de Civ. cap. 23.XVIII. Quando dicitur quod Sanguis novi Testamenti pro multis effundetur, juxta Scripturae phrasim fit sensus, quod effundetur pro omnibus, qui sunt multi.
XIX. Ad tertiam: Augustinus dicens, neminem eorum perire, pro quibus Christus morruus est, intelligendus, pro quibus Christus suum Sanguinem obtulit ad obtinendam non solum sufficienter, sed etiam efficaciter eorum salutem; in quo sensu passim etiam alii Patres, et Scripturae ipsae loquuntur. Sic etiam quando dicitur Sanguis Christi pro multis effundendus, intelligi debet pro multis quoad efficaciam, quamvis pro omnibus quoad sufficientiam.XIX. Quamvis quoad sufficientiam duntaxat effusus sit pro omnibus, et pro multis solum quoad efficaciam.
Quesnellianae Theses a SS.D.N. Papa Clemente XI, confixae (Beneventi: 1753)
(p. 163)(p. 159 [Synopsis])
VII Opponunt tertio id quod dicitur Matth. 15. Non sum missus, nisi ad oves, quae perierunt domus Israel, et Matth. 26. Hic est sanguis novi testamenti, qui pro multis effundetur: unde non pro omnium, sed pro multorum salute, nempe electorum Christus sanguinem fudit.VII Explicatur sensus Scripturarum, quae adversus hanc Catholicam veritatem objectantur.
Respondeo, in primo textu non significati, quod Christus Dominus non fuerit missus pro omnibus redimendis, sed solum quod non fuerit missus ad annunciandum omnibus immediate regnum Dei verbis, et miraculis: In secundo vero vel significari, quod pro multis, nempe pro electis dumtaxat, sanguis Christi effusus fuerit quoad efficaciam, quamvis pro omnibus quoad sufficientiam; vel significari, quod sit effusus pro omnibus, qui multi sunt, ut advertit idem Jansenius in Matthaeum. Certum enim est, quod in Scripturis faepe significantur omnes per hoc vocabulum multorum, ut advertit August. lib. 20. de Civit. cap. 23. Sic Dan. 12. dicitur: Et multi de his, qui dormiunt, in terrae pulvere evigilabunt; hoc est omnes resurgent. Et ad Rom. 5. Si enim unius delicto multi mortui sunt; hoc est, omnes.
 
 
DURAND, Bartélemy d'Antibes [Bartholomaeus Durandus] (c.1650-1720). OFM.Obs., theologian.
Fides vindicata, lib. 1, art. xxvii, §.iii. (Avenione: 1709, p. 94; Venetiis: 1726, p. 79)
[Obj.:]
Assertionem nostram impugnant haeretici Praedestinatiani ex nonnullis Sacrae Scripturae textibus, et praesertim ex illo Matth. cap. 26. Hic est sanguis novi testamenti, qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum, inde enim concludunt, Deum non habere voluntatem salvandi omnes, et singulos homines, sed solum aliquos, seu eos, qui salvantur, quoniam (inquiunt) Christus, à cujus morte pendet nostra salus, ut docent communiter Theologi, mortuus est pro illis duntaxat, juxta illam authoritatem; nam dicendo, Christum sanguinem suum fudisse pro multis, aliquos excludit, pro quibus non effudit illum: ratio autem hujus exclusionis est, quia Deus non habuit voluntatem salvandi eos.
[Resp.:]
Huic authoritati respondetur, Christum Matth. 26. реr multos, significare, omnes, ac si dixisset: Hic est sanguis novi testamenti, qui pro omnibus effundetur. Nec potest haec interpretatio impugnari ab haereticis Praedestinatianis, nec ab aliis, nisi velint impugnare Scripturam: nam dum Apost. ad Rom. cap. 5. ait: Sicut per inobedientiam unius hominis peccatores constituti sunt multi, ita per unius obedientiam justi constituuntur multi. Sumit particulam multi pro particula omnes, et per multos significat omnes, et singulos homines; alioquin sequeretur, non omnes, sed aliquos tantum peccasse in Adam, quod est absurdum apud ipsos Praedestinatianos contra Pelagianos, et falsum, ut ex eodem Apostolo constat. Deinde dum Sacra Scriptura loquitur de praedestinatis, non utitur hoc termino, multi, sed isto, Pauci: ait enim Matth. cap. 20. vers. 16. Multi sunt vocati, pauci vero electi, ubi, multi, idem est ас omnes, cùm omnes vocati fuerint ad fidem à Christo Domino dicente, Matth. ii. vers. 28. Venite ad me omnes, et pauci ad eum accesserint, seu fidem habuerint. Item ex illo Luc. 12. Nolite timere pusillus grex, quia complacuit Patri vestro dare vobis regnum: quo suadetur, praedestinatos non exprimi hoc nomine, multi, quoniam pauci sunt. Illi autem, qui comprehenduntur hoc nomine, multi, sunt reprobi, cum nullus sit homo, qui non sit praedestinatus, vel reprobus, et multi fuerint vocati, pauci vero electi. Mortuus est ergo Christus, et sanguinem suum fudit pro omnibus, et singulis hominibus, sic ordinante Deo Patre, ut per ipsam Christi mortem à Deo imperatam salvarentur omnes, et singuli homines.
Fides vindicata, lib. 1, art. xliii, §.iii. (Avenione: 1709, p. 145; Venetiis 1726, p. 122)
Refutatur iterum Jansenistarum responsio. Aliquis eorum, propter quos mortuus est Christus, periit, ut declarat Apostolus 1. ad Corinth. cap. 8. vers. 11. Peribit infirmus in tua scientia Frater: propter quem Christus mortuus est. Et ad Rom. cap. 14. vers. 15. Noli cibo tuo illum perdere, pro quo Christus est mortuus: ergo Christus mortuus est pro aliquo non electo, seu quem praevidebat morte sua abusurum, seu reprobum.
Christum pro omnibus corpus suum tradidisse, et suum Sanguinem fudisse, probatur etiam ex Evangelio Lucae cap. 22. vers. 19. et 20. ubi de ipso dicitur, quod accepto pane gratias egit, et dedit Discipulis suis dicens: Hoc est Corpus meum quod pro vobis tradetur. Et accepto Calice dixit: Hic est Calix Novum Testamentum in Sanguine meo, qui pro vobis fundetur. Dare quidem Corpus, et effundere Sanguinem, includit intentionem dandi utrumque. Нaeс autem corporis traditio, et effusio Sanguinis, sunt pro omnibus, et singulis hominibus: ergo Christus vult, quod Corpus et Sanguis prosint omnibus, et singulis hominibus; alioquin sequeretur quod tunc Christus inconsideratè locutus fuisset, quod non est dicendum. Vel quod per particulam, vobis, solos Apostolos comprehendisset: quod est falsum, cum multi ex meritis Passionis Christi sint verè Sancti, et Divina Beatitudine perfruantur in gloria: qui tamen non fuerunt Apostoli, nec praesentes in Coena Domini. Vel com prehendisset solos praedestinatos: quod est etiam falsum, quia unus Apostolorum, scilicet Judas est reprobus: ergo alloquendo Apostolos, vere et sincerè alloquebatur omnes, et singulos homines, et habebat voluntatem sinceram salvandi omnes morte sua, et effundendi Sanguinem pro omnibus, et singulis hominibus.
And also in the same paragraph [Fides vindicata, lib. 1, art. xliii, §.iii.] (Avenione: 1709, p. 148; Venetiis 1726, p. 124)
[Obj.: ...] Matth. 20. Sicut Filius hominis non venit ministrari, sed ministrare, et dare animam suam redemptionem pro multis, plures homines excludit, et admittit tantum eos, quos Pater illi dederat, scilicet praedestinatos. Sunt alii similes textus, ex quibus infertur, Christum fuisse mortuum pro fidelibus duntaxat, ut suadet haec particula, pro multis quae est minor ista pro omnibus, et tantum sonat, quantum ista, pro pluribus.
Respondetur [...] Ad textum Matthaei dico quod nomine multi idem significatur, quod nomine omnes in Sacra Scriptura. Nam Matth. loco citato ab adversariis dicit, quod Christus dedit animam suam redemptionem pro multis. Et D. Paulus i. ad Timoth. cap. 2. vers. 6. idem significare intendens ait, qui dedit redemptionem semetipsum pro omnibus. Igitur ne in Sacra Scriptura habeatur formalis, et expressa contradictio, dicendum est quod illa verba, multi, et omnes, unum et idem significant, eamdemque quantitatem denotant in sacris paginis, ut in variis earumdem locis videri potest. Hoc verum esse probatur ex eodem Apostolo, qui in uno, eodemque capite, quos prius dixit multos, posteà dixit, omnes. Nam ad Rom. 5. vers. 15. ait: Sed si non sicut delictum, ita et donum: si enim unius delicto multi mortui sunt, et vers. 18. Igitur sicut per unius delictum in omnes homines in condemnationem, idcirco indifferenter utitur nomine multi et nomine omnes, ut suadeat, haec duo nomina, unum, et idem significare aliquando in Scriptura Sacra, praesertim in his, in quibus agitur de morte et Passione Christi, aut de remissione peccatorum.
Unde idem Apostolus vers. 19. inquit: Sicut enim per inobedientiam unius hominis, peccatores constituti sunt multi, ità per unius obedientiam, justi constituentur multi. Inde enim facile colligitur, multi significare idem ac omnes, et Apostolum, omnes et multi, aequaliter usurpare alioquin sequeretur quod omnes et singuli homines non fuistent constituti peccatores delicto Adae, sed tantùm aliqui, quod est falsum, quia omnes contraxerunt peccatum originale, et in Adam peccaverunt, ut scriptum est. ldeoque Evangelista per multos intendit exprimere omnes, ut fusiùs dictum est in articulo, in quo dixi contrà Praedestinatianos, Deum velle salutem omnium hominum.
TODO
 
 
Paulus Maria Cauvinus [Paolo Maria Calvino] de Nicaea (cca.1650-cca.1720), OP, theologian.
Disputationes theologicæ in primam partem Summæ Theologiæ Sancti Thomæ,
tract. II [de voluntate Dei ad Quaest. 19], Disputatio III, quaestio I. § VII., arg. 2 (Romae: Komarek, 1713, tom. II, p. 309)
Arg. ex scripturis, et praecipua est illa Matth. 26.
    Hic est Sanguis novi testamenti, qui pro multis effundetur in remissionem peccаtorum.
Si pro multis (inquit Jansenius), ergo non pro omnibus. Praeterea saере asseritur in illis, quod Christus non est mortuus pro impiis: quod Deus non vult salvare infideles, nec peccatores.
  • Ad hoc dico in primis, quoad primam esse ab eodem etiam solvendam. Nam similiter Paulus ad Rom. 5. dicit, quod per peccatum, vel inobedientiam Adae peccatores consituti sunt multi cum tamen fateamur omnes, ut dictum est, illius peccatum, sive originale in omnes, et non in aliquos tantum, aut solum in multos contrapositivè ad omnes fuisse trаnsfusum. Pro omnibus ergo dicimus, quod nisi veliinus illas sibi ipsis сontradicere, tenemur explicare, quod vox illa explicans magnam multitudinem, accipiatur universaliter juxtà amplitudinem charitatis Christi pro tota collectione multitudinis, ut Sanguinem, et animam dederit in Cruce pro omnibus; cum vel etiam Judae, ut dictum еst, Corpus suum dederit in Сoenа, et de illo etiam quantum erat in sе dixerit esse bibiturum in Regno. Idemque aperte colligitur ex Apostolo ibidem, ubi immediatè antea exprimit eandem transfusionem voce omnium dicens Igitur sicut per unius delictum in omnes homines per condemnationem, sic per unius justitiam in omnes homines per justificationem vitae : unde Div. Thom. ad illud. Peccatores constituti sunt multi. Statim subdit, idest omnes, qui ab eо nascuntur secundnm rationem seminalem.
  • 2. Explicari роtеst cum D. Thom. ibidem, quod dum dicitur pro multis, intelligatur quoad efficaciam. Sed pro omnibus quoad sufficientiam. Unde ait, Et pro multis, et pro omnibus. Quia si consideretur sufficientia 1. Jo. 2. IPSE EST PROPITIATIO PRO PECCATIS NOSTRIS, SED NON PRO NOSTRIS TANTUM, SED ET ТОТIUS MUNDI. Sed si consideremus effectum, non habet effectum, nisi in his, qui salvantur, et hoc ex culpa hominum. Unde iterum mirum est, quod cum ad sint testimonia Scripturae tam manifesta contra sui interptetationem, voluerit nihilominus idem Author trahere ad sensum tam alienum à communi consensu Theologorum, et fidelium, et ipsius Ecclesiae, ut experimento deindè comprobatum еst ex proscriptione damnatarum illius propositionum.
 
 
ZAMBALDI, Josephus Victorius [Giuseppe Vittorio Trentino] (c.1650-1722), O.S.H., theologian.
Dissertationes Theologicae Scholastico-Dogmaticae: Ad Mentem S. P. Hieronymi S. R. E. D. M., De deo incarnato, disp. VII, q. 3 (Patavii:Conzatti, 1726. vol. 2, p. 211)
Objic. prim. ex Sac. Script.
    Christus ipsemet testatur Matt. cap. 20. v. 28. se ad multos redimendos, et pro multis ad dandam animam suam venisse; inquit enim ibidem:
      Sicut Filius hominis non venit ministrari, sed ministrare, et dare animam suam pro multis.
    Ergo non pro omnibus mortuus est, et redemptionem meruit.
Respond. dist. ant.
  • et ly pro multis debet pro omnibus intelligi conc. ant.,
  • et ly pro multis intelligitur pro aliquibus, hoc est pro quadam hominum multitudine tantùm neg. ant., et conseq.
Nam Scriptura frequenter (sunt verba Euthymi)
    multis dicere solet pro omnibus. Itaque pro omnibus tradidit animam suam, omnesque redemit, quamquam multi sua sponte in servitute remanserunt.
Ita ipse ea verba exponit. Quod autem ejusmodi interpretatio, quae est etiam Graecorum Interpretum, vera, et legitima sit, alio textu comprobamus. Apostolus enim ad Rom cap. 5. v. 19. ait.
    Sicut enim per inobedientiam unius hominis peccatores constituti sunt multi, ita per unius obedientiam justi constituentur multi.
Dum ait Apostolus, per inobedientiam unius hominis peccatores constituti sunt multi, nonne omnes intelligit? nam v. 12 ejusdem capitis dixerat omnes homines peccatores constitutos fuisse, inquit enim ibidem:
    Propterea sicut per unum hominem peccatum in hunc Mundum intravit, et per peccatum mors, et ita in omnes homines mors pertransiit, in quo omnes peccaverunt.
Cum igitur ex hoc, aliisque locis colligatur Sac. Script. morem esse per ly multis omnes intelligere, solutum omnino remanet argumentum.
  • Vel etiam, si ejusmodi interpretatio non arridet, respondere possumus dist. ant. pro multis quoad effectum conc. ant. pro multis quoad intentionem promerentis neg. ant. et conseq. Christus enim pro omnibus omnino hominibus redemptionem mereri voluit, ut omnes salvarentur, sed quoniam inter omnes solum multi redemptionem sibi applicant, et salvantur, idcirco dicit Christus se pro multis animam ponere.
 
 
François Noël [Francisco Natalis] (1651-1729), S.J., theologian
Theologiae R.P. Francisci Suarez e Societate Jesu summa seu compendium, tom. XVI, disputatio LX, sect. II/III (Coloniae: 1732, pars II, 442)
qui pro vobis et pro multis effundetur in remissionem peccatorum, nempe in passione, significant tum efficaciam tum sufficientiam effusionis sanguinis Christi; pro vobis, id est, meis discipulis praesentibus, et pro multis, id est, pro omnibus aliis quoad sufficientiam, nam omnes etiam multi sunt. Vel pro vobis, id est judaeis ex quibus erant Apostoli, et pro multis, id est pro gentilibus; vel pro vobis et aliis multis electis quoad efficaciam.
 
 
Jean Claude de La Poype de Vertrieu (1655-1732) and others.
Compendiosae Institutiones theologicae ad usum Seminarii Pictaviensis (Pictavii: 1753, tom. 2., p. 197)
Obji. Ex Script. in quibus passim legitur Christum sanginem suum effudisse pro multis. Ita Matth. 20. et 26. non est ergo mortuus pro omnibus.
Resp. Dist. ant.
  • Pro multis, id est pro multitudine hominum, C.
  • Id est pro nonnullis tantùm, Subdist.
    • Pro nonnullis tantùm mortuus est Christus quoad efficacem meritorum suorum applicationem. C.
    • Quoad sufficientiam voluntatis sanguinem suum pro eorum salute offerentis, N.
1. Eodem sensu iis in locis accipi potest vox multi, quo sumi in isto textu ex epist. ad Rom. cap. 5. Unius delicto multi mortui sunt, fatentur omnes, scilicet, pro tota hominum multitudine, undè ait S. Aug. lib. operis imperfecti; Non repugnare omnibus multos, quia ipsi omnes non pauci sed multi sunt.
2. Si vox ista ad nonnullos duntaxat restringatur, certum est et ex innumeris aliis Scripturae locis et ex communi SS. PP. interpretatione textus objectos intelligi debere de morte Christi quoad efficacem meritorum ejus applicationem quae paucis reipsà tantùm convenit.
 
 
DÉSIRANT, Bernard (1656-1725), O.S.A., theologian. He wrote against heretical book "Les Hexaples au Les six colomnes sur la Constitution unigenitus" (1715, p. 344) of jansenist Pasquier Quesnel (1634–1719) and his followers.
S. Augustinus vindicatus contra centum et unam damnatas Paschasii Quesnelli, liber. XXII. in XXXII. propositionem damnatam, cap. VIII. (Romae: 1721, pars III, pag. 271)
De iis quae ad Propositionem trigesimam secundam Paschasius Quesnellus cum suis dixit in Hexaplis.
[...]
HEXAPLISTA DIXIT
Sanctus Matth. cap. 26. v. 28. (Pag. 344.)
VERSIO HEXAPLISTÆ.
Ceci est mon Sang, le Sang de la nouvelle Alliance qui sera répandu pour plusieurs, pour la remission des péchez.
TEXTUS VULGATÆ.
Hic est enim Sanguis meus novi testamenti qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum.
RESPONSIO.
Ex hujus quoque textus adductione convinceris, quod propositionem tuam damnatam asserueris in sensu adæquato, et a morte Christi excluseris qui praedestinati non sunt. Quam vero impotenter id nitaris ex hoc textu exsculpere, quasi quia Christus sanguinem suum effundendum dixerit pro multis, id intelligi non possit pro omnibus, potueras ex S. Augustino discere, si stabat animo ab ipsius doctrina non recedere. Quid enim in illis, quos contra Julianum scripsit libris est familiarius, quam quod, ubi Julianus ad impugnandum similiter originale peccatum, adduxisset Apostolum ad Romanos 5. v. 19. dicentem, Peccatores constituti sunt multi, et tentasset inde concludere, quod igitur non omnes; S. Augustinus responderit, ipsi sunt multi, qui et omnes, et id ipsum variis argumentis demonstraverit? lib. 6. contra Julianum c. 24. n. 80. Norunt siquidem Sacrarum Scripturarum interpretes, tunc omnes et multos confundi, quando id quod pro omnibus gestum est, effectum suum non in omnibus, sed in multis obtinet. Unde Scriptura ex una parte dicit, Sicut enim per inobedientiam unius hominis peccatores constituti sunt multi: ita et per unius obedientiam justi constituentur multi. Rom. 5. v. 19. Ex altera vero parte etiam dicit: quoniam si unus pro omnibus mortuus est, ergo omnes mortui sunt, et pro omnibus mortuus est Christus: ut et qui vivunt, jam non sibi vivant, sed ei, qui pro ipsis mortuus est et resurrexit. 2. Corinth. v. 14. et 15. Non solummodo Christum dicit mortuum pro omnibus qui mortui fuerunt, sed et finem addit, ut vivant: Quamquam hic finis in omnibus effectum suum non sortiatur. Finge nunc, O Quesnelle, Christum ideo non pro omnibus mortuum esse, sed pro multis; numquid adversus Paulum Apostolum armabis Julianum Pelagianum, parili argumento dicturum, sic mortuos esse multos, sicut unus pro multis mortuus est? Nan dixit autem Apostolus, si omnes mortui sunt, ergo unus mortuus est pro omnibus; sed verba ipsius fuerunt, si unus pro omnibus mortuus est, ergo omnes mortui sunt. Ut nemo posset aliquem ab incursa morte excludere Christum dicit pro omnibus mortuum esse. Ergo mortuus est pro omnibus qui mortui sunt nemine prorsus excepto.
HEXAPLISTA DIXIT
Sanctus Marcus x. 45. (pag 344.)
VERSIO HEXAPLISTÆ.
Le Fils de I'homme est venu pour donner sa vie pour la redemption de plusieurs.
TEXTUS VULGATÆ.
Filius hominis non venit ut ministraretur ei, sed ut ministraret, et daret animam suam redemptionem pro multis.
RESPONSIO.
IPSI sunt multi, qui et omnes, prout statim ex S. Augustino vidimus.
HEXAPLISTA DIXIT
Sanctus Paulus ad Hebratos ix. v. 28. (pag. 344.)
VERSIO HEXAPLISTÆ.
Jesus-Christ a été offert une fois pour effacer les péchez de plusieurs.
TEXTUS VULGATÆ.
Christus semel oblatus est ad multorum exhaurienda peccata.
RESPONSIO.
IPSI sunt multi, qui et omnes.
 
 
PALANCO, Francisco (1657-1720), O.M[inim]., theologian.
Tractatus de Deo uno (Matriti: 1706. tomus II. p. 324)
Objicit primo
    Jansenius ex illo Matth. 26.
      Hic est sanguis Novi Testamenti, qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum.
    Si pro multis: Ergo non pro omnibus.
Respondetur
  • tamen, quod ly pro multis, non excludit, quod pro omnibus; imò aliquando in Sacro Textu, idem significat multi, ac omnes, ut cum Apost. ad Roman. 5. ait:
      Sicut per inobedientiam unius hominis peccatores constituti sunt multi, ita et per unius obedientiam justi constituuntur multi:
    Non enim multi tantum, sed omnes constituti sunt peccatoris per inobedientiam Adami.
  • Secundo, si ly pro multis, intelligatur cum restrictione, illud exponit D. Thom. ibid. dicens:
      Sanguinem Christi fusum esse, et pro omnibus, et pro multis. Quia si consideretur sufficientia, ipse est propitiatio pro peccatis nostris, non pro nostris autem tantum, sed etiam pro totius mundi; sed si consideretur efficacia, effectum non habet, nisi in his, qui salvantur, et hoc ex culpa hominum.
    Vel dicatur, voluntate speciali, et consequenti, quae propriè, et simpliciter est efficax, fusum esse tantum pro multis: Sed attenta voluntate antecedenti, et generali, quae tantum inchoative, et secundum quid est efficax ad salutem, mortuum esse pro omnibus, et haec est vera expositio, et concordia Evangelii.
 
 
L'HERMINIER, Nicolas (1657-1735), S.J., theologian.
tractatus de peccatis: Solvuntur objectiones (Summa Theologiae Ad Usum Scholae Accomodata, Venetiis, 1741, vol. 6, p. 38)
[Obj.:] versu 19. apertè dicit Apostolus per peccatum Adami multos constitutos esse peccatores; sicut enim per inobedientiam unius hominis peccatores constituti sunt multi, ita et per unius obeditionem justi constituentur multi: atqui non alia ex causâ hâc voce multi utitur Apostous in priori parte propositionis, quàm ut significet multos quidem, sed non omnes peccato Adami fuisse contaminatos [...]
[Resp.:] Nego min. quia videlicet multos dicit ibi Apostolus quos ante dixerat omnes, in quo nihil occurrit reprehensione dignum; omnes enim homines, revera multi sunt, ut recte disserit S. Augustinus lib. 6. contra Jul. cap. 24. [...] Quibus adde vocem multi accipi nonnunquam in Scripturis pro omnes,
  • Lucae cap. 7. 47. Remittuntur ei peccata multa, id est omnia.
  • Mat. cap. 20. 28. Venit Filius hominis dare animam suam in redemptionem pro multis, id est pro omnibus.
  • Cap. 26. Hic est Sanguis meus Novi Testamenti, qui pro multis effundetur, id est pro omnibus.
tractatus de gratia dei: Solvuntur objectiones (Summa Theologiae Ad Usum Scholae Accomodata, Venetiis, 1741, vol. 4, p. 230)
Objicies 1. Scriptura restringit mortem Christi ad multos,
  • Math. 20. cap. Filius hominis non venit ministrari et dare animam suam redemptionem pro multis.
  • Et cap. 26. Hic est enim Sanguis meus novi testamenti, qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum.
  • Epist. ad Hebr. cap. 9. Sic et Christus semel oblatus est ad multorum exhaurienda peccata
[...]
[Resp.:]
Dist. ant. Scriptura restringit mortem Christi ad multos
  • sine exclustone caeterorum, C.
  • cum exclusione cæterorum, N.
non sunt igitur intelligenda hæc loca Scripturæ in quibus legitur Christum pro multis esse mortuum; quasi pro electis et prædestinatis pretium suae mortis impensum voluerit, non autem pro omnibus et singulis: idque duplici potissimum ex causa.
  • Primo, quia nullum est ex adductis testimoniis, in quo habeatur particula exclusia tantum [...]
  • Secundo, quia generatim loquendo vox ilia multis non est exclusiva omnium, quando in aliis locis eadem res tribuitur omnibus; quia nil vetat quominus aliquid dicatur de multis, quod revera convenit omnibus; vox enim multi continetur sub voce omnes: unde satentibus adversariis recte colligitur peccato originali obnoxios esse omnes homines nullo excepto, ex istis Apostoli verbis quæ leguntur cap. 5. Epist. ad Rom. in quo omnes peccaverunt; licet in eodem capite habeatur, per inobedientiam unius hominis peccatores constituti sunt multi. Proindeque Scriptura non restringit mortem Christi ad multos cum exclusione cæterorum.
 
 
Giuseppe Angelo della Natività di Maria [Joseph Angelo a Nativilate B.M.] (1658-1724), O.Carm.
Lector Biblicus sive Biblia Sacra scholastice praelibata ad Angelici Doctoris. tract. 12. [De individua cognitione Sacrae Scripturae, per propriissimas ejus proprietates, idest per Idiotismos eidem proprios]. cap. 3. [Hebraica lingua mores proprios praelibans]. art. I. [Hebraicos inspiciens dicendi mores, circa nomina, pronomina, et relativa, qui in Sacra Scriptura notantur, seu retinentur].
(Lector Biblicus sive Biblia Sacra scholastic praelibata ad Angelici Doctoris. Cremonae: 1725, p. 609).
Dissimulandum tamen non est, è converso, in Sacra Scriptura, juxta morem dicendi Hebraeorum, poni multos pro omnibus, et aliquando licet rarius poni multos pro uno;
  • Exemplum primi est Math. c. 20. sicut Filius hominis non venuit ministrari, sed ministrare, et dare animam suam pro multis, idest pro omnibus, ut intelligit, seu supponit Augustin. lib. 6. contra Julianum cap. 12, ubi sic: cum vero multos, quod dixit postea Apostolus non vis intelligi omnes, quod prius dixerat, ideo existimant dictum fuisse multos, ne omnes intelligerentur, poteris hoc dicert, et de semme Abrahae, cui promissae sunt gentes, non omnes gentes ei fuisse promissas, quia dictum est alio loco, Gen. cap. 17. patrem multarum gentium posui te. Est autem sanus intellectus, ideó sic locutam Scripturam, quia possunt esse aliqua omnia, quae non sunt multa, sicut omnia dicimus Evangelia, et tamen brevi numero, idest quaternario continentur. Et rursus possunt aliqua esse multa, non tamen omnia, sicut multos dicimus credere in Christum, nес tamen omnes credunt, nоn enim omnium est fides ait Apostolus. Haec Augustin.
  • Matth. cap. 26. qui pro multis effundetur, de sanguine suo ait Christus quem locum, licet aliqui exponant, pro multis immo pro omnibus, quoad sufficientiam, pro paucis vero quoad efficaciam, quia multi vocati, pauci electi; Euthim. tamen ad eum locum dicit, absolutè multos hic dicit omnes, quia omnes multi sunt. Sic et alii plures.
 
 
TOURNELY, Honoré (1658-1729), "professor of theology at the Sorbonne [...] opponent of the Jansenists" (CE)
Praelectiones theologicae: de Deo et divinis attributis (Venetiis 1739, tom. I, p. 533-534; Venetiis 1746, tom. I, p. 533; Coloniae Agrippinae: 1752, t. 1, p. 213; Venetiis : 1790, t. 1 pars 1, pag. 540)
Objicies 1. Scriptura declarat Christum non pro omnibus indistincte hominibus, sed pro multis dumtaxat mortuum fuisse.
  • Matth. 20. v. 28. Filius hominis non venit ministrari, sed ministrare, et dare animam suam redemptionem pro multis.
  • Et cap. 26. v. 28. Hic est sanguis meus novi Testamenti, qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum.
  • Hebr. 9. v. 28. Christus semel oblatus est ad multorum exhaurienda peccata.
  • Haec porrò loquendi ratio, pro multis, non singulos homines designat, sed aliquos dumtaxat ex illis; seu ut ajunt, non pro singulis generum, sed pro generibus singulorum intelligenda est: quo sensu Apocal. 5. v. 9. dicitur: Occisus es, et redemisti nos Deo in sanguine tuo ex omni Tribu, et lingua, et populo, et natione.
Resp. Nego ant. Ad cujus probationem dico voces istas, pro multis, citatis in locis supponere pro omnibus, id est, pro multitudine et plebe universa. Quo sensu Rom. 5. v. 15. Apostolus ait, Unus delicto multi mortui sunt: omnes plane homines mortui sunt in Adamo, in quo omnes peccaverunt. Pro illis autem omnibus mortuus est Christus, qui mortui sunt in Adamo: (est ipsummet Apostoli argumentum 2. Corinth. 5.) Atqui omnes plane homines in Adamo mortui sunt; ergo pro omnibus mortuus est Christus. Quod si placeat adducta Scripturae loca interpretari tantùm de morte Christi pro generibus singulorum, non repugnabo; modò intelligas de efficaci, absoluta et consequente applicatione mortis Christi, non verò de sufficiente et efficaci ex parte Christi ipsius oblatione. Responsionem istam assert S. Augustinus Julianum impugnans Lib. 2. Operis imperf. cap. 175. ubi dicit, non repugnare omnibus multos, quia ipsi omnes non pauci sed multi sunt.
 
 
SERRY, Jacques-Hyacinthe (1659–1738), O.P., theologian.
Praelectiones theologicae, praelectio XIII (ed. 1742, vol. 1, p. 388)
[Obj.:] Danielis Oraculum producit in medium cap. 12., quo rem suam plane confici putat: Et multi, inquit Propheta, de his, qui dormiunt in Terrae pulvere, evigilabunt: alii in vitam aeternam, et alii in opprobrium, ut videant semper. Si multi evigilabunt, non igitur omnes, inquit Catharinus. ...
[Resp.:] At spuria profectò consecutio est. Quod enim inquit Propheta, multi, qui dormiunt absolutè, non comparatè dictum est; idemque sonat, ac omnes; quia et omnes illi numero multi sunt. Prophetae interpretem habemus Christum ipsum Joan. 5.; ubi et Catharihi Figmentum evidenter explodit: Omnes, inquit, qui in monumentis sunt, audient vocem Filii Dei, et procedent qui bona fecerunt, in resurrectionem Vitae: qui vero mala egerunt, in resurrectionem Judicii. Frustra ergo superesse aliquos colligit Catharinus, qui nec in Vitam aeternam abeant, nec in opprobrium, atque judicium, sed in medium aliquem locum. Neque verò huic Scripturae Loco singulare est, ut τὸ multi absolutè sumatur; idemque significet, ac omnes: hoc idem observamus ad Rom. 5., ubi cùm dixisset Apostolus: Per inobedientiam unius hominis, peccatores constituti sunt multi, dixit in antecessum, quasi id explicans, in quo omnes peccaverunt: et infra: per unius delitlum in omnes Homines in condemnationem. Id ipsum habemus in verbis consccrationis Vini: Qui pro vobis, et pro multis effundetur; cùm tamen Sanguinem suum pro omnibus omnino Hominibus, (saltem quo ad sufficientiam, ut Schola loquitur) fudisse Christum, Fidei veritas sit.
 
 
the same SERRY, Jacques-Hyacinthe (1659–1738), O.P., theologian.
Praelectiones theologicae, praelectio XI (Venetiis : Bettinelli. 1742, vol. 1, p. 479-480)
Primum, illudque a Jansenio ad nauseam usque jactitatum Scripturarum Oraculum legitur Matth. 26.; ubi Christus bibendum Sanguinem Discipulis in Coena tradens inquit : Hic est enim Sanguis meus novi Testamenti, qui pro multis effundetar in remissionem peccatorum. Si pro Multis, subjungit Jansenius, non itaque pro Omnibus est effusus.
Rancidum profectò istud est Argumentum, et in Pelagianorum Officina fabricatum : ita quippe et illi adversus Originale peccatum argutabantur : cùm enim ad Rom. 5. legerent : Per inobedientìam unius, peccatores constituti sunt multi; illico colligebant; non ergo peccatores constituti sunt Omnes; ut Ecclesia Catholica contendebat. Sed quid ad haec Augustinus totius Ecclesiae Catholicam agens? Alia ejusdem Apostoli Testimonia congerebat, queis omnes Homines in Adam peccasse profitetur : atque ita concludebat, Apostolum, nisi sibimet apertè contrarius essèt, Omnes reipsa vocasse Multos, quia re ipsa omnes Homines multi sunt : Multos dictos ab illo, non comparatè, sed absolutè, ut Omnes eo vocabulo designati intelligantur. Quid ni hoc ipsum nos impraesentiarum Jansenii Argutiae reponamus? Cùm enim tam multa in Scripturis Momenta legantùr, quibus Christus pro Omnibus mortuus dicitur, quae nos in antecessum cumulatè protulimus, certè, nisi Scripturam sibi in objecto Loco contrariam effutire velimus, necesse profectò est, ut Multos, pro quibus eo loci effusum Christi Sanguinem dicit, absolutè, non comparatè sumserit; ut idem, ac Omnes signifìcet; quia re ipsa illi Omnes, pro quibus Christus mortuus est, Multi sunt.
Et verò, ut noverit Jansenius, quantum hoc deludatur Argumento, id observare sat est, Judam inter illos ipsos Apostolos Mensae Dominicae accubuisse, unâque cum illis Christi Calicem accepisse, quibus Christus porrigendo dixit (ut legitur in Evang. Lucae cap. 22.) Hic est Calix novum Testamentum in Sanguine meo, qui pro vobis fundetur. Pro Juda ergo Sanguinem effundendum Christus dixit Oraculo illo : nisi ergo Judam Praedestinatis Jansenius adnumeret, colligere nullo modo poterit ex iis Christi Domini verbis, Sanguinem ejus pro solis Praedestinatis essusum esse.
Quanquam tamen, st Multos hoc Loco comparatè, non absolutè dictos Jansenius pertinaciter velit, Distinctionem passim in Scholis volitantem in ejus faciem illidemus : pro Multis effusum Sanguinem dici efficaciter; tametsi pro Omnibus effusus fuerit sufficienter. Sic enim in hunc Apostoli Locum commentatur Doctor Angelicus.
Here we see, that he mentioned shortly also restrictive interpretation, however, shortly later (praelectio XIII, quoted more above) he mentioned only interpretetation "many" as all in words of consecration, namely he used Matthew 26:28 as the example of such phenomenon in his response to Dan 12:2 objection.
 
 
HENNO, Franciscus [Franz, François] (c.1660-1720), OFM., theologian.
Theologia dogmatica, moralis et scholastica (Venetiis: 1719, tom. 2, p. 213; 1768, tom. 6, p. 522; 1788, tom. 6, p. 381-382; Matritii: 1795, tom. 4, p. 399)
Obj. I. Matth. 20. legitur: Filius hominis non venit ministrari, sed ministrare, et dare animam suam redemptionem pro multis: ergo non pro omnibus.
Resp. Neg. Conseq. Quia hic Multi, idem est ас Omnes, ut saepe usurpat Scriptura: nam Rom. 5. dicitur: Unius delicto MULTI mortui sunt, et tamen alibi legitur: In quo omnes peccaverunt. Praetereà, ut fatetur ipsemet Jansenius commentado in Matthaeum, ly Multi potest significare Omnes, quando Omnes sunt Мulti.
Theologia dogmatica, moralis et scholastica. De Eucharistia, disp. III, q. 5 (Matriti: 1795, vol. 5, p. 246-247)
Denique ponitur: Qui pro vobis, nempe sumentibus, et pro multis id est pro omnibus omnino hominibus, cum pro illis omnibus mortuus sit Christus, suumque sanguinem effuderit sufficienter; pro electis vero, etiam efficaciter.
 
 
Bartolomeo di S. Francesco (c.1660-1720), OFM., theologian.
praedica xxi (La rete apostolica nel mare del mondo, alla pesca dell' huomo; quaresimale. In Lucca : Frediani, 1710. p. 185)
Così l'Evangelista, illuminat omnem hominem venientem in hunc mundum : così l'Apostolo, Deus vult omnes homines salvos fieri; e così Christo, pro vobis et pro multis (vuol dire) pro vobis, et pro omnibus effundetur in remissionem peccatorum.
 
 
Juan Bautista Lardito (1660-1723), O.S.B., theologian.
Comment. in S. Anselmum De originali, primoque hominum peccato, dubium I.: §.2. / num. 22-24 (S. Anselmi tomus tertius scholiis ac comentariis illustratus, Salmanticae, 1703, p. 307)
[Obj.:] Per inobedientiam unius hominis peccatores constitui sunt multi: ergo non omnes. [...]
[Resp.:] dico: per multos saepè in Sacra Pagina intelligi omnes dicitur enim
  • Muthaei 20. Quod filius hominis dedit animam suam in redempitonem pro multis,
  • et cap 26. Hic est sanguis, qui pro multis effundetur,
cum tamen sit effusus pro omnibus, nam re vera effusus est pro multis, qui effusus est pro omnibus, et peccaverunt multi, si omnes peccaverunt, ut late expendimus tom. 2. trac. 3. de voluntate Dei, dub. 2. §. 6. praeter quamquod cum Apostolus expresse asserat omnes peccasse, non est cur expositione indigeamus.
 
 
the same Juan Bautista Lardito (1660-1723), O.S.B., theologian.
Comment. in S. Anselmum, tract. III [de voluntate dei], dub. II: §.6 / num. 31 (S. Anselmi tomus tertius scholiis ac comentariis illustratus, Salmanticae, 1700, vol. II, p. 331-332; cf. also index dubiorum at the end of the same book)
ARGUITUR Secundo ex illo Matth. 26. Hic est sanguis novi, et aeternl Testamenti, qui pro multis effundetur; ergo non pro omnibus, quia non est pro omnibus effusus, qui pro multis tantùm est effusus. Sed ideo, et verissime pro multis, quia pro omnibus. Nunquid pro multis effusus est, qui pro omnibus effusus est? Praeterquamquod multos secundùm Scripturae phrasim saepe significare omnes evidentissimum est, et ostendit Apostolus ad Rom. 5. dum dixit: Sicut per inobedientiam unius реccatorеs constituti sunt multi, etc. At per inobedientiam Adae peccatores constituti sunt omnes; ergo per multos intelligere omnes oportet. Eo vel maximè, quia ubi abundavit delictum superabundavit et gratia, ut inquit idem Apostolus; at ita abundavit delictum ut omnes inficeret; ergo ita superabundavit et gratia, ut ad omnes spectaret. Quod autem re ipsa ad salutem non profit, nihil obstat, sicut ad clariratem Solis non obstat te non videre, si oculos claudas, etiam Sole totum mundum illuminante. Vel dic sanguinem Christi esse effusum pro omnibus, et non pro omnibus, sed pro multis tantum: pro omnibus quidem quoad sufficientiam: pro multis tantum quoad efficaciam.
Although he mentioned here also restrictive alternative, in response to another objection - which we've quoted yet in previous part - he mentioned only interpretation "many" as all, namely:
Comment. in S. Anselmum De originali, primoque hominum peccato, dubium I.: §.2. / num. 22-24 (S. Anselmi tomus tertius scholiis ac comentariis illustratus, Salmanticae, 1703, p. 307)
[Obj.:] Per inobedientiam unius hominis peccatores constitui sunt multi: ergo non omnes. [...]
[Resp.:] dico: per multos saepè in Sacra Pagina intelligi omnes dicitur enim
  • Muthaei 20. Quod filius hominis dedit animam suam in redempitonem pro multis,
  • et cap 26. Hic est sanguis, qui pro multis effundetur,
cum tamen sit effusus pro omnibus, nam re vera effusus est pro multis, qui effusus est pro omnibus, et peccaverunt multi, si omnes peccaverunt, ut late expendimus tom. 2. trac. 3. de voluntate Dei, dub. 2. §. 6. praeter quamquod cum Apostolus expresse asserat omnes peccasse, non est cur expositione indigeamus.
 
 
BOUCAT, Antoine (c.1660-c.1730), O.M., theologian
Theologia Patrum Dogmatica, Scholastico-Positiva, De voluntate Dei, dis. II, prob. ex morte Christi, obj. 1. (Venetiis: 1736, vol 2., p. 66; Venetiis: 1766, vol. 2, p. 62)
obj. ..for many (mt 26,28), ergo etc.Objicies 1. Inter omnes rationes, quibus probamus Deum velle omnes et singulos salvos fieri, una palmaris est, quod Christus sit mortuus pro omnibus: sed Novatores hoc negant; et sic probant: Matth. 26. habetur, Sanguinem Christi effusum esse solummodo pro multis: v. 28. Hic est enim Sanguis meus novi Testamenti, qui pro MULTIS effundetur in remissionem peccatorum: Igitur non pro omnibus.
Resp.1: Chrys.Theop.Rom5
  • Respondeo 1. distinguendo: Et hic multis idem est ac pro omnibus, concedo: et non est, nego. Ita Chrysostomus, homil. 83. in Matth. Theophylactus in eundem locum. Et vero multis in eodem sensu sumitur in illo loco, ac in isto Rom. 5, 19. Per inobedientiam unius hominis peccatores consituti sunt multi. Siquidem agitur de gratia redemptionis, quæ superabundavit, ubi regnavit delictum: sed sumitur pro omnibus a Paulo, ita intelligi et apud Matthæum debet.
Resp.2: Thoms
  • Respondeo 2. iterum distinguendo: Sanguis Christi effusus est solum pro multis, et non pro omnibus, efficaciter, concedo: sufficienter, nego. Non pauci, modo ex fragilitate, modo ex aperta malitia, gratiae eos ad bonum compellenti et allicienti obnituntur; hinc sua culpa completo redemptionis effectu defraudatur, non tamen omni; cum gratia sufficiens adsit omnibus adultis, ut possint bonum. Ita D. Thomas explicat Matthaei locum.
Similarly in the same book he responded also to objection, that Paul said "many" in Rom 5 (Venetiis: 1766, vol. 2, p. 785)
Respondeo distinguendo,
  • et vox multi iidem sonat ac omnes, concedo:
  • secus, nego.
Haec interpretatio habetur, vel in ipsa scriptura:
  • namque Luc. 7, 47. Christus in gratiam Magdalenæ pœnitentis, ait: Remittuntur ei peccata multa. Hoc est omnia, ut ultero fatentur, vel ipsi hæretici.
  • Hoc utique patet ex versu praecedenti Rom. 5. ubi habetur:
      Igitur, sicut per unius delictum in omnes homines in condemnationem: sic et per unius justitiam in omnes homines in justificationem vitæ.
    Audis unum delictum omnibus mortem afferre et condemnationem.
Solutio est quoque D. August. qui lib. 6. contr. Jul. cap. 24. nu. 80. sic respondet:
    "Cum vero multos, quod dixit postea, non vis intellegi omnes, quod prius dixerat; ideo existimans dictum fuisse multos, ne omnes intellegerentur: Poteris hoc dicere, et de semine Abrahae, cui promissae sunt omnes gentes. . . . . Quod autem dictum est, in semine tuo benedicentur omnes gentes: et, Patrem multarum gentium posuit te: easdem omnes, multas; et easdem multas, omnes esse monstratum est. Ita etiam cum dictum est. Per unum in omnes transisse peccatum, et postea, per unius inobedientiam peccatores constitutos multos: ipsi sunt multi, qui et omnes."
 
 
Giovanni Bernardo Pozzolo/Pozzoli (c.1660—c.1730), C.R.S., theologian, canonist.
Rationale romani pontificis. De papa, et symbolo. Lib. I. pars III. caput VI. (Romae: 1727, p. 243)
Rursus divites sunt textibus illis. Qui pro vobis, et pro multis effundetur in remissionem peccatorum, at rursus sanguis effusus est pro Juda praescito, in ea particula Vobis expresso. Referunt illud Evangelistae, hic sanguis effundetur pro Vobis et pro multis, quippe multi in Scriptura significat omnes, et quod unus Evangelista explicat multi, alius exponit pro omnibus, imo in hac eadem materia, multi sunt omnes. Sicut per unius delictum omnes Homines in damnationem, sic per unius justitiam omnes Homines in justificationem vitae, sicut enim per inobedientiam unius Hominis peccatores constituti sunt multi, ubi multi significat omnes, et quod evidens est pro vobis, sic effundetur pro Juda proditore, et saepè Auguitinus opponit novum Adamum veteri, quod iste dederit vitarn omnibus, ille omnibus mortem attulerit, imo repetit plus exprimere multos quàm omnes, quippe duo oculi sunt omnes oculi, nec tamen multi oculi inveniuntur.
 
 
LALLEMANT, Jacques-Philippe (c.1660-1748), S.J.
on Matthew 20:28 (Le Nouveau Testament. Liége: 1845, vol. 1, p. 86)
Pour la rédemption de plusieurs. Pour être le prix de la rédemption de plusieurs, c'est-à-dire de tous les hommes, dont sans doute le nombre est bien grand. Dedit redemptionem semetipsum pro omnibus. 1. Tim. 2. 6. Unus pro omnibus mortuus est Chrisius. 2. Cor. 5. 14. Quelques interprètes ont cru que Jésus-Christ ne parle ici, que de ceux qui devaient profiter du prix de son sang, et être sauvés.
 
 
ROERO, Tommaso Francesco‏ [Thomas Franciscus Rotarius] (1660-1748‏), C.R.S.P. (=Barnabit.),‏ theologian.
Apparatus interrogationum et responsionum. cap. VII. sect. VI. num. 16-17. (Venetiis : 1751. p. 118)
[Q.:] Quid significant illa verba, qui pro vobis, et pro multis effundetur in remissionem peccatorum?
Resp. Significat, valorem passionis Christi non solum esse pro Judaeis, quibus Christus fuerat promissus, et sed etiam pro multis gentilibus. Hinc D. Thomas habet: Signanter dicit pro vobis Judaeis, et pro multis, scilicet Gentilibus, vel pro vobis manducantibus, et pro multis, pro quibus offertur, ita loco citato ad 8.
[Q.:] Cum sanguis Christi effusus sit pro omnibus, quare hic dicitur solum pro vobis, et pro multis?
Resp.
  • Primo possum juxta dicta, cum ly pro vobis significet Judaeos; ly pro multis significet Gentiles, dicere, quod idem sit pro vobis, et pro multis, ac dicere pro omnibus,
  • vel etiam cum Alberto Magno; disc. 8. art. 7. ad 2. quia Passio Christi, licet sufficienter sit pro omnibus, non tamen efficaciter pro illis, qui ponunt obicem gratiae.
 
 
VILLARROEL, Manuel de (1661-1731), OSB, theologian.
In sacras tautologias, tautol. 1, didasc. 1, num. 10 (Madrid, 1707, p. 16)
This is Chalice (he says) of blood, which shall be shed for you, in Matthew: which for many.Calix hic est (ait) sanguinis, qui Pro vobis effundetur: apud Matthaeum, qui Pro multis.
For you, whom it profits, and (for) many, whom it doesn't profit. Those are ordered to pain, you predestined to glory.Pro Vobis, quibus proderit, pro Multis, quibus inanis: his destinatis ad poenam, vobis praedestinatis ad gloriam.
TODO
 
 
SIMONNET, Edmond (1662-1733) S.J., theologian.
about Matthew 20:28
De deo uno, art. 4, obj. 2 (Institutiones Theologicae Ad Usum Seminariorum, Nanceii, 1721, vol. 1, p. 551)
Filius hominis venit dare animam suam redemptionem pro multis.
Resp. to obj. (ibid. p. 552)
hoc loco et aliis similibus, hanc vocem, multi, sumi pro ista, omnes, et recte quidem, quia ubi omnes sunt multi, multi apte ponuntur pro omnibus. Præterea, ut pluribus locis notavit S. Augustinus, familiare est Scripturis sacris, to multi usurpare pro to omnes. Sic sumitur v. g. Rom. c. 5. ubi dicitur: Si unius delicto multi mortui sunt, etc.
about words of consecration of Eucharist (Matthew 26:28/Mark 14:24/Luke 22:20)
de Eucharistia (Institutiones Theologicae Ad Usum Seminariorum, Nanceii, 1728, vol. 8, p. 261)
Additur denique 3° Qui pro vobis et pro multis effundetur in remissionem peccatorum, ad significandum, quod sanguis Christi pro omnium hominum salute in cruce effusus fuerit.
about Hebrews 9:28
de Eucharistia (Institutiones Theologicae Ad Usum Seminariorum, Nanceii, 1728, vol. 8, p. 493)
sic et Christus semel oblatus est (et mortuus in cruce) ad multorum (id est, omnium; nam omnes sunt multi) exhaurienda peccata
 
 
GOTTI, Vincenzo Ludovico (1664–1742), O.P., cardinal, theologian.
in primam partem D. Thomae, tract. V, q. II, dub. II, §. V / num. XLII-XLIV (Bononiae, 1727, t. III, p. 187-188; Venetiis: 1793, tom. I, p. 209)
[Obj.:] Math. 26. v. 28. qui Sanguinem suum dicit effusum non pro omnibus, sed pro multis: qui, inquit, pro multis effundetur in remissionem peccatorum.
[Resp.]
  • Retorqueo primo hanc instantiam. Etiam Paulus Roman. 5. v. 19. Sicut enim (inquit) per inobedientiam unius hominis, peccatores constituti sunt multi: ità et per unius obeditionem, justi constituentur multi: ergo ne multi, et non omnes, per unius inobedientiam peccatores constituti sunt? Multi ergo secundùm modum loquendi Scripturarum saepe numero idem significat, ас omnes; et sicut in omnes per Adami inobedientiam transfunditur peccatum, ità in omnes per Christi obeditionem transfunditur justitia. Quare immediatè priùs dixerat Paulus v. 18. Igitur sicut per unius delictum in omnes homines in condemnationem: sic per unius justitiam in omnes homines in justificationem vitae: alioquin non superabundasset gratia, ubi superabundavit delictum, quod est intentum Pauli in eo loco.
  • Respondeo secundó, ex D. Thom. in 4. dist. 8. qu. 2. art. 2. quaestiunc. 3. ad 7.
      quod Sanguis Christi effusus est pro omnibus quoad sufficientiam, sed pro electis tantùm quoad efficaciam: et ne putaretur effusus pro Judaeis tantùm electis, quibus promissio facta fuerat, ideo dicit vobis qui ex Judaeis, et multis, scilicet multitudine gentium. Vel per Apostolos, Sacerdotes signat, quibus mediantibus ad alios effectus Passionis per dispensationem Sacramentorum pervenit, qui etiam pro se ipsis, et pro aliis erant.
    Et 3. р. q. 78. art. 3. ad 8.
      Sanguis (inquit) Passionis Christi non solum habet efficaciam in Judaeis electis, quibus exhibitus est Sanguis veteris Testamenti, sed etiam in Gentilibus, nec solum in Sacerdotibus qui hoc conficiunt Sacramentum, vel aliis qui sumunt, sed etiam in illis, pro quibus offertur. Et ideo signanter dicit pro vobis Judaeis, et pro multis scilicet Gentilibus. Vel pro vobis manducantibus, et pro multis pro quibui offertur.
    Videatur in 1. ad Cor. cap. 11. lect. 6. Quare Sanguis Christi effusus dicitur quo pro multis, et pro omnibus. Pro omnibus quoad sufficientiam. 1. Joan. 2. v. 2.
      Ipse est propitiaiio pro peccatis nostris, non pro nostris autem tantùm, sed etiam pro totius Mundi:
    pro multis vero quo ad efficaciam, sive sint Judaei, sive Gentiles, sive Sacerdotes, qui offerunt, sive pro quibus offertur.
Theologia Scholastico-Dogmatica Iuxta Mentem D. Thomae Aquinatis, De Eucharistia, Q. 2, dub. III, §. 2, num. II (Bononiae: 1733, vol. 3, p. 55)
Dicitur: Qui pro vobis, et pro multis effundetur.
  • Pro vobis, scilicet Judaeis, et pro multis, scilicet, Gentilibus. Quia Sanguis Christi non solum efficaciam habet in Judaeis electis, quibus exhibitus est sanguis veteris testamenti, sed etiam in Gentilibus.
  • Vel Pro vobis, idest Sacerdotibus conficientibus hoc sacramentum, aut aliis manducantibus; sed Pro multis, idest etiam illis, pro quibus offertur. ita ex eodem S. Th. ad 8.
 
 
WITHAM, Robert (c.1667-1738), theologian, president of catholic university in Douai, and even "is considered a second founder" (CE)
on Matthew 20:28 (Annotations on the New Testament, 1730, vol. I, p. 83)
Redemption for many i.e. for all, as it is sometimes the style of the Scriptures. see S. Paul. 1. Tim. 2. 6.
on Matthew 26:28 (Annotations on the New Testament, 1730, vol. I, p. 117; also quoted in Haydock, p. 1308)
For many. S. Luke and S. Paul, instead of many, say for you. Both are joined in the canon of the mass. Euthymius says, for many, is the same as for All mankind. This new alliance was made with all, and the former with the Jews only.
on Hebrews 9:28 (quoted in Haydock, p. 1593)
To exhaust the sins of many. That is, of all, according to the style of the Scriptures.
 
 
GRAVESON, Ignace Hyacinthe Amat de (c.1670-1733), OP., theologian, one of the greatest thomists of 18th century (cf. CE).
Obj. Epistolae Ad Amicum Scriptae Theologico-Historico-Polemicae (Romae: 1729. p. 318. Venetiis: 1741. vol. 2, p. 118; Bassani: 1774. vol. xvi. p. 118)
sic argumentantur Jansenii discipuli:
    [...] Christus c. 26. Matthaei dixit discipulis suis,
      Hic est sanguis meus, qui pro vobis et pro multis effundetur in remissionem peccatorum.
    Christus igitur non est mortuus pro omnibus, et singulis in individuo hominibus, sed tantummodo pro multis, idest, pro solis electis ac Praedestinatis.
Obj. Tractatus De vita, mysteriis, et annis Jesu Christi... Juxta germanam DIVI THOMAE mentem, vol. 1, Dissertatio XVI [De Morte Christi, seu utrum Christus Dominus mortuus sit pro omnibus omnino Hominibus?], Obj. 1:2
(Romae: 1711. p. 332-333; Venetiis: 1741, p. 255-256; Venetiis: 1742, vol. 1, p. 278-279)
Matt. cap. 26. Christus dixit discipulis suis: Hic est sanguis meus, qui pro Vobis, et pro multis effundetur in remissionem peccatorum etc. ergo Christus non est mortuus pro omnoibus, et singulis hominibus, sed solum pro multis, id est, praedestinatis, et electis.
Resp. (ibid):
dico: ex eo potius colligi, Christum etiam pro reprobis Sanguinem fuduisse. Christus enim Corpus, et Sanguinem suum etiam Judae proditori tradidit in ultima Cena, sicut docent S. Augustinus in Ps. 10. et Sanctus Leo Serm.3. de Passione Domini, aliique Patres; Judae vero non secus ас aliis Apostolis porrigendo sanguinem suum dixit: Hic est Sanguis meus qui pro vobis, et pro multis effundetur in remissionem peccatorum: Igitur pro Juda, reproborum omnium nequissimo, Sanguis Christi fuit effusus: Ecce timuit Judas, traditor Christi, sed non speravit in misericordia ipsius. Postea paenituit eum, quod tradiderit Dominum, et dxit; Peccavi, quod tradidi sanguinem justum. Bene quidem timuisti, sed si sperares in misericordia ejus, quem timuisti. Ille desperando obiit et laqueo se suspendit. Haec sunt in Ps.146. verba S. Àugustini, cui succinit fidissimus ejus interpres S. Fulgentius Ep.7. ad Venantiam cap. 5. ubi haec habet; Digne quidem pœnitentiam gessit (Judas) tradens sanguinem justum; sed ideo sibi fructum pœnitentia denegavit, quia peccatum traditionis suae, ipso, quem tradidit, diluendum sanguine non speravit. Dum ergo dixit Christus: hic est sanguis, qui pro multis effundetur, multorum nomine omnes intelligit, perinde ac dum Lucae cap.7. dicitur: remittuntur ei peccata multa, idest, omnia, et ad Rom. cap. 5. per inobedientiam unius hominis peccatores consituti sunt multi, hoc est, omnes. Hinc S. Chrysostomus explicans hunc locum S. Matth. in objectione laudatum, ait, sanguinem Christi fuisse effusum in remissionem totius Orbis peccatorum. Addo etiam, quod si Christus suum duntaxat sanguinem effudisset pro electis et praedestinatis, non debuisset in ultima coena dicere: Hic est sanguis, qui pro multis effundetur, sed potius, hic est sanguis, qui pro paucis effundetur, cum certum sit, praedestinatos cum reprobis comparatos paucos admodum esse, juxta illud Matth. cap. 20. Multi sunt vocati, pauci vero electi.
 
 
Collective of theologians: Tyrocinium Seminaristicum. (Moguntiae: Joannis Joachimi Franckenbergii, 1735; approbated by: Franciscus Philippus Wolff). Book for catholic seminaries.
cap. VII, §. 5, r. 2, num. 5 (p. 310)
Omnes pro multis, et multi pro omnibus crebrò in S. literis ponuntur, ita, quando Christus de sanguine suo dixit. Qui pro vobis, et multis (id est omnibus) effundetur. Matth. 26. v. 28.
 
 
MANSO, Pedro [Petrus Mansus] (c.1660-1736), O.S.A., theologian.
TODO vita
[Obj.] / q. IV.: num. 3 / §. I [Proponitur Jansenii sententia damnata cum fundamentii sui]
(S. Augustinus gratiae sufficientis assertor, et vindex. Salmanticae: 1719. p. 118)
Objicit 2. Id, quod dicitur
  • Matthaei 13. Non sum missus, nisi ad oves, quae perierunt domus Israel.
  • Rursus Matthaei 26. Hic est sanguis novi testamenti, qui pro multis effundetur.
  • Ad idem varia scripturae testimonia, in quibus dicitur Christum dedisse animam suam redemptionem pro multis:
ergo non pro omnibus, nullo excepto, sed pro multis, nempè electis.
[Resp.] / q. IV.: num. 16 / §. III [Solvuntur argumenta contraria]
(S. Augustinus gratiae sufficientis assertor, et vindex. Salmanticae: 1719. p. 130)
In secundo testimonio sanguis Christi dicitur fussus pro multis,
  • nempe pro electis, quia ipsis profuit quantum ad efficaciam.
  • Si vero textus ille, et reliqui asserentes, Christum dedisse se ipsum redemptionem pro multis, intelligantur de redemptione quantum ad sufficientiam: dicendum est, quod verba illa pro multis, valent pro omnibus juxta phrasim Scripturarum,
    • ut advertit P. August. lib. 20. de Civit. Dei. cap. 23.
    • Sic dicitur Danielis 12. Et multi de his, qui dormiunt in terrae pulvere evigilabunt; id est omnes resurgent.
    • Ad Rom 5. dicitur: Si enim unius delicto multi mortui sunt; hoc est omnes.
This work was followingly summarized by
BÜTTNER, Sigismund (1691-1742), O.S.A.
Sanctus Augustinus gratiae divinae assertor, intrepres et vindex, q. 1, art. 6, num. 41. (ed. 1733, p. 32-33)
Objic. Varios textus S. Scripturæ insinuantes Christum Dominum dedisse animam suam in redemptionem multorum, et non omnium,
    ita dicitur Matth. 26. Hic est sanguis novi testamenti, qui pro multis effundetur.
Resp. Quod ly pro multis possit sumi stricte, pro potiori, et majori alicujus universitatis parte, et late pro tota universitate, uti sumitur
    • ad Rom. 5. si enim unius delicto multi mortui sunt.
    • Et Dan. 12. Et multi de his qui dormiunt, in terrae pulvere evigilabunt.
Et hunc modum loquendi imitatur etiam S. P. lib. 20. de civit. c. 23.
  • Si igitur ly pro multis primo modo sumatur, intelligendum est de redemptione quoad efficaciam.
  • Si secundo modo, applicandum est redemptioni quoad sufficientiam.
 
 
SIRI, Giovanni Domenico Uvadano [Wandanus Joannes Sirus/Siro] (c.1670-1737), O.P., theologian.
Syntagma V. quaestio II. art. I. §. 4 / num. 7-8 (Universa Thomistica theologia. Bononiae: 1727, vol. 1, p. 203), following Graveson
Contra primum responsum. Primiter, si eo in sensu Trident. definiisset, nec leviter quidem feriret Calvinianos, quorum nemo negat, aut in dubium vocat sufficientiam valoris Sanguinis Christi, seu infiniti. Praetereà. Reproborum non pauci fructum aliquem mortis Christi percipiunt, qui nimirum in Baptismi, et Poenitentiae Sacramento gratiam consequuntur, estò in ea minime perseverent. Ulteriùs Scripturae sic loquendo, praesertim Apost. intendunt significare magnitudinem bonitatis Christi erga omnes. Quaenam autem ejus ostenderetur Charitas erga non praedestinatos, nisi eorum ad salutem ordinasset Christus mortem propriam, solùmque quò ad pretii sufficientiam mortuus pro illis foret. Insuper corpus suum in coena dedit, vel ipsi Judae, qui tamen ex praedestinatis certè non erat, et Judae quoque porrigendo, non secùs ac reliquis Apostolis, dixit hic est sanguis meus, qui pro vobis, et pro multis effundetur in remissionem peccatorum, ut vel August. expendit in Psal. 10. et 5. Leo ser. 3. de Passione Domini. De quo legendus S. Th. 3. p. q. 8. art. 2. et. Cavin. hic ad 1. arg. Sed age, videamus, cui innitantur fundamento Janseniani, negando, quòd mortuus pro cunctis sit, etiam ad reproborum ordinando salutem. Vel illis innituntur consecrations verbis pro sanguine Matth. 26. qui pro vobis, et pro multis effundetur in remissionem peccatorum; sed nonnunquam in Scripturis ly multis stat pro omnibus, ut cùm Luc. 7. dicitur remittuntur ei peccata multa, hoc est omnia, et ad Rom. 5. per inobedientiam unius hominis peccatores constituti sunt multi, hoc est omnes. Cùm ergo alias habeamus Scripturas loquentes universaliser, jam etc. Accedit, quòd, si solis fuisses pro electis effusus, debuisset dicere qui pro paucis effundetur, cùm electi sint pauci, ac paucissimi, praesertim, si et Infideles dinumeres. Accedit etiam, quòd, ut §. sequenti dicetur, intelligitur pro multis quantùm ad applicationem, et efficientiam, ac efficacitatem, non quantùm ad ordinationis sufficientiam.
Syntagma V. quaestio II. art. I. §. 6 / num. 16 (Universa Thomistica theologia. Bononiae: 1727, vol. 1, p. 206)
Arg. 3. Si extaret in Deo voluntas salvandi omnes, sequeretur quòd mortuus pro omnibus Christus foret; sed hoc pugnat cum illo Joan. 10. Animam meam pono pro ovibus meis, significando nomine ovium electos, ut ibi cognosco oves meas, et cognoscunt me meae, ego vitam aeternam do eis; Tum cum illo Matth. 26. qui pro vobis, et pro multis effundetur, ubi non dicit pro omnibus: ergo etc.
Resp. ad hoc jam fuisse abundè dictum §.4. sub n. 8. quomodò non proindè excludantur alii; et quomodò multorum nomine interdum veniant omnes, et omnia: Item posse explicari quantum ad efficacitatem, efficientem applicationem etc. Illò properes.
 
 
GINTHER, Antoine (c.1670-c.1740), theologian.
Unus pro omnibus (Augustae Vindelicorum : Happach, 1733, p. 298), it seems inspired by Le Blanc quoted above.
Christus in coena ultima consecrans calicem dixit Matth. 26. 28. Hic est sanguis meus novi testamenti, qui pro multis (pro omnibus qui omnes sunt multi) effundetur in remissionem peccatorum.
 
 
PRUGGER, Ladislaus [Brugger] (c.1672–1732), OFMConv, theologian
Passionale Ruth Spicilegiantis Concionatoriae Evangelicae. (Augspurg 1735. p. 487)
Wann deme aber also, warumben nennet Ihme der H. Apostel alleinig den Erstgebohrenen unter vielen Brüderen : Primogenitus in multis fratribus? Ach! Er hat dieses nicht gesagt, als ob Er nicht der Erstgebohrene und Adelichiste unter allen Brüderen, keinen ausgenommen, wäre, sonderen er hat hierinnfalls wollen nachfolgen dem Gebrauch der Schrifft, welche zuweilen das Wort multi oder viel pro omnibus für alle nimmet, wie Theophylactus bemercket, also lesen wir in dem Heil. Evangelisten Marco cap. 10. Venit Filius hominis, ut ministraret, et daret animam suam redemptionem pro multis. Also stehet Matth. 26. geschrieben, daß Christus in jenem denckwürdigen Abendmahl den Kelch in seine Hand habe genommen, und gesprochen: Hic est sanguis meus, qui pro multis effundetur : Und Isa. 13. Ipse peccata multorum tulit : ad Rom. 5. Unius delicto multi mortui sunt : Also sähe der Heil. Evangelist Joannes Apoc. 19. In capite ejus diademata multa, auf seinem Haupt viel Cronen, id est omnia, das ist alle, weilen der Gebrauch der Schrifft schon ist, eines für das andere zu nehmen : Wann demnach der Heil. Apostel Paulus Christum benahmset den Erstgebohrenen unter vielen Brüdern, will er sagen unter allen, und folgsamb auch der Adelichiste unter allen.
 
 
CALINO, Cesare (1670-1749), S.J., theologian
Trattenimento istorico, teologico e scritturale sopra i Santi Vangeli. lib. 7, cap. 20 (Venezia: 1751, p. 396)
Figliuol dell' uomo, non essere venuto per farsi servire, ma per servire, e abbassarsi fino a dare la vita a redenzione della moltitudine. Ut daret animam suam redemptionem pro multis.
Questo pro multis, in due maniere si può spiegare:
  • 1. con S. Girolamo dicendo, che qui il Salvatore parli della redenzione nel suo effetto, non nella sua ordinazione. Nostro Signore Gesù è morto per tutti. Qui dedit redemptionem se ipsum pro omnibus. 1. Timoth. 2. 6. Si unus pro omnibus mortuus est, ergo omnes mortui sunt, et pro omnibus mortuus est Christus. 2. Corinth. 5. 14. Ma il frutto di questa morte non è goduto da tutti, perchè non tutti voglion goderne. [...]
  • Si può in secondo luogo spiegare con Eutimio, tanto essere qui il dire pro multis, come pro omnibus; in quanto quel multis non non esclude alcuno, ma spiega tutta intiera la moltitudine; La nostra lingua Italiana usa la stessa frase coll' articolo il, e dice risanare i molti infermi di un ospedale, tener in dovere il molto popolo di una Città, ammaestrare i molti fanciulli di una scuola. In modo simile il Salvatore afferma di essere per morire a Redenzione dei molti, ch' erano schiavi del demonio; e val dire di tutti, e si chiamano molti, non perchè non fosse per morire per tutti; ma perchè questi tutti eran molti.
L'una, e l' altra spiegazione contiene dottrina vera, e cattolica: onde l' una, e l' altra può essere ricevuta.
 
 
CALMET, Augustin (1672-1757), O.S.B., theologian, exegete.
on Matthew 26:28 (Commentaire. Paris: 1725, p. 447-448).
Latin transl. by Giovanni Domenico MANSI (1692–1769) in Commentarius (Venetiis, 1756, vol. 7, p. 206)
Dare animam suam redemptionem pro multis.Dare animam suam redemptionem pro multis. Il est venu pour donner sa vie pour la rédemption de plusieurs.
Cum is venisse dicitur, ut pro multis vitam prodigeret, cave illud colligas, illum igitur pro omnibus non obiisse. Multorum appellatio sæpe numero pro universitate usurpatur (Hebr. XIX, 28; Matt. XXVI, 28; Isa. LIII, 11-12); veluti in iis verbis: Multi sunt vocati, pauci vero electi; scilicet Judæi omnes a Deo vocati fuerant ac destinati, ut electam gentem componerent: at pauci hoc beneficio usi sunt.Quand on die qu'il est venu pour donner sa vie pour plusieurs, on ne prétend pas qu'il ne soit pas mort pour tout le monde. Ce nom de plusieurs se prend souvent pour la totalité; (Hebr. XIX, 28; Matt. XXVI, 28; Isai. LIII, 11-12) par exemple, dans ces paroles: Plusieurs sont appellez; mais il y a peu d'élus: c'est-à-dire, tous les Juifs ont été appellez de Dieu et destinez à composer la nation choisie; mais il y en a peu qui ayent profité des bontez de Dieu.
Ita et Christus vitam in universorum hominum utilitatem daturus venit (2.Cor. v. 14; 1. Timot. II, 5-6. Unus mediator Dei, et hominum homo Christus JEsus qui dedit redemptionem semetipsum pro omnibus.): Christus pro omnibus mortuus est:Ainsi le Sauveur est venu donner sa vie pour tous les hommes: (2.Cor. v. 14. et 1. Timot. II, 6. Unus mediator Dei, et hominum homo Jesus Christus, qui dedit redemptionem semetipsum pro omnibus.) Christus pro omnibus mortuus est;
at non omnes fructum ex illius morte, quem poterant, retulerunt.mais tous n'ont pas tiré le fruit qu'ils pouvoient de son sang.
Pro multis, idest, pro his qui credere voluerint, inquit S. Hieronymus (Hieronym. hîc. Vide Origen. tom. 15. hîc, et Mald.).Pro multis, id est, pro his qui credere voluerint, dit saint Jérôme. (Ieronym. hîc. Vide Origen. t. 15. hîc, et Mald.).
Hæc loquendi forma, Dare animam suam pro aliquo, proprie sonat, sua ipsius morte alterum a mortis discrimine redimere; uti cum offerebatur victima, qua offerentis vita redimeretur (Ovid. lib. 1. Fastor.).Cette maniéré de parler: Donner son ame pour quelqu'un, marque proprement racheter un autre de la mort, par sa propre mort: comme quand on offrpit un sacrifice d'un animal, pour racheter sa propre vie. (Ovid. l. 1. Fastor.)
    Cor pro corde, precor, pro fibris sumite fibras;
    Cor pro corde, precor, pro fibris sumite fibras:
    Hanc animam vobis pro meliore domus.
    Hanc animam vobis, pro meliore damus.
Vel, cum placandorum Numinum causa, Ethnici alterum hominem pro altero mactabant. Ea erat veterum Gallorum persuasio (Caesar. lib. vi. de bello Gall. Quod pro vita hominis, nisi vita reddatur, non posse aliter Deorum immortalium numen placari), ex qua deinde ortum habuerunt hecatombæ humanarum victimarum, quæ in rogo in hominis formam ferme composito cremabantur. Eadem erat Romanis superstitio, et Græcis.Ou lorsque pour fléchir les faux Dieux, les Payens donnoient vie pour vie, homme pour homme. Telle étoit l'opinion des anciens Gaulois, (Caesar. l. vi. de bello Gall. Quod pro vita hominis, nisi vita reddatur, non posse aliter Deorum immortalium numen placari) et de là venoient leurs hécatombes de plusieurs hommes, que l'on brûloit dans un bucher, formé à peu près sur la forme d'un homme. Les Romains avoient la même superstition, aussi-bien que les Grecs. Tout le monde sçait l'histoire, ou la fable d'lphigénie, qui devoit être immolée pour le salut de l'armée des Grecs.
Illustris est Decius, pro Romanæ Reipublicæ incolumitate sponte devotus. Caligula ægrotante, quamplures fuere, qui pro illius salute sese devoverunt (Sueton. in Calig. c. 14.).On sçait aussi l'histoire des Décius, qui se dévoua pour la République Romaine. Caligula étant tombé malade, plusieurs personnes se dévouérent à la mort pour sa guérison. (Sueton. in Calig. c. 14.)
Hic mos Judæos non latuit: hinc enim originem traxere humanarum victimarum sacrificia, apud ipsos, tum et Phœnices, Moabitas, aliosque communia.La chose, n'etoit point inconnuë chez les Hébreux. Les sacrifices d'hosties humaines qui furent si fréquens parmi eux, et parmi les Phéniciens, les Moabites, et les autres peuples, n'étoient fondez que sur cela.
Spectat huc Isaias 43. 3. ubi Deum cum populo suo ita loquentem inducit: Ego Dominus Deus tuus sanctus Israel, salvator tuus; dedi propitiationem tuam Ægyptum, Æthiopiam et Saba pro te.Isaïe (Isai. XLIII, 3) fait allusion à cet usage, lorsqu'il fait ainsi parler le Seigneur à son peuple: Je suis le Seigneur vôtre Dieu, et vôtre Sauveur: j'ai livré l'Egypte pour racheter vôtre vie; j'ai abandonné le pays de Chus, et Saba pour vous.
Alibi de Messia agens (Isai. LIII, 9. Vide et Jerem. x. 15. Prov. xi. 8. xxi. 18. Psalm. LXXVIII, v. 6): Propter scelus populi mei percussi eum: et dabit impios pro sepultura, et divitem pro morte sua .... si posuerit pro peccato animam suam, videbit semen longaevum.Et ailleurs, en parlant du Messie: (Isai. LIII, 9. Voyez aussi Jerem x 15. Prov. xi. 8. xxi. 18. Psalm. LXXVIII, v. 6) Je l'ai frappé pour expier le crime du peuple; mais le Seigneur livrera les impies pour sa sépulture, et les riches pour sa mort... Et parce qu'il a donné son ame pour le péché, il verra une race qui ne mourra point.
That is what the Son of God refers, saying he should give his life for the redemption of many, i.e. all men.Huc alludit JEsus, inquiens, daturum se animam suam redemptionem pro multis, omnibus scilicet hominibus.C'est à cela que le Fils de Dieu fait allusion, en disant qu'il doit donner sa vie pour le rachat de plusieurs; c'est-à-dire de tous les hommes.
 
 
MAYR, Anton (1673-1749), SJ., theologian
Theologia Scholastica, tractatus I [de Deo], Disputatio IV [de voluntate Dei], quaestio II., articulus III, obj. I / num. 624 (Ingolstadii: 1732, vol. 1, p. 578-579)
Ob. 1. Christus Joan. 17. v. 9. ait ad Patrem: Ego pro eis rogo: non pro mundo rogo: sed pro his, quos dedisti mihi; quia tui sunt: ergo tantùm rogavit Christus pro praedestinatis.
Conf. Matth. 26. v. 28. Christus ait: Hic est enim sanguis meus, novi testamenti, qui pro multis effundetur: ergo non pro omnibus Christus sanguinem fudit, sed tantùm pro fidelibus, qui sunt multi.
Resp. has illationes dudum damnatas fuisse à Pontificibus. In forma neg. cons. licèt enim Christus ibi non oraverit pro omnibus speciali illa oratione, quant ibi fudit; tamen pro omnibus oravit alibi, et expressè in cruce, ùt testatur S. Augustinus cit. num. 619.
Ad conf. neg. cons. Omnes etiam sunt multi: quamvis hoc concedi possit, Christum orâsse tantùm pro multis specialiter, ut dentur illis gratiae efficaces; cùm aliis tantùm impetraverit sufficientes.
 
 
ERHARD, Thomas Aquinas (1675—1743), O.S.B., theologian
on Matthew 20:28 (Isagoge et commentarius, 1735. vol I, p. 152), identically with DuHamel etc.
PRO MULTIS, for all, so Rom v. 19, Many were made sinners - i.e. all.Pro multis, pro omnibus; sic Rom. 5, 19: Peccatores constituti sunt multi - id est, omnes.
 
 
PELLETIER, Claude de (c.1675-1758), theologian.
Traite dogmatique et moral de la grace universelle tire du Nouveau Testament (Luxembourg: 1725)
(p. 5-6) about word "many" and passage "ransom for many", etc.
Il a apellé à la Foi les Juifs et les Gentils: la multitude entiere du genre humain. Tous n'ont pas repondu à la celeste vocation, et c'est par leur faute qu'ils n'ont pas été élus: Multi vocati, pauci vero electi. Tous ont été apellés: c'est le sens de la Vulgate et du Grec, confirmé par le témoignage de Jesus-Christ même: Venez tous à moí: Venite ad me omnes. Math. xi. Cependant peu sont élus, parce qu'ils n'ont pas voulu suivre celui qui les apelloit par sa parole animée de sa Grace, quoiqu'il soit venu donner sa vie, pour être le prix de la redemption de tous les hommes: de la multitude entiere du genre humain sans aucune exception. Filius hominis venit dare animam suam redemptionem pro multis.* C'est encore le vrai seus de la Vulgate et du Grec, et des meilleurs Interprêtes, confirmé par d'autres endroits de l'Ecriture.**

* Math. 20. v. 16. et 28. Marc, 10. 45
** Voyez St. Augustin et les autres Peres, Vatable, Erasme, Grotius, Diusius etc. qui soutiennent que pro multis s'entend pro omnibus. Rom. 5. 19. per unum hominem peccatores constituti sunt multi: c'est-à-dire, tous. Car nous sommes tous enfans de colere, comme dit le même Apôtre. Eph. 2. 3.
(p. 8) about "blood...shed for many"
On n'en peut douter quand on lui entend dire: Ceci est mon sang, le sang de la nouvelle Alliance, lequel sera repandu pour la multitude entiere de tous les hommes, pour la remission de tous les pechez. Hic est sanguis meus novi Testamenti, qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum. (Matth. 26. 28) Le sang de Jesus-Christ a été repandu pour tous les hommes, je n'en puis douter aprés son témoignage. Dés que ce sang a été repandu pour chacun en particulier, je participe à la mort, à la redemption, et à la Grace de ce Sauveur. Ce sang a été repandu pour procurer à tous les hommes la remission de tous leurs pechez: In remissionem peccatorum.
(p. 70-71) his translation of Hebrews 9:28
de même Jesus-Christ a été offert, une seule fois, pour abolir tous les pechez de la multitude entiere du genre humain. (Heb. 9.)
 
 
GUARIN, Pierre (1678-1729), O.S.B., exegete, philologist
Grammaticae hebraicae et chaldaicae, Lib. II, tract. II., cap. IV. art. II (Lutetiae Parisiorum, 1726, vol. II., p. 234)
Synecdoche speciei est, cum species pro genere, vel particulate pro universali ponitur. [...] Signum particularitatis unicum est, nempe MULTUS, quod nomen pro omnibus accipitur.
  • Dan. 12. v. 2. Multi de his, qui dormierunt in terrae pulvere, evigilabunt, alii in vitam aeternam, et alii in opprobrium [...] In hoc autem versu multi pro omnibus ponuntur, uti explicat Christus Joan. 5. v. 28.
  • Isai. 53. v. 12. Ipse (Messias) peccata multorum tulit, h.e. omnium omnino hominum, ut dicit idem propheta v. 6. et ut explicat Apost. 2. Cor. 5. v. 15. Vide insuper Matth. 20. vv. 16. 28. c. 26. v. 28. Rom. 5. vv. 15. 18. 19. с. 8. v. 29. etc.
  • Huc etiam refert August. l. 20. de Civit. Dei, с. 23. tom. 7. nov. edit. col. 606. illud Gen. 17. v. 5. Patrem multarum gentium constitui te, i.e. omnium; capite enim 22. v. 18. dicitur: benedicentur in semine tuo omnes gentes terrae.
 
 
ANTOINE, Paul Gabriel (1678-1743), S.J., theologian.
He was very famous for his "Moral Thology" which "was so highly esteemed by Benedict XIV that he prescribed its use by the students of the College of Propaganda, and it was likewise received by many of the bishops throughout France and Italy." (CE). But also his "Theologia universa, speculativa et dogmatica" was very famous. It "embracing the whole field of scholastic inquiry met with an enthusiastic reception, and at once stamped the author as among the first theologians of the age. It went through nine editions during his life, and ten after his death. It is remarkable for its clearness and solidity." (CE)
Theologia universa, speculativa et dogmatica (Parisiis: 1736, tom. 2, p. 291; Augustae Vindelicorum et Cracoviae: 1755, t. 1, p. 405; 1762, t. 1, p. 297; Venetiis, 1762, t. 1, p. 283; Venetiis: 1821, tom. 1, p. 219)
Obj. 2.
    • Matth. cap. 20. Christus dicit se venisse dare animam suam redemptionem pro multis.
    • Et c. 26. Hic est sanguis meus, qui pro multis effundetur.
    Ergo non est mortuus pro omnibus.
Resp. Nego conseq. Quia
  • 1. vox multi non excludit omnes.
  • 2. Vox multi in illis locis significat omnes, ut constat ex aliis locis supra allatis, quia omnes sunt multi. Quandо autem omnes sunt multi, vox multi aptè ponitur pro omnibus, ut notat S. Augustinus Lib. 2. Operis imperfecti, n. 175. Ad hoc, inquit, jam responsum est, non repugnare omnibus multos, quia ipsi omnes, non pauci, sed multi sunt. Et vero saepè in Scriptura vox multi sumitur pro omnibus: sic Rom. cap. 8. Si unius delicio multi mortui sunt, hoc est, omnes Adami peccato mortui sunt.
Theologia universa, speculativa et dogmatica (Venetiis, 1762, t.1, p. 424; Venetiis: 1821, tom. 1, p. 327)
Obj. 6. Illud, Rom. c. 5. Per unius hominis inebedientiam peccatores constituti sunt multi. [...]
Resp. Nego conseq. Quia vox multi non excludit omnes; et Apostolus eodem hoc capite dicit et omnes et multo, eo quod omnes homines, per inobedientiam Adami constituti sunt peccatores, et illi omnes re vera sunt multi. Igitur, inquit, sicut per unius delictum in omnes homines in condemnationem, etc. Sicut Scriptura dicit Christum mortuum esse pro omnibus et pro multis, quia re-vera illi omnes, pro quibus Christus mortuus est, multi sunt, et multi omnes sunt. Item Scriptura dicit, omnes gentes in semine Abrahae benedicendas esse, et Abrahamum multarum gentium patrem constitutum esse; quia re-vera et omnes gentes benedicendae erant in semine Abrahae, nempe Christo, et omnes ille gentes benedicendae in Christo sunt multae.
 
 
Sebaldus a Sancto Christophoro [Johann Wolfgang HEID] (1678-1759), O.C.D., theologian.
Scientiae salutis Pars II. cap. I [De Praedestinatione hominis] : num. 279. / Controversia XIII. [Num Christus pro omnibus omninò hominibus sit mortuus?] Prob. 3, arg. VIII. (Scientia salutis. Bambergae et Francofurti: 1758. pars II, pag. 96)
S. Augustinus ex Apostolo retulerat seqq. textus ad Rom. 5. v. 15: Unius delictô multi mortui sunt et 2. Cor. 5. v. 14: Omnes mortui sunt, conciliat istas voculas omnes et multi dicens: Multi quippe isti ipsi sunt omnes, de quitus aliô loco dicit: sicut in Adam omnes motiuntur. Ex hoc
Argumentor: Juxta Augustinum et supra num. 176. adductas Scripturas Christus est mortuus pro omnibus, qui mortui erant in Adamo: atqui in hoc sunt mortui tam reprobi, quàm praedestinati: ergo juxta Augustinum etc. Christus est mortuus tam pro reprobis, quàm pro praedestinatis.
Scientiae salutis Pars II. cap. I [De Praedestinatione hominis] : num. 282. / Controversia XIII. [Num Christus pro omnibus omninò hominibus sit mortuus?] Objectiones Jansnii solvuntur. II. (Scientia salutis. Bambergae et Francofurti: 1758. pars II, pag. 96-97).. [Very similar to VERANI (1647-1713) Theologia polemica. (Augustae vindelicorum: 1719, t. 1, p. 581) quoted above. by which he was inspired.]
Objectiones Jansnii solvuntur.
282. Objicit [...]
    II. Matth. 26. v. 28. dicit Christus: Hic est sanguis meus novi Testamenti, qui pro multis: ergo non pro omnibus, effundetur.
[...] Ad II.
  • Resp. 1. Christum quoque Lucae 22. v. 20. ad Discipulos suos dicere: Hic est calix novum Testamentum in sanguine meo, qui pro vobis fundetur: atqui juxta SS. Patres ibi in numero Discipulorum fuit comprehensùs Judas, qui reprobus erat: ergo Christi sanguis fuit fusus etiam pro reprobis.
  • Resp. 2. N. cons. quia in textu per ly multis intelliguntur omnes omninò homines, quotquot fuerunt, sunt, et erunt: qui sinè dubio multi fuerunt, sunt, et erunt. Sic etiam Apostolus eandem voculam multi usurpat ad significandum omnes omninò homines, dum ait: Si enim unius Adae delictô multi, hoc est, omnes (solâ excepta DEiparâ) omninò homines, mortui sunt. Nec est in aliis Scripturis insuetum, per multos significare omnes. Vide Augustinum suprà fol. 96. sub num. VIII.
Scientiae salutis Pars II. cap. III [De Vitiis et Peccatis] : num. 46 / Controversia II. [De peccato originali]. Resolutio I. [Datur peccatum originale]. Solvuntur Objectiones. (Scientia salutis. Bambergae et Francofurti: 1758. pars II, pag. 177)
Objic. 2. Apostolus ad Rom. 5. v. 15 ait: Non, sicut delictum, ita donum, sed, si unius delictô multi mortui sunt, multò magìt gratia DEi et donum in gratia unius hominis JEsu Christi in plures abundavit. Insert Pelagius: ergo multi, et non omnes peccârunt in Adamo, sed adulti solùm, qui peccando Adamum imitati sunt. [...]
Resp. Apostolum ibi τὸ multi sumpsisse pro ly omnes; uti ex verbis cit. textum tam antecedentibus, quàm consequentibus constat; antea enim v. 12. dixerat: Per unum hominem peccatum in hunc mundum intravit, et per peccatum morts, et ita NB in Omnes homines mors pertransiit; in quo Omnes peccaverunt: postea verò v. 18. de eodem Adami peccato dixit: Per unius delictum in Omnes homines in condemnationem. Sic etiam saepiùs dicitur Christum animam suam dedisse pro multis; cùm tamen mortuus sit pro omnibus.
 
 
BETANCURT, Antonio (1679-1738), S.J., theologian
Sermoens offerecidos ao serenissimo senhor Infante D. Antonio. num. 26 (Lisboa Occidental: 1739. p. 35-36)
Quando Christo consagrou o Calix, e o offereceo aos Apostolos, usou desta forma: Hic est Calix sanguinis mei, qui pro vobis, et pro multis effundetur. Este he o Calix do meu sangue, que por vós, e por muitos se ha de derramar. Notavel modo de dizer! Se os Apostolos entravaõ no numero dos muitos, por quem Christo havia de derramar o seu Sangue, parecem termos superfluos o Vós, e Muitos: Pro vobis, et pro multis, como se lê no Euangelista. E se a palavra Muitos significa todos, porque por todos morreo Christo: Pro omnibus mortuus est, ainda se deixa ver mais a superfluidade de termos; porque dizendo Christo, que havia de morrer por todos, claramente affirmava, que tambem havia de morrer pelos Apostolos. Assim parece: mas julgou o Divino Mestre, que a palavra Muitos naõ era accommodada aos Apostolos; porque os Apostolos nesta occasiaõ já naõ eraõ muitos, já tinhaõ commungado a Hostia, e por virtude desta já estavaõ unidos em amor, e charidade; já eraõ hum só paõ, e hum só corpo: Unus Panis, unum corpus. Este he o sangue (queria dizer Christo) que ha de ser derramado por vós, que já sois huma só cousa; e por muitos, que saõ todos os outros, a quem falta ainda a uniaõ Sacramental. Oppoz Christo à multiplicidade de todos os homens a unidade daquelles, que tinhaõ commungado: e para declarar esta opposiçaõ distinguîo entre hum, e outro termo: Pro vobis, et pro multis.
 
 
KRISPER, Crescentius (1679-1749), O.F.M, theologian.
tract. III. De gratia (Theologia Scholae Scotisticae. Augustae-Vindelicorum: Matthiae Wolff, 1728. tomus I. p. 514; Augustae-Vindelicorum, et OEniponti: 1743, tomus I, p. 560)
Nec dicas: Marci 14. Hic est sanguis novi testamenti, qui pro multis effundetur; ergo non pro omnibus. Item: Joannis 14. Ego pro eis rogo, non pro mundo rogo, sed pro his, quos dedisti mihi. ... ergo non pro omnibus omnino, sed pro solis praedestinatis est mortuus Christus.
Resp. ad omnes similes textus scripturarae tripliciter:
Primo Deum pro multis sanguinem fudisse, pro multis rogasse, et oves suas custodisse, speciali intentione; pro omnibus vero generali intentione; nam duplex est intentio mediatoris Christi, una generalis, quae suo frustrari potest effectu, juxta illud ad Galatas 5. Evacuati estis a Christo propter vestram socordiam et inconstantiam. Hoc est frustrati estis meritis ejus. Altera specialis, quae spectat ad praedestinatos, et eos, qui Christi passionis meritum per fidele obsequium sibi applicant.
Secundo pro multis efficaciter et cum fructu et effectu, pro omnibus vero sufficienter et inefficacicer, propter aliquos per se ipsos fructum passionis impedientes, et effectum frustrantes.
Tertio pro multis, quod idem est, ас pro omnibus, nam ly multi aliquando accipitur pro omnibus in scriptura, juxta illud ad Rom. 5. Sicut per inobedientiam unius hominis peccatores constituti sunt multi. Ubi tamen omnes intelliguntur constituti peccatores originaliter; quod ipsum confirmat S. August. lib. 20 de civit. Dei cap. 23. dicens: Ponit enim aliquando scriptura pro omnibus multos. Propterea Gen. 17. et Abrahae dictum est: Patrem multarum Gentium posui te. Cui tomen et alio loco Gen. 22. inquit: in semine tuo beneficentur omnes Gentes; nam possunt esse aliqua omnia, quae non sunt multa, ùt dicimus omnia Evangelia, quamvis solùm sint quatuor, quae non sunt multa, et rursum possunt esse aliqua multa, non tamen omnia, ùt multi credunt in Christum, non tamen omnes, et tandem possunt aliqua multa esse simul omnia, et vicissim omnia simul multa, ùt pro multis Christus est mortuus, id est pro omnibus, qui omnes simul sunt multi.
 
 
PIRES, Jacques (1680-1750), S.J., exegete
on Matthew 20:28 (Lovanii 1747, p. 187).
Et dare animam suam redemptionem pro multis;
id est,
  • 1. pro omnibus, qui simul sunt multi, voluntate antecedente, et fertili mediorum ad salutem sufficientium, etiam respectu parvulorum morientium ante Baptismum. Sic Paulus ad Rom. 5. Unius delicto MULTI mortui sunt. Et infra: per inobedientiam unius, peccatores constituti sunt MULTI, id est, omnes, et singuli.
  • 2. Pro multis, non omnibus, voluntate consequente, et quoad frustum, seu quatenus non omnes, sed multi, mortis Christi frustum percipiunt, id est, actualem conversionem, et adhuc pauciores vitam ipsam æternam; quia non omnes percipere voluerunt.
Priori voluntate Christus aliqnando orat pro omnibus hominibus, etiam reprobis; ut pro suis crucifixoribus Lucæ 23.; posteriori, non nisi pro prædefinitis, et prædestinatis, ut Joan. 17. v. 20. et 21. Inter alia, Concil. Valentin. cap. 2. docet, malos non ideo perire, quia boni esse non potuerunt, sed quia boni esse noluerunt. Aug. lib. 6. contra Julian. cap. 4. Nega, Juliane, Christum etiam pro parvulis mortuum, ut eximas eos de numero mortuorum, hoc est, de contagio peccatorum. Quæ esset consequentia Aug., et Pauli 2. ad Cor. 5. v. 14. Christus mortuus est pro omnibus, id est, in sententia adversariorum, pro generibus singulorum: Ergo singuli generum peccato originali inquinati sunt? De his plura Theologi: et vide cap. 23. ad v. 37., et Joan. 1. ad v. 9.
 
 
Paul de Lyon [Paulus Lugdunensis / François Clerc] (1680-1750), OFM.Cap., theologian.
Tractatus de Deo Sanctificatore, Dissertatio III. [De Praedestinatione], caput I. [De generali Dei Providentia, circa omnium salutem?], q. II [Utrum Christus Dominus, pro omnibus omnino hominibus, sit mortuus?] (Totius Theologiae specimen ad usum theologiae candidatorum, scholastica methodo compendiose delincatum. tom. II. 1731. p. 675-676)
Obji. Matth 26. dicitur, Sanguinem Christi effusum fuisse pro multis.
R. Vox, pro multis hîc sumitur pro omnibus, prout saepiùs sumitur in Script. Matth. 10. Multis passeribus meliores estis vos. Vel sic dist. Sanguis Christi effusus est pro multis, quoad effìcaciam, C. quoad sufficientiam, N.
Lettres instructives sur les erreurs du temps. Seconde Lettre. quinta propositio.
Lettres instructives sur les erreurs du temps. Lyon-Paris : 1715. Tom. I. Seconde Lettre. p. 104
Un seul est mort pour tous [II. Cor. V. 14] [...] Et ne dites pas, qu'il est écrit qu'il est mort pour plusieurs. Ce mot de plusieurs signifie en cet endroit, tous sans exception: c'est ainsi qu'on le doit entendre.
Ipsi sunt multi qui et omnes ... non aliquibus exceptis, sed eosdem multos omnes oportet intelli. (Sanctus Augustinus. Lib. 6 contr. Jul. c. 23)
 
 
LIPSIN, Ludovicus [Ludovico / Louis] (c.1680-1767), OFMConv., theologian.
Catechismus, de Symbol., art. 11 (Augustae Vindelicorum: 1769, vol. 2, pag. 569)
Q. Daniel: Multi de his, qui in pulvere dormiunt, evigilabunt, cap. 12. Si multi : igitur non omnes : quid ad hoc?
R. dico, quod li multi significat omnes, sic enim pluribus in locis S. Scripturae sumitur.
  • Unius delicto multi mortui sunt, ad Rom. 5.
  • Qui pro vobis ac pro multis effundetur, Matth. 26.
deinde, omnes, sunt multi.
Similarly he said also about Matthew 20:28 and like (Catechismus. Augustae Vindelicorum: 1769, vol. 1, pag. 570-571)
Q. Quomodo intelligendi sunt alii Scripturae textus, in quibus dicitur, Christus dare animam suam Redemptionem pro multis?
R. Quod multi et omnes unum et idem significant, cum omnes reipsa sint multi, et in S. Scriptura non raro unum pro alio userpetur. Sic S. Paulus 1. Tim. cap. 2. ait, qui dedit Redemptionem semetipsum pro omnibus. Nullus tamen dicere audebit expresse, illum contradixisse Matthæo, cum et alibi dicat: unius deliclo multi mortui sunt. Ad Rom. 5. v. 15. et 18. Et per unius delictum in omnes homines in condemnationem. Ex quibus textibus apparet, quod indifferenter utatur nomine multi, et nomine omnes, ut suadeat hæc duo nomina unum et idem significare aliquando in Scriptura sacra, praesertim in his, in quibus agitur de morte et passione Christi, aut de remissione peccatorum.
Audiant haeretici pro fine hujus controversiae Apostolum dicentem: Tradidi vobis, quod et accepi, quoniam Christus mortuus est pro peccatis nostris secundum Scripturas. Non dicit pro peccatis aliquorum, electorum, prædestinatorum, sed pro peccatis omnium et singulorum hominum.
 
 
BILLUART, Charles-Rene (1685-1757), O.P., one of the most eminent thomist/theologian of his time.
De eucharistia. dissertatio V. appendix
(Summa Sancti Thomae hodiernis Academiarum moribus accommodata, sive Cursus Theologiae juxta mentem divi Thomae. Leodii: 1750, pars. III. tom. IV., p. 355; Madrid: 1798, pars. III, p. 358)
and the same is also in Compendium (Summa Summæ S. Thomæ sive Compendium theologiæ. Leodii: 1754, pars. III. tom. V., p. 378)
Dicitur, qui pro vobis, scilicet sumentibus, et pro multis, id est, omnibus sufficienter Effundetur, de quo in Tract. de Deo.
De deo, Dissert. VII, art. VII.
(Summa Sancti Thomae hodiernis Academiarum moribus accommodata, sive Cursus Theologiae juxta mentem divi Thomae. Leodii: 1747, tom. I, p. 77-78; Paris 1857, tom. I, p. 286) and only quite shortly in first response he said the same also in Compendium (Summa Summæ S. Thomæ sive Compendium theologiæ. Leodii: 1754, tom. I, p. 113)
[Compendium:]§ III. — Solvuntur objectiones Jansenii et Jansenistarum.
Objicies. Hæc verbaObj. 1° haec verba
  • Math. 26. Hic est Sanguis meus novi Testamenti qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum.
  • Matth. 26: Hic est sanguis meus novi testamenti qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum.
  • Cap. 20. Venit Filius hominis dare animam suam, redemptionem pro multis.
  • Cap. 20: Venit Filius hominis dare animam suam redemptionem pro multis.
  • Ad Heb. 9. Christus semel oblatus est ad multorum exhaurienda peccata:
  • Heb. 9: Christus semel oblatus est ad multorum exhaurienda peccata.
Ergo non pro omnibus, nec pro omnium peccatis.Ergo non pro omnibus nec pro omnium peccatis.
[Resp.:]
  • R. 1°. Per multos in Scriptura passim intelligi omnes, quando omnes sunt in magno numero, ita ut circa idem modo omnes, modo multos usurpet:
[Resp.:]
  • R.per multos in Scriptura passim intelligi omnes, quando omnes sunt in magno numero, ita ut circa idem modo omnes, modo multos usurpet:
    • Sic v. g. Apost. ad Rom. 5. dicit:
    • sic v. g. Apost. Rom. 5 dicit:
        Igitur sicut per unius delictum in omnes homines in condemnationem, sic et per unius justitiam in omnes homines in justificationem vitæ.
        Sicut enim per inobedientiam unius hominis, peccatores constituti sunt multi: ita et per unius obeditionem, justi constituentur multi.
        Igitur sicut per unius delictum in omnes homines in condemnationem, sic et per unius justitiam in omnes homines in justificationem vitae.
        Sicut enim per inobedientiam unius hominis peccatores constituti sunt multi: ita et per unius obeditionem justi constituentur multi.
      Ubi Apostolus quos omnes dixerat in primo membro propositionis, eosdem multos dicit in secundo.
      Ubi Apostolus quos omnes dixerat in primo membro propositionis, eosdem multos dicit in secundo.
    • Similiter Matthaeus cap. 4, dicit Christum curasse omnes male habentes; quos Lucas cap. 7 appellat multos.
    • Item Matth. cap. 20 cit. dicit Christum venisse dare animam suam redemptionem pro multis; Apost. vero Timoth. 2, vix immutata phrasi, dicit dedisse redemptionem semetipsum pro omnibus.
    • Et Daniel 12: Et multi de his qui dormiunt in terrae pulvere, evigilabunt: id est, omnes resurgent.
    Liquet ergo per multos non excludi omnes, sed potius asseri cum emphasi, quia omnes sunt in magno numero. Ita ipsemet Jansenius explicat in Commentariis suis in Matth. ita etiam S. Aug. lib. 20 de Civit. c. 23, intelligens illud. Rom. 5: Per inobedientiam unius hominis peccatores constituti sunt multi, de omnibus.
  • R. 2°. Cum S. Th. in locum cit. Matth. Christum esse mortuum pro multis et pro omnibus: pro multis quoad efficaciam et applicationem : pro omnibus quoad sufficientiam oblati præmii. Et hoc ex culpa hominum. Eodem modo hæc Matth. verba explicat Catechismus Rom. parte 2. cap. 4. sect. 23.
  • R. 2° cum S. Th. in locum cit. Matth. Christum esse mortuum pro multis et pro omnibus : pro multis quoad efficaciam et applicationem; pro omnibus quoad sufficientiam oblati praemii, Et hoc ex culpa hominum. Eodem modo haec Matth. verba explicat Catechismus Rom. parte 2, cap. 4, sect. 23.
 
 

CUNILIATI, Fulgenzio (1685-1759), O.P., theologian, a.k.a. "AMATORI, Mariano degli" (cf. Melzi).


>>SHOW<< >>SHOW<< >>SHOW<<


 
 
CASINI, Antonio [CASINIUS, Antonius] (1687-1755), S.J., theologian
Encyclopoedia sacrae scripturae. Appendix ad tractatum IV., num. 51-53 (Venetiis: 1747, vol. 1. Appendix ad tractatum IV., p. 191-192)
[Obj.]
Secundum est, esse aliquot Scripturae locos, ex quibus id proxime colligatur: ut Matth. XV. 24. Non sum missus, nisi ad oves, quae perierunt domus Israël. Item XX. 28. Filius hominis venit ..... dare animam suam redemptionem pro multis. Et XXVI. 28. Hic est enim Sanguis meus novi Testaments, qui pro multis effundetur in remissionem pcccatorum. Pro multis, non pro omnibus.
[Resp.]
Ad secundum eadem aptari potest responsio. Quanquam prior Matthaei locus, non sum missus nisi etc. sic etiam optime possit exponi; non sum missus ad illustrandos, et docendos praesentia, verbis, miraculis, nisi filios Israël; licet missus sim ad redimendos omnes. Similiter secundus, et tertius Matthaei loci intelligi possunt, ut quoad specialem illum affectum, quem diximus, ac redemptionis fructum praecipuum efficaciter obtinendum, Christi Sanguis fusus sit pro multis, non vero pro omnibus.
Eorundemque locorum haec etiam plana, et facilis interpretatio esse potest: vocem illam multos idem valere, ac vocem omnes; nempe quando omnes sunt multi.
  • Ita Jansenius Episcopus Gandavensis in suis commentariis. Quod accepit ab Augustino, qui lib. 20. de Civit. cap. 23. docet, hanc etiam propriam esse Scripturae phrasim, ac loquendi modum, ut multorum nomine significentur omnes.
  • Sic Job. XXXVI. 31. dat escas multis mortalibus. Dictum de Deo, qui dat escas omnibus mortalibus.
  • Daniel. XII. 2. Et multi de his, qui dormiunt in terrae pulvere, evigilabunt: alii in vitam aeternam, alii in opprobrium etc. Resurgent omnes.
  • Item Matth. X. 31. multis passeribus meliores estis vos.
  • Et quod huc maxime facit, ad Rom. V. 15. si enim unius delicto multi mortui sunt.
    Nec non 19. Sicut enim per inobedientiam unius hominis, peccatores constituti sunt multi, etc.
    Scripserant autem ibid. 12. in quo omnes peccaverunt.
 
 
TRIVELLATO, Marco Antonio (1688-1773), theologian.
in controversy about Christ's death for all
Obj. [Enchiridion de verbi incarnatione., cap. 41 [arg. contr.], obj. 5] (Patavii: 1750, p. 258)
Quid opus (5.) est pluribus?
Apud Lucam cap. 22. apud Matthaeum cap. 26. haec alia Christi verba legimus:
    Hic est calix sanguinis mei, qui pro vobis, et pro multis effundetur in remissionem peccatorum.
Si ergo Christus professus est, se pro multis sanguinem suum effusurum, profecto negavit, se pro omnibus moriturum.
Resp. [Enchiridion de verbi incarnatione., cap. 42 [resp.] ad obj. 5] (Patavii: 1750, p. 262-263)
Quod si hactenus a nobis exposita (ad 5.) Scripturae loca nihil, ut probare studuimus, Calvini causam juvant, multo minus juvant alia Christi verba, quibus professus est, se pro multis sanguinem suum fusurum. Quid enim prohibet, quominus dicamus, Christum vocem illam multis non comparare, sed simpliciter, et absolute adhibuisse, et nomine multorum omnes ad unum homines significavisse? Omnes enim ad unum homines revera multi sunt.
  • Nonne Danielis cap. 12. vox eadem accipitur sic in verbis illis,
    • multi de terrae pulvere vigilabunt?
    Scimus enim omnes ad unum homines in extrema Mundi die resurrecturos.
  • Certe Paulus quando in Epistola ad Romanos cap. 5. dixit,
    • Unius delicto multi mortui sunt, ..... per unius inobedientiam peccatores constituti sunt multi,
    multorum nomine omnes ad unum homines intelligi voluit. Nemo quippe Catholicorum dubitat, ex Adae peccato in omnes homines et mortem, et peccatum illud, quod originale appellatur, derivari. Quod quidem capite eodem his verbis aperte tradit Apostolus idem
    • per peccatum mors, et ideo in omnes mors pertransiit, in quo omnes peccaverunt.
Quid quod verba illa Christi vel maxime Calvini causae adversantur? Quid ni ita est? Christus verbis illis,
    Hic est calix sanguinis mei, qui pro vobis effundetur,
Apostolos suos alloquebatur; in illorum numero certe Judas erat, Judam autem reprobum fuisse, eundemque aeternum periisse Christianorum nemo negat, dubitat nemo. Falsum est igitur, quod Calvinus dictitabat, Christum solummodo pro praedestinatis mortuum fuisse.

and similarly also in controversy about resurrection
Obj. [Enchiridion de verbi incarnatione. [cap. 82 [arg. contr.], obj. 3] (Patavii: 1750, p. 529)
Daniel ipse (3.) quoque c. 12. multos quidem resurrecturos dicit, omnes autem non dicit:
    multi, inquit, de his, qui dormierunt, de terrae pulvere evigilabunt.
Resp. [Enchiridion de verbi incarnatione. [cap. 83 [resp.], ad obj. 3.] (Patavii: 1750, p. 533)
Jam Daniel quando (ad 3.) multos resurrecturos dicit, omnes significat.
    Non autem, inquit Augustinus lib. 20. de Civitate Dei cap. 23. diversum putetur quod cum ibi (scilicet Joannis 5.) positum sit, omnes, qui sunt in monumentis, audient vocem Filii Dei, hic non ait Propheta omnes, sed multi dormientium in terrae aggere: ponit enim aliquando Scriptura pro omnibus multos.
Sic Christus Apostolis suis dixit,
    hic Calix, qui pro multis effundetur;
sic Apostolus:
    per unius delictum (inquit) peccatores constituti sunt multi;
utroque enim in loco vox multi ad significandos omnes accipitur.
 
 
MILANTE, Pio Tommaso (1689-1749), O.P., bishop.
Obj. (Exercitationes dogmatico-morales. Neapoli: 1740, p. 105)
Objiciunt Janseniani: Scriptura ... inquit (Ita habetur in Canone Missae ex Matthaeo, et Luca.) Hic est Sanguis meus, qui pro vobis, et prò multis effundetur. Prò fidelibus igitur, et electis, secùs verò pro infidelibus, et reprobis effusus est Christi Sanguis
Resp. (Exercitationes dogmatico-morales. Neapoli: 1740, p. 110)
Ad locum Matthaei XXVI. et Lucae XXII. Hic est Sanguis, qui prò vobis, et prò multis effundetur: dicimus ... τὸ prò vobis ad discipulos directum, electos designat. Consectaneum quoque est ex eorummet dictis τὸ prò multis reprobos denotare, ut constat ex recta regula argumentandi. Et quidem apertius, clariusque ex Dei verbo scripto, in quo non semel, sed pluries τὸ multi omnes, et quoscumque Adae filios designat: ut etiam M.P. Augustinus advertit (Lib. XX. de Civitate Dei Cap. 23) Danielis XII. Et multi de his, qui dormiunt in terrae pulvere evigilabunt: omnes, nimirum, in die judicii resurgent. Ad Romanos V. Si enim unius delicto multi mortui sunt, hoc est omnes. Et iterum ibidem: Per inobedientiam unius hominis peccatores multi facti sunt. De Muliere peccatrice, cui omnia peccata dimissa fuerunt, dictum fuit à Christo Lucae VII. remittuntur ei peccata multa, et id genus innumera in Divino eloquio monumenta occurrunt. Cum igitur Christus dixerit. Hic est Sanguis meus, qui prò vobis, et prò multis effundetur, clarissimè nobis insinuatur utraque Dei voluntas: peculiaris, nempe, qua prò electis, et quoad efficaciam mortuus est: et generalis illa, seu antecedens, qua omnium salutem intendit, omnibusque remedium virtute sanguinis sui praestitum praeparavit. ... Theophylactus expendens laudata Christi Salvatoris verba, inquit: (in Evangelium Lucae cap. XXII)
    Dicendo autem: quod pro vobis datur, et effunditur: non pro solis Apostolis Corpus ejus esse datum, et Sanguinem ejus esse effusum, sed pro humano genere. Quando igitur dicit: quod pro vobis datur, hoc est pro vestro hominum genere.
Respondeo II. ex Angelico Magistro (in IV. Sententiarum Dist. VIII. q. 2. art. 3. quaestiuncula 3. ad 7.),
    ,,quód Sanguinis Christi effusus est pro omnibus quoad sufficientiam, sed pro electis tantum quoad efficaciam. Et ne putaretur effusus prò Judaeis tantum electis, quibus promissio facta fuerat, ideò dicit vobis, qui ex Judaeis estis; et multis scilicet multitudine gentium. Vel per Apostolos Sacerdotes signat, quibus mediantibus ad alios effectus passionis per dispensationem Sacramentorum pervenit, qui etiam prò se ipsis, et prò aliis orant."
Et iterum alibi (III. p. qu. LXXVIII. Art. 3. ad 8.)
    ,,Sanguis passionis Christi non solum habet efficaciam in Judaeis electis, quibus exhibitus est Sanguis Veteris Testamenti; sed etiam in Gentilibus, nec solum in Sacerdotibus, qui hoc conficiunt Sacramentum, vel aliis, qui sumunt, sed etiam in illis, prò quibus offertur. Et ideò signanter dicit prò vobis Judaeis, et prò multis, scilicèt Gentilibus. Vel prò vobis manducantibus, et prò multis, prò quibus offertur."
 
 
VAUGIMOIS, Fyot de (1689-1758), P.S.S., theologian, "who wrote 'Conversations with Jesus Christ before and after Mass' (1721), very popular at that time, and ahost of other works for the sanctification of priests" (CE 13, 380 ii).
Entretiens abrégez avec Notre Seigneur Jésus-Christ avant et après la messe (1729, p. 104; 1746, p. 104)
For you and for many, that is first for Apostles, second for for the faithful specially, and to all men, since the Christ is the Saviour is of all men, especially of the faithful. (1 Tim. 4. v. 10). The word "many" sometimes signifies all. For all are many: and by this reason the Apostle says (Romans 5. v. 19.) "By one man many were made sinners", which is certainly here taken for all. Nothing, therefore, prevents it be said, that the Oblation of Mass is made for all men, since in it is offered Christ, "who is the propitiation for our sins, and not for ours only, but also for the whole of the world." (1. Joan. 2. v. 2.)Pro vobis et pro multis, id est primo pro Apostolis, secundo pro fidelibus specialiter, omnibusque hominibus; siquidem Christus Salvator est omnium hominum, maxime fidelium. 1 Ad Tim. 4. v. 10. Vox Multi quandoque significat Omnes. Omnes enim sunt multi: deinde quando dicit Apostolus Rom. 5. v. 19. Per unum hominem peccatores constituti sunt multi, profecto hic sumitur pro verbo Omnes. Nihil ergo vetat quominus dicatur Oblatio Missae facta pro omnibus hominibus siquidem in ea offertur Christus qui est propitiatio pro peccatis nostris, non pro nostris autem tantum, sed etiam pro totius mundi. 1. Joan. 2. v. 2.
 
 
DENS, Peter [Petrus Dens] (1690-1775), theologian.
Dictata de sacramento Poenitentia. Mechlin : Vander Elst, 1758. Appendix. pag. 249; Theologia ad usum seminariorum. (Mechlin: Hanicq, 1830. vol. VII., p. 420)
Objection: Matt 26 v 28. Christ says about Oblation his Blood: "which shall be shed for many", therefore not for all.Obj. Matt. 26. v. 28. Christus dicit de Oblatione sui Sanguinis : qui Pro multis effundetur, ergo non pro omnibus.
Response: I deny consequence, because word "many" there signifies "all men", because these all men are many.Resp. Neg. cons. Nam vox Multis ibidem significat omnes homines, quia hi omnes homines sunt multi.
And work, which was published by his name, but was not writen entirely by him, but was finished and greatly modified, by the professors of the seminary of Mechlin (cf. CE) says:
Tractatus de Eucharistia. N. 19. De forma consecrationis vini., n. 5 (Theologia Moralis et Dogmatica. Dublinii : Coyne, 1832. vol. V., p. 278)
For you apostles and for many so Jews as pagans, even all (which all are many) sufficiently shall be shed in Cross and also here in the Supper by libation and oblation in Sacrifice.Qui pro vobis Apostolis, et pro multis, tam Judaeis quam Gentilibus, imo pro omnibus (qui omnes sunt multi) quoad sufficientiam effundetur in Cruce et etiam hic in Coena per libationem oblationemque in Sacrificium.
 
 
AMORT, Eusebius (1692–1775), CanReg, theologian.
Demonstratio critica, religionis catholicae, pars. I, q. 8, prob. concl. 2, n. 2 (Venetiis 1744, p. 41)
Math. 20. Filius hominis venit in mundum dare animam suam in redemptionem [cum effectu] pro multis.
    however in his later work, where he talked also about words of consecration, he mentioned only inclusive interpretation
Theologia Eclectica, Moralis Et Scholastica, sub auspiciis SS. D. N. Benedicti XIV., disputatio VI [de voluntate dei], q. III (Bononiae, 1753, vol. 1, p. 90)
Objicitur 2.
    • Matth. 20. dicitur: Venit filius hominis dare animam suam in redemptionem N B. Pro multis.
    • Item Matth. 26. Christus dicit: Hic est sanguis meus novi testamenti, qui Pro multis effundetur in remissionem peccatorum;
    ergo non pro omnibus fusus est.
Respondeo dist.
  • Dedit animam pro multis sumendo Tὸ multis pro multitudine totius generis humani. c.
  • aliter. n.
Non est injustum sumere hunc terminum multis pro omnibus; sic enim Apostolus dicit ad Rom. 5.
    Sicut per inobedientiam unius hominis peccatores constituti sunt Multi,
    ita et per unius obeditionem justi constituentur Multi.
Ubi, ut observat S. Augustinus с. 17. l. 2. contrа Julianum, Tὸ multi idem sonat ас omnes.
 
 
KURTZ, Gregor [Gregorius Kurtz] (1693-1750), OSB, theologian.
Theologia sophistica in compendio detecta, contra Wicleffum, Hussium, Lutherum, Jansenium et Paschasium Quesnellum (Bambergae: 1746, p. 306)
[Obj.:] Videtur assertionis suae causam fundare in sacris litteris [...] Matth. 20. filius hominis venit dare animam suam redemptionem pro multis.
[Resp.:] Ad locum scripturae resp. to pro multis non sumi exclusive, sed comprehensive, quia et omnes sunt multi: patet ex alio loco id evidenter, nam Rom. 5. unius delicto mortui sunt multi, hoc est omnes.
 
 
COLLET, Pierre (1693-1770), C.M., theologian.
Tractatus Dogmatico scholasticus De Deo, vol. III, cap. III. (ed. Bruxellis, 1769, p. 173-176)
Obj. i°. Ille non est mortuus pro omnium salute, qui mortuus est tantum pro populo suo electo, pro ovibus suis, et tandem pro pusillo prædestinatorum grege. Atqui Christus.
Prob. min. ex pluribus Scripturæ locis. Psalm. 110. v. 9. Redemptionem misit Dominus populo suo. Matth. 1. v. 21. Vocabis nomen ejus Jesum: ipse enim salvum faciet populum suum a peccatis eorum. Matth 20. 28. Filius hominis non venit ministrari, sed ministrare, et dare animam suam, redemptionem pro multis. Ibid. cap. 26. v. 28. Hic est sanguis meus novi testamenti, qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum. Hebr. 9. Christus semel oblatus est ad multorum exhaurienda peccata. Joann. 10. 17. Animam meam pono pro ovibus meis. Ephes. 5. 25. et 26. Christus dilexit Ecclesiam, et se ipsum tradidit pro ea, ut illam sanctificaret. Porro non omnes, sed pauci comparate ad reprobos sanctificantur. Ergo.
R. i°. neg. min. Nullus est enim e citatis textibus, qui habeat particulam exclusivam, unde inferri possit Christum ita pro salute quorumdam mortuum esse, ut ceteri omnes a beneficio redemptionis excludantur. Hæc ergo et alia id genus testimonia probant quidem Christum præcipue et primario prædestinatos redemisse, quos specialioribus beneficiis ad æternam salutem provehit; at nequaquam probant ceteros qui ex ejus ovili non sunt, quia vocem ejus audire recusant, ab eo nullatenus redemptos fuisse. Imo contrarium probant ii ex objectis textibus qui Christum pro multis mortuum esse enunciant. Ratio est i°. quia Scriptura passim per multos intelligit omnes, quando omnes sunt in magno numero. Sic Rom. 5. ait Paulus, quod per inobedientiam unius hominis peccatores constituti sunt multi, ut significet quod modo dixerat, unius, Adami, delictum in omnes homines transiisse. Inde est quod vocem multi in hoc textu, qui pro multis effundetur, passim cum S. Chrysostomo, Homil. 83. in Matth. et Theophilacto in hunc locum, de omnibus explicent Interpretes; quia, ut hic notat Anastasius Sinaïta, licet multi non sint omnes, vicissim tamen omnes multi sunt. Unde Augustinus Julianum impugnans, lib. 2. Operis imperfecti, cap. 175. ait non repugnare omnibus multos, quia ipsi omnes non pauci, sed multi sunt. 2°. quia nedum e locis in quibus dicitur Christum pro multis sanguinem fudisse, inferri debeat eundem pro solis prædestinatis mortuum esse; inde contrarium deduci debet, quandoquidem in novo Testamento prædestinati per multos designari non solent, sed e contra. Sic Matth. 7. v. 13. Quam arcta via est quae ducit ad vitam, et pauci sunt qui inveniant eam. Ibid. cap. 22. Multi vocati, pauci vero electi. 3°. quia in hac ipsa materia id quod facer textus alicubi per multos exprimit, alibi exprimit per omnes. Sic Matth. 20. 28. Christus dare dicitur animam suam redemptionem pro multis; Apostolus vero vix immutata phrasi, I. ad Timoth. 2. 6. ait Christum dedisse redemptionem semetipsum pro omnibus. Ergo constat per multos non excludi omnes, sed potius cum emphasi quadam exprimi, quia omnes sunt in magno numero. Ita nobilis Thomista, Billuard, pag. 78. Atque, inquit, ita explicat ipsemet Jansenius in Commentariis suis in Matth.
Ceterum observant nonnulli verba hæc Matth. 26. Hic est sanguis meus novi testamenti, qui pro rnultis effundetur, (græce effunditur) ad præsentem difficultatem non pertinere. Namque, inquiunt, eo loci non agitur de effusione sanguinis in cruce, de qua nunc disputamus; sed de effusione sanguinis in Eucharistia, quæ pertinet ad solos baptisatos, ceteris ab hujus Mysterii perceptione exclusis; quæque Sacrificium simul est et Sacramentum. Ita doct. de Lestocq, et juxta ipsum omnes fere Interpretes Orthodoxi
R. 2°. dist. min. Christus tantum mortuus est pro populo suo electo quoad efficaciam et redemptionem passive sumptam, C. quoad sufficientiam pretii oblati, et veram redimendi intentionem, N. Solutio hæc est D. Thomæ pluribus in locis: Certum est, ait S. Doctor, 3. p. q. 1. art. 4. Christum venisse ad deletionem omnium peccatorum; non quod omnia deleantur, (quod est propter defectum hominum) sed quia ipse exhibuit quod sufficiens fuit ad omnium peccatorum deletionem. Et q. 49. art. 2. ad 3. Per passionem Christi paratum est hominibus remedium setuendi contra nequitias daemonum; sed si aliqui hoc remedio uti negligant, nihil deperit efficacicae passionis Christi. Atqui si Christus electos solos redimere intendisset, jam neque reprobis paratum esset remedium, quo se tuerentur contra nequitias dœmonum; neque ex eorum defectu et culpa contingeret quod omnia eorum delicta non delerentur; verum id in solam ipsorum a Christo desertionem refundi deberet. Ergo mortuus est Christus ex sincera alios ab electis redimendi intentione.
Et vero si adversarii ad prædestinatos solos restringunt Christi mortem propter objectos textus, necessum erit ut Calvinianam hæresim omni ex parse tueantur; adeoque ab eis dicendum erit, Christum pro temporalibus reproborum gratiis mortuum non esse. Neque enim iidem textus unum magis asserunt quam aliud. Ergo cum consequentiam rejiciant, debent et principium rejicere.
Note: to "de Lestocq". There were two theologians from familly "de Lestocq". Both were Sorbonian's doctors:
  • Nicolas de Lestocq (c.1590-1661), although he wrote book about Eucharist, Mass, etc. I didn't see there any interpretation of word "many." Nevertheless, he was one of theologians, who read, inquired and approbated exegetical notes of Henriet (†1688), where "shed for many" is interpreted for all, as we quoted.
  • Guillaume de Lestocq (1627-1704), he wrote manuscript "Tractatus de divinis attributis" (Sorbonne, 1660) as Martin Grandin testified.
 
And in his shorter, but more famous tractate (quoted also in first part of our work) he says only:
Institutiones Theologiae Scholasticae, De Deo, q.6, a.3 (ed. Lugduni 1768, vol. I, p. 181; ed. Gandae, 1826, vol. VI., p. 147)
Obj. contra 2. part. de morte Christi pro omnibus: obj. inquam, i.° id Christi apud Matth. 26. Hic est sanguis meus qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum; ergo non est effusus pro omnibus.
R. neg. conseq. et dico ibi per multos intelligi omnes. Ita interpretatur S. Chrysost. Homil. 83. in S. Matth. Theophylactus in eum locum: Pro multis, inquit, dicit effundi, hoc est, pro omnibus : sunt enim et omnes multi. Concinit ipse S. Augustinus Julianum impugnaris Lib. 2. Operis imperf. c. 175. ubi dicit non repugnare omnibus multos, quia ipsi omnes non pauci, sed multi sunt.
 
 
CARTIER, Gallus (1693-1777) OSB., theologian, philosopher.
Theologia Universalis, tom. III, tract. 6 [De vitiis et peccatis], pars. 1: cap. I, obj. 5-6 / num. 23-24 (Augustae Vindelicorum: 1757, tom. III, tract. VI, p. 19-20)
Ob. 5to. Ibidem subdit Apostolus:
      Si unius delicto multi mortui sunt, rnultò magis gratia Dei... in plures abundavit.
    Ex quibus sic licet argumentari: Plures sunt, juxta Apostolum, qui in Christo justificantur, quàm qui in Adamo peccaverunt. Atqui plures illi in Christo justificati paucissimi sunt respectu Infidelium, et eorum, qui sine Baptismo decedunt. Ergo paucissimi admodùm sunt, ad quos peccatum Adami transmittitur.
Resp. ad Arg. neg. maj. Nam
  • 1mo. In Graeco non habetur plures, sed multos πολλοὺς.
  • 2do. Termini illi multi, plures, omnes, promiscuè hîc usurpantur ab Apostolo, ut legenti patebit;
    • ait enim, in omnes homines mors pertransiit: in quo (Adamo) omnes peccaverunt.
    • Item, Si unius delictô multi mortui sunt, per unius justitiam in omnes homines in justificationem vitae.
    Et paucis interjectis,
      Per unius obedientiam justi constituentur multi.
    Ad quae, Cum dictum est, inquit S. Augustinus lib. 6. contra Julianum c. 24. per unum in omnes transisse peccatum; et posteà, per unius inobedientiam peccatores constitutos multos, ipsi sunt multi, qui et omnes. Nec singulare est Apostolo voces illas, promiscuè usurpare; nam, ut ibidem observat S. Doctor, Deus sic illas usurpavit Gen. 22. ubi dictum est Abrahae: In semine tuo benedicentur omnes gentes, et patrem multarum gentium posui te. Hîc quippe easdem omnes multas, inquit idem S. Doctor, et easdem multas, omnes esse monstratum est. [...]
Ob. 6to. Iterum Rom. 5.
      Per unius hominis inobedientiam peccatores constituti sunt multi.
    Ergo homines sola imitatione constituti sunt peccatores per peccatum Adami: nam si propagatione, omnes, non tantùm multi dicerentur constituti peccatores.
Resp. neg. cons.
    Quia vox multi non excludit omnes, sed, ut primum à nobis dictum est, has voces promiscue usurpat Apostolus. Sicut Scriptura dicit Christum mortuum esse pro omnibus, et pro multis; quia re vera illi omnes, pro quibus Christus mortuus est, multi sunt, et multi omnes sunt. Vide dicta in solutione ad praecedentem Objectionem.
Theologia Universalis, tom. II, tract. 1 [De Deo], pars. 1: cap. VI [de voluntate dei], obj. 15 / num. 229 (Augustae Vindelicorum: 1757, vol. II, p. 114)
Ob. 15to.
    • Matth. 20. Christus dicit, se venisse, dare animam suam redemptionem pro multis.
    • Et cap. 26. Hic est sanguis meus, qui pro multis effundetur.
    Ergo non est mortuus pro omnibus.
Resp. neg. cons.
  • 1mo. Quia vox multi non excludit omnes.
  • 2do. hîc per multos intelliguntur omnes.
    • Ita interpretantur S. Chrysost. Hom. 83. in Matth.
    • Theophylact. in eum locum: Pro multis, inquit, dicit effundi, hoc est pro omnibus: sunt enim et omnes multi.
    • Idem notat S. Augustinus lib. 2. Operis imperfecti cap. 175. ubi dicit, non repugnare omnibus multos, quia ipsi omnes non pauci sed multi sunt.
  • 3tio. Si haec verba velimus interpretari de aliquibus tantùm, non de omnibus, dist. cons.
    • Ergo non est mortuus pro omnibus, quoad efficaciam salutis, conc.
    • quoad sufficientiam non tantùm praetii oblati, sed et voluntatis Christi offerentis, neg. cons.
    Ita hunc locum interpretatur S. Thomas Comment. in eundem.
 
 
BERTI, Giovanni Lorenzo (1696-1766), O.S.A., theologian.
  • "Berti (1695-1766) was amongst the most learned and profound theologians of his day. [...] work Opus de Theologicis Disciplinis in 8 volumes (1739-1745) had been written at the behest of his prior general Nicola Antonio Schiaffinati [1672-1743] (1733-1739) as a textbook for Augustinian schools of theology, it became known and used in a vast number of regions both within and outside of the order. [...] Girolamo Maria Buzi of the province of the Mark of Ancona, was a teacher of theology in the diocesan seminary of Osimo from 1764 to 1769. Between 1765 and 1773, Buzi brought out in four volumes a compendium of the eight volumes of Berti." (Analecta Augustiniana, vol. 38, pag. 249-250)

  • "By order of Father Schiaffinati, his Superior General, he wrote the extensive work De Theologicis Disciplinis (Rome, 1739-45), an exposition of the theological teaching of St. Augustine. [...] The accusations against Berti were submitted to the Roman authorities. Benedict XIV (1740-58) had his book examined and found its teaching sound." (Catholic encyclopedia : Berti)

  • "The doctrine of his huge Opus de Theologicis Disciplinis was not merely the private views of a theologian but those of the Order and therefore had a semi-official status. He was denounced to the Holy Office [...] by two French bishops. In December 1750 Pope Benedict XIV wrote a letter to one of them saying that the work had been submitted to competent theologians who had judged it to be sound; to the other he wrote a letter [Sotto il 15 di Luglio (12.5.1751)] in May 1751 saying that nothing had been found in his work contrary to any decision of the Church." (Sparks).

Opus de theologicis disciplinis, Lib. XIII. Cap. II. (Venetiis, 1760)
[ad obj. Rom. 5]
Ad secundum respondendum est, multos qui moriuntur ob Adae delictum esse omnes; nam praecedenti versu 12. jam Apostolus scripserat, In omnes homines mors pertransiit, in quo omnes peccaverunt. Sunt ergo illi multi isti omnes. Etenim etsi aliquando multorum nomine non omnes intelliguntur; tamen ubi dicuntur omnes, vereque sunt omnes, recte dicuntur et multi, lib. II. Op. Imperf. n. 145. et lib. vi. num. 8. [...] Eadem ratione Gen. xvii. 5. dicitur Abraham Pater multarum gentium, quae cap. xxii. 18. appellantut omnes gentes terrae. Usurpatur etiam vocabulum primum pro altero Luc. vii. 47. Matth. xx. 28. aliisque in locis compluribus.
Opus de theologicis disciplinis, Lib. XVII. Diss. II. Cap. IV. (Romae: 1739, tom. III, p. 357-358; Pedeponi: 1749, tom. III, p. 228-229; Bassani: 1792, tom. III, p. 229)
Synopsis by Girolamo Maria Buzi [Hieronymus Maria Buzius] (1720-c.1800), OSA. (Bambergae-Wirceburgi: 1770, p. 266; Bassani, 1777, tom. II, p. 205; Matriti 1805, p. 197-198)
[Synopsis:]
Objection:
  • Matthew 26,28 has: This is my blood of New Testament, which shall be shed for many.
  • John 17,9: I pray not for the world, but for them whom you have given me: because they are yours.
  • Hebrews 9,28: Christ was offered once to exhaust the sins of many.
therefore, etc.

Ob. Matth. 26. habetur: Hic est sanguis novi Testamenti, qui pro multis effundetur. Joan. 17. Non pro mundo rogo, sed pro his, quos dedisti mihi, quia tui sunt. Hebr. 9. Christus semul oblatus est ad multorum exhaurienda peccata; ergo etc.Objiciunt. Matthaei xxvi, 28. legitur: Hic est Sanguis novi testamenti, qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum. Joannes xvii. 9. refert haec Domini verba: Ego pro eis rogo: non pro mundo rogo, sed pro his quos dedisti mihi, quia tui sunt. Apostolus ad Hebraeos ix. 28. ait: Christus semel obatus est ad multorum exhaurienda peccata, etc. Igitur pro multis tantum, et praesertim pro praedestinatis Christus mortem opetiit.
I response: I deny consequence. In this indeed place - as says Roman Catechism - is talking only about fruit of passion. Rightly it was done, that it was not said "for whole" (pro universis). etc.R. neg. cons. His enim locis, ut ait Cathechismus Romanus, cum de fructibus passionis sermo esset, recte factum est, ut pro universis non diceretur. Atque huc spectant verba Apost. Christus semel etc., et Joan. 17. pro eis rogo etc.Resp. Laudatis testimoniis commendari nobis Christi redemptionem, quatenus ad fructum passionis attinet, cujusmodi est remittere et exhaurire peccata, et oves tam solicite custodire, ut nemo de manu Pastoris eas rapiat: quae responsio et ipsis allatis testimoniis innuitur, et traditur à Catechismo Romano P. 2. cap. 4. num. 24. Cum igitur pro vobis dicitur, vel eos qui aderant, vel delectos ex Judaeorum populo, quales erant discipuli excepto Juda, quibuscum loquebatur significavit. Cum autem addidit pro multis, reliquos electos, ex Judaeis, aut Gentibus intelligi voluit. Recte ergo factum est, ut pro universis non diceretur; cum hoc loco tantummodo de fructibus passionis sermo esset, quae salutis fructum delectis solum attulit. Atque huc spectant verba illa Apostoli, Christus semel oblatus est ad multorum exhaurienda peccata. Et quod Dominus apud Joannem inquit, Ego pro eis rogo: non pro mundo rogo, sed pro his, quos dedisti mihi, quia tui sunt. Haec omnia Romanus Catechismus.
We can also - in first (Mt 26) and last (Hebr 9) case - "MULTOS" take for all - with Augustine against Julian, lib. 3. cap. 3.; De Nupt. et Concup. lib. 2. cap. 33.; and De Peccat. meritis lib. 1. cap. 24; as that Rom 5 "By sin of one, many died" - in which sense Christ died for many, that is for all... because he is crucified for all. With this knowledge we also similar places easily extricate and conciliate with products against Jansen.Possumus etiam multos accipere pro omnibus cum Augustino l. 3. contra Julianum c. 3. ut illud Rom. 5. Unius delicto multi mortui sunt, quo sensu Christus mortuus est pro multis, idest pro omnibus quoad remedii institutionem, et ad pretii oblationem, quia pro omnibus crucifixus est.Possumus etiam multos priori ас postremo loco accipere pro omnibus, cum Augustino lib. 3. contra Julianum cap. 3. lib. 2. de Nupt. et Concup. cap. 33. et de Peccat. meritis lib. 1. cap. 24. eo prorsus modo, quo alibi explicavimus verba Apostoli ad Rom. v. 15. Unius delicto multi mortui sunt. In qua acceptione Christus est mortuus pro multis, quantum ad institutionem remedii, ad pretii oblationem, ad Sacramenti virtutem, et in quantum crucifixus est propter communem hominum redemptionem. Нас advertentia facile consimilia loca expediuntur, et cum productis contra Jansenium conciliantur.
Also
BERNENC, Jean-Baptiste Théodose († 1772), O.S.A., theologian
wrote his own book based on augustinians Berti (1696-1766) and Bellelli (1675–1742).
Systema Augustinianum de divina gratia, excerptum ec operibus RR. PP. Fulgentii Bellelli et Laurentii Berti ordinis erem. S. Augustini, et ad usum theologiae candidatorum, perpetua ac facili methodo accommodatum cum notis et addictionibus redactoris [Joannis Baptistae Theodosii Bernenc] (Venetiis: 1770, p. 49-50)
Contra primam et secundam partem conclusionis objicies, In Scripturis
  • Matthaei 26. legitur: Hic est sanguis Novi Testamenti, qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum.
  • Joann. 17. Ego pro eis rogo, non pro mundo rogo, sed pro his quos dedisti mihi, quia tui sunt.
  • Ad Hebr. 9. Christus semel oblatus est ad multorum exhaurienda peccata.
Ergo non pro omnibus sed pro multis, etc.
  • Resp. 1. Laudatis testimoniis commendari redemptionem Christi, quatenus ad fructum passionis pertinet, qui est remittere et exhaurire peccata, et tam solicite oves custodire, ut eas de manu pastoris nemo possit rapete. Haec responsio traditur a Catechismo Romano, parte 2. cap. 4. his verbis:
      „Cum igitur pro vobis dicitur, vel eos qui aderant, vel dilectos ex Judaeorum populo, quales erant discipuli excepto Juda, quibus cum loquebatur significavit : cum autem addidit (pro multis) reliquos electos ex Judaeis aut Gentilibus intelligi voluit. Recte ergo factum est ut pro universis non diceretur; cum hoc loco tantummodo de fructibus passionis sermo esset, quae salutis fructum dilectis solum attulit; atque hoc spectant illa verba Apostoli: Christus semel oblatus est ad multorum exhaurienda peccata, et quod Dominus apud Joannem dicit: Ego pro eis rogo non pro mundo, sed pro iis quos dedisti mihi, quia tui sunt."
  • Resp. 2. Voces illas (pro multis) accipi posse pro omnibus; et ita eas accipit S. August. lib. 3. contra Julianum cap. 3. lib. 2. de nuptiis et concupiscentia cap. 33. et lib. 1. de peccatorum meritis cap. 24. ubi verba illa Apostoli ad Rom.5. unius delicto multi mortui sunt: Docet accipi debere pro omnibus. Ergo, etc.
 
 
GRAVINA, Giacomo [Jacobus] Maria (1697-1787), C.R.T., theologian.
Synopsis theologiae veterum patrum, ad mentem venerabilis Ioseph Cardinalis Thomasii
De voluntate Dei, num. 400 [De Christi morte pro omnibus] (Panhormi: 1732, pars I. p. 176-177)
Eam ob rem, ni volueris, effectum fructumque passionis suae respexisse, dum ait moriturus Dominus, pro multis sanguinem suum effundendum (Marci cap. 14. vers. 24); ibi multos valere idem, dicas, ac omnes, si e contra amorem suum intensissimum, intentionemque morientis. Phrasis haec in scripturis haud nova est: sic multa peccata (Lucae cap. 7. vers. 47.) remitti dicuntur Magdalenae, dum parcitur omnibus quae multa sunt; ac per unius hominis inobedientiam infectis singulis, peccatores, tamen dicitur, quod multi sunt constituti (Ad Roman. cap. 5. vers. 19.). Sed et totam etiam dubitationem aufert, si dum Christus Eucharistiam instituit, praesentem Judam habebat, ad quem tum sane, tametsi reprobum praescitumque, hanc una et ad reliquos: Sanguis meus pro vobis fundetur: sententiam direxisset.
 
 
CALATAYUD, Vicente de (1698-1771), C.O., theologian
Divus Thomas cum Patribus ex prophetis locutus. lib. III, art. I, § III. / num. 58 (Valentiae in Hispania Tarraconensi. Concojos: 1750. tom. III, p. 34-35)
Propositiones corruere vidimus; nec tamen minus ruere videamus Novatorum colapsa fundamenta, ad verba illa Christi sanguinem suum pro multis effusum affirmantis (Mattaei 26. v. 28), quibus tandem niti videntur Adversarii. Quasi non esset satis in Sacra Scriptura usitatum ly multis, accipere pro omnibus, adnotante cum aliis PP. Augustino lib. 20. de Civit. Dei cap. 32. Et praesertim in testimonio adducto, attentis ejusdem assumpti aliis pluribus testimoniis. Quin et Paulus ipse in uno eodemque testimonio, quos prius dixit omnes, postea dicit multos:
    Igitur sicut per unius delictum in omnes homines in condemnationem : sic et per unius justitiam in omnes homines in justificationem vitae. Sicut enim per inobedientiam unius hominis peccatores constituti sunt multi : ita et per unius hominis obeditionem justi constituentur multi (Rom. 5. a v. 18).
Ubi D. Thomas:
    Peccatores constituti sunt multi, idest omnes, qui ab eo nascuntur secundum rationem seminalem (Divus Thom. lect. 5).
Sed quid opus est ad hujusmodi, etsi solidam aliunde, recurrere doctrinam; cum a D. Thoma dissolutum fit argumentum, verba Matthæi sic angelice exponente:
    Pro multis et pro omnibus; quia si consideretur sufficientia, 1. Joannis 2. Ipse est propitiatio pro peccatis nostris; non pro nostris autem tantum, sed etiam pro totius mundi. Sed si consideremus effectum, non habet effectum nisi in his qui salvantur, et hoc ex culpa hominum (D. Thom. Comment. in locum Matthaei).
Et conformiter ad hanc doctrinam affirmavit, quod Passio Christi prodest omnibus quantum ad sufficientiam (3. p. q. 79. a. 7. ad 2). Et expressius in Sententiariis, inquiens:
    Dicendum quod hoc quod omnes homines non reparantur, non est ex insufficientia medicinæ reparantis, cum sit sufficiens quantum in se est ad reparandum omnes, qui naturam humanam habent, vel habere possunt; sed ex defectu eorum, qui reparationis effectum in seipsis impediunt.
Conformiter ad hanc doctrinam prælucens Augustinus Christum induxit crucifixentibus loquentem:
    Videtis vulnera, quae inflixiftis, agnoscitis latus quod pupugistis, quoniam et per vos et propter vos apertum est; nec tamen intrare voluistis. (S. August. lib. 2. de Symb. ad Cathecum. cap. 8.)
Concilium etiam Tridentinum statuit:
    Verum, et si ille pro omnibus mortuus est, non omnes tamen mortis ejus beneficium recipiunt; sed ii dumtaxat, quibus meritum passionis ejus communicatur (Concilium Trident. sess. 6. cap. 3. initio).
 
 
MASIUS, Ludovicus Vincentius [Lluïs/Luis Vicent/Vicente Mas] (1698-1772), O.P., theologian.
Propositionum canonice damnatarum, propos. V., §. III. arg. 1 / num. 570 (ed. 1761, p. 440-442), identical with Serry (1659–1738), O.P. but with some additions.
Arg. Christus bibendum sanguinem Discipulis in Coena tradens, inquit Matth. 26. v. 28. Hic est enim Sanguis meus novi testamenti, qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum. Si pro multis: ergo non pro omnibus est effusus.
[Resp.:]
Rancidum profecto istud est argumentum, et in Pelagianorum officina fabricatum; ita enim et illi adversus originale peccatum argutabantur. Quippe cum legerent Rom. v. 19. Per innobedientiam unius hominis, peccatores cinstituti sunt multi; illico colligebant: non ergo peccatores constituti sunt omnes, ut Ecclesia Catholica contendit. Quod itaque ad haec respondebat D. Aug. et ex ipso D. Thom. in hunc Apost. locum lect. 5. hoc ipsum nos impraesentiarum Jansenii argutiae reponimus, nimirum, Apostolum, nisi sibimet alibi contrarius esset, omnes re ipsa vocasse multos, quia re ipsa omnes homines multi sunt: multo dictos ab illo, non comparate, sed absolute, ut omnes eo vocabulo designati intelligantur. Cum igitur tam multa in Scripturis momenta legantur, quibus Christus pro omnibus mortuus dicitur, quae nos in antecessum cumulate protulimus; certe, nisi Scripturam sibi in objecto loco contrariam, effutire velimus, necesse profecto est, ut multos, pro quibus eo loci effusum Christi sanguinem dicit, absolute, non comparate sumpserit, ut idem, ac omnes significet; quia re ipsa illi omnes, pro quibus Christus mortuus est, multi sunt.
Porro per multos significantur omnes, non quocumque modo, sed cum emphasi, quando omnes sunt in magno numero. Dici enim potest, Medicum quidem sanasse omnes, non tamen sanasse multos, quando sunt in parvo numero, ut si non essent nisi duo duntaxat aegroti. Sic Matth. 4. v. 23. et 24. dicitur: Circuibat Jesus... sanans omnem langorem, et omnem infirmitatem in populo. Et abiit opinio ejus in totam Syriam, et obtulerunt ei omnes male habentes... et curavit eos. Lucae vero 7. v. 21. dicitur: In ipsa autem hora multos curavit. Ubi unus Evangelista dicit omnes, et aliter multos, ut Christi miracula magis extollantur ex hoc, quod illi, quos curavit tunc, in magno essent numero.
Similiter, et sane magis ad propositum. D. Matthaeus cap. 20. v. 28. ait: Filius hominis non venit ministrari, sed ministrare, et dare animam suam, redemptionem pro multis. Apostolus autem nuperrime laudatus inquit: Redemptionem pro omnibus. Imo et ipse in una eademque phrasi, quos prius dixerat omnes, loco itidem citato Rom. 5. continuo dixit multos. Sic ibi v. 18. Sicut per unius delictum in omnes hominies in condemnationem: sic et per unius justitiam in omnes hominies in justificationem vitae. Et v. 19. Sicut enim per inobedientiam unius hominis peccatores constituti sunt multi: ita et per unius obedientiam justi constitutetur multi. Hoc igitur frequenti scripturae usu dictum est, Christi sanguinem pro multis effundedum, nullum, ne ipsum quidem Judam, exludendo, sed eum caeterosque omnes includendo. Profecto Judas inter illos ipsos Apostolos mensae Dominicae accubuit, unaque cum illis Christi calicem accepit, quibus Christus porrigendo dixit Lucae 22. v. 20. Hic est calix novum testamentum in sanguine meo, qui pro vobis fundetur. Pro Juda ergo sanguinem effundendum Christus dixit Oraculo illo: nisi ergo Judam Praedestinatis Jansenius adnumeret, colligere nullo modo poterit ex iis Christi D. verbis, sanguinem ejus pro solis Praedestinatis effusum esse.
Attamen si multos loco objecto comparate, non absolute dictos Jansenius pertinaciter velit, expositionem D. Thomae in ejus faciem illi demus ex lect. 5. in hunc Apostoli locum, jam laudata: pro multis effusum sanguinem dici efficaciter; tametsi pro omnibus effusum fuerit sufficienter.
 
 
Diego González Mateo (c.1700-1762), O.F.M., theologian.
Theologia, lib. ii, sent., tract. II de nat. et grat., disp. iii, q. iii, (Madrid, 1756, vol. 3, p. 377)
id exprimit Apostolus illis verbis;
    per inobedientiam unius hominis peccatores constituti sunt multi.
Per multos autem omnes significantur: haec enim locutio non est infrequens in Sacra Scriptura.
  • Sic Genes. cap. 17. dicit Dominus Abrahamo: Patrem multarum gentium constitui te: et cap. 22. ipsi dicitur: Benedicentur in semine tuo omnes gentes. Ubi ponitur omnes cum cap. 17. multarum gentium dicitur.
  • Item Matth. 26. Hic est enim sanguis meus novi testamenti, qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum: ubi in multis omnes significantur : quia pro omnibus passus, et mortuus est Christus.
 
 
Juan Picazo [Joannes Picazo] (cca.1700-cca.1770), O.F.M., theologian.
Tomus quartus Cursus theologici, Disputatio quinta [De SS.mo Eucharistiae Sacramento], quaestio quinta [quae sit forma consecrationis vini in sanguinem Christi?]
Tomus quartus Cursus theologici, num. 376 (Tomus quartus Cursus theologici, Madrid 1751. p. 157)
Pro vobis et pro multis significat, Christum pro omnibus sanguinem fudisse, atque mortem pertulisse.
 
 
Josephus ab Expectatione (c.1700-c.1770), O.S.B., theologian.
Systema theologicum ad mentem Anselmi archiepiscopi cantuariensis. (Conimbricae: Academico-Regia, 1765., p. 169)
Objic. 4. Omnia auxilia conferuntur hominibus in praesenti providentia propter JESU Christi merita; sed Christus non effudit sanguinem suum pro omnibus in remissionem peccatorum, sed pro solis electis: ergo.
Minor prob. ex text. Matth. cap. 26. v. 28. Hic est enim sanguis meus .... qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum. Ergo si pro multis, non pro omnibus.
[Resp.]
  • Resp. 1. in eo textu pro multis intelligi = omnibus = ut interpretatur S. Chrisost. Homil. 83. in Matth., et S. Aug. lib. 2. Operis imperfecti cap. 175., ubi ait: Non repugnare omnibus multos, quia ipsi omnes non pauci, sed multi sunt.
  • Resp. 2. dist. min. Christus non effudit suum sanguinem pro omnibus, ita ut omnibus ob passsionis ipsius meritum conferantur auxilia ad justificationem, et perseverantiam efficacia, concedo; non effudit pro omnibus quoad sufficientiam nedum pretii oblati, sed et voluntatis Christi offerentis, nego. Concedimus, quod non eâdem ratione, eodemque sensu quoad effectum, sive efficacis passionis applicationem fuerit Christus mortuus pro iis, qui pereunt, ac pro illis, qui convertuntur, justificantur, ac perseverant; sed tantummodo negamus, quod merito passionis suae non obtinuerit Christus omnibus media sufficientia, ita ut illorum sit culpa, si non justificantur, neque salvantur. Ita S. Thomas in Comment. ad relatum textum:
      Pro multis, inquit, et pro omnibus sanguis effusus est: quia si consideretur sufficientia, ipse est propitiatio pro peccatis nostris, et non tantum pro nostris, sed et pro totius mundi; sed si consideremus effectum, nisi in iis qui salvantur, et hoc ex culpa illorum.
 
 
DALL'OCCA, Giovanni-Battista [Joannes-Baptista] (c.1700-c.1770), theologian.
Institutiones Theologicae. tractatus de attributis divinis, dissert. IV [de voluntate dei],
cap. V. [Utrum Deus velit omnes homines salvos fieri]. art. II [Ostenditur Christum mortuum esse pro omnibus]
(Lucae: 1766; Bononiae: 1828, tom. I, pars. II, pag. 50-52)
Obj. ex Scripturis I. Christus dixit se pro multis mortem subiturum: Hic, inquit (Matth. 26), est sanguis meus novi Testamenti, qui pro multis effundetur. Ergo non pro omnibus; alias non dixisset pro multis, sed pro omnibus.
Resp. nomine multorum aliquando in Scripturis venire omnes. Ita dicitur (Daniel 12.): Et multi de his, qui dormiunt in terrae pulvere, evigilabunt: ubi per illud multi veniunt omnes; nam de facto omnes mortui in die Judicii resurgent; et Christus ait (Luc. 7.): Remittuntur ei peccata multa, quod communiter intelligitur de omnibus. Ergo etiam hoc loco possunt nomine multorum intelligi omnes, imo debent ex probatis. Ulterius cum Christus dixit pro multis non exclusit omnes. Sane homines, pro quibus mortuus est Christus, non sunt pauci. Ergo multi. Ergo etc.
 
 
HERMANN, Joseph [Hermannus Josephus a Sancto Hilario] (c.1700-c.1775), O.S.A., theologian.
Tractatus IV. Theologiae Scholasticae Augustiniano-Thomisticae, De voluntate Dei, praedestinatione et angelis. Juxta Mentem genuinam, et inconcussa Dogmata DOCTORIS ANGELICI D. THOMAE AQUINATIS., Q. 4 (Viennae: 1751, [vol. IV], 57-58)
[Obj.: ...] ex script. S. Math. c. 20. Filius hominis venit dare animam suam redemptionem pro multis. Idem habetur in consecratione calicis: Qui pro nobis, et pro multis effundetur [...] Ex quibus clare videtur colligi, Christum non fuisse mortuum pro omnibus, sed pro solis prædestinatis, aut fidelibus.

Sed Contra. [...] Ipse est propitiatio pro peccatis nostris, non pro nostris autem tantum, sed etiam pro totius mundi. 1. Joan c. 2. v. 2. Et 1. Timoth. c. 4. Qui est Salvator omnium hominum maxime fdelium: quæ restrictio satis indicat, Christum etiam pro infidelibus esse mortuum, quantum est ex parte sua, etsi fructum mortis non ita perceperint sicut fideles. Colligitur etiam ex eo, quod Apostolus ad Rom. 5. Donum redemptionis comparet damno ex peccato adæ secuto his verbis: Si enim unius delicto mors regnavit per unum, multo magis abundantiam gratiae, et donationis justitiae accipientes in vita regnabunt per unum JESUM Christum. Igitur sicut per unius delictum in omnes homines (sub intellige, pertransiit reatus) in condemnationem, sic per unius justitiam in omnes homines (subintellige, pertransiit redemptio) in justificationem vitae. Ergo sicut Adamus omnibus per suum peccatum fuit condemnatio, ita Christus tanquam secundus Adam, per suam mortem omnibus fuit ex parte sua redemptio.

Confirmatur Apostolus 2. Corinth. c. 5. ex eo, quod Christus pro omnibus sit mortuus, infert omnes in Adamo fuisse mortuos dicens: Quoniam si unus pro omnibus mortuus est, ergo omnes mortui sunt, et pro omnibus mortuus est Christus: sed in Adamo omnes in individuo vere mortui sunt: ergo etiam Christus pro omnibus mortuus est. Hoc argumento etiam utitur S. P. August. lib. 6. contra Julianum cap. 4. ubi probat omnes et singulos homines contraxisse peccatum originale ex illo loco Pauli, et infert tam vere omnes homines mortuos esse in Adamo, quam vere pro omnibus mortuus est Christus. Quando autem scriptura dicit redemptionem pro multis, accipit ly multis pro omnibus: quo sensu etiam dicit ad Rom. 5. Per unius hominis inobedientiam peccatores constituti sunt multi, cum tamen certum sit, omnes in Adamo peccasse. Accedunt SS. PP. Leo serm. 11. de Pass. et serm. 1. de nat. Dom. S. P. August. in Psal. 95.
Tractatus VIII. Theologiae Scholasticae Augustiniano-Thomisticae, tract. de peccatis, Q. 3 [de peccato originali], §. 1 (Viennae: 1751, [vol. VIII], 113-114)
Objicies. Ad Rom. c. 5. v. 19 Per inobedientiam unius hominis peccatores constituti sunt multi: ergo non omnes.
R. Eplic. Apost. sub dist. Et sumit Apost. loc. cit. ly multi per comparationem ad paucos, conc. ant. per oppositionem ad omnes, neg. ant. et conseq. Sicut ergo dum Christus dicebat Matth. 26. v. 28. Hic esti enim sanguis meus novi testamenti, qui pro multis effundetur: ly multis sumitur per comparationem ad paucos, non per oppositionem ad omnes: ita in praesenti.
 
 
Simon-Pierre de La Fosse de Champdorat (1701–1745), P.S.S., theologian.
De deo, q. 6, art. 4 (Migne. Theologiae Cursus Completus. Pariis: 1841, vol. VII, col. 532-533)
Objicies 1° ex Script. S. Matth. cap. 26, ubi sanguis Christi dicitur effusus pro multis in remissionem peccatorum: Hic est sanguis meus qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum; ergo non est effusus pro omnibus. Idem declarat sacer Textus aliis in locis, Matth. 20, v. 28, Heb. 9, v. 28, etc.
Resp. 1° ibi per multos intelligi omnes. Ita interpretatur S. Chrysost., homil. 83 n S. Matth. Theophilactus in eum locum: Pro multis, inquit, dicit effundi, hoc est, pro omnibus, sunt enim et omnes multi. Responsionem istam affert S. Augustinus Julianum impugnans lib. 2 Operis imperfecti, с. 175, ubi dicit non repugnare omnibus multos, quia ipsi omnes non pauci, sed multi sunt.
Resp. 2°: Si haec verba velimus interpretari de aliquibus tantum, non de omnibus, distinguendo antecedens: Sanguis Christi pro multis tantùm effusus est, quoad efficaciam salutis, concedo; quoad sufficientiam non tantùm pretii oblati, sed et voluntatis Christi offerentis, nego. — Ita hunc locum interpretatur S.Thomas (Comment. in hunc locum): Pro multis, inquit, et pro omnibus sanguis effusus est; quia si consideretur sufficientia, ipse est propitiatio pro peccatis nostris, et non tantitm pro nostris, sed et totius mundi: sed si consideremus effectum, non habet effectum nisi in iis qui salvantur, et hoc ex culpa hominum. Itaque, juxta S. Thomam sanguis, Christi pro omnibus effusus est quoad sufficientiam, quia Christus merito passionis suae obtinuit omnibus sufficientia media ad salutem, ita ut ex culpa eorum sit, si non salventur. At non est effusus pro omnibus quoad efficaciam salutis, quia utlimus finis seu beatitudo quam Christus moriendo omnibus intendebat voluntate antecedenti, et ad quam obtinendam media sufficientia illis meritus est, in omnibus non sequitur, non enim omnes salvantur. Verum, ut jam vidimus ex S. doctore, istud ex culpa hominum contingit.
Mentionable is also summarization of this passage, which is at least in Migne's edition
(Migne. Theologiae Cursus Completus. Pariis: 1841, vol. xxviii, col. 157)
Solvuntur objectiones, 532-544. - Sanguis meus qui pro multis effundetur, multis ubi ponitur pro omnibus, 532.
 
 
Thomas de Charmes (1703-1765), O.F.M.Cap., theologian.
Theologia dogmatica. Diss. IV, cap. II., conclusio IV., obj. 1 (Augustae Vindelicorum: 1780, vol. 2, p. 251; Maceratae: 1828, tom. 2, p. 218; Parisiis: 1857, vol. 2, p. 229-290)
OBJICIES 1. Christus (Matth. 20) dicit se venisse dare animam suam redemptionem pro multis. Ergo non pro omnibus.
RESP. Nego conseq. Nam, ut vidimus ex Div. Aug. ista vox multis supponit pro omnibus, quia inquit, ipsi omnes non pauci, sed multi sunt. Unde Apost., Rom. 5, voces illas multi et omnes, promiscue usurpat ad unum et idem significandum. Sicut per unius delictum, inquit, in omnes homines in condemnationem, sic et per unius justitiam in omnes homines in justificationem. Sicut enim per inobedientiam unius hominis peccatores constituti sunt multi, ita et per unius obedilionem justi constituuntur multi. Hic multi et omnes idem evidenter significant.
Compendium theologiae dogmaticae (Nanceii: 1759, p. 105; Augustae Vindelicorum: 1760, p. 113; 1765, p. 117; Matritii: 1806, p. 175; 1825, p. 175; 1864, p. 109; Venetiis: 1832, p. 35)
Obj. Christus (Matt. 20) dicit, se venisse dare animam suam redemptionem pro multis: ergo non pro omnibus.
Resp. Nego conseq. Nam vox multis supponit pro omnibus: unde D. August. (lib. 2. operis imperfecti) Juliano dicenti, omnes pro multis sumi, respondet, non repugnare omnibus multos, quia ipsi omnes, non pauci, sed multi sunt. Quo sensu Apost. ad Rom. 5. ait: Si unius delicto multi mortui sunt; ubi vox multi evidenter sumitur pro voce omnes.
 
 
Roman Endel (1705—1755), O.S.B., theologian.
Tractatus scholastico-dogmaticus de Deo uno. Dissert. IV.: num. 51 / cap. II. artic. III [An et quomodo Christus pro omnibus sanguinem fuderit, et mortuus sit?]. obj. II (Tractatus scholastico-dogmaticus de Deo uno. Salisburgi. 1745. pp. 395-396)
Obj. Matth. 26. v. 28. dicitur Christus fudisse Sanguinem, qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum.
Rep. Non obstante quod omnes peccaverint in Adam, dicit tamen Scriptura Rom 5. v. 19. Per inobedientiam unius hominis peccatores constituti sunt multi; intelligendo per multos omnes: ergo pariter Sanguinem Christi effusum esse pro multis, intelligendo omnes, modus est loquendi in Scriptura : vel certè Sanguis Christi solùm effusus est pro multis, intelligendo quantùm ad efficaciam et effectum, non quantùm ad sufficientiam et affectum.
 
 
MARCHISIO, Michel-Angelo (1705-1790), C.R.T., theologian.
De Divina Voluntate, num. 116 (Taurini: 1775, p. 84-85)
Opponitur IV contra secundam partem propositionis. Eadem ratio est de divina voluntate salvandi homines omnes, ac de Christi morte pro omnium salute; atqui Christus mortem non obiit pro omnibus, et singulis: nam Matth. 20 habemus: Filius hominis ... venit dare animam suam ... pro multis redemtionem; et cap 26. Hic est sanguis meus novi testamenti, qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum. Si igitur pro multis: ergo non pro omnibus [...]
Resp. plura hic congeri ab adversario non uno responso diluenda.
  • Itaque particula pro multis in duobus primis testimoniis idem reddit, ac pro omnibus, ut ad Rom. 5: Unius delicto multi mortui sunt, idest omnes.
    Ita interpretatur Divus Chrysostomus homil. 83 in Matth.
  • Si quis cam Augustino lib. 2 operis imperfecti cap. 175 verbum multis velit interpretari non pro omnibus, sed pro pluribus, tunc designat applicationem consequentem mortis Christi, et simpliciter efficacem
 
 
VOIT, Edmund (1707-1780), SJ., theologian
Theologia moralis. De sacramentis, num. 264 [De eucharistia] (Lovanii: 1761, vol. 2, p. 147; Wirceburgi: 1764, vol. 2, p. 197)
Sequitur: Qui pro vobis et pro multis effundetur in remissionem peccatorum, h.e. juxta Chrysost. et Theophyl. pro vobis, scil. discipulis meis, et pro multis, h.e. omnibus aliis; omnes enim etiam sunt multi. Vel juxta S. Th. pro vobis, id est Sacerdoribus, qui offerunt, et pro multis, id est pro laicis omnibus, pro quibus offertur.
 
 
WIDENHOFER, Franz Xaver (1708-1755), SJ., theologian.
Petri Canisii Catechismus minor, q. 74 (1762, p. 96; 1766, p. 84)
Matth. c. 26. v. 28. πίετε τοῦτο γάρ ἐστι τὸ αἷμά μου ... τὸ περὶ πολλῶν ἐκχυνόμενον εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν, which is shed for many (all, also are many) unto the remission of sins.Matth. c. 26. v. 28. πίετε τοῦτο γάρ ἐστι τὸ αἷμά μου ... τὸ περὶ πολλῶν ἐκχυνόμενον εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν, qui modo effunditur pro multis (omnes, etiam sunt multi) in remissionem peccatorum.
Sacrae Scripturae dogmatice (ed. 1753, vol. 2, p. 842-843)
Obj.: Daniel 12:2 Many of those who sleep in the dust of the ground will awake... Text says: "many" ... therefore.Dan. cap. 12, v. 2. Et multi de his, qui dormiunt in terrae pulvere, evigilabunt [...] Textus ait: Multi [...] ergo.
Resp. I concede antecedent, deny consequent, because also all are "many," as it is clear from Romans 5:19, and from Matthew 26:28.R. С.A.N.C. quia omnes etiam sunt multi, ùt patet ex Rom. 5. v. 19., ex Matth. C. 26. v. 28.
 
 
WEITENAUER, Ignatius von (1709–1783), S.J., theologian, exegete, philologist.
Lexicon Biblicum : Multi pro omnibus (ed. 1758, p. 359; ed. 1780, p. 265; ed. 1835, p. 265)
"Many" for all. So many peoples, and many nations.Multi pro omnibus. Sic populi multi, et gentes multae
  • Isa. 2:3 sq. and Micah. 4:2 sq. They are all peoples, since it is said: all nations shall flow unto it (Isa. 2:2) namely to the Messiah, and his Church.
  • Is. II 3 sq. et Mich. iv 2 sq. sunt omnes populi : quemadmodum dictum est : fluent ad eum omnes gentes. Is. II 2. ad Messiam videlicet, et ejus ecclesiam.
  • Because he hath delivered his soul unto death, and was reputed with the wicked: and he hath borne the sins of many - that is of all - and hath prayed for the transgressors. Thus, the evangelist of the prophets about Christ on the cross. Isaiah 53:12
  • Tradidit in mortem animam suam, et cum sceleratis reputatus est : et ipse peccata multorum, i. e. omnium, tulit, et pro transgressoribus rogavit. Ita prophetarum evangelista de Christo in cruce. Is. LIII ult.
  • For this is my blood of the New Testament, which shall be shed for many for the remission of sins; that is for all. Matthew 26:28. The same understand the Mark 14:24.
  • Hic est enim sanguis meus novi testamenti, qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum; i. e. pro omnibus. Matth. xxvi 28. Idem intellige Marc. xiv 24.
translation Daniel 12:2 (Biblia Sacra, oder die heilige Schrift, Augsburg 1780, vol. 10, p. 343)
The multitude, ...Die Menge, ...
and commentary to the same Daniel 12:2 (Prophetae majores ac minores, 1768, p. 663)
Multi, id est, omnes. Sicut in Paulina illa sententia: Per inobedientiam unius hominis peccatores constituti sunt multi : ita et per unius obeditionem justi constituentur multi. Rom. V. 19. Et Matth. XX 28 Filius hominis venisse dicitur, dare animam suam redemptionem pro multis. Atque alibi saepius eodem sensu. Itaque omnes mortui surgent.
translation of Matthew 20:28 and Mark 10:45 (Biblia Sacra, oder Die heilige Schrift, Augsburg, 1781, vol. 13, p. 134 and 275; Sancta IV Evangelia, 1769, p. 127)
... and to give his life a ransom for the whole multitude (of men).... und sein Leben für die ganze Menge (der Menschen) darzugeben.... et vitam suam pro redimenda tota hominum multitudine daret.
translation of Matthew 26:28 (Sancta IV Evangelia, 1769, p. 170) and his German translation (Biblia Sacra, oder Die heilige Schrift, Augsburg, 1781, vol. 13, p. 180) and the same "für die ganze Menge" is also in his translationand Mark 14:24 (ibid. p. 296)
... shall be shed for the whole multitude, unto the remission of sins.... für die ganze Menge zur Nachlassung der Sünden wird vergossen werden.... pro universa multitudine effundetur, ut remittantur peccata.
translation of Hebrew 9:28a ["...to bear the sins of many"] (Biblia Sacra, oder Die heilige Schrift. Augsburg 1781, vol. 14, p. 446; Epistolae Pauliniae, 1769, p. 306)
So Christ was once offered to bear the sins of all.Also ist auch Christus einmal geopferet worden, die Sünden aller abzuzahlen.Sic et Christus semel (per mortem) oblatus est, ut peccata omnium tolleret.
And interesting is also his translation (and commentary) of Romans 5:15 [... the many ... the many ... ] (Biblia Sacra, oder Die heilige Schrift. Augsburg 1781, vol. 14, p. 170-171; Epistolae Pauliniae, 1769, p. 18-19)
But not as the offence, so also the gift. For if by the offence of one, all* died; much more the grace of God, and the gift, by the grace of one man, Jesus Christ, hath abounded unto all**.Aber die Gabe übertrist das Verbrechen: denn wenn durch das Verbrechen eines Menschen alle* sterben, so hat die Gabe sich weit mehr durch die Gnade eines Menschen IEsu des Gesalbten über alle** ergossen.Sed non sicut delictum ita et donum. Si enim unius delicto omnes* mortui sunt, multo magis gratia DEI et donum per gratiam unius hominis JESU Christi in omnes** abundavit.



* all. ** all. In Greek and Syriac it is read many, and many, what by Hebraism and Syraism signifies (what our word) all.* alle. ** über alle. Im Griechischen und Syrischen liest man, viele, über viele. Es ist aber eine hebräische und syrische Redalt, welche so viel bedeutet, als bey uns das Wort alle.* et ** utrobique tam in graeco, quam in syriaco, legitur multi et multos: quod per Hebraismum et Syrismum omnes significat.
Similarly he translated also Romans 5:19 [... the many ... the many ... ] (Biblia Sacra, oder Die heilige Schrift. Augsburg 1781, vol. 14, p. 171; Epistolae Pauliniae, 1769, p. 19)
For as through the one man's disobedience all were made sinners, even so through the obedience of the One all will be made righteous.Massen, wie der Ungehorsam eines einzigen Menschen alle zu Sündern gemacht hat, eben also der Gehorsam eines einzigen alle (die ernstlich wollen) gerecht machen wird.Sicut enim unus homo dum non obediit, omnes (ut v. 15) peccata infecit: ita et unus, qui obediit, omnes (sua gratia uti volences) justos efficiet.
 
 
FERRARI, Giuseppe Antonio (c.1710-c.1775), O.F.M.Conv.
Theologia dogmatica ad mentem Joannis Dunsii Scoti, tract. IV, disputatio II., q. 2, obj. 1. (Venetiis, 1766, vol. II., p. 573-575)
Objicies: Divinae Litterae passim declarant, Christum Dominum non pro omnibus omnino hominibus, sed pro multis tantum mortuum esse. Ita Matthaei c. 20. v. 28. Christus de se ipso ait: Filius hominis venit dare animam suam, redemptionem pro multis. Quae verba exponens Hieronymus, lib. 3. in Mathaeum, addit: Quando formam servi accepit, ut pro mundo sanguinem funderet. Non dixit animam suam redemptionem dare pro omnibus, sed pro multis; id est, pro his, qui credere voluerint. Hinc ipse Christus ibidem, c. 26. v. 28. in Sacrosanctae Eucharistiae institutione, accepto calice, dixit: Hic est sanguis meus novi testamenti, qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum. Et Paulus in ep. ad Hebraeos c. 9. v. 28. inquit: Christus semel oblatus est ad multorum exhaurienda peccata. Non igitur pro omnibus, etc singulis, sed pro multis tantummodo mortuus est Christus.
Respondetur cumprimis, simili argumentationis genere abusum fuisse Julianum Pelagianum, ut concluderet, non omnes, et singulos homines in Adamo cecidisse. ... Porro huic Juliani argumento ita occurrit Augustinus: Ad hoc jam responsum est, non repugnare omnibus multos, quia ipsi omnes non pauci, sed multi sunt. ... Hoc ipsum et Graeci Interpretes sentiunt; Theophilactus, et Euthymius in caput 20. Matthaei disserenres. Pro multis, hoc est, omnibus, inquit Theophylactus. Omnes enim multi; et Euthymius ait: Multis autem dicit nunc pro omnibus. Frequenter enim Scriptura dicit multos pro omnibus. Itaque pro omnibus tradidit animam suam, omnesque redemit: quanquam multi sua sponte in servitute remanserint. Sacram autem Scripturam saepe uti modo illo loquendi, jam adnotavimus in Dissert. Proœm. q. 2. c. 1. reg. 17.; Et Paulus declarat, qui cum faepissime doceat omnes homines originali peccato infectos fuisse, in ep. ad Romanos, c. 5. v. 19. ait: Per inobedientiam unius hominis peccatores constituti sunt multi, multorum nomine omnes intelligens. Ex ea porro Euthymii sententia id nobis nunc dicendum occurrit, quod tradidimus in sol. ob. 1. praeced. quaest. Nam vel Divinarum Litterarum verba voluntatem redimendi, et salvandi accipiunt cum effectu suo conjunctam, seu quatenus connotat etiam actum secundum, qui liberam simul dicit voluntatis humanae operationem divinae gratiae obsequentem; vel solam ipsam redimendi, salvandique voluntatem exhibent, quae in solius Christi animo, et potestate consistit, atque unice prae se sert actum primum, ut Scholastici nominant. Priore sensu non refertur ad omnes, cum multi libero abutentes arbitrio gratiam contemnant, divinaeque misericordiae resistant, et sponte sua in servitute remaneant. Posteriore autem sensu omnes prorsus complectitur quoniam Christi benignitas neminem a se repellit.
 
 
PAREDES Y ZAMORA, Juan de (c.1710-c.1790), theologian.
Teatro escolástico (Madrid: 1770. p. 561-562)
Si dicant ex Matth. cap. 26. quod sanguis Christi dicitur effusus pro multis, et non pro omnibus. Resp. Quod illa multitudo generalis, et indeterminata sumitur pro universalitate, taliter, ut nullus excludatur, ut patet ex aliis locis Scripturae, ut cum dicit Apost. ad Rom. 5. Si unius delicti multi mortui sunt; multo magis gratia unius Christi in plures abundavit.
 
 
Lectiones theologicae ad usum diocesis Rotomagensis
approbated by Ambroise RIBALLIER (1712-1785), Sorbonian doctor and censor
Lectiones theologicae ad usum diocesis Rotomagensis. De gratia, appendix de voluntate dei (Rotomagi: 1818, tom. VI, p. 296-297)
Dices 1°. Christus apud Matth. cap. 26.
    »Hic est, inquit, sanguis meus, qui pro MULTIS effundetur in remissionem peccatorum.«
Unde sic arguunt. Qui pro multis duntaxat sanguinem fudit, ille pro omnibus non est mortuus; atqui Christus pro multis duntaxat sanguinem fudit; ergo non est mortuus pro omnibus.
Resp. Nego minorem. In textu dicitur equidem Christus sanguinem fudisse pro multis, sed non dicitur pro multis duntaxat. Mutatur ab adversariis propositio affirmans in negativam et exclusivam.
At quid sibi vult quod Christus dixerit sanguinem suum pro multis effundi? Cur, si pro omnibus fuderit, effundi pro omnibus non dixit?
Duplex est solutio. Una distinguit sufficientiam redemptionis ab efficaciâ redemptionis. Porro Christus mortuus est pro omnibus sufficientiâ redemptionis; at efficaciâ redemptionis mortuus est solum pro aliquibus, qui reipsâ multi sunt. Itaque cum dixit sanguinem suum pro multis effundi, cogitabat de efficaciâ, non de sufficientiâ redemptionis. Ea, inquam, est prima responsio, quae placuit S. Thomae
    »Pro multis, et pro omnibus sanguis effusus est, quia si consideretur sufficientia, ipse est propitiatio pro peccatis nostris, et non tantum pro nostris, sed et totius mundi: sed si consideremus effectum, non habet effectum, nisi in iis qui salvantur, et hoc ex culpâ hominum.« Verba ultima indicant sufficientiam de quâ loquitur S. Doctor esse sufficientiam, non pretii, sed voluntatis, quaeque talis sit ut importet pro omnibus hominibus media salutis vere et relative sufficientia. Vis illa est hujus dicti: et hoc ex culpâ hominum.
Altera solutio est per multos intelligi debere omnes.
    »Pro multis dicit effundi, inquit Theophilactus, hoc est, pro omnibus: sunt enim et omnes multi.«
Non male forsan diceretur Christum per vocem hanc multis neque omnes intellexisse, neque aliquos duntaxat. Scopus erat enuntiare per unius sanguinem multos, salvari posse; idque expressit solum. Quemadmodum autem hoc non noceret eorum sententiae qui volunt Deum esse mortuum pro aliquibus duntaxat, quia multi, non repugnant aliquibus: ita nec praejudicat illorum assertioni qui contendunt Deum esse mortuum pro omnibus, quia non minus evidens est »non repugnare omnibus multos, quia ipsi omnes non pauci, sed multi sunt.« S. August. Lib. 2. operis imperfecti adversus Julian.
 
 
GENOVESI, Antonio (1712/1713–1769), theologian, philosopher, rhetor, economist.
Universae Christianae Theologiae, (Venetiis 1771, vol. 2, p. 62-63)
Objection:
Deinde Christus dicitur mortuus pro multis (Matt. 20. v. 28. Marci 10. v. 45., ad Hebræos 9. v. 28.); non ergo pro omnibus.
Response:
Quod vero dicitur mortuus pro multis, id Calvinianis non prodest; siquidem passim vox ilia multi in Scripturis omnes significat, quemadmodum B. Augustinus de Civit. lib. 20. cap. 23. perspecte observat.
 
 
MONSCHEIN, Joseph (1713-1769), S.J., theologian.
tract. 1 [De Deo], num. 539 (Theologia Dogmatico-Speculativa. vol. 1, p. 352)
Obj.
Obj. 1. Christus in Scriptura saepe dicitur mortuus pro multis: Filius hominis venit dare animam suam redemptionem pro multis, Matth. 20. v. 28. Hic est sanguis meus novi testamenti, qui pro multis effundetur, Cap. 26. v. 28: ergo non est mortuus pro omnibus.
Resp.
Resp. conc. ant. neg. cons. Ejusmodi textus vel debent intelligi de applicatione mortis Christi efficaci, et consequente, vel potius τὸ pro multis supponit pro omnibus, seu multitudine universali, sicut quando Apostolus ad Rom. 5. v. 15. ait: Unius delicto multi mortui sunt. Ita respondit S. Augustinus contra Julianum lib. 2. oper. imperfect. cap. 175, ubi dicit, non repugnare omnibus multos, quia ipsi omnes non pauci, sed multi sunt.
tract. 3 [De Peccatis], num. 217 (Theologia Dogmatico-Speculativa. vol. 3, p. 163)
Obj.
v. 19 ait: Per unius hominis inobedientiam peccatores constituti sunt multi.
Resp.
Sicut omnes hommes sunt multi, ita hic multi significat omnes, ut colligitur ex verbis praecedentibus: In quo omnes peccaverunt, et modo loquendi Scripturae. Sic Christus dicitur mortuus pro multis, et pro omnibus. Abraham multarum gentium Pater, et quod omnes gentes in ipsius semine sint benedicendae: adde quod Christus et Eva non sint peccatores per Adamum, adeoque non omnes omnino.
 
 
LIÉNARD, Jacques Antoine (1713-1792) theologian, exegete
on Hebrews 9:28 ["So also Christ was offered once to exhaust the sins of many"] (Duaci, 1859, vol. III., p. 97)
Sed dictum est modo Christum mortuum esse pro expiatione peccatorum multorum: ergo infert Jansenius, non pro expiatione omnium mortuus est. R. N. consequentiam: nam vox multorum idem hic significat, ac omnium, nec hoc exemplum est singulare in Scriptura Sacra, nam ad Rom. 5, 15 dicitur: «si enim unius delicto multi mortui sunt, et v. 19 dicitur etiam: per inobedientiam unius hominis peccatores constituti sunt multi.» Atqui in his versibus vox multi, fatentibus ipsismet Jansenistis, idem significat, ac omnes: ergo similiter hic vox multorum idem significat, ac omnium: ergo non est alienum a sensu Scripturae Sacrae, quod vox multi idem significat, ac omnes; quod autem illud ibi sic intelligi debet, erui potest ex aliis Scripturae locis: textus enim Scripturae Sacrae non raro elucidantur uno per alterum, sic 1 Tim. 4, 10: «Christus est Salvator omnium, maxime fidelium, sic 2 Cor. 5. 14, si unus pro omnibus mortuus est, ergo omnes mortui sunt, et v. 15, et pro omnibus mortuus est Christus, sic in hac epistola supra 2. 9, ut gratia Dei, pro omnibus gustaret mortem.» Ergo tandem vox multorum idem significat, ac omnium.
on 2 Corinthians 5:14 ["one died for all"] (Duaci, 1859, vol. III., p. 162)
Ob. 3°. Heb. 9, 28 dicitur: «Christus semel oblatus est ad multorum exhaurienda peccata, item Matt. 26. 28, hic est enim sanguis meus novi Testamenti, qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum.» Ergo non pro omnibus mortuus est Christus.
R. 1°. retorqueo argumentum, in simili forma Rom. 5, 19 dicitur: peccatores constiiuti sunt multi: ergo non omnes, et tamen admittunt Jansenistae omnes originaliter peccasse.
R. 2°. cum S. Augustino eosdem esse multos et omnes: sicuti enim quando dicitur quod per Adamum peccatores constituti sint multi, intelliguntur omnes: ita similiter quando dicitur Christus pro multis mortuus, intelligitur pro omnibus: ergo.
on Matthew 20:28 ["ransom for many"] (Duaci, 1859, vol. I., p. 140)
Hic dicitur Christus redemptio pro multis: ergo non pro omnibus.
R. 1°. Retorqueo argumentum. In simili forma Rom. 5, 19 dicitur: peccatores constiiuti sunt multi: ergo non omnes. Et tamen admittunt jansenistae omnes originaliter peccasse.
R. 2°. Cum S. Augustino eosdem esse multos et omnes: sicuti enim quando dicitur quod per Adamum peccatores constituti sunt multi, intelliguntur omnes: ita similiter quando dicitur Christus redemptio pro multis, intelligitur pro omnibus.
on Matthew 26:28 ["blood ... shed for many"] (Duaci, 1859, vol. I., p. 183)
Qui pro multis effundetur, id est, pro omnibus, quod probatur a simili ex Apostolo Rom. 5. 19, ubi dicitur: peccatores constituti sunt multi, id est, omnes, siquidem omnes originaliter peccaverunt. Sic autem locuta est Scriptura, quia, ut ait S. Augustinus, dantur omnia quae non sunt multa. Vide supra 20, 28.
 
 
HOLTZCLAU, Thomas (1716-1783), S.J.
De incarnatione, dissertatio V, sect. II, art. IV, obj. 1. / Tractatus de deo verbo incarnato, num. 483 (Theologia dogmatica, Lutetiae Parisiorum, 1852, p. 325)
Obj. Matth.20.28 Filius hominis venit... dare animam suam, redemptionem pro multis. Matth. 26.28. Hic est sanguis meus novi Testamenti, qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum; ergo non pro omnibus.
R. 1°. N. Cons. quia per multos intelliguntur omnes, passim in Scriptura; quando omnes sunt multi, ut fatetur Jansenius ipse in Matth.; multi potest significare omnes, quando omnes sunt multi. Et recte; ita enim multos sumere solet Scriptura, ut ad Rom. 5. 15. Unius delicto multi mortui sunt; et tamen alibi ait: In quo omnes peccaverunt, ib. v. 12. Ac ibid. v. 18. eosdem nunc multos pro omnibus sumi ait CHRYS. homil. 83. in Matth., THEOPHYL. in illum Matth. locum: Pro multis dicit effundi: hoc est pro omnibus; sunt enim et omnes multi. EUTHYM. supr. cit., ac praepsertim S. AUG., cujus auctoritatem repudiare nequit Jansenius, L. 2. contra Julian. c. 175. op. imperf. Non repugnant omnibus multi; quia ipsi omnes non pauci; sed multi sunt. Et L. 20. de Civ. c. 23. n. 2.
R. 2°. Cum Doctore Angelico in Matth. cit. D. Ergo non pro omnibus quoad sufficientiam oblati pretii N. quoad efficaciam et applicationem C. Si consideretur, inquit in c. 26. Matth., sufficientia, ipse est propitiatio pro peccatis totius mundi; sed si consideremus effectum, minorem habet effectum, in iis nempe, qui non salvantur: et hoc ex culpa hominum.
 
 
BERGIER, Nicolas-Sylvestre (1718-1790), theologian.
Dictionnaire de Théologie dogmatique, liturgique, canonique et disciplinaire : SAUVEUR (ed. 1790, vol. 3, p. 433-434; ed. 1817, vol. 7, p. 295)
  • Joan., c. 1, v. 29, St. John the Baptist said of Jesus Christ: Behold the Lamb of God who removes the sins of the world
  • Joan., c. 1, v. 29, saint Jean-Baptiste dit de Jésus-Christ: Voilà l'Agneau de Dieu qui efface le péché du monde;
  • c. iv, v. 24: He is truly the Savior of the world
  • c. iv, v. 24: Il est véritablement le Sauveur du monde;
  • c. iii, v. 17: The son of man came not to judge the world, but to save
  • c. iii, v. 17: Le fils de l'homme n'est pas venu au monde pour le juger, mais pour le sauver;
  • c. xii, v. 47,
  • c. xii, v. 47;
  • 1 Joan., C. ii, v. 2: He is the propitiation for our sins, not for ours only, but for those around the world
  • 1 Joan., c. ii, v. 2: Il est la victime de propitiation pour nos péchés, non pas seulement pour les nôtres, mais pour ceux du monde entier;
  • c. iv, v. 14: The Father sent his Son to be saved from the world.
  • c. iv, v. 14: Le Père a envoyé son Fils comme SAUVER du monde.
[...] II Cor., c. V, v. 14: The charity of Christ urges us considering that if one died for all, therefore all have died, yet Jesus Christ died for all.[...] II Cor., c. V, v. 14 : La charité de Jésus Christ nous presse en considérant que si un seul est mort pour tous, donc tous sont morts; or, Jésus-Christ est mort pour tous.
The apostle proves the universality of death incurred by Adam, or of original sin, by the universality of those for whom Christ died, St. Augustine was repeated at least ten times this passage and the argument against the Pelagians.L'Apôtre prouve l'universalité de la mort encourue par Adam, ou du péché originel, par l'universalité de ceux pour lesquels Jésus-Christ est mort; saint Augustin a répété au moins dix fois ce passage et cet argument contre les pélagiens.
— The prophet Isaiah foretold this great truth, saying the Messiah, v. LIII, v. 6: The Lord has laid on him the iniquity of us all.— Le prophète Isaïe avait annoncé d'avance cette grande vérité, en disant du Messie, c. LIII, v. 6 : Le Seigneur a mis sur lui l'iniquité de nous tous.
However, one can reply, that it is saidOn répliquera sans doute qu'il est dit
  • in this same chapter, v. 12: He bore the sins of many.
  • dans ce chapitre même, v. 12 : Il a porté les péchés de PLUSIEURS.
  • Matt., c. xx, v. 28, he said himself that he came to give his life for the redemption of many
  • Matth., c. xx, v. 28, il a dit lui-même qu'il est venu donner sa vie pour la rédemption de plusieurs;
  • c. xxvi, v. 28: My blood will be shed for many. Also Mark., c. xiv. v. 24.
  • c. xxvi, v. 28 : Mon sang sera versé pour PLUSIEURS. Idem, Marc., c. xiv. v. 24.
However those who know the power of the Hebrew text will not make that objection. We argue that in Isaiah the word rabbim is mistranslated "multi," many; it means the multitude or the multitudes. Now it's another thing to assert that Jesus Christ died for the multitude of men, another to say he died for many, the first of these expressions can mean all, the second designates only certain number. The New Testament writers have obviously taken this term in the same sense as Isaiah. Here's proof. St. Paul, Rom., c. V, v. 15, said that by the sin of one "many" dead - it is clear that "many" must be understood all, St. Augustine defended well against the Pelagians, when they wanted to abuse this passage to prove that the original sin was not common to all men, l. vi, against Julian., cap. 23, n. 80, l. ii Op. imperf., cap. 109. "All," he says, "are many, not a few." If Jesus Christ was the Savior of the small number of the predestined, it would be wrong to say that he is "the Saviour of all" (1Tim.4:10), if, on the contrary, he is the Saviour of all, it is very true that it is the multitude of men.Ceux qui connaissent l'énergie du texte hébreu ne feront pas cette objection. Nous soutenons que dans Isaïe le mot rabbim est mal traduit par multi, plusieurs; qu'il signifie la multitude ou les multitudes. Or c'est autre chose d'affirmer que Jésus-Christ est mort pour la multitude des hommes, autre chose de dire qu'il est mort pour plusieurs; la première de ces expressions peut signifier la totalité, la seconde ne désigne qu'un certain nombre. Les écrivains du Nouveau Testament ont évidemment pris ce terme dans le même sens qu'Isaïe. En voici la preuve. Saint Paul, Rom., c. V, v. 15, dit que par le péché d'un seul plusieurs sont morts; il est clair que par plusieurs on doit entendre la totalité; saint Augustin le soutint ainsi contre les pélagiens, lorsqu'ils voulurent abuser de ce passage pour prouver que le péché originel n'était pas commun à tous les hommes, l. vi, contra Jul., cap. 23, n. 80; l. ii, Op. imperf., cap. 109. La totalité, dit-il, est une multitude, et non un petit nombre. Si Jésus-Christ n'était le Sauveur que du petit nombre des prédestinés, il serait faux de dire qu'il est le Sauteur de tous; si, au contraire, il est Sauveur de tous, il est très-vrai qu'il l'est de la multitude des hommes.
ibid. to "Rédemptuer" (ed. 1790, vol. 3, p. 323-324; etc.)
We read the same in the New Testament that Jesus Christ is the Redeemer of the world that he gave his life for the redemption of many, or rather for the redemption of the multitude of men, Matt. c. 20, v. 28; he gave himself for the redemption of all, 1 Tim. c. 2, v. 6; [...]Nous lisons de même dans le Nouveau Testament que Jésus-Christ est le Rédempteur du monde, qu'il a donné sa vie pour la rédemption de plusieurs, ou plutôt pour la rédemption de la multitude des hommes, Matth. c. 20, v. 28; qu'il s'est livré pour la rédemption de tous, 1 Tim. c. 2, v. 6; [...]
Already the prophet Isaiah had said of the Messiah, v. 53, v. 5. "He was bruised for our iniquities, the punishment that should give us peace was upon him, and we were healed by his wounds ... verse 6, God has laid on him the iniquity of us all [. ..] v. 12 [...] he bore sins of the multitude"Déja le prophète Isaïe avoit dit en parlant du Messie, c. 53, v. 5. "Il a été froissé pour nos crimes, le châtiment qui doit nous donner la paix est tombé fur lui, et nous avons été guéris par ses blessures ... v. 6; Dieu a mis sur lui l'iniquité de nous tous [...] v. 12 [...] qu'il a porté les péchés de la multitude"
It is surprising that despite such clear passages, we are still obliged to seek meaning in what Jesus Christ is the Redeemer of the world [...]Il est étonnant que, malgré des passages si clairs, nous soyons encore obligés de rechercher en quel sens Jésus-Christ est le Rédempteur du monde [...]
In instituting the Eucharist, the Saviour said to his disciples: "This is my blood, the blood of a new covenant which shall be shed for the multitude for the remission of sins." En instituant l'Eucharistie, le Sauveur dit à ses disciples: "ceci est mon sang, le sang d'une nouvelle alliance qui sera répandu pour la multitude en rémission des péchés."
 
 
VULGATE of pope Sixtus and Clement, with commentaries from Sorbonian doctors.
Mark 10:45 with notes.
(Novum Jesu-Christi Testamentum, Vulgatae editionis Sixti V. Pont. Max. jussu recognitum, et Clementis VIII. authoritate editum. Notis historicis et criticis illustratum)
(Lutetiae Parisiorum. Apud Florentium de Laulne. 1739. p. 127)
45 Even as the Son of man is not come to be ministered unto, but to minister and to give his soul* a ransom for many.*45 Nam et Filius hominis non venit ut ministraretur ei, sed ut ministraret, et daret animam* suam redemptionem pro multis.*


45 i.e. life.45 i.e. vitam.
* i.e. for all, because the blood of Christ suffices for redemption of all.i.e. pro omnibus, quia Christi sanguis omnibus redimendis sufficit.
(Paris : Barbou, 1775. vol. 1, p. 119)
45 Even as the Son of man is not come to be ministered unto, but to minister and to give his soul* a ransom for many.*45 Nam et Filius hominis non venit ut ministraretur ei, sed ut ministraret, et daret animam* suam redemptionem pro multis.*


45 i.e. life.45 i.e. vitam.
* i.e. for alli.e. pro omnibus.
 
 
GERDIL, Giacinto Sigismondo (1718-1802), B., cardinal, theologian.
Idea dell'uomo per rapporto a se stesso (Genova, 1783, vol. 5, p. 197). Note: name of author is not mentioned in this book, however according catalog of "Biblioteche della Provincia di Massa-Carrara" its author is Gerdil. And although I think that it can be questionable, evident is, that it was written by very learned man from the same country and time as Gerdil was. Editor of this book was Pietro Valvasense. It has been printed at least since 1751.
This grace is given to everyone, because God wills the salvation of all men, and for all shed his blood. There is no problem, that in the gospel you read:Questa grazia si dà a tutti, poichè Iddio vuole la salute di tutti gli uomini, e per tutti ha sparso il suo sangue. Nè giova apportare, che nell'Evangelo si legga
    "which shall be shed for you and for many"
    qui pro vobis et prò multis effundetur;
because according to the phrases of the Scripture, the word "many" is taken for all, as in the words of Christ: "many sins are forgiven her," by which also all sins are understood, because there cannot be forgiven one without other, there is not given half grace.perchè secondo la frase della Scriptura, la parola multi si prende per tutti; conforme alle parole di Cristo : remittuntur ei peccata multa; e quali intender si devono di tutti i peccati, non potendosi rimetter uno senza l'altro : non datur dimidiata venia.
 
 
Reiffenberg, Friedrich von (1719-1764), S.J., theologian. He translated Maffei's "defence of the orthodox system of grace against the doctrine of the Jansenists." (CE), where in appendix he added also his own dissertation about divine grace, where he said:
De Divina Gratia, pars III, cap. II, §4 (Historia theologica dogmatum . [Appendix]. 1756. p. 505)
URGES iterum: Matth. 26. Dicitur: Hic est sanguis meus N.T. qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum.
R. Pro multis hîc significare pro totâ multitudine. Sicut etiam. Rom. 5. Unius Adami peccato multi mortui sunt.
R. 2. Si strictiùs sumeretur, deberet intelligi de effusione quoad applicationem, et efficaciam in actu secundo. Atque haec responsio pluribus aliis hujusmodi locis accommodanda est. Nec obest, cùm quandoque dicitur mortuum esse Christum pro ovibus, pro electis, pro fidelibus etc. Hoc enim sumitur positivè, non exclusivè.
and also few pages before it ([De Divina Gratia, pars I, cap. 6, n. 38]; p. 474)
Justificationis hujus vim ad omnes omnino homines quoad sufficientiam, ùt loquuntur Theologi, pertingere, inconcussum in Scholis dogma est: Etsi quoad effectum ad eos solos propagari contingat, qui, ut l. с. c. 3. Tridentinum insinuat, mortis ejus beneficium (modo quodam peculiari) recipiunt, .... et quibus meritum passionis ejus communicatur.
Quo sensu et illud accipi à T.T. solet, quod in formula Consecrationis habetur:
    Hic est calix .... qui pro multis effundetur.
Hoc est;
  • pro omnibus quidem si spectes sufficientiam;
  • pro multis etiam si spectes ipsam efficientiam.
 
 
Stanislao VOLPINI da Piacenza [Stanislaus de Placentia] (1720-1796), OFM.Ref., theologian.
Divi Augustini, et Scoti subtilium principis de Gratia Christi, Exercitatio IV., §.3 / num. 341 (Venetiis: 1748, p. 166-167)
Arguunt I. ea opponentes Scripturae testimonia, quae non pro omnibus, sed pro multis peractam esse redemptionem enunciant; ut illud Matthaei cap. 26. v. 28. Hic est enim Sanguis meus novi testamenti, qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum. Similia apud Marcum cap. 10. v. 45. apud Apostolum ad Heb. 9. v. 28. Ergo non pro omnibus mortuus est.
Resp.
  • vel Scripturas, ut in litera sonant, esse intelligendas de speciali affectu, quo Sanguinis Christi pretium, et meritum applicatum est;
  • vel pro multis intelligendi sunt omnes. De primo sat diximus n. 335. Secundum facile suadetur; Omnes enim ait Augustinus, pro multis poni innumera Scripturarum exempla testantur. Ipse sane Apostolus (quern absit, ut dicamus, sibi contradicere) nunc dicit per unius delictum omnes homines in condemnationem, nunc per unius inobedientiam peccatores constituti sunt multi: Quos dixit omnes paulo post multos nominat; quae duo vocabula promiscue usurpantur; quum universalitati ingentem numerum complectenti applicanda sint. Totis hoc ingeniis ostendit Augustinus, quo utitur adversus Harduinum et Berruyerium Svessionensis Antistes. Animadvertit S. Doctor plus aliquando significari a voce multi quam ab altera omnes; recteque prima utimur, non secunda, ut universalitatem unam ab iis secernamus, brevem numerum complectentibus.
      Possunt quidem ubi dicuntur multi non omnes intelligi; sed tamen ubi dicuntur omnes, vereque sunt omnes, recte dicuntur et multi, ne ipsi omnes pauci intelligantur: Sicut illi Sancti, quos ignis ardens urere non est veritus, omnes inter innoxias flammas laudabant Deum; et tamen ipsi omnes erant pauci, quia erant tres .... Qui vero sunt omnes, ideo nonnumquam dicuntur et multi, ut discernantur ab eis, quicumque ita sunt omnes, ut sint tamen pauci. Capilli quippe hominis omnes, etiam multi sunt; digiti vero etiam omnes, pauci sunt;
    ideoque quum Scripturae voce utentes multis, pro quibus passio et mors Christi peracta est, de universalitate loquantur, quae innumerabilem continet hominum multitudinem, vocabulo multi quam vocabulo omnes, multitudinem hanc aptius exprimunt; et quia hac in eadem re multi sunt etiam omnes, eamdem hanc rem modo voce multi, modo altera omnes significant; ut in Apostolo apertum est. Itaque summo et sacro ratiocinandi robore Augustinum adversus Julianum audiamus sic differentem:
      Cum vero multos quod dixit postea, non vis intelligere omnes, quod prius dixerat, ideo existimans dictum fuisse, multos, ne omnes intelligerentur; poteris hoc dicere et de semine Abrahae, cui promissae sunt omnes gentes, non omnes gentes ei fuisse promissas, quia dictum est alio loco: Patrem multarum gentium posui te. Est autem sanus intellectus, ideo sic locutam Scripturam, quia possunt esse atiqua omnia, quae non sunt multa. Sicut omnia dicimus Evangelia, et tamen brevi numero, id est quaternario continentur. Et rursus possunt aliqua esse multa, non tamen omnia. Sicut multos dicimus credere in Christum, nec tamen omnes credunt. Non enim omnium est fides, ait Apostolus. Quod autem dictum est: In semine tuo benedicentur omnes gentes: et Patrem multarum gentium posui te: easdem omnes, multas, et easdem multas, omnes esse monstratum est. Ita etiam cum dictum est: Per unum in omnes transisse peccatum; et postea per unius inobedientiam peccatores constitutos multos: ipsi sunt multi, qui et omnes. Similiter cum dictum est: Per unius justificationem in omnes homines, ad justificationem vimtae. Et rursus dictum est, Per unius obedientiam justi constituentur multi, non aliquibus exceptis, sed eosdem multos, omnes oportet intelligi: non quia omnes homines justificantur in Christo, sed quia omnes qui justificantur, non aliter possunt justificari quam in Christo. Sicut possumus dicere in aliquam domum per unam januam intrate omnes, non quia omnes homines intrant in eamdem domum, sed quia nemo intrat nisi per illam. Omnes ergo ad mortem per Adam, omnes ad vitam per Christum. Quia sicut in Adam omnes moriuntur, ita et in Christo omnes vivificabuntur: id est, ex prima origine generis humani nemo ad mortem nisi per Adam, et nemo per Adam nisi ad mortem: Et nemo ad vitam nisi per Christum, et nemo per Christum nisi ad vitam. Vos autem dum non omnes, sed multos, sive per Adam condemnatos esse, sive per Christum liberatos vultis intelligi, horrenda perversitate Christianae religioni estis infesti.
    Haec Jansenianis apprime quadrant, ut multos intelligant omnes; quum in Scripturis Christi Sanguinem pro multis effusum quandoque legant.
 
 
Fridericus a Jesu [Friedrich von Jesu] (1721-1788), O.C.D., theologian. He wrote theological and biblical lexicones and textbook of moral theology made according writings of pope Benedict XIV.
Lexiconum Scripturisticum : multi (ed. 1782, p. 286), he says the same sentence as Lapide (1567–1637) did.
"Many." In the Scripture very often expresses all. So "which shall be shed for many unto remission of sins", Mt 26:28, i.e. for all men. For these all are very many. The same Rom. 5:19. "For as by the disobedience of one man, many were made sinners," i.e. all after Adam.MULTI. In Scriptura saepissime dicit omnes, sic: Qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum, Matth. 26, 28. id est, pro omnibus hominibus; hi enim omnes sunt valde multi. Item Rom. 5, 19. Per inobedientiam unius hominis peccatores constituti sunt multi, id est, omnes Adae posteri.
 
 
SCHOLLINER, Hermann (1722-1795), OSB, theologian.
Praelectiones Theologicae. De Sacramentis, De SS. Eucharistiae Sacramento: num. 181 / cap. IV, § III.
(Augustae vindelicorum et Oeniponti: Wolff, 1769. tomus X, p. 374)
Sensus Formæ est: Hic est Sanguis meus confirmans novum Testamtntum effusus, vel qui effunditur pro vobis et pro multis, id est, pro omnibus, vel pro multis utiliter; quia non omnibus, uti indigne sumentibus, prodest ad salutem, sed potius ad Judicium et condemnationem etc. in Remissionem peccatorum.
 
 
CERBONI, Tommaso Maria (1723-1795), O.P., theologian.
Institutionis theologicae quas ad usum scholarum auctore ac magistro divo Thoma Aquinate composuit frater Thomas Maria Cerboni,
lib. 9 [de voluntate Dei], cap. 5, prop. II (Valentiae: 1824, vol. 2, p. 190)
Dices. Christum mortuum esse pro multis in Sacris litteris saepe dicitur: igitur quando traditur in iisdem, mortuum esse pro omnibus, id intelligi debet de praedestinatis.
R., ut modo illud omittam in Sacris litteris nomine multorum quandoque designari omnes, Tridentinos Patres huic objectioni prospexisse: nam, uti modo vidimus, adverterunt, Christum pro omnibus quidem mortuum esse, hoc est, pro salute omnium suam mortem generatim obtulisse, non omnes tamen recipere beneficium illius. Inde vero est, ut secundum hanc rationem Christus pro multis mortuus fuisse dicatur, quatenus non omnibus, sed multis impenditur hujusmodi beneficium.
 
 
WIDMANN, Joseph (1725-1781), SJ., theologian.
Institutiones Universae Theologiae, cap. I: art. IV / §.55 (Augustae Vindelicorum, 1776, p. 238)
Christus Matth. 20 dicitur dedisse animam suam redemptionem pro multis; ergo non pro omnibus. R. N. cons. Quia per multos intelliguntur omnes passim in Scriptura. Sic ad Rom. 5. dicuntur unius delicto mortui multi. Ubi vox multi, evidenter sumitur pro voce omnes.
 
 
François-Martin Thiébaut (1725-1795), theologian.
"pour la multitude"
 
 
ROMSÉE, Toussaint Joseph [Tussanus Josephus ] (1726-1809), theologian.
Opera liturgica. tom. IV [Sensus litteralis, moralis ac historicus rituum ac caeremoniarum missae]. cap. II [De caeremoniis missae ab initio in finem], art. XXVIII [De consecratione calicis]
(Opera liturgica. Leodii: 1813, tom. 4, p. 271-272; Leodii: 1818, tom. 4, p. 271-272; Mechliniae-Parisiis: 1830. tom. 4, p. 245)
Sed hic occurrunt duae difficultates: et in primis quare, cum Christus mortuus sit pro omnibus, dicatur solum Pro multis? Equidem verum est Christum pro omnibus quoad sufficientiam Sanguinem suum fudisse, sed quoad efficaciam illum fudit pro solis praedestinatis; hic autem sermo est de effusione Sanguinis Christi et efficaci illius applicatione; adeoque recte dicitur pro multis, et non pro omnibus. Ast reponi potest, et est secunda difficultas; si in hac forma agatur de effusione Sanguinis Christi quoad solam efficaciam, quomodo Christus vere dixit Apostolis, Qui pro vobis effundetur, cum unus ex illis, nempe Judas non perceperit fructum illius effusionis? [...] *
* Quidam pro multis exponunt pro omnibus, quia omnes homines revera multi sunt, et equidem interdum in Scriptura multi sumuntur pro omnibus. Juxta hanc expositionem omnis difficultas evanescit, quia constat quoad sufficientiam Christum esse mortuum pro omnibus etiam reprobis.
This text with its footnote are both written by him and together they represend two alternative of solution of "for-many"-problem in words of consecration of Eucharist.
 
 
KOPF, Ferdinand (1729-1810), theologian.
Tyrocinium S. Scripturae Seu Prolegomena, pars I. praelect. iii. §. vi. [sylvula hebraismorum] (ed. 1763, p. 91)
Scripture sometimes put "many" for all.Ponit aliquando Scriptura multos pro omnibus.
  • So it is said to Abraham Gen.17:
      I have made you a father of many nations.,
    that is all the nations.
      In your seed all the nations of the earth shall be blessed Gen. 22.
  • Ita dictum est Abrahæ Gen. XVII.
      Patrem multarum gentium posui te.
    hoc est: omnium gentium.
      In semine tuo benedicetur omnes gentes. Gen. XXII.
The same is in following: Idem fit in seq.
  • Peccata multorum tulit.
  • Multi sunt vocati.
  • Pro multis effundetur.
  • Peccatores constituti sunt multi, nempe per Adamum, in quo omnes peccaverunt. Rom. V.
 
 
BAILLY, Louis (1730-1808), theologian.
Theologia Dogmatica et Moralis, tract. De Deo., prop. IV. (Lugduni: 1810. p. 227)
Objectiones contra mortem Christi pro omnibus.
Obj. i.° Matth. 26. Hic est sanguis meus qui pro multis effundetur. Ergo non pro omnibus sanguinem effudit Christus.
R.
    1.° cum S. Chrysostomo, Homil. 83. in sanctum Matthaeum, et Theophilacto in hunc locum: Pro multis, hoc est pro omnibus: sunt enim et omnes multi. Verba sunt Theophilacti. Similia habet August. lib. 2. Operis imperfecti, c. 175. in quo ait non repugnare omnibus multos, quia ipsi omnes non pauci, sed multi sunt.
    2.° Si haec verba de quibusdam tantum intelligantur, sic distinguo: Sanguis Christi pro quibusdam tantum effusus est efficaciter, conc.; sufficienter, nego. Sanguinem enim fudit Christus ut media sufficientia omnibus mereretur. Ita S. Thomas.
 
 
SARDAGNA, Carlo (1731-1775), S.J., theologian.
Theologia dogmatico-polemica qua adversus veteres novasque haereses. tract. 1 [De Deo], articulus 3, controversia 8, obj. 4.1 / num. 379 (Romae 1819. tom. 1. p. 445-446)
Obj.:
Objicitur IV. contra II. Conclusionem, Auctoritas Scripturae.
  • Matth. XXVI. dicitur: Hic est sanguis meus novi Testamenti, qui pro multis effundetur.
  • Ad Hebr. IX. Christus semel oblatus est ad multorum exhaurienda peccata.
Ergo Christus non pro omnibus est mortuus.
Resp.:
R. I. Omnes ac singuli homines vere sunt multi, et saepe Scriptura multorum nomine omnes intelligit.
  • Sic Apostolus de peccato Adami ad Rom. V. ait: Unius delicto multi mortui sunt, id est, omnes.
  • Et Christus Matth. X. Multis passeribus meliores estis vos.
R. II. D. C.
  • Ergo Christus non est mortuus pro omnibus, quantum ad efficacem meritorum suorum applicationem, et assecutionem vitae aeternae, C. C.
  • Quantum ad sufficientem mortis suae oblationem pro salute omnium, N. C.
Theologia dogmatico-polemica qua adversus veteres novasque haereses. tract. 4 [de peccatis], articulus 1, controversia 1, obj. 1 / num. 16 (Romae 1820. tom. 4. p. 31-32)
Obj.
Dices. Apostolus ad Rom. Cap. V. v. 19. scribit: Sicut per unius hominis inobedientiam peccatores constituti sunt multi etc. Ergo peccatum Adami intravit in mundum, non propagatione, sed tantum imitatione. P.C. Si ob Adami inobedientiam homines propagatione constituerentur peccatores, Apostolus non dixisset multi, sed omnes. Ergo.
Resp.
R. C. A. N. C. Ad probat. N. A. In Scripturis saepe omnes dicuntur multi, v.g.
  • Genes. Cap. XVII. Patrem multarum gentium posui te;
    cum tamen Cap. XXII. dicatur: In semine tuo benedicentur omnes gentes.
  • Matth. Cap. XXVI. Hic est enim sanguis meus novi testamenti, qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum.
    Apostolus vero 1. ad Timoth. Cap. II. ait: Qui dedit semetipsum redemptionem pro omnibus.
Praeterea Apostolus in eodem Capite utrumque dixit, et multos, et omnes.
  • v. 12. Et ita in omnes homines mors pertransiit, in quo omnes peccaverunt.
  • v. 18. Igitur sicut per unius delictum in omnes homines in condemnationem etc.
  • Et II. ad Cor. Cap. V. Quoniam si unus pro omnibus mortuus est, ergo omnes mortui sunt: Et pro omnibus mortuus est Christus.
 
 
SCIO DE SAN MIGUEL, Felipe (1738-1796), bishop, theologian, exegete, translator.
on Isaiah 53:12b ["he has borne the sins of many"] (La Biblia, Madrid, 1796, vol. xii, p. 309)
sins of many = of all, as it is often used in the Scripture.Los pecados de muchos, de todos, como se usa freqüentemente en las Escrituras.
on Daniel 12:2 ["many will awake"] (La Biblia, Madrid, 1797, vol. xiv, p. 446)
"Many", he wanted to said "all, who died, who will be many." See Matthew 26:28, Romans 5:19Muchos quiere decir, todos los muertos, que seran muy muchos. Véase S. MATHEO XXVI. 28. Roman. V. 19.
on Matthew 20:28 ["a ransom for many"] (La Biblia : del Nuevo Testamento, Madrid, 1797, vol. 1, p. 164)
In greek "lytron anti pollón", a ransom for many, that is for all. Matthew 26:28, Romans 5:15,19.El Griego: λύτρον ἀντὶ πολλῶν, precio de rescate por muchos. Esto es, por todos. MATTH. XXVI 28. Roman. V. 15. 19.
 
 
SGAMBATI, Andrea (c.1740-1805), OFMConv.
De Theologicis Institutis, lib. xx, cap. iv (ed. 1826, vol. IX, p. 161)
Objicies 1. Passim in Scripturis asseritur, Christum non pro omnibus, sed pro multis suum sanguinem effudisse; ita Matth. 20. v. 28. Christus ipse ait: Filius hominis non venit ministrari; sed ministrare, et dare animam suam redemptionem pro multis. Et ibidem c. 26. v. 28. Hic est enim sanguis meus novi testamenti, qui pro multis effundetur in remissionem pcccatorum. Denique Paulus ad Hebr. 9. v. 28. scribit: Christus semel oblatus est ad multorum exhaurienda peccata. Dicendum ergo videtur, quod pro solis Electis mortem obierit.
Resp. that Scripture in quoted places by word "many" understands all, as it was said in lib. 13, c. 6. ad. 3 argum. [about Rom 5] ...Resp. quod Scriptura citatis in locis multorum nomine omnes intelligat, sicut ex dictis eruitur in lib. 13. c. 6. ad 3. argum. Ceterum praefati textus exponi possunt de efficaci et consequente ejusdem mortis applicatione, quae ad solos spectat Electos; quin tamen generali omninm Redemptioni praejudicium inferatur, et quin negetur sincera Christi voluntas circa omninm salutem, et sufficiens mortis ejus Oblatio, quam alibi saepe Scriptura commemorat. Et hoc in sensu Catechismus Romanus p. 2. c. 4. n. 24. scribit, recte factum, ut non diceretur, Christum pro universis sanguinem effudisse; cum hoc loco tantummodo de fructibus passionis sermo esset, quae salutis fructum delectis solum attulit. Atque haec quidem responsio plura alia loca, quae a Jansenianis objiciuntur, exponit, et cum adductis supra textibus expedite conciliat.
 
 
POHL, Andrzej (1742 - 1820), C.M., theologian, missionary
Institutiones theologiæ dogmaticæ. De Deo, cap. III (Vilnae in Litvania: 1809, vol. 1, p. 279-280)
Objicies. [...] in Sacris literis Christus dicitur mortuus non pro omnibus, sed tantum pro multis. Sic Math: cap. 20. Filius hominis venit dare animam suam redemptionem pro multis, et cap: 26. Hic est sanguis meus, qui pro multis effundetur. Certé pro iis dumtaxat mortuus est Christus, pro quibus in sua passione oravit. Porro pro solis praedestinatis oravit Christus, quemadmodum legitur Joan: cap: 17. Non pro mundo rogo, sed pro his, quos dedisti mihi, quia tui sunt.
Resp: [...] etsi in aliquibus locis Sacrae Scripturae dicatur Christus mortuus pro multis, in aliis etiam dicitur mortuus pro omnibus et ubi dicitur pro multis, ibi per multos intelliguntur omnes, ita docet Augustinus Libro 2do Operis imperfecti cap. 175. Non repugnare omnibus multos, quia ipsi omnes non pauci, sed multi sunt. Et Theophilactus in Mathaeum. Pro multis dicit effundi, hoc est pro omnibus, sunt enim et omnes multi. Et certe quamquam Christus alicubi pro solis Apostoli ac electis oraverit, alibi tamen pro omnibus orasse describitur. Sic Joan. cap. 17. Non pro eis autem tantum rogo, sed et pro eis qui credituri sunt per vеrbum eorum in me, et ibidem orat: ut mundus credat, quia tu me misisti. Luc. cap. 23. orat pro suis tortoribùs, dubitari autem non potest, quin multi ex illis reprobi fuerint. Unde Augustinus Serm. 4. de Sanctis. Christus iniquit: in Cruce pendens pro omnibus oravit, et omnibus veniam postulavit.
 
 
PETITE, Anselmo (1744-1805), O.S.B., theologian, exegete, translator.
on Matthew 20:28 ["ransom for many"] (Los Santos Evangelios, Madrid 1788, p. 84):
The word many signifies the same as all, and doesn't exclude anyone. St. Paul 2 Corinth. 5:14-15; 1 Timothy 2:6La palabra muchos significa lo mismo que todos, y no excluye alguno. San Pab. 2 Corint. 5, v. 14. 15; 1 ad Timoth. 2 v. 7
on Mark 14:24 ["shall be shed for many"] (Los Santos Evangelios, Madrid, 1788, p.196):
"For many" signifies the same as "for all."Por muchos significa lo mismo que por todos.
 
 
HAYD, Stephan (1744-1802), O.S.B., theologian, philologian, exegete.
Introductio hermeneutica, sect. II, §. LXVII ["synecdoche"] (Vindobonae : Trattner, 1777, page 216).
Synecdoche speciei ... particular for universal ...Synecdoche speciei pro genere, vel particularis pro universali, quæ utraque ut præcedens.
... e.g. many for all is read: Matthew 20:16, 20:28, 26:28; Romans 5:15,19; etc.Ex signis dignoscitur, dum v.g. Multi pro omnibus leguntur. Matth. XX. 16. 28. XXVI. 28. Rom. V. 15. 19. etc.
 
 
SARTORI, Tiberius (1747-1798), O.S.B., theologian, philologian, exegete.
Hermeneutica, art. 2, cap. 1, §. 3, can. II (ed. 1783, pag. 144)
Seneodoche speciei pro genere, vel particularis pro universali, tum ex signis, tum ex vocibus particularitatem exprimentibus dignoscitur. Ex signo, dum v.g. Multi pro omnibus leguntur. Dan 12. v. 2. Multi de his, qui dormierunt in terrae pulvere, evigilabunt; alii in vitam aeternam, et alii in opprobrium etc. Confer. Joan. 5. v. 28. ... Haud absimili ratione Matthæus c. 20. v. 28. vocem πολλοι, multi, usurpare per Synecdochen speciei voluit, ita disserens: venit dare animam suam pretium redemptionis pro multis h. e. omnibus, ut explicat Apost. II Cor. 5. v. 15.
 
 

WIEST, Stephan (1748-1797), O. Cist., theologian. [vita]


for many, i.e. ...
>>SHOW<<
>>SHOW<<
 
 
[TO_DO_effunditur|forma]
BAUER, Bernhardin (1752-1820), O.S.B., theologian
TODO Theologia Universa Dogmatica, Historica, Critica. Wirceburgi : Blank, 1789. 1132 s.
 
 
MOHREN, Johannes (1754-1836), theologian.
Expositio ss. missæ atque rubricarum seu Catechismus liturgicis. (Augustae Trevicorum. 1847. p. 310)
Qui pro vobis: sumentibus, et pro multis: omnibus, qui profecto multi sunt, quoad pretii utpote infiniti superabundantiam. Pro multis vero strictim quoad ejusdem pretii applicalionem. Effundetur in remissionem peccatorum: Christus enim peccata nostra ipse pertulit in corpore suo super lignum, cujus livore sanati estis, 1ma Petri 2dn. Qui etiam dedit semetipsum redemptionem pro omnibus 1ma Tim. 2. Qui delevit, quod adversum nos erat chyrographum decreti, quod erat contrarium nobis, et ipsum tulit de medio, affigens illud cruci, ad Coloss. 2. unde est, ipse propitiatio pro peccatis nostris, non pro nostris autem tantum, sed etiam pro totius mundi 1ma Joann. 2.
 
 
RUTTER, Henry (1755-1838), exegete.
on Matthew 20:28 / Mark 10:45 (Evangelical Harmony, cap. 104; ed. London, 1803, p. 161)
and to give his life a redemption for many*
* That is for all, in the scripture style. See St. Paul, 1 Tim. ii. 6.
on Matthew 26:28 / Mark 14:24 / Luke 22:20 (Evangelical Harmony, cap. 130; ed. London, 1803, p. 279)
FOR MANY. St. Luke and St. Paul, instead of many, say for you, and both are joined in the canon of the mass. St. Euthymius observes, that for many, has the same meaning as for all mankind; for the new alliance was made with all, the former with the Jews only.
 
 
LIEBERMANN, Bruno Franz Leopold (1759-1844), theologian
lib. IV [de generis humani redemptione], pars. III, caput. II, prop. III, obj. I (Institutiones theologicae, Paris-Lovanii, 1840, tom. 4, p. 506)
ARGUM. I. Matth. XX, 28. Christus ipse ait: Filius hominis venit, dare animam suam redemtionem pro multis. Matth. XXVI, 28.: Hic est sanguis meus novi testamenti, qui pro multis effunditur. [...] Ergo etc.
RESP. AD I. ET II. Non repugnat, omnes esse multos, et multos omnes. Aliis enim Scripturae locis expresse asseritur, Christum mortuum esse pro peccatis totius mundi: eum esse Redemptorem omnium, maxime fidelium; I Timoth. IV. — Textus objecti non magis restrictionem continent, quam Apostoli verba ad Rom. V.: Per unius delictum peccatores constituti sunt multi. Haec de originali culpa dicta sunt, quam adversarii non diffitentur ad omnes et singulos homines transiisse.
lib. VI [de sacramentis], pars. III [de sanctissimo Eucharistiae Sacramento], cap. 2, art. 2, §.2. q. III, n. 2 (Institutiones theologicae, Paris-Lovanii, 1840, tom. 4, p. 396)
Verba ista: Qui pro vobis, et pro multis effundetur, nullus Evangelista habet simul; sed Matthaeus et Marcus dixerunt, pro multis; Lucas et Paulus, pro vobis. Ecclesia illa conjunxit, ut declaret haec verba pro vobis, etiamsi ad personas Apostolorum dicta videantur, non tamen individue accipienda esse, sed generaliter, ut sit sensus: Pro vobis, id est, pro hominibus. Hinc S. Lucas dixit: Pro multis. Constat autem ex aliis Scripturae locis (Rom. V.), multos etiam poni pro omnibus.
 
 
WITTMANN, Georg Michael (1760-1833), bishop, theologian.
in his exegetical lectures published by his disciple Johann Michael Sintzel (1804-1889)
Des gottseligen Bischofes Georg Michael Wittmann Erklärung der heiligen Evangelien, der Apostelgeschichte und einiger Briefe des heiligen Paulus (Regensburg: 1844, p. 540)
Der heilige Paulus schreibt: Si unius delicto multi: das sind Alle; denn Alle haben peccatum originale; – ita gratia abundavit in plures. – Das sagt Christus: Hic est calix sanguinis, qui pro vobis et pro multis effundetur. Diese multi sind omnes.
 
 
AMAT, Félix Torres (1772-1847), bishop, theologian, exegete. His translation of Bible "is said to have been taken from a manuscript of Father [José Miguel] Petisco [1724-1800], S.J." (CE)
Dictionary from Notes : "Many" (Notas generales puestas en forma de diccionario, Madrid, 1830, p. 48)
MANY. In Scripture sometimes is used to signify all. The voice RABBIM, which the Vulgate translates MULTI or PLURES, means MULTITUDINES, that is, the multitude : and totality (as St. Augustine says), which is rightly often called many/multitude. Lib. VI. cont. C. Jul. 23. Matt. 26:28, Mark 14:24. Rom. V. 15.MUCHOS. En la Escritura, alguna vez suele siguificar todos. La voz Rabbim, que en la Vulgata se traduce multi, ó plures siguifica multitudines, esto es, la muchedumbre : y la totalidad (como dice San Agustin) suele llamarse con razon muchedumbre. Lib. VI. cont. Jul. c. 23. Math. XXVI. 28. Marc. XIV. 24. Rom. V. 15.
transl. and note to Isaiah 53:12 (La Sagrada Biblia, Paris 1836, vol. IX, p. 210)
Therefore will I distribute to him a great multitude of nations, and he shall divide the spoils of the strong, because he hath delivered his soul unto death, and was reputed with the wicked: and he hath borne the sins of all*, and hath prayed for the transgressors.Por tanto le daré como porcion, ó en herencia suya, una gran muchedumbre de naciones; y repartirá los despojos de los fuertes : pues que ha entregado su vida á la muerte, y ha sido confundido con los facinerosos, y ha tomado sobre sí los pecados de todos*, y ha gorado por los transgresores.

* See "MANY" in Dictionary from Notes.

* Véase Muchos en el Diccionario de notas.
transl. and note to Daniel 12:2 (La Sagrada Biblia, Paris 1836, vol. XI, p. 288)
And the multitude* ... shall awake ...
* Rom 5:19. See "MANY".
Y la muchedumbre* ... despertará ...
Rom. V. v. 19. Véase Muchos.
transl. and not. to Matthew 26:28 (La Sagrada Biblia, Paris 1836, vol. XIII, p. 134)
... which shall be shed for many* ...
* Zach. XIII. v. 7. See Many.
... la cual cerá derramada pro muchos* ...
* Zach. XIII. v. 7. Véase Muchos.
transl. and not. to Romans 5:15a (La Sagrada Biblia, Paris 1836, vol. XIV, p. 149)
... many* ...
* See Many.
... muchos* ...
* Véase Muchos.
 
 
PANZUTI, Biagio [Blasius Panzuti] (1773-1846), C.SS.R., theologian, moralist.
Theologia moralis A. M. de Ligorio in institutiones redacta. lib. 5 [de peccatis], tract. 1 [de peccato originali], cap. 1 [De existentia peccati originalis.]
(Theologia moralis A. M. de Ligorio in institutiones redacta. Neapoli: 1824, vol. III, p. 36-37)
Ex ep. ad Rom. 5.
    Per unum hominem peccatum in hunc Mundum intravit, et per peccatum mors; et ita in omnes homines mors pertransiit, in quo omnes peccaverunt.
Et paulo infra:
    Per inobedientiam unius hominis peccatores constituti sunt multi.
Multos autem dicit, quos ante dixerat omnes, quia omnes homines revera multi sunt, ut D. Aug. disserit:
    Etiam namque de Abraham, cui promissae fuerant omnes gentes illis verbis:
      In semine tuo benedicentur omnes gentes;
    dictum est alio loco:
      Patrem multarum gentium posui te.
    Est autem sanus intellectus, ideo sic locutam Scripturam, quia possunt esse utique omnia, quae non sunt multa, sicut omnia dicimus Evangelia, et tamen brevi numero, idest quaternario continentur. Et rursus possunt aliqua esse multa, non tamen omnia, sicut multos dicimus credere in Christum, nec tamen omnes credunt
    (l. 6. contr. Jul. c. 14).
Accedit, vocem multi accipi nonnumquam in Scripturis pro omnes;
  • Ut Lucae c. 7.: Remittuntur ei peccata multa, idest omnia.
  • Matth. 20.: Venit Filius hominis dare animam suam redemptionem pro multis, idest pro omnibus.
  • Et c. 26.: Hic est sanguis meus, qui pro multis effundetur, idest pro omnibus.
 
 
HAYDOCK, George Leo (1774-1849), exegete. "His edition of the Douay Bible with extended commentary, originally published in 1811, became the most popular English Catholic Bible of the 19th century on both sides of the Atlantic." (W).
His commentaries are from great part mere quotations of older exegetes. Here in both cases he quoted Witham (c.1667-1738).
to Matthew 26:28 (New York, 1852, p. 1308)
For many. S. Luke and S. Paul, instead of many, say for you. Both are joined in the canon of the mass. Euthymius says, for many, is the same as for all mankind. This new alliance was made with all, and the former with the Jews only. (Witham)
to Hebrews 9:28 (New York, 1852, p. 1593)
To exhaust the sins of many. That is, of all, according to the style of the Scriptures. When he came first, he took upon him the load of our sins; but at his second coming, at the end of the world, he will come in a quite different manner, not as laden with our sins, not after the similitude of a sinful man, not to redeem us, but with great power and majesty to judge all men. (Witham)
 
 
GOLDWITZER, Franz Wenceslaus (1778-1840), theologian.
Compendium dogmatum christiano-catholicorum systematicum, 1824, p. 338
Matth. 26:28 "For this is my blood of the new testament, which shall be shed for many unto remission of sins (ἐκχυνόμενον εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν)" cf. Mark 14:24; Luke 22:20;Matth. 26, 28 : "Hic est enim sanguis meus novi testamenti, qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum (ἐκχυνόμενον εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν)" cfr. Marc. 14, 24; Luc. 22, 20;
  • shedding blood = death,
  • effusio sanguinis = mors,
  • which (for) many = (for) all (unto the) remission of sins is earned.
  • qua multis = omnibus remissio peccatorum procuratur;
ibid. page 340
ad Hebr. 9, 28: "Christus semel oblatus est (ἅπαξ προσενεχθεὶς scil. tanquam victima) ad multorum (=omnium) exhaurienda peccata"
 
 
MAI, Angelo [MAIO] (1782—1854), S.J., cardinal and celebrated philologist and learned in patrology (he published from Vatican manuscripts many texts, that have been never printed before him).
M. Tulli Ciceronis De re publica, ed. Rome 1822 [addresed to pope], p. 93, note 4.
Word MULTI sometimes signifies all, as it is learnedly showed by Augustine (against Julian vi.80 and in C.D. xx.23), whose authority is now very taken from Cicero incrementing.Vocabulo multi interdum significari omnes perdocte demonstrat Augustinus contra Iulianum lib. Vl. 80, et C.D. xx. 23; cuius auctoritas magnum nunc accipit a Cicerone incrementum.
So also theologians understand in the Sacred ScripturesSic etiam in sacris litteris theologi intelligunt
  • Matthew 26:28 "which shall be shed for MULTI", that is "for all".
  • Matth. xxvi. 28: qui pro multis effundetur, id est pro omnibus.
  • And Daniel 12:2: MULTI shall awake, i.e. all.
  • Et Dan. xii. 2: multi evigilabunt, id est omnes.
Note: This possible connection between Cicero's "De republica" and Augustine's "De civitate dei" is very intereting observation, because Augustine read this book, and it is even this very Augustine's book in which he most frequently referred to that Ciceron's one (cf. De Civitate Dei: lib.2,cap 9,11,12; lib.3,cap.15; lib.5,cap.13; lib.14,cap.23; lib.19,cap.21; lib.22,cap.4,6,28).
 
 
Doctrina de fé, comprobada por las dos fuentes, la Escritura y la Tradición : obra util a toda clase de personas, arreglada al efecto por D.L.B.
Sobre un
Manual de Teología Dogmatica, que escribió en latin un Padre de la Compañía de Jesús, en 1716.
Barcelona : Impr. de Bergnes y Cª., 1832. p. 132
Moreover, the words that Luke says in Ch. 22, v. 19 and 20: is given for you; shall be shed for you, or those of Matthew, chapter 26, v. 28: which shall be shed for many for the remission of sins [...] not only for the Apostles, but for all; since the word "many," in the Scripture, often signifies all, as the Saint Fathers expose in BellarmineA mas, las palabras que dice san Lúcas en el cap. 22, v. 19 y 20: se da por vosotros; se derramará por vosotros, ó las de san Mateo, capítulo 26, v. 28: la cual será derramada por muchos para remision de los pecados [...] no solamente por los Apóstoles, sino por todos; pues la palabra muchos, en la Escritura, suele significar todos, como lo esponen los Santos Padres en este lugar de Belarmino
 
 
BOUVIER, Jean-Baptiste (1783-1854), bishop, theologian. "Bouvier's treatment of moral theology is remarkable; he took a decided stand against Jansenism and adopted the doctrines of St. Alphonsus. [...] Pius IX conceived the highest esteem for him and invited him to be present at the definition of the dogma of the Immaculate Conception. [...] Bouvier readily consented to submit his work to the corrections of the theologians appointed by Pius IX. Their revision resulted in the eighth edition (1853)." (CE)
Institutiones theologicæ ad usum seminariorum, tract. de gratia, sectio VII, prop. II, Obj. 1 (Paris, 1834, vol. II, pag. 325; also in revised version: Paris, 1856, vol. II, pag. 360)
Obj. Matth. xxvi, 28: Hic sanguis meus qui pro multis effundetur : ergo Christus pro multis, non vero pro omnibus mortuus est.
R. Nego conseq. Nam multi pro omnibus hic sumuntur, quia simul sunt omnes et multi. Unde S. Aug. lib. 2. Operis imperfecti cap. 175: Ad hoc jam responsum est, non repugnare omnibus multos, quia ipsi omnes, non pauci, sed multi sunt.
Quidam distinguunt textum, et dicunt sanguinem Christi et pro multis efficacia redemptionis effusum fuisse et pro omnibus sufficientia pretii: hoc quidem verum est, et doctrinae quam tuemur optime congruit.
 
 
GENOUD, Antoine Eugène (1792-1849), catholic translator. Although his translation is ofter rather only paraphrasy.
Mark 10:45 (Sainte Bible. Tomus XVIII. Lyon : Chez prérisse frères, 1822. [415 pp], p. 385)
Car le Fils de l'homme même n'est pas venu pour être servi, mais pour servir et donner sa vie pour la rédemption de la multitude.
Mark 14:24 (Sainte Bible. Tomus XVIII. Lyon : Chez prérisse frères, 1822. [415 pp], p. 392)
Et il leur dit: Ceci est mon sang, le sang de la nouvelle alliance qui sera répandu pour la multitude.
 
 
GOUSSET, Thomas Marie Joseph (1792-1866), bishop, cardinal, theologian.
He was editor of Bergier's dictionary (Besancon, 1838), and also following passage of his textbook of theology is very similar to passage of Beriger. Morever, it was shortly after first publication of following text-book, when dignity of cardinal was conferred him, for "his wide knowledge and the soundness of his doctrine and numerous works" (CE).
Théologie dogmatique, De l'incarnation, cap. 5 / num. 408 (Paris 1850, vol. 2, p. 280; Paris 1861, vol. 2, p. 279-280)
Satisfaire à la justice divine, c'est réparer l'injure que nous avons faite à Dieu par le péché, et rentrer en grâce avec lui. Or c'est un dogme catholique que Notre-Seigneur Jésus-Christ a satisfait pour nos péchés et qu'il nous a rachetés, en payant luimême le prix de notre rançon. Suivant le prophète Isaie, le Sauveur du monde s'est véritablement chargé de nos langueurs, et il a porté nos douleurs; c'est pour nos iniquités qu'il a été couvert de plaies; il a été brisé pour nos crimes; le châtiment qui devait nous procurer la paix est tombé sur lui, et nous avons été guéris par ses blessures. Le Seigneur a mis sur lui l'iniquité de nous tous: Doininus posuit in eo iniquitatem omnium nostrum (Voyez le texte d'Isaie, ci-dessus, n° 390).
Jésus-Christ lui-même dit que «le Fils de l'homme n'est pas venu pour être servi, mais pour servir, et donner sa vie pour la rédemption de plusieurs
(Filius hominis non venit ministrari, sed ministrare, et dare animam suam redemptionem pro multis. Saint Matthieu, c. xx, v. 28);
»
pro multis, c'est-à-dire pour la multitude des hommes, pour l'universalité du genre humain.
«Ceci est mon sang de la nouvelle alliance, qui sera répandu pour plusieurs en rémission des péchés
(Hic est enim sanguis meus Novi Testamenti, qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum. Ibidem, c. xxvi, v. 28).
»
 
 
PERRONE, Giovanni (1794-1876), S.J., "professor of dogmatic theology at the Roman College [Collegio Romano], [...] consultor of various congregations, and was active in opposing the errors of George Hermes, as well as the discussions which ended in the dogmatic definition of the Immaculate Conception" (Catholic encyclopedia)


>>SHOW<<




 
 
PERRONE, Giovanni (1794-1876), S.J., theologian.
Praelectiones theologicae quas in collegio romano S.J habebat. De Deo. part. III, cap. II / num. 516-517 (Barcinone: 1860, vol. 2, p. 432)
Scriptura in casu nostro hac vocem limitat, si expresse affirmat Christum pro multis dumtaxat mortuus esse; atqui...
  • Etenim Matth. XX, 28, Christus testatur se venisse animam suam dare redemptionem pro multis;
  • et cap. XXVI, 28: Hic est sanguis Novi Testamenti, qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum,
  • seu prout legitur apud s. Lucam cap. XXII. 20: Qui pro vobis fundetur,
  • et Hebr. IX, 28: Christus semel oblutus est ad multorum exaurienda peccata.
Ergo.
Resp. Dist. maj.
  • Si expresse affirmet Christum pro multis mortuum esse, ita ut vox multis supponat pro omnibus, C.;
  • pro multis tantum, subdist.:
    • effective, C.;
    • affective, N.
Dist. pariter minorem. Itaque observat ¡psemel Augustinus, Op. imperf., lib. II, cap. 175: «Non repugnare omnes multos significare, quia ipsi omnes non pauci, sed multi sunt.» Deinde concedimus Christum reipsa, quoad effectum seu salutem in actu secundo, non mortuum esse nisi pro multis, quia de facto non omnes salvantur; sed contendimus eum, quoad affectum seu intentionem suam in ordine ad media salutis omnibus obtinenda et applicanda, pro omnibus, nemine excepto, mortuum esse. Quod si non omnes salvantur id ex culpa solum reproborum est*.
Nec praetereundum est, ex collatione textus s. Matthaei cum textu s. Lucae evidenter constare, Christum etiam pro reprobis sanguinem fudisse; siquidem Judas reprobus, prout fert cornmunis sententia, erat unus ex communicantibus, et tamen Christus dicit: Pro vobis fundetur. Ergo.

* Atque hic illorum solutio, quam plures tamen dare solent, non videntur saits accurata quum dicunt Christum mortuum esse pro omnibus quoad sufficientiam, non tamen quoad efficientiam sive effectum. Si enim sermo esset tantum do sufficientia pretii a Christo soluti, jam nulla superesset controversia cum jansenistis. Ipsi enim ultro dant pretium sanguinis Christi sufficiens esse ad omnium solvenda peccata, imo et dam natorum et daemonum etiam. Sed controversia est utrum Christus tale pretium solverit ad pro merendum omnibus gratias necessarias ad salutem, nec ne; et praeterea an eas ita promeruerit ex intentione eas reipsa omnibus соnferendi, et non solum offerendi, quin reipsa tribuat, ut non nulli autumant.
 
 
KENRICK, Francis Patrick (1796—1863). bishop, theologian, exegete.
Theologiæ dogmaticæ. tract. VII [De redemptione], n. 204-205 / c. VIII [De morte Christi pro omnibus], Objectiones solvuntur
(Philadelphiae: Johnson, 1840, vol. ii, p. 254; Theologia dogmatica. Mechliniae: 1858, vol. ii, pp. 202-203)
204. Obj. 3.
    De calice dixit Christus:
    • "Hic est sanguis meus qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum" (Matt. xxvi. 28).
    Nisi electos designare voluisset, nulla erat ratio cur sic loqueretur.
205. Resp.
  • Omnes eo loci intelliguntur; ratio autem verosimilis cur multis vis tanta tribuatur, est quia unius Christi cum caeteris omnibus hominibus tacita fit comparatio: περὶ πολλῶν (Bloomfield in Matt. xx. SS). Sic apud profanos scriptores: "Unum pro multis dabitur caput" (Æn. v. 815). Constat quidem multos et omnes aliquando permutari. Sic Daniel: "Multi de his qui dormiunt in terrae pulvere, evigilabunt" (Dan. xii. 2) : quod de omnibus affirmat Joannes (Joan. v. 28). Apostolus ait: "in omnes homines mors pertransiit" (Rom. v. 12), quos tamen multos deinceps designat (Vers. 15. Vide etiam Vers. 18. 19). Augustinus idcirco notat "non repugnare omnibus multos, quia ipsi omnes non pauci, sed multi sunt" (L. ii. op. imperf. с. 175).
  • Caeterum optime animadvertit S. Thomas Aquinas: "Pro multis et pro omnibus sanguis effusus est; quia si consideretur sufficientia, ipse est propitiatio pro peccatis nostris, et non tantum pro nostris, sed et totius mundi: sed si consideremus effectum, non habet effectum nisi in iis qui salvantur, et hoc ex culpa hominum" (Comm. in hunc locum).
on Matthew 26:28 (The Four Gospels. New York: 1849, p. 190)
[...] which shall be shed* for many** unto remission of sins.

* The present participle is in the text. The Hebrews often express the future in this way. Supra. v. 2. Infra. v. 45.
** Many may embrace all, or may be understood of those who actually receive pardon.
Note: in both mentioned verses 2 and 45 there is a greek word παραδίδοται, which is 3th person singular of present passive indicative, but in Clement's Vulgate translated in future tense, namely: "tradetur" (which is the same grammatical cathegory as our "effundetur").
 
 
PATRIZI, Francis Xavier [Francesco Saverio] (1797-1881), S.J., exegete, theologian
to Mark 10:45 (In Marcum commentarium. Romae : Spithoever, 1862. pag. 143-144)
Pro multis. Frustra sunt qui his verbis abutuntur ut vincere conentur non pro omnibus hominibus Christum mortuum esse. Mitto quod id necessario consequatur e quamplurimis locis Novi Testamenti (Io. I, 9. 16; XVII, 2; Act. XVII, 30; Rom. V, 18; XI, 32; I Tim. II, 4; IV, 10; Tit. II, 11; Hebr. XII, 8; II Pet. III, 9.), mitto quod Paulus id apertissimis verbis affirmaverit (Rom. VIII, 32; II Cor. V, 14. 15; I Tim. II, 6.). Illud satis sit animadvertere, nomina multos et omnes contraria non esse, neque inter se pugnare, neque alterum altero excludi; quasi vero quum multos dicimus, hoc ipso negemus esse omnes. Dic ita: Multi conflagrante Pentapoli perierunt; num sequitur ut non omnes illius regionis incolae? Multi, qui Israelitas insequebantur, in mari sunt demersi; num, qui ita loquitur, aliquos evasisse dicit? Scilicet, et omnes et multi quum fuerint qui interierunt, utrumvis nomen usurpari posse. Res contrario exemplo evidentior fiet. Omnes homines ex arca Noae post universale diluvium exierunt; sed quidem certe numero paucissimi. Apprime e re nostra est locus, in quo Paulus homines, quibus tum Adae culpa obfuit tum Christi iustitia profuit, primo omnes deinde multos fuisse ait (Rom. V, 18. 19.). ltaque Christus mortem oppetiturus pro omnibus hominibus, qui numero multi utique sunt, omnino ad veritatem loquutus est quum praedixit daturum se animam suam redemptionem pro multis.
to Mark 14:24 (In Marcum commentarium. Romae : Spithoever, 1862. pag. 195)
Pro multis. Lege quae diximus de voce multis in Marc. X, 45.
De interpretatione scripturarum sacrarum, lib. 1, cap. VI, regula III, §1 / n. 148 (Romae 1844, p. 90-91)
Sic omnes quandoque non esse nisi plures (Ps. LII, 4; CXV, 11) statim percipimus, minas quoque ac promissiones interdum haberi sub certis quibusdam conditionibus, quae verbis non exprimuntur (Is. xxxviii, 1; Ion. iii, 4), multum, magnum et similia de Deo dicta tantumdem valere ac infinitum (Num. xiv,18; Ps. XLVII,2). ... atque exponamus; ut si negares Christum de omnibus hominibus a se redimendis loquutum esse, ubi narravit, se venisse dare animam suam redemptionem pro multis (Matth. xx,28)
 
 
GLAIRE, Jean-Baptiste (1798–1879), theologian, exegete, philologist.
on Matthew 20:28 (La sainte Bible: Nouveau Testament. Paris: 1861, p. 40)
D'un grand nombre;
  • c'est-à-dire de tous, de tout le monde (ce qui constitue en effet un grand nombre), comme l'explique saint Jean dans sa première épitre (ii, 2).
  • On pourrait encore entendre cette expression de ceux-là seulement qui, par leur foi et leur conduite vraiment chrétienne, ont une part réelle au mérite du Sauveur, mérite que les autres ont volontairement refusé de s'appliquer.
on Matthew 26:28 (La sainte Bible: Nouveau Testament. Paris: 1861, p. 54)
Pour un grand nombre. Voy Matth., xx, 28.
 
 
SCHWETZ, Johann (1803-1890), theologian.
Theologia dogmatica catholica. §30. (Theologia dogmatica catholica. Viennae: 1858, pag. 134)
Neque expositioni nostrae obest, dicere Apostolum, quod per inobedientiam unius hominis, peccatores constituti sunt multi, πολλοὶ. Nam omnes, πάντες, saepe πολλοὶ, רַבִּים, multi, non tantum apud Scriptores sacros (Cf. Dan. 12, 2.), sed etiam apud Scriptores profanos adpellantur, ut Cicero ait: Siquidem omnes multos appellari placet (De republ. l. 1. c. 26.). Dicit autem Apostolus multos, πολλοὺς, quos mox adpellaverat omnes, πάντες, quatenus uni, τῷ ἑνὶ, opponuntur, disputans contra Judaeos, qui sibi persuadere non poterant, per unum Jesum Christum universam multitudinem, Gentiles atque Judaeos, esse redemtam. Hanc interpretationem unicam veram esse, liquet tum ex versu antecedenti, ubi per unius delictum damnati dicuntur omnes homines πάντες ἄνθρώποι, et versu 12., ubi per unum hominem in omnes homines, εἰς πάντας ἀνθρώπους, mors pertransiisse traditur, quia in illo omnes, πάντες, peccaverunt, tum ex nostri versus ipsius apodosi, ubi per unius Christi obedientiam Deo probati redditi, seu redemti dicuntur οἱ πολλοί; nam certa est S. Scripturae, et speciatim Pauli doctrina, Christum omnes redemisse, pro omnibus mortuum esse (Cf. Rom. 8, 32. 2. Cor. 5, 14. 15. 1. Tim. 2, 6. Joan. 3, 16. 1. Joan. 5, 14. 2, 2.). Accedit per ipsum articulum jam insinuari, sub πολλοῖς universum genus humanum intelligi.
Theologia dogmatica catholica. §69. (Theologia dogmatica catholica. Viennae: 1858, pag. 319)
Porro id enuntiat Joannes B., quo major non surrexit inter natos mulierum (Matth. 11, 11), ubi discipulos suos ad Christum ablegans ait: Ecce agnus Dei, ecce qui tollit peccatum mundi, i. e. videte, hic est ille verus agnus sacrificalis, jussu Dei ipsi immolandus, a Propbetis toties praedictus, sacrificiis Legis praesignificatus, qui non delicta civilia, sed peccata totius mundi, non τυπικῶς, sed revera ablaturus est (Joan. 1, 29). — Idem significat Christus ipse, cum calicem in ultima coena Apostolis porrigens ait: Hic est enim sanguis meus novi testamenti, i. e. quo novum foedus inter Deum et homines sancitur ac confirmatur, qui pro multis effundetur (ἐκχυνόμενον, effusus) in remissionem peccatorum, i. e. qui nobis exbibetur tamquam in remissionem peccatorum pro genere humano effusus, seu ut sacrificium pro peccatis oblatus (Matth. 26, 28. Marc. 14, 24. Cf. 1. Cor. 11, 24.).
Theologia dogmatica catholica. §72. (Theologia dogmatica catholica. Viennae: 1858, pag. 356)
Adnot. Legitur quidem etiam in Scriptura, Christum mortuum esse pro multis (Matth. 20,28): attamen supra jam ostendimus, vocabula πολὺς et πᾶς in SS. Litteris, quando de omnibus est sermo, quorum magnus est numerus, promiscue adhiberi, ita ut Christus dicat, se venisse dare animam suam redemtionem pro multis, et sanguinem suum esse, qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum (Matth. 26, 28), atque Apostolus, Christum semel oblatum esse, ad multorum exhaurienda peccata (Hebr. 9, 28), tantum propterea, quoniam omnes, pro quibus alibi verbis disertissimis Christus mortuus dicitur, numero multi sunt (Cf. Augustin. Op. imperf. l. 2. c. 175. Opp. T. 10. c. 1023). Vel vero in hisce locis, ut certo in aliis quibusdam (Rom. 14, 15. 1. Cor. 8, 11. Apoc. 5, 9.). de redemtione non quoad consilium seu affectum (κατὰ βουλὴν), sed quoad eventum (κατὰ ἐνέργημα) sermo est, quo sensu sane Christus non est pro omnibus mortuus, quum plures sint, quibus meritum passionis ejus non communicetur, quia ab eo recipiendo sua culpa, aut vero per casum aliquem adversum sunt impediti.
 
 
LECHNER, Petrus (1805-1874), OSB, exegete, theologian.
on Matthew 26:28 ["shed for many"] (Die Heilige Schrift des Neuen Testamentes, München-Freising : Abtei St. Vincent, 1881, p. 250)
Johannes I. 2, 2 sagt von Christus: "Dieser ist die Versöhnung für unsre Sünden, nicht aber nur für die unsrigen, sondern auch fur die der ganzen Welt."
Christus bedient sich aber hier des Ausdruckes "Wiele", weil in der hl. Schriftsprache öfter Viele fur Alle gelten. So sagt er auch 20, 28: "Der Menschensohn ist nicht gekommen sich bedienen zu lassen, sondern zu dienen und sein Leben zur Erlösung für Viele hinzugeben."
 
 
RANOLDER, János VI (1806–1875), theologian, bishop, exegete, one of fathers of The first Vatican Council.
Hermeneuticae biblicae generalis principia rationalia Christiana et catholica (Quinque-Ecclesiis: 1838, p. 191-192; Budae: 1859, p. 191-192)
Matth. 20:28 it is said: "son of the man came - to give his life a ransom for many," so 26:28 Christ at the Last Supper said: "This is my blood, of the NT shall be shed for many for the remission of sins," on the other hand 1 John 2:2 teaches: "He (Christ) is the propitiation for our sins: and not for ours only, but also for that of the whole world" and Paul 1 Tim. 2:6 says, "who (Christ) gave himself a ransom for all." Matth. XX, 28. dicitur: „filius hominis venit — dare animam suam, redemtionem pro multis," ita XXVI, 28. Christus in ultima coena dicit: „hic est sanguis meus N. T. qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum;" ex adverso 1 Joan. II, 2. docetur: „ipse (Christus) est propitiatio pro peccatis nostris: non pro nostris autem tantum, sed etiam pro totius mundi;" et Paulus 1 Tim. II, 6. ait: „qui (Christus) dedit redemtionem semetipsum pro omnibus."
The battle is taken away by the use of biblical speaking by the reason of the word "πολλοι many," which sometimes (as Hebrews רבים Dan. 12:2. Ps. 96:1. comp. 6) is put for "all," e.g. Rom. 5:15. says: "by one man's offense many died," where, however, v. 12. now has gone before: "death passed upon all men," so also 1 Cor. 10, 17. 33. πολλοι [many] and παντας [all] is being changed, and finally that Heb. 9:28 it is said: "Christ was offered once to bear the sins of many," that 1 Tim. 2:6. is asserted about "all." And so 11. c. the word "many" can not be taken in the common notion, but in conformity with use of speaking, (and elsewhere, distinctly set forth the doctrine of analogy) is to be taken more widely, namely, for "all."Pugnam tollit usus loquendi biblicus ratione vocabuli „πολλοι multi" quod nonnunquam (uti hebr. רבים Dan. XII, 2. Ps. XCVI, 1. coll. 6.) ponitur pro „omnibus;" uti eg. Rom. V, 15. dicitur: „unius delicto multi mortui sunt," ubi tamen v. 12. jam praecessit: „in omnes homines mors pertransiit;" ita etiam 1 Cor. X, 17. 33. πολλοι et παντας permutantur; denique quod Hebr. IX, 28. dicitur: „Christum semel oblatum esse ad multorum exhaurienda peccata," id 1 Tim. II, 6. asseritur de „omnibus." Itaque 11. c. vox „multi" sumi non potest in vulgari notione, sed conformiter usui loquendi, (et analogiae doctrinae alibi distincte expositae) sumenda est latius, nempe pro „omnibus."
 
 
MAUNOURY, Auguste-François (1811-1898), exegete.
on Hebrew 9:28 (Commentaire sur les Epîtres de saint Paul à Timothée, à Tite, à Philémon, aux Hébreux. Paris: Bloud et Barral, 1882., p. 532)
Sic et Christus semel oblatus est ad multorum exhaurienda peccata.
Le mot multorum est un hébraïsme, qui ne signifie pas une partie considérable d'un tout, mais un tout qui renferme un grand nombre. Multorum équivaut à omnium qui multi sunt. C'est donc comme s'il disait que le Christ est mort pour effacer les péchés de tous les hommes, quelqu'immense que soit leur nombre.
    Notre-Seigneur dit dans le même sens en consacrant le calice: Hic est enim sanguis meus novi testamenti, qui pro multis effundetur. (S. Matth., xxvi.)
    Que si l'on voulait prendre le mot multorum dans le sens partitif, il n'en faudrait pas conclure que Jésus-Christ n'est pas mort pour tous les hommes, mais que tous n'ont pas voulu profiter du sacrifice qu'il a offert pour eux. Saint Chrysostome explique fort bien cette doctrine : Cur multorum et non omnium ? demande-t-il ; et il répond : Quoniam non omnes crediderunt. Pro omnibus quidem est mortuus, ut omnes servaret, quantum ad ipsum attinet. Non omnium autem sustulit peccata, propterea quod ipsi noluerint.
 
 
PÉRONNE, Joseph Maxence (1813-1892), theologian, exegete.
Memoriale Praedicatorum sive Synopsis biblica, theologica, moralis, historica et oratoria Commentariorum R.P. Cornelii à Lapide in Scripturam Sacram. Complectens analysim omnium rerum quae in hisce commentariis enucleantur.. Parisiis : apud Ludovicum Vivès, 1891, t. II, p. 73
Multi saepe capitur pro omnes, XV, 453, 1, 2; XX, 355, 2.
Note: these are referrences to Lapide's commentary to Matthew 20:28 and 1Peter 4:8, where in both cases Lapide affirmed, that word "many" in Matthew 26:28 signifies all - as we quoted above.
 
 
KLOFUTAR, Leonard (Leonard, Lenart) (1819-1901), theologian, exegete.
 
 

TODOforma
BONAL, Antoine (1827-1904), theologian


...for all...
>>SHOW<< >>SHOW<<


 
 
DRAXLER/DREXLER, János Zádori (1831-1887), theologian.
Szent Péter Apostol két levele (Pest: 1861, p. 93)
Christ died once to abolished the sins of all times. Sins: to abolish all our sins, because he himself said: „This is my blood, which for many – i.e. for all – shall be shed for the remission of sins" (Matthew 26). Jézus egyszeri halála, minden idők bűneit eltörölte. Bűnökért: hogy eltörölje mindnyájunk bünét, mert maga mondá: „ez az én vérem, mely sokakért – azaz mindenikért – fog kiontatni a bűnök bocsánatára." (Máté 26.)
 
 
LÉMANN, Joseph (1836-1915) and Augustin (1836-1909), jewish convertits to catholicism, friends of pope Pius IX., their writings were influent also to following popes - especially Pius X.
La cause des restes d'Israël (Lyon-Paris, 1912. p. 235)
With what a thrill as we pronounced, crossing his hands over the chalice, these words are part of the consecration of the Precious Blood: "qui pro vobis et pro multis effundetur in remissionem peccatorum": O good Jesus, O gracious Saviour, shedding Your precious blood has been applied both for the forgiveness of our sins, but now the Precious Blood spread on many children of Israel, over all, as is hoped the powerful prayer of consecration "pro multis effundetur".Avec quel frémissement aussi avons-nous prononcé, en croisant les mains sur le calice, ces paroles qui font partie de la consécration du Précieux Sang, qui pro vobis et pro multis effundetur in remissionem peccatorum ; ô bon Jésus, ô bon Sauveur, l'effusion de votre Précieux Sang nous a été appliquée à tous deux pour la rémission de nos péchés; mais que maintenant ce Précieux Sang se répande sur beaucoup d'enfants d'Israël, sur tous, comme le fait espérer la toute puissante prière de la consécration, pro multis effundetur.
This passage is quoted (with interesting note under line) also in their biography, written by theologian and historian
Joannès Rodéry [Théotime de Saint-Just] (c.1880-c.1950), OFMCap
Les frères Lémann, juifs convertis. Paris: Librairie St. François, 1937. (514 pages), page 236

With what a thrill as we pronounced, crossing his hands over the chalice, these words are part of the consecration of the Precious Blood: "qui pro vobis et pro multis effundetur in remissionem peccatorum": O good Jesus, O gracious Saviour, shedding Your precious blood has been applied both for the forgiveness of our sins, but now the Precious Blood spread on many children of Israel, over all, as is hoped the powerful prayer of consecration (1).

Avec quel frémissement aussi nous avons prononcé, en croisant les mains sur le calice, ces paroles qui font partie de la consécration du Précieux Sang : qui pro vobis et pro multis effundetur in remissionem peccatorum : ô bon Jésus, ô bon Sauveur, l'effusion de votre précieux Sang nous a été appliquée à tous deux pour la rémission de nos péchés, mais que maintenant ce Précieux Sang se répande sur beaucoup d'enfants d'Israël, sur tous, comme le fait espérer la toute puissante prière de la Consécration (1).



(1) The words of consecration "pro multis" means "for the multitude", "for all."

(1) La parole de la consécration « pro multis » signifie pour la multitude, pour tous.

 
 

TODO !
KNABENBAUER, Joseph (1839-1911), S.J., exegete. [vita]


for many
>>SHOW<< >>SHOW<< >>SHOW<<
>>SHOW<<



Note: this was followed also e.g. by Anthony John MAAS (1858-1927), S.J. and also current opponents of "for all" interpretations pointing to missed article and therefere unsufficience of comparation with Romans 5.
 
 
GIHR, Nikolaus (1839-1924), theologian, liturgist.
Das heilige Messopfer: dogmatisch, liturgisch und aszetisch erklärt. (Freiburg in Breisgau: 1922., p. 566)
English translation: The holy sacrifice of the mass; dogmatically, liturgically and ascetically explained. (Freiburg in Breisgau: 1902., p. 640-641)
The concluding words: "which shall be shed for you and for many unto the remission of sins," characterize the sacrificial Blood of Christ as the very source of atonement, pouring forth its floods of grace for the cleanssing and remission of sin for all mankind.Die Schlussmorte: „Das für euch und für viele vergossen wird zur Vergebung der Sünden", charakterisieren Christi Opferblut als Sühnequell, aus welchem Reinigung und Entsündigung über die ganze Menschheit sich ergiesst.
(nowadays this book is used as textbook of liturgy even in sedesvacantists seminaries, see our note to Cekada)
 
 
FILLION, Louis-Claude (1843-1927), P.S.S., theologian, exegete, member of Pontifical Biblical Commission.
on Matthew 26:28 (La Sainte Bible. Évangelie selon S. Matthieu. Paris: Letheilleux, 1898, p. 509)
Which for many, i.e. for all, cf. 20:28, or at least for all of those on who it is applied.Qui pro multis; c'est-à-dire, pour tous, Cf. xx, 28, ou du moins pour tous ceux qui s'en feront l'application.
 
 
TANQUEREY, Adolphe (1854-1932), P.S.S., theologian
Synopsis theologiae dogmaticae specialis, ad mentem S. Thomae Aquinatis, vol. I.: cap. III, art. IV [De operationibus divinis] / num. 139-140 (Parisiis-Baltimore: 1899, vol. 1, p. 164)
There are objected also the words of Christ (John 17:9): "I pray for them, not for the world," but undeservedly, since from that what the Lord this time prayed not for the world, by no means follows He was never prayed for that, especially when afterwards added: "however I pray not only for them, but also for them who through their word shall believe in me ... so that the [ii]world may believe that You sent Me." (20-21), from which is gathered him for the world He prayed, not in so far as is evil, but to receive the faith, which leads to salvation.Objiciuntur etiam verba Christi (Joa. XVII,9) : "Ego pro eis rogo, non pro mundo rogo"; sed immerito, nam ex eo quod Dominus hac vice non oraverit pro mundo, minime sequitur eum nunquam pro illo orasse, praesertim quum postea addiderit: "non pro eis autem rogo tantum, sed et pro eis qui credituri sunt per verbum eorum in me... ut credat mundus quia tu me misisti" (20); ex quo colligitur eum pro mundo orasse, non quatenus malus est, sed ut fidem acciperet, quae ad salutem ducit.
Similarly there are opposed these words of the Lord: "This is my blood of the new testament, which for many shall be shed for the remission of sins " (Matt. 26:28), therefore not for all.Opponuntur pariter haec verba Domini: "Hic est sanguis meus novi Testamenti, qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum" (Matt. XXVI, 28); ergo non pro omnibus.
Answer. the voice many sometimes signifies a great number, and sometimes signifies all, as it is gathered from Ep. to the Romans. (Rom. 5, 18-9) where Saint Paul - discussing about the original sin and the redemption - says: "As the result of one justice in the all men to condemnation ... as by the disobedience of one man's the many were made sinners": from which it is clear that "many and all" are taken in the same sense; the reason is because in this case all certainly were many. Therefore, the sense of the word must be determined from the context or parallel passages; however in many other places it is said that Christ Christ shed his blood for all, as it is evident from the thesis.Resp. vox multi aliquando significat magnam multitudinem, et quandoque significat omnes, ut colligitur ex Ep. ad Rom. (Rom. V, 18-9) ubi S. Paulus de peccato originali et redemptione disserens, dicit: "Sicut per unius justitiam in omnes homines in condemnationem... sicut per inobedientiam unius hominis peccatores constituti sunt multi": ex quo liquet "multi et omnes" eodem sensu sumi; ratio est quia in hoc casu omnes certo multi erant. Igitur sensus hujus vocabuli ex contextu vel parallelis locis determinari debet; jamvero in multis aliis locis dicitur Christum pro omnibus sanguinem suum fudisse, ut constat ex thesi.
Synopsis theologiae dogmaticae specialis, ad mentem S. Thomae Aquinatis, vol. II.: cap. II, art. II / num. 99 (Parisiis-Baltimore: 1899, vol. II, p. 386)
"Which shall be shed for you and for many" ... by these words it is signified that the blood of Christ is poured out not only for the apostles, or the priests, but also for all others who certainly are many. (St. Th. 3. P. q. 78, a. 3.)"Qui pro vobis et pro multis effundetur"... quibus verbis significatur sanguinem Christi effundi non solum pro Apostolis aut sacerdotibus, sed etiam pro omnibus aliis, qui certo multi sunt. (S. Th. 3. p. q. 78, a. 3.)
 
 
LAGRANGE, Marie-Joseph (1855-1938), O.P., founder of famous École biblique et archéologique française de Jérusalem.
translation of Mark 10:45b (Évangile selon saint Marc. Paris: J. Gabalda, 1929. [480 pp], p. 283)
and to give his life a ransom for others.et pour donner sa vie comme rançon pour les autres.
translation of Mark 14:24b (Évangile selon saint Marc. Paris: J. Gabalda, 1929. [480 pp], p. 381)
blood of Testament, which is shed for others.sang, de l'alliance, qui est répandu pour les autres.
 
 
LEVESQUE, Eugène (1855-1944), P.S.S., theologian, biblical scholar.
Revue pratique d'apologétique (Paris: Gabriel Beauchesne, 1920. vol. 30 [1920], p. 427-429)
On lit dans Math., xx, 28 : « Filius hominis venit... dare animam suam redemptionem pro multis (grec: ἀντὶ πολλῶν). » Les mêmes termes se lisent dans le passage parallèle de Marc, x, 45.
Dans Math., xxvi, 28, se rencontre une expression semblable : « Hic est sanguis meus qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum (grec: περὶ πολλῶν ἐκχυννόμενον). Le passage parallèle, Marc xiv, 24, dit équivalemment: ἐκχυννόμενον ὑπὲρ πολλῶν.
Dans les traductions françaises le terme πολλῶν de ces passages est ordinairement traduit par plusieurs, beaucoup, ou un grand nombre. Le Fils de l'homme est venu... donner sa vie pour la rançon de plusieurs (ou de beaucoup ou d'un grand nombre). Mais ces différents termes marquent en eux-mêmes un sens restrictif. Quand on dit, dans ces textes, plusieurs, beaucoup ou un grand nombre, on éveille l'idée d'un nombre plus ou moins considérable placé au dehors de la catégorie énoncée par ces termes. Aussi les commentateurs se voient-ils obligés de faire une remarque au point de vue théologique. Il ne faut pas voir dans ces termes, disent-ils, la confirmation de l'erreur janséniste qui restreint l'étendue de la rédemption. Le Sauveur est mort réellement pour tous les hommes; c'est par leur faute que tous ne profitent pas des mérites de son sacrifice. Ainsi s'exprime Maldonat à propos du texte de Math., xx, 28 : « Credo voluisse Christum non voluntatem suam sed mortis suae fructum declarare. Nam si ejus quidem voluntatem spectes, pro omnibus hominibus, nemine excepto, mortuus est... Si spectes fructum, non ad omnes pervenit, sed ad multos, quia non omnes percipere voluerunt. » Saint Thomas avait donné une semblable explication: « Non dicit pro omnibus, quia quantum ad sufficientiam, pro omnibus, quantum vero ad efficientiam, pro multis, scilicet pro electis. » Certes la remarque théologique est très juste. Mais on ne peut se défendre d'un certain étonnement d'être obligé de recourir à cette distinction pour expliquer ces textes et de ne pas y voir au contraire signalé en premier lieu l'universelle satisfaction du Christ.
En réalité n'en est-il pas ainsi ? Et le mot πολλοὶ (multi) a-t-il bien ici le sens restrictif qu'on lui prête en le traduisant par plusieurs, beaucoup, ou un grand nombre? N'a-t-il pas plutôt le sens indéterminé et général de multitude? Tout en s'arrêtant au sens que nous avons indiqué précédemment, Maldonat reconnaissait comme probable ce dernier sentiment. « Probabilis est responsio quorundam omnes multorum nomine significatos quia πολλοὺς multos graece vocant non tam nomine numerali quam infinito ; quemadmodum latini omnes homines multitudinem appellant. »
C'est bien ainsi, croyons-nous, qu'il faut interpréter πολλῶν, multis, dans les textes de S. Mathieu et de S. Marc qui nous occupent.
Le passage de ces évangélistes : « Filius hominis venit dare animam suam redemptionem pro multis » rappelle la prophétie du serviteur de Yahveh (Isaïe, LIII, 10-11).
    S'il offre sa vie en sacrifice pour le péché Il verra une postérité perpétuelle... Le juste mon serviteur justifiera la multitude dont il portera les iniquités, C'est pourquoi je lui donne en partage la multitude, Il recevra la foule pour sa part de butin, parce qu'il s'est livré à la mort, et qu'il a été mis au rang des pécheurs tandis qu'il portait les fautes de la multitude et qu'il intercédait pour les pécheurs.
Là, où la Vulgate traduit par multos, plurimos et le grec par πολλοὺς, l'hébreu emploie le terme hârabbim, ou rabbim sans l'article. Il a plus d'une fois le sens de multitude. C'est bien le sens ici, où le terme, les pécheurs en géneral, la masse des pécheurs, est mis en parallèle avec hârabbim, la multitude.
Dans le fameux parallèle entre Adam et le Christ, saint Paul, parlant des effets du péché du premier homme et de la satisfaction rédemptrice du second Adam, met en parallèle πάντες, omnes, avec οἱ πολλοί, multi. « Si par la faute d'un seul, la multitude (οἱ πολλοί) meurt, beaucoup plus efficacement la grâce de Dieu et le don accordé dans la grâce d'un seul homme, Jésus-Christ, ont-ils été répandus en abondance sur la (même) multitude. » (Rom., v. 15.) Les multi, οἱ πολλοί, condamnés à la mort à cause du péché, ne sont pas plusieurs, beaucoup, un grand nombre, mais bien la multitude, la masse des hommes. Les οἱ πολλοί, multi du verset 15, ne peuvent être que l'équivalent de tous, πάντες, du verset 12. En traduisant par un grand nombre, on partagerait les hommes en deux catégories, un grand nombre qui serait condamné à mort par la faute d'Adam et le reste, un nombre plus ou moins considérable, qui aurait un autre sort: ce qui est évidemment contre le sens général de ce passage. Donc οἱ πολλοί ne désigne pas ici une majoríté, mais la totalité. Les formules, mises en opposition par l'Apôtre dans ces versets 15 à 19, εἱς, un et πάντες, tous, ou bien εἱς, un et οἱ πολλοί, la masse, la multitude, sont équivalentes. Un est opposé à la multitude, comme un seul est opposé à tous. Οἱ πολλοί, dans la langue de l'Apôtre et aussi du Nouveau Testament, est une façon d'exprimer la masse, la race humaine. S'il passe de πάντες, tous, à l'expression οἱ πολλοί, la multitude, il n'y a pas plus de restriction dans un cas que dans l'autre, dans le verset 19 que dans le verset 18, et dans 15 et 17 et dans 12. La justification est universelle: elle est obtenue en droit pour tous les hommes : mais pour se réaliser en chacun, elle n'attend que l'acte de foi, la libre acceptation de chacun sous l'action de la grâce divine. Aucune limitation n'est indiquée, puisqu'il s'agit ici de la sentence divine valable pour tous. Il en est de même dans les textes cités de saint Mathieu et de saint Marc, qu'il convient de traduire par des termes qui n'impliquent aucune limitation. « Le Fils de l'homme est venu donner sa vie en rançon pour la multitude ». (Math., xx, 28 et Marc., x, 45.) « Ceci est mon sang qui est offert pour la multitude en rémission des péches ». (Matth., xxvi, 28 et Marc., xiv. 24.) Mais on dira peut-être que dans les passages de saint Paul cites plus haut, se trouve l'expression οἱ πολλοί, tandis que dans les textes de saint Matthieu et de saint Marc, πολλοί est employé sans article. Cela ne change pas le sens. Dans la prophétie d'Isaïe (LIII, 10-11) harabbim et rabbim sont équivalents; de même πολλοί est souvent l'équivalent de οἱ πολλοί. Ainsi en est-il dans saint Matthieu xxii, 14 : Multi, πολλοί, sunt vocati, pauci vero electi. On ne veut pas dire qu'un grand nombre sont appelés et que quelques-uns ne le sont pas. Pauci est en opposition avec multi. Il s'agit de l'appel des juifs au royaume de Dieu, au royaume messianique. La masse du peuple, la multitude est appelée, mais un petit nombre seulement (que les prophètes avaient prédit) sont élus et entreront effectivement. Le peuple juif en masse est appelé, mais un petit nombre seulement entrera dans le royaume du Christ, dans l'Eglise.
 
 
DURAND, Alfred (1858-1928), S.J., exegete and expert in semitic languages.
on Matthew 26:28 ["blood...shed for many"]
(Verbum salutis vol I., Evangile selon Saint Matthieu. Paris : Beauchesne, 1923. [558 pp.], p. 481; Paris : Beauchesne, 1948, p. 481). quoted also below by Édouard Massaux
The blood of Christ is "shed for many unto the remission of sins": the sacrifice of a single Redeemer suffices for the salvation of many/great number. "Many" is not opposed to "all" and therefore does not exclude "totality"; but here as in Saint Paul (Rom. 5:19), this term (Greek πολλοί) highlights the value of the redeeming blood and invites one to measure the extent of its happy effects.Le sang du Christ est « répandu pour beaucoup en rémission des péchés » : le sacrifice d'un seul rédempteur suffit pour le salut d'un grand nombre. « Beaucoup » ne s'oppose pas à « tous », et donc n'exclut pas la totalité ; mais ici, comme dans saint Paul (Rom., v, 19), ce terme (grec πολλοί) met en relief la valeur du sang rédempteur et invite à mesurer l'étendue de ses heureux effets.
 
 
KUPKA, Josef (1862-1941), bishop, theologian.
O mši svaté. Dogmaticky a historicko-liturgicky. Praha: Dědictví sv. Prokopa, 1899. [681 pages], p. 485
St. Matthew and Mark have only "for many" (περὶ πολλῶν); st. Luke says only "for you"; Later words refer to these, who are present, while former [words] "for many"Sv. Mt a Mk mají pouze „za mnohé“ (περὶ πολλῶν); sv. Lukáš dí pouze „za vás“; poslední slova prohledaji ku přítomným, kdežto hořejší „za mnohé“
  • in sense for all refer to all men, because all have part in mystical shedding of Lord's blood,
  • ve smyslu „za všechny“ se vztahují ku všem lidem, jelikož všichni mají v mystickém prolévení krve Páně podíl,
  • or in strict sense for many since shedding of blood doesn't profit for some, because of their impenitence.
  • anebo ve slovném smyslu „za mnohé“, poněvadž některým prolití krve pro jejich zatvrzelost neprospívá.
 
 
ZORELL, Franz [Francisco/Franciscus Zorrel] (1863–1947), S.J., exegete, philologist, author of famous greek, hebrew and aramaic Biblical lexicon. (see letter from pope to him).
Lexicon Graecum, Paris, 1931, col. 1101. (Spanish translation by Carlos Miguel Buela)
ἀντὶ πολλῶν Mt 2028, περὶ πολλῶν Mt 2628 positively highlights the great number of them for whom Christ offers himself as an atonement, does not deny the number of whole, that is, Christ endured death for all (cf. comm. in 20:28).ἀντὶ πολλῶν Mt 2028, περὶ πολλῶν Mt 2628 positivamente manifiesta el gran numero de aquellos por los cuales Cristo se ofrece piadosamente, sin negar el número íntegro, es decir, que por todos Cristo soporto la muerte (cf. comm. in 20:28). ἀντὶ πολλῶν Mt 2028, περὶ πολλῶν Mt 2628 positive effert magnum numerum eorum pro quibus Christus se offert piaculum, non negat integrum numerum seu pro omnibus Christum mortem obiisse (cf. comm. in 20:28)
 
 
JOÜON, Paul (1871-1940), S.J., a specialist in semitic languages, a member of Pontifical Biblical Institute
L'Évangile de Notre-Seigneur Jésus-Christ, traduction et commentaire du texte grec tenant compte du substrat sémitique
(Verbum salutis, vol V.)
, Paris: Éditeur G. Beauchesne, 1930.
on Matthew 20:28 (p. 125)
Πολλοὶ many, here and elsewhere 26:28, Mark 1:34, as well as Hebrew rabbim, is not opposed to all as in French. A whole/totality can be large or small numbre, to adequately express the notion of large all, should express the totality and the many. Here only the great number is expressed as we would express rather the totality. — For the idea comp. Is 53, 11-12 which returned three times rabbim "many", that is to say, "all, which are many."Πολλοὶ beaucoup, ici et ailleurs 26, 28; Mc 1, 34, de même que l'hébreu rabbīm, ne s'oppose pas à tous, comme en français. Une totalité pouvant être nombreuse ou peu nombreuse, pour exprimer adéquatement la notion de totalité nombreuse, il faudrait exprimer et la totalité et le grand nombre. Ici seul le grand nombre est exprimé tandis que nous exprimerions plutôt la totalité. — Pour l'idée comp. Is. 53, 11-12 où revient trois fois rabbīm « beaucoup », c'est-à-dire « tous, lesquels sont beaucoup ».
on Matthew 26:28 (p. 163)
On πολλοὶ ["many"] see on 20:28.Sur πολλοὶ voir in 20, 28.
on Mark 1:34 (p. 189)
The πολλοὺς [many] can be πάντας [all] of v. 32; πολλοὺς ["many"], does not necessary imply that some were not healed (cf. on Mt 20, 28).Les πολλοὺς peuvent être les πάντας du v. 32; πολλοὺς, n'implique pas nécessairement que quelques-uns ne furent pas guéris (cf. in Mt 20, 28).
 
 
GARRIGOU-LAGRANGE, Reginald Marie (1877–1964), O.P., is generally thought to be the greatest Thomist of the 20th century. He wrote against Modernism and served for many years as a consulter to the Holy Office and other Roman Congregations. He is most famous, however, for his writings, producing over 500 books and articles. He taught many eminent Catholic theologians during his academic career, the most illustrious being the future Pope John Paul II.
on Summa Theol. III, q. 78, art. 3 (De Eucharistia. Turin : Berruti, 1943. [436 pp], p. 182). English transl. by A.
Ad 8um: Why is for you and for many said? Ad 8um : Quare dicitur pro vobis et pro multis ?
  • For you, namely the Jews, and for many others, namely for the gentiles.
  • Pro vobis scil. Judaeis, et pro multis aliis, scil. pro gentibus.
  • It signifies likewise: “for you eating, and for the many for whom it is offered.”
  • Item significat : « pro vobis manducantibus, et pro multis pro quibus offertur ».
  • "For the many", also signifies, for all sufficiently, as is explained in the treatise concerning the one God, where there is treated concerning the universal salvific will, cf. Ia q. 19, a. 6 ad 1*, cf. 1 Tim. 2:6: “Christ gave himself a ransom for all.” That is, for all sufficiently, for many efficaciously as St. Thomas explains in the Commentary on the Epistle to Timothy in the same place. Likewise St. Paul 2. Cor. 5:15, “Christ died for all;” Romans 5:18 “As by the sin of one it is all men unto condemnation, so also through the justice of one is to all men unto justification of life.”
  • Pro multis significat etiam pro omnibus sufficienter, ut explicatur in tractatu de Deo uno, ubi agitur de voluntate salvifica universali cf. Ia q. 19, a. 6 ad 1um*, cf. I Tim. II, 6 : « Christus dedit redemptionem seipsum pro omnibus ». Id est : pro omnibus sufficienter, pro multis efficaciter ut explicat S. Thomas in Comment. in Ep. ad Tim. ibidem. Item S. Paulum II Cor. V, 15. « pro omnibus mortuus est Christus » ; Rom. V, 18 : « Sicut per unius delictum in omnes homines in condemnationem, sic et per unius justitiam in omnes homines in justificationem vitae ».

* We treated of this at length in the book the One God, Paris, Desclee, 1938, p. 415-434.

* Hoc longe tractavimus in libro De Deo uno, Paris, Desclée, 1938, p. 415-434.
 
 
HUBY, Joseph (1878-1948), S.J., exegete.
on Matthew 26:28 (written before year 1924 and consequently many times republished without changes)
Verbum Salutis, II. : Évangile selon Saint Marc. Traduction et commentaire par Joseph Huby, S.J.
(Paris : Beauchesne, 1924; Paris : Beauchesne, 1948, p. 366 [translation] and 372 [commentary]).
This is my blood, (the blood of) the new testament, which shall be shed for a great number.C'est mon sang, [le sang de] l'alliance, qui va être répandu pour un grand nombre.

The intention of this sacrifice is the good of great number. The Greek term πολλοὺς insists on the idea of multitude, without pronouncing exclusion. ...

L'intention de ce sacrifice est le bien d'un grand nombre. Le terme grec πολλοὺς insiste sur l'idée de multitude, sans prononcer d'exclusion. S'il ya opposition, elle n'est pas entre plusieurs privilégiés et le reste des déshérités, mais entre un seul qui s'offre à l'immolation et la multitude qui recueille les fruits de ce sacrifice. Le sang versé par le Christ est la source de toutes les grâces et bénédictions qui acheminent les pécheurs vers l'amitié divine, les justes vers la vision du ciel. L'institution de l'Eucharistie se clôt dans saint Marc par une parole de Jésus qui affirme à nouveau l'imminence de la Passion et la certitude de la victoire finale.
 
 
SIMON, Hadriano (c.1880-c.1950), C.SS.R. exegete. (1.ed. in 1921/1922)
Praelectiones biblicae ad usum scholarum: novum Testamentum. (Taurini: 1947. p. 896)
Qui pro multis effundetur: pro multis et in gratiam (Mt. περί, Mc. ὑπέρ) multorum, seu (per meiosim) omnium, effundetur
[...]
effundetur pro multis (ὑπὲρ πολλῶν, Mc.; περὶ πολλῶν, Mt.), i. e. pro multis et in eorum gratiam; ubi pro multis sibi vult pro omnibus, ut ap. Is. 53, 12.
 
 
BONSIRVEN, Joseph (1880-1958), S.J., exegete
title title
 
 
PIROT, Louis (1881-1939), exegete, theologian.
Mark 14:24 translation and commentary (La Sainte Bible. Paris: 1935. [Mark] p. 574)
[...] le sang de l'alliance qui est répandu pour la multitude.
Et ce sang est répandu ὑπὲρ πολλῶν. Comme nous l'avons vu p. 530, il ne faut pas traduire l'expression par « plusieurs », « beaucoup » ou « un grand nombre », tous termes ayant un sens restrictif, alors que Jésus est mort pour tous les hommes sans aucune exception; il faut traduire par « multitude »; c'est toute l'humanité issue d'Adam qui est envisagée; c'est pour elle que Jésus, le nouvel Adam, a versé tout son sang; l'opposition est entre ce seul qui meurt et la multitude qui en profite comme autrefois elle pâtit de la faute de notre premier père (cf. Rom., v, 12-20 où sans cesse πολλοί est l'équivalent de πάντες).
 
 
PIROT, Louis (1881-1939), exegete, theologian.
Mark 10:45 translation and commentary (La Sainte Bible. Paris: 1935. [Mark] p. 530)
[...] le Fils de l'homme n'est pas venu pour être servi mais pour servir et donner sa vie cn rançon pour les autres.
Jésus donnera sa vie en rançon, ἀντὶ πολλῶν. D'ordinaire, on traduit en français πολλῶν par « plusieurs », « beaucoup » « un grand nombre »; ce sont là des termes qui ont un sens restrictif et contraignent théologiens (S. Thomas) ou commentateurs (Maldonat) à expliquer que si la rédemption n'atteint pas son plein effet, bien que Jésus soit mort pour tous les hommes sans exception, c'est parce que les hommes eux-mêmes y mettent obstacle. Or point n'est besoin de recourir à de pareilles explications; il suffit de traduire correctement πολλῶν ici et dans les autres endroits similaires (xiv, 24; Matth., xx, 28; xxvi, 28). Ce mot correspond à l'hébreu rabbim dans Isaïe (LIII, 11-12), où il alterne avec les foules ou les pécheurs en général. Dans le parallèle établi par S. Paul entre Adam et le Christ, dans l'épitre aux Romains, οἱ πολλοί correspond à πάντες (v, 12, 15-19) et indique non pas plusieurs ou beaucoup, mais la masse, la multitude. Ici l'opposition est entre le seul Jésus, qui offre sa vie, et les autres, la multitude, qui sont rachetés; il faut donc traduire ἀντὶ πολλῶν par « les autres » (Lagrange) ou « la multitude », « les foules » (Levesque) (cf. Rev. apologétique, t. xxx, 1920, p. 427-429; Médebielle, D. B. S., iii, 129).
Mark 14:24 translation and commentary (La Sainte Bible. Paris: 1935. [Mark] p. 574)
[...] le sang de l'alliance qui est répandu pour la multitude.
Et ce sang est répandu ὑπὲρ πολλῶν. Comme nous l'avons vu p. 530, il ne faut pas traduire l'expression par « plusieurs », « beaucoup » ou « un grand nombre », tous termes ayant un sens restrictif, alors que Jésus est mort pour tous les hommes sans aucune exception; il faut traduire par « multitude »; c'est toute l'humanité issue d'Adam qui est envisagée; c'est pour elle que Jésus, le nouvel Adam, a versé tout son sang; l'opposition est entre ce seul qui meurt et la multitude qui en profite comme autrefois elle pâtit de la faute de notre premier père (cf. Rom., v, 12-20 où sans cesse πολλοί est l'équivalent de πάντες).
 
 
BUZY, Denis (1883-1965), S.C.J., exegete, theologian.
Matthew 20:28 translation and commentary (La Sainte Bible. Paris: 1935. [Matthew] p. 267)
à la ressemblance du Fils de l'homme qui n'est pas venu pour se faire servir, mais pour servir et donner sa vie comme rançon d'un grand nombre.
il est venu pour servir. Servir qui? Tous, puisque, pour tous, il donne sa vie en rançon. La rançon (λύτρον) était la somme d'argent que l'on versait à la divinité, c.-à-d. à son temple, pour le rachat d'un eselave. Par ce seul mot, le Christ nous fait savoir ce que nous étions, des esclaves, Il ne s'expliquera pas davantage pour le moment, mais un jour l'apôtre des gentils, qui s'y connaissait, nous dira que nous étions les esclaves du démon et du péché (Rom., vi). Nous, c.-à-d. tous. Si le texte parle de la rançon d'un grand nombre, c'est que la totalité ne se compose pas de quelques unités, comme il arrive parfois, mais qu'elle comprend un grand nombre d'humains. L'expression signifie que la totalité est nombreuse; elle ne signifie pas que quelqu'un soit exclu de la totalité.
Matthew 26:28 translation and commentary (La Sainte Bible. Paris: 1935. [Matthew] p. 348)
ceci est mon sang, [le sang] de la nouvelle alliance, qui va être versé pour un grand nombre en rémission des péchés.

Shed for a great number (περὶ πολλῶν), by opposition not to all, but to a small number; the text specifies only that the shedding of the blood will benefit a multitude. We also know that the multitude is here all.

Versé pour un grand nombre (περὶ πολλῶν), par opposition non pas à la totalité, mais à un petit nombre; le texte spécifie seulement que le sang versé profitera à une multitude. Nous savons par ailleurs que la multitude est ici la totalité.
 
 
BISKUPEK, Aloysius (1884-1955), S.V.D., theologian, author of various books for seminarians, e.g. "Ordinations translation and explanation of the rite of ordination", "Our sacrifice", "Holy Mass and life", and also another pious books, e.g. "The Litany of the Sacred Heart", "Our Lady's litany: readings and reflections", "The Litany of the Blessed Virgin Mary explained", "Thoughts on the fifteen mysteries of the Rosary", "The message of the rosary", "Conference on the Religious Life", etc.
Ordinations - early editions (first in 1928.; second ed. 1929, p. 105)
... FOR YOU AND FOR ALL FOR THE REMISSION OF SINS.
Ordinations - revided version since 1942. (ed. 1954, p. 128)
... FOR YOU AND FOR ALL UNTO THE REMISSION OF SINS.
 
 
NOWY TESTAMENT. Kraków: 1936. Republished without changes also in 1938. Prepared by:
PROKULSKI, Walenty Wojciech (1888-1968), S.J.
MORAWSKI, Marian Józef Wojciech (1881-1940), S.J.
ANDRASZ, Józef (1891-1963), SJ.
SEMKOWSKI, Ludwik (1891-1977), S.J., who was in that time (1931-1949) professor of Pontifical Biblical Institute in Rome.
and using translation from: WUJEK, Jakub (1541-1597), S.J.
Matthew 26:28 (p. 95)
28 For this is my blood of the new testament, which shall be shed for many unto remission of sins. 28 Albowiem to jest krew moja Nowego Testamentu, która za wielu będzie wylana na odpuszczenie grzechów.

28. »For many« = for all.

28. »Za wielu« = za wszystkich.
Moreover, this edition was prepared according older editions. So before it very famous was Bible published by
KOZŁOWSKI, Szymon Marcin (1819-1899), bishop and exegete.
Biblia łacińsko - polska, czyli Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu,
podług textu łacińskiego wulgaty i przekładu polskiego x. Jakóba Wujka T. J.
Z komentarzem Menochiusza T.J. przełożonym na język polski.

Wydanie X. S. Kozłowskiego - Prałąta Katedry Wileńskiej. We czterech tomach.
Wilno : Józef Zawadzki, 1864. [844 pp]
It consists from Wujek's polish translation of Bible with polish translation of commentary from Menochio (1575-1655), S.J.
And therefore it says:
Matthew 26:28 translation and commentary (Wilno : 1907, vol. IV, p. 107)
For this is my blood of the new testament, which shall be shed for many unto remission of sins.Albowiem ta iest krew moia nowego testamentu, która za wielu będzie wylana, na odpuszczenie grzechów.

For many. For all, who are many.

Za wielu. Za wszystkich, których jest wiele.
 
 
Jan Ladislav Sýkora (1852–1923), theologian, exegete. His translation and commentary of New Testament was firstly published in 1909 and 1914. Consequently re-published also in 1922-1923 as Podlaha's Bible: Bible česká. part II. [Knihy Nového zákona]. Vol. II [Listy apoštolské a zjevení sv. Jana]. Praha : V. Kotrba, 1923.
Hebrews 9:28 (page 336)
"for sins of many", i.e. of all men, who were and are many.za hříchy mnohých, t.j. všech lidí, jichž bylo a jest mnoho.
 
 
COL, Rudolf (1902-1964), theologian, exegete. He'd taught New Testament since 1936. He translated New Testament from Greek and wrote short commentary to it in 1945 (gospels) and 1946 (other books).
(Nový Zákon: Sýkorův překlad v revisi Hejčlově k tisku upravil, rozčlenil, úvody a poznámkami opatřil dr. Rudolf Col. Velehrad, 1947).
Matthew 20:28
"for many" (hebraism), i.e. for all, and those will be many (cf. below 26, 28).„za mnohé" (hebraismus), t.j. za všechny a těch bude mnoho (srv. níže 26, 28).
Matthew 26:28
"is shed", some latin manuscript have "shall be shed" in synoptics.
- "for many", i.e. for all, and those will be many (cf. above 20, 28).
„vylévá se", některé latinské rukopisy mají u synoptiků „bude vylita". - „za mnohé", t.j. za všechny, a těch bude mnoho (srv. výše 20, 28).
Hebrews 9:28
"sins of many (men)", i.e. of all men, who were and are many.„hříchy mnohých (lidí)", t.j. všech lidí, jichž bylo a je mnoho.
 
 
BENOÎT, Pierre Maurice (1906–1987), O.P., translator of gospel according Matthew in famous "Jerusalem Bible." (1956)
on Matthew 20:28
L'Évangile selon saint Matthieu (Éditions du Cerf, 1961, p. 127-128), probably identical with "Première édition" (1956)
La Bible de Jérusalem (Éditions du Cerf, 1998, p. 1713), probably identical with "Deuxième édition révisée" (1973)
As indeed the Son of man did not come to be served, but to serve, and to give his life a ransom for a multitude.*C'est ainsi que le Fils de l'homme n'est pas venu pour être servi, mais pour servir et donner sa vie en rançon pour une multitude*.C'est ainsi que le Fils de l'homme n'est pas venu pour être servi, mais pour servir et donner sa vie en rançon pour une multitude*.

* The Semitic term translated "a multitude" (Is 53:11-12), the large number that opposes to the sole Redeemer without suggesting to the extent that this number will be limited and will not include "all" men. See also 26:28 (and Romans 5:6-21).

* Le terme sémitique que traduit « une multitude » (Is 53 11-12), oppose le grand nombre des rachetés à l'unique Rédempteur, sans suggérer pour autant que ce nombre aura une limite et n'englobera pas « tous » les hommes. Voir encore 26 28.

* Le terme sémitique que traduit « une multitude », Is 53 11s, oppose le grand nombre des rachetés à l'unique Rédempteur, sans impliquer que ce nombre soit limité, Rm 5 6-21. Cf. 26 28+.
on words of consecration of Eucharist
“The Accounts of the Institution and What They Imply” in The Eucharist in the New Testament [translated by E. M. Stewart]: A Symposium, Helicon Press, Baltimore and Dublin, 1964, page 80.
(quoted in LIKOUDIS, James, WHITEHEAD, Kenneth D. The Pope, the Council, and the Mass. Hanover : Christopher Publishing House, 1981. 281 pages. page 101; Emmaus Road Publishing, 2006, p. 109)
The word which we translate as ‘many’ stresses the sense of a great number and does not exclude anyone [...] Jesus certainly makes this fullness of salvation his own and it is the whole of mankind of the end of space and time that he includes in this ‘many’ for whom he was going to give his life as a ‘ransom’ (Matthew 20:28; Mark 10:45).
 
 
Edward J. KILMARTIN (1923-1994), S.J., liturgist.
“The Sacrificial Meal of the New Covenant,” in Paulist Press Doctrinal Pamphlet series (1965, page 4)
(quoted in LIKOUDIS, James, WHITEHEAD, Kenneth D. The Pope, the Council, and the Mass. Hanover : Christopher Publishing House, 1981. 281 pages. page 101; Emmaus Road Publishing, 2006, p. 109)
the Semitic phrase ‘for many’ stands for a totality and not for a multitude in contrast to the whole. Hence it indicates the universality of Christ’s redemptive work.
 
 


todo ICEL. Another English translation of phrase "PRO MULTIS" was "for all men". This we can find from 19th century in English translation of Lapide's commentary of words of consecration, where he said: "PRO MULTIS, i.e. FOR ALL MEN [pro omnibus hominibus]".

As translation of "PRO MULTIS" it was used e.g. in Our Parish prays and sings, which has been printing since 1959.



>>SHOW<<

It later become to be: "Approved text for the ordinary parts of the Mass pertaining to the people, approved by the bishops of the United States on April 2, 1964; by the Holy See on May 1, 1964."


Translation "for all men" was official translation up to 1973, when it was changed to "for all" (as has Biskupek, in 1928), because "all men" could seem, that it was not for women.



 
 
Gaspar Lefebvre (1880-1966), OSB. He edited bilingual missals: Latin-English, Latin-French, Latin-Dutch, Latin-Italian, etc.
Some editions says "for all," e.g. Latin-Portuguese edition in 1960.
Ordinário extraído do Missal Quotidiano e Vesperal, por Dom Gaspar Lefebvre, 1960
(avialable in web of Brasilian Lefebvrists: http://www.santotomas.com.br/?p=240 jul 19th, 2009)
« ESTE É O CÁLIX DO MEU SANGUE,DO SANGUE DA NOVA E ETERNA ALIANÇA:(MISTÉRIO DA FÉ!) O QUAL SERÁ DERRAMADO POR AMOR DE VÓS E DE TODOS OS HOMENS PARA A REMISSÃO DOS PECADOS. TODAS AS VEZES QUE ISTO FIZERDES, FAZEI-O EM MEMÓRIA DE MIM »« HIC EST ENIM CALIX SANGUINIS MEI, NOVI ET ÆTERNI TESTAMENTI: (MYSTERIUM FIDEI) QUI PRO VOBIS ET PRO MULTIS EFFUNDETUR IN REMISSIONEM PECCATORUM. HÆC QUOTIESCUMQUE FECÉRIT, IN MEI MEMÓRIAM FACIÉTIS. »
 
 
TUYA SOLAR, Manuel de (20th century), O.P.
Biblia Comentada por los Profesores de Salamanca. Tomus 5 (Evangelios). Nácar-Colunga. 1964 (firstly edited in 1960).
on Mark 14:24 ["shed for many"]

The benefit of this blood is for "many." It is semitism for "all," as is seen in diverse contexts of New Testament and in the rabbinical literature. There is besides a literary allusion to the "Servant of Yahve," that suffers for "many", multitude (Is 53:12).

El provecho de esta sangre es por “muchos.” Es semitismo por “todos,” como se ve en diversos contextos neotestamentarios y en la literatura rabínica. Hay además una alusión literaria al “Siervo de Yahvé,” que sufre por “muchos”5, multitudes (Is 53:12).

___________________

5 Schürmann, Die Semitismen im Einsetzungsbericht bei Markus (14:22ss) und bei Lukas (22:19ss): Zeit. Kath. Theol. (1951) 72-77.

___________________

5 Schürmann, Die Semitismen im Einsetzungsbericht bei Markus (14:22ss) und bei Lukas (22:19ss): Zeit. Kath. Theol. (1951) 72-77.

on Matthew 26:28 ["shed for many"]

Those, that are going to receive this benefit, in Mt-Mc are "many." But this expression is not restrictive to some, but equivalent in diverse Biblical passages to the totality or universality (Mt 20, 28, par.). Thus, in the poem of the "Servant of Yahve," of Isaiah, that probably influences in this editing, the suffering of Messiah obtains the merit for "multitude" (rabbím), that is the whole work of redemption (Is 53:12). Also in the post-biblical Hebrew, rabbím does not signify "many", but the multitude in general, people, that is to say "all the human beings without distinction".

Los que van a recibir este provecho en Mt-Mc son “muchos”. Pero esta expresión no es restrictiva a algunos, sino equivalente en varios pasajes bíblicos a la totalidad o universalidad (Mt 20,28; par.). Así, en el poema del "Siervo de Yahvé", de Isaías, que probablemente influye en esta redacción, el Mesías sufriente obtiene el merito para multitudes (rabbím), que son toda la obra redentiva (Is 53,12). Y en el hebreo postbíblico, rabbím no significa muchos, sino la multitud en general, el pueblo, es decir, todos los hombres sin distinción31.

___________________

31 D. G. Maeso, Ilustraciones eucarísticas (1957) p.206 nt.3; Schürmann, en Zeit. Kath. Theol. (1951) 72-77.

___________________

31 D. G. Maeso, Ilustraciones eucarísticas (1957) p.206 nt.3; Schürmann, en Zeit. Kath. Theol. (1951) 72-77.

on mentioned Matthew 20:28 ["redemption for many"]

For many. This benefit for the death of Christ is going to take advantage for (ἀντὶ) “many” (πολλῶν). The literary phrase may mislead, as if Christ's redemption was not for all men, but only for some, although these were "many."

Por muchos. Este beneficio de la muerte de Cristo va a aprovechar (ἀντὶ) a “muchos” (πολλῶν). La frase literaria podría desorientar, como si la redención de Cristo no fuese por todos los hombres, sino sólo por algunos, aunque éstos fuesen “muchos.”

First, this "many" is clearly equivalent to "all men" in St. Paul. In the same passage, to talk about the redemption of all men, the term "many" is exchange with "all" (Rom 5:15.18.19).

En primer lugar, esta forma “muchos” es evidentemente equivalente a “todos” los hombres en San Pablo. En un mismo pasaje permuta, para hablar de la redención de todos los hombres, el término “muchos” con “todos” (Rom 5:15.18.19).

Added to this is that this is a Semitism. This corresponds to the Hebrew word rabbim. And rabbim post-biblical Hebrew does not mean many pure and simple, but the multitude in general, the people, i.e. all human beings without distinction16. But, above all, the influence of the passage in Isaiah (53:11-12) of "Servant of Yahweh," which says borne the sins "of many," which is the redemptive work.

A esto se añade que se trata de un semitismo. Esta palabra corresponde al hebreo rabbím. Y rabbím en hebreo postbíblico no significa muchos pura y simplemente, sino la multitud en general, el pueblo, es decir, todos los seres humanos sin distinción16. Pero es, sobre todo, el influjo del pasaje de Isaías (53:11-12) del “Siervo de Yahvé,” en el que se dice que El expiará el pecado “por muchos,” que es la obra redentiva.

___________________

16 D. Gonzalo Maeso, Ilustraciones eucarísticas (1957) p.206 nota 3; Barrett, The Background of Mark 10:45: New Testament Essays (Studies in Memory of T. W. Manson, 1959) 1-18; J. A. Emerton, The Aramaic Background of Mark 10:45: The Journal of Theolog. Studies (1960) p.334ss.

___________________

16 D. Gonzalo Maeso, Ilustraciones eucarísticas (1957) p.206 nota 3; Barrett, The Background of Mark 10:45: New Testament Essays (Studies in Memory of T. W. Manson, 1959) 1-18; J. A. Emerton, The Aramaic Background of Mark 10:45: The Journal of Theolog. Studies (1960) p.334ss.

Note: we can see, that in notes under line he refers also to various older works of various scholars, namely:
SCHÜRMANN, Heinz (1913-1999): Die Semitismen im Einsetzungsbericht bei Markus (14:22ss) und bei Lukas (22:19ss): Zeit. Kath. Theol. (1951) 72-77.
MASEO, David Gonzalo. Ilustraciones eucarísticas (1957) p.206 nota 3;
BARRETT, Charles Kingsley (1917-?), The Background of Mark 10:45: New Testament Essays (Studies in Memory of T. W. Manson, 1959) 1-18;
EMERTON, John A. The Aramaic Background of Mark 10:45: The Journal of Theolog. Studies (1960) p.334ss.
 
 
Édouard Massaux (1920-2008), theologian
Influence de Saint Matthieu sur la littérature chrétienne avant Saint Irénée. (Universitas Catholica Lovaniensis, vol. 42), Publications Universitaires, 1950. 730 pp.
English translation:
    The influence of the Gospel of Saint Matthew on Christian literature before Saint Irenaeus by Edouard Massaux: translated by Norman J. Belval and Suzanne Hecht; edited and with an introduction and addenda by Arthur J. Bellinzoni. (NGS 5/1, p. 17)
1. 1 Clem. 7:4
    Let us fix our gaze on the blood of Christ and realize how precious it is to His Father, seeing that it was poured out for our salvation and brought the grace of conversion to the whole world.
    Ἀτενίσωμεν εἰς τὸ αἷμα τοῦ Χριστοῦ καὶ γνῶμεν, ὡς ἔστιν τίμιον τῷ πατρὶ αὐτοῦ, ὅτι διὰ τὴν ἡμετέραν σωτηρίαν ἐκχυθὲν παντὶ τῷ κόσμῳ μετανοίας χάριν ἐπήνεγκεν.
This "shed blood," αἷμα ἐκχυθέν, calls to mind the texts of the institution of the Eucharist which the synoptics record:
    Mt. 26:28. For this is my blood (αἷμα) of the [new] covenant, which is poured out (ἐκχυννόμενον) for many for the forgiveness of sins (εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν).
    Mk. 14:24. This is my blood (αἷμα) of the (new] covenant, which is poured out (ἐκχυννόμενον) for many.
    Lk. 22:20. This cup which is poured out (ἐκχυννόμενον) for you is the new covenant in my blood (ἐν τῷ αἵματί μου).
With Clement as in the synoptics, the object is the "blood of Christ," τὸ αἷμα τοῦ Χριστοῦ: Clement; αἷμά μου: synoptics. The object is the blood of Christ "poured out," ἐκχυθέν (Clement) or "which will be poured out," ἐκχυννόμενον (synoptics).
According to Clement, the purpose of the pouring out of the blood of Christ is our salvation (διὰ τὴν ἡμετέραν σωτηρίαν). With Mt., as in a reading of Mk., it is the remission of sins (εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν); while Mk., in the usual interpretation of the reading, and Lk. are more indefinite: ὑπὲρ πολλῶν or ὑπὲρ ὑμῶν: on behalf of many or on your behalf.
With Clement, the beneficiary of this shed blood is the whole world (παντὶ τῷ κόσμῳ) to which he has brought the gift of repentence (μετανοίας χάριν ἐπήνεγκεν); with Mt., this blood has been poured out on behalf of many (περὶ πολλῶν) as it is with Lk. (ὑπὲρ πολλῶν); this word πολλοί signifies the totality.35 For Clement, as for the synoptics, all mankind is the beneficiary of the shedding of the blood of Christ.

35 Cf. on this subject P. Jouon, L'Évangile de Notre-Seigneur Jésus-Christ, translation and commentary from the original text, taking into account the Semitic substration. Verbum Salutis 5 (Paris, 1930) 125 and 163; A. Durand. Évangile selon saint Matthieu, VS 1 (Paris, 1923) 481, where one reads: "Many" is not opposed to "all" and therefore does not exclude "totality"; but here as in Saint Paul (Rom. 5:19), this Greek term πολλοί highlights the value of the redeeming blood and invites one to measure the extent of its happy effects.
As we can see, this book from 1950 only referred to previous authors, namely eminent jesuits fathers and hebraists, whose commentaries were published in collection "Verbum salutis":
  • Alfred Durand (c.1857-1928), S.J., Evangile selon Saint Matthieu (Verbum salutis, vol I.). Paris : Beauchesne, 1923. 558 pp.
  • Paul Joüon (1871-1940), S.J. (member of Pontifical Biblical Institute): L'Évangile de Notre-Seigneur Jésus-Christ, traduction et commentaire du texte grec tenant compte du substrat sémitique (Verbum salutis, vol V.), Éditeur G. Beauchesne, 1930, Paris.
Both are quoted above.
 
 
ZERWICK, Max (1901-1975), S.J.
Analysis Philologica Novi Testamenti Graeci, Romae : Sumptibus pontificii instituti biblici, 1953
on Matthew 20:28 ["a ransom for many"] (p. 51-52)
polloi many; from semitic mind can signify "all, who are many." In number of totality, semit rather expresses multitude, where we express totality, because in "many" we hear "not all"; cf. Is. 53:11-12 three times rabbim many = all, who are many.πολλοί multi; ex mente semitica pt significare "omnes, qui sunt multi". In numerosa totalitate, semita potius multitudinem exprimit ubi nos totalitatem exprimeremus, quia in "multi" subaudimus "non omnes"; cf Is. 53, 11-12 ter rabbim multi = omnes qui sunt multi.
on Matthew 26:28 ["this is my blood ... shed for many"] (p. 68)
polloi semitic, can signify multitude simultaneously with totality = all, who are many, cf. 20:28.πολλοί sem. potest significare multitudinem simul cum totalitate = omnes qui multi sunt cf 20, 28
on Mark 1:34 ["he healed many"] (p. 80)
polloi many (doesn't exclude totality: all who were many, cf. Mt 20, 28).πολλοί multi (non excludit totalitatem: omnes qui multi erant cf Mt 20,28)
on Mark 10:45 ["a ransom for many"] (p. 108)
polloi "many" semitic, not in opposition to "all", but also for all, who are many, cf. Mt 20:28.πολλοί "multi", semitice non in oppositione ad "omnes", sed etiam de omnibus, qui multi sunt cf ad Mt 20, 28.
on Mark 14:24 ["blood shed for many"] (p. 118)
polloi semitic, not necessary opposes "all", but can signify "all, who are many".πολλοί sem. non necessario opponitur "omnibus", sed pt significare "omnes, qui multi sunt".
on Romans 5:19 (p. 344)
οἱ πολλοί here = all (cf 18); semitic, in οἱ πολλοί are not heared opposition to « all », therefore « many » can be understand "all, who are many" cf. Mt 20:28.οἱ πολλοί hîc = omnes (cf 18); semitice in οἱ πολλοί non subauditur oppos. ad « omnes », ideo « multi » intellegi possunt omnes, qui multi sunt cf Mt 20,28.
on Galatians 1:14 (p. 417)
polloi semitic, also: all who were many, cf. Mt 20:28.πολλοί semit. etiam: omnes qui multi sunt cf Mt 20, 28
on Hebrews 9:28 ["Christ ... offered to bear the sins of many"] (p. 509)
polloi semitic, is not opposed to "all", but can signify "all" in quantity are many.πολλοί semitice non opponitur "omnibus", sed pt significare "omnes" in quantum multi sunt.
And almost 20 years later - namely in 1970 - he wrote response to question, why some translations says "for all":
Notitiae 1970 May, pages 138-140. (originally written in Latin. English translation is from Zenit)

In the Hebrew (Aramaic) language, to be exact, there is one word for “all” (Latin “omnes”) and another word for “many” (Latin “multi”). The word 'multi' then, strictly speaking, does not mean 'omnes.' But because the word 'multi' — in different ways in our Western languages — does not exclude the whole, it can and does in fact connote it, where the context or subject matter suggests or requires it. It is not easy to offer clear examples of this phenomenon. Here are some:

  • In 4 Ezra 8:3, we read: “Multi quidem creati sunt, pauci autem salvabuntur.” (“Many indeed have been created, but few shall be saved.”) It is clear that “all” have been created. But here the interest is not in the whole but in the opposite of “few.” Hence, “many” is used, when that word really means “all.”
  • In Qumram text Hodayot IV, 28, 29, both words (“many” and “all”) are found in synonymous parallel, two parallel verses in which the same thing is said twice: “You have worked wonders among the many on account of your glory that you might make known to all your great works.”
  • Moreover, in Qumram “many” (with or without the article) came to be a technical term, almost a name, for the community of all the full-fledged members. So, just in the “rule” of the sect, the word occurs in about thirty instances.
  • We come, now to the texts of the New Testament with which we are especially concerned: Romans 5:12, 15. Here, the comparative argumentation from the minor premise to the major is set up, between the universality of Adam’s sin and the universality of the grace of Christ:

    “Therefore, just as through one person sin entered the world and through sin, death, and thus death thus came to all in-as-much as all sinned...(After the insertion of vss. 13 and 14, the comparison continues.) But the gift is not like the transgression. For if by that transgression the many died, much more did the grace of God and the gracious gift of the one person, Jesus Christ, overflow for the many.”

    Let us take note that “all” those of the first part of this citation becomes “the many” (with the article) in the second part. Just as sin affects all, (or rather much more), so also grace is destined for all.

  • In Mark 10:45 (Matthew 20:28), Jesus says, “the Son of Man came to give his life as a ransom for many.” Ambiguous in itself, that “for many” is in fact to be understood as “for all.” This is clear from 1 Timothy 2:6: “Christ Jesus, who gave himself as a ransom for all.”

    However, even if we didn’t have that authoritative interpretation in 1 Timothy, the expression “for many” nonetheless should certainly be understood as “for all.” This is so because the coming of Jesus (“He came in order to give . . . “) is explicitly carried out for the purpose which can abundantly be shown to have as its object the whole world, that is, the human race as a whole.

  • John 1:29: “Behold, the Lamb of God who takes away the sin (singular!) of the world!”
  • John 3:16,17: “For God so loved the world that he gave his only Son, so that everyone who believes in him . . . might have eternal life. Indeed, God sent his Son into the world in order that the world might be saved through him.”
  • 1 John 2:2: “He is the atoning sacrifice for our sins and not for ours only but also for (the sins) of the whole world.”
  • 1 John 4:14: “We have seen and testify because the Father has sent his Son as the Savior o.f the world.”
  • 1 Timothy 4:10: “. . .We have our hope set on the living God, who is the Savior of all men, especially of the faithful.” The following texts, ihowet, have the Eucharist in mind:
  • John 6:33: “The bread of God is that which comes down from heaven and gives life to the world.”
  • John 6:51: “The bread that I will give for the life of. the world is my flesh.”
Given all this data, one can rightly ask, not so much what the words pro multis in the consecration mean, but rather-given all this evidence-why pro omnibus is not explicitly said. Here is the answer to that question:
  1. In the primitive Palestinian Church, considering both their soteriology and their Semitic mind-set, there was no misunderstanding what-so-ever that had to be avoided by using pro omnibus. People could readily keep the traditional pro multis because those Christians understood the beauty of that original wording; they cherished the beauty of that phrase, “for the many.”
  2. Pro multis seems to have been used by Jesus himself. This is so because calling to mind the Suffering Servant who sacrifices himself, as in Isaiah, it is suggested that Jesus himself would fulfill what was foretold about that Servant of the Lord.

    The principal text in question here is Isaiah 53:11b-12:

    Through his suffering, my servant shall justify many, and their guilt he shall bear. Therefore, I will give him his portion among the great; and he shall divide the spoil with the mighty, because he surrendered himself to death...And he shall take away the sins of many, and win pardon for their offenses.

    Therefore the formula pro multis instead of pro omnibus in our texts (Mark 10:45=Matthew 20:28; Mark 14:24 Matthew 26:28) seems to be due to the intended allusion to the Suffering Servant whose work Jesus carried out by his death.

Now, this brings us to another question. As a result of these facts, why in our liturgical translations is the venerable "for many" replaced by "for all"? Here is my answer:

This is appropriate because of an inconvenient fact, accidental but true. The phrase “for many” (it is said) in our minds today is understood without reflection to exclude the universality of Christ’s redemptive work. The Semitic mind of the Bible could see that universality connoted in the phrase “for many.” In fact that connotation was certainly there, because of the theological context. However eloquent it was for ancient peoples, today that allusion to the Suffering Servant of Isaiah is clear only to experts.

One could also object to the phrase "for all" by saying that for some people the phrase might suggest that all actually will be saved. But that misunderstanding hardly exists amoung Catholics, it seems.

 
 
Few examples of varios translations, which were used during followed more then cca. 30 years:
  • NL: Want dit is de beker van het nieuwe altijddurende Verbond, dit is mijn Bloed dat voor u en alle mensen wordt vergoten tot vergeving van de zonden.
  • HR: Ovo je kalež moje Krvi, novoga i vječnoga saveza, koja će se proliti za vas i za sve ljude na odpuštenje grijeha.
  • ES: Porque éste es el cáliz de mi Sangre, Sangre de la alianza nueva y eterna, que será derramada por vosotros y por todos los hombres para el perdón de los pecados.
  • SI: To je kelih moje krvi, Nove in večne zaveze, ki se za vas in za vse preliva v odpuščanje grehov.
  • EN: This is the cup of my blood, the blood of the new and everlasting covenant. It will be shed for you and for all so that sins may be forgiven.
  • GE: Das ist der Kelch des neuen und ewigen Bundes, mein Blut, das für euch und für alle vergossen wird zur Vergebung der Sünden.
  • SK: Toto je kalich mojej Krvi, ktorá sa vylieva za vás i za všetkých na odpustenie hriechov. Je to krv novej a večnej zmluvy.
  • CZ: Toto je kalich mé Krve, která se prolevá za vás a za všechny na odpuštění hříchů. Toto je smlouva nová a věčná.
  • HU: Mert ez az én vérem kelyhe, az új és örök szövetségé. Ez a vér értetek és mindenkiért kiontatik a bűnök bocsánatára.
  • IT: Questo è il calice del mio Sangue per la nuova ed eterna alleanza, versato per voi e per tutti in remissione dei peccati.
  • PT: Este é o cálice do meu sangue, o sangue da nova e eterna aliança, que será derramado por vós e por todos para a remissão dos pecados.
  • FR: Car ceci est la coupe de mon sang, le sang de l'alliance nouvelle et éternelle, qui sera versé pour vous et pour la multitude en rémission des péchés.
  • FI: Tämä on minun vereni malja, uuden ja ikuisen liiton veri, joka teidän ja monien edestä vuodatetaan syntien anteeksi antamiseksi.
  • SE: Detta är mitt blods kalk, det nya och eviga förbundets blod, som blir utgjutet för er och för de många till syndernas förlåtelse.
  • PL: To jest bowiem kielich Krwi Mojej nowego i wiecznego przymierza która za was i za wielu będzie wylana na odpuszczenie grzechów.
  • BG: това е чашата на Моята кръв, на новия и вечен завет, която за вас и за мнозина ще се пролее за опрощение на греховете.
  • RU: Ибо это есть чаша крови моей, нового и вечного завета, которая за вас и за многих прольется во отпущение грехов.
  • LA: Hic est enim calix Sanguinis mei novi et aeterni testamenti, qui pro vobis et pro multis effundetur in remissionem peccatorum.

BG=Bulgarian, CZ=Czech, ES=Spanish, EN=English, FI=Finnish, FR=French, GE=German, HR=Croatian, HU=Hungarian, IT=Italian, LA=Latin, NL=Dutch, PL=Polish, PT=Portuguese, RU=Russian, SE=Swedish, SI=Slovenian, SK=Slovak

Now, while LA, FI, SE, PL, BG and RU say "for many", FR used "for the multitude" (similarly it was used in first German translation in that time, namely "für die vielen" [for the many]), which very easily evokes "all", and translation "for all" was using in CZ, EN, GE, HU, IT PT, SI and SK, while ES, HR and NL say "for all men" (wich was also officially in EN since time when English language was allowed - i.e. 1966 - and before revision in 1973, when word "man" was put away, since it can be consufed with "(only) male." Similarly it was also in early translations in PT, but since 1982 it is omitted too: Recentemente, em 1982, a Congregação Romana para os Sacramentos eo Culto Divino atendeu ao pedido dos Bispos de Nova Zelândia de suprimir a palavra "homens" na oração eucarística que diz: "O sangue que será derramado por vós e por todos os homens." [Maria Luiza Marcílio: A Mulher pobre na história da Igreja latino-americana. 1984. p. 30]).

Although standard translation of greek "anti/hyper/peri pollón" without article is of course only "for many," which was used in LA, FI, SE, PL, BG, RU etc. (similarly it would be "für viele" in German, "per molti" in Italian, "por muchos" in Spanish, "por muitos" in Portuguese, "sokakért" in Hungary, "za mnohé" in Czech, "za mnoge" in Croatian and Slovenian, "za mnohých" in Slovak, "pour plusieurs / grand nombre / beaucoup" in French, etc.).

 
 
Joachim Jeremias (1900–1979), philologist.
>>SHOW<<